การใช้�ภาษาและเทคโนโลยี�สำ�าหร�บคร�Usage of Language and Technology for

Teachers

อาจารยี�อ�ญช้ล� โอ�งเจร ญ

ภาษาไทยีเพื่#$อการสำ#$อสำาร

ความรู้��เรู้�องการู้สื่�อสื่ารู้ จ%ดประสำงค�ของการเร�ยีน เมื่#$อศึ+กษาเร#$องน�,จบแล�ว น สำ ตสำามื่ารถ

อธิ บายีความื่หมื่ายีและองค�ประกอบของการสำ#$อสำารได�

ระบ%ว ธิ�ท�$ใช้�ในการสำ#$อสำารได� บอกป1จจ�ยีท�$ท�าให�การสำ#$อสำารสำ�มื่ฤทธิ ผลได� ระบ%อ%ปสำรรคท�$อาจเก ดข+,นจากการสำ#$อสำารได�

1. องค�ประกอบของการสำ#$อสำาร 1.1 ความื่หมื่ายีของการสำ#$อสำาร

ค�าว�า การู้สื่�อสื่ารู้ หร#อภาษาอ�งกฤษใช้�ค�าว�า communication มื่าจากภาษาลาต น ว�า communis แปลว�า ความื่เหมื่#อนก�นหร#อร�วมื่ก�น การท�$มื่น%ษยี�สำ#$อสำารก�น เพื่ราะต�องการให�ผ��อ#$นมื่�สำ�วนร�วมื่ในการร�บร� �ข�อมื่�ล ข�าวสำาร ความื่ร� � ความื่ค ด ความื่เห4น ความื่ต�องการของตนเองด�วยีเหต%น�,คนจ+งสำ#$อสำารก�นด�วยีเจตนาท�$จะก�อให�เก ดความื่เข�าใจร�วมื่ก�น จ+งจะเก ดการร�บร� � หร#อเข�าใจ ท�$ตรงก�น ผ��สำ#$อสำารจ�าเป5นต�องมื่�ความื่เข�าใจในความื่หมื่ายีของภาษาหร#อมื่�ภาษาร�วมื่ก�น จ+งจะท�าให�การสำ#$อสำารเก ดความื่เข�าใจตรงก�นระหว�างผ��สำ�งสำารและผ��ร �บสำาร

1.2 องค�ประกอบของการสำ#$อสำาร ประกอบด�วยีองค�ประกอบหล�ก ค#อ

ผ��สำ�งสำาร ( source ) สำาร ( massage ) สำารจะประกอบด�วยีสำ�วนสำ�าค�ญ 4 ประการค#อ

รห�สำของสำาร (massage code) เน#,อหาของสำาร (massage content) การจ�ดสำาร (massage treatment) สำ#$อ (media) หร#อช้�องทาง (channel) แบ�งตามื่ล�กษณะของสำ#$อเป5น เกณฑ์� ได� 5 ประเภท

สำ#$อธิรรมื่ช้าต สำ#$อมื่น%ษยี� สำ#$อสำ $งพื่ มื่พื่� สำ#$ออ เล4กทรอน กสำ� สำ#$อระคน

การแบ�งประเภทของสำ#$อโดยีใช้�จ�านวนและล�กษณะของการเข�าถ+ง ของผ��ร �บสำารเป5นเกณฑ์� แบ�งได� 5 ประเภท

สำ#$อระหว�างบ%คคล สำ#$อบ%คคล สำ#$อมื่วลช้น สำ#$อเฉพื่าะก จ สำ#$อประสำมื่

ผ��ร �บสำาร (receiver) ผลของการสำ#$อสำาร (effect)

องค�ประกอบของการสำ#$อสำารเป5นป1จจ�ยีสำ�าค�ญของกระบวนการสำ#$อสำารประกอบด�วยี ผ��สำ�งสำาร สำาร สำ#$อ ผ��ร �บสำาร แต�ละองค�ประกอบมื่�ความื่สำ�าค�ญต�อการสำ#$อสำาร โดยีมื่�ผลของการสำ#$อสำารเป5นต�วก�าหนดให�เห4นว�าการสำ#$อสำารในคร�,งน�,น ๆ ประสำบความื่สำ�าเร4จหร#อไมื่�

1.3 แบบจ�าลองของการสำ#$อสำารแบบจ�าลอง (model) ของการสำ#$อสำาร ค#อ

ต�วแทนของปรากฏการณ�ท�$เก ดข+,นจร งขององค�ประกอบต�างๆ ในการสำ#$อสำารของมื่น%ษยี� แสำดงให�เห4นถ+งหน�าท�$และความื่สำ�มื่พื่�นธิ�ขององค�ประกอบต�างๆ ท�$มื่�ต�อก�น

น�กว ช้าการทางด�านการสำ#$อสำารได�สำร�างแบบจ�าลองท�$อธิ บายีและท�าความื่เข�าใจเก�$ยีวก�บการสำ#$อสำารไว�หลายีแบบ

ตั�วอย่�าง แบบจำ�าลองการู้สื่�อสื่ารู้ตัามแนวค�ดของลาสื่เวลล�

(ใคร)ผ��สำ�งสำาร

(พื่�ดอะไร)สำาร

(เก ดผลอยี�างไร)

ผลของการสำ#$อสำาร

(ก�บใคร)ผ��ร �บสำาร

(ในช้�องทางใด)สำ#$อ

ตั�วอย่�าง แบบจำ�าลองการู้สื่�อสื่ารู้ของ เบอรู้�โล เดว�ด เค เบอรู้�โล เสื่นอแบบจำ�าลองที่ �เรู้ ย่กว�า SMCR Model ซึ่"�งเป็$นแบบจำ�าลองที่ �ได�รู้�บการู้อ�างอ�งอย่�างกว�างขวาง S M C R

ผ��สำ�งสำาร สำาร ช้�องทาง ผ��ร �บสำาร

สื่�วน โครู้ง ป็รู้ะกอบ สื่รู้�าง

การู้จำ�ด เน'อ การู้

หา รู้ห�สื่

ท�กษะในการสำ#$อสำาร

ความื่ร� �

ท�ศึนคต (ห�) การได�ยี น

ท�กษะในการสำ#$อสำาร

(ตา) การเห4น

(ล ,น) การล ,มื่รสำ

(จมื่�ก) การได�กล $น

(กายี) การสำ�มื่ผ�สำ

ว�ฒนธิรรมื่

ระบบสำ�งคมื่

ท�ศึนคต

ความื่ร� �

ระบบสำ�งคมื่

ว�ฒนธิรรมื่

ว�ธี การู้สื่�อสื่ารู้

2. ว�ธี การู้สื่�อสื่ารู้

การสำ#$อสำารระหว�างผ��สำ�งสำารและผ��ร �บสำารในกระบวนการสำ#$อสำารมื่�ว ธิ�หร#อประเภทของการสำ#$อสำารท�$ใช้�ก�นโดยีท�$วไป ด�งน�,

2.1 การสำ#$อสำารท�$เป5นว�จนภาษา (Verbal Communication)

ค�าว�า ว�จนะ พื่จนาน%กรมื่ฉบ�บบ�ณฑ์ ตยีสำถาน “ ”(2535)ได�ให�ความื่หมื่ายีไว�ว�า ถ�อยีค�า ค�าพื่�ด ว�จนภาษาจ+งหมื่ายี“ ” “ ”ถ+ง ภาษาท�$สำ#$อความื่หมื่ายีหร#อแสำดงออกโดยีการใช้�ถ�อยีค�าหร#อค�าพื่�ด เป5นภาษาท�$เก ดจากเสำ�ยีงในระบบของภาษา ได�แก� เสำ�ยีงพื่ยี�ญช้นะ เสำ�ยีงสำระ และเสำ�ยีงวรรณยี%กต� มื่ารวมื่ก�นเข�าเป5นค�าท�$มื่�ความื่หมื่ายี และจากค�าท�$มื่�ความื่หมื่ายีก4ถ�กเร�ยีบเร�ยีงออกมื่าเป5นประโยีคในร�ปแบบต�างๆ จนกระท�,งเป5นข�อความื่ท�$ใช้�สำ#$อสำารก�น มื่น%ษยี�จะใช้�ว�จนภาษาเป5นเคร#$องมื่#อถ�ายีทอดความื่ค ดความื่ร� �สำ+ก ความื่ต�องการต�างๆ ออกมื่าในร�ปแบบของภาษาพื่�ด และภาษาเข�ยีน ซึ่+$งเป5นสำ�ญล�กษณ�ในการสำ#$อสำาร

