ANCIENT PERSIA

ANCIENT PERSIA

เมอประมาณ 1,000 ปกอน ครสตกาล ชนเผาเปอรเซย ซงเปนกลมชนท

ใชภาษาอนโด- ยโรเปยน มถนฐานเดมอย บรเวณทางเหนอของทะเลดำา ไดกอตวและ

ขยายอำานาจครอบครองอารยธรรมโบราณ อนๆ และไดกาวขนมามบทบาทเปนศนยกลาง

ของความเจรญรงเรองของโลกยคโบราณ ภายใตการปกครองของพระเจาไซรสมหาราช

พระองคไดดำาเนนนโยบายขยายดนแดนของ เปอรเซยออกไปอยางกวางขวาง มอาณาจกร

กวางใหญไพศาลกลายเปนจดศนยกลางของ การเชอมโยงดนแดนทงเอเชยตะวนออก

เอเชยกลาง อนเดย อยปตและดนแดนแถบ เมดเตอรเรเนยน ในยคนไดมพฒนาการททน

สมยมากขน มการผลตเงนเหรยญขนใชนอกจากนนยงไดมการดดแปลงตวอกษรคน

ฟอรมเปนตวอกษรของเปอรเซย จดระบบ การปกครอง โดยแบงเปนจงหวด หรอ

มณฑล เรยกวา แซแทรปป (Satrapy) นอกจากในดานเศรษฐกจทเจรญรงเรองแลว

ชาวเปอรเซยยงไดสรางถนนใชคมนาคมและ ถอวาเปนถนนทดทสดในยคโบราณ และ

นอกจากนนยงมไปรษณยตดตอสอสารทาง ราชการ จนทำาใหเปอรเซยกลายเปนจกรพรรด

ใหญแหงแรกหลงการลมสลายของอาณาจกรยคโบราณ

อารยธรรมเปอรเซย

พระเจาไซรสมหาราช กษตรยแหงเปอรเซย

ความมหศจรรยอยางหนงของสถาปตยกรรมเปอรเซยมาจากการคนควา

แสวงหานวตกรรมงายๆ นำามาใชในการควบคมสภาพแวดลอมในเขตทอยอาศยโดยไมจำาเปนตองใชจกรกลทนแรงใหสนเปลอง

เหมอนอาคารสงกอสรางในปจจบนสถาปตยกรรมเปอรเซยตงแตยคโบราณจนถงสมยอสลามผสมผสานการรกษาสมดล

ระหวางธาตหลกคอ ดน นำา ลม และไฟได อยางลงตว ปรากฏองคประกอบของ

สถาปตยกรรม 4 ประเภทคอ ผนงโคลน ธาร นำาประดษฐ หอดกลม และชองแสงองคประกอบสำาคญอกอยางใน

สถาปตยกรรมเปอรเซยคอชองแสงซงจะเปด รบแสงธรรมชาตเขาสอาคารในรปแบบตางๆ

ทงการกออฐเวนชองทยอดหลงคาหรอโดม อาคาร หรอเจาะชองรปทรงตางๆ ทผนง เพอ

บงคบทศทางของแสงเขาสอาคาร ชวยให ความสวาง สรางมตในงานตกแตงและคณคา

ทางสนทรยภาพ

สถาปตยกรรมเปอรเซย

การเจาะชองบนยอดโดม อาคารในเมองยาซด

(Yazd) ประเทศอหราน

อาคารในสวนดอวลาตาบด เมองยาซด ประเทศอหราน

ANCIENT PERSIA

ประตมากรรม - งานประตมากรรม ทสำาคญของเปอรเซย คอ การแกะสลกหวเสา

เปนรปสตวตางๆ มความสวยงามและประณต นอกจากนนยงรจกนำาทองแดงและโลหะตางๆ

มาประดบแตงอยางวจตรพสดารประตมากรรมทนยมคอแบบนนตำา

โดยเฉพาะการแกะสลกฐานบนไดกำาแพง หรอ ฝาผนง เรองราวสวนใหญเปนภาพกษตรย ขนนาง และขาทาสบรพารหรอพธกรรมตางๆ

