კენ კიზი

...გუგულის ბუდეზე სხვა გადაფრინდა

ET CETERA

ken kizi

...gugulis budeze sxva gadafrinda

Ken KeseyONE FLEW OVER THE CUCKOO’S NEST

inglisuridan Targmna zaza WilaZem

© 1962 by Ken Kesey© gamomcemloba `diogene~, 2008, 2016

yvela ufleba daculia.

ISBN 978-9941-11-521-9

www.diogene.ge

vik lovels,

vinc miTxra, urCxulebi ar arsebobeno

da mere imaT bunagSi Semiyvana.

...erTi mofrinda, erTi gafrinda,

gugulis budeze sxva gadafrinda.

xalxuri sabavSvo leqsidan

9

nawili pirveli

ukve ga mob rZa ne bu lan.

Cem ze ad re am dga ran TeT rad ga mow ke pi li Sa vi jee le bi da

de re fan Si ve dac li lan Ra me dag ro vi li seq sua lu ri ener giis­

gan, sa nam Tav ze wa vad ge bi, Tvi Ton ve mos po ben kvals.

swo red kvals Slian, ro ca sa Zi neb li dan ga mov di var. sa mi ve

mo Ru Su lia, yve la ze da yve la fer ze aR re ni li _ dRe van del

dRe zec, am di la zec, aqau ro ba zec da aqau reb zec. ase aZaR­

le bu lebs, jo bia Tval Si ar Se veC xi ro. ti los fex sac me li

mac via da mtvris gor ga li viT ux mau rod mi vi pa re bi ke del ­ke­

del, Tum ca vis dae ma le bi? Cems SiSs uceb ve afiq si rebs ama­

Ti zem grZno bia re apa ra tu ra da sa mi ve er Tad, er Tdrou lad

at ria lebs Cem ken Tavs. bad rij nis fer sa xeeb ze ga mo fat ru li

ra dios dam jda ri na Tu re bi viT ub Ju tavT Tva le bi.

`be lad sac gauR vi Zia! coc xe bis be lads. ade qi, Zve lo?

er Ti aqeT gvi kad reT, Tu SeiZ le ba!~

ia ta kis mo saw mend ti los mCrian xel Si da wi nas war Ser­

Ceu li, dRes mo sa suf Ta ve be li ad gi lis ken mi Ti Te ben. mec iqiT

va Re reb Tavs. er Ti, vi Tom asaC qa reb lad, coc xis grZel xis

tars mir tyams ukan.

`na xe, ra mo coc xa coc xe bis be lad ma! Se xe dav, mTa sa vi Taa

es Ce mi sa, am ka reb Si ver Se moe te va, ara da, de bi li bav Svis tvi ni

ara aq Tav Si, rac gin da daa va le...~

10

ujig rod ici nian. me re mes mis, SeT qmu le bi viT Ta veb­

mityu pe bu le bi ro gor Cur Cu le ben ra Ra cas Cems zurgs ukan.

gab mu lad zu zu ne ben Sa vi man qa ne bi _ sik vdil ze, si Zul vil ze,

saa vad myo fos aTas sxva sai dum lo ze. ZaR la dac ara vin mag debs,

fe xeb ze ki diaT, mec mes mis Tu ara aqau ri si Zul vi lis sai dum­

loe be bi. yru­ mun jad mTvlian da imi tom. yve las yru­ mun ji

vgo ni var. im de ni eS ma ko ba ki Sem rCa, yru­ mun jad ga va sa Ro Ta vi

am dam pal qve ya na Si. sxva aba ra Si ga mo mad ge ba Ce mi sa na xev rod

in die lo ba, co ta Tu ar mo vityue da vieS ma ke?! xo da mec veS­

ma kob da es mSve lis, kai xa nia uk ve.

zus tad Cve ni gan yo fi le bis ka reb Tan vap ria leb ia taks,

sa ket Si ga sa Re bi rom gaiC xa ku nebs _ mTa va ri eq Ta nia, vi ci,

ga sa Re bis xma ze vcnob, ase Ti xmiT mar to imis ga sa Re bi trial­

de ba sa ket Si. rbi lad, swra fad, saq mia nad. di di xa nia, isaa am

gan yo fi le bis kli teT mpyro be li. ux mau rod Se mos rial de ba

ka reb Si, susxs Se moi yo lebs da kars zurgs ukan ke tavs. me re

er Txe lac exe bian imi si Ti Te bi sli pi na fo lads _ frCxi le bic

tu Ce bis fe ri aqvs: uc nau rad na rin jis fe ri, ga var va re bul rki­

na sa viT. verc mix vde bi, Za lian ci vi fe ria Tu Za lian cxe li,

ro ca xe liT ge xe ba xol me.

mow nu li Can Ta uWi ravs, zus tad imis ca li, am pkvas to mis

in die le bi rom yi dian Sa rag zeb ze ag vis tos xvat sa da pa pa na qe­

ba Si, ka na fis sa xe lu ria ni da did naC vre te bia ni. ise, Se sa xe dad

xe los nis ab ga sac gavs. rac aqa var, sul am Can Tas daaT revs

da mSve niv rad vi ci, Sig rac uw yvia: ara vi Ta ri pud ri, po ma da

an ra me sxva qa lu ri si su le le _ Wan Wi ke bi, kbi la ne bi, pa ta­

ra pria la qli be bi, fai fu ri viT TeT rad mo cim ci me pa wa wi na

abe bi, pin ce te bi, nem se bi, spi len Zis mav Tu lis gor ga li... mok­

led, yve la fe ri, rac mo ri geo bi sas da Wir de ba da ga moad ge ba.

