Martyna Siemaszko

nauczyciel edukacji wczesnoszkolnej

w Szkole Podstawowej nr 42

z Oddziałami Integracyjnymi

im. K. I. Gałczyńskiego

Warszawa, ul. Balkonowa 4

Poniższe scenariusze łączą edukację polonistyczną, społeczną i plastyczną.

Scenariusz I

Etap edukacyjny: szkoła podstawowa, klasa 3

Czas trwania: dwie godziny dydaktyczne

Krąg tematyczny: Zapoznanie z postacią Janusza Korczaka

Temat: Słuchanie czytanego przez nauczyciela fragmentu książki Beaty Ostrowieckiej pt. „Jest

taka historia – opowieść o Januszu Korczaku”. Wyodrębnienie postaci i zdarzeń. Uzupełnienie

tekstu z lukami. Rozmowa na temat atmosfery panującej w Domu Sierot- próba wyrażenia jej

za pomocą środków plastycznych.

Cele:

1. Wstępne zapoznanie i zaciekawienie uczniów postacią i dokonaniami Janusza Korczaka.

2. Kształtowanie umiejętności uważnego słuchania i analizy tekstu literackiego.

3. Wdrażanie do formułowania dłuższych, ustnych wypowiedzi związanych z tematyką lekcji.

4. Doskonalenie techniki czytania ze zrozumieniem.

5. Ćwiczenie umiejętności samodzielnego pisania.

6. Rozwijanie wrażliwości emocjonalnej, empatii i współczucia wobec losów innych ludzi.

7. Kształtowanie postaw społecznych - bycia odważnym, mądrym, niosącym pomoc

potrzebującym.

8. Poszerzenie zasobu słownikowego uczniów.

9. Kształtowanie umiejętności wypowiadania się za pomocą środków wyrazu plastycznego.

10. Rozwijanie kreatywności.

Umiejętności możliwe do zdobycia:

potrafi powiedzieć, kim byli Janusz Korczak i Stefania Wilczyńska,

zna nazwę sierocińca założonego przez Janusza Korczaka i umie o nim krótko opowiedzieć,

rozumie znaczenie słów: sierota, sierociniec,

słucha ze zrozumieniem tekstu czytanego przez nauczyciela,

umie sformułować ustną wypowiedź na temat zdarzeń i bohaterów lektury,

czyta ze zrozumieniem tekst z lukami i umie go uzupełnić,

czytelnie zapisuje w zeszycie powstałą notatkę,

rozumie potrzebę niesienia pomocy dzieciom osieroconym,

potrafi słownie i środkami plastycznymi oddać atmosferę panującą

w Domu Sierot,

wykazuje kreatywność - potrafi wymyślić nowe przydomki dla Janusza Korczaka i nowe

nazwy dla Domu Sierot,

dokonuje samodzielnej oceny zajęć - umie powiedzieć, czy zajęcia zaciekawiły go.

Metody nauczania: podające, eksponujące, aktywizujące.

Środki dydaktyczne: książka Beaty Ostrowickiej pt. „ Jest taka historia - opowieść o Januszu

Korczaku” Wydawnictwo Literatura, Łódź 2012, karty pracy, duży portret Janusza Korczaka,

płyta z muzyką.

Formy pracy: zbiorowa, indywidualna.

Lekcja 1Przebieg zajęć:

1.Faza wstępna mająca na celu zainteresowanie tematem, wprowadzenie w nastrój zadumy,

refleksji.

Nauczyciel mówi: Znacie na pewno różne historie... dziś poznacie historię prawdziwą o pewnym

skromnym, ale bardzo znanym i wspaniałym człowieku - pedagogu, lekarzu, pisarzu i działaczu,

który bardzo dużo zrobił dla innych .

Kto to był? Dowiecie się, rozwiązując zagadkę - „ rozsypankę literową”.

Nauczyciel rozdaje kartę pracy nr 1 zawierającą „rozsypankę literową”, uczniowie odczytują z niej

imię i nazwisko: Janusz Korczak.

Nauczyciel podaje temat lekcji: Poznajemy historię o Januszu Korczaku.

Odsłania zawieszony na tablicy portret. Podaje datę urodzin i śmierci (1878 - 1942).

Prezentuje dzieciom książkę Beaty Ostrowickiej, pokazując okładkę i podając krótką informację

o autorce.

