19

บทท 2

เอกสารและงานวจยทเกยวของ

ในการวจยในครงน ผวจยไดศกษาคนควาเอกสารและงานวจยทเกยวของ ดงมรายละเอยด

ตามหวขอตอไปน

หลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 กลมสาระการเรยนร วทยาศาสตร

การเรยนการสอนรายบคคล

การจดกจกรรมการเรยนการสอนโดยใชเกม

e-Learning

Learning Object

การออกแบบระบบการสอน

การหาประสทธภาพ

ความพงพอใจ

งานวจยทเกยวของ

หลกสตรการศกษาขนพ นฐาน พทธศกราช 2551 กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร

วทยาศาสตรมบทบาทส าคญยงในสงคมโลกปจจบนและอนาคต เพราะวทยาศาสตร

เกยวของกบทกคนทงในชวตประจ าวนและการงานอาชพตาง ๆ ตลอดจนเทคโนโลย เครองมอ

เครองใชและผลผลตตาง ๆ ทมนษยไดใชเพออ านวยความสะดวกในชวตและการท างาน เหลาน

ลวนเปนผลของความรวทยาศาสตร ผสมผสานกบความคดสรางสรรคและศาสตรอน ๆ

วทยาศาสตรชวยใหมนษยไดพฒนาวธคด ทงการคดเปนเหตเปนผล คดสรางสรรค คดวเคราะห

วจารณ มทกษะส าคญใน การคนควาหาความร มความสามารถในการแกปญหาอยางเปนระบบ

สามารถตดสนใจโดยใชขอมลทหลากหลายและมประจกษพยานทตรวจสอบได วทยาศาสตรเปน

วฒนธรรมของโลกสมยใหมซงเปนสงคมแหงการเรยนร ดงนนทกคนจงจ าเปนตองไดรบการพฒนา

ใหรวทยาศาสตร เพอทจะมความรความเขาใจในธรรมชาตและเทคโนโลยทมนษยสรางสรรคขน

สามารถน าความรไปใชอยางมเหตผล สรางสรรค และมคณธรรม (กรมวชาการ, 2551)

สาระและมาตรฐานการเรยนร

หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐานก าหนดมาตรฐานการเรยนรกลมสาระการเรยนร

วทยาศาสตร ดงน

สาระท 1 สงมชวตกบกระบวนการด ารงชวต

20

มาตรฐาน ว 1.1 เขาใจหนวยพนฐานของสงมชวต ความสมพนธของโครงสราง และหนาท

ของระบบตางๆ ของสงมชวตทท างานสมพนธกน มกระบวนการสบเสาะหาความรสอสารสงท

เรยนรและน าความรไปใชในการด ารงชวตของตนเองและดแลสงมชวต

มาตรฐาน ว 1.2 เขาใจกระบวนการและความส าคญของการถายทอดลกษณะทางพนธกรรม

ววฒนาการของสงมชวต ความหลากหลายทางชวภาพการใชเทคโนโลยชวภาพทมผลกระทบตอ

มนษยและสงแวดลอม มกระบวน การสบเสาะหาความรและจตวทยาศาสตร สอสาร สงทเรยนร และ

น าความรไปใชประโยชน

สาระท 2 ชวตกบสงแวดลอม

มาตรฐาน ว 2.1 เขาใจสงแวดลอมในทองถน ความสมพนธระหวางสงแวดลอมกบสงมชวต

ความสมพนธระหวางสงมชวตตาง ๆ ในระบบนเวศ มกระบวนการสบเสาะหาความรและจตวทยา

ศาสตรสอสารสงทเรยนรและน าความรไปใชประโยชน

มาตรฐาน ว 2.2 เขาใจความส าคญของทรพยากรธรรมชาต การใชทรพยากรธรรมชาต

ในระดบทองถน ประเทศ และโลกน าความรไปใชในในการจดการทรพยากรธรรมชาตและ

สงแวดลอมในทองถนอยางยงยน

สาระท 3 สารและสมบตของสาร

มาตรฐาน ว 3.1 เขาใจสมบตของสาร ความสมพนธระหวางสมบตของสารกบโครงสราง

และแรงยดเหนยวระหวางอนภาค มกระบวนการสบเสาะหาความรและจตวทยาศาสตรสอสารสงท

เรยนร น าความรไปใชประโยชน

มาตรฐาน ว 3.2 เขาใจหลกการและธรรมชาตของการเปลยนแปลงสถานะของสาร การเกด

สารละลาย การเกดปฏกรยา มกระบวนการสบเสาะหาความรและจตวทยาศาสตรสอสารสงทเรยนร

และน าความรไปใชประโยชน

สาระท 4 แรงและการเคลอนท

มาตรฐาน ว 4.1 เขาใจธรรมชาตของแรงแมเหลกไฟฟา แรงโนมถวง และแรงนวเคลยร

มกระบวนการสบเสาะหาความร สอสารสงทเรยนรและน าความรไปใชประโยชนอยางถกตอง และ

มคณธรรม

มาตรฐาน ว 4.2 เขาใจลกษณะการเคลอนทแบบตางๆ ของวตถในธรรมชาตมระบวนการ

สบเสาะหาความรและจตวทยาศาสตร สอสารสงทเรยนรและน าความรไปใชประโยชน

สาระท 5 พลงงาน

มาตรฐาน ว 5.1 เขาใจความสมพนธระหวางพลงงานกบการด ารงชวต การเปลยนรป

พลงงานปฏสมพนธระหวางสารและพลงงาน ผลของการใชพลงงานตอชวตและสงแวดลอมม

กระบวนการสบเสาะหาความร สอสารสงทเรยนรและน าความรไปใชประโยชน

สาระท 6 : กระบวนการเปลยนแปลงของโลก

21

มาตรฐาน ว 6.1 เขาใจกระบวนการตาง ๆ ทเกดขนบนผวโลกและภายในโลก

ความสมพนธของกระบวนการตาง ๆ ทมผลตอการเปลยนแปลงภมอากาศ ภมประเทศ และ

สณฐานของโลกมกระบวนการสบเสาะหาความรและจตวทยาศาสตร สอสารสงทเรยนรและน า

ความรไปใชประโยชน

สาระท 7 ดาราศาสตรและอวกาศ

มาตรฐาน ว 7.1 เขาใจววฒนาการของระบบสรยะ กาแลกซและเอกภพการปฏสมพนธ

ภายในระบบสรยะและผลตอสงมชวตบนโลก มกระบวนการสบเสาะหาความรและจตวทยาศาสตร

การสอสารสงทเรยนรและน าความรไปใชประโยชน

มาตรฐาน ว 7.2 เขาใจความส าคญของเทคโนโลยอวกาศทน ามาใชในการส ารวจอวกาศและ

ทรพยากรธรรมชาต ดานการเกษตรและการสอสาร มกระบวนการสบเสาะหาความรและจตวทยา

ศาสตร สอสารสงทเรยนรและน าความรไปใชประโยชนอยางมคณธรรมตอชวตและสงแวดลอม

สาระท 8 ธรรมชาตของวทยาศาสตรและเทคโนโลย

มาตรฐาน ว 8.1 ใชกระบวนการทางวทยาศาสตรและจตวทยาศาสตรในการสบเสาะหา

ความรการแกปญหา รวาปรากฏการณทางธรรมชาตทเกดขนสวนใหญมรปแบบทแนนอน สามารถ

อธบายและตรวจสอบได ภายใตขอมลและเครองมอทมอยในชวงเวลานนๆ เขาใจวา วทยาศาสตร

เทคโนโลย สงคม และสงแวดลอมมความเกยวของสมพนธกน

คณภาพผเรยน

จบชนประถมศกษาปท 3

1. เขาใจลกษณะทวไปของสงมชวต และการด ารงชวตของสงมชวตทหลากหลาย

ในสงแวดลอมทองถน

2. เขาใจลกษณะทปรากฏและการเปลยนแปลงของวสดรอบตว แรงในธรรมชาต รปของ

พลงงาน

3. เขาใจสมบตทางกายภาพของดน หน น า อากาศ ดวงอาทตย และดวงดาว

4. ตงค าถามเกยวกบสงมชวต วสดและสงของ และปรากฏการณตางๆ รอบตว สงเกต

ส ารวจตรวจสอบโดยใชเครองมออยางงาย และสอสารสงทเรยนรดวยการเลาเรอง เขยน หรอวาดภาพ

5. ใชความรและกระบวนการทางวทยาศาสตรในการด ารงชวต การศกษาหาความร

เพมเตมท าโครงงานหรอชนงานตามทก าหนดให หรอตามความสนใจ

6. แสดงความกระตอรอรน สนใจทจะเรยนร และแสดงความซาบซงตอสงแวดลอม

รอบตวแสดงถงความมเมตตา ความระมดระวงตอสงมชวตอน

7. ท างานทไดรบมอบหมายดวยความมงมน รอบคอบ ประหยด ซอสตย จนเปน

ผลส าเรจ และท างานรวมกบผอนอยางมความสข

22

การเรยนการสอนรายบคคล

การศกษาเปนสงทจ าเปนและส าคญส าหรบมนษย แตละคนจงมความสามารถความสนใจ

ความพรอมและความตองการทแตกตางกนท าใหการเรยนรไมเหมอนกน (เสาวนย สกขาบณฑต,

2528) ดงนนแนวคดทางการศกษาแผนใหมจงเนนในเรองการจดการศกษา โดยค านงถงความ

แตกตางระหวางบคคล (Individual Differences) เรยกการเรยนการสอนลกษณะนวา การจดการ

เรยนการสอนรายบคคล หรอการจดการเรยนการสอนตามเอกตภาพ (แบบเอกตบคคล) หรอการ

เรยนดวยตนเอง (Individualized Instruction) โดยยดหลกความแตกตางระหวางบคคลโดย

มงเนนจดสภาพการเรยนการสอนทจะเปดโอกาสใหผเรยนไดเรยนรดวยตนเอง ตามความสามารถ

ความสนใจและความพรอม

ความหมายของการศกษารายบคคล

นกการศกษาไดใหความหมายของการศกษารายบคคลไวหลายความหมาย ไดแก

เสาวนย สกขาบณฑต (2525) ไดใหความหมายของการเรยนการสอนรายบคคลหรอ

การเรยนดวยตนเอง เปนการจดการศกษาทผเรยนสามารถศกษาเลาเรยนไดดวยตนเอง และกาว

ไปตามความสามารถ ความสนใจ และความพรอม โดยจดสงแวดลอมส าหรบการเรยนใหผเรยนได

เรยนอยางอสระ

กดานนท มลทอง (2536) ไดใหความหมายของการเรยนร ไดดวยตนเองวาเปนการจด

การศกษาทพจารณาถงลกษณะความแตกตาง ความตองการ และความสามารถเพอสงเสรมใหแต

ละคนเรยนรในสงทตนสนใจไดตามก าลง และความสามารถของตนตามวธการและสอการเรยนท

เหมาะสม เพอบรรลถงวตถประสงคทก าหนดไว

พชร พลาวงศ (2536) ไดใหความหมายของการเรยนดวยตนเองไววา การเรยนดวย

ตนเองหมายถง วชาเรยนชนดหนงทมโครงสราง มระบบทสามารถตอบสนองความตองการของ

ผเรยนได การเรยนแบบนผเรยนมอสระในการเลอกเรยนตามเวลา สถานท ระยะเวลาในการเรยน

แตละบท แตจะตองอยจ ากดภายใตโครงสรางของบทเรยนนน ๆ เพราะในแตละบทเรยนจะม

วธการชแนะไวในคมอ (Study Guide)

สรปไดวา การเรยนการสอนรายบคคลหรอการเรยนร ดวยตนเอง เปนรปแบบหนงของ

การเรยนการสอน โดยเปดโอกาสใหผเรยนเลอกเรยนตามความสามารถ ความสนใจของตนเอง

โดยค านงถงหลกของความแตกตางระหวางบคคลซงไดแกความแตกตางในดานความสามารถ

สตปญญา ความตองการ ความสนใจ ดานรางกาย อารมณและสงคม ตามวธการและสอการเรยน

ทเหมาะสมโดยการเรยนดวยตนเอง ซงเปนการประยกตรวมกนระหวางเทคนคและสอการสอน

23

ใหสอดคลองกบความแตกตางระหวางบคคล ไดแก การเรยนการสอนแบบโปรแกรม ชดการเรยน

การสอน การจดตารางเรยนแบบยดหยน การสอนแบบโมดล วธการเรยนเหลาน จะชวยสงเสรม

ประสทธภาพของการด าเนนการจดการเรยนการสอนไดอยางเตมท

ทฤษฎการเรยนการสอนรายบคคล

การจดการเรยนการสอนรายบคคลมงสอนผเรยนตามความแตกตางโดยค านงถง

ความสามารถ ความสนใจ ความพรอม และความถนด ทฤษฎทน ามาใชในการจดการเรยนการ

สอนรายบคคล คอ ทฤษฎความแตกตางระหวางบคคล ไดแก (เสาวนย สกขาบณฑต, 2525)

1. ความแตกตางในดานความสามารถ (Ability Difference)

2. ความแตกตางในดานสตปญญา (Intelligent Difference)

3. ความแตกตางในดานความตองการ (Need Difference)

4. ความแตกตางในดานความสนใจ (Interest Difference)

5. ความแตกตางในดานรางกาย (Physical Difference)

6. ความแตกตางในดานอารมณ (Emotional Difference)

7. ความแตกตางในดานสงคม (Social Difference)