gver diT Ca miv lis da od nav Se sam Cne vad mik ravs Tavs. me Cems

grZel ta rian cocxs miv yve bi ked lis ken, Tan vi Ri me bi, vcdi­

lob Tva leb Si ar Sev xe do, su lac dav xu Wo Tva le bi _ iq neb ase

11

mainc mo vat yuo ro gor me imi si Seum cda ri apa ra tu ra: Tva le bi

Tu da xu We, bevrs main cda mainc ve ra fers Se gat yo ben.

mo fa re bul Si Se yu Juls mes mis, ro gor miw ka pu ne ben ka­

fe lis ia tak ze re zi nis qus le bi. mow nu li Can Tac saq mia nad

miC xa ru nebs, na bi je bis rit mSi, vid re de re fans Caa Ta vebs. ga­

xe ve bu li mia bi jebs. Tvals rom va xel, uk ve de ref nis bo lo Sia,

sa caa eq Tne bis sa mo ri geo Si Seux vevs da Su Sis ked lis iqiT

Ta vis ma gi das miuj de ba. sar kmel Tan mo ka la Te bu li wvril ­

wvri lad Caa wik wi kebs dav Tar Si yve la fers, rac mom dev no rva

saa Tis gan mav lo ba Si dRis pa la ta Si mox de ba. sa xe ze awe ria,

Ta vis Tvis ra Rac Za lian sa sia mov no ze da Sve bis mom gvrel ze

fiq robs.

me re... me re uk ve Sav tu xa jee leb sac am Cnevs. isev we Ran de­

li viT dga nan, Ta veb mit yu pe bu le bi. isev but bu te ben Zve le bu­

rad. imis Se mos vla arc gau giaT. ax la ki grZno ben da Ji ne bul

mze ras, mag ram ra Ra dro sia! me ti Wkua un da ex ma raT, sad me

sxva gan un da eCur Cu laT, ram daa viw yaT, vi si mo ri geo bis dro

mo dio da! Sa vi sa xee bi er Tma neTs scil de bian, Sec bu ne bu le bi

So ri Sor de bian. qa li ki if xo re ba, ifof re ba, So ri dan ve Tva­

le biT Wams de ref nis bo los ma xe Si gab mu li mxe ce bi viT mi yu­

Ju lebs, icis, ra zec Cur Cu leb dnen da uk ve co febs yris, Tavs

ve Rar ere va. ise Ti ga co fe bu lia, er Ti su li aqvs na kuw ­na kuw

daf li Tos Sa vi na biW vre bi. nel ­ne la siv de ba sib ra zis gan, ise

ibe re ba, TeT ri xa la Ti zur gze as kde ba. mkla veb sac imo de na ze

Slis, xu Ti ­eq vsjer Se moaw vdens sa mi ves er Tad. Tan aqeT ­i qiT

iyu re ba, aqeT ­i qiT at ria lebs uS ve le bel Tavs. jer ara vin

am dga ra, jer ve ra vin ve ra fers dai na xavs. mar to yru­ mun ji

brom de ni, be be ri na xev rad in die li me nag ve amo fa re bia Ta vis

cocxs, sad Rac, Sors... eg gind yo fi la, gind ara. xo da, qa lic

bo lom de igi Jebs Tavs, bo lom de yve ba sib ra zes. da xa tu li

Ri mi li si faT ze ga dag le sia, Ta ma mad aCens avad dak re Wil

kbi lebs da sul uf ro da uf ro ibe re ba, siv de ba, iz rde ba,

12

did de ba, la mis traq to ris xe laa uk ve, traq to ri viT xrCo lavs

da me tis me ti ja fiT da qan cu li Zra vas dam wvris suns af rqvevs

ir gvliv. sun Tqva Sek ru li vfiq rob, Rmer To, gviS ve le, ex la

ki naR dad dae re vian, naR dad bo lom de ne ba ze miuS ve ben yel Si

amo sul, mo yir We bul si Zul vils da ma nam de daf le Ten luk­

ma­ luk ma er Tma neTs, sa nam az rze mov len ras ake Te ben ­meT qi!

sa caa, gaS lil mkla vebs Se mox vevs sa mi ves. isi nic, cxa dia,

mxo lod da mxo lod Tav dac vis miz niT, Tav ­Ta vianT coc xebs

da jag ri sebs imar jve ben, Tu ra mea, mu cel Si rom aZ ge ron

qve vi dan. ara da, be dad, nel ­ne la pa cien te bic ga mo dian sa Zi­

neb li dan, mar Ta lia, jer ver xvde bian ra xde ba, ra xmau ria,

mag ram qa li mainc iZu le bu lia er Txel ki dev ic va los ni ri,

er Txe lac Sei niR bos da dro ze da ma los WeS ma ri ti, sa ziz Ra ri

sa xe. mok led, pa cien te bi Tva le bis fSvne tas rom mor Ce bian da

Tan da Tan xmau ris mi zez Sic gaer kve vian, maT win isev Cveu leb­

ri vad mo Ri ma ri mTa va ri eq Ta ni dgas, Cveu leb ri vad mSvi di da

ud rtvin ve li, uk ve de daS vi lu rad moZ Rvravs Sav tu xa jee lebs,

am or Sa baT di las, axa li kvi ris dam degs, aq yur yuts da Wo­

rao bas is gir Cev niaT, saq mes mi xe do To...