ผลงานทโดดเดนมกจะเปนผลงานประเภท ประณตศลป ซงจะนำาสตวมาดดแปลง

ประยกตเปนสงของเครองใช

จตรกรรม - ผลงานดานจตรกรรม ของเปอรเซยมไมมากนก สวนมากจะเปนการ

นำาไปประยกต ใชกบการตกแตงผนงภายใน งานสถาปตยกรรม รปแบบจะมลกษณะคลาย

กบแอสสเรย ศลปกรรมเปอรเซยเรมเสอมลง เมอพวกมสลมหรออาหรบเขามามอำานาจ

ลกษณะงานศลปะจงไดเปลยนแปลงไป

งานศลปะของเปอรเซย

การแกะสลกหวเสาเปนรป สตวตางๆ

ANCIENT PERSIA

นวตกรรมดานนำาของเปอรเซยเจรญกาวหนามาก ชาวอหรานรจกการวางระบบนำา มาตงแตยคกอนประวตศาสตร เมอถงครสตศตวรรษท 11 ชาวอหรานไดพฒนาธารนำา

ประดษฐ และนำาพประดบสวนและอาคารตางๆ จนกลายเปนตนแบบทางภมสถาปตยกรรมซงสงอทธพลไปยงอนเดยและโลกมสลมอนๆ

นอกจากธารนำาประดษฐและนำาพจะใชสำาหรบอปโภคบรโภคแลว ยงชวยดดซบและ ระบายความรอน เปนระบบหลอเยนธรรมชาตทสรางความรนรมในฤดรอน ลดความแหงแลง

ของภมอากาศทะเลทรายไดอยางด

ภมปญญาและเทคโนโลยของชาวเปอรเซย

พระราชวง โกเลสตาน, อหราน

ANCIENT PERSIA

อาคารเกาแกในเขตทะเลทรายของอหรานมกมหอกอดวยอฐแผนผงสเหลยมทรงสง “ ” ตงตระหงานอยเรยกกนวา หอดกลม บนสดของหอมชองตามแนวตงเรยงกน ลกษณะคลาย

รงผงในเครองปรบอากาศสมยใหม ทำาหนาทรบลมจากภายนอกเขาสชองเปดไหลเวยนไปตาม สวนตางๆ ภายในอาคาร หอดกลมจะชวยระบายลมรอนออกไป ทำาใหอากาศภายในถายเทและ

เยนสบายตลอดทงวน ในดนแดนทะเลทรายของเปอรเซยอาคารสงกอสรางสวนใหญนยมสรางจากโคลน

โดยนำาดนผสมนำาพอกพนกอเปนตวอาคาร มใบปาลมหรออนทผลม หญา ฟาง เปนตวประสาน ใหเนอดนเกาะเปนผนงหลงคาและสวนตางๆ หรอกอดวยอฐดบททำาจากโคลนตากแหง อาคารท

สรางจากโคลนและอฐดบจะชวยใหอากาศเยนสบายยามกลางวนและอบอนในเวลากลางคน ผนง โคลนเปนวธการพนฐานทใชสรางบานเรอนทอยอาศยไปจนถงอาคารมสยดทางศาสนา ตลาด

และเมอง การผสานองคประกอบของธาตทงสอยางลงตวในสถาปตยกรรมเปอรเซยสะทอนถงภมปญญาและความเคารพธรรมชาตของผคนยคกอนทำาใหเกดสมดลในการใชชวตทไมทำาลายสภาพแวดลอม

ภมปญญาและเทคโนโลยของชาวเปอรเซย

โดมอาคารและหอดกลมในอาคารสถาปตยกรรมเปอรเซย

อาคารสงกอสรางสวนใหญนยมสรางจากโคลน

ANCIENT PERSIA

ชาวเปอรเซยไดรบอทธจากคำาสอนของศาสนาโวโรอสเอตรวา โลกประกอบดวยสง สองดาน คอ ดและชว เทพเจาอหระ มาสดา คอ ตวแทนของความด และเทพอาหรมน