Beata Ostrowiecka (filozof z wykształcenia) jest autorką nagradzanych i wyróżnianych w wielu

konkursach literackich książek dla dzieci i młodzieży np. „Ale ja tak chcę!”, „Świat do góry

nogami”. Tę ostatnią wpisano na międzynarodową Listę Honorową H. Ch. Andersena. To bardzo

ważne wyróżnienie, o którym marzy wielu twórców piszących dla dzieci i młodzieży.

2. Uczniowie kolorują kartę pracy i wpisują w liniaturę odgadnięte imię

i nazwisko. ( Załącznik nr 1, karta pracy nr 1)

3. Nauczyciel czyta fragment książki Beaty Ostrowieckiej.

(do str. 15)

Przerwa śródlekcyjna: improwizacja taneczna do muzyki wesołej i smutnej.

4. Nauczyciel przeprowadza rozmowę na temat wydarzeń i postaci występujących w książce,

posługując się pytaniami pomocniczymi:

Kto opowiada tę historię ?

Od kogo narrator dowiedział się o tej historii?

Kim była w dzieciństwie prababcia Frania?

Gdzie mieszkała?

Jak się czuła?

Co to znaczy być sierotą?

Jakie zdarzenie odmieniło los prababci?

Kim był Pan Doktor? Jak się zachowywał?

Kto mu pomagał?

Co oznacza słowo „sierociniec”?

Jak wyglądało życie w sierocińcu?

Jak Janusz Korczak traktował dzieci?

Jakim był wychowawcą?

5. Uczniowie uzupełniają kartę pracy, która zawiera zdania z lukami.

Wyrazy do uzupełnienia podane są na dole kartki. Sami dopisują ostatni fragment.

( Załącznik nr 2, karta pracy nr 2)

Lekcja 2

Dalszy ciąg zajęć:

6. Uczniowie odczytują uzupełnione karty pracy i przepisują powstałą notatkę do zeszytów.

7. Nauczyciel rozmawia z dziećmi na temat atmosfery i zwyczajów panujących w starym

sierocińcu i w nowym Domu Sierot.

Przerwa śródlekcyjna (wiąże się ona z treścią przeczytanego fragmentu książki, opisującego Dom

Sierot założony przez Korczaka): uczniowie pokazują różne zabawy i czynności (np. skoki przez

skakankę, odbijanie piłki, jazdę na rowerze, rzuty piłeczką) i za pomocą mimiki, gestów i całego

ciała starają się przedstawić dany wyraz wypowiedziany przez nauczyciela (np. dom, drzewo,

krzesło, piec, kwiat).

8. Uczniowie uzupełniają kartę pracy, przedstawiającą schemat dwóch domów, starając się za

pomocą plastycznych środków wyrazu przedstawić atmosferę w nich panującą.

( Załącznik nr 3, karta pracy nr 3).

9. Uczniowie pokazują swe prace i krótko je omawiają.

10. Nauczyciel zadaje pracę domową:

Wymyśl nowe przydomki pasujące do Pana Doktora.

Wymyśl nową nazwę dla Domu Sierot prowadzonego przez Janusza Korczaka.

10. Samodzielna ocena zajęć: uczniowie wrzucają do specjalnego pudełka kartki z rysunkami

„buziek” oznaczających odpowiedź na pytanie: Czy zajęcia o Januszu Korczaku i o Domu

Sierot zaciekawiły ich ?

12. Nauczyciel z pomocą wybranego ucznia liczy głosy i podaje wynik głosowania.

Załącznik nr 1

Karta pracy nr 1

Załącznik nr 2.

Karta pracy nr 2.

Uzupełnij tekst podanymi niżej wyrazami. Końcowe, puste linie możesz uzupełnić zdaniami

wymyślonymi przez siebie.

Historię o Panu Doktorze opowiada............................. .

Usłyszał ją od swojej.…................................................., która była

wychowanką.................... ….................. przy ulicy …............................... .

W tym domu dzieci czuły się............................ . Miały swoje obowiązki,

ale i ….......................... . Dziećmi opiekował się ….............. …......................

i pani ….................... …........................................ .

On był dla nich…........................ , a ona …........................... .

…...........................................................................................................................

...............................................................................................................................

...............................................................................................................................

................................................................................................................................

Wyrazy do uzupełnienia tekstu:

Jasiek, Domu Sierot, dobrze, miło, nagrody, prababci Frani, Krochmalnej,

obowiązki, Janusz Korczak, Pan Doktor, Stefa Wilczyńska, tatą, mamą.