`...or Sa ba Ti mZi me dRea, xom iciT, bi We bo...~

`diax, miz re Cid...~

`...di lao biT uam ra vi saq me gvig rov de ba, Tqvens ga sa ke­

Te bels vin gaa ke Tebs? ho da, Tu ki ra Rac Za lian se rio zu li

sa la pa ra ko ara gaqvT...~

`diax, miz re Cid...~

qa li Cum de ba da So riax los Sej gu ful pa cien tebs, Ca wiT­

le bu li, Se Su pe bu li, nam Zi na re vi Tva le biT rom mis Ce re bian,

mi sal me bis niS nad uq nevs Tavs. Ti Toeuls cal ­cal ke. nac no­

bi, av to ma tu ri, Cveu le bad qceu li moZ rao biT. glu vi, swo­

ri, Zvir fas To ji na sa viT uza dod nak ve Ti sa xe, pa Wua cxvi ri

da pa ta ra, mo var dis fro nes toe bi aqvs, ka ni ki xor cis frad

Se Re bil mi nan qars miu gavs, TiT qos rZia ni ya vis fe ric ga dak­

13

ravs od nav, da bav Svis lurj Tva lebs aJu Ju nebs _ mok led,

yve la fe ri Se sa niS na vad esa da ge ba er Tma neTs, Tu ki tu Ce bi sa da

frCxi le bis fers da, rac mTa va ria, mker dis zo mas ar mi vi RebT

mxed ve lo ba Si. et yo ba, Sem qmne leb ma ra Rac Sec do ma dauS ves,

ro ca sxva mxriv yov lad nor ma lur na ke To bas es uS ve le be li

de da ka cu ri Zu Zue bi mia mag res. am am bavs Tvi To nac Za lian

mwa red ga nic dis da saer Tod Tu uWirs ra me, swo red am mwa re

gan cdis da mal va uWirs.

de re fan Si ga mo su li pa cien te bi je rac Zve le bu rad dga nan,

er Ti su li aqvT gai gon, mainc ra tom da co fa mTa var ma eq Tan ma

Sa vi bi We bi, qals ki uceb me vax sen de bi da am bobs: `ho da, ra ki

or Sa ba Tia, mo diT, axa li kvi ra er Ti kar gi, ke Ti li saq miT da­

viwyoT, bi We bo _ mis ter brom de ni gav kri WoT sauz mem de. ase

ajo bebs, To rem xom iciT, ra ze da xo ra caa sa da la qo Si sauz mis

me re. ba rem mo vi Ta voT es saq me, oRond jer mo vi fiq roT, ro­

gor avi ci loT Ta vi dan er Tgva ri... eee... usia mov ne ba mis ter

brom de nis mxri dan. aba, ras it yviT?~

sa nam vin me Cem ken ga mo xed vas moas wreb des, sa kuW naos

wyvdiad Si vyvin Tav, sib ne le Si vi Zi re bi, zurgs ukan mag rad

vi xu rav kars da sun Tqva Sek ru li, gat ru nu li vdga var. uz mo ze

gak re Wa ze ua re si ara fe ria. Tu kuW Si ra mis CaS ve ba moas wa ri,

uf ro Zlie ric xde bi da uf ro fxi ze lic, ve Rarc kom bi na te li

na biW vre bi Se mo ga pa re ben ra me eS ma kis man qa nas eleq tro sa par­

sis ma giv rad. ai, ro ca sauz mem de gpar sa ven _ di lis Svi dis

na xe var ze, er Tia nad TeTr, TeT rpir sab ne bian oTax Si, sa dac

Wer Si da ta ne bu li grZe li na Tu re bi ne bis mier Crdils spo ben

da yo ve li mxri da nac sar keeb Si Set yue bu li, uam ra vi akiv­

le bu li sa xe mog Ce re bia _ ma Sin nam dvi lad ve ra fe ri gix snis

ama Ti klan We bi dan.