จะเหนไดวาการจดการเรยนการสอนแบบน เปนการจดทรวมแนวทางใหมในการปฏรป

ระบบการเรยนการสอนและการจดหองเรยน จากแบบเดมทมครเปนผน าแตเพยงผเดยว มาเปน

ระบบทครและผเรยนมสวนรวมกนรบผดชอบ การจดการศกษาจะเปนแบบเปด (Open

Education) ผเรยนเรยนร ดวยตนเองและปฏบตดวยตนเอง จนสามารถบรรลเปาหมายไดเมอจบ

บทเรยนแตละหนวยหรอแตละบทเรยน โดยจะมการทดสอบ หากผเรยนสามารถสอบผาน จง

สามารถเรยนบทเรยนหรอหนวยเรยนบทตอไปไดบทเรยนนนอาจท าในรปของชดการเรยนการ

สอน (Instructional Package) บทเรยนส าเรจรป (Programmed Instruction) หรอโมดล

(Instructional Module) สาเหตทตองจดใหมการเรยนการสอนรายบคคลขน เนองจาก

1. ความไมพอใจของคนทวไปในคณภาพการศกษาทมอย

2. การเนนถงความตองการทจะปรบปรงใหไดมาซงผลสมฤทธของนกเรยนทยงไม

พรอมหรอนกเรยนทมปญหา

3. ความกาวหนาทางดานเทคโนโลยใหม ๆ ซงจะพฒนาโปรแกรมการสอน

4. ความสามารถทเปนไปไดของคอมพวเตอรทจดโปรแกรมการเรยนรายบคคล

5. การขยายตวอยางรวดเรวของโสตทศนวสด

6. การขยายตวของทนตาง ๆ เพอใชในกจกรรมการเรยนการสอน

24

2.3 วตถประสงคของการจดการเรยนการสอนรายบคคล

การเรยนการสอนรายบคคล ยดหลกปรชญาทางการศกษาและอาศยพนฐานจากทฤษฎ

จตวทยาพฒนาการและจตวทยาการเรยนร วตถประสงคในการจดการเรยนการสอนรายบคคลจง

มงเนน (เสาวนย สกขาบณฑต, 2528)

1. การเรยนการสอนรายบคคลมงสนบสนนใหผเรยนร จกรบผดชอบในการเรยนร

รจกแกปญหาและตดสนใจเอง การเรยนการสอนรายบคคลสอดคลองและสงเสรมการศกษาตลอด

ชวตการศกษานอกโรงเรยน ครและนกเรยนเชอวา การศกษาไมใชมหรอสนสดอยเพยงในโรงเรยน

เทานนการเรยนการสอนรายบคคล สนบสนนใหนกเรยนรจกแสวงหาและเรยนรในสงทเปน

ประโยชนตอสงคมและตวเองใหรจกแกปญหาร จกตดสนใจมความรบผดชอบและพฒนาความคด

ในทางสรางสรรคมากกวาท าลาย

2. การเรยนการสอนรายบคคลสนองความตองการของนกเรยนใหไดเรยนบรรลผล

กบทกคน การเรยนการสอนรายบคคลสนบสนนความจรงทวา คนยอมมความแตกตางกนทกคน

ไมวาจะเปนดานบคลกภาพ สตปญญา หรอความสนใจ โดยเฉพาะความแตกตางทมผลตอการ

เรยนรทส าคญ 4 ประการ คอ

2.1 ความแตกตางในเรองอตราเรวของการเรยนร (Rate of Learning) ผเรยนแต

ละคนจะใชเวลาในการเรยนรและท าความเขาใจในสงเดยวกน ในเวลาทแตกตางกน

2.2 ความแตกตางในเรองความสามารถ (Ability) เชน ความฉลาด ไหวพรบ

ความสามารถในแงของความส าเรจ ความสามารถพเศษตาง ๆ

2.3 ความแตกตางในเรองวธการเรยน (Style of Learning) ผเรยนเรยนร ในทาง

ทแตกตางกนและมวธเรยนทแตกตางกนดวย

2.4 ความแตกตางกนในเรองความสนใจและสงทชอบ (Interest and Perfernce)

เมอผเรยนแตละคนมความแตกตางกนในหลายดานเชนน ครจงตองจดบทเรยนและอปกรณการ

เรยนในระดบและลกษณะตาง ๆ ใหนกเรยนไดเลอกดวยตนเอง (Self-Selection) เพอสนอง

ความแตกตางดงกลาว

3. การเรยนการสอนรายบคคล เนนเสรภาพในการเรยนร เชอวาถาผเรยนเรยนดวย

ความอยากเรยนดวยความกระตอรอรนทไดเกดขน นกเรยนจะเกดแรงจงใจและการกระตนให

พฒนาการเรยนร โดยทครไมจ าเปนตองท าโทษหรอใหรางวลและนกเรยนกจะรจกตนเอง มความ

มนใจในการกาวหนาไปขางหนา ตามความพรอมและขดความสามารถ (Self-Pacing)

4. การเรยนการสอนรายบคคล ขนอยกบกระบวนการและวชาการทเสนอความร

ใหแกนกเรยน การเรยนการสอนรายบคคลเชอวา การเรยนร เปนปรากฏการณสวนตวทเกดขนใน

แตละบคคล การเรยนร เกดขนเรวหรอชาและจะเกดขนอยกบผเรยนไดนานหรอไม นอกจากจะ

ขนอยกบความสามารถ ความสนใจของผเรยนแลว ยงขนอยกบกระบวนการและวธการทสนอง

ความรนนใหแกนกเรยน การก าหนดใหนกเรยนร เรองหนงในระยะเวลาหนง และเรยนร เรองหนง

25

ดวยวธการเดยวไมเปนการยตธรรมตอนกเรยน นกเรยนควรจะไดเปนผก าหนดเวลาดวยตนเอง

และควรมโอกาสเรยนรหรอมประสบการณในการเรยนร ดวยกระบวนการและวธการตาง ๆ

5. การเรยนการสอนรายบคคลมงแกปญหาความยากงายของบทเรยนเปนการ

สนองตอบทวาการศกษาควรมระดบแตกตางกนไปตามความยากงาย ถาบทเรยนนนงายกท าให

บทเรยนสนขน ถาบทเรยนนนยากมากผสอนกสามารถทจะจดยอยเนอหาทยากนนออกเปนสวน ๆ

และปรบปรงใหเขาใจไดงายขน อาจเพมเวลาทเรยนใหไดสดสวนกบความยากโดยเรยงล าดบจาก

เรองทงายไปสเรองราวทยากขนตามล าดบ

สรปไดวาการวจยครงนผวจยน าแนวคดการจดการเรยนการสอนรายบคคลมาใชใน

การออกแบบบทเรยนแบบ Learning Objects ตงแตการเรมตนพจารณาพนฐานของผเรยน

เพอทจะใชในการวางแผนกจกรรมการเรยนการสอนโดยเนนหลกความแตกตางการเรยนการสอน

รายบคคลเปนหลก เพอทจะใหบทเรยนแบบ Learning Objects สามารถทจะตอบสนองการเรยนร

ของผเรยนใหมากทสด ดงนนบทเรยนแบบ Learning Objects นกเรยนสามารถเรยนร ไดดวย

ตนเอง

การจดกจกรรมการเรยนการสอนโดยใชเกม

ความหมายของเกม

เกม (Game) มความหมายหลากหลายอยางแตกตางกนออกไป โดยมผใหความหมายไว

หลายความหมาย ซงพอสรปไดดงตอไปน

คณาภรณ รศมมารย (2550) กลาววา เกมทน ามาใชในการสอนสวนใหญจะเปนเกม

ทเรยกวา เกมการศกษา เปนเกมทมวตถประสงคใหผเลนเกดการเรยนรตามวตถประสงคทก าหนด

ไว มใชเลนเพอความสนกสนานเทานน

ทศนา แขมมณ (2545) วธสอนโดยใชเกม เปนวธการทชวยใหผเรยนไดเรยนรเรอง

ตาง ๆ อยางสนกสนานและทาทายความสามารถ โดยนกเรยนเปนผเลนเอง ทาใหไดรบประสบการณ

ตรง เปนวธการทเปดโอกาสใหผเรยนมสวนรวมสง

จงสรปไดวา การจดกจกรรมการเรยนการสอนโดยใชเกมท าใหนกเรยนเกดการเรยนร

ควบคไปกบความสนกสนานเพลดเพลน เกดความคดรวบยอดเกยวกบสงทเรยน และเปนการ

พฒนาการ กระบวนการคดของนกเรยนไปโดยทนกเรยนไมรตว

26

ประเภทของเกม

ทศนา แขมมณ (2545) ไดจดแบงเกมทออกแบบมาใหเปนเกมการศกษา โดยตรง

จ านวน 3 ประเภท กลาว คอ

1. เกมแบบไมมการแขงขน เชน เกมการสอสาร เกมการตอบค าถาม เปนตน

2. เกมแบบแขงขน มผแพ ผชนะ ซงเกมสวนใหญจะเปนเกม ในลกษณะน เพราะการ

แขงขนชวยใหการเลนเพมความสนกสนานมากขน เชน เกมแขงขนตอบปญหา

3. เกมจ าลองสถานการณเปนเกมจ าลองความเปนจรง สถานการณจรงซงผเลนจะตอง

คดตดสนใจจากขอมลทม และไดรบผลของการตดสนใจ เหมอนกบทควรจะไดรบจรง ซงเกม

ประเภทนแบงได 2 ลกษณะ คอ

3.1 เปนเกมทจ าลองความเปนจรงมาไวในกระดานหรอบอรด เชน เกมเศรษฐเกม

แกปญหาความขดแยง

3.2 เปนเกมทจ าลองสถานการณและบทบาทขนใหเหมอนความเปนจรงและผเลน

จะตองลงไปเลนจรง ๆ โดยสวมบทบาทเปนผเลนคนใดคนหนงในสถานการณนน

ขอดของวธสอนโดยใชเกม

1. เปนวธสอนทชวยใหนกเรยนมสวนรวมในการเรยนรสง ผเรยนไดรบความ

สนกสนานและเกดการเรยนรจากการเลน

2. เปนวธสอนทชวยใหผเรยนเกดการเรยนร โดยการเหนประจกษแจงดวยตนเอง

ท าใหการเรยนร นนมความหมายและอยคงทน

3. เปนวธสอนทผสอนไมเหนอยแรงมากขณะสอน และผเรยนชอบ

ขอจ ากดของวธการสอนโดยใชเกม

1. เปนวธสอนทใชเวลาและคาใชจายมาก

2. เปนวธสอนทผสอนตองมความรความเขาใจเกยวกบการสรางเกม

3. เปนวธสอนทตองอาศยการเตรยมการมาก

4. เปนวธสอนทผสอนตองมทกษะในการน าอภปรายทมประสทธภาพ จงจะ

สามารถชวยใหผเรยนประมวลและสรปการเรยนร ไดตามวตถประสงค

จงสรปไดวาในการวจยครงน ไดจดท าการจดกจกรรมการเรยนการสอนโดยใชแบบ

เกมจ าลองสถานการณ เพอชวยใหนกเรยนเกดการเรยนรควบคไปกบความสนกสนาน ท าใหเกด

ความคดวเคราะหรวบยอดเกยวกบเนอหาทนกเรยนก าลงเรยน และเปนการพฒนากระบวนการ

คดของนกเรยนไปโดยทนกเรยนไมรตวเพราะก าลงเพลดเพลนไปกบการเรยนร ไปกบเกมการสอน

27

e-Learning

ความหมายของ e-Learning

ปจจบนการเรยนการสอน e-Learning ก าลงไดรบความนยมอยางสงในการน ามาเปน

เครองมอในการจดการศกษาของสถาบนการศกษาทวโลก โดยอาจเปนไดทงสอหลกและสอเสรม

ในการเรยนการสอน นกการศกษาจงไดใหความหมายของ e-Learning ไวหลากหลายความหมาย

ดงน

Marc (2001 อางถงใน ศยามน อนสะอาด, 2550) นยามความหมายของ e-Learning

วาเปนรปแบบการจดการเรยนการสอนโดยใชเทคโนโลยอนเตอรเนต เพอถายทอดเนอหาหรอ

ความรการจดการเรยนการสอนดวย e-Learning มองคประกอบส าคญ ไดแก การใชความสามารถ

ของเครอขายคอมพวเตอรในการจดการเรยนการสอน ใชคอมพวเตอรและเทคโนโลยของ

อนเตอรเนตเปนเครองมอและสามารถน าไปใชในการเรยนการสอนหลากหลายรปแบบ

Clank & Mayer (2003 อางถงใน ศยามน อนสะอาด, 2550) นยามความหมายของ

e-Learning วาเปนการเรยนการสอนโดยใชคอมพวเตอร อนเทอรเนต อนทราเนตเปนชองทางใน

การถายทอด มคณลกษณะส าคญคอบทเรยนมเนอหาทสมพนธกบจดประสงคการเรยนใชเทคนค

วธการสอนเพอชวยท าใหเกดการเรยนร ไดแก การใชตวอยาง แบบฝกหด ใชสอการสอนเปน

มลตมเดยเพอน าเสนอเนอหา และเปนการสรางความรทกษะใหมใหแกผเรยนหรอเพม

ความสามารถใหแกองคกร สอดคลองกบเปาหมายของผเรยนหรอองคกรทตองการ

ใจทพย ณ สงขลา (2550) ไดกลาววา การเรยนการสอนอเลกทรอนกส (e-Learning)

หมายถง กจกรรมการเรยนการสอนและการวดประเมนในรปแบบตาง ๆ ทเกดขนทงในมต

ประสานเวลา (Synchronous Mode) และตางเวลา (Asynchronous Mode) โดยใชอปกรณทาง

อเลกทรอนกสเปนสอกลางท าการเผยแพรและสอสารผานระบบคอมพวเตอรเครอขาย

กดานนท มลทอง (2548) ไดกลาววา e-Learning หรอการเรยนอเลกทรอนกส

หมายถง การเรยนการสอนทมไดทกททกเวลาดวยคอมพวเตอรผานเครอขายอนเทอรเนต โดยใช

สอสารทางไกลดวยการสงสญญาณผานดาวเทยมและสายโทรศพท มการใชเวบในการน าเสนอ

บทเรยนออนไลนในลกษณะสอหลายมตและมการสอสารระหวางผสอนและผเรยนหรอระหวาง

ผเรยนดวยกนเองทงแบบประสานเวลาและไมประสานเวลาผานทางการสนทนา อเมล เวบบอรด

และการประชมทางไกล

28

ถนอมพร เลาหจรสแสง (2545) กลาววาการเรยนทางอเลกทรอนกส หรอ e-Learning

รปแบบการเรยนการสอน ซงใชการถายทอดเนอหา (Delivery Methods) ผานทางอปกรณ

อเลกทรอนกสไมวาจะเปนคอมพวเตอร เครอขายอนเทอรเนต เอกซทราเนต หรอสญญาณ

โทรทศน หรอสญญาณดาวเทยม และการน าเสนอเนอหาสารสนเทศในรปแบบตาง ๆ เชน

คอมพวเตอรชวยสอน (Computer-Assisted Instruction) การสอนบนเวบ (Web-Based

Instruction) การเรยนออนไลน (Online Learning) การเรยนทางไกลผานดาวเทยม หรออาจอย

ในลกษณะทยงไมคอยเปนทแพรหลายนก เชน การเรยนจากวดทศนตามอธยาศย (Video On-

Demand) เปนตน

นยาม e-Learning นน จ าเปนตองท าความเขาใจใหชดเจนวา e-Learning ไมใชเพยงแค

การสอนในลกษณะเดม ๆ และน าเอกสารการสอนมาแปลงใหอยในรปดจตอล และน าไปวางไวบน

เวบ หรอระบบบรหารจดการการเรยนร เทานน แตครอบคลมถงกระบวนการในการเรยนการสอน

การอบรมทใชเครองมอทางดานเทคโนโลยสารสนเทศ เพอใหเกดความยดหยนทางการเรยนร

(Flexible Learning) สนบสนนการเรยนรในลกษณะทผเรยนเปนศนยกลาง (Learner-Centered)

