1 1

Психологија за менаџери

Тема 2Психологија на личност

Проф.д-р Александра СтоилковскаАсс. м-р Гордана Серафимовиќ

Психологијата на личноста изучува три главни групи на проблеми:

I група: Структура на личностаII група: Динамика на личностаIII група: Развој на личноста

I. Структура на личноста

Личност – единствена организација на особини која се формира прекузаемно делување на индивидуата и средината и го одредува општиот,карактеристичен начин на однесување на поединецот.

Структура на личноста – специфични начини на кои цртите или особините наедна индивидуа динамички се организираат и ја формираат нејзината единственаличност.

Особини (црти на личноста) – диспозиции од кои зависи релативно широк обемна активности, кои се формираат и развиваат врз основа на искуството напоединецот.Карактеристики на особините се: генерализираност и универзалност

1. Темперамент

Наследна особина Збир на карактеристики кои се однесуваат на

емоционалните аспекти на личноста од кои зависи:- колку лесно- колку често- со кој емоционален тон- со кој интензитет и траење се јавуваат емоциите.

Според типологијата на Хипокрит постојат 4 видови на темперамент:

Колерички- Брзи и силни реакции- Лесно превзема акција- Лесно се лути

Колерички- Брзи и силни реакции- Лесно превзема акција- Лесно се лути

Флегматичен- Бавни и слаби реакции-Мирен, сталожен, слабо подвижен-Слаби чувства кои слабо семанифестираат

Флегматичен- Бавни и слаби реакции-Мирен, сталожен, слабо подвижен-Слаби чувства кои слабо семанифестираат

Меланхоничен-Ретки, бавни, но силни реакции-Интензивни чувства кои долготраат-Непријатни чувства на тага изагриженост

Меланхоничен-Ретки, бавни, но силни реакции-Интензивни чувства кои долготраат-Непријатни чувства на тага изагриженост

Сангвиничен-Брзи, но слаби реакции-Чувства кои не се изразито силни ине траат долго-Наклонет на ведро расположение

Сангвиничен-Брзи, но слаби реакции-Чувства кои не се изразито силни ине траат долго-Наклонет на ведро расположение

Типологија на Хипокрит

Типологија на Хипокрит

2.КАРАКТЕР И ТИПОВИ НА КАРАКТЕР

Карактер - збир на особини на личноста кои се поврзани со

нејзината морална страна, а се резултат на воспитанието и на

влијанието на средината.

Добар карактерпозитивни морални особини, не секогаш

одлучен.

Слаб карактерпозитивни морални

особини, без решителност.

Лош карактербез цврсти морални

принципи, но одлучен.

Цврст карактерцврсти морални

принципи, енергичен и одлучен.

КАРАКТЕРНИ ОСОБИНИ

Карактерни особини особини кои покажуваат

карактеристично однесувањена една личност, во однос на

нејзините морални сфаќања и морални вредности.

Однос кон другите луѓе: искреност, внимателност,

агресивност, мирољубивост.

Конативни (волеви) особини: упорност,

решителност, дисциплинираност.

Однос кон себе: скромност,

вообразеност, самокритичност

Однос кон работата:

трудољубивост, мрзеливост, совесност,

одговорност.

Карактер

Се формира под влијание на средината, низ процесот насоцијализација.

Фактори кои влијаат во формирањето на карактерот:семејството, училиштето, врсниците, општествениорганизации, масовните медиуми и др.

3. Способности

Способности - црти на личноста од кои што зависатразликите во успешноста на извршување на одредениактивности.

Постојат три групи на способности:1. Интелектуални способности – интелигенција.2.Психомоторни способности – координација, брзина,снага, флексибилност, рамнотежа.3.Сензорни способности – способност за разликување наквалитетот и интензитетот на различни видови дразби кои севосприемаат преку сетилата за вид, слух, мирис, допир, вкус.

4.СтавовиСтавовите ја изразуваат човековата подготвеност за позитивно или

негативно реагирање кон одредени објекти, луѓе или појави.

Според Никола Рот постојат два вида на

ставови

• Лични -карактеристични само за поединецот

• Социјални – за општествено значајни појави, заеднички за повеќе лица

• Предрасуди

Формирање на ставовите

• Стекнати

• Преку сопственото искуство

• Со превземање на туѓите ставови

Фактори

• Културата

• Потесната општествена група

• Особини на личноста

4. Вредности

Вредности - верувања во согласност со кои човекотдејствува по пат на преференции.

Од индивидуално гледиште вредностите претставуваатоценка на поединецот за значајните аспекти на својотличен и на општествениот живот.

ориентации

ВредностиВредносни ориентации

Ставови

5. Типови на личност

Тип на личност - систем на особини или специфичнасинтеза на низа човекови особини кои што карактеризираатедна цела категорија луѓе.

Типологија на Јунг (потврдена од Ајзенк)

Екстравертен типСвртен кон надворешниот свет и другите луѓеОтвореност, подготвеност за акција, реалистичност, комуникативност, интерес за средината.

Интровертен типСвртен кон себеПовлеченост, воздржаност во изразување на емоции Слаби контакти со другите луѓеЗанимавање со сопствените доживувања.

Фактори за развој на личноста

Биолошкифактори

• Ги одредуваат генетските способности и горната граница на развојот на личноста (пр.IQ).

• Нервен систем, телесна конституција, активност на мозокот и др.

Социјални фактори

• Надворешни влијанија кои може да го забрзаат, успорат или во одредени правци да го насочат формирањето на особините и однесувањето на личноста.

• Семејството, училиштето, културата, врсниците, околината, општествените организации и др. (Воспитанието)

Самоактивност

• Приспособување на околината кон потребите на личноста.• Поставување цели и нивна реализација.

Личност според ФројдНАДЈАС

(Superego)Социјална страна на

НАДЈАС(Superego)

Социјална страна на личноста.

Норми, морални вредности, идеали.

ЈАС (Ego)Ускладување на инстинктите наТОА со барањата нанадворешниот свет.

ТОА (Id)- Несвесна страна на личноста,носител на нагонскатаенергија.-Инстинкт на животот: глад, жед, сексуален инстинкт.-Инстинкт на смртта: вроден, несвесен стремеж, желбаза смрт.

Личност според Олпорт

Според Олпорт, личноста претставува динамична организација наоние психофизички системи внатре во индивидуата коишто гоопределуваат нејзиното карактеристично однесување икарактеристичен начин на мислење.

Постојат два вида особини на личноста:

• Генерализирани тенденции на однесување застапени кај мнозинството луѓе.

• Се формираат под влијание на социјалните фактори (пр.култура).

Општи особини

• Особини карактеристични само за една индивидуа.Персонални особини