ga su su li da ga fa ci ce bu li sa kuW nao Si vi ma le bi, sib ne le Si

jer mar to Ce mi ve gu lis ce ma mes mis, Za lian min da ar Se me Sin des,

vcdi lob, fiq rSi sad me sxva gan ga dav bar gde _ war su li ga vixse­

14

no, Ce mi sof lis am be bi, di di mdi na re qa lam bia, is dro, me da

ma ma da le zis max lob lad, ked re bis Wa la Si Ci teb ze rom vna di­

rob diT... oRond ax lac, ro gorc yo vel Tvis, ro ca war sul Si

ga da sax le bas da Ta vis Se fa re bas vcdi lob xol me, aqau ri Si Si

mainc axer xebs max sov ro ba Si Se mo Jon vas. ta niT vgrZnob, ro gor

mouy ve ba de re fans dag va ju li Sa vi bi Wi da ynos viT dae Zebs Cems

SiSs. da be ri li nes toe bi Sav Zab rebs miu gavs, xar bad is ru tavs

haers da tan Tan Seu sa ba mo uS ve le bel Tav sac aqeT ­i qiT at­

ria lebs gau Ce reb lad, er Tba Sad da er Tia nad un da Seis ru tos

mTe li gan yo fi le bis Si Si. uk ve scems Ce mi su nic, mes mis ro gor

aq si ti nebs cxvirs. sad da vi ma le, ar icis, mag ram sa na di rod ga­

mo su li, sa ku Tar ynos vas brmad en do ba. vcdi lob ar ga vin Zre...

(ar gain Zreo, meub ne ba ma ma, ZaR lma sad Rac Za lian ax los

iy no sa Ci tio. er Ti da le ze li ka cis gan viT xo veT poin te ri.

Cve ni sof lis qo fa ke bi ZaR le bis saT va lav Si arc iT vle bian,

ma ma am bobs, Tev zis Si gans Wa men da imi tom ar uq nia Rmer Tso;

am ZaRls ki, amas `in tiq ti~ aq vso! xmas ar vi Reb, ara da uk ve

vxe dav Cits ze viT, ked ris foT leb Si, mo bu zuls, bum bu lis

nac ris fer bRu jad qceuls. ZaR li ki xes ur bens gar Se mo gi­

Ji viT, im de ni su ni scems er Tba Sad, sak bi los mig ne ba uWirs.

sa nam tot ze gaun Zrev lad zis, Cits ara fe ri emuq re ba. kar ga

xan sac ika vebs Tavs, mag ram ZaR li dau Ra la vad iy no savs haers

da dau Ra la vad uv lis da uv lis gar Se mo xes, sul uf ro da

uf ro xma maR lac yefs da uf ro da uf ro ax lov de ba. bo los

Ci tic ve Rar iT mens, frTxia lebs, frTas Slis, to ti dan frin­

de ba da pir da pir ma ma Ce mis sa fants ex le ba mker diT).

sam Si yve la ze dag va ju li Sa vi bi Wi da maR le bi dan erT­

er Ti ma nam de mi We ren, sa nam sa kuW nao dan ga mo su li aTio de

na bi jis ga dad gmas mo vas wreb de, mi We ren da pir da pir sa da la­

qo Si mi maT re ven. arc vib rZvi da arc xmas vi Reb. Tu iy vi re,

ki de ua re si dRe da gad ge ba. mec Tavs vi ka veb, ma nam de, vid re

sa feT qlebs moad ge bian. jer ar vi ci, mar Tla eS ma kis man qa naa

15

Tu sa par si, oRond uk ve sa feT qlebs moad gnen da ra Ra dros

Ta vis Se ka ve baa! uk ve zed me tia ne bis yo fa ze la pa ra ki. ne bis­

yo fa ki ara... Ri laks daa Wi res da _ sa hae ro gan ga Si, sa hae ro

gan ga Sio _ akiv lda man qa na, mec iseT xma ze ama kiv la, sxva xma

saer Tod aRarc ar se bobs ir gvliv. yu reb ze xe leb mi We ri le bi,

yve la ni me miy vi rian Su Sis ked le bis iqi dan, gar Se mo ay vi re bu­

li sa xee bi tria le ben, ara da ye li dan xma ar amos diT, ux mod

yvi rian. Ce mi xma is ru tavs yve la sxvas. isev Car Tes nis lis

man qa na da isic ra Rac civs da mox dil rZe sa viT TeTrs ma Tovs

Tav ze, sqels da blants, Za liT rom ar ma ka veb dnen, da vi ma le­

bo di ki dec Sig. cxvir win ve ra fers ve Rar vxe dav am nis lSi da

sa ku Tar Rmuil Sic mar to mTa va ri eq Tnis yi Ji na da brZa ne be bi

mes mis _ de re fans mouy ve ba da mow nu li Can TiT gzi dan iSo rebs

pa cien tebs. mes mis, ro gor ax lov de ba, ara da ga Cu me bac ver

mo mi xer xe bia. vRria leb da vRria leb, iqam de, sa nam Tav ze ar

da mad ge ba. aqeT ­i qi dan ma ka ve ben, is ki mow nul Can Tas mTe li

av la di de bia nad pir Si mCris da coc xis ta riT aw ve ba.

(nis lSi gul ga xeT qi li ZaR li yefs, dam frTxa li da dab neu­

li dar bis uaz rod, rad gan da nax viT ve ra fers xe davs. mi wa ze

mi si ve da to ve bu lis gar da sxva ara vi Ta ri kva li ar Cans, xan

aqeT moab ru nebs ga To Sil wi Tel re zi nis cxvirs, xan iqiT, mag­

ram Ta vi si ve Si Sis su nis mets sxva suns ver grZnobs, mar to es

su ni um duR ravs da uTuT qavs gul ­mu cels). mec ase da vim duR­

re bi da da vi TuT qe bi, ro ca bo lo­ bo lo yve la fers mov yve bi _

saa vad myo fo ze, mTa var eq Tan ze, Cvens bi Web ze da mak mer fi ze.

im den xans vi ya vi Cu mad, saT qme li niaR va ri viT gad mos kde ba da

msme ne lic ifiq rebs, Rmer Tma ni, nam dvi lad bo davs, elan de­

ba al baT ra Rac, To rem ase Ti sa Si ne le ba ro gor mox de bo da,

si mar Tlis kva lo ba ze es yve la fe ri me tis me tad sa za re liao!