Załącznik nr 3

Karta pracy nr 3

Sierociniec 1 Dom Sierot na ul. Krochmalnej 92

Podane niżej wyrazy wstaw do odpowiednich domków:

brzydko, smutno, samotnie, głód, czysto, miło, serdecznie,

szacunek, troska, opieka, zabawa, nagrody, dyżury, pomoc.

Możesz dopisać też swoje pomysły. Pokoloruj rysunek.

Scenariusz II

Etap edukacyjny: szkoła podstawowa, klasa 3

Czas trwania: 3 godziny lekcyjne

Krąg tematyczny: Janusz Korczak - wychowawcą

Temat: Rozmowa na temat metod wychowawczych wprowadzanych

w Domu Sierot przez Janusza Korczaka. Przedstawianie scenek pantomimicznych. Próba

oceny poznanych metod.

Cele:

1. Zapoznanie uczniów z pomysłami wychowawczymi Janusza Korczaka.

2. Kształtowanie umiejętności uważnego słuchania czytanego przez nauczyciela tekstu.

3. Rozwijanie umiejętności pracy w grupach.

4. Kształcenie ustnych wypowiedzi na temat zajęć, wprowadzanie sądów oceniających i próba

uzasadniania ich.

5. Rozszerzenie zasobu słownictwa poprzez kontakt z utworem literackim.

6. Kształtowanie postawy tolerancji wobec odmienności kulturowej.

7. Wdrażanie do samooceny.

Umiejętności możliwe do zdobycia:

potrafi opowiedzieć, jakie metody wychowawcze stosował Janusz

Korczak w Domu Sierot,

słucha uważnie czytanego przez nauczyciela tekstu literackiego,

współpracuje z kolegami w grupie,

wypowiada się na temat poznanej lektury, starając się uzasadnić swoje

sądy,

rozumie potrzeby innych dzieci i umie je nazwać,

dokonuje samooceny własnej aktywności w czasie zajęć,

prezentuje krótką scenkę za pomocą pantomimy na forum klasy,

wykonuje ilustrację do przeczytanego fragmentu lektury.

Metody: podające, aktywizujące - scenki pantomimiczne.

Forma: praca zbiorowa, indywidualna, praca w grupach.

Środki dydaktyczne: książka Beaty Ostrowickiej pt. „Jest taka historia. Opowieść o Januszu

Korczaku.”, kartki ze zdaniami dla każdego ucznia, tarcza z polami od 10 do 1, samoprzylepne

karteczki.

Lekcja 1

Przebieg zajęć:

1. Sprawdzenie pracy domowej - odczytanie nowych przydomków wymyślonych dla Janusza

Korczaka oraz nowych nazw dla Domu Sierot. Uzasadnianie, tłumaczenie nazw.

2. Odczytanie kolejnego fragmentu książki Beaty Ostrowieckiej przez nauczyciela (od str. 16 do

53).

W trakcie czytania zrobienie przerwy na zabawę ruchową. Mogą to być scenki pantomimiczne na

podany przez nauczyciela temat: np. wrzucamy listy do skrzynki, pełnimy dyżury w kuchni,

stolarni, szyjemy, zamiatamy, myjemy się, czeszemy, pracujemy w ogrodzie, gniewamy się

i godzimy.

3. Dokończenie czytania fragmentu książki.

Lekcja 2

Dalszy ciąg zajęć:

4. Rozmowa na temat metod wychowawczych wprowadzanych w Domu Sierot.

Posłużenie się pytaniami pomocniczymi, które nauczyciel kieruje do uczniów:

- Jaką rolę spełniała „Skrzynka na listy”?

- Do czego służyły „Pocztówki Pamiątkowe” ?

- Co zapisywały dzieci w „Zeszycie”?

- Na czym polegały Dyżury?

- Do czego służyła Tablica?

- Co to były Wymiany?

- Do czego służyła „Szafka rzeczy znalezionych”?

- Kto był „ wróżką zębuszką”?

- Jak nazywała się gazeta do której pisały dzieci?

- Na czym polegały „ Zakłady”?

- Kto mógł być „ Opiekunem w Domu Sierot”?

5. Rozdanie przez nauczyciela kartek zawierających różne zdania ( jest tyle kartek ilu uczniów, po

dwa lub trzy zdania pasujące do danej metody). W ten sposób zostają utworzone grupy, których

zadaniem jest pokazanie bez pomocy słów, o jaką metodę chodzi. Każda z grup w krótkiej scence

pantomimicznej przedstawia swoje zdania. Klasa odgaduje nazwę metody wychowawczej

stosowanej przez Janusza Korczaka.