และการเรยนในลกษณะตลอดชวต (Life-Long Learning) ซงอาศยการเปลยนแปลงดานกระบวน

ทศน (Paradigm Shift) ของทงกระบวนการในการเรยนการสอนดวย นอกจากน e-Learning ไม

จ าเปนตองเปนการเรยนทางไกลเสมอ คณาจารยสามารถน าไปใชในลกษณะการผสมผสาน

(Blended) กบการสอนในชนเรยนได

จากความหมายดงกลาวขางตนนนสามารถสรปไดวา e-Learning คอ สอการเรยนการ

สอนอเลกทรอนกส ทงในรปแบบ Online และ Offline เปนสอทถายทอดความรใหแกผเรยนเกด

การเรยนร ดวยตนเองนนเอง

รปแบบการน าเสนอเน อหา

e-Learning มรปแบบการน าเสนอเนอหาไดหลายรปแบบ ดงน (ศยามน อนสะอาด, 2550)

1. การน าเสนอเนอหาโดยใชตวอกษร ขอความ ภาพประกอบ เปนหลก ตวอยาง

โปรแกรมในการผลต เชน Acrobat, Professional, Macromedia Dreamweaver, PowerPoint โดย

จะเปนไฟล PDF, html, และ ppt ทใชบนเวบ

2. การน าเสนอเนอหาโดยใชสอประสม (Multimedia) ประกอบดวย ภาพนง

ภาพเคลอนไหว เสยง เปนหลก ตวอยางโปรแกรม ไดแก Macromedia Flash, SwishMax และ

โปรแกรมเรยกดเนอหา คอ โปรแกรม Macromedia Flash Player เปนตน

29

e-Learning ในการเรยนการสอน

จากทไดส ารวจสอการเรยนร e-Learning ของสถาบนตาง ๆ ในปจจบน สามารถแบงได

2 ระดบ ดงน (ศยามน อนสะอาด, 2550)

1. สอเสรม (Supplementary) เปนสอทใชประกอบในการเรยนการสอน

นอกเหนอจากการเรยนในชนเรยนปกต ผสอนสามารถใชสอ e-Learning ในชองทางในการขยาย

ความรใหแกผเรยนโดยจดใหมแหลงความร แหลงคนควาขอมลไวบนเครอเวบรายวชาและ

มอบหมายงานใหผเรยนเขาไปศกษาเพมเตม เพอแลกเปลยนเรยนรกบผเรยนดวยกน หรอไดรบ

ความรใหมเพมเตม สถาบนการศกษาทเปนมหาวทยาลยในระบบสวนใหญจะใช e-Learning เปน

เพยงสอเสรมเทานน และสวนใหญจะเปนวชาพนฐานในระดบปรญญาตร

2. สอหลก (Comprehensive Replacement) เปนสอใชแทนการบรรยายของครในชน

เรยน โดยพฒนาเนอหาหลกสตรรายวชาทงหมดใหมความสมบรณจบในตวเองเปนเนอหา

ออนไลนทมการออกแบบใหใกลเคยงกบครผสอนมากทสด เพอใหทดแทนการสอนของคร

สถาบนการศกษาทมการใช e-Learning เปนสอหลก ไดแก มหาวทยาลยอสสมชญทไดเปดระบบ

การเรยนการสอนทางไกลผานอนเทอรเนตในระดบปรญญาโท และปรญญาเอก

นอกจากสอแลวควรมวธการทจะชวยสงเสรมผเรยนใหเกดการเรยนรอยางม

ประสทธภาพ เชน การจดสภาพแวดลอมการเรยนรบนเครอขาย การเรยนแบบรวมมอ เปนตน

ประโยชนของ e-Learning

ในเดอนเมษายน 2544 Massachussettes Institute of Technology (MIT) ไดประกาศ

ใหบทเรยนและหลกสตรของทกวชาจะตองใสไวบนอนเทอรเนตเพอใหทกคนมโอกาสใชและ

แบงปนความรกนไดในลกษณะ e-Learning ทงนเนองจากการเรยนนมขอดหลายประการ ไดแก

(กดานนท มลทอง, 2548)

1. เรยนไดทกเวลา (Any Time) สามารถเขาถงโปรแกรมการเรยนในเวลาใดกได

ตามความสะดวกของผเรยน

2. เรยนไดทกท (Any Place) ผเรยนสามารถบนทกเปดเขาเรยนไดในทกท

3. มการโตตอบแบบไมประสานเวลา (Asynchronous Interaction) ชวยใหทงผเรยน

และผสอนมเวลาเตรยมตวในการตอบสนองและใหขอมลปอนกลบซงกนและกน โดยการคดแบบ

ไตรตรองและการโตตอบอยางสรางสรรค

4. การเรยนร รวมกนเปนกลม (Group Collaboration) เพอเสรมสรางการแบงปน

ความรละสงเสรมการสนทนาแบบไตรตรองไดดกวาการใชสนทนาดวยเสยง และหากมการใช

ผประสานงานระหวางกลมจะยงชวยใหการเรยนและการแกปญหามประสทธภาพดยงขน

30

5. วธการของการศกษาแนวใหม (New Educational Approaches) ตวอยางเชน เชญ

ผสอนจากทกแหงในโลกมาสอน โดยทมผสอนจะเปนผเชยวชาญในดานตาง ๆ มาสอนรวมกนเพอ

สามารถแบงปนความรซงกนและกน รวมถงการพฒนาและประยกตใชความรระหวางกนดวย

6. โปรแกรมซเอไออจฉรยะ (Intelligent Computer-Assisted Instruction) การพฒนา

โปรแกรม CAI อจฉรยะจะชวยในการเลอกยทธการสอนทเหมาะสมและการแกไขในเชงลกส าหรบ

ผเรยนทมปญหา โดยใชผลงานวจยเกยวกบความแตกตางในวธการคด การเรยนและแกปญหาของ

แตละบคคล

นอกจากนน e-Learning ยงเออประโยชนในดานตาง ๆ ดงน

1. ท าใหเกดเครอขายความรทสามารถแลกเปลยนและแบงปนกนไดทวโลก

2. สามารถเพมประสทธภาพการเรยนการสอนโดยใชการท ากจกรรมการเรยนทง

แบบประสานเวลาและไมประสานเวลา

3. สนบสนนการใหผเรยนเปนศนยกลางการเรยนในรปแบบ เชน การเรยนร รวมกน

การเรยนแบบการแกปญหา การเรยนตามอตราความกาวหนาของตนเอง

4. เปนการกระจายโอกาสทางการศกษาเพอชวยลดชองวางและสรางความเทาเทยม

กนแกผเรยนทกคน

5. มการเรยนรแบบกระฉบกระเฉง ผเรยนไมจ าเปนตองใชเวลานงฟงบรรยายของ

ผสอนเหมอนการเรยนในหองเรยนแตเพยงอยางเดยว แตสามารถเรยนรจากการท ากจกรรมตาง ๆ

หลายรปแบบ

6. มการสอสารออนไลนกบผอนในสงคมเพอเรยนรรวมกน ผเรยนไมรสกโดดเดยว

เหมอนการศกษาทางไกลในรปแบบเดม

7. สรางความยดหยนในการเรยนทงในลกษณะบทเรยน การทบทวนเนอหาบทเรยน

การท ากจกรรม

8. สามารถเรยนไดอยางไมจ ากดเวลาและสถานท ในลกษณะทเรยกวา 24/7 365

คอ เรยนไดตลอด 24 ชวโมง ทกวนในสปดาห ทง 365 วนตลอดป

9. บทเรยนทน าเสนอในลกษณะสอหลายมตจะนาตนเตนชวนใหศกษากวาบทเรยน

ปกต เนองจากผสอนตองจดท าอยางพถพถนและยอยเนอหาใหชดเจนกระจางตอความเขาใจ

โดยงายเพอการเรยนร ดวยตนเอง

10. เปนการเรยนทมอบอ านาจใหผเรยนสามารถจดการเรยนร ดวยตนเองดวย

ชองทางทเหมาะสมทสดส าหรบแตละคน ทงนเพราะมการเรยนรหลายรปแบบใหเลอกสรรไมวาจะ

เปนการอาน การส ารวจ การสอสาร การอภปราย การคนควา ฯลฯ

11. เปนทางเลอกทนาสนใจส าหรบผทไมตองการเดนทางไปเรยนในประเทศหางไกล

หรอไมมโอกาสเขาเรยนในสถาบนการศกษาระบบปด

31

12. การเรยนผานเครอขายท าไดงายและสะดวกรวดเรว สามารถใชไดกบการสอสาร

แบบใชสายและแบบไรสาย ท าใหไมจ ากดพนทการเชอมตออนเทอรเนตเพอความคลองตวในการ

เรยนการสอน

13. ใชคอมพวเตอรไดทกรปแบบไมจ ากดแตเพยงคอมพวเตอรแบบตงโตะแตเพยง

อยางเดยว แตสามารถใชคอมพวเตอรมอถอหรอแมแตโทรศพทไรสายเพอรบเนอหาบทเรยนบน

อนเทอรเนตได

อยางไรกตาม ดวยปญหาบางประการท าใหมขอจ ากดในการใช e-Learning ในการ

เรยนการสอน ดงน

1. ผเรยนตองควบคมตนเองเพอการเรยนอยางสม าเสมอ

2. ผเรยนตองหมนทบทวนมากกวาการเรยนปกตเนองจากไมมผสอนคอยชแนะและ

ใหค าปรกษาเวลาเรยน

3. ขาดบรรยากาศการเรยนในเชงวชาการในหองเรยน

4. การไมพบหนากนท าใหขาดมนายสมพนธทงกบผสอนและผเรยนกบผเรยน

ดวยกนเองซงอาจท าใหเกดปญหากบผเรยนบางคนได

5. ผเรยนอาจไมสามารถประยกตใชแนวคดในสถานการณไมเคยเผชญท าใหไม

สามารถแกปญหาทประสบได

6. บทเรยนออนไลนเหมาะเฉพาะกบเนอหาทฤษฎเบองตน แตไมเหมาะสมกบการ

สอนทกษะการวเคราะหทซบซอน

7. บางประเทศยงมโครงสรางพนฐานไอซทไมดเพยงพอ ท าใหเกดความเหลอมล า

ดาน ดจทลเปนเหตใหประชาชนไมมโอกาสอยางเทาเทยมกนในในการใชอนเทอรเนต สงผลใหไม

สามารถจดการเรยนการสอนในลกษณะ e-Learning ไดอยางทวถง

สรปไดวาในการวจยครงน ผวจยไดน าแนวคดของ e-Learning มาใชเปนชองทางในการ

จดการสอนของบทเรยนแบบ Learning Objects ใหนกเรยนไดเรยนร ผานทางระบบ Offline คอ

เครองคอมพวเตอรแบบไมมการตดตอกนทางสายหรออปกรณเชอมโยงขอมลทางเครอขาย

Learning Object

ความหมายของ Learning Object

มนกวชาการและนกการศกษาหลายทานไดใหนยามความหมายของ Learning Object

ไวหลากหลาย ดงน

กดานนท มลทอง (2548) ไดกลาววา Learning Object เปนหนวยการสอนขนาดเลก

ทใชใน e-Learning ทมเนอหาเปนอสระภายในตวเอง Learning Object แตละหนวยจะม

32

สวนประกอบของไฟลดจทลรปแบบตาง ๆ รวมกนอยในหนวยนน ผใชสามารถน าแตละหนวยมาใช

รวมกนเพอเปนบทเรยนในเรองใดเรองหนง หรอใชซ าในเรองอน ๆ ไดอกอยางไมมขอบเขตจ ากด

ใจทพย ณ สงขลา (2550) ไดกลาวไววา Learning Object ในระบบการเรยนการสอน

อเลกทรอนกส หมายถง เนอหาสาระของความรหรอบทเรยน ในรปแบบของสออเลกทรอนกส

ขอความ ภาพ หรอเสยงทมขนาดพอเหมาะ สรางตามมาตรฐานสากลและน าเสนอเผยแพร

ออนไลน

ถนอมพร เลาหจรสแสง (2550) ไดใหนยามกลาวโดยสรปไววา เราสามารถแบง

ความหมาย ตามลกษณะทมผนยามไวได เปน 2 กลม

1. กลมทหนง นยาม Learning Object ไวอยางกวางๆ วา เปน สออเลกทรอนกสใดๆ

ซงเราสามารถน ามาใชเพอวตถประสงคดานการศกษา โดยอาจอยในรปของไฟลเอกสาร ไฟลเสยง

ไฟลภาพ รวมทง บทเรยนอเลกทรอนกส ทใชในการน าเสนอขอมล สารสนเทศ ความร แนวคด

ตางๆ นอกจากน คณลกษณะส าคญของ Learning Object ไดแก ความสามารถในการน ากลบมาใช

ใหม (Reusability) การใชรวมกน (Sharability) และการท างานรวมกน (Interoperability)

ความหมายของ Learning Objects ในลกษณะน เปนทนยมใชกนทวไป ดงนนนกวชาการกลมน

จงมกมงเนนในเรองของความสามารถใน การใชรวมกนของ Learning Object การน ากลบมาใช

ใหมของ Learning Object มาตรฐานทเกยวของกบ Learning Object เมตาเดตา(Metadata)