Tqve ni Wi ri me!.. am am beb ze fiq riT je rac areu li maqvs tvi ni.

ico deT, ra sac vit yvi, gin dac ar mom xda ri yo, mainc wmin da

wylis si mar Tlea.

16

roca nis lic ifan te ba da co ta Tval Sic vi xe de bi, uk ve

dRis pa la ta Si vzi var. am je rad da sa Sok Si aRar wa vuy va ni­

varT. max sovs, ro gor ga maT ries sa da la qo dan da izo la tor Si

Cam ke tes. oRond Wa ma mo vas wa ri Tu ve ra, eg aRar vi ci. sxva

dro sac da vum wyvde vi varT di lao biT ase, uz mo ze, me re sauz­

mis nar Ce ne bi Sa vebs moaqvT xol me pir da pir izo la tor Si _

vi Tom Cem ze zru na ven, ara da yve la fers Tvi Ton Tqvle fen.

sa nam sa mi ve mu cels amoi yo ravs, me fsi tiT aqo Te bul leib ze

vag di var da vxe dav, ro gor ak ria le ben er bok ver cxian TefSs

ga xu xu li pu riT. qo nis su ni mcems da pu ris xra Sa­ xru Si mes­

mis. zog jer xels ga yi nul, uma ri lo fa fa sac ga moa yo le ben

xol me da ai imas ki dau na neb lad ma te nian, Za liT mCrian pir Si.

di la bun dov nad ma gon de ba. ise gam Wyi pes ra Rac sa ziz­

Rro biT, ra sac Tvi Ton wa mals eZa xian, sa nam gan yo fi le bis

ka ris ja xuns ar ga vi go neb, az rze verc mov di var. ra xan kars

aRe ben, uk ve rva saa Tic Ses ru le bu la, Tur me mTe li saaT ­na­

xe va ri veg de ga yi nul­ga Ti Su li izo la tor Si da teq ni ko seb sac

Ta vi suf lad SeeZ loT, mob rZa ne bu liy vnen da ise Cae mon ta Je­

bi naT Cem Tvis yve la fe ri, ra sac mTa va ri eq Ta ni ub rZa neb da,

bai bur Sic ar viq ne bo di.

de ref nis bo los, gan yo fi le bis kar Tan, ra Rac xmau ri

is mis, Tum ca me iqau ro bas ver vxe dav. kars pir ve lad rva ze

17

aRe ben, me re ki dRis gan mav lo ba Si aTas jer iRe ba da ike te ba,

Wrrr, jax, Wrrr, jax. yo vel di liT, na sauz mev ze, ro ca dRis

pa la ta Si ked leb Tan Cag vam wkri ve ben da re bu sebs mog va Ce Ce­

ben xol me, yu ri sul ka re bis ken gvi Wi ravs, aba er Ti ro dis

gaC xa kun de ba sa ket Si ga sa Re bio, ve lo de biT, vin gves tum re ba.

aba, sxva ra saq me gvaqvs?! kar Tan xan saa vad myo fo Si mud mi vad

mcxov re bi er T­er Ti axal gaz rda eqi mi ga moC nde ba _ ad ria nad

am dga ri xar bad gvak vir de ba, ain te re sebs, ro go ri sa na xa ve bi

varT me di ka men te bis mi Re bam de, anu, aqaur ena ze Tu vit yviT,

`me mi~ ­mde; zog jer co li es tum re ba vin mes, ma Ral qus leb ze

Sem dga ri, mu cel ze mTe li Za liT sa Cu qar mi We ri li, zog jer

ki daw ye bi Ti sko le bis mas wav leb le bis gun di, ro mel sac eq­

skur sia ze mu dam is Ste ri mouZ Rve ba, Ta vi si WkuiT sa zo ga­

doe bas Tan ur Tier To bis saq meebs rom ga na gebs: gau Ta veb lad

ut ya pu nebs er Tma neTs na mian xe lis gu lebs da sul imas gai­

Za xis, ro gor uxa ria, ra kma yo fi li da bed nie ria, fsi qiat­

riul ma saa vad myo foeb ma er Txel da sa mu da mod rom dag mes

da uar yves yo vel gva ri dro moW mu li sim kac re. `xe davT ara,

ra gu li Ta di at mos fe roa?~ aqeT ­i qiT daap ro wia lebs yo ve li

Sem Txve vis Tvis er Tma neTs mik rul sko lis mas wav leb lebs da

xe lebs at ya pu nebs. `Zve li drois gax se ne ba ze tan Si mza ravs,

ma Sin de li WuW yis, uvar gi si saW mlis da, diax, qal ba to ne bo,

Tqven war moid gi neT _ si sas ti ki sac; ax la vrwmun de bi, Cvens

kam pa nias fu Wad ar Cauv lia!~ su ler Tia, vinc ar un da Se­

mod gas pa la ta Si fe xi, ime di mainc gvic ruv de ba, mag ram sxva

mxriv Tu Se xe dav ka ci, ra Rac San sic yo vel Tvis rCe ba da,

mar Tlac, sa ket Si ga sa Re bis gaC xa ku ne bis Ta na ve yve la Ta vi

er Tdrou lad, erT Tok ze ga mob mu li viT ka ris ken mit rial­

de ba xol me.