Przykłady zdań:

- Zgłaszam się do pomocy w bibliotece.

- Obiecuję, że będę pomagał w stolarni.

- Mogę pomóc w odrabianiu lekcji.

( Dyżury)

- Pokłóciłam się z Franią, chcę ją przeprosić.

- Będę bić się w czwartek z Antkiem.

(Zeszyt)

- Znaleziono sznurówki do butów i żołnierzyka.

- Znaleziono kredki i wstążkę.

(Szafka rzeczy znalezionych)

- Zakładam się z Panem Doktorem, że przez miesiąc nie będę miał złych stopni w szkole.

- Zakładam się, że przez tydzień nie będę się bił.

(Zakłady)

- Czy mogę dłużej pospać we wtorek?

- Anka przeprasza Arona.

(Skrzynka)

- Daję Frani swego misia, a ona daje mi swego.

- Wymieniam się z Polą na ołówki.

(Wymiany)

- Jutro będzie ostatnia próba przedstawienia.

- Sabina ma pomóc jutro w jadalni.

(Tablica ogłoszeń)

- Zenek zaopiekuje się Józkiem.

- Opiekunem Henia będzie Zenek.

(Opiekun)

- Za rzetelną pracę dla Staśka.

- Za dobre sprawowanie dla Rózi.

( Pocztówki Pamiątkowe)

- Mam do sprzedania jeden mleczny ząb

- Wczoraj wypadły mi w nocy dwa mleczaki.

(Wróżka Zębuszka)

- Tęsknię za mamą, jej ręką, jej oczami, jej głosem. Tęsknię za bratem i siostrą. Co oni teraz

robią?

- W naszym domu jest pan Józef, który pompuje wodę ze studni. Pan Józef ma 63 lata.

(„Tygodnik Domu Sierot”)

6. Zapisanie przez nauczyciela, na tablicy nazw odgadniętych metod. Przepisanie przez uczniów

podanych nazw do zeszytu, narysowanie symboli rysunkowych. Krótka prezentacja pomysłów.

7. Przerwa śródlekcyjna: zabawa w parach do znanej piosenki pt. „ Nie chcę cię znać, chodź do

mnie rączkę mi daj...”

8. Wypowiedzi uczniów na temat metod i pomysłów wprowadzanych przez pana Doktora w Domu

Sierot:

- Który pomysł wychowawczy uważam za najlepszy i dlaczego?

- Który pomysł mnie najbardziej zdziwił? Dlaczego?

- Jaką inną nazwę nadałbym poszczególnym pomysłom?

- Jak myślisz, dlaczego te metody były tak ważne i potrzebne?

9. Zadanie pracy domowej: Wykonaj ilustrację przedstawiającą życie w Domu Sierot lub napisz

kilka zdań na ten temat.

10. Ocena zajęć:

Zawieszenie na tablicy tarczy z polami od 10 do 1. Zadaniem uczniów jest umieszczenie

samoprzylepnej karteczki oznaczającej własną aktywność na zajęciach.

Poniższy scenariusz łączy edukację polonistyczną, społeczną i etyczną.

Scenariusz III

Etap edukacyjny: szkoła podstawowa, klasa 3

Czas trwania: 3 godziny dydaktyczne

Krąg tematyczny: Nowatorskie metody samorządowe Janusza Korczaka

Temat: Poważne traktowanie spraw dziecka- czyli o Sądzie Koleżeńskim w Domu Sierot Janusza

Korczaka. Przybliżenie uczniom pojęcia sprawiedliwości. Ćwiczenia z zastosowaniem elementów

dramy.

Cele:

1. Zapoznanie uczniów z instytucją Sądu Koleżeńskiego opracowaną i prowadzoną przez Janusza

Korczaka w Domu Sierot w Warszawie.

2 Poszerzenie zasobu słów i pojęć (wyjaśnienie słów: paragraf, kodeks, próba wyjaśnienia

i zrozumienia pojęcia - sprawiedliwość).

