000-Klasyfikacja gruntów, Podstawy rolnictwa, gospodarki ... · Gleby kwaśne są przeważnie...
Transcript of 000-Klasyfikacja gruntów, Podstawy rolnictwa, gospodarki ... · Gleby kwaśne są przeważnie...
Klasyfikacja gruntów, Podstawy rolnictwa, gospodarki wodnej, leśnictwa, Obrót nieruchomościami rolnymi
I. Pojęcia podstawowe
Nieruchomość – jest to część powierzchni ziemi stanowiąca odrębny przedmiot
własności, wraz z częściami składowymi. Nieruchomościami mogą być również
budynki trwale z gruntem związane a nawet części tych budynków (lokale), jeżeli na
podstawie przepisów szczególnych stanowią odrębny od gruntu przedmiot własności.
Nieruchomości mogą więc być: gruntowe (rolne i nierolne), budynkowe i lokalowe.
Nieruchomość rolna – jest to taka nieruchomość, która jest lub może być
wykorzystywana do prowadzenia działalności wytwórczej w rolnictwie, w zakresie
produkcji roślinnej i zwierzęcej, nie wyłączając produkcji ogrodniczej, sadowniczej
i rybnej.
Gospodarstwo rolne – są to grunty rolne wraz z gruntami leśnymi, budynkami lub ich
częściami, urządzeniami i inwentarzem, jeżeli stanowią lub mogą stanowić
zorganizowaną całość gospodarczą oraz prawami związanymi z prowadzeniem
gospodarstwa rolnego.
Części składowe nieruchomości – wszystko to co nie może być odłączone od
nieruchomości bez uszkodzenia lub istotnej zmiany całości albo bez uszkodzenia lub
istotnej zmiany przedmiotu odłączonego (np. budynki, drzewa, zasiewy). Część
składowa nieruchomości dzieli los prawny nieruchomości.
Przynależności gruntowe – są to rzeczy ruchome (ruchomości) służące do
racjonalnego korzystania z rzeczy głównej (nieruchomości). Z rzeczą główną łączy je
tylko osoba właściciela. Będą to więc narzędzia, maszyny, inwentarz.
Pożytkami naturalnymi rzeczy – są jej płody, a więc owoce, zboża, mleko, wełna,
ryby ze stawu, drzewo z lasu, piasek lub żwir pobrany z nieruchomości itp.
Pożytki cywilne rzeczy – są to dochody, które rzecz przynosi na podstawie stosunku
prawnego, a więc są to np. czynsze z najmu lub dzierżawy.
II. Oznaczenie nieruchomości.
Jednostka ewidencyjna – jest to obszar gruntów położonych w granicach
administracyjnych gminy , a w przypadku gdy w skład gminy wchodzi miejscowość o
statusie miasta, również w granicach administracyjnych tego miasta.
Klasyfikacja gruntów, Podstawy rolnictwa, gospodarki wodnej, leśnictwa, Obrót nieruchomościami rolnymi
W miastach, w których wydzielono dzielnice, jako jednostki pomocnicze gminy
jednostką ewidencyjną może być obszar dzielnicy lub kilku sąsiadujących ze sobą
dzielnic. Jednostka ewidencyjna dzieli się na obręby ewidencyjne, natomiast obręb
dzieli się na działki ewidencyjne.
Obręb – jest to część jednostki ewidencyjnej / gminy / obejmująca na terenach
wiejskich obszar wsi /sołectwa./, a w miastach obszar ograniczony granicami
wybranych ulic o powierzchni około 25 – 100 ha.
Działka ewidencyjna jest pojęciem technicznym, natomiast nieruchomość – .
pojęciem prawnym.
Nieruchomość może składać się z jednej lub z wielu działek, położonych w różnych
obrębach. Gospodarstwo rolne może składać się z jednej lub wielu nieruchomości
rolnych.
Powierzchnię działki podaje się w hektarach, z dokładnością do 4-go miejsca po
przecinku. W działce wykazuje się powierzchnie poszczególnych użytków
gruntowych, a na terenach rolnych również powierzchnie poszczególnych konturów
klasyfikacyjnych w granicach danego użytku gruntowego.
PODSTAWY ROLNICTWA
Rolnictwo należy do najstarszych dziedzin działalności człowieka. W
największym stopniu zależy ono od uwarunkowań środowiskowych, ale również samo
środowisko zmienia się pod wpływem rolniczej działalności człowieka.
Podatność różnych elementów środowiska na działalność człowieka jest różna.
Najmniej zmienne są takie czynniki przyrodnicze jak rzeźba terenu i klimat. Nieco
bardziej zmienne są stosunki hydrologiczne i pokrywa glebowa. Jeszcze bardziej
podatne na wpływ człowieka są stosunki mikroklimatyczne, szata roślinna i świat
zwierzęcy oraz stosunki demograficzne i społeczne. Mniej lub więcej zmienne są
warunki ekonomiczne np. warunki komunikacyjne, rynki zbytu, stosunki
własnościowe, wielkość gospodarstw i wiele innych
Środowisko ekologiczne
Ekologia – nauka o wzajemnych stosunkach między organizmami roślinnymi lub
zwierzęcymi a środowiskiem, w którym żyją. Nauka ekologii bada wpływ środowiska
naturalnego na organizmy żywe (łącznie z człowiekiem) oraz zajmuje się badaniem
Klasyfikacja gruntów, Podstawy rolnictwa, gospodarki wodnej, leśnictwa, Obrót nieruchomościami rolnymi
roli tych organizmów w przekształcaniu środowiska i wzajemnych związków między
nimi.
Czynniki ekologiczne:
1. naturalne:
1) klimatyczne (światło temperatura, opady, nasłonecznienie, wiatr)
2) topograficzne: wysokość nad poziomem morza, skłon, wystawa, podatność
gleby na erozję
3) biologiczne: flora, fauna, mikroflora, mikrofauna
4) gleba
2. antropogeniczne (sztuczne):
1) techniczne: urządzenia przemysłowe, komunikacyjne
2) techniczno – melioracyjne: urządzenia melioracyjne, deszczownie, inspekty,
cieplarnie
3) agrotechniczne: narzędzia, płodozmiany, nawozy mineralne, herbicydy
Wszystkie te czynniki działają kompleksowo, zmiana jednego z nich pociąga za
sobą zmianę innych czynników.
Rośliny wykazują znacznie większą zależność od czynników ekologicznych niż
zwierzęta, gdyż są pozbawione ruchu.
Czynniki klimatyczne i topograficzne:
1) światło, temperatura, opady najsilniej wpływają na produkcję roślinną
2) opady i parowanie - suma rocznych opadów w Polsce waha się od 450 do
700 mm, a w górach od 700 do 1200 mm. Tereny o mniejszej lesistości
mają mniejsze opady. Optymalna wielkość opadów w Polsce to 600 mm
rocznie.
3) mikroklimat – ma na niego wpływ lokalne położenie terenu (wzniesienie
czy dolina, skłon mały czy wielki, wystawa w stosunku do słońca).
Najwięcej ciepła otrzymują zbocza południowe, mniej wschodnie i
zachodnie, a najmniej północne.
4) gleba – jest to wierzchnia warstwa skorupy ziemskiej przekształcona w
procesie glebotwórczym w wyniku oddziaływania czynników
Klasyfikacja gruntów, Podstawy rolnictwa, gospodarki wodnej, leśnictwa, Obrót nieruchomościami rolnymi
klimatycznych (słońce, opady, temperatura), biologicznych oraz
działalności człowieka.
Gleba różni się od martwej skały macierzystej głownie tym, że ma
zdolność produkcyjną, mogącą zapewnić roślinom wodę, pokarm i
powietrze, które oprócz światła i ciepła są niezbędne do życia roślin.
Wartość gleb zależy przeważnie od zawartości w nich cząstek
spławialnych (mniejszych od 0,02 mm).
Z rolniczego i ekonomicznego punktu widzenia szczególnie ważną cechą
gleb jest ich wartość użytkowo – rolnicza wyrażona zaliczeniem do
odpowiedniej klasy bonitacyjnej. O zaliczeniu do odpowiedniej klasy
decyduje przede wszystkim skład mechaniczny gleby, skała macierzysta i
miąższość warstwy uprawnej.
Z reguły gleby zwięzłe należą do najzasobniejszych w składniki
pokarmowe. Gleby średnio zwięzłe zaliczamy do średnio dobrych, a gleby
lekkie (piaszczyste) do najsłabszych. Należy jednak pamiętać, że o
produkcyjności gleby decydują nie tylko właściwości fizyczne, lecz także i
to w dużym stopniu stosunki wodne.
O jakości gleby i jej przydatności pod uprawę określonych roślin decyduje
także odczyn gleby, to jest jej kwasowość wyrażona wskaźnikiem pH.
I tak:
gleby bardzo kwaśne – pH poniżej 4,5
gleby kwaśne – pH powyżej 4,6 do 5,5
gleby lekko kwaśne – pH powyżej 5,6 do 6,5
gleby o odczynie obojętnym – pH powyżej 6,6 do 7,2
gleby o odczynie zasadowym – pH powyżej 7,2
Gleby kwaśne są przeważnie glebami ubogimi, a gleby o odczynie
obojętnym należą do zasobnych w składniki pokarmowe.