am di liT ki sa ke te bi ra Rac uc nau rad JRria le ben; ka­

reb Tan Cveu leb ri vi stu ma ri ar un da id ges. mTel de re fan Si

is mis mim Re bis sa nit ris ga Ri zia ne bu li da moT mi ne ba da kar­

18

gu li xma _ axa li mo vi da, mo diT, xe li mo mi we re To _ da Sa vi

bi We bic iqiT miiC qa rian.

axa li. yve la Tavs ane bebs ban qos da `mo no po liis~ Ta­

maSs, yve la ka ris ken trial de ba. me aseT dros, ro gorc we si,

de re fan Si var xol me, ia taks vgvi da pir ve li vxe dav, vin mo­

yavT. mag ram dRes, iciT uk ve, mTa var ma eq Tan ma aTa si fu Ti

sa ziz Rro biT gam Wyi pa da ska mi dan wa mo we vis Ta vic ara maqvs.

ara da, we siT, yve la ze ad re un da da me na xa, ro gor Se moi Zur­

we bo da kar Si axa li, ke del ­ke del ro gor Se moi pa re bo da, me re

Se Si ne bu li ai tu ze bo da, sa nam Sa vi bi We bi mim Re bis sa ni tars

qa Ral deb ze xels mou wer dnen da saS xa pe Si uk rav dnen Tavs,

gaa SiS vleb dnen, akan ka le buls mof ria le bul kar Tan mia to veb­

dnen da Tvi Ton kbi leb gad moy ri le bi daiw yeb dnen de re fan Si

aR ma­ daR ma sir bils va ze li nis sa Zeb ne lad. `va ze li ni gvWir­

de ba,~ eub ne bian xol me aseT dros mTa var eq Tans, `Ter mo met­

ris Tvis~. qa li jer Tva le biT da bur Ravs sa mi ves rig ri go biT,

da _ dar wmu ne bu li var, gWir de ba To _ pa su xobs bo los. arc

va ze lins amad lis, imo de na qi las ime tebs, sul co ta, ga lo­

ni va ze li ni mainc iq ne ba Sig. `o Rond, gaf rTxi lebT, bi We bo,

yve la er Tad nu Seg rov de biT~. me re ori, an da su lac sa mi ve

er Tad saq mia nobs xol me saS xa pe Si, axal moy va nils ar ak le ben

yu rad Re bas, Ter mo metrs cxim Si at ria le ben, sa nam ce ris sim­

sxo fe niT ar dai fa re ba, da Tan Ri Ri ne ben _ `aaii eg re, Ce mi

bi Wi, aaaiii eg re!~ bo los kars ke ta ven da yve la on kans er Tad

xsnian, ve ra fe ri rom ve Rar gai go no mwva ne ka fel ze wylis

bo ro ti Sxui lis me ti. xSi rad iq ve, So riax los vtria leb da

aseT ra meebs kar gad vxe dav.

dRes di liT ki iZu le bu li var skam ze vij de, mxo lod

So ri dan vug deb yurs, ro gor mo yavT axa li. da mainc, Tum ca

jer ver vxe dav, uk ve vi ci _ Cveu leb ri vi pa cien ti ar un da

iyos. ke del ­ke del qur du li na bi je bis xma ra Rac ar is mis da

ro ca saS xa pe zec ga dauk ra ven sit yvas, emor Ci le ba ki ara, ki

19

ba to noo, ki ar kna vis ga pa ru li, xma maR la, co ta Tav xe du ra­

dac pa su xobs _ Zmu rad, Se meS viT, ise dac suf Ta bi Wi va ro.