3. Rozwijanie wrażliwości, wyobraźni i kreatywności dziecka.

4. Stwarzanie sytuacji, w której uczeń dokonuje samodzielnych wyborów.

5. Kształtowanie otwartej postawy sprzyjającej poznawaniu nowych idei.

Umiejętności możliwe do zdobycia:

potrafi powiedzieć, na czym polegał Sąd Koleżeński prowadzony w Domu Sierot przez

Janusza Korczaka,

wyjaśnia znaczenie słów: „ paragraf”, „ kodeks”,

rozumie znaczenie pojęcia „ sprawiedliwość” i umie je wyjaśnić swoimi słowami,

uczestniczy w zajęciach, posługując się metodą dramy,

słucha ze zrozumieniem wyjaśnień nauczyciela i fragmentów tekstu książki Janusza

Korczaka pt. „Jak kochać dziecko”,

samodzielnie formułuje zdania oceniające postępowanie innych, potrafi uzasadnić swoją

ocenę,

dokonuje ewaluacji zajęć pod kątem tego: co z nich zapamiętał, co mu się podobało, co by

zmienił, o czym by opowiedział rodzicom, co było słaba stroną,

współpracuje w grupie rówieśniczej,

okazuje wrażliwość i empatię przy rozpatrywaniu problemów innych,

umie słuchać wypowiedzi innych,

jest otwarty na nowe pomysły, myśli i działa kreatywnie.

Metody pracy: podająca, problemowa i aktywizująca - elementy dramy.

Formy pracy: zbiorowa, praca w grupach, indywidualna.

Środki dydaktyczne: Fragment książki Janusza Korczaka pt. „ Jak kochać dziecko”( w „Pisma

wybrane”, Tom I, Dom Sierot - Sąd Koleżeński, Nasza Księgarnia 1978, s. 311 - 325); kartki

z opisanymi krótko sprawami rozpatrywanymi przez Sąd Koleżeński; duża plansza

z napisem : SĄD KOLEŻEŃSKI; przybory do pisania (markery, flamastry itp.); nożyczki, klej.

Lekcja 1

Przebieg zajęć:

1. Ćwiczenie w parach: Uczniowie opowiadają na zmianę sytuacje, w których czuli się

niesprawiedliwie potraktowani i te, w których potraktowano ich sprawiedliwie.

2. Nauczyciel zadaje pytanie: Jak myślicie, co to jest sprawiedliwość?

3. Uczniowie starają się swoimi słowami wyjaśnić to pojęcie.

4. Nauczyciel zapowiada, że dziś będziemy rozmawiać o tym, jak ważna była sprawiedliwość

i dążenie do niej dla Janusza Korczaka – wychowawcy dzieci w Domu Sierot.

5. Nauczyciel zapoznaje uczniów z fragmentem książki pt. „Jak kochać dziecko” dotyczącym Sądu

Koleżeńskiego. Zwraca szczególną uwagę na:

- myśl, która przyświecała tej idei - „ Dziecko ma prawo do poważnego traktowania jego spraw, do

sprawiedliwego ich rozważenia”,

- wyjaśnia słowa - kodeks i paragraf,

- czyta informacje o tym, jak podawano do Sądu, kim byli sędziowie, jaką rolę spełniała Rada

Sądowa i Sekretarz,

- dlaczego powoływano Sąd,

- co zawierał Kodeks,

- czyta kilka paragrafów „ uniewinniających” i paragrafy, które były karami.

6. Zwraca uwagę na to, że w Kodeksie Sądu Koleżeńskiego było aż 99 paragrafów

uniewinniających , a tylko 10 zawierających kary. Najmniejszą karą był paragraf 100 mówiący

o tym, że „ ktoś postąpił źle i Sąd mu nie przebacza”.

7. Nauczyciel rozmawia z uczniami na temat najmniejszej kary w Kodeksie Janusza Korczaka.

Pyta:

- Czy ta kara była skuteczna?

- Dlaczego paragraf 100 był tak ważny w Sądzie Koleżeńskim?

- Jakie kary waszym zdaniem są lepsze - łagodne czy surowe?

8. Uczniowie wypowiadają się na ten temat, może wywiązać się krótka dyskusja.

Lekcja 2 i 3

Dalszy ciąg zajęć:

9. Nauczyciel zapowiada, że dziś będziemy odgrywać sceny z Sądu Koleżeńskiego Janusza

Korczaka.

10. Uczniowie wybierają spośród siebie, w głosowaniu większością głosów, trzech sędziów.

11. Drama: Sędziowie - uczniowie rozpatrują sprawy, które wcześniej zostały opisane na

przygotowanych kartkach. (Załącznik nr 4).

Do każdej sprawy zgłasza się dwóch uczniów odgrywających role: skarżącego i oskarżonego.

W niektórych sprawach biorą udział świadkowie, których powołują sędziowie. Kartek jest tyle, aby

każdy uczeń w klasie mógł odegrać jakąś rolę. Skarżący ma prawo wycofać daną sprawę.