Zasobność gleby jest to zawartość w niej próchnicy, azotu, fosforu i
potasu. Im więcej gleba zawiera składników pokarmowych w formie
przyswajalnej dla roślin, tym bardziej jest produktywna (daje większe
Klasyfikacja gruntów, Podstawy rolnictwa, gospodarki wodnej, leśnictwa, Obrót nieruchomościami rolnymi
plony). Zawartość składników pokarmowych zwiększa się z reguły wraz
ze wzrostem zawartości części spławianych i mineralnych.
Czynniki biologiczne środowiska, a więc świat roślin – flora oraz świat zwierząt –
fauna. Sfera występowania organizmów żywych na ziemi zwana jest biosferą.
Biosfera obejmuje wierzchnie warstwy skorupy ziemskiej i prawie całą głębokość
oceanów oraz warstwę atmosfery do wysokości 8-10 km. Decydująca większość
organizmów żywych mieści się jednak w przyziemnej warstwie atmosfery i
powierzchniowej warstwie skorupy ziemskiej, zwanej glebą. Szczególnie zasobna w
organizmy żywe jest wierzchnia warstwa gleby uprawnej, czyli rola. Z rolniczego
punktu widzenia szczególne znaczenie ma świat żywych organizmów oddziałujących
na warunki rozwoju roślin uprawnych, mikroflora glebowa (glony, grzyby, bakterie) i
mikrofauna glebowa (np. pierwotniaki).
Rośliny dzielą się na jednoroczne – owocujące raz w życiu najpóźniej w rok po
wysiewie, rośliny dwuletnie – owocujące raz w życiu najpóźniej w dwa lata po
wysiewie oraz rośliny wieloletnie – zdolne do wegetacji dłużej niż przez dwa lata i
mogące owocować wielokrotnie, przy czym niektóre owocują po raz pierwszy nawet
w roku wysiewu.
Wśród roślin jednorocznych można wyróżnić grupę gatunków jarych,
wysiewanych na wiosnę, ich okres wegetacji może być krótki np. rzepik jary – do 90
dni lub długi, np. konopie do 160 dni.
Drugą grupę stanowią gatunki ozime, wysiewane w lecie lub w jesieni, a
schodzące z pola latem następnego roku np. żyto ozime ma okres wegetacji 290 –
300 dni.
Zmianowanie – polega na stosowaniu określonego następstwa roślin po sobie w celu
utrzymania odpowiedniej żyzności gleby. Co jakiś czas ten sam gatunek rośliny
powraca na dawne pole, jest to tak zwany cykl zmianowania albo rotacji.
Płodozmian – jest to zaplanowane zmianowanie, czyli następstwo roślin.
Zaplanowanie płodozmianu wymaga podziału gospodarstwa na pola płodozmianowe i
ustalenie na nich następstwa roślin oraz zabiegów agrotechnicznych i nawożenia.
Rola
Jest to wierzchnia warstwa gleby poddawana zabiegom agrotechnicznym (orka,
bronowanie, nawożenie itp.). Grubość warstwy roli odpowiada głębokości zasięgu
Klasyfikacja gruntów, Podstawy rolnictwa, gospodarki wodnej, leśnictwa, Obrót nieruchomościami rolnymi
narzędzi uprawowych, a więc zasięgowi pługa i wynosi średnio 20-30 cm. Rola może
więc wystąpić tylko na gruntach ornych i ogrodów, nie występuje na użytkach
zielonych.
Gleby posiadające zdolności rozpadania się i ponownego skupiania się w
agregaty o rozmaitej wielkości nazywamy glebami strukturalnymi. Takie są np.
czarnoziemy. Natomiast gleby sypkie (np. piaski), rozpylone lub pękające na duże
bryły (np. iły) nazywamy glebami niestrukturalnymi.
Największa strukturalność gleby występuje przy dużej różnorodności cząstek
mechanicznych i koloidalnego lepiszcza oraz przy odpowiednim stosunku części
piaszczystych, gliniastych, ilastych oraz próchnicy.
Z punku widzenia wymagań roślin uprawnych najbardziej pożądany jest tzw.
układ gruzełkowo-koronkowy struktury gleby. Zapewnia on roślinom najlepsze
zaopatrzenie w wodę, tlen i składniki pokarmowe.
Sprawność roli
Jest to taki stan roli, który zapewnia optymalne warunki dla wzrostu i rozwoju
roślin. Rola sprawna jest pulchna, zgruźlona, umiarkowanie uwilgotniona, ciemno
zabarwiona, osiada pod ciężarem człowieka na grubość obcasa, lekko zwilża i oblepia
wetkniętą w nią laskę, daje się formować rękami w bryły oraz rozpada się lekko na
gruzełki, ma zapach rozłożonego kompostu. Nie jest natomiast sprawną rola mokra,
przesuszona, zaskorupiona, nadmiernie zleżała lub zbytnio pulchna.
Kultura roli
W wyniku wieloletniej racjonalnej gospodarki rolnej gleby uprawne osiągają
sprawność przy mniejszym nakładzie pracy i w krótszym czasie. Zachowują one przez
dłuższy czas zdolność do łatwego nabywania i długiego zachowania stanu sprawności
nazywanego kulturą roli A więc zdolność roli do szybkiego uzyskiwania stanu
sprawności jest oznaką jej kultury .
Doprowadzenie gruntów rolnych do wyższej kultury wymaga kilku, a nawet
kilkunastu lat właściwej gospodarki. Sprzyja temu staranna uprawa roli, intensywne
nawożenie organiczne i mineralne, systematyczne wapnowanie, staranna walka z
chwastami odpowiedni dobór roślin (większy udział motylkowych i okopowych) itp.
Produkcja rolnicza
Klasyfikacja gruntów, Podstawy rolnictwa, gospodarki wodnej, leśnictwa, Obrót nieruchomościami rolnymi
Jest to suma wytworzonych w rolnictwie dóbr materialnych czyli określonych
wartości użytkowych. Mierzy się ją przy pomocy miar naturalnych (sztuki, kilogramy,
kalorie itp.) albo przy pomocy jednostek przeliczeniowych lub wartościowo w złotych.
Na przykład wielkość produkcji zwierzęcej można wyrazić przy pomocy tzw.sztuk
dużych(sztuka duża = 1 krowa o wadze 500 kg ,a np. 1 świnia = 0.18 sztuki dużej) .
Rośliny uprawne:
1) zboża: pszenica ozima, pszenica jara, żyto, jęczmień ozimy, jęczmień jary,
owies, kukurydza, gryka, proso,
2) okopowe: ziemniaki, buraki cukrowe, buraki pastewne, brukiew, marchew
pastewna, rzepa ścierniskowa,
3) motylkowe wieloletnie: koniczyna czerwona, koniczyna biała, lucerna,
esparceta, nostrzyk,
4) strączkowe (motylkowe jednoroczne): groch, peluszka, wyka, bobik,
5) oleiste, włókniste i specjalne: rzepak ozimy, rzepak jary, rzepik ozimy, rzepik
jary, konopie, mak, słonecznik, len, dynia oleista, tytoń, chmiel.
Warzywa:
1) warzywa kapustne i liściowe:
- warzywa kapustne: kapusta biała, kapusta czerwona, kapusta brukselska,
kapusta chińska, kalafior, brokuł, jarmuż, kalarepa
- warzywa liściowe: sałata, boćwina, szpinak.
2) warzywa korzeniowe i rzepowate:
o warzywa korzeniowe: marchew, pietruszka, burak ćwikłowy, seler,
cykoria, pasternak, skorzonera,
o warzywo rzepowate: rzepa, rzodkiew, rzodkiewka
3) warzywa psiankowate i dyniowate:
- warzywa psiankowate: ziemniak wczesny, pomidor, papryka,
- warzywa dyniowate: ogórek, dynia, melon, kawon,
4) warzywa cebulowe: cebula, czosnek, por,
5) warzywa strączkowe: fasola, groch, bób
6) warzywa wieloletnie: rabarbar, szparag, chrzan.
Klasyfikacja gruntów, Podstawy rolnictwa, gospodarki wodnej, leśnictwa, Obrót nieruchomościami rolnymi
Rośliny sadownicze Wszystkie rośliny sadownicze można podzielić na następujące podstawowe
grupy:
1/drzewa owocowe ziarnkowe /jabłoń, grusza/ i pestkowe /śliwa, wiśnia,
czereśnia, brzoskwinia, morela/
2/ krzewy owocowe /agrest, porzeczka, malina, jeżyna/
3/ byliny jagodowe /truskawka, poziomka/.
Wyróżnia się sady działkowe o powierzchni kilku arów, sady drobnogospodarskie
o powierzchni kilku hektarów oraz sady wielkotowarowe o powierzchni kilkadziesiąt
lub kilkaset hektarów.