`jer wu xel ga max van Ca les ci xe Si, me re di la sac ga da mav les

sa sa mar Tlo Si wya li. on ka ni ro ga Ci Tu li yo, ma zia ni, taq sSic

ga mom ban dnen yu rebs. de das ge fi ce biT, ku ror tis ga moc vlas

da mi pi re ben Tu ara, et yo ba mag rad un da gam xe xon _ jer wi nas­

war, me re gza Si da bo los axal ad gil zec. iseT dRe Si Ca mag­

des, wylis da nax va ze eg re ve Ce mi xa ba kis mog ro ve bas viw yeb. nu

ga mi xu re mag Se ni Ter mo met riT, sem, er Ti wu Ti ma ca le, axa li

bai Ti da vaT va lie ro. aqam de ra Rac ver mo va xer xe fsi qo lo giis

in sti tut Si mox ved ra.~

pa cien te bi gaS te re bu le bi uyu re ben er Tma neTs, me re isev

ka ris ken, am uc xo xmis ken at ria le ben Ta vebs. we siT, ase xma­

maR la ar un da la pa ra kob des, miT ume tes, ro ca Sa vi jee le bic

iq ve dga nan. xma sad Rac maR li dan is mis, TiT qos Sa vi bi We bis

Tav ze moT mo cu ravs da qve viT dar Ce ni lebs Ca mos Za xis. xmiT

Tu im sje leb, kai mo xeu li ti pi Cans. mes mis, ro gor moa bi jebs

de re fan Si da si di de sia rul zec et yo ba, cxa dia, ar moi pa re ba

_ fex sac mlis qus leb ze rki nis na le bi aqvs dak ru li da cxe­

ni viT mo ba ku nebs. me re ka reb Sic ga moC nde ba, Cer de ba, ce rebs

ji beeb Si iyofs, ila je ba, dgas da Cve ne bic yve la ni mo ja doe­

bu le bi viT Ses cqe rian.

`di la mSvi do bi sa, Zme bo.~

Wer Si yve law min das dRi dan dar Ce ni li qa Ral dis Ra mu ra

ki dia; xels iw vdens, wki purts ur tyams, ab zria lebs.

`ras it yviT, Se mod go mis mSve nie ri dRea, ara?~

co ta Ti ma mas nai rad uq cevs, ma ma sa viT Zlie ri da jig ria ni

xma aqvs, mag ram ma mas mainc ar gavs. ma ma wmin da wylis qa lam bie­

li in die li iyo _ be la di, ma ga ri da To fis kon da xi viT mbzi na vi.

es wi Tu ria, grZel, wi Tur ba ken bar de bia ni, qu dis qveS awe wi li,

di di xnis ga sak re Wi ku lu le bi mou Cans. ma ma Tu ma Ra li iyo, es

Cad gmu lia, ra Rac nai rad ga nie ri _ ybe bic ga nie ri aqvs, mxre bic

20

da mker dic, sa xe ze far To Ri mi li ga da fe nia da TeT ri kbi le­

bi ue lavs. ara, ma mas ar gavs, sxva nai rad ma ga ria, beis bo lis

bur Ti viT. ma ga ri da mkvri vi gac ve Ti li tya vis qveS. cxvir ze

da yvri mal ze naia re vi gas devs, et yo ba, vi Ra cam xo Sia nad daa­

do Cxub Si, na ke re bi je rac ar moux sniaT. dgas da ic dis. ro ca

rwmun de ba, amaT krints ver da vaZ vre vi ne bo, eci ne ba. ve ra vin

it yvis, ra aci nebs; sa sa ci lo nam dvi lad ara fe ri xde ba. ara da,

amis si ci li sa zo ga doe bas Tan moJ Rur tu le qlia vis si cil sac

ara gavs, la Ria, Ta ma mi, Ta vi suf lad mo dis Ro nie ri ye li dan

da far Tod mo Ri ma ri pi ri dan, tal Ra­ tal Ra vrcel de ba mTel

oTax Si, sul uf ro da uf ro Sors, sa nam rig ri go biT oT xi ve

ke dels ar miex le ba. Cve ni ko ti ta Wkuis ko lo fi viT ar ici­

nis. mag de ni ki mes mis. uceb vxvde bi, am de ni we li wa dia si ci li

pir ve lad ga vi go ne­ meT qi.

dgas da gvi yu rebs, ter feb ze ir we va win da ukan, Tan ici­

nis, ar Cer de ba. ce re bi je rac ar amou Ria ji bee bi dan, da nar Cen

Ti Tebs ki mu cel ze iTa ma Sebs. vxe dav ra mo de na, ro go ri da Ce xi­

li xe le bi aqvs. axal mo su lis ier ma da si cil ma gan yo fi le ba Si

yve las _ pa cien teb sac, per so nal sac, suy ve las _ ena Caug do.

arc imis ga Cu me bas cdi lobs vin me da arc krin tis daZ vras

api rebs. bo los Tvi Ton ve bez rde ba si ci li, co ta xniT is ve­

nebs da pa la ta Si Se mo dis. Tum ca si ci lis ga mo Za xi li ax lac

tria lebs mis gar Se mo, ro gorc xma tria lebs xol me di di,

es ­e saa da du me bu li za ris ir gvliv. si ci lis kva li Car Ce nia

Tva leb Sic, Ri mil Sic, yo yo Co ba Sic, la pa rak Sic.

`gva rad mak mer fi gax la varT, Zme bo, r. p. mak mer fi, Tav­

ga dak lu li da ga mous wo re be li mo Ta ma Se.~ Tvals gvik ravs

da ro me li Rac sim Re ris naw yvets Ri Ri nebs: `...ad me karts Tu

wa vaw ydi... ful ze ukan ar vi xev,~ isev eci ne ba.

ban qos sa Ta ma So ma gi das uax lov de ba, er T­er Ti mwva ves

karts zor ba, mZi me Ti TiT pi raR ma ab ru nebs, al ma ce rad das­

cqe ris da Tavs aq nevs.