(Ahriman) คอตวแทนของความชวราย ตอสกนในทสดฝายดจะเปนฝายมชยเหนอฝายชว ชะตากรรมของมนษยจงขนอยกบการเลอกวาจะทำาดหรอชว แนวความคดนมอทธพลตอ

ศาสนายดายหรอยวและครสตศาสนา รวมทงความเชอในเรองเทวดา นางฟา วนสนโลก การ ตดสนครงสดทายและการไปสสวรรคและนรกในเวลาตอมา และประมาณครสตศตวรรษท 7 มสลมไดแผขยายอำานาจเขามาครอบครองดนแดนเปอรเซย อาณาจกรแหงนจงตกอยภายใต

การปกครองของศาสนาอสลาม และแนวความคดจากศาสนาโซโรอสเตอรกมผลตอการพฒนาแนวความคดและหลกคำาสอนของศาสนาอสลาม

มรดกทางวฒนธรรมของเปอรเซย

ในรชกาลพระเจาอยหวบรมโกศ มลกหลานของเฉกอะหมดคอ พระยาเพชรพ

ไชย (ใจ) ทเปนขาราชการใกลชดในตำาแหนงจางวางกรมลอมพระราชวงเครองแตงกาย

อยาง ลอมพอก กเปนอกหนงมรดกทาง วฒนธรรมของเปอรเซย ทไดรบแรงบนดาล

ใจมาจากผาโพกหวของชาวมสลมกบชฎาของไทยโดยลอมพอกถอเปนหมวกสำาหรบขนนางในรชสมยสมเดจพระนารายณ

มหาราช ในรชกาลเดยวกนกไดสงราชทตไปยงประเทศฝรงเศสเพอเจรญสมพนธไมตร

ในป พ.ศ. 2229 ลอมพอกจงเปนทสนใจของชาวฝรงเศสอยางมาก ANCIENT PERSIA

สวนเปอรเซย สวนเปอรเซย (Persia garden) นน จดวา

เปนหนงในรปแบบการจดสวนของทางตะวนตก ซงม ประวตความเปนมา มาเนนนานตงแตกอนครสต

ศตวรรษท 7 โดยมลกษณะของการจดสวนทเลยน แบบจำาของของระบบจกรวาล (Cosmos) ตามความ

เชอเกาแกของคนในยคนน สวนเปอรเซย มกจะเปนสวนทมรปรางเปน

สเหลยม และแบงออกเปนสสวนดวยสายนำา ซงเปน สญลกษณของแมนำาแหงสรวงสวรรค จดตดตรง

กลางของสวนนำาเปนทตงของนำาพแหงชวต และเตม ไปดวยพรรณไมนานาพนธ ทงไมดอกและไมผล เชน

สม ทบทม กหลาบ แทรกดวยรมเงาของปาลมชนด ตาง ๆ และเสยงของนำาทไหลรน ปลาหลากสทวายวน

อยในผนนำา ซงเปนลกษณะอนสวยงามสมบรณแบบจนเหมอนเปนสวนแหงสวรรค

ในปจจบนชาวอสลามรบรปแบบสวน เปอรเซยเขามาเปนสวนหนงของวฒนธรรม ไมวาจะ

เปนสวนในบาน ในวง หรอในสเหรา และคงลกษณะพนฐานเดยวกนไวคอ สวนรปสเหลยม

ผนผาทถกลอมไวดวยอาคารหรอกำาแพง แบงพนท เปนสสวนเรยกวา "ชาฮา-บก" (Chahar Bagh) ม

นำาพหรอบอนำาตงไวตรงกลาง จนอาจจะกลาวไดวา รป แบบของสวนอสลามเนนความสำาคญของ "นำา" ซง

เปนของขวญจากสวรรคและเปนองคประกอบสำาคญ ของสงมชวตมากทสดรปแบบหนง ซงรปแบบในสมย

โบราณกยงคงสบทอดและเหนกนไดทวไปในการจดสวนเปอรเซย

ภมทศนทางวฒนธรรมของเปอรเซย

สวนเปอรเซยในประเทศอหราน

ANCIENT PERSIA

THANK YOU ANCIENT PERSIA