Drzewa owocowe odróżnieniu od roślin krótkotrwałych mają bardzo silnie
rozwinięty system korzeniowy, który zalężnie od położenia zwierciadła wody
gruntowej może sięgać od 2 do 6 metrów głębokości.. Główna masa korzeni mieści
się jednak w warstwie gleby 15 do 80 cm od powierzchni .Promień bocznego zasięgu
korzeni jest niekiedy 3-krotnie większy od promienia korony drzewa. Drzewa
pobierają wodę tylko przez najmłodsze wierzchołkowe części korzeni okryte
włośnikami. Do najlepszych gleb pod sady zalicza się lessy i czarnoziemy, zaś do
najgorszych suche piaski oraz gleby bagienne i torfowe.
Wymagania glebowe i klimatyczne krzewów owocowych są przeważnie
znacznie mniejsze niż drzew owocowych. W stosunku do gleby największe
wymagania ma jabłoń, a najmniejsze wiśnia.
Systematyka użytków gruntowych
1. Tereny rolne – obszary, na których rolnictwo stanowi podstawową sferę
działalności produkcyjnej człowieka.
2. Użytek gruntowy – część powierzchni ziemi użytkowana w sposób jednolity (np.
użytki rolne, lasy itp.).
3. Grupy i rodzaje użytków gruntowych i ich oznaczenia w ewidencji gruntów i
budynków:
1) użytki rolne:
Klasyfikacja gruntów, Podstawy rolnictwa, gospodarki wodnej, leśnictwa, Obrót nieruchomościami rolnymi
- grunty orne (w tym ugory i odłogi) - R,
- sady - S,
- łąki - Ł
- pastwiska - PS
- grunty rolne zabudowane (zagrody) – B,
- grunty pod stawami – Wsr
- grunty pod rowami – W.
2) grunty leśne oraz zadrzewione lub zakrzewione
- lasy – Ls,
- zadrzewienia lub zakrzewienia – Lz,
3) grunty zabudowane i zurbanizowane:
- tereny mieszkaniowe – B,
- tereny przemysłowe – Ba,
- inne tereny zabudowane (np. szpital, szkoła) – Bi,
- zurbanizowane tereny niezabudowane – Bp,
- tereny rekreacyjno – wypoczynkowe – Bz,
- użytki kopalne – K,
- tereny komunikacyjne: drogi – dr,
koleje – Tk,
inne (np. lotnisko, port) – Ti
4) użytki ekologiczne – E
5) grunty pod wodami – płynącymi Wp
– stojącymi Ws
6) tereny różne – Tr,
7) nieużytki – N.
Sad – jest to grunt o powierzchni co najmniej 0,10 ha o zwartym nasadzeniu drzew
lub krzewów owocowych, to znaczy na pow. 0,10 ha rośnie minimum 60 drzew
lub minimum 200 krzewów owocowych.
Klasyfikacja gruntów, Podstawy rolnictwa, gospodarki wodnej, leśnictwa, Obrót nieruchomościami rolnymi
Grunty pod stawami – grunty pod zbiornikami wodnymi wyposażonymi w urządzenia
hydrotechniczne, nadające się do chowu, hodowli i przetrzymywania ryb,
obejmujące powierzchnię ogroblowaną wraz z systemem rowów oraz tereny
przyległe do stawów i z nimi związane.
Klasyfikacja gruntów
Niektóre grunty, a mianowicie użytki rolne, lasy nie stanowiące własności Skarbu
Państwa oraz wody stojące o powierzchni mniejszej od 10 ha podlegają
gleboznawczej klasyfikacji.
W gruntach ornych wyodrębnia się 8 klas: I, II, IIIa, IIIb, IVa, IVb, V, VI,
w łąkach ,pastwiskach, w lasach prywatnych oraz w wodach stojących mniejszych niż
10 ha wyodrębnia się 6 klas: I, II, III, IV, V, VI,
Zmiana klasy gruntu jest możliwa:
- po zmeliorowaniu gruntów,
- po klęsce żywiołowej np. powodzi,
- po trwałej zmianie użytku gruntowego,
- po stwierdzeniu grubego błędu w klasyfikacji.
Decyzje w tej sprawie podejmuje starosta.
Klasyfikacja gruntów jest wykorzystywana:
- do naliczania podatku rolnego,
- w planowaniu przestrzennym,
- w szacowaniu nieruchomości rolnych.
Gleboznawczą klasyfikację gruntów przeprowadzono w Polsce w latach 1956-70 na
podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 4 czerwca 1956 r. w sprawie
klasyfikacji gruntów /Dz.U. Nr 19, poz,97 /. Na podstawie map klasyfikacyjnych
sporządzonych w toku klasyfikacji, wykonano następnie mapy kompleksów rolniczej
przydatności gleb, zwane mapami glebowo-rolniczymi, które określają granice
wyodrębnionych obszarów najbardziej przydatnych pod uprawę określonych roślin.
Przestrzeń rolniczą podzielono wówczas na 14 kompleksów rolniczej przydatności
gleb, np., kompleks pszenny bardzo dobry, kompleks żytni dobry itp.
Mapy glebowo- rolnicze wykorzystywane były wtedy przez gminną służbę rolną do
rejonizacji kontraktacji zbóż , ziemniaków, buraków cukrowych itp. .Obecnie są one
Klasyfikacja gruntów, Podstawy rolnictwa, gospodarki wodnej, leśnictwa, Obrót nieruchomościami rolnymi
przydatne do szacowania nieruchomości rolnych,do zarządzania nieruchomościami
oraz w procesie ochrony gruntów rolnych.
Podatek rolny – coroczne świadczenie na rzecz budżetu gminy z tytułu posiadania
użytków rolnych o powierzchni fizycznej przekraczającej 1 ha lub powierzchni
przeliczeniowej przekraczającej 1 ha przeliczeniowy. Podatek rolny wynosi
równowartość 2,5 kwintala żyta za każdy hektar przeliczeniowy użytków
rolnych. Cenę 1 kwintala żyta publikuje co kwartał Prezes GUS-u. Do naliczenia
podatku przyjmuje się cenę ziarna żyta średnią z trzech pierwszych kwartałów
ubiegłego roku. Rada gminy może cenę tę obniżyć, nie więcej jednak niż o
połowę.
Hektar przeliczeniowy – umowna jednostka powierzchni 1 ha powstała z
przemnożenia powierzchni poszczególnych klas użytków rolnych występujących
w działce przez współczynniki (wagi) nadane tym klasom ustawą z dnia
15.11.1984 r. o podatku rolnym, zależne od położenia użytków rolnych w
odpowiednim okręgu podatkowym. Do obliczenia hektarów przeliczeniowych
przyjmuje się klasy użytków rolnych z ewidencji gruntów i budynków, a okręgi
podatkowe przyjmuje się z rozporządzenia Ministra Finansów z dnia
10.12.2001r. w sprawie zaliczenia gmin oraz miast do jednego z czterech
okręgów podatkowych (Dz. U. Nr 143, poz. 1614).
Wskaźniki szacunkowe gruntu – wartość 1 ha gruntu rolnego wyrażona w kwintalach
żyta, zależna od klasy gruntu i położenia w odpowiednim okręgu podatkowym
W przypadku gruntów leśnych wskaźniki szacunkowe gruntów wyrażone są w
liczbie m3 drewna za 1 ha gruntu leśnego zależnie od typy siedliskowego lasu..
Wskaźniki szacunkowe gruntów leśnych podane są w rozporządzeniu Rady
Ministrów z dnia 21 września 2004r. w sprawie wyceny nieruchomości i
sporządzania operatu szacunkowego (Dz. U. Nr 207, poz. 2109)
Wskażnik bonitacji gleb – stosunek powierzchni przeliczeniowej wyrażonej w
hektarach przeliczeniowych do powierzchni faktycznej/. Wskażnik ten
charakteryzuje przeciętną jakość gleb na danej powierzchni i jest powszechnie
wykorzystywany w procesie szacowania nieruchomości rolnych podejściu
porównawczym.
Klasyfikacja gruntów, Podstawy rolnictwa, gospodarki wodnej, leśnictwa, Obrót nieruchomościami rolnymi
Ustawa z dnia 19 października 1991 r. o gospodarowaniu
nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa (Dz.U. z 1995 r. Nr 57, poz.
299 z późn. zm.)
Ustawa powołuje Agencję Własności Rolnej Skarbu Państwa, której nadaje
osobowość prawną. Agencji zostaje powierzone wykonywanie prawa własności i
innych praw rzeczowych w stosunku do rolnych nieruchomości państwowych. Mienie
Skarbu Państwa przejęte do gospodarowania przez Agencję tworzy Zasób Własności
Rolnej Skarbu Państwa. Od 16 lipca 2003 r. Agencja ma nową nazwę: Agencja
Nieruchomości Rolnych.
Formy gospodarowania Agencji:
1) sprzedaż mienia lub wydzierżawianie,
2) wniesienie mienia do spółki,
3) przekazanie w trwały zarząd.
Sprzedaż i wydzierżawienie gruntów rolnych Skarbu Państwa następuje w drodze
przetargu (ustnego lub przetargu ofert). Przetarg może być ograniczony n.p. do
mieszkańców gminy, w której leży nieruchomość.
Na wniosek Prezesa Agencji, starosta przekazuje nieodpłatnie w drodze decyzji
Lasom Państwowym wydzielone geodezyjnie grunty wchodzące w skład Zasobu,
przeznaczone w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego do zalesienia.
Agencja może też nieodpłatnie przekazywać Lasom Państwowym wydzielone
geodezyjnie lasy, a także grunty nadające się do zalesienia. Przekazanie następuje
wtedy w drodze umowy zawartej między Prezesem Agencji a Dyrektorem
Generalnym Lasów Państwowych.
Agencja może nieodpłatnie przekazywać gminom w drodze umowy grunty na cele
infrastrukturalne, służące wykonywaniu zadań własnych gminy.
Urządzenia, obiekty i sieci: energetyczne, wodnokanalizacyjne, ciepłownicze oraz
telekomunikacyjne Agencja może w drodze umowy przekazać, wraz z niezbędnymi
gruntami, na własność jednostkom prowadzącym działalność w tym zakresie.
Przekazanie na rzecz jednostek państwowych i komunalnych może nastąpić
nieodpłatnie
Klasyfikacja gruntów, Podstawy rolnictwa, gospodarki wodnej, leśnictwa, Obrót nieruchomościami rolnymi
Agencja sprzedaje najemcom domy, lokale mieszkalne i budynki gospodarcze
wraz z niezbędnymi gruntami. Pomniejszenie ceny zależy od okresu pracy w PGR lub
okresu najmu.Wynosi ona: 6% za każdy rok pracy u zbywcy lub 3% za każdy rok
najmu lokalu ale łącznie nie więcej niż 95% ceny mieszkania. O przeznaczeniu do
sprzedaży tych nieruchomości Agencja zawiadamia na piśmie najemców, którzy w
ciągu 2-ch miesięcy powinni złożyć pisemne oświadczenie o zamiarze nabycia
nieruchomości.
Najemcy domów i lokali mieszkalnych przejętych do Zasobu, z którymi zawarto
umowy najmu przed przejęciem, zachowuje prawo do dalszego zamieszkiwania na
czas nieokreślony.
Trwały zarząd – jest forma prawną władania nieruchomością przez jednostkę
organizacyjną nie posiadającą osobowości prawnej. Nieruchomości stanowiące
własność Skarbu Państwa oddaje się w trwały zarząd państwowej jednostce
organizacyjnej,
a nieruchomości stanowiące własność jednostki samorządu terytorialnego –
odpowiedniej samorządowej jednostce organizacyjnej.
Z wnioskiem o ustanowienie trwałego zarządu występuje jednostka
organizacyjna. Nie można ustanowić trwałego zarządu z urzędu.
Trwały zarząd ustanawia się na czas oznaczony lub nieoznaczony.
Ustanowienie trwałego zarządu następuje decyzją: starosty, wykonującego zadanie z
zakresu administracji rządowej – w odniesieniu do nieruchomości stanowiących
własność Skarbu Państwa lub decyzją wójta gminy, zarządu powiatu lub zarządu
województwa – w odniesieniu do nieruchomości stanowiących odpowiednio własność
gminy, powiatu lub województwa.
Natomiast nieruchomości wchodzące w skład Zasobu Własności Rolnej Skarbu
Państwa mogą być przekazane w trwały zarząd w drodze decyzji Prezesa Agencji
Nieruchomości Rolnych.
Trwały zarząd ustanawia się w tym przypadku na gruntach oraz budynkach i
innych częściach składowych nieruchomości, w przeciwieństwie do wieczystego
użytkowania, które dotyczy tylko gruntów. .
Zarządca wnosi z tytułu trwałego zarządu tylko opłaty roczne w wysokości od
0,1 do 1,0% wartości nieruchomości, w zależności od celu, na jaki został
Klasyfikacja gruntów, Podstawy rolnictwa, gospodarki wodnej, leśnictwa, Obrót nieruchomościami rolnymi
ustanowiony trwały zarząd. Nie wnosi natomiast tzw. pierwszej opłaty, którą wnoszą
użytkownicy wieczyści.
W przypadku nieruchomości wchodzących w skład Zasobu Własności Rolnej
Skarbu Państwa przekazanych w trwały zarząd decyzją Prezesa Agencji cenę gruntu
rolnego stanowiącą podstawę obliczania opłaty rocznej można ustalić według stawek
szacunkowych jednego hektara gruntu ustalonych przez Ministra Skarbu Państwa..
Przekazanie w trwały zarząd może nastąpić również na podstawie umowy zawartej
za zgodą Prezesa Agencji między jednostkami państwowymi nieposiadającymi
osobowości prawnej za zwrotem nakładów poniesionych przez poprzednika na
budynki i inne części składowe nieruchomości.
Nie pobiera się opłat z tytułu zarządu nieruchomościami znajdującymi się pod
drogami publicznymi i między wałami przeciwpowodziowymi a korytem rzeki. Prezes
Agencji może zwolnić od opłat jednostki wykorzystujące nieruchomości rolne dla
celów ochrony przyrody oraz dla celów kultury fizycznej i wypoczynku, naukowo-
badawczych, dydaktycznych i doświadczalnych.
PODSTAWY GOSPODARKI WODNEJ
Ustawa z dnia 18 lipca 2001r. - Prawo wodne
(Dz. U. nr 11 , poz 1229).
1. Wody dzielą się na powierzchniowe i podziemne
Wody powierzchniowe dzielą się na:
- morskie wody terytorialne,
- płynące – w ciekach naturalnych (rzeki, strumienie) oraz w kanałach i
jeziorach przepływowych,
- stojące – znajdujące się w jeziorach oraz innych zbiornikach
naturalnych niezwiązanych z ciekami naturalnymi
Wody stanowią własność Skarbu Państwa, innych osób prawnych albo osób
fizycznych.
Wody stanowiące własność Skarbu Państwa lub jednostek samorządu
terytorialnego są wodami publicznymi.
Płynące wody publiczne nie podlegają obrotowi cywilnoprawnemu.
Klasyfikacja gruntów, Podstawy rolnictwa, gospodarki wodnej, leśnictwa, Obrót nieruchomościami rolnymi
2. Prawa właścicielskie w stosunku do wód publicznych stanowiących własność
Skarbu Państwa wykonują:
a) Prezes Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej – w stosunku do wód
istotnych dla kształtowania zasobów wodnych oraz ochrony
przeciwpowodziowej:
- w potokach górskich,
- w ciekach naturalnych o średnim przepływie wyższym od 2,0 m3/s
w przekroju ujściowym,
- w wodach granicznych,
b) marszałek województwa, jako zadanie z zakresu administracji
rządowej wykonywane przez samorząd województwa – w stosunku do
wód istotnych dla regulacji stosunków wodnych na potrzeby rolnictwa
oraz w stosunku do pozostałych wód.
Rada Ministrów w drodze rozporządzenia określiła które wody płynące
podlegają Prezesowi Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej, a które
marszałkom województw.
3. Wody stojące oraz wody w rowach znajdujące się w granicach nieruchomości
gruntowej stanowią własność właściciela tej nieruchomości.
4. Linię brzegu dla cieków naturalnych, jezior oraz innych naturalnych zbiorników
wodnych stanowi krawędź brzegu lub linia stałego porostu traw albo linia, którą
ustala się według średniego stanu wody, z okresu co najmniej 10 lat.
Jeżeli krawędź brzegu jest wyraźna, linia brzegu biegnie tą krawędzią.
Linię brzegu ustala w drodze decyzji:
- wojewoda – dla wód granicznych oraz śródlądowych dróg wodnych,
- starosta – dla pozostałych wód.
5. Jeżeli woda zajmie trwale, w sposób naturalny, grunty nie stanowiące własności
właściciela wody, grunty te stają się własnością właściciela wody, z tym, że
dotychczasowemu właścicielowi gruntu przysługuje odszkodowanie od właściciela
wody.
Klasyfikacja gruntów, Podstawy rolnictwa, gospodarki wodnej, leśnictwa, Obrót nieruchomościami rolnymi
6. Niedopuszczalne jest grodzenie nieruchomości przyległych do wód publicznych w
odległości mniejszej niż 1,5 m od linii brzegu, a także zakazywanie lub
uniemożliwianie przechodzenia przez ten obszar.
7. Jeżeli spowodowane przez właściciela gruntu zmiany poziomu wody na gruncie
szkodliwie wpływają na grunty sąsiedzkie, wójt w drodze decyzji może nakazać
właścicielowi gruntu przywrócenie stanu poprzedniego lub wykonanie urządzeń
zapobiegających szkodzeniu.
8. Korzystanie z wód może być powszechne, zwykłe lub szczególne.
Powszechne korzystanie z wód służy do zaspokajania potrzeb osobistych,
gospodarstwa domowego lub rolnego, do wypoczynku, sportów wodnych,
amatorskiego połowu ryb z wód publicznych itp. Dotyczy to wód płynących.
Zwykłe korzystanie z wód służy zaspokajaniu potrzeb własnego gospodarstwa
domowego z wody stojącej stanowiącej własność tego gospodarstwa. Zwykłym
korzystaniem z wody jest również czerpanie wody ze studni. Nie jest już jednak
zwykłym korzystaniem z wody pobór wody podziemnej w ilości ponad 5 m3 na
dobę, albo korzystanie z wód na potrzeby działalności gospodarczej.
Szczególne korzystanie z wód jest korzystaniem wykraczającym poza korzystanie
powszechne i zwykłe i wymaga pozwolenia wodno-prawnego. Szczególnym
korzystaniem z wody jest np. czerpanie wody ze studni w ilości przekraczającej 5
m3 na dobę, pobór piasku, żwiru, kamieni z koryta rzeki itp.
9. Melioracje wodne – polegają na regulacji stosunków wodnych w celu polepszenia
zdolności produkcyjnej gleby, ułatwienia jej uprawy oraz na ochronie użytków
rolnych przed powodziami.
Urządzenia melioracji wodnych dzielą się na podstawowe i szczegółowe w
zależności od ich funkcji i parametrów.
10. Urządzenia melioracji wodnych podstawowych:
1) budowle piętrzące, budowle upustowe
2) stopnie wodne, zbiorniki wodne
3) kanały o szerokości dna większej od 1,5 m wraz z budowlami
związanymi z nimi funkcjonalnie
4) rurociągi o średnicy większej niż 0,6 m
Klasyfikacja gruntów, Podstawy rolnictwa, gospodarki wodnej, leśnictwa, Obrót nieruchomościami rolnymi
5) budowle regulacyjne i przeciwpowodziowe
6) stacje pomp
Urządzenia melioracji wodnych podstawowych wykonywane są na koszt
Skarbu Państwa , a grunty pod nimi są wywłaszczane na rzecz Skarbu
Państwa
11. Urządzenia melioracji wodnych szczegółowych:
1) rowy o szerokości dna mniejszej od 1,5 m wraz z budowlami
związanymi z nimi funkcjonalnie,
2) drenowanie lub deszczownie z pompami przenośnymi,
3) rurociągi o średnicy poniżej 0,6 m
4) ziemne stawy rybne oraz groble na obszarach nawadnianych.
Wykonywanie urządzeń melioracji szczegółowych należy do właścicieli
gruntów. Koszty wykonania pokrywają oni wnosząc przez 15 lat opłaty
melioracyjne zryczałtowane. Po wejściu Polski do Unii Europejskiej za
wykonanie melioracji szczegółowych rolnik wnosi opłatę inwestycyjną w
wysokości 20% kosztów wykonania melioracji , przeliczonych na jednostkę
powierzchni gruntów zmeliorowanych. Opłata inwestycyjna jest wnoszona w
15 ratach rocznych
Własność gruntów pod urządzeniami melioracji szczegółowych nie ulega
zmianie po ich wybudowaniu.
O wykonaniu prac melioracyjnych decyduje na wniosek rolników marszałek
województwa. Wniosek winien być podpisany przez zdecydowaną większość
właścicieli gruntów.
Wysokość opłaty melioracyjnej jaką wnosi rolnik jest zależna od powierzchni jego
gruntów , na które korzystny wpływ wywierają urządzenia melioracji wodnych
12. Typy i elementy gospodarstw stawowych
- stawy spuszczalne,
- stawy spuszczalne i osuszalne,
- stawy niespuszczalne.
Najwartościowsze są stawy spuszczalne i osuszalne.
Klasyfikacja gruntów, Podstawy rolnictwa, gospodarki wodnej, leśnictwa, Obrót nieruchomościami rolnymi
Kategorie stawów typu karpiowego
- tarliska z ogrzewalnikami
- przesadki I i II,
- zimochowy narybkowe i kroczkowe,
- stawy kroczkowe,
- stawy towarowe,
- magazyny,
13. Wywłaszczenie na potrzeby melioracji wodnych:
- grunty pod urządzeniami melioracji podstawowych, a więc kanały o
szerokości dna większej od 1,5 m z mocy prawa stanowią własność
państwa w granicach określonych liniami brzegów. Nowe inwestycje
w zakresie urządzeń melioracji wodnych podstawowych podlegają
wywłaszczeniu na podstawie przepisów ustawy z dnia 21 sierpnia
1997r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2004 nr 261
poz.2603).
- Ustawa z dnia 22 maja 1958r. o popieraniu melioracji wodnych dla
potrzeb rolnictwa (Dz. U. z 1963 nr 42 poz. 237) dawała możliwość przejęcia na
rzecz państwa części
nieruchomości meliorowanej w zamian za nieobciążanie właściciela kosztami
melioracji. Obecnie przepis ten już nie obowiązuje.
14. Ochrona wód / strefy ochronne i obszary ochronne /.
W celu zapewnienia odpowiedniej jakości wody ujmowanej do zaopatrzenia
ludności w wodę przeznaczoną do spożycia oraz zaopatrzenia zakładów
wymagających wody wysokiej jakości, a także ze względu na ochronę zasobów
wodnych, mogą być ustanowione:
- strefy ochronne,
- obszary ochronne zbiorników wód śródlądowych.
Strefę ochronną – jest to obszar, na którym obowiązują zakazy, nakazy i
ograniczenia w zakresie użytkowania gruntów oraz korzystania z wody. Strefę
Klasyfikacja gruntów, Podstawy rolnictwa, gospodarki wodnej, leśnictwa, Obrót nieruchomościami rolnymi
ochronną ustanawia dyrektor regionalnego zarządu gospodarki wodnej na
wniosek i koszt właściciela ujęcia wody..
Strefę ochronną dzieli się na teren ochrony:
- bezpośredniej, w której zabronione jest użytkowanie gruntów
do celów niezwiązanych z eksploatacją ujęcia wody. W strefie tej
m.in. wody opadowe należy odprowadzać w sposób
uniemożliwiający przedostawanie się ich do urządzeń służących do
poboru wody, a teren należy ogrodzić oraz zagospodarować zielenią;
- pośredniej, w której może być zabronione lub ograniczone
wykonywanie robót oraz innych czynności powodujących
zmniejszenie przydatności ujmowanej wody lub
wydajności ujęcia, a w szczególności:
- zakazanie wprowadzanie ścieków do wód i do ziemi ,
- zabronienie rolniczego wykorzystani ścieków, stosowania
nawozów oraz środków ochrony roślin, mycia pojazdów
mechanicznych, lokalizowania cmentarzy itp.
- zakazanie lokalizowania zakładów przemysłowych oraz ferm chowu
lub hodowli zwierząt.
Obszary ochronne zbiorników wód śródlądowych /obszary ochronne/
są to obszary, na których obowiązują zakazy, nakazy oraz ograniczenia w zakresie
użytkowania gruntów lub korzystania z wody w celu ochrony zasobów wód przed
degradacją.
Na obszarach ochronnych można zabronić wznoszenia obiektów oraz
wykonywania robót lub innych czynności, które mogą trwale
zanieczyścić grunty lub wody, a więc mogących znacząco oddziaływać
na środowisko.
Obszar ochrony ustanawia dyrektor regionalnego zarządu gospodarki
wodnej na podstawie planu gospodarowania wodami na obszarze dorzecza.
Za szkody poniesione w związku z wprowadzeniem w strefie
Klasyfikacja gruntów, Podstawy rolnictwa, gospodarki wodnej, leśnictwa, Obrót nieruchomościami rolnymi
ochronnej zakazów, nakazów lub ograniczeń w zakresie użytkowania
gruntów lub korzystania z wód właścicielowi nieruchomości położonej
w tej strefie przysługuje odszkodowanie od właściciela ujęcia wody na
podstawie przepisów o ochronie środowiska.
15. Pozwolenia wodnoprawne. jest wymagane na :
a/ korzystanie z wód w sposób szczególny/
b/wykonanie urządzeń wodnych,,
c/ rolnicze wykorzystanie ścieków,
d/ długotrwałe obniżenie poziomu zwierciadła wody podziemnej,
e/piętrzenie wody podziemnej,
f/, odwodnienie obiektów lub wykopów budowlanych,
g/ wprowadzanie ścieków do wód powierzchniowych i do ziemi,
h/ wydobywanie kamienia, żwiru, piasku na obszarach
bezpośredniego zagrożenia powodzią
16. Pozwolenie wodnoprawne nie jest wymagane na :
a/ uprawianie żeglugi na śródlądowych drogach wodnych,
b/ rybackie korzystanie ze śródlądowych wód powierzchniowych,
c/ pobór wód powierzchniowych lub podziemnych w ilości do 5 m3
na dobę,
d/ budowanie studni na potrzeby zwykłego korzystania z wód
o głębokości do 30 m.
e/ wykonywanie pilnych prac zabezpieczających w czasie powodzi,
f/ odwadnianie obiektów lub wykopów budowlanych , jeżeli zasięg
depresji nie wykraczapoza granice terenu, którego zakład jest
właścicielem.
Pozwolenie wodno-prawne wydaje się w drodze decyzji na czas
określony. Decyzję wydaje z reguły starosta, a tylko do wyjątkowych działań
marszałek województwa.
Do wniosku o wydanie pozwolenia wodno prawnego załącza się:
Klasyfikacja gruntów, Podstawy rolnictwa, gospodarki wodnej, leśnictwa, Obrót nieruchomościami rolnymi
- operat wodno prawny,
- decyzję o lokalizacji inwestycji celu publicznego lub decyzje o
warunkach zabudowy,
- opis zamierzonej działalności.
Pozwolenie wodno prawne wygasa, jeżeli:
- upłynął okres, na który było wydane,
- zakład zrzekł się uprawnień ustalonych w tym pozwoleniu,
- zakład nie rozpoczął wykonywania urządzeń wodnych w terminie
2-ch lat od wydania pozwolenia
PODSTAWY LEŚNICTWA
Podstawa prawna: Ustawa z dnia 28 września 1991 r. o lasach /Dz.U. z
2005 r. Nr 45, poz.435 z póżn. zm. /.
1. Las – zwarty obszar gruntu pokryty roślinnością leśną (drzewa, krzewy, runo
leśne), o powierzchni większej od 0,10ha, przeznaczony do produkcji leśnej, a także
parki narodowe i rezerwaty przyrody oraz drogi i rowy leśne, a także inne grunty
związane z gospodarką leśną (parkingi leśne, leśniczówki).
2. Zadrzewienia i zakrzewienia: są to grunty porośnięte roślinnością leśną o
powierzchni mniejszej niż 0.10 ha, a także:
- śródpolne skupiska drzew i krzewów niezliczone do lasów
- tereny torfowisk, pokryte kępami krzewów i drzew karłowatych,
- grunty porośnięte wikliną w stanie naturalnym,
- przylegające do wód powierzchniowych grunty porośnięte drzewami lub
krzewami, stanowiące biologiczną strefę ochronną cieków i zbiorników
wodnych,
- jary i wąwozy pokryte drzewami i krzewami w sposób naturalny lub
sztuczny w celu zabezpieczenia przed erozją, niezliczone do lasów,
- wysypiska kamieni i gruzowiska porośnięte drzewami i krzewami,
Klasyfikacja gruntów, Podstawy rolnictwa, gospodarki wodnej, leśnictwa, Obrót nieruchomościami rolnymi
- zadrzewione i zakrzewione tereny nieczynnych cmentarzy, poza
zwartymi kompleksami lasów / cmentarze czynne zalicza się do „innych
terenów zabudowanych”/,
- skupiska drzew i krzewów mające charakter parku, ale pozbawione
urządzeń i budowli służących rekreacji i wypoczynkowi /parki
czynne o zieleńce poza pasami ulic zalicza się natomiast do terenów
rekreacyjno-wypoczynkowych w grupie terenów zabudowanych i
zurbanizowanych /
Zadrzewienia i zakrzewienia mogą również wystąpić na użytkach rolnych.
Wówczas podlegają wyłączeniu z podatku rolnego.
3. Drzewostan – jednorodny fragment lasu pod względem składu
gatunkowego, wieku, budowy i zagęszczenia.
4. Siedliskowy typ lasu – jakość warunków środowiska (położenie, warunki
klimatyczne, glebowe, wodne) określających możliwości produkcyjne lasu.
Wyodrębnia się następujące siedliska leśne:
1/ siedliska nizinne:
Bór suchy – Bs
Bór świeży – Bśw
Bór wilgotny – Bw
Bór mieszany świeży – BMśw
Bór mieszany wilgotny – BMw
Bór mieszany bagienny – BMb
Las mieszany świeży – LMśw
Las mieszany wilgotny – LMw
Las mieszany bagienny – LMb
Las świeży – Lśw
Las wilgotny – Lw
Ols – Ol
Ols jesionowy – Olj
Klasyfikacja gruntów, Podstawy rolnictwa, gospodarki wodnej, leśnictwa, Obrót nieruchomościami rolnymi
Ols łęgowy – Oł
2/ siedliska wyżynne:
Bór mieszany wyżynny – BMwyż
Las mieszany wyżynny – LMwyż
Las wyżynny - Lwyż
3/ siedliska górskie:
Bór wysokogórski – BWg
Bór górski – Bg
Bór mieszany górski – BMg
Las mieszany górski – LMg
Las górski – Lg
Las łęgowy górski – Lłg
5. Etapy rozwoju lasu:
I Uprawa – od posadzenia sadzonek do chwili zetknięcia się koron, czyli
do tak zwanego zwarcia. W zależności od siedliska trwa to od 7 do
kilkunastu lat.
II Młodnik – od zwarcia w uprawie do początku obumierania dolnych
gałęzi (naturalne oczyszczanie się gałęzi). Faza młodnika trwa do 20-25
roku.
III Tyczkowina - trwa od 20-25 roku do 33-35 roku. W tym wieku
następuje silny wzrost drzewa zachwianie tempa przyrostu wysokości do
grubości – długie proste pnie, krótkie, wąskie korony. Drzewostan w tej
fazie łatwo uszkadza wiatr lub śnieg, drzewa szybko oczyszczają się z
gałęzi.
IV. Drągowina – proces oczyszczania się z gałęzi i pięcie się drzewa w
górę maleje, a wzmaga się jego grubienie. Trwa to do 50 roku.
V. Drzewostan dojrzewający – 50-80 lat. Przyrost w górę maleje, ustaje
wzrost koron, cała siła idzie w grubość.
VI. Drzewostan dojrzały – 80-100 lat. Nadaje się do wyrębu.
Klasyfikacja gruntów, Podstawy rolnictwa, gospodarki wodnej, leśnictwa, Obrót nieruchomościami rolnymi
VII. Starodrzew – powyżej 100 lat. Ustaje przyrost, początek starzenia
się (murszenia).
6 Zwarcie drzewostanu – jest to wzajemne położenie koron drzew
w drzewostanie. Wyróżnia się:
I zwarcie pełne – korony drzew stykają się koronami, zachodzą na siebie,
II zwarcie umiarkowane – między koronami wolne przestrzenie,
III zwarcie przerywane – są luki między koronami, w których może zmieścić
się drzewo,
IV.zwarcie luźne – odstępy między koronami spore, drzewa nie oddziałują
już na siebie
. 7. Pierśnica drzewa – średnica drzewa w korze mierzona na wysokości 1,3m.
8. Bonitacja drzewostanu – wyrażony w klasach wskaźnik możliwości
produkcyjnej siedliska leśnego i drzewostanu. Dla sosny i modrzewia
wyodrębnia się klasy Ia, I, II, III, IV i V, dla pozostałych gatunków I, II, III,
IV, V.
Bonitację drzewostanu ustala się na podstawie relacji wysokości drzew do
ich wieku, z dokładnością do 0,5 klasy
9.Zadrzewienie (stopień zadrzewienia lub współczynnik zadrzewienia) – stosunek
miąższości rzeczywistej drzewostanu na 1 ha, do miąższości normalnej,
podawanej przez tabele.
Współczynnik zadrzewiania określa się w dokładnością do 0,1 według
wzoru:
( dla drzewostanów starszych od 20 lat)
PPPZ
(dla drzewostanów w wieku do 20 lat)
gdzie: P – powierzchnia młodnika lub uprawy w ha
P – powierzchnia luk w drzewostanie wymagających uzupełnień i
dolesień w ha
Mi – miąższość grubizny drzewostanu wyrażona w m3 w stanie
Klasyfikacja gruntów, Podstawy rolnictwa, gospodarki wodnej, leśnictwa, Obrót nieruchomościami rolnymi
faktycznym
Mn – miąższość drzewostanu modelowego (normalnego) wyrażona
w m3, określona z tablic miąższości drzewostanów.
W drzewostanie mieszanym stopień zadrzewienia określa się jako się sumę
wskaźników cząstkowych, obliczonych dla poszczególnych gatunków drzew
np.:
6 So 70 lat I bon. – 185 m3 : 388 m3 = 0,48
3 Db 70 lat II bon. – 85 m3 : 332 m3 = 0,25
1 Brz 70 lat I bon. – 25 m3 : 355 m3 = 0,07
Razem: 295 m3 Z = 0,80
Miąższość drzewostanu modelowego (388, 332. 355) przyjmuje się z
„Tablic zasobności i przyrostu drzewostanu” zestawionych przez
B.Szymkiewicza.
Miąższość faktyczną ustala się poprzez pomiar pierścienic i wysokości
wszystkich drzew z wykorzystaniem tablic (metoda pomiarowa) bądź też mniej
dokładnie poprzez pomiar pierśnic i wysokości na powierzchniach próbnych
(metoda pomiarowo – szacunkowa).
10. Miąższość – jest to objętość materiałów drzewnych.
11. Miąższość drzewostanu (zapas drzewostanu) – suma miąższości wszystkich
drzew w drzewostanie (grubizny, strzał, całych drzew) wyrażona w m3.
12. Etat cięć – ilość m3 drewna do pozyskania z danej powierzchni, określona
w planie urządzenia lasu, ewentualnie w planie uproszczonym.
13. Grubizna – drewno okrągłe o średnicy w cieńszym końcu z korą od 7 cm
wzwyż.
14. Strzała – część drzewa od pniaka do ostro zakończonego wierzchołka.
15. Dłużyca – wyrobiona część strzały drzewa o długości ponad 9 m w drzewach
iglastych i 6 m w drzewach liściastych.
16. Okółki – zespoły bocznych gałęzi, wyrastających w jednym węźle łodygi
(każdego roku wyrasta 1 okółek).
Klasyfikacja gruntów, Podstawy rolnictwa, gospodarki wodnej, leśnictwa, Obrót nieruchomościami rolnymi
17. Klasy wieku : Ia – do 10 lat, Ib – do 20 lat, II – 21-40 lat, III – 41-60
lat,
IV – 61-80 lat, V – 81-100 lat, VI – 101-120 lat.
18. Halizna – powierzchnia leśna pozbawiona drzewostanu dłużej niż 2 lata
oraz uprawy i młodniki I klasy wieku (do 20 lat) o zadrzewieniu niższym niż
0,5 przewidziane do odnowienia.
19. Płazowina – powierzchnia leśna porosła z rzadka drzewami, o zadrzewieniu
0,1 – 0,2.
20. Rębnia zupełna – jednorazowe wycięcie drzewostanu lub jego części, w
wyniku którego w sposób sztuczny odnawia się całą powierzchnię zrębu.
Rębnię zupełną stosuje się, gdy głównym gatunkiem uprawy ma być
sosna lub olcha. Powstaje wtedy drzewostan jednowiekowy.
21. Minimalny wiek rębności drzew - dąb, wiąz, jesion – 120 lat
- jodła, buk – 100 lat
- sosna, modrzew świerk – 80 lat
- brzoza, olcha, grab – 60 lat
- osika – 40 lat
- topola – 30 lat
22. Skład gatunkowy drzewostanu – udział miąższościowy poszczególnych
gatunków drzew w ich całkowitej miąższości wyrażona w skali od 1 do 10. np.
7So3Brz – oznacza że udział objętości sosny w całkowitej objętości drzewostanu
wynosi 70%, a udział brzozy – 30%.
23. Opis taksacyjny lasu – zawiera pełną charakterystykę gruntu leśnego i
rosnącego na gruncie drzewostanu. Opis ten jest podstawą sporządzania planu
urządzenia lasu na 10 lat i jest wykorzystywany w procesie wyceny nieruchomości.
1/ Opis taksacyjny zawiera:
- opis siedliska leśnego / np., bór świeży / oraz klasę bonitacyjną siedliska
leśnego i gospodarczy typ drzewostanu,
- opis drzewostanu,
- zalecane działania gospodarcze na okres najbliższego 10-lecia
Klasyfikacja gruntów, Podstawy rolnictwa, gospodarki wodnej, leśnictwa, Obrót nieruchomościami rolnymi
2/ /powierzchnia wydzieleń drzewostanowych nie powinna być mniejsza od
1 ha w Lasach Państwowych i 0,5 w lasach pozostałych
3/ opis drzewostanu – zawiera skład gatunkowy drzew i drzewostanu wg
miąższości. Określa się go na podstawie szacunku wzrokowego lub na
podstawie pomiarów w terenie (pomiarów masy, liczby drzew lub
pomiarów powierzchni zajmowanych przez poszczególne gatunki drzew).
Opis drzewostanu zawiera ponadto: wiek drzewostanu wg klasy wieku,
bonitację drzewostanu, współczynnik zadrzewienia, miąższość drzewostanu
oraz ich jakość (wg zaliczania do jednej z 4-ch klas jakości).
24. Oddział leśny – jest to jednostka gospodarczego podziału lasu, oznaczona
na planie urządzania lasu liczbami arabskimi, o pow. 10 – 25 ha.
25. Pododdział leśny – jest to najmniejsza jednostka podziału lasu, oznaczona
na planie urządzania lasu literami, obejmująca wydzielenie drzewostanowe
jednego gatunku drzew. Pododdziały różnią się opisem taksacyjnym i
zaprojektowanymi zadaniami jakie na tej powierzchni trzeba wykonać.
26. Podział gruntów leśnych i obrót lasami prywatnymi nie jest prawnie
ograniczony. Jednakże w wyniku podziału gruntu leśnego przeznaczonego w
planie miejscowym do produkcji leśnej, albo w razie braku planu faktycznie
wykorzystywanego na cele leśne, nie może powstać działka o powierzchni
mniejszej niż 0.3000 ha . Wydzielenie działki o mniejszej powierzchni może
nastąpić pod warunkiem, że w ciągu pół roku po zatwierdzeniu projektu
podziału zostanie ona zbyta na powiększenie działki sąsiedniej.
27. Gospodarka leśna prowadzona jest zgodnie z planami urządzania lasu.
Plany te określają ilość przewidywanego do pozyskania drewna (etat cięć) w
poszczególnych oddziałach i pododdziałach leśnych, rodzaje zabiegów i
harmonogram ich wykonywania w poszczególnych oddziałach, określają
zadania w zakresie infrastruktury technicznej w lesie itp.
Plan urządzeniowo – leśny sporządza się raz na 10 lat. Dla lasów będących
w zarządzie Administracji Lasów Państwowych, sporządza się plany o
pełnej treści. Uproszczone plany urządzania lasu sporządza się dla lasów o
powierzchni większej od 10 ha – stanowiących własność prywatną oraz dla
Klasyfikacja gruntów, Podstawy rolnictwa, gospodarki wodnej, leśnictwa, Obrót nieruchomościami rolnymi
lasów wchodzących w skład Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa.
Natomiast dla lasów o powierzchni mniejszej od 10 ha niestanowiących
własności Skarbu Państwa zadania z zakresu gospodarki leśnej określa
decyzja starosty wydana na podstawie inwentaryzacji stanu lasów, a dla
lasów o powierzchni do 10 ha wchodzących w skład Zasobu Własności
Rolnej Skarbu Państwa zadania z zakresu gospodarki leśnej określa
nadleśniczy.
Minister Środowiska zatwierdza plan urządzania lasu dla lasów
państwowych oraz uproszczone plany dla lasów wchodzących w skład
Zasobu Własności rolnej Skarbu Państwa
Starosta zatwierdza pozostałe uproszczone plany urządzania lasu po
zasięgnięciu opinii nadleśniczego.
28. Nadleśniczy za zgodą Dyrektora Generalnego Lasów Państwowych może
nabyć od osób fizycznych lub prawnych lasy oraz grunty do zalesienia, a także inne
grunty niezbędne do gospodarki leśnej.
Sprzedaż lasów i innych gruntów Lasów Państwowych może następować w
przypadkach:
a/ zbywania udziałów Lasów Państwowych we
współwłasnościach
b/ regulacji granicy polno - leśnej
c/ stwierdzenia nieprzydatności gruntów, budynków i budowli
na potrzeby gospodarki leśnej
d/ zmiany przeznaczenia na cele nieleśne i nierolnicze.
Sprzedaż lasów państwowych może następować za zgodą Dyrektora
Generalnego Lasów Państwowych. Tylko w przypadku, gdy las ma pow.
mniejszą niż 1 ha i stanowi enklawę wśród gruntów innej własności
nadleśniczy może go sprzedać w drodze przetargu bez zgody Dyrektora
Generalnego.
OBRÓT NIERUCHOMOŚCIAMI ROLNYMI
Klasyfikacja gruntów, Podstawy rolnictwa, gospodarki wodnej, leśnictwa, Obrót nieruchomościami rolnymi
(ustawa z dnia 11 kwietnia 2003 r. o kształtowaniu ustroju rolnego – Dz.U. nr 64,
poz. 592)
1. Obrót nieruchomościami w tym również rolnymi jest w Polsce nieograniczony.
Jedynie cudzoziemcy przy nabywaniu nieruchomości mają pewne ograniczenia, a
w przypadku obrotu nieruchomościami rolnymi Państwo, reprezentowane przez
Agencję Nieruchomości Rolnych może w stosunku do transakcji zawieranej
między osobami nie będącymi dla siebie bliskimi skorzystać z pierwokupu, ale
tylko w przypadku gdy przedmiotem transakcji jest nieruchomość rolna o
powierzchni co najmniej 5 ha.
Prawo pierwokupu służy w pierwszej kolejności dzierżawcy nieruchomości rolnej,
a jeżeli on nie korzysta z tego prawa, to w drugiej kolejności może skorzystać
Agencja.
Prawo to nie przysługuje Agencji gdy nabywcą jest rolnik indywidualny, za
którego uważa się osobę fizyczną będącą już właścicielem lub dzierżawcą
nieruchomości rolnych o łącznej powierzchni użytków rolnych nieprzekraczajacej
300 ha, prowadzącą osobiście gospodarstwo rolne o powierzchni min. 1 ha
zamieszkałą w gminie na obszarze której położona jest chociaż jedna z
nieruchomości wchodzących w skład tego gospodarstwa.
2. Uważa się, że osoba fizyczna posiada kwalifikacje rolnicze jeżeli:
– uzyskała wykształcenie rolnicze co najmniej zawodowe
– lub wykształcenie średnie lub wyższe
– albo prowadziła gospodarstwo lub pracowała w gospodarstwie rolnym co najmniej
5 lat
3. Pierwsza umowa notarialna przeniesienia własności nieruchomości rolnej jest
warunkowa. Jeżeli Agencja w ciągu miesiąca nie skorzysta z prawa pierwokupu,
strony zawierają umowę właściwą.
4. Jeżeli cena sprzedawanej nieruchomości rażąco odbiega od wartości rynkowej,
wykonujący prawo pierwokupu (dzierżawca lub Agencja) może w terminie 14 dni
od złożenia oświadczenia o wykonaniu prawa pierwokupu wystąpić do sądu o
ustalenie ceny nieruchomości
Klasyfikacja gruntów, Podstawy rolnictwa, gospodarki wodnej, leśnictwa, Obrót nieruchomościami rolnymi
5. Jeżeli przeniesienie własności następuje w wyniku zawarcia umowy innej niż
umowa sprzedaży (np. darowizny) Agencja może złożyć oświadczenie o wykupie
tej nieruchomości za zapłatę równowartości pieniężnej. Wartość nieruchomości
określa rzeczoznawca, chyba że wynika ona z treści umowy. Jeżeli wartość
wynikająca z umowy rażąco odbiega od wartości rynkowej Agencja może
wystąpić do Sądu o ustalenie ceny nieruchomości.
6. Prawo wykupu nie dotyczy przenoszenia własności między osobami bliskimi, a
także przypadków gdy nabywca powiększa gospodarstwo rodzinne do powierzchni
nie większej niż 300 ha.
7. Gospodarstwo rodzinne – ma powierzchnię nie większą niż 300 ha i prowadzone
jest przez rolnika indywidualnego
8. Czynność prawna dokonana niezgodnie z przepisami ustawy o kształtowaniu
ustroju rolnego lub bez powiadomienia uprawnionego do pierwokupu lub bez
zawiadomienia Agencji o transakcji niepieniężnej jest nieważna.
Nabywanie nieruchomości przez cudzoziemców.
- podstawa prawna: Ustawa z dnia 24.03.1920r. o nabywaniu nieruchomości
przez cudzoziemców (Dz.U. z 2004 r. Nr 167, poz. 1758 z poźn. zm.)
1. Cudzoziemcem jest:
a) osoba fizyczna nieposiadająca obywatelstwa polskiego,
b) osoba prawna mająca siedzibę za granicą,
c) spółki osób fizycznych lub prawnych mające siedzibę za granicą utworzone
zgodnie z ustawodawstwem państw obcych,
d) osoba prawna lub spółka handlowa nieposiadająca osobowości prawnej mająca
siedzibę na terytorium Polski, ale kontrolowana przez osoby lub spółki
wymienione w punktach a,b,c.
2. Spółka jest uważana za kontrolowaną, gdy cudzoziemcy dysponują w niej
powyżej 50% głosów na zgromadzeniu wspólników lub na walnym zgromadzeniu.
3. Nabycie nieruchomości rolnych przez cudzoziemca wymaga zezwolenia Ministra
Spraw Wewnętrznych i Administracji. Zezwolenie jest wydawane, jeśli sprzeciwu
nie wniesie Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Sprzeciw jest wyrażany w drodze
postanowienia w terminie 14 dni od dnia doręczenia wystąpienia MSWiA do
Klasyfikacja gruntów, Podstawy rolnictwa, gospodarki wodnej, leśnictwa, Obrót nieruchomościami rolnymi
Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi. W szczególnie uzasadnionych przypadkach
MSWiA może wydłużyć termin na wniesienie sprzeciwu do 2-ch miesięcy.
4. Każde zdarzenie prawne prowadzące do nabycia nieruchomości przez
cudzoziemca wymaga zezwolenia MSWiA. Zezwolenie jest wydawane, jeżeli:
a) nie spowoduje zagrożenia obronności, bezpieczeństwa państwa lub porządku
publicznego, a także nie sprzeciwiają się temu względy polityki społecznej i
zdrowia społeczeństwa,
b) wykaże on, że posiada więzi z Polską, a więc np.
- ma polskie pochodzenie,
- zawarł związek małżeński z obywatelką polską
- posiada zezwolenie na zamieszkanie na czas oznaczony lub na osiedlenie się w
Polsce
- wykonuje w Polsce działalność gospodarczą lub rolniczą
5. Powierzchnia nieruchomości nabywanych przez cudzoziemców na zaspokojenie
jego potrzeb życiowych nie może przekraczać 0,5 ha, a na cele rolnicze nie może
przekroczyć uzasadnionych potrzeb w warunkach miejscowych.
6. Cudzoziemcowi zamierzającemu nabyć nieruchomość może być, na jego wniosek,
wydana promesa, która jest ważna 1 rok.
7. Nabycie nieruchomości przez cudzoziemca wbrew przepisom ustawy jest
nieważne.
8. Przepisów ustawy nie stosuje się do nabycia nieruchomości w drodze
dziedziczenia ustawowego. Jeśli cudzoziemiec nabył wchodzącą w skład spadku
nieruchomość na podstawie testamentu musi w ciągu 2-ch lat od otwarcia spadku
uzyskać zezwolenie MSWiA, w przeciwnym wypadku po upływie 2-ch lat prawo
własności nabędą osoby dziedziczące z ustawy.
9. Nie wymaga zezwolenia nabycie przez cudzoziemca:
a) samodzielnego lokalu mieszkalnego,
b) samodzielnego lokalu użytkowego o przeznaczeniu garażowym, jeżeli jest to
związane z zaspokojeniem potrzeb mieszkaniowych nabywcy lub właściciela
nieruchomości lub samodzielnego lokalu mieszkaniowego,
Klasyfikacja gruntów, Podstawy rolnictwa, gospodarki wodnej, leśnictwa, Obrót nieruchomościami rolnymi
c) nieruchomości jeżeli zamieszkuje on w Polsce co najmniej 5 lat od udzielenia
mu zezwolenia na osiedlenie się,
d) będącego małżonkiem obywatela polskiego i zamieszkującego w Polsce co
najmniej 2 lata od udzielenia mu zezwolenia na osiedlenie się, nieruchomości,
która w wyniku nabycia będzie stanowić wspólność ustawową małżonków,
e) nieruchomości, jeżeli w dniu nabycia jest uprawniony do dziedziczenia
ustawowego po zbywcy nieruchomości, a zbywca jest jej właścicielem lub
wieczystym użytkownikiem ca najmniej 5 lat,
f) będącego osobą prawną lub spółką na jej cele statutowe nieruchomości
niezabudowanych, których łączna powierzchnia w kraju nie przekracza 0,4 ha
na obszarze miast,
g) nieruchomości jeżeli jest on bankiem i jednocześnie wierzycielem hipotecznym
w trybie przejścia nieruchomości na własność w wyniku bezskutecznej licytacji
w postępowaniu egzekucyjnym.
10. Okres przejściowy, w którym będą obowiązywały zezwolenia na nabycie
nieruchomości rolnych przez cudzoziemców będących obywatelemi Europejskiego
Obszaru Gospodarczego wynosi 12 lat od dnia akcesji Polski do Unii Europejskiej.
Na nabycie drugiego domu okres ten wynosi 5 lat.
11. Europejski Obszar gospodarczy to 27 krajów wchodzących w skład Unii
Europejskiej oraz Norwegia, Szwajcaria, Islandia i Lichtensztajn.
12. Nie jest wymagane zezwolenie w przypadku nabycia nieruchomości przez
cudzoziemców – obywateli państw członkowskich Europejskiego Obszaru
Gospodarczego w przypadku:
a) nabycia nieruchomości rolnych położonych w województwach: dolnośląskim,
kujawsko-pomorskim, lubuskim, opolskim, poznańskim, warmińsko-mazurskim,
wielkopolskim i zachodni-pomorskim – po upływie 7 lat od dnia zawarcia umowy
dzierżawy z datą pewną, jeżeli przez ten okres osobiście prowadzili na tej
nieruchomości działalność rolniczą oraz legalnie zamieszkiwali w Polsce,
b) nabycia nieruchomości rolnych położonych w pozostałych województwach po
upływie 3 lat od dnia zawarcia umowy z data pewną, jeżeli przez ten czas
Klasyfikacja gruntów, Podstawy rolnictwa, gospodarki wodnej, leśnictwa, Obrót nieruchomościami rolnymi
osobiście prowadzili na tej nieruchomości działalność rolniczą oraz legalnie
zamieszkiwali w Polsce,
c) nabycia drugiego domu, jeżeli nabywca legalnie nieprzerwanie zamieszkuje w
Polsce co najmniej 4 lata,
d) nabycia nieruchomości w celu wykonywania działalności gospodarczej polegającej
na świadczeniu usług turystycznych.
13. Notariusz przesyła Ministrowi Spraw Wewnętrznych i Administracji w terminie 7
dni od daty sporządzenia wypis aktu notarialnego, mocą którego nieruchomość
nabył cudzoziemiec.
14. Dzierżawienie gruntów przez cudzoziemców nie wymaga żadnych zgód.