21

`diax, ba to ne bo, mec swo red ami tom gea xe liT _ xa li si da

mxia ru le ba ar mo vak lo Tqve nis Ta na Ci tu niebs. pen dlto nis

ko lo nia Si ka ciS vi li aRar dar Ca, Ce mi cxov re bis Tvis ra me az ri

mie ca, xo da, mec, ase vTqvaT, ga re mos ga moc vla mo viT xo ve. axa­

li sis xli mWir de bo da. eri haaa, na xeT er Ti, am Ci tu nas kar ti

ro gor uWi ravs, brma dai na xavs, Zma kac! Cem ma mzem, be ke ke bi viT

gag kreWT, say var le bo!~

Ces vi ki Ta vis karts er Tad aqu Cebs. wi Tur Tmia ni xels

uw vdis.

`sa la mi, Zmao! ras Ta ma SobT? aTass? mec ara vTqvi, karts

ra to ar ma la ven ­meT qi. we sie ri kar ti ara gaqvT? eg ara fe ri,

ar iner viu loT, ki de kai, Ce mi ga mo va yo le xels, sxva mxri vac

erT ra med Rirs _ su ra Te bi na xeT, su ra Te bi! yve la sxva dasxva­

nai ria. or moc da Tor me ti po za!~

Ces viks jer saer Tod ise dac gad moc ve na ze aqvs Tva le bi

da kar tze da xa tu li su ra Te bi mTlad bo los uRebs.

`kar gi, xo, daw ynar di, nu da la qav; drois me ti ra gvaqvs?!

dav jdeT da vi Ta ma SoT. am nai ri kar tiT Tqven Tan Ta ma Si imi to­

mac maw yobs, sau ku ne ga va, sa nam fe rebs mainc gaar CevT zed.~

pa tim ris Sar val ­xa la Ti ac via, mziT ga xu ne bul tan sac­

mels uk ve mox di li rZis fe ri das de bia. min dor Si did xans mu­

Sao bis gan Tvi To nac xa ris sis xlis frad ga ruj via sa xe, ki se ri

da mkla ve bi. xSir Tma Si mo to cik lis tis qu di gab lan dvia, Sav

fis tons gavs, mklav ze tya vis qur Tu ki ga daug dia, ma Ral ye­

lia ni, nac ris fe ri da dam tve ri li fex sac me le bi im sim Zi me

Cans, mters mos cxo wix li, na ke rav ze gaar Rvevs kacs. Ces viks

Tavs ane bebs, quds ix dis, bar Zay ze it ya pu nebs da mtvris buqs

aye nebs. er T­er Ti Sa vi bi Wi je rac ut ria lebs Ta vi si Ter­

mo met riT, mag ram axa li Sa vi jee le bis Tvis io li sak bi lo ar

Cans, me tis me tad mkvir cxlia saa ma Tod. Sa vi bi Wi Ter mo met ris

da sa miz neb lad moem za de ba Tu ara, isic zus tad ma Sin mow yde ba

xol me ad gils, xan erT mwva ves mieW re ba, xan meo res da yve las

22

saq mia nad, gu li Ta dad ar Tmevs xels. imis la pa ra kic, Tva lis

eS ma ku ri pa Wu nic, gau Ta ve be li rox ro xic da yoy lo Ci no bac,

mok led, yve la fe ri _ man qa ne bis ga dam yid vels, auq cio ners Tu

su lac qu Cis im mo vaW res max se nebs, yve la baz ro ba ze auci leb­

lad rom ga daey re bi ka ci. dgas xol me sa xel da xe lod Se ko wi­

we bul dax lTan sad Rac, meo re rig Si, af ria le bu li bai ra Re bis

win, yvi Tel Ri le bian, zo lian pe ran gSi ga mow yo bi li, Ta vis

uvar gis sa qo nels usin di sod aqebs da mag ni ti viT izi davs na­

xer xis cqe riT da qan cu li muS tre bis sa xeebs.

`a ra fers da gi ma lavT, ko lo nia Si er T­or pa ta ra Sar Si

ga vex vie, Tu si mar Tle gin daT ico deT da sa sa mar Tlo mac daas­

kvna _ fsi qo pa Tiao. ro gor ggo niaT, sa sa mar Tlos da vuw yeb di

ka maTs? do lar ze ga gi ma zavT vi sac gin daT, me ma gis ari fi ar

vyo fi li ya vi. im CaS ve bul min dvrebs Tu mo ma So reb dnen, fsi­

qo pa Ti ki ara, yve la fe ri viq ne bo di rac imaT pa wa wi na gu lebs

gaa xa reb da _ gin da co fia ni ZaR li da gin da pir sis xlia ni ka­

ci Wa mia. ara, bi Wo, To xis qne viT mo viw yvet di wels! Tan ras

meub ne bian _ fsi qo pa Ti isaa, vinc mud mi vad Cxu bobs da qa lis

am bav Sic zo ma ar ici so. xo az rze xarT? ara, ga gi giaT, kacs

eg am ba vi mo yir We bo des? sa la mi Zmao, Se ni sa xe li? me mak mer fi

var da or do lar ze Tu da me niZ la ve bi, zus tad get yvi, ram de ni

qu la gi Wi ravs xel Si. oRond jer ar Ca xe do. ar Ca xe do! or

do lar ze, ha, mo su la? kar gi ra, sem, Sen ra Ra mo gi vi da, er Ti

wu Ti ma ca le, da gi ne bu li xo ara gaq, eg Ter mo met ri ma ta ko

main cda mainc?~