Uczniowie, uczestnicząc w dramie, mogą zmieniać niektóre zdarzenia, dodawać od siebie nowe

fakty i interpretacje. Sprawy zaczerpnięte z „Gazety Sądowej” Janusza Korczaka są tylko punktem

wyjścia, pewnym pomysłem do rozwinięcia przez uczestników dramy.

12. Zakończenie i podsumowanie zajęć.

Rozmowa na temat odegranych scenek:

- Czy łatwo być sędzią ?

- Czy łatwo jest wymierzać karę?

- Jak czuje się oskarżony?

- Jak czuje się podający skargę?

- Jaka kara była najbardziej sprawiedliwa?

- Co najbardziej was zdziwiło w Sądzie Koleżeńskim Janusza Korczaka? Dlaczego?

13. Ocena zajęć: „ Ręce”

Nauczyciel prosi uczniów o odrysowanie na kartce papieru własnej dłoni. Na każdym palcu

uczniowie powinni napisać jedną, krótką odpowiedź dotyczącą odbytych zajęć:

- co najbardziej im się podobało - na kciuku,

- o czym opowie rodzicom - na wskazującym,

- co było najsłabszą stroną - na środkowym,

- co by zmienił - na serdecznym,

- czego się nauczył - na małym.

14. Wycięcie „ rąk” i naklejenie na dużej planszy papieru, na której widnieje napis: SĄD

KOLEŻEŃSKI. Odczytanie odpowiedzi. Wybranie tych, które najczęściej się powtarzają.

15. Zadanie pracy domowej:

Napisz kilka pytań na temat Sądu Koleżeńskiego lub na temat pojęcia „ sprawiedliwość”.

Załącznik nr 4

Sprawa nr 1

Dziewczynka wzięła książkę z czytelni, zabrała ją na podwórko, gdzie obierała kartofle. Zapomniała

o książce i zostawiła ją na ławce. Przyszło dwuletnie dziecko, podarło książkę.

Sprawa nr 2

Chłopiec zabrał pasek i nie chciał oddać. Zabrał na żarty, nie chce oddać na żarty. Ucieka, Śmieje

się. (...)

Sprawa nr 3

Trzasnął drzwiami, sam się zapisał.(..............) Są ludzie, którym przykro zrobić coś złego i nie

ponieść kary.

Sprawa nr 4

Przezywają go wszyscy. Z początku bardzo się martwił, potem się

przyzwyczaił .Trudno, nie można się bić i kłócić z całym światem. Nagle zjawia się sąd, zapowiedź

nowego, lepszego porządku. Wybiera więc jednego, który najczęściej, najdotkliwiej przezywa- i

podaje go do sądu.(...)

Sprawa nr 5

Wdrapał się na drzewo, żeby pokazać koledze, że umie, a zapisał się, bo wie, że nie wolno.

Sprawa nr 6

Sprawa o niesłuszne podejrzenie.(...) Dziewczynka liczy grosiki, dochodzi chłopiec:- „Pokaż” Ona

mówi: „Nie chcę”- „Nie chcesz pokazać, bo ukradłaś.”

- On zgubił wczoraj i szukał swojego grosika. Ona nie wie o tym, a gdyby nawet wiedziała, jak on

pozna swój grosik, jakim prawem jej ubliża?

Sprawa nr 7

Chodzi sobie dziewczynka na szczudłach. Dochodzi chłopiec: „Daj szczudła”. Ona nie chce dać

szczudeł. Chłopiec zaczyna ją bić, wyrywa szczudła, pcha, uderza w twarz. Dziewczynka płacze,

zamiast wesołej zabawy ma smutek.(..)

Sprawa nr 8

Starsza dziewczynka, nie pytając o pozwolenie wzięła nożyczki, które stanowią prywatną własność

wychowawczyni. Zgubiła je. Nie przychodzi się usprawiedliwiać, nawet ich nie szuka.

Literatura:

Szymańska A. Drama w nauczaniu początkowym, JUKA, Warszawa 1996.

Janiszewska M., Żmijewska - Kwiręg S., Małek U., Wieczorek K.

Europa? Szukam. Jak zrobić dobry projekt edukacyjny w szkole, CEO, Warszawa 2011.

Jaworski M. Janusz Korczak, Interpress , Warszawa1997.

Korczak J. Jak kochać dziecko, Dom Sierot, Sąd Koleżeński,(w: Pisma Wybrane, T. I) Nasza

Księgarnia, Warszawa 1979, s.311 - 325.