รวมทงการสรางคลงของ Learning Object ทเรยกกนวา Repositories นนเอง

2. กลมทสอง เปนกลมทมการนยามจากมมมองทางดานการศกษา (Pedagogical View)

ซงจ ากดนยามเฉพาะในลกษณะของ หนวยการเรยนการสอนในรปแบบดจทล ซงมความสมบรณ

ในตนเอง ประกอบดวยวตถประสงค เนอหาซงอาจน าเสนอแนวคดเรองใดเรองหนง หรอหลาย

เรองแตจ าเปนตองมการออกแบบใหบรณาการแนวคดนนๆ เขาเปนเรองเดยวกน โดยม

แบบฝกหดเชงโตตอบ หรอ แบบทดสอบเพอวดผลการเรยนรของผเรยน (Self-Contained)

รวมทง มขนาดกะทดรด (Bite-Sized/Granularity) ซงหมายถง เวลาทผเรยนใชในการเรยนร

เนอหาแตละ Learning Object นนไมควรเกน 10-12 นาท โดยทยงคงตองมคณลกษณะส าคญ

ของ Learning Object ทงสามคณลกษณะ อนไดแก ความสามารถในการน ากลบมาใชใหม

(Reusability) การใชรวมกน (Sharability) และการท างานรวมกน (Interoperability)

เชนเดยวกบกลมแรก

ในกลมน เราสามารถแบงไดอกเปน 2 กลมยอย ตามลกษณะของการนยาม ไดแก

2.1 กลมแรก เชอวา หนวยการเรยนการสอนในรปของ Learning Object

สามารถแบงไดเปนหลายประเภทตามการกลยทธในการออกแบบการเรยนการสอน (Instructional

Strategies) ของสอดจทล ครอบคลมหนวยการเรยนการสอนประเภทการน าเสนอ (Information

33

Object) การฝกหด (Practice Objects) รวมทง การจ าลอง และเกม (Simulation & Games

Objects) การส ารวจ (Exploratory Objects) และการคนพบ (Discovery Objects) ดงนนการมอง

Learning Object ในลกษณะน จงไมแตกตางจากการมองในลกษณะของ e-Learning Courseware

เทาใดนก

2.2 กลมสอง มองวา Learning Object ทดและสมบรณ จะตองมการออกแบบ

ในลกษณะทเออใหเกดการเรยนรทมความหมายของผเรยน (Conducive to Meaningful Learning)

ดงนนสงแวดลอมทางการเรยนรทไดรบการออกแบบจะตองมความเหมอนจรง (Fidelity) สง ทงน

เพอใหผเรยนสามารถถายโยงความร หรอทกษะไปใชตอไป กลมน จงมงเนนการออกแบบ

Learning Object ในลกษณะของการจ าลอง (Simulation) เกม (Games) หรอ การส ารวจ

(Exploratory) การคนพบ (Discovery) เปนส าคญ ส าหรบสออเลกทรอนกสในลกษณะน าเสนอ

เนอหาสารสนเทศโดยตรง หรอ ในลกษณะของการฝกทกษะตางๆ ส าหรบผเรยนนน จะถอวาไม

สมบรณ โดยเปนไดเพยง Information Objects และ Practice Objects การเรยนรจะเกดจากการม

ปฏสมพนธกบสงแวดลอม การเรยนรของผใช Learning Object จะเกดขนผานผลปอนกลบตาง ๆ ท

ไดมการออกแบบไว หรอ จากผลลพธทเกดจากการมปฏสมพนธกบ Learning Object ดงกลาว

สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย (สสวท., 2548) ใหค าจ ากดความ

ของ Learning Object ไววาเปนสอดจทลประเภทหนงทมลกษณะเฉพาะคอ เปนสอประสม

(Multimedia) ทออกแบบเพอใหผเรยนบรรลการเรยนรทคาดหวงอยางใดอยางหนงโดยเฉพาะ

โดยแตละเรองจะน าเสนอแนวคดหลกยอย ๆ ทผสอนสามารถเลอกใช Learning Object ผสมผสาน

กบการจดการเรยนการสอนแบบอน ๆ ไดอยางหลากหลาย ความแตกตางของ Learning Object

กบสอดจทลอน ๆ ตรงทเนอหาสาระและกระบวนการเรยนรของผเรยนทจะไดรบ เนองจากสอ

ชนดน “เนนกระบวนการเรยนร”

สตยา ลงการพนธ (2549) กลาววา Learning Object ซงเปนสอทออกแบบเพอให

นกเรยนเรยนรแนวคดหลกอยางใดอยางหนงโดยเฉพาะ สามารถจดเกบ และคนหาในระบบดจทล

ไดโดยสะดวก ครสามารถน าไปใชซ าไดในรปแบบการเรยนการสอนทหลากหลาย ในลกษณะ

เดยวกบตวตอเลโกทสามารถใชประกอบเปนรปรางตาง ๆ และสามารถแยกชนสวน และน าตวตอ

ชนเดมไปสรางเปนรปรางใหมขนมาได

อนชย ธระเรองไชยศร (2549 อางถงใน รกศกด เลศคงคาทพย, 2551) ไดให

ความหมายของ Learning Object วาหมายถงสอดจตอลทไดรบการออกแบบมาเพอใชสนบสนน

การเรยนร และสามารถน ากลบมาใชใหมไดหนวยของเนอหา (ดจทล) ทไดรบการออกแบบตาม

แนวคดใหม จากหนวยขนาดใหญเปนหนวยขนาดเลกหลายหนวย (Smaller Units of Learning)

34

หนวยเนอหาแตละหนวย (Learning Object) มเนอหาสมบรณในตวเอง (Seft- Contained) เปน

อสระจากกนหนวยเนอหาแตละหนวย (Learning Object) สามารถน าไปใชซ า (Reusable) ไดใน

หลายโอกาส (หลายบทเรยนหลายวชา) หนวยเนอหาแตละหนวย (Learning Object) สามารถ

น ามาเชอมโยงกนเปนหนวยเนอหาขนาดใหญขนตามล าดบ (Can Be Aggregated) จนเปน

รายวชาหรอหลกสตร สามารถก าหนดขอมลอธบายหนวยเนอหาแตละหนวย (Tagged With

Metadata) เพออ านวยความสะดวกในการคนหา

ศยามน อนสะอาด (2550) ใหค าจ ากดความของ Learning Object วาเปนแหลง

ทรพยากรดจตอล ทสามารถน ามาใชใหมเพอสนบสนนการเรยนร ค าจ ากดความนไดรวมถงสงตาง ๆ

ทสามารถสงผานเนตเวรก (Network On Demand) ไมวาจะมขนาดใหญหรอเลก ยกตวอยางของ

การน ามาใชทรพยากรดจทลทมขนาดเลก ไดแก ภาพ, ขอมล (Live Data Feeds), วดโอ, เสยง

ถายทอดสด, แอนนเมชน, ขอความและการใช/สงผานเวบแบบขนาดเลก, Java Calculator

ตวอยางของทรพยากรดจทล ทสามารถน ากลบมาใชใหมขนาดใหญรวมถงหนาเวบทรวมทง

ขอความ, ภาพและสออน ๆ ในการสงผานประสบการณทสมบรณ เชน เหตการณการเรยนการ

สอนทสมบรณนคอค าจ ากดความของ Learning Object ทไมวาจะเปนแหลงทรพยากรดจทลจาก

แหลงใดทสามารถน ากลบมาใชและสนบสนนการเรยนรได

จากความหมายดงกลาวสามารถสรปไดวา “Learning Object” เปนสอการสอน ดจทล

หรอหนวยการสอนขนาดเลก ซงมเนอหาเปนอสระ มความสมบรณในตนเอง และสามารถน า

กลบมาใชใหมโดยการจดเรยงล าดบเนอหาใหมเกดเปนบทเรยนเรองใหม โดยมองคประกอบ

ส าคญ ไดแก วตถประสงคการเรยนร กจกรรม(เนอหา)และแบบฝกหดหรอแบบทดสอบ โดย

ออกแบบใหผเรยนเกดการเรยนร ในลกษณะของการจ าลองสถานการณ (Simulation) เกม

(Games) หรอ การส ารวจ (Exploratory) การคนพบ (Discovery) ทเออใหเกดการเรยนรทม

ความหมายของผเรยน มากกวาการน าเสนอหรอใหขอมลเกยวกบเนอหาแกผเรยนโดยตรง

คณลกษณะของ Learning Object

คณลกษณะของ Learning Object ม 6 ประการ ดงน (ถนอมพร เลาหจรสแสง, 2550)

1. ความสามารถในการน ากลบมาใชใหม (Reusability) หมายถง การทสามารถจะ

เลอกน า Learning Object ยอยๆ ซงเปนสวนประกอบของ Learning Object ใดๆ กลบมาใชใหม

เชน การน าไฟลภาพจาก Learning Object หนงกลบมา ใช ส าหรบ Learning Object อกชนหนง

เปนตน นอกจากน การน ากลบมาใชใหม ยงอาจหมายรวมถง การน ากลบมาใชใหมของทรพยากร

วตถดบในการสราง Learning Object เชน เทมเพลต ปม เปนตน

35

2. ความสามารถในการใชงานรวมกน (Sharability) หมายถง ความสามารถในการใช

งาน Learning Object แมวา Learning Object นนจะอยบนระบบบรหารจดการการเรยนร

(LMS) หรอ ระบบบรหารจดการเนอหา (LCMS) ทแตกตางกน เชน ระบบ Learning Space

ของ IBM กบ ระบบ KC MOODLE ของมหาวทยาลยเชยงใหม เปนตน

3. ความสามารถในการท างานรวมกน (Interoperability) หมายถง ความสามารถ

ในการ เขาถงและใชงานLearning Object แมวาเครองมอทใชในการเขาถง งาน Learning Object

จะมความแตกตางกน เชน การเขาถงจาก พซ มอถอ หรอ พดเอ เปนตน

คณลกษณะแรก ทไดกลาวไปนน เปนคณลกษณะทขาดไมไดของ Learning Object

อยางไรกดยงมคณลกษณะทส าคญของ Learning Object ทนกออกแบบพฒนาควรใหความสนใจ

อก 3 คณลกษณะ ไดแก

4. ขนาดกระทดรด (Bite-Sized/ Granularity) หมายถง เวลาทผเรยนใชในการเรยนร

เนอหา หรอ เรยกด Learning Object แตละ Learning Object นนไมควรเกน 10-12 นาท ซง

แตกตางจากการออกแบบ CAI ในสมยกอน ซงมงานวจย หลายชนทสนบสนนวา คาเฉลยของเวลา

ทใชในการเรยนรเนอหาทเหมาสมของ CAI จะอยทประมาณไมเกน 25 นาท ตอ การเรยนรของ

ผเรยนในครงหนงๆ

5. ความสมบรณในตนเอง (Self-Contained) หรอ บางครงจะใชค าศพทใน

ภาษาองกฤษ ทวา Integrity ซงหมายถงการท Learning Object นนจะตองมความสมบรณใน

ตนเอง ประกอบดวย วตถประสงค เนอหา แบบฝกหด หรอ แบบทดสอบ ทงนอาจเปนในลกษณะ

ของการออกแบบกลยทธการเรยนแบบบอกตรง (Expository Instruction) หรอ แบบออม ๆ

(Inductive Instruction) กได

6. เออใหเกดการเรยนรทความหมาย (Conducive to Learning) หมายถง การท

Learning Object ทออกแบบพฒนาขนจะตองสงเสรมใหผเรยนเกดการเรยนรในลกษณะทสามารถ

น าไปเชอมโยงกบประสบการณ (โลก) จรงของผเรยนได ดงนน Learning Object ทสรางขน

จะตองออกแบบใหสงแวดลอมการเรยนรมความใกลเคยงกบโลกแหงความเปนจรงส าหรบผเรยน

ทงนเพอใหผเรยนสามารถถายโยง (Transfer) ทกษะทไดรบจากการใช Learning Object ดงกลาว

ไปใชในบรบทอน ๆ ตอไปได โดย Learning Object ทสามารถเออตอการเรยนรในลกษณะ

ดงกลาวจงมกไดรบการออกแบบใหอยในรปแบบของการจ าลอง เกม การคนพบ หรอ การส ารวจ

นอกจากน นกการศกษายง ไดกลาวถงลกษณะของ Learning Object พอสรปได ดงน

(กดานนท มลทอง, 2548 ; ศยามน อนสะอาด, 2550)

1. สอทางการศกษาทออกแบบและสรางเปน “กอน” (Chunks) เลก ๆ ดวย

วตถประสงคเพอเพมจ านวนสถานการณของการเรยนรใหมากทสดเทาทจะมากไดและสามารถใช

36

ทรพยากรทมอยเพอวตถประสงคนน อาจกลาวไดวา Learning Object เปนแนวคดหลกในวธการ

เพอใหเนอหาการเรยนถกแบงยอยออกหรอตอเขาไปใหมไดเหมอนชนสวน Lego

2. ลกษณะของ Learning Object เปนสอทออกแบบและสรางเปน “กอน” (Chunks)

เลก ๆ วตถประสงคเพอเพมจ านวนสถานการณของการเรยนรใหมากทสดเทาทจะมากได และ

สามารถใชทรพยากรทมอยเพอวตถประสงคนน โดยสามารถใชซ า (Reusability) ท างานรวมกน

(Interoperability) มความคงทน (Durability) และเขาถงไดงาย (Accessibility)

ประเภทของ Learning Object

David A. Wiley (2000) ไดแบงประเภทของ Learning Object ดงน

1. Fundamental ใหเหนภาพ เชน ภาพเตาออกไข/การใหอาหารเสอ

2. Combined-closed มการอธบาย เชน อธบายวาเตาออกไขไดอยางไร ม text เสยง

บรรยาย

3. Combined-open ม Link เชอมโยง เชน เตาแตละประเทศออกไขไดอยางไร

4. Generative-presentation น าเสนอประเดนปญหา เชน โลกรอนเกดจากอะไร ใหเหนปญหา

5. Generative-instructional ใชสอนจรงไมน าเสนออยางเดยว good teaching and

Learning tool

ขอบเขตของ Learning Object

David A. Wiley (2000) ไดแบงขอบเขตของ Learning Object ออกเปน 4 ขอบเขต

โดยอาศยฐานทฤษฎ 4 ทฤษฎ ดงน

1. Learning Object ไมจ าเปนตองมขนาดเทากนหมด ในขณะทบางอนอาจจะเลกควร

จะรวมเขาส Learning Object ขนาดใหญเพยงพอทจะสอน (Elaboration Theory)

