Ö RENMEFAAL YET -1 Ö RENMEFAAL YET -1aozbay/GMINT-241/PRIZ TESISATLARI.pdf3 Ö RENMEFAAL !YET !-1...

38
3 ÖRENME FAALYET-1 Uygun ortam salandnda istenilen sürede, priz tesisat kablolarn çekebileceksiniz. Elemanlarn montaj ve balantlarn yapabileceksiniz. Priz çeitleri, linye ve sorti hatlarnda kullanlan iletken kesitleri hakknda bilgi toplaynz. Bu konuyla ilgili çeitli firmalarn kataloglarn inceleyiniz. Kuvvetli akm ve iç tesisat yönetmeliini okuyunuz. 1. PRZ TESSATI 1.1. Priz Linyesi 1.1.1. Tanm Datm tablosundan ilk beslenen priz sortisi buvatna kadar olan besleme hattna denir. ekil 1.1’de priz linyesi gösterilmektedir. ekil 1.1: Priz linyesi 1.1.2. Standart Kablo Kesitleri Priz linyesinde standart kablo kesiti olarak 2.5 mm2 NYA (tek damarl) kablo çekilmesi gerekmektedir. Linye hatlarnda TSE (Türk Standartlar Enstitüsü) ve CE (Avrupa Birlii)’ye göre faz, siyah-kahverengi; nötr, mavi; toprak, sar-yeil renkte 2.5 mm2 NYA ARATIRMA AMAÇ ÖRENME FAALYET-1

Transcript of Ö RENMEFAAL YET -1 Ö RENMEFAAL YET -1aozbay/GMINT-241/PRIZ TESISATLARI.pdf3 Ö RENMEFAAL !YET !-1...

Page 1: Ö RENMEFAAL YET -1 Ö RENMEFAAL YET -1aozbay/GMINT-241/PRIZ TESISATLARI.pdf3 Ö RENMEFAAL !YET !-1 Uygunortamsa land! !nda istenilensürede,priztesisat!kablolar!n!çekebileceksiniz.

3

Ö RENME FAAL!YET!-1

Uygun ortam sa land! !nda istenilen sürede, priz tesisat! kablolar!n! çekebileceksiniz.Elemanlar!n montaj ve ba lant!lar!n! yapabileceksiniz.

Priz çe"itleri, linye ve sorti hatlar!nda kullan!lan iletken kesitleri hakk!nda bilgitoplay!n!z. Bu konuyla ilgili çe"itli firmalar!n kataloglar!n! inceleyiniz. Kuvvetliak!m ve iç tesisat yönetmeli ini okuyunuz.

1. PR!Z TES!SATI1.1. Priz Linyesi

1.1.1. Tan"m"

Da !t!m tablosundan ilk beslenen priz sortisi buvat!na kadar olan besleme hatt!nadenir. #ekil 1.1’de priz linyesi gösterilmektedir.

#ekil 1.1: Priz linyesi

1.1.2. Standart Kablo Kesitleri

Priz linyesinde standart kablo kesiti olarak 2.5 mm2 NYA (tek damarl!) kabloçekilmesi gerekmektedir. Linye hatlar!nda TSE (Türk Standartlar! Enstitüsü) ve CE (AvrupaBirli i)’ye göre faz, siyah-kahverengi; nötr, mavi; toprak, sar!-ye"il renkte 2.5 mm2 NYA

ARA#TIRMA

AMAÇ

Ö RENME FAAL!YET!-1

Page 2: Ö RENMEFAAL YET -1 Ö RENMEFAAL YET -1aozbay/GMINT-241/PRIZ TESISATLARI.pdf3 Ö RENMEFAAL !YET !-1 Uygunortamsa land! !nda istenilensürede,priztesisat!kablolar!n!çekebileceksiniz.

4

kabloyla çekilmelidir. A"a !da Resim 1.1’de priz linyesinde kullan!lan NYA kablogösterilmektedir.

Resim 1.1: Priz linyesinde kullan!lan 2.5 mm2 NYA kablo

A"a !daki tabloda standart iletken kesitleri görülmektedir.