ภาษาพื่�ด

ค�าว�า พื่�ด พื่จนาน%กรมื่ฉบ�บราช้บ�ณฑ์ ตยีสำถาน “ ” (2552:602) ได�ให�ความื่หมื่ายีไว�ว�า เปล�งเสำ�ยีงออกมื่าเป5นถ�อยีค�า ด�งน�,น ภาษาพื่�ด “ ”จ+งหมื่ายีถ+ง ภาษาท�$มื่�การเปล�งเสำ�ยีงออกมื่าเป5นถ�อยีค�า เป5นภาษาท�สำ�วนใหญ�ใช้�สำ#$อสำารในช้�ว ตประจ�าว�นเพื่ราะการพื่�ดเป5นว ธิ�การสำ#$อสำารท�$สำะดวก รวดเร4ว ไมื่�ต�องอาศึ�ยีเคร#$องมื่#อหร#ออ%ปกรณ�อะไร เพื่�ยีงแต�อาศึ�ยี สำ�หน�า ก ร ยีาท�าทาง ประกอบการพื่�ดของผ��พื่�ดเท�าน�,น

ภาษาพื่�ดแบ�งออกได�ด�งน�, 1. พื่�ดระด�บประโยีค

โดยีปกต การพื่�ดสำนทนา หร#อการเจรจาแลกเปล�$ยีนความื่ค ดเห4นกนของคนในสำ�งคมื่จะไมื่�พื่�ดเป5นค�าๆ เพื่ราะไมื่�สำามื่ารถถ�ายีทอดความื่ค ดของผ��พื่�ดได�ครบถ�วนสำมื่บ�รณ�เหมื่#อนก�บประโยีค ในหน+$งประโยีคเราสำามื่ารถสำ#$อความื่ค ดหล�กๆ เช้�น ใครท�าอะไร ท�$ไหน เมื่#$อไร อยี�างไร ได�อยี�างครบถ�วนนอกจากประโยีคสำ#$อความื่หมื่ายีหล�กแล�ว ประโยีคยี�งสำามื่ารถบอกให�ทราบเจตนาของผ��พื่�ดได�ด�วยี

2. ประเภทของประโยีคพื่�ด จ�าแนกตามื่หล�กการของโครงสำร�างทางไวยีากรณ�ได� 2 ช้น ด

ประโยีคสำมื่บ�รณ� ค#อประโยีคท�$มื่�การเร�ยีงค�าครบถ�วน ถ�กต�องตามื่หล�กไวยีากรณ� ประโยีคไมื่�สำมื่บ�รณ� ค#อประโยีคท�$มื่�สำ�วนใดสำ�วนหน+$ง ขาดหายีไป หร#อมื่�ร�ปบางร�ปเป5นร�ปแทน

3 .ประโยีคแสำดง เจตนาประโยีคหล�กหร#อประโยีคพื่#,นฐานมื่�ร�ปแบบของประโยีค

เป5น 3 ล�กษณะ ได�แก� ประโยีคบอกเล�ารวมื่ประโยีคปฏ เสำธิด�วยี ประโยีคค�าสำ�$งนอกจากจะใช้�ร�ปแบบประโยีคเหล�าน�,เพื่#$อสำ#$อความื่ค ดความื่หมื่ายีแล�ว ร�ปประโยีคเหล�าน�,ยี�งแฝงเจตนาของผ��พื่�ดเอาไว�ด�วยี ถ�าผ��พื่�ดเล#อกใช้�ประโยีคร�ปแบบของประโยีคน�,นๆ เจตนาขอผ��พื่�ดท�$แฝงอยี��ในประโยีคน�,น เร�ยีกว�า ว�จนภาษา“ ”