2. Learning Objects ความคดเหนของ Work Model ควรจะมขนาดใหญเพยงพอทจะ

สอนไดอยางมความหมายและท างานไดจรง มวตถประสงคการสอนหนงวตถประสงคหรอมากกวา

(Work Model Synthesis)

3. Learning Object อาจมขนาดใหญพอส าหรบการสอนและการเขาถงความหมายและ

ใชไดจรง ขอบเขตของสงของแตละสงเพมขนเมอระยะทางของสงของจากจดเดมบนประสบการณ

ตรงมจ านวนเพมมากขน (Domain Theory)

4. Learning Object สามารถแบงออกเปน 2 ขนาด : Learning Object ระดบใหญ และ

Learning Object ระดบเลก

กลมทกษะควรจะมขอบเขตเพอเปนกลมเดยวทความยาวในการเรยนตองไมเกน 200 ชวโมง กลม

แรกควรจะมขนาดเลกพอทจะใหผเรยนเรมตนฝกปฏบตอยางงาย ๆ แตท าใหเกดผลรปแบบของ

งานทงหมดภายใน 2-3 วนแรก กลมสดทายตองมขนาดใหญพอทจะท าใหแยกแยะทกษะ

37

Constituent Skills ในการวเคราะหแบบดงเดม ปญหาเฉพาะควรจะมขนาดใหญพอทจะให

ตวอยางหรอแบบปฏบตทกษะเฉพาะได

การแยกแยะ การจดล าดบ

David A. Wiley (2000) ใชฐานทฤษฎในการแยกแยะ จดล าดบ Learning Object

ดงน

1. Learning Object ควรจะถกน าเสนอเพอเพมความซบซอน เรมตนดวยตวอยางท

ชดเจนหรอกรณศกษาอยางงายทสด (Elaboration Theory)

2. Learning Object ควรจะจดล าดบเพอทจะเลยนแบบการปฏบตงานในโลกแหงเปน

จรงเพอเพมความแมนย าเทยงตรง เนองจาก Learning Object มากกวาหนงจะสามารถถกสราง

จาก Work Model เดยว และเนองจาก Learning Object ทถกผลตจะท างานเทาเทยมกนใน

ทางการสอน Learning Object สามารถเปนตวแทนส าหรบการจดล าดบ (Work Model Synthesis)

3. Learning Object ควรจะแยกแยะจดล าดบตามความยาก เพอทจะอยบนระดบ

ประสบการณตรง เนองจากความยากบางประการของ Learning Object อาจจะท าใหไมสามารถ

จ าแนกไดจากสงอน ๆ ความยากของ Difficulty Equivalent Object สามารถเปนตวแทนส าหรบ

การจดล าดบในแตละสวนในการปฏบตคลาย ๆ กบทเครองคอมพวเตอรในการทดสอบการพฒนา

(Domain Theory)

4. Learning Object ควรแยกแยะจดล าดบตามระดบและประเภท และสนบสนนการถาย

โอน กลมทกษะระดบใหญควรจะแยกออกในสวนการปฏบตงานเปนสวน ๆ หมายถง ทกษะกระบวน

การคดในครงหนงและถกรวบรวมทละเลกละนอย ประเภทกรณศกษาในระดบกลางควรจะแยก

ตามค าสงงานทงหมด ซงทกษะจะถกคดขนมาอยางตอเนอง ปญหาเฉพาะในรบจากงายไปส

ซบซอน เมอมนเปนไปได ในการสมการจดล าดบเพอสนบสนนการถายโอน

ขนตอนในการออกแบบและพฒนา Learning Object

สตยา ลงการพนธ (2549) กลาวถงขนตอนการออกแบบและพฒนา Learning Object

ดงน

1. เลอกเรองและก าหนดผลกลาวถงการเรยนรทคาดหวง

ขนตอนแรกในการสราง Learning Object คอการเลอกเรองหรอหวขอทจะน ามา

พฒนาเปนสออเลกทรอนกส ผพฒนา Learning Object ควรตอบตวเองไดวาท าไมจงควรใช

งบประมาณและเวลาทมจ ากดในการพฒนาสออเลกทรอนกสเรองน หวขอทเลอกส าคญกวาหวขอ

อน ๆ ในหลกสตรหรอไม อยางไร เชน หวขอดงกลาวอาจเปนแนวคดพนฐานทจ าเปนในการ

เรยนรแนวคดอน ๆ ในสาระวชา หรออาจเปนเรองทนกเรยนมกมความเขาใจผด กจกรรมการ

เรยนร ในหวขอนเหมาะสมส าหรบการจดการเรยนร ผานสออเลกทรอนกสหรอไม อยางไรโดยทวไป

38

เรองทเหมาะกบการถายทอดผานสออเลกทรอนกส ไดแก การศกษาปรากฏการณตาง ๆ ทเกดขน

ไดยากในหองเรยน เชน เปนเหตการณทเกดขนในอดต สงทสงเกตมขนาดเลกเปนการเปลยนแปลง

ทใชเวลานาน การทดลองเปนอนตราย หรอแนวคดทเกยวของเปนนามธรรม ขอผดพลาดทพบ

เหนบอย คอการพฒนา Learning Object บนพนฐานของความสะดวกในการออกแบบและสราง

แตเปนการจ าลองกจกรรมทสาธตหรอทดลองไดงายในชนเรยน การผลต Learning Object ใน

ลกษณะดงกลาวจงเปนการใชประโยชนจากงบประมาณและแรงงานอยางไมเตมประสทธภาพ เมอ

เลอกหวขอเรองไดแลว การก าหนดผลการเรยนรทคาดหวงจะชวยใหสามารถออกแบบและสราง

Learning Object ในขนตอนตอ ๆ ไปไดงายขน ผพฒนา Learning Object ควรก าหนดเปาหมาย

อยางชดเจนวาเมอเรยนรจาก Learning Object นแลว นกเรยนจะมพฤตกรรมอยางไร เชน

สามารถอธบายแนวคดได สามารถแกโจทยปญหาได สามารถสรางแบบจ าลองได เปนตน ในทาง

ปฏบต เมอเลอกหวขอไดแลว มผพฒนา Learning Object จ านวนไมนอยทด าเนนการออกแบบ

และสรางสอเลยโดยไมไดก าหนดผลการเรยนรทคาดหวงกอน ในกรณนลกษณะของผลงานทสราง

ขนจะเปนปจจยก าหนดการน าไปใชประโยชน ซงในบางครงอาจใชประโยชนไดจ ากด เนองจาก

ไมไดก าหนดความตองการกอนแลวจงออกแบบ Learning Object ใหตอบสนองตอความตองการ

ไดเตมท

2. ขนการออกแบบ

ค าถามหลกในขนตอนการออกแบบคอ Learning Object จะมบทบาทอยางไรบาง

ในการท างานใหนกเรยนบรรลผลการเรยนรทคาดหวง ค าตอบของค าถามนจะชวยใหสามารถ

ก าหนดรปแบบการน าเสนอใน Learning Object ไดอยางเหมาะสม ลองพจารณาบทบาทของ

Learning Object ตอไปน

ผลการเรยนรทคาดหวง บทบาท Learning Object รปแบบ Learning Object

นกเรยนสามารถอธบาย

ววฒนาการของดาวฤกษ

ถายทอดแนวคดแกผเรยน

โดยน าเสนอในรปแบบท

เขาใจงาย

ภาพเคลอนไหวพรอม

เสยงบรรยาย

นกเรยนสามารถส ารวจ

ตรวจสอบการเปลยนแปลง

ขนาดประชากรและระบปจจย

ทมผลตอการเปลยนแปลง

ขนาดประชากรได

น าเสนอขอมลทหลากหลาย

ในรปแบบตาง ๆ กน แลวให

นกเรยนวเคราะหและแปลผล

เพอสรางองคความรดวย

ตนเอง

ขอมลจ านวนประชากร

สงมชวตหลายชนดใน

ชวงเวลาตาง ๆ พรอม

เครองมอสรางกราฟและ

แผนภม

นกเรยนสามารถค านวณ

หาเลขออกซเดชนได

สรางทกษะ เกมตอสทฝกการค านวณ

หาเลขออกซเดชน

39

ผลการเรยนรทคาดหวง บทบาท Learning Object รปแบบท Learning Object

นกเรยนสามารถอภปราย

เกยวกบผลกระทบ ของการ

ใชประโยชนจากทรพยากร

ธรรมชาตตอความทางชวภาพ

ประเมนผล น าเสนอสถานการณความ

ขดแยงเกยวกบการสรางเขอน

ระบใหนกเรยนเขยนรายงาน

ขาว และแสดงความคดเหน

ในประเดนปญหา พรอม

รายการเวบไซตทเปนไฮเปอร

ลงคใหสบคนขอมลใน

ประเดนทเกยวของ

เมอก าหนดบทบาทของ Learning Object ไดแลว ล าดบตอไปคอการออกแบบใน

ขนตอนน ผพฒนา Learning Object ตองตดสนใจในหลาย ๆ ประเดน เชน จะกระตนความสนใจ

ของนกเรยนดวยวธการใด จะก าหนดใหนกเรยนท ากจกรรมอะไรบาง หรอเพยงรบขอมลทน าเสนอ

เทานน การน าเสนอขอมลจะใชรปแบบใด เมอพจารณาและตดสนใจในประเดนตาง ๆ ขางตนแลว

ผพฒนา Learning Object สามารถเรยบเรยงแนวคดเกยวกบ Learning Object ออกมาเปน

เอกสารเพอน าเสนอ และสอสารแนวคดในการออกแบบใหกบเพอนรวมงาน หรอผเชยวชาญทรวม

พฒนางานชนน รวมกน

การน าเสนอแนวคดทออกแบบขนท าไดหลายรปแบบ รปแบบหนงคอ Storyboard

ซงเปนการเขยนบรรยายลกษณะภาพ เสยง การเคลอนไหวทตองการในแตละล าดบการน าเสนอ

เหมาะส าหรบ Learning Object ทน าเสนอขอมลดวยล าดบขนตอนทชดเจน สวน Learning Object

ทมล าดบการน าเสนอไมแนนอน มการเขยนโปรแกรมใหตอบสนองตอการตดสอนใจ หรอ

ความสามารถของผเรยน ผออกแบบอาจน าเสนอแนวคดทออกแบบไวในรปแบบของ Flowchart

หรอแผนผงโครงสรางในลกษณะทเหมาะสม

อยางไรกตามควรเขยนขอความทจะใชจรง รวมทงก าหนดลกษณะของรปภาพ เสยง

และสอประสมอน ๆ ทจะใชใหชดเจน เพอใหสามารถถายทอดแนวคดทมใหผอนเขาใจไดดวย

โครงรางแนวคดการน าเสนอ Learning Object ทเขยนขนน ควรไดรบการตรวจแกจากผเชยวชาญ

ดานเนอหากอนจะด าเนนการสรางตอไป

3. ขนการสราง

การสราง Learning Object ใชทกษะทางคอมพวเตอรหลายดาน เชน การเขยน

โปรแกรม การจดการภาพและเสยง หากผพฒนา Learning Object ไมมทกษะเหลาน อาจขอความ

รวมมอจากผเชยวชาญดานเทคนคจากสถาบนการศกษาในทองถน สวนในกรณทตองการ

ด าเนนการสราง Learning Object ดวยตนเอง กสามารถใชโปรแกรมส าเรจรปสรางเอกสาร Word

40

เอกสาร Power Point หรอ เวบเพจ ทประกอบดวยขอความ รปภาพ เสยง ภาพเคลอนไหว และ

ไฮเปอรลงค โดยมขอควรค านงเกยวกบรปแบบการน าเสนอบนหนาจอดงน

ใชเครองหมายและรปแบบค าสงทเขาใจกนทวไป เชน ลกศรชไปทางขวาส าหรบการ

ไปหนาถดไป ลกศรชไปทางซาย ส าหรบการยอนกลบไปหนาเดม แสดงภาพมอชเมอลากเมาสไป

เหนอไฮเปอรลงค

ใชรปแบบการน าเสนอทเปนระบบระเบยบ เชน หวขอในระดบเดยวกน ควรใชอกษร

ทมสเดยวกนและขนาดเทากน หรอใชสพนสเดมส าหรบกจกรรมการเรยนการสอนในรปแบบ

เดยวกน ตวอยางเชน ใชสพนสขาวเมอใหขอมล สฟาออนในสวนของกจกรรมทนกเรยนท า

เมอน าเสนอดวยขอความ ใชตวอกษรขนาดใหญพอสมควร ไมจดยอหนาใหบรรทด

ยาวเกนไป บทเรยนส าหรบเดกเลกอาจพจารณาเปลยนขอความยาว ๆ เปนเสยงบรรยาย

4. ขนการทดสอบ

เมอด าเนนการสราง Learning Object ส าเรจลง ควรมการตรวจสอบความเรยบรอย

กอนน าไปใชจรงในหองเรยน การทดสอบท าไดใน 2 ระดบ ไดแก การทดลองใชในการเรยนการ

สอนและการทดลองใชงาน

การทดลองใชในการเรยนการสอน เปนการตรวจสอบวานกเรยนเขาใจวธการสอสารท

ใชใน Learning Object หรอไม และ Learning Object นน ๆ สามารถดงดดความสนใจของ

นกเรยนไดเพยงใด ในการทดสอบอาจใหนกเรยนท าแบบทดสอบหรอกจกรรมสน ๆ เพอประเมน

วา หลงจากใช Learning Object แลวนกเรยนสวนใหญบรรลผลการเรยนรทคาดหวงหรอไม

การทดลองใชงาน เปนการตรวจสอบวา Learning Object ทสรางขนมขอผดพลาดใด ๆ

หรอไม ควรตรวจสอบความถกตองของการพมพขอความ ตรวจสอบการท างานของสวนประกอบ

ตาง ๆ ใน Learning Object เชน ไฮเปอรลงค ภาพเคลอนไหว นอกจากนนควรทดสอบวา

Learning Object นนท างานในคอมพวเตอรทกรนทกแบบหรอไม เมอน าเสนอบนจอขนาดตาง ๆ

ภาพและขอความทปรากฏบนหนาจอผดเพยนหรอเปลยนต าแหนงไปอยางไร

ใจทพย ณ สงขลา (2550) ไดกลาวถงขนตอนในการออกแบบและพฒนา Learning

Object ไว 4 ขนตอน ดงน

การพฒนา Learning Object ตองอาศยทมงานในการท างานซงอยางนอยประกอบดวย

ผช านาญดานเนอหา นกออกแบบการเรยนการสอน นกออกแบบกราฟก ผเขยนโปรแกรม ใน

โครงการใหญ ๆ อาจใชผรวมงานมากกวา หรอในบางโครงการไมใหญนก บคคลหนงอาจรบ

มากกวาหนงหนาท โดยทวไปมขนตอนการด าเนนงานหลก ๆ ดงน

1. การออกแบบและพฒนาเน อหา นกออกแบบหรอหวหนาผพฒนาคอรส คอ ผท

รบผดชอบงานในสวนนเปนหลกโดยปรกษาประสานงานกบผเชยวชาญดานเนอหา และอาจปรกษา

กบทมงานกราฟกและโปรแกรมในชวงของการเขยนสตอรบอรด โดยด าเนนการ ดงน

41

1.1 ก าหนดวตถประสงคของการเรยนร หรอขดความสามารถของผเรยนท

ตองการ

1.2 วเคราะหผเรยน เชน ลกษณะการเรยนร (Learning Object) อาย พน

ฐานความร ขอจ ากดอน ๆ

1.3 ก าหนดกจกรรมการเรยนร โดยอาจเทยบเคยงกบกจกรรมทเคยใชใน

หองเรยนทสามารถน ามาประยกตใชในการเรยนอเลกทรอนกสการฝกปฏบตการจ าลอง

สถานการณ รวมทงกจกรรมการคนควาศกษาจากแหลงความรทวไป

1.4 เขยนสครปตสตอรบอรด (Story Board Scripting) การเขยนสตอรบอรด

เปนการก าหนดสงทจะปรากฏบนหนาจอ การปฏสมพนธของผเรยนกบโปรแกรม/หนาจอรวมทง

กจกรรมการปฏสมพนธ ในขนตอนน ผออกแบบจะตองท างานอยางใกลชดและไดรบความตกลง

เหนพองกบทมงานกลมอน ๆ โดยเฉพาะผเชยวชาญดานเนอหา และทมงานผลต โดยก าหนด

กรอบหรอมโนทศน ภาพลกษณโดยรวม การใชสญลกษณ หรออปมาของคอรส

2. การผลต ขนตอนนเปนความรบผดชอบของทมงานสราง ซงจะท างานตามสตอร-

บอรด และแผนทไดวางไว โดยมรายละเอยดดงน

2.1 ทมงานผลต ศกษา โฟลวชารต และสตอรบอรดโดยละเอยด

2.2 ทมงานผลต ใหค าแนะน า เกยวกบรปแบบ และอาจเสนอประเดนปญหาใน

เชงเทคนคทอาจเกดขนใหกบนกออกแบบหรอหวหนาผพฒนาคอรส เพอรวมแกไข

2.3 กรณทเปนโครงการขนาดใหญทมงานผลตอาจแยกความรบผดชอบงาน

ออกเปนชนยอย เชน วตถสามมต วดทศน เสยง จงลงมอสราง และน ามารวบรวมในไซตทก าหนด

ไวระหวางการทดสอบ

3. การทดสอบและปรบแกไข Learning Object ผรบผดชอบในสวนนคอ ทมงาน

ทงหมด จดท าการทดสอบเบองตนทงดานเทคนคและเนอหา คอ อลฟาเทสต (Alpha Test) โดย

เนนการทดสอบการท างานในเชงเทคนคในเบองตนเพอการปรบแก

4. การเผยแพร ในขนตอนนหมายถงความพรอมจากการปรบแกจากอลฟาเทสต

แลว จงน าสการเผยแพรชนน ยงมการปรบและตรวจสอบการใชงานทงระบบกบกลมตวอยางทใช

งานจรง เรยกวา เบตาเทสต (Beta Test) เสมอนเปนการทดสอบน ารอง (Pilot Test) กอนน าส

การใชงานจรง

จากการศกษาความหมาย การออกแบบ และคณลกษณะของ Learning Object จง

สามารถกลาวไดวา Learning Object เปนหนวยการเรยนการสอนขนาดเลกทมเนอหาเปนอสระใน

ตวเองภายใน Learning Objects แตละหนวยจะมสวนประกอบของไฟลดจทลรปแบบตาง ๆ

รวมกนอยในหนวยนน ผใชสามารถน า Learning Object แตละหนวยมาใชรวมกนเพอเปน

บทเรยนในเรองใดเรองหนง หรอจะใชซ าในเรองอน ๆ อกอยางไมมขอบเขตจ ากด โดยสามารถถก

42

จดเกบในรปแบบเมตาเดตา (Metadata) ทสนบสนนมาตรฐาน SCOM เพอชวยใหนกการศกษา

องคกร และผทเกยวของสามารถคนหา รวบรวม พฒนา และสงผาน Learning Object เพอพฒนา

ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรของผศกษาครงน มงเนนในการสราง Learning Object ใหม

คณลกษณะของ Learning Object อยางครบถวนยงขาดแตเพยงการจดวางในระบบ LMS หรอ

LCMS ทสนบสนนมาตรฐาน SCOM โดยการจดเกบเบองตนในรปแบบของ CD ROM เพอการ

ใชงานในคอมพวเตอรสวนบคคล

สรปไดวาการวจยครงนไดน า Learning Object มาใชในการสรางบทเรยนแบบ Learning

Object เนองจากไฟลมขนาดกะทดรดสามารถตอรวมกนเปนจกซอหรอเลอกมาศกษาเฉพาะสวนใดสวนหนงทยงไมเขาใจของเนอหานนและเรยนรอยางสมบรณในตนเอง

การออกแบบระบบการสอน

การออกแบบระบบการเรยนการสอน คอกระบวนการพฒนาโปรแกรมการสอนจาก

จดเรมตนจนถงจดสนสด มแบบจ าลองจ านวนมากมายทนกออกแบบการสอนใชและส าหรบตาม

ความประสงคทางการสอนตางๆ กระบวนการออกแบบการเรยนการสอนแบบ Generic ID Model

สามารถสรปเปนขนตอนทวไปไดเปน 5 ขน ประกอบไปดวย

1. การวเคราะห (Analysis)

2. การออกแบบ (Design)

3. การพฒนา (Development)

4. การน าไปใช(Implementation)

5. การประเมนผล (Evaluation)

1. การวเคราะห (Analysis) ขนตอนการวเคราะหเปนรากฐานส าหรบขนตอนการ

ออกแบบการสอนขนตอนอนๆ ในระหวางขนตอนน จะตองระบปญหา ระบแหลงของปญหา และ

วนจฉยค าตอบทท าไดขนตอนนอาจประกอบดวยเทคนคการวนจฉยเฉพาะ เชน การวเคราะหความ

ตองการ (ความจ าเปน) การวเคราะหงาน การวเคราะหภารกจ ผลลพธของขนตอนน มก

ประกอบดวย เปาหมายและ รายการภารกจทจะสอน ผลลพธเหลาน จะถกน าเขาไปยงขนตอนการ

ออกแบบตอไป

2. การออกแบบ (Design) ขนตอนการออกแบบเกยวของกบการใชผลลพธจากขนตอน

การวเคราะห เพอวางแผนกลยทธส าหรบพฒนาการสอน ในระหวางขนตอนน จะตองก าหนดโครง

รางวธการใหบรรลถงเปาหมายการสอน ซงไดรบการวนจฉยในระหวางขนตอนการวเคราะห และ

ขยายผลสารตถะการสอน ประกอบดวยรายละเอยดแตละสวน ดงน

2.1 การออกแบบ Courseware (การออกแบบบทเรยน) ซงจะประกอบดวยสวน

ตางๆ ไดแก วตถประสงคเชงพฤตกรรม เนอหา แบบทดสอบกอนบทเรยน (PreTest) สอ

กจกรรมวธการน าเสนอ และแบบทดสอบหลงบทเรยน (PostTest)

43

2.2 การออกแบบผงงาน (Flowchart) และการออกแบบบทด าเนนเรอง

(Storyboard) (ขนตอนการเขยนผงงานและสตอรบอรดของ อลาสซ)

2.3 การออกแบบหนาจอภาพ (Screen Design) การออกแบบหนาจอภาพ

หมายถง การจดพนทของจอภาพเพอใชในการน าเสนอเนอหา ภาพ และสวนประกอบอนๆ สงท

ตองพจารณา มดงน

2.3.1 การก าหนดความละเอยดภาพ (Resolution)

2.3.2 การจดพนทแตละหนาจอภาพในการน าเสนอ

2.3.3 การเลอกรปแบบและขนาดของตวอกษรทงภาษาไทยและภาษาองกฤษ

2.3.4 การก าหนดส ไดแก สของตวอกษร (Font Color) สของฉากหลง

(Background) สของสวนอนๆ

2.3.5 การก าหนดสวนอนๆ ทเปนสงอ านวยความสะดวกในการใชบทเรยน

3. การพฒนา (Development) ขนตอนการพฒนาสรางขนบนขนตอนการวเคราะหและ

การออกแบบจดมงหมายของขนตอนนคอ สรางแผนการสอนและสอของบทเรยน ในระหวาง

ขนตอนนครจะตองพฒนาการสอน และสอทงหมดทใชในการสอน และเอกสารสนบสนนตางๆ สง

เหลานอาจจะประกอบดวย ฮารดแวร (เชน เครองมอสถานการณจ าลอง) และซอฟตแวร

(เชน บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน) ประกอบดวยรายละเอยดแต ละสวน ดงน

3.1 การเตรยมการเกยวกบองคประกอบ

3.2 การเตรยมขอความ

3.3 การเตรยมภาพ

3.4 การเตรยมเสยง

3.5 การเตรยมโปรแกรมจดการบทเรยน

3.6 การสรางบทเรยนหลงจากไดเตรยมขอความ ภาพ เสยง และสวนอน

เรยบรอยแลว ขนตอไปเปนการสรางบทเรยน โดยใชโปรแกรมคอมพวเตอรจดการ เพอเปลยน

สตอรบอรดใหกลายเปนบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน

3.7 การสรางเอกสารประกอบการเรยน หลงจากสรางบทเรยนเสรจเรยบรอยแลว

ในขนตอไปจะเปนการตรวจสอบและทดสอบความสมบรณขนตนของบทเรยน

4. การน าไปใช (Implementation) เปนขนตอนการด าเนนการใหเปนผล หมายถงการ

น าสงทแทจรงของการสอน ไมวาจะเปนรปแบบชนเรยน หรอหองทดลอง หรอรปแบบใช

คอมพวเตอรเปนฐานกตาม จดมงหมายของขนตอนน คอการน าสงการสอนอยางมประสทธภาพ

และประสทธผล ขนตอนน จะตองใหการสงเสรมความเขาใจของผเรยนในสาระปจจยตางๆ

สนบสนนการเรยนรอบรของผเรยนในวตถประสงคตางๆ และเปนหลกประกนในการถายโอน

ความรของผเรยนจากสภาพแวดลอมการเรยนไปยงการงานไดเปนการน าบทเรยนคอมพวเตอรไป

ใช โดยใชกบกลมตวอยาง เพอตรวจสอบความเหมาะสมของบทเรยนในขนตน หลงจากนน จงท า

44

การปรบปรงแกไขกอนทจะน าไปใชกบกลมเปาหมายจรง เพอหาประสทธภาพของบทเรยน และ

น าไปใหผเชยวชาญตรวจสอบความเหมาะสมและประสทธภาพ

5. การประเมนผล (Evaluation) การประเมนผล คอ การเปรยบเทยบกบการเรยนการ

สอนแบบปกตโดยแบงผเรยนออกเปน 2 กลม เรยนดวยบทเรยน ทสรางขน 1 กลม และเรยนดวย

การสอนปกตอก 1 กลมหลงจากนนจงใหผเรยนทงสองกลม ท าแบบทดสอบชดเดยวกน และแปล

ผลคะแนนทได สรปเปนประสทธภาพของบทเรยนขนตอนน วดผลประสทธภาพและประสทธผล

ของการสอนการประเมนผลเกดขนตลอดกระบวนการออกแบบการสอนทงหมด กลาวคอ ภายใน

ขนตอนตางๆ และระหวางขนตอนตางๆ และภายหลงการด าเนนการใหเปนผลแลว การ

ประเมนผลอาจจะเปนการประเมนผลเพอพฒนา (Formative Evaluation) หรอการประเมนผลรวม

(Summative Evaluation) โดยสองขนตอนน จะด าเนนการดงน

5.1 การประเมนผลเพอพฒนา (Formative Evaluation) ด าเนนการตอเนองใน

ภายในและระหวางขนตอนตางๆ จดมงหมายของการประเมนผลชนดน คอ เพอปรบปรงการสอน

กอนทจะน าแบบฉบบขนสดทายไปใชใหเปนผล

5.2 การประเมนผลรวม (Summative Evaluation) โดยปกตเกดขนภายหลง

การสอน เมอแบบฉบบขนสดทายไดรบการด าเนนการใชใหเปนผลแลว การประเมนผลประเภทน

จะประเมนประสทธผลการสอนทงหมด ขอมลจากการประเมนผลรวมโดยปกตมกจะถกใชเพอการ

ตดสนใจเกยวกบการสอน (เชน จะซอชดการสอนนนหรอไม หรอจะด าเนนการตอไปหรอไม)

จากการศกษาเอกสารสรปไดวาการออกแบบระบบประกอบดวยขนตอนการวเคราะห

เชน การวเคราะหความตองการและการวเคราะหงาน ฯลฯ เพอใหทราบสภาพโดยทวไปของเรอง

นน ใหเปนแนวทางในการคดออกแบบเพอแกปญหาตอไป ขนการออกแบบ เปนขนตอน

ทด าเนนการตามผลการวเคราะหรายละเอยดตางๆ ทไดจากขนตอนการวเคราะห เปนการออกแบบ

การออกแบบบทเรยน ซงจะประกอบดวย วตถประสงคเชงพฤตกรรม เนอหา แบบทดสอบกอน

เรยน สอ กจกรรมวธการน าเสนอ และแบบทดสอบหลงบทเรยน ขนการพฒนา เปนขนตอนการลง

มอสรางบทเรยนตามทไดออกแบบไวในขนตอนการออกแบบ ขนการน าไปใช เปนขนตอนการน า

บทเรยนทพฒนาขนแลวไปใชทดลองกบกลมตวอยางและน ามาปรบปรง ขนการน าไปใชจะเปน

ขนตอนตรวจสอบความเหมาะสมของบทเรยน ขนการประเมนผลเปนขนตอนการน าบทเรยนไป

ทดลองกบกลมตวอยางเพอหาประสทธภาพของบทเรยนใหไดตามเกณฑทก าหนด

สรปไดวาการวจยครงนไดน าการออกแบบตามขนตอนของ Generic ID Model ของ Seel

ใชเปนแนวการออกแบบ Learning Objects

การหาประสทธภาพ

1. ในการหาประสทธภาพมผใหความหมาย และการประเมนสอการสอนไว ดงน

45

ไชยยศ เรองสวรรณ (2533) กลาวถงการประเมนสอการเรยนการสอนวาเปนการ

พจารณาหาประสทธภาพ และหาคณภาพของสอการเรยนการสอน ดงนนการประเมนสอจงเรม

ดวย การก าหนดปญหา หรอค าถาม เชนเดยวกบการวจย ดวยเหตนการประเมนสอจงเปนการวจย

อกแบบหนงทเรยกวา การวจยประเมน (Evaluation Research)

เผชญ กจระการ (2544) ไดกลาวถง ประสทธภาพของสอการเรยนการสอนวา หมายถง

ความสามารถของบทเรยนในการสรางผลสมฤทธทางการเรยนใหผเรยนเกดการเรยนรตาม

จดประสงคถงระดบเกณฑทคาดไว ประสทธภาพทวดออกมาจะพจารณาจากเปอรเซนตการท า

แบบฝกหดหรอกระบวนการปฏสมพนธกบเปอรเซนตการท าแบบทดสอบเมอจบบทเรยน

สรปไดวา การหาประสทธภาพของสอการสอนเปนกระบวนการตรวจสอบ และพจารณา

คณคาของสอ อยางมระบบกอนน าสอไปใชงานจรงในการจดกจกรรมการเรยนการสอนใหม

ประสทธภาพตอไป

2. ขนตอนการหาประสทธภาพ

การประเมนประสทธภาพของนวตกรรม การประเมนสวนนเปนการพจารณาวา เมอน า

นวตกรรมการศกษาภายหลงจากผานการประเมนความสอดคลองและความเหมาะสมจาก

ผเชยวชาญไปทดลองใชกบกลมบคคลทมลกษณะภมหลงคลายคลงใกลเคยงกบกลมเปาหมายแลว

ผลจะเปนประการใดโดยทการประเมนประสทธภาพของนวตกรรมมล าดบขนตอนการประเมน

ดงน (รตนะ บวสนธ, 2554)

2.1 การประเมนแบบหนงตอหนง (1 : 1) หมายถง การน านวตกรรมไปทดลองใช

กบบคคลทมลกษณะคลายคลงกบกลมเปาหมาย โดยทบคคลดงกลาวนจะคดเลอกมาจากผทม

คณลกษณะตวแทนกลมเปาหมาย 3 คน ไดแก ผทคณลกษณะสง ปานกลาง และต ากวาปานกลาง

การทดลองใชนวตกรรมทเรยกวาการประเมนแบบหนงตอหนงมวตถประสงคส าคญเพอตรวจสอบ

วา นวตกรรมนนมความเกยวของสรางแรงจงใจใหกบบคคลทมลกษณะเปนตวแทนของ

กลมเปาหมายเพยงไร ค าสง ค าชแจง และรายละเอยดทมอยในนวตกรรมนนบคคลเหลานม

ความรและความเขาใจหรอไม ทงนเพอน าขอมลทไดไปปรบปรงนวตกรรมใหมความเหมาะสมใน

การน าไปใชงานจรงกบกลมเปาหมายตอไป การประเมนประสทธภาพแบบหนงตอหนงนนจงมงไป

ทการคนหาขอจ ากดทไดจากค าแนะน าบอกเลาของบคคลทมคณลกษณะเปนตวแทนของ

คณลกษณะกลมเปาหมายสวนใหญเปนส าคญ เพอทจะน าค าแนะน าทไดนมาปรบปรงนวตกรรม

ตามทกลาวนนเอง

2.2 การประเมนประสทธภาพแบบกลมเลก หมายถง น านวตกรรมทผานการ

ปรบปรงแกไขจากการประเมนประสทธภาพแบบหนงตอหนงมาทดลองใชกบกลมบคคลทม

46

คณลกษณะคลายกบกลมเปาหมายทมจ านวนมากขน เชน อาจจะใชการประเมนแบหนงตอสาม

(1 : 3) หรอแบบหนงตอส (1 : 4) กได ซงกหมายถงตองใชกลมบคคลจ านวน 9 คน แบงเปนม

คณลกษณะสงกวาปานกลาง 3 คน ปานกลาง 3 คน ต ากวาปานกลาง 3 คน ในกรณการประเมน

แบบหนงตอสาม แตถาเปนการประเมนแบบหนงตอสกตองใชจ านวนกลมบคคลทงสน 12 คน

การประเมนประสทธภาพแบบกลมเลกนจะมการวเคราะหหาคาบงบอกดชนหรอเกณฑ

ประสทธภาพของนวตกรรมทเรยกวาคา E1/E2 โดยทเกณฑประสทธภาพ (E1/E2) ของนวตกรรม

การศกษาเทาทนยมใชจะมสามเกณฑไดแก 75/75 หรอ 80/80 และ 90/90 การจะใชเกณฑ

ประสทธภาพนวตกรรมการศกษาเกณฑใดเกณฑหนงจากสามเกณฑน มหลกพจารณาวาถา

นวตกรรมการศกษานน ๆ มงแกไขปญหาหรอพฒนาความสามารถของผเรยนทมลกษณะซบซอน

หรอมเนอหาสาระคอนขางยากกจะใชเกณฑประสทธภาพ 75/75 แตถาเน อหาสาระไมยากมากนก

มงแกไขปญหาหรอพฒนาความสามารถของผเรยนทมลกษณะปานกลางจะนยมใชเกณฑ

ประสทธภาพ 80/80 มากทสด ในท านองเดยวกน ถาเปนนวตกรรมทมเนอหาสาระมงปฏบตหรอ

มงพฒนาจดประสงคการเรยนร ดานทกษะการปฏบตหรอมงพฒนาจดประสงคการเรยนร ดาน

ทกษะการปฏบต (Psychomotor Domain) จะใชเกณฑประสทธภาพ 90/90 นอกจากจะใชเกณฑ

ประสทธภาพตามหลกการทกลาวแลวสงทน ามาพจารณาประกอบในการเลอกใชเกณฑกคอ พน

ฐานความรเดมหรอความสามารถทางการเรยนรของกลมผไดรบการทดลองใชและกลมเปาหมาย

ดวยเชนกน

3. การหาประสทธภาพและประสทธผลของสอการสอน

การหาการหาประสทธภาพของสอการเรยนการสอน มกระบวนการส าคญอย 2 ขนตอน

ไดแกขนตอนของการหาประสทธภาพตามวธการหาประสทธภาพเชงเหตผล (Rational

Approach) และขนตอนของการหาประสทธภาพตามวธการหาประสทธภาพเชงประจกษ

(Empirical Approach)ซงมรายละเอยด ดงน (เผชญ กจระการ, 2544)

3.1 วธการหาประสทธภาพเชงเหตผล (Rational Approach) กระบวนการนเปนการ

หาประสทธภาพโดยใชหลกของความรและเหตผลในการตดสนคณคาของสอการเรยนการสอน

โดยอาศยผเชยวชาญ (Panel of Experts) เปนผพจารณาตดสนคณคา ซงเปนการหาความ

เทยงตรงเชงเนอหา (Content Validity) และความเหมาะสมในดานความถกตองของการน าไปใช

(Usability) ผลจากการประเมนของผเชยวชาญแตละคนจะน ามาหาประสทธภาพโดยใชสตร

CRV = 12

N

Ne

47

3.2 วธการหาประสทธภาพเชงประจกษ (Empirical Approach) ประสทธภาพของ

สอ การเรยนการสอน ทวดออกมาจะพจารณาจากเปอรเซนตในการท าแบบฝกหดหรอ

กระบวนการปฏสมพนธกบเปอรเซนตการท าแบบทดสอบเมอจบบทเรยนแสดงคาตวเลข 2 ตว

E1/ E2 เชน 80/80, 85/85, 90/90 โดยตวแรกคอเปอรเซนตของการท าแบบฝกหดหรอ

แบบทดสอบยอยถกตอง โดยถอเปนประสทธภาพของกระบวนการ และตวเลขตวหลงคอ

เปอรเซนตของการท าแบบทดสอบถกตอง โดยถอเปนประสทธภาพของผลลพธ โดยมสตรการคด

ดงน

E1 = 100

A

X

เกณฑประสทธภาพ (E1/E2) มความหมายแตกตางกนในหลายลกษณะ ในทนจะ

ยกตวอยาง E1/E2 = 80/80 ดงน

1. เกณฑ 80/80 ในความหมายท 1 ตวเลข 80 ตวแรก (E1) คอ นกเรยน

ทงหมดท าแบบฝกหดหรอแบบทดสอบยอยไดคะแนนเฉลยรอยละ 80 ถอเปนประสทธภาพของ

กระบวนการ สวนตวเลข 80 ตวหลง (E2) คอนกเรยนทงหมดทท าแบบทดสอบหลงเรยน

(Post-test)ไดคะแนนเฉลยรอยละ 80

2. เกณฑ 80/80 ในความหมายท 2 ตวเลข 80 ตวแรก (E1) คอ จ านวนนกเรยน

รอยละ 80 ท าแบบทดสอบหลงเรยน (Post-test) ไดคะแนนรอยละ 80 ทกคน สวนตวเลข 80

ตวหลง (E2) คอนกเรยนทงหมดท าแบบทดสอบหลงเรยนครงนนไดคะแนนเฉลยรอยละ 80

3. เกณฑ 80/80 ในความหมายท 3 ตวเลข 80 ตวแรก (E1) คอ จ านวนนกเรยน

ทงหมดท าแบบทดสอบหลงเรยน (Post-test) ไดคะแนนเฉลยรอยละ 80 สวนตวเลข 80 ตวหลง

(E2)คอคะแนนเฉลยรอยละ 80 ทนกเรยนท าเพมขนจากแบบทดสอบหลงเรยน (Post-test) โดย

เทยบกบคะแนนทท าไดกอนการเรยน (Pre-test)

4. เกณฑ 80/80 ในความหมายท 4 ตวเลข 80 ตวแรก (E1) คอ นกเรยน

ทงหมดท าแบบทดสอบหลงเรยน (Post-test) ไดคะแนนเฉลยรอยละ 80 สวนตวเลข 80 ตวหลง

(E2)หมายถงนกเรยนทงหมดท าแบบทดสอบหลงเรยน (Post-test) แตละขอถกมจ านวนรอยละ

80 (ถานกเรยนท าขอสอบขอใดถกมจ านวนนกเรยนไมถงรอยละ 80 แสดงวาสอไมมประสทธภาพ

และชใหเหนวา จดประสงคทตรงกบขอนนมความบกพรอง)

กลาวโดยสรปวา เกณฑในการหาประสทธภาพของสอการเรยนการสอนจะนยมตง

เปนตวเลข 3 ลกษณะ คอ 80/80 85/85 และ 90/90 ทงน ขนอยกบธรรมชาตของวชาและ

เนอหาทน ามาสรางสอนน ถาเปนวชาทคอนขางยากกอาจตงเกณฑไว 80/80 หรอ 85/85 ส าหรบ

วชาทมเนอหางายกอาจตงเกณฑไว 90/90 เปนตน นอกจากนยงตงเกณฑเปนคาความ

48

คลาดเคลอนไวเทากบรอยละ 2.5 นนคอ ถาตงเกณฑไว 90/90 เมอค านวณแลวคาทถอวาใชได

คอ 87.5/87.5 หรอ 87.5/90เปนตน

ประสทธภาพของสอการเรยนการสอนจะตองมาจากผลลพธการค านวณ E1 และ E2

เปนตวแรกและตวหลงตามล าดบ ถาตวเลขเขาใกล 100 มากเทาไรยงถอวามประสทธภาพมาก

เทานน โดยมคาสงสดท 100 สวนแนวคดในการหาประสทธภาพทควรค านง มดงน

1. สอการเรยนการสอนทสรางขนตองมการก าหนดจดประสงคเชงพฤตกรรม

การเรยนการสอนอยางชดเจน และสามารถวดได

2. เนอหาของบทเรยนทสรางขนตองผานการวเคราะหเนอหาตามจดประสงค

ของการเรยนการสอน

3. แบบฝกหดและแบบทดสอบตองมการประเมนความเทยงตรงของเนอหาตาม

วตถประสงคของการสอนทไดวเคราะหไว สวนความยากและอ านาจจ าแนกของแบบฝกหดและ

แบบทดสอบควรมการวเคราะห เพอน าไปใชก าหนดคาน าหนกของคะแนนในแตละขอค าถาม

4. จ านวนแบบฝกหดตองสอดคลองกบจ านวนของวตถประสงค และตองมแบบฝกหด

และขอค าถามในแบบทดสอบครอบคลมทกจดประสงคของการสอน จ านวนแบบฝกหดและขอ

ค าถามในแบบทดสอบไมควรนอยกวาจ านวนวตถประสงค

ความพงพอใจ

ทวพงษ หนค า (2541) ไดใหความหมายของความพงพอใจวาเปนความชอบของบคคลท

มตอสงหนงสงใด ซงสามารถลดความดงเครยดและตอบสนองความตองการของบคคลได ท าให

เกดความพงพอใจตอสงนน

ธนยา ปญญาแกว (2541) ไดใหความหมายวา สงทท าใหเกดความพงพอใจทเกยวกบ

ลกษณะของงาน ปจจยเหลานน าไปสความพอใจในงานทท า ไดแก ความส าเรจ การยกยอง

ลกษณะงาน ความรบผดชอบ และความกาวหนา เมอปจจยเหลานอยต ากวา จะท าใหเกดความไม

พอใจงานทท า ถาหากงานใหความกาวหนา ความทาทาย ความรบผดชอบ ความส าเรจและการยก

ยองแกผปฏบตงานแลว พวกเขาจะพอใจและมแรงจงใจในการท างานเปนอยางมาก

วทย เทยงบรณธรรม (2541) ใหความหมายของความพงพอใจวา หมายถง ความพอใจ

การท าใหพอใจ ความสาแกใจ ความหน าใจ ความจใจ ความแนใจ การชดเชย การไถบาปการแก

แคนสงทชดเชย

49

วรฬ พรรณเทว (2542 ) ใหความหมายไววา ความพงพอใจเปนความรสกภายในจตใจ

ของมนษยทไมเหมอนกน ซงเปนอยกบแตละบคคลวาจะคาดหมายกบสงหนง สงใดอยางไร ถา

คาดหวงหรอมความตงใจมากและไดรบการตอบสนองดวยด จะมความพงพอใจมากแตในทาง

ตรงกนขามอาจผดหวงหรอไมพงพอใจเปนอยางยง เมอไมไดรบการตอบสนองตามทคาดหวงไว

ทงนขนอยกบสงทตนตงใจไววาจะมมากหรอนอย

กาญจนา อรณสขรจ ( 2546 ) กลาววา ความพงพอใจของมนษย เปนการแสดงออก

ทางพฤตกรรมทเปนนามธรรม ไมสามารถมองเหนเปนรปรางได การทเราจะทราบวา บคคลม

ความพงพอใจหรอไม สามารถสงเกตโดยการแสดงออกทคอนขางสลบซบซอน และตองมสงทตรง

ตอความตองการของบคคล จงจะท าใหบคคลเกดความพงพอใจ ดงนนการสรางสงเราจงเปน

แรงจงใจของบคคลนนใหเกดความพงพอใจในงานนน

สรปไดวา ความพงพอใจ หมายถง ความรสกทดหรอทศนคตทดของบคคลทมอยภายใน

จตใจของมนษย ซงมกเกดจากการไดรบการตอบสนองตามทตนตองการ กจะเกดความรสกทดตอ

สงนน ตรงกนขามหากความตองการของตนไมไดรบการตอบสนองความไมพงพอใจกจะเกดขน

ทฤษฏทเกยวกบความพงพอใจ

ความพงพอใจเปนความรสกทด ทชอบ ทพอใจหรอทประทบใจของบคคลตอสงใดสงหนง

ทไดรบโดยสงนนสามารถตอบสนองความตองการทงดานรางกายและจตใจบคคลทกคนมความ

ตองการหลายสงหลายอยาง และมความตองการหลายระดบ ซงหากไดรบการตอบสนองกจะ

กอใหเกดความพงพอใจ การจดการเรยนร ใดๆ ทจะท าใหผเรยนเกดความพงพอใจ การเรยนร นน

จะตองสนองความตองการของผเรยน ทฤษฏเกยวกบความตองการทสงผลตอความพงพอใจ ท

ส าคญสรปไดดงนทฤษฏล าดบชนของความตองการ Maslow (Needs-Herarchy Theory) เปน

ทฤษฏหนงทไดรบการยอมรบอยางกวางขวาง โดยตงอยบนสมมตฐานเกยวกบพฤตกรรมของ

มนษย ดงน

1. ลกษณะความตองการของมนษย ไดแก

1.1 ความตองการของมนษยเปนไปตามล าดบชนความส าคญ โดยเรมระดบความ

ตองการขนสงสด

1.2 มนษยมความตองการอยเสมอเมอความตองการอยางหนงไดรบการตอบสนองแลว

กมความตองการสงใหมเขามาแทนท

1.3 เมอความตองการในระดบหนงไดรบการตอบสนองแลวจะไมจงใหเกดพฤตกรรม

ตอสงนน แตจะ มความตองการในระดบสงเขามาแทน และเปนแรงจงใจใหเกดพฤตกรรมนน

50

1.4 ความตองการทเกดขน อาศยซงกนและกน มลกษณะควบค คอ เมอความตองการ

อยางหนงยงไมหมดสนไป กจะมความตองการอกอยางหนงเกดขนมา

2. ล าดบขนความตองการของมนษย ม 5 ระดบ ไดแก

2.1 ความตองการพนฐานทางดานรางกาย (Physiological Needs) เปนความตองการ

เบองตนเพอความอยรอดของชวต เชน ความตองการ อาหาร น า อากาศ เครองนงหม ยารกษา

โรค ทอยอาศย และความตองการทางเพศ ความตองการทางดานรางกายจะมอทธพลตอ

พฤตกรรมของคนกตอเมอความตองการทงหมดของคนยงไมไดรบการตอบสนอง

2.2 ความตองการความมนคง ปลอดภย (Security Needs) เปนความรสกทตองการ

ความมนคงปลอดภย ในปจจบนและอนาคต ซงรวมถงความกาวหนาและความอบอนใจ

2.3 ความตองการทางสงคม (Social or Belonging Needs) ไดแก ความตองการทจะ

เขารวมและไดรบการยอมรบในสงคม ความเปนมตรและความรกจากเพอน

2.4 ความตองการทจะไดรบการยกยองหรอมชอเสยง (Esteem Needs) เปนความ

ตองการระดบสงไดแก ความตองการอยากเดนในสงคม รวมถงความส าเรจ ความรความสามารถ

ความเปนอสรภาพและเสร และการเปนทยอมรบนบถอของคนทงหลาย

2.5 ความตองการทจะไดรบความส าเรจในชวต (Self Actualization Needs) เปนความ

ตองการระดบสงของมนษย สวนมากจะเปนการนกอยากจะเปน อยากจะไดตามความคดเหนของ

ตวเอง แตไมสามารถแสวงหาได (Maslow, 1970)

สรปไดวาการวจยในครงนไดน าความพงพอใจมาใชในการตรวจสอบความพงพอใจของ

ผใช จากการทประเมนความพงพอใจตอการเรยนดวยบทเรยนแบบ learning Objects และความ

พงพอใจของครทมตอบทเรยนแบบ Learning Objects สามารถน ามาใชใหเกดประโยชนในการ

ออกแบบบทเรยนใหมลกษณะตามคามตองการของนกเรยนและครผสอนเพอทจะท าใหสามารถ

เกดการเรยนร ไดดยงขนและใชในการออกแบบการเรยนการสอนและในบทเรยน Learning

Objects เรองลกษณะทางพนธกรรมของหมเลอดระบบ ABO

งานวจยทเกยวของ

งานวจยทเกยวกบ Learning Objects

งานวจยในประเทศ

จราพร แปนนอย และคณะ (2552) ไดท าการศกษาคนควา บทเรยนเครอขาย

อนเทอรเนต โดยใช Learning Objects เรอง ระบบเครอขายคอมพวเตอร ส าหรบนกเรยนชน

มธยมศกษาปท 4 เครองมอทใชศกษาไดแก บทเรยนบนเครอขายอนเทอรเนต โดยใช Learning

Objects เรองระบบเครอขายคอมพวเตอร ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4, แบบวด

ผลสมฤทธทางการเรยน และแบบประเมนความพงพอใจ แบบมาตราสวนประมาณคา ผล

51

การศกษาพบวา บทเรยนบนเครอขายอนเทอรเนต โดยใช Learning Objects เรองระบบเครอขาย

คอมพวเตอร ส าหรบชนมธยมศกษาปท 4 มประสทธภาพ 81.8 1/82.00 ผลสมฤทธทางการ

เรยนหลงเรยนสงกวากอนเรยน อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05 และความพงพอใจของ

นกเรยนทมตอบทเรยนอยในระดบมาก

จกรวาล รกสกลใหม และคณะ (2553) ไดท าการศกษาคนควา สอ Learning Objects

เรอง การบวก การลบ การคณ การหาร จ านวนนบ เพอสงเสรมทกษะการคดค านวณทาง

คณตศาสตร ส าหรบชนประถมศกษาปท 4-6 เครองมอทใชในการศกษาไดแก สอ Learning

Objects เรอง การบวก การลบ การคณ การคณ การหาร จ านวนนบ เพอสงเสรมทกษะการคด

ค านวณทางคณตศาสตร ส าหรบชนประถมศกษาปท 4-6, แบบทดสอบประเมนคณภาพ และ

แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน แบบประเมนทกษะการคดทางคณตศาสตรผลการศกษา

พบวา สอ Learning Objects เรองการบวก การลบ การคณ การหาร จ านวนนบ เพอสงเสรมทกษะ

กระบวนการคดค านวณทางคณตศาสตร มประสทธภาพ 87.83/82.67 ผลสมฤทธทางการเรยน

หลงเรยนสงกวากอนเรยน อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05 และความพงพอใจของนกเรยนทม

ตอบทเรยนอยในระดบมาก

อานนท สายค าฟ (2552) ไดท าการศกษาคนควา การสราง Learning Objects เพอ

การพฒนาการเรยนวชาคอมพวเตอรพนฐาน เรอง กระบวรการท างานของอปกรณพนฐานทเปน

สวนประกอบหลกของคอมพวเตอร ส าหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 เครองมอทใชศกษา

ไดแก สอ Learning Objects เรอง กระบวรการท างานของอปกรณพนฐานทเปนสวนประกอบหลก

ของคอมพวเตอร แบบประเมนสอ Learning Objects, แบบทดสอบหลงเรยน, แบบสงเกต

พฤตกรรมระหวางเรยนร โดยใชสอ Learning Objects และแบบสอบถามนกเรยนเกยวกบการใชสอ

Learning Objects ผลการศกษาพบวา ประสทธภาพของสอ Learning Objects ทสรางม

ประสทธภาพเทากบ 81.88/85.00 นกเรยนมความเขาใจเกยวกบกระบวนการท างานของอปกรณ

พนฐานทเปนสวนประกอบหลกของคอมพวเตอรเปนอยางด คดเปนคาเฉลยรอยละ 82.00 และ

นกเรยนทกคน ชอบทจะเรยนรกบสอ Learning Objects คดเปนรอยละ 100

งานวจยตางประเทศ

Krauss & Ally (2005) ศกษาการออกแบบและการประเมนผลการใช Learning

Objects ในดานการพฒนาเนอหา ในกรณศกษา การใช Learning Objects เพอชวยความเขาใจ

ของผเรยนในเรองหลกการใหยาในการรกษาโรคของผใชยา ผลจากการประเมนพบวา Learning

Objects มคณภาพดานเนอหา การก าหนดเปาหมายการเรยนรและการสรางแรงจงใจอยในระดบด

52

มากสวนความเหมาะสมดานการปฏสมพนธ, การใชงาน และการใหผลปอนกลบอยในระดบท

ตองการการแกไข ดงนนในการใช Learning Objects เพอศกษาความเขาใจหลกการใหยาในการ

รกษาโรคของผใชยา จงสามารถสรางแรงจงใจในการศกษาและท าใหนกศกษาบรรลเปาหมาย

ในการศกษาไดเปนอยางด

Liu (2005) ศกษาการออกแบบ Learning Objects เพอสนบสนนการจดสภาพการ

เรยนแบบการสรางความร พบวาการใชทฤษฎการสรางองคความรเพอเปนแนวทางการออกแบบ

Learning Objects โดยการพฒนาจากโครงสรางทวไปมาแยกออกเปนประเภทและระดบความรท

แตกตางกนโดยใช Learning Object ดวยโครงสรางอยางงายทก าหนดไวท าใหผเรยนสามารถ

แลกเปลยนความรไดโดยงายบนอนเทอรเนต และความรเหลานยงสามารถถกแสดงไดดวยวธท

หลากหลาย ดวยรปแบบทแตกตางกนตามความเหมาะสม มการเพมรปแบบ, ความงายและ

ประสทธภาพของการแสดงภาพรวมของเนอหา ตลอดจนการขยายรายละเอยดในระดบลกมากขน

มสวนชวยใหผเรยนสามารถสรางแบบแผนการเรยนตามทสรางความรไดอยางมประสทธภาพดวย

ตนเองอยางแทจรง

Farha (2007) ไดศกษาการคนควาหาประสทธภาพของ Learning Objects โดยได

ศกษาเปรยบเทยบผลการเรยนระหวางการใช Learning Objects และการสอนโดยใชหนงสอเรยน

กบกลมตวอยางทเปนนกศกษาปรญญาตร ในวทยาลยของรฐและวทยาลยเอกชนหลกสตร 4 ป

และหลกสตร 2 ป ใชการสมตวอยางในการก าหนดกลมนกศกษาออกเปนกลมทดลอง (ใช

Learning Objects) และกลมควบคม (ใชหนงสอ) ดวยการจดประสบการณการเรยนทเหมอนกน

มากทสดเทาทเปนไปได เชนเดยวกบการใหความสะดวกแตผเรยนใหไดมากเทา ๆ กน ใชวธการ

ใหเนอหาและการประเมนผลผานระบบออนไลน กลมนกศกษาแตละคนไดรบเอกสารการสอนท

เหมอนกนโดยผานการเขาระบบทใชชอและพาสเวรดของแตละคนในระบบบรหารจดการการ

เรยนร Blackboard ดวยการเขาไปในเวบไซตนกศกษาจะไดรบแจงค าชแจงโดยยอใหทราบรวมถง

การไดรบบทเรยนในบทเรยนส าเรจรปน ผเรยนไดรบค าสงในการก าหนดแนวทางการศกษาหรอ

การประเมนในรปแบบซองค าถามทน าไปสการแกปญหาบนเนอหาในบทเรยน ผลการศกษาพบวา

ในการเปรยบเทยบคาเฉลยการประเมนผลการเรยนในกลมทใช Learning Objects มคาเฉลยสง

กวากลมทสอนดวยหนงสอ และจากการศกษาตวแปรทเกยวของดานตาง ๆ ไดแก ดานประสบการณ

ในการเลนเกม, อาย, เพศ และความชอบสวนตวของผเรยน พบวาไมมความแตกตางอยางม

นยส าคญทางสถต ซงจากผลการประเมนนแสดงใหเหนวาผลการเรยนทไดรบมผลเนองมาจาก

สมบตของ Learning Objects เปนส าคญ