Nominalkesitmm 2

D!"çapmm

Neta !rl!kkg/km

Standart sevkuzunlu um

20°C derecedeiletken DCdirenci !"#$

Ak!m ta"!ma kapasitesi30ºC derecedeBoru içinde(toprak) A

HavadaA

11.52.54610162535507095120150185240

2.42.63.23.84.36.07.08.49.51112.814.816.418.020.023.0

15193046651101702653604906859301160143017902340

1001001001001001001001001001000100010001000100010001000

18.112.17.414.613.081.831.150.7270.5240.3870.2680.1930.1530.1240.09910..754

1116202635466282100120152184212---

182434445475100130160200250294345400450540

Tablo 1.1: Standart kablo kesitleri

1.2. Priz Sortisi

1.2.1. Tan"m"

Priz linyesi buvat!ndan, prize kadar olan hatta priz sortisi denir. A"a !da #ekil 1.2’depriz sortisi görülmektedir.

Page 3: Ö RENMEFAAL YET -1 Ö RENMEFAAL YET -1aozbay/GMINT-241/PRIZ TESISATLARI.pdf3 Ö RENMEFAAL !YET !-1 Uygunortamsa land! !nda istenilensürede,priztesisat!kablolar!n!çekebileceksiniz.

5

#ekil 1.2: Priz sortisi

1.2.2. Standart Kablo Kesitleri

Priz sortisinde standart kablo kesiti olarak 2.5 mm2 NYA (tek damarl!) kablokullan!lmaktad!r. Sorti hatlar!nda TSE (Türk Standartlar! Enstitüsü) ve CE (AvrupaBirli i)’ye göre faz, siyah; nötr, mavi; toprak, sar!-ye"il renkte 2.5 mm2 NYA kabloylaçekilmelidir. Priz sorti hatlar!nda kullan!lan kablonun kesiti, priz linye hatt!nda kullan!lankablonun kesitiyle ayn! oldu u Resim 1.1’de gösterilmektedir. Standart kablo kesitlerininTablo 1.1’de verilen kablo kesitleriyle ayn! oldu u gösterilmektedir.

1.3. Prizler

1.3.1. Çe$itleri ve Yap"s"

Tesisat yap!m "ekline göre priz çe"itleri: S!va alt! priz S!va üstü priz Nemliyer-antigron (etan") priz

1.3.1.1. S"va Alt" Prizin Yap"s" ve Çe$itleri

D!" çerçevesi sert PVC madde, bakalit veya termoplastik malzemeden yap!lm!"t!r. D!"k!sm! çe"itli renkte plastik malzeme veya a aç kaplama olarak üretilir. Enerjinin ba lanaca !kontak yuvalar! düzene i, yanmaz özellikli PVC veya porselen malzemenin içindebulunmaktad!r. Prizin, kablolar!n ba lanaca ! iletken ba lant! uçlar! ve kontaklar! d!"!nda,temas edilen yüzeyi ve d!" yüzeyi yal!tkand!r. Gövde üzerinde ak!m ta"!yan iletken k!s!m veparçalar!, sert bak!rdan veya bak!r ala"!ml! sert malzemeden yap!lm!"t!r. Toprakl! vetopraks!z olarak iki gruba ayr!lmaktad!r. Uygulamada en çok toprakl! priz kullan!lmaktad!r.Kullan!m amaçlar!na göre de i"ik amaçl! s!va alt! prizler, çe"itli firmalar taraf!ndanüretilmektedir. A"a !da çe"itli s!va alt! priz çe"itleri gösterilmektedir.

Page 4: Ö RENMEFAAL YET -1 Ö RENMEFAAL YET -1aozbay/GMINT-241/PRIZ TESISATLARI.pdf3 Ö RENMEFAAL !YET !-1 Uygunortamsa land! !nda istenilensürede,priztesisat!kablolar!n!çekebileceksiniz.

6

Resim 1.2: S"va alt" priz Resim 1.3: S"va alt" toprakl" priz

Resim1.4: Toprakl" priz (UPS) Resim 1.5: Kapakl" priz

Resim 1.6: !kili priz (UPS) Resim 1.7: !kili priz

Page 5: Ö RENMEFAAL YET -1 Ö RENMEFAAL YET -1aozbay/GMINT-241/PRIZ TESISATLARI.pdf3 Ö RENMEFAAL !YET !-1 Uygunortamsa land! !nda istenilensürede,priztesisat!kablolar!n!çekebileceksiniz.

7

Resim 1.8: TV radyo prizi Resim 1.9: Uydu sat prizi

Resim 1.10: !kili nümerik (2 adet) Resim 1.11: !kili data prizi

Resim 1.12: !kili data prizi kat nümerik Resim1.13: Telefon prizi

Page 6: Ö RENMEFAAL YET -1 Ö RENMEFAAL YET -1aozbay/GMINT-241/PRIZ TESISATLARI.pdf3 Ö RENMEFAAL !YET !-1 Uygunortamsa land! !nda istenilensürede,priztesisat!kablolar!n!çekebileceksiniz.

8

Uygulamada, kullan!m amac!na göre çok çe"itli s!va alt! priz bulunmaktad!r. Çe"itlifirmalar!n kataloglar!ndan kullan!m yerine göre istedi iniz prizi seçebilirsiniz.

1.3.1.2. S"va Üstü Prizin Yap"s" ve Çe$itleri

D!" çerçevesi sert PVC madde veya bakalit malzemeden yap!lm!"t!r. Enerjininba lanaca ! kontak yuvalar! düzene i, yanmaz özellikli PVC veya porselen malzemeniniçinde bulunmaktad!r. Prizin kablolar!n ba lanaca ! iletken ba lant! uçlar! ve kontaklar!d!"!nda, temas edilen yüzey ve d!" yüzeyi yal!tkand!r. Gövde üzerinde ak!m ta"!yan iletkenk!s!m ve parçalar! sert bak!rdan veya bak!r ala"!ml! sert malzemeden yap!lm!"t!r. Günümüzteknolojisinde s!va üstü prizler, yerini nemli yer prizlerine ve plastik kanal prizlerineb!rakm!"t!r. Büro ve ofis uygulamalar!nda, dekoratif görünüm ve çok amaçl!kullan!lmas!ndan dolay! plastik kanal prizleri tercih edilmektedir. Bu yüzden s!va üstüprizlerin kullan!m alanlar! azalm!"t!r. Resim 1.14’te plastik kanal prizi gösterilmektedir.

Resim 1.14: Plastik kanal prizi

A"a !daki resimlerde de i"ik s!va üstü priz çe"itleri gösterilmektedir.

Resim 1.15: S"va üstü priz Resim 1.16: S"va üstü toprakl" priz

Page 7: Ö RENMEFAAL YET -1 Ö RENMEFAAL YET -1aozbay/GMINT-241/PRIZ TESISATLARI.pdf3 Ö RENMEFAAL !YET !-1 Uygunortamsa land! !nda istenilensürede,priztesisat!kablolar!n!çekebileceksiniz.

9

Resim 1.17: S"va üstü nümerik Resim 1.18: S"va üstü düz priz

Resim 1.19: TV anten prizi geçi$li Resim 1.20: S"va üstü toprakl" priz

Resim 1.21: S"va üstü trifaze priz Resim 1.22: Trifaze duvar priz

Page 8: Ö RENMEFAAL YET -1 Ö RENMEFAAL YET -1aozbay/GMINT-241/PRIZ TESISATLARI.pdf3 Ö RENMEFAAL !YET !-1 Uygunortamsa land! !nda istenilensürede,priztesisat!kablolar!n!çekebileceksiniz.

10

1.3.1.3. Nemli Yer-Antigron (Etan$) Prizin Yap"s" ve Çe$itleri

Nemli yer tesisat!nda kullan!lan prizler, toz, nem, su, patlay!c! ve yan!c! gaza kar"!koruyucu içerisine al!nm!"t!r. D!" çerçevesi sert PVC madde, bakalit malzemeden veyatermoplastik malzemeden yap!lm!"t!r. Enerjinin ba lanaca ! kontak yuvalar! düzene i,yanmaz özellikli PVC veya porselen malzemenin içinde bulunmaktad!r. Gövde üzerinde,ak!m ta"!yan iletken k!s!m ve parçalar!, sert bak!rdan veya bak!r ala"!ml! sert malzemedenyap!lm!"t!r. A"a !da de i"ik nemli yer priz çe"itleri gösterilmektedir.

Resim 1.23: Antigron priz Resim 1.24: Antigron toprakl" priz

Resim 1.25: Antigron toprakl" kapakl" priz Resim 1.26: Antigron TV anten prizi geçi$li

Page 9: Ö RENMEFAAL YET -1 Ö RENMEFAAL YET -1aozbay/GMINT-241/PRIZ TESISATLARI.pdf3 Ö RENMEFAAL !YET !-1 Uygunortamsa land! !nda istenilensürede,priztesisat!kablolar!n!çekebileceksiniz.

11

Resim 1.27: Antigron nümerik Resim 1.28: Üç kutuplu priz

Resim 1.29: Duvar priz kauçuk Resim 1.30: Trifaze polyester priz

1.3.2. Özellikleri

Kullan!m alanlar! oldukça fazlad!r. Yap!lar!n!n sa lam ve uzun ömürlü olmas!nedeniyle binalarda, ofislerde ve sanayide sürekli kullan!lan bir elektrik malzemesidir. Bir fi"arac!l! !yla, do rudan veya uzatma kablosuyla elektrikli cihazlara enerji aktarmak içinkullan!lan bir araçt!r.

1.4. Priz Tesisat" Kablosunu Çekme

1.4.1. !$lem S"ras" Binan!n kaba in"aat!nda, projeye uygun denetim yap!larak linye buvat! ile kat

panosu aras!ndaki borulama i"lemi yap!l!r. Bu i"lem, tavana demir dö"endikten(tabliye) sonra pas pay! konularak (borunun ezilmemesi için) beton dökülmedenönce yap!l!r. #ekil 1.3’te bu i"lem gösterilmektedir.

Page 10: Ö RENMEFAAL YET -1 Ö RENMEFAAL YET -1aozbay/GMINT-241/PRIZ TESISATLARI.pdf3 Ö RENMEFAAL !YET !-1 Uygunortamsa land! !nda istenilensürede,priztesisat!kablolar!n!çekebileceksiniz.

12

#ekil 1.3: Kat panosu ile linye buvat" aras"ndaki boru hatt"

Binan!n duvarlar! i"lendikten sonra linye buvat! ile priz kasas! aras!ndaki ini"borular! at!l!r. At!lacak olan bütün borular, duvarlarda yatay ve dikey olmal!d!r.Kesinlikle çapraz olarak boru at!lmamas! gerekir. Borular!n uçlar!na prizkasalar! monte edilmelidir. #ekil 1.4’te bu i"lem gösterilmektedir.

#ekil 1.4: Linye buvat" ile priz kasas" aras"ndaki ini$ borular"

Kat panosundan linye buvat!na kadar olan linye hatt!, susta ve k!lavuzyard!m!yla çekilir. Linye hatlar! kesinlikle müstakil hat olarak çekilmelidir.

Page 11: Ö RENMEFAAL YET -1 Ö RENMEFAAL YET -1aozbay/GMINT-241/PRIZ TESISATLARI.pdf3 Ö RENMEFAAL !YET !-1 Uygunortamsa land! !nda istenilensürede,priztesisat!kablolar!n!çekebileceksiniz.

13

Toprak ve nötr ba lant!lar!, hiçbir "ekilde ortak olarak kullan!lmamal!d!r. #ekil1.5’te üç farkl! renkte çekilmi" linye hatt! gösterilmektedir.

#ekil 1.5: Kat panosundan linye buvat"na kadar linye hatt" çekimi

Linye buvat!ndan s!va alt!nda yap!lan sorti ini"leri kullan!larak susta ve k!lavuzyard!m!yla priz sortisi çekimi yap!l!r. #ekil 1.6’da priz linyesi ile ayn! renkteçekilmi" priz sortisi gösterilmektedir.

#ekil 1.6: Linye buvat"ndan priz kasas"na kadar olan priz sortisi çekimi

Page 12: Ö RENMEFAAL YET -1 Ö RENMEFAAL YET -1aozbay/GMINT-241/PRIZ TESISATLARI.pdf3 Ö RENMEFAAL !YET !-1 Uygunortamsa land! !nda istenilensürede,priztesisat!kablolar!n!çekebileceksiniz.

14

Buvatlardaki renk kotlar!na uygun çekilmi" priz linye ve sorti kablolar!n!nrenkleri, birbirine uyumlu olacak "ekilde klemens veya kovanla ba lan!r. #ekil1.7’de buvat ba lant!s! gösterilmektedir.

#ekil 1.7: Buvatta priz linyesinin ve priz sortilerinin ba%lant"lar"n"n yap"lmas"

Ana panodan priz linyesinin üzerindeki her priz sortisine uygun W otomatba lant!s! yap!l!r. #ekil 1.8’de priz sortilerinin ana panodaki W otomatlaraba lant!s! gösterilmektedir.

#ekil 1.8: Priz sortilerinin ana panodaki W otomat ba%lant"lar"n"n yap"lmas"

Page 13: Ö RENMEFAAL YET -1 Ö RENMEFAAL YET -1aozbay/GMINT-241/PRIZ TESISATLARI.pdf3 Ö RENMEFAAL !YET !-1 Uygunortamsa land! !nda istenilensürede,priztesisat!kablolar!n!çekebileceksiniz.

15

Sortinin sonu olan priz kasas!nda bulunan kablolara ilgili prizi ba layarak prizsortisini tamamlam!" oluruz. #ekil 1.9’da prizlerin kasalara ba lant!lar!gösterilmektedir.

#ekil 1.9: Priz kasalar"nda prizlerin ba%lant"lar"

1.4.2. Dikkat Edilecek Hususlar Priz linyesi ve priz sortisinin projeye uygun borulama i"lemi yap!l!rken

mümkün oldu unca dirsek kullan!lmamal!d!r. Dirsekle birle"tirme yap!lacaksadirseklerin borulara tam olarak oturtulmas! gerekir. Dirseklerin borulardanç!kmamas! için hemen s!va ya da alç!yla sabitlenmesi gerekmektedir.

Borulama i"lemi s!ras!nda, tesisata konacak olan buvat ve kasa yerle"imine özengösterilmelidir. Prizlerin yer dö"emesinden yüksekli i 40-50 cm olmal!d!r. Binayap!m!nda s!va pay! göz önünde bulundurulup kasa ve buvat yerle"imi, bukonuya dikkat edilerek yap!lmal!d!r.

Binan!n s!va i"lemleri tamamen bittikten sonra, daha önce dö"enen borular!niçine kablo çekim i"lemi yap!lmal!d!r. Bu i"lem s!ras!nda priz linye vesortisinde üç ayr! renk kodu kullan!lmal!d!r. Faz, siyah ya da kahverengi; nötr,kesinlikle mavi; toprak iletkeni olarak da sar!-ye"il kablo renk kodukullan!lmal!d!r.

Önceden yap!lm!" olan borulama sisteminin içine susta gönderilmelidir.Sustan!n sonunda bulunan ba lant! eleman!na, üç ayr! renk kodundakullan!lacak olan kablolar!n PVC k!sm! soyularak geçirilip s!k!"t!r!lmal!d!r.Sustan!n çekimi s!ras!nda kablolar!n sustadan ayr!lmamas! için ek yeri ince birbantla sar!lmal!d!r.

Normal yuvarlak buvatlarda en fazla dört giri" ç!k!" yap!labilir. Daha fazla giri"ç!k!" gerektiren yerlerde kare buvat kullan!lmal!d!r.

Page 14: Ö RENMEFAAL YET -1 Ö RENMEFAAL YET -1aozbay/GMINT-241/PRIZ TESISATLARI.pdf3 Ö RENMEFAAL !YET !-1 Uygunortamsa land! !nda istenilensürede,priztesisat!kablolar!n!çekebileceksiniz.

16

1.5. Priz Ba%lant"lar"n" Yapma

1.5.1. Buvat Ba%lant"lar"n" Yapma

Kablo çekim i"lemi bittikten sonra, buvatlarda ve kasalarda 30 cm’lik iletken pay!b!rak!l!r. Buvat ba lant!lar!nda ayn! renk kodlar!na sahip olan kablolar!n eklenmesi gerekir.Birle"tirme yap!lacak kablolar!n uçlar! ayn! boyda aç!ld!ktan sonra birbirine eklenmelidir. Buekler birbirlerine s!k!ca tutturulur. Eklerin ayr!lmamas! ve kablo gruplar!n!n birbirlerinetemas etmemesi için klemens ya da kovan ile buvat içinde muhafazas! yap!l!r. Yap! denetimfirmalar! buvatlardaki eklerin klemensle yap!lmas!n! istemektedir.

1.5.2. Priz Kablo Ba%lant"lar"n" Yapma

Priz kasas!nda ileride olu"abilecek ar!zalar göz önünde bulundurulup yeteri kadarkablo pay! b!rak!lmal!d!r. $letkenlerin uçlar! priz gövdesinde bulunan konta !n boyu kadaraç!lmal!d!r. Kasada bulunan kablolar, priz gövdesinin alt!ndan geçirilerek priz ba lant!s!yap!lmal!d!r. Prizin gövdesi üzerinde bulunan harfe göre ilgili renkli kablo, harfin bulundu ukonta a ba lanmal!d!r. Prizde bulunan iletkenlerin ba land! ! kontaklardaki vidalar iyices!k!"t!r!lmal!d!r. Bütün vidalar s!k!ld!ktan sonra priz kasas!na sa lam bir "ekildetutturulmal!d!r.

1.5.3. Ba%lant"larda Dikkat Edilecek Hususlar

Buvatlarda ve kasalarda yeteri kadar kablo pay! b!rak!lmal!d!r. Ayn! renk kodunda bulunan kablolar birbirleriyle eklenmelidir. $letken uçlar! ayn! boyda aç!lmal!, bak!r iletken kabloda bir zedelenme

olmamal!d!r. Eklenecek kablolar birbirlerine iyice tutturulmal!d!r. Birle"tirilen k!s!mlar klemens veya kovanla muhafaza edilmelidir. K!sa devre

olmamas! için aç!kta uç b!rak!lmamal!d!r. Bütün i"lemler bittikten sonra buvat kapa ! s!k!ca kapat!lmal!d!r. Priz kasas!nda prizin gövdesine yap!lan ba lant!, gövdenin alt!ndan

yap!lmal!d!r. Ayn! boyda aç!lan iletken kablolar, zedelenmeden priz gövdesinde bulunan

konta a iyice tutturulmal!d!r. Prizin gövdesinde yazan harflere göre ilgili renk kodundaki kablo, ait oldu u

konta a ba lanmal!d!r. Priz, kasas!na sa lam bir "ekilde tutturulmal!d!r.

1.6. Kuvvetli Ak"m Yönetmeli%i Kuvvetli ak!m tesisleri her türlü i"letme durumunda, cana ve mala herhangi bir

zarar vermeyecek ve tehlike olu"turmayacak bir biçimde yap!lmal!d!r. Topraklamalar ve endirekt temasa kar"! di er koruma yöntemleri: Elektrik

kuvvetli ak!m tesislerinin topraklanmas!nda Elektrik TesislerindeTopraklamalar Yönetmeli i hükümleri uygulan!r.

Page 15: Ö RENMEFAAL YET -1 Ö RENMEFAAL YET -1aozbay/GMINT-241/PRIZ TESISATLARI.pdf3 Ö RENMEFAAL !YET !-1 Uygunortamsa land! !nda istenilensürede,priztesisat!kablolar!n!çekebileceksiniz.

17

Endirekt temasa kar"! "ebeke tiplerine göre uygulanabilecek di er korumayöntemleri ve "ebeke tip s!n!flamalar! için Elektrik $ç Tesisleri Yönetmeli i’ndebelirtilen ilgili hükümler de göz önüne al!n!r.

$ç a"!r! gerilimlerde toprak temas! sonucunda olu"acak a"!r! gerilimlere kar"!al!nacak önlemler: 3 amperden küçük kapasitif toprak temas ak!mlar!nda ark,özel bir önlem al!nmadan kendi kendine söner. Toprak temas ak!m!n!n dahabüyük de erlerinde, "ebekenin y!ld!z noktas! topraklanmal!d!r.

Tesislerin bütün bölümleri, i"letme ko"ullar! nas!l olursa olsun, k!sa devreak!m!n!n kesilmesine ve bu kesilme an! da dâhil olmak üzere, en büyük k!sadevre ak!m!n!n etkisiyle insanlar için herhangi bir tehlike olu"mas!na, yang!nç!kmas!na ya da tesisin zarara u ramas!na engel olacak "ekilde düzenlenmeli veboyutland!r!lmal!d!r.

Her koruma eleman! hemen önündeki i"letme eleman!n!n korunmas!n!sa layacak "ekilde, bu eleman!n anma de erine göre ayarlanmal!, gerekirsedaha sonraki i"letme elemanlar! için de yedek koruma görevi yapabilmelidir.

Tesislerdeki elektrik donan!mlar!n!n a"!r! ak!mlara kar"! korunmas! genel kuralolarak sigortalarla ya da kesicilerle yap!lacakt!r. Sigortalar, minyatür kesiciler,kesiciler ve kesicilerin bulunduklar! yerde ula"!labilecek en büyük devreak!m!n! güvenlikle kesebilecek de erde seçilmelidir. Üzerine tel sar!larakköprülenmi" veya yanmam!" sigortalar kullan!lmamal!d!r.

A"!r! ak!mlara kar"! koruma düzeni, ar!za oldu unda tehlike alt!nda kalaniletkenlerin ak!m!n!n kesilmesini sa layacak biçimde yerle"tirilmelidir. Bunakar"!l!k topraklanm!" sistemlerde, a"!r! ak!mlara kar"! koruma düzenininçal!"mas! s!ras!nda topraklama tesisleri sistemden ayr!lmamal!, topraklamatesisleri direnci yükseltilmemelidir.

Kuvvetli ak!m elektrik ayg!tlar!n!n gerilim alt!ndaki bölümleri, i"letme gerilimive yerel ko"ullar göz önüne al!narak topra a kar"!, kendi aralar!nda güvenli vesürekli bir biçimde yal!t!lmal!d!r.

1.7. Elektrik !ç Tesisleri Yönetmeli%i

El ula"ma uzakl! ! içinde bulunan iletken ve kablolar!n koruyucu örtü ve d!"k!l!flar!, elektrik i"letme araçlar!n!n mahfazalar! içine sokulmal!d!r.

Kablo ba"l!klar! ve ba lant! kutular!ndan ba"ka hiçbir metal örtü, elektrik i"letmearaçlar!n!n ba lant! yerinin içine girmemelidir.

Evlerde, bürolarda, ticarethanelerde, i"letmelerde vb. i" yerlerinde kullan!lantüketici ayg!tlar!n ve makinelerin fi" ve priz üzerinde ta"!nabilir ba lant!lar!n!nyap!lmas!nda #ekil 1.10’da gösterilen ba lant! "artlar! geçerlidir. Bu "ekle uygunolarak ayg!t!n ya da makinenin gövdesi, fi" ve priz üzerinden, korumatopraklamas!na ba lanmal!d!r.

Page 16: Ö RENMEFAAL YET -1 Ö RENMEFAAL YET -1aozbay/GMINT-241/PRIZ TESISATLARI.pdf3 Ö RENMEFAAL !YET !-1 Uygunortamsa land! !nda istenilensürede,priztesisat!kablolar!n!çekebileceksiniz.

18

a . . . . do ru ba lant!lar 0 . . . . . . orta iletken ( nötr iletkeni )b . . . . yanl!" ba lant! Ki (Rk) . . koruma topraklamas!

#ekil 1.10: Elektrik tüketicilerini koruma topraklamas"nda, fi$ ve priz üzerinden ta$"nabilirba%lant"lar"n yap"lmas"

Topraklama konta ! olan prizler, koruma iletkenine ba lanmadankullan!lmamal!d!r.

Topraklama konta ! olan prizlerin bulundu u bir yerde ya da koruma iletkenli birkoruma sisteminde kullan!lan i"letme araçlar!nda topraklama konta ! olmayan prizlerve koruma düzeni olmayan i"letme araçlar! kullan!lmamal!d!r.

Küçük gerilim ve koruyucu ay!rma sistemi ile korunan tesislerde kullan!lan prizler,bu hükmün d!"!ndad!r.

Koruyucu ay!rma düzeni kullan!lan tesislerde prizlerin topraklama konta !bulunmayabilir.

Anahtardan, anahtar alt! prize geçi" yap!lamaz. Bu priz bulundu u konumbak!m!ndan bu ad! alm!"t!r. Anahtara ve anahtar alt! prize gelen besleme iletkenlerinormal olarak ayr! borular içinde çekilir.

$ç tesislerde kullan!lacak fi" ve prizler Türk standartlar!na uygun olmal! vebunlarda topraklama konta ! olarak koruyucu kontak bulunmal!d!r.

$ç tesislerde kullan!lacak fi" ve prizlerin anma de erleri 10 A’n!n alt!ndaolamaz. Belirli bir cihaz için öngörülen prizlerin anma ak!mlar! cihaz gücü ileuygun olacak ve bu prizlerin anma ak!mlar! 16 A’n!n alt!nda olmayacakt!r.

Koruma iletkenleri f!" ve prizlerin toprak i"areti bulunan yerlerine ba lanmal!d!r. Elektrik tesislerinde lambalar!n duy ve soketlerine tak!l! prizler kullan!lamaz.

Ayn! "ekilde sabit fi"leri bulunan çoklu prizler de kullan!lamaz.

M

4

R S T 0 KiR S T KiR Ki 0R 0

1 2 3

Rk

ab

Page 17: Ö RENMEFAAL YET -1 Ö RENMEFAAL YET -1aozbay/GMINT-241/PRIZ TESISATLARI.pdf3 Ö RENMEFAAL !YET !-1 Uygunortamsa land! !nda istenilensürede,priztesisat!kablolar!n!çekebileceksiniz.

19

Prizler da !t!m kutusu olarak kullan!lamaz. S!va alt! tesislerde prize ba lanan iletkenlerin üzerindeki yal!tkanlar!n, prizin

tutturma parçalar! ile zedelenmemesine dikkat edilmelidir. Büyük salonlarda; zemine bu amaç için yap!lm!" olanlar, kullan!lmak ve gerekli

koruyucu tedbirler al!nmak "art! ile priz tesis edilebilir. Konutlarda salonlar (20 m2 den büyük alanl!) ve mutfak için en az iki"er, odalar

ve banyo için en az birer priz tesis edilmelidir. Barakalar, basit köy evleri hariçolmak üzere ayr!ca; çama"!r makinesi, bula"!k makinesi ve müstakil linyeden üçadet ayr! linye tesis edilmelidir.

Müstakil linyeden beslenen bu prizlerin güçleri, söz konusu elektrikli cihazlar!na"a !da verilen güçlerinden az olamaz.

Gücü (KW) Sigorta ak!m! (A)Çama"!r makinesi 2.5 16Bula"!k makinesi 2.5 16Elektrikli f!r!n/ocak 2.0 16

Tablo 1.2: Elektrikli cihazlar"n güç tablosu

Konutlar ile kre", çocuk yuvas! ve okul gibi çocuklar!n bulundu u yerlerdeprizlerin perdeli (shutter) tip olmas! tavsiye edilir.

Priz devreleri ayd!nlatma devrelerinden ayr! olacakt!r. Ancak zorunlu durumlarda vetablolardan her birinde yaln!z bir priz bulunmas! durumunda ayd!nlatma devresine ençok bir priz ba lanabilir. Gerekti inde priz devresine de bir lamba ba lanabilir.

Priz sortileri ve linyeleri için en az 2.5 mm2 kesitli yal!t!lm!" bak!r iletkenlerkullan!lacakt!r.

Priz linye hatlar! ev tipi devre kesicilerle korunacakt!r. Bu kesicilerin k!sa devreak!mlar! en az 3 kA olacakt!r.

Bir priz linyesine ba lanacak sorti say!s!, priz güçleri bir fazl! priz için en az 300W (konutlarda müstakil linyeden beslenen priz güçleri hariç), üç fazl! priz için enaz 600 W olmak üzere ihtiyaca göre belirlenecektir.

Belirlemede linye yükü ve gerilim dü"ümü de göz önünde bulundurulacakt!r(#antiye elektrik tesislerinde kullan!lan bir yerde priz güç hesab!na kat!lmaz.).

Prizlere ba lanacak ayg!tlar belli ise sorti say!s! bunlar!n miktar!na görebelirlenecektir.

Ayd!nlatma ve priz devrelerine ba lanacak sorti say!s! bir fazl! devrelerdeayd!nlatma için 9, priz için 7’den fazla olmayacakt!r.

Priz devrelerindeki a"!r! ak!m koruma düzeni yaln!z hatlar!n izin verilen yükünede il, devreye ba l! prizlerin anma ak!m!na da yani iki de erden daha dü"ük olan!naayar edilmelidir.