4. พื่�ดระด�บข�อความื่ ในทางภาษาศึาสำตร� ข�อความื่เป5นหน�วยีสำร�างทางภาษาท�$ประกอบข+,นจาก ค�า วล� ประโยีค มื่ารวมื่ก�น เป5นหน�วยีท�$มื่�ความื่หมื่ายี ซึ่+$งความื่หมื่ายีของข�อความื่มื่ ได�เก ดจากการน�าความื่หมื่ายีของหน�วยีต�างๆ เหล�าน�,น และท�าให�ข�อความื่มื่�ใจความื่เป5นอ�นหน+$งอ�นเด�ยีวก�น ประเภทของการพื่�ดระด�บข�อความื่ แบ�งได�เป5น 3 ประเภทค#อ

1) การพื่�ดในท�$ประช้%มื่ การพื่�ดโดยีไมื่�มื่�การเตร�ยีมื่ต�วมื่าก�อน การพื่�ดโดยีอ�านจากต�นฉบ�บ การพื่�ดโดยีการท�องจ�า การพื่�ดโดยีมื่�การเตร�ยีมื่ต�วล�วงหน�า

2) การพื่�ดในกล%�มื่ การเล�าเร#$องท�$ได�อ�านหร#อฟั1งมื่า การเล�าเหต%การณ�

3) การพื่�ดระหว�างบ%คคล การสำนทนาโต�ตอบอยี�างสำ�,น การสำนทนา

ภาษาเข ย่น

ภาษาเข�ยีน ค#อการสำ#$อสำารถ�ายีทอดความื่ค ด ความื่ร� �สำ+ก ประสำบการณ� ออกมื่าเป5นลายีล�กษณ�อ�กษร เป5นการสำ#$อสำารท�$ไมื่�ใช้�เสำ�ยีงแต�ลายีล�กษณ�อ�กษรหร#อต�วหน�งสำ#อท�$เข�ยีนไว�น� ,น เป5นเคร#$องหมื่ายีท�$ใช้�แทนเสำ�ยีงพื่�ดน�$นเอง โดยีท�$วไปแล�ว คนเราจะใช้�ภาษาเข�ยีน เมื่#$อไมื่�สำามื่ารถสำ#$อสำารก�นด�วยีภาษาพื่�ดได� หร#อใช้�ภาษาเข�ยีนเพื่#$อบ�นท+กการพื่�ดเอาไว� เพื่#$อเก4บไว�เป5นหล�กฐานใช้�อ�างอ งได� หร#อเพื่#$อก�นล#มื่ เช้�น

จดหมื่ายี ค#อข�อความื่ท�$เก ดจากการเข�ยีนเพื่#$อสำ�งข�าวสำารก�นระหว�าง ผ��สำ�งสำารก�บผ��ร �บสำาร จดหมื่ายีมื่�หลายีประเภท เช้�น จดหมื่ายีสำ�วนต�ว จดหมื่ายีก จธิ%ระ จดหมื่ายีธิ%รก จ และจดหมื่ายีราช้การ

การเข�ยีนแจ�งข�าว แบ�งออกเป5น 2 ประเภทการเข�ยีนประกาศึ ค#อการแจ�งข�าวสำารให�สำาธิารณะช้น

ได�ทราบอยี�างแพื่ร�หลายีและท�$วก�น โดยีการอาศึ�ยีสำ#$อสำาธิารณอยี�างใดอยี�างหน+$ง เช้�น สำ#$อท�$เป5นสำ $งพื่ มื่พื่� ได�แก� หน�งสำ#อพื่ มื่พื่� สำาสำ�นสำ�มื่พื่�นธิ� หร#อ สำ#$อว ทยี% โทรท�ศึน� ข�าวสำารน�,นเป5นเพื่�ยีงการแจ�งให�ทราบแล�วให�ผ��เก�$ยีวข�องปฏ บ�ต

การประช้าสำ�มื่พื่�นธิ�ข�าว เป5นการสำร�างความื่สำ�มื่พื่�นธิ�อ�นด�ให�เก ดข+,นระหว�างองค�กร สำถาบ�น และ / หร#อ หน�วยีงานก�บประช้าช้นผ��เก�$ยีวข�อง

2.2 การสำ#$อสำารท�$เป5นอว�จนภาษา (Nonverbal Communication)

ค#อว ธิ�การสำ#$อสำารท�$ไมื่�ได�ใช้�ภาษาพื่�ดหร#อภาษาเข�ยีนเป5นสำ�ญล�กษณ�ในการสำ#$อสำาร แต�เป5นการใช้�อาก�ปก ร ยีา สำ�หน�าท�าทาง ว�ตถ%สำ $งของหร#อสำ�ญล�กษณ�อ#$นๆ ในการสำ#$อสำาร การสำ#$อสำารท�$เป5นอว�จนภาษา ได�แก�

1. เวลา (Time)2. กร ยีาอาการ (Action)3. เน#,อท�$หร#อระยีะ (Space)4. สำ $งของ (Object)5. ร�างการ (Physical Characteristics)

2.3 การสำ#$อสำารระหว�างบ%คคล (Interpersonal Communication)

เป5นว ธิ�การสำ#$อสำารท�$ผ��สำ�งสำารและผ��ร �บสำารสำามื่ารถแลกเปล�$ยีนสำารก�นได�โดยีตรง และเป5นว ธิ�การสำ#$อสำารแบบต�วต�อต�วระหว�างคน 2 คน ท�$ท�าการสำ#$อสำารก�น จะเป5นว ธิ�การสำ#$อสำารท�$เห4นหน�าก�น หร#อไมื่�เห4นหน�าก�นก4ได�

2.4 การสำ#$อสำารกล%�มื่ (Group Communication)

ปรมื่ะ สำตเวท น (2533) ได�สำร%ปความื่หมื่ายีของการสำ#$อสำารมื่วลช้น หมื่ายีถ+งการสำ#$อสำารไปยี�งคนจ�านวนมื่ากในเวลาเด�ยีวก�น หร#อเวลาใกล�เค�ยีงก�น โดยีอาศึ�ยีสำ#$อมื่วลช้น (mass media) เป5นสำ#$อในการสำ#$อสำาร ด�งน�,นการสำ#$อสำารมื่วลช้นจ+งเป5นว ธิ�การสำ#$อสำารไปถ+งคนจ�านวนมื่ากโดยีผ�านทางสำ#$อมื่วลช้น ได�แก� ว ทยี%กระจายีเสำ�ยีง ว ทยี%โทรท�ศึน� หน�งสำ#อพื่ มื่พื่� น ตยีสำาร และภาพื่ยีนตร� ผ��ร �บสำารมื่�ความื่แตกต�างก�นท�,งอายี% เพื่ศึ การศึ+กษา สำถานภาพื่ทางสำ�งคมื่ ค�าน ยีมื่ และว�ฒนธิรรมื่ จ+งเป5นป1ญหาในการเตร�ยีมื่สำาร

จากว ธิ�การท�$ใช้�ในการสำ#$อสำารด�งกล�าวมื่าแล�ว พื่อสำร%ปได�ว�าเมื่#$อคนเราจะท�าการสำ#$อสำารก�นจะใช้�ท�,งว�จนภาษา และอว�จนภาษาร�วมื่ก�นในการสำ#$อสำารโดยีจะปร�บเน#,อหาของสำารไปตามื่ว ธิ�การสำ#$อสำารท�$แตกต�างก�นไมื่�ว�าจะเป5นการสำ#$อสำารระหว�างบ%คคล การสำ#$อสำารกล%�มื่ยี�อยี การสำ#$อสำารกล%�มื่ใหญ� และการสำ#$อสำารมื่วลช้นน�$นค#อการเล#อกใช้�ภาษาและร�ปแบบโครงสำร�างของภาษาท�$เหมื่าะสำมื่ก�บแต�ละว ธิ� โดยีมื่�ป1จจ�ยีท�$ก�อให�การสำ#$อสำารเก ดประสำ ทธิ ภาพื่หร#อเก ดความื่สำ�มื่ฤทธิ ผล ซึ่+$งในองค�ประกอบของกระบวนการสำ#$อสำารแต�ละองค�ประกอบน�$นเอง

ใบงานที่ � 1

1 .สำร%ปองค�ประกอบหล�กของการสำ#$อสำาร พื่ร�อมื่ยีกต�วอยี�างประกอบ2. ว ธิ�การสำ#$อสำาร มื่�ก�$ประเภท อะไรบ�าง ยีกต�วยีกต�วอยี�างประกอบ

ให�น สำ ตตอบค�าถามื่ต�อไปน�,สำ�งทาง e-mail

(สำมื่�คร E – Mail สำ�าหร�บท�านท�$ยี�งไมื่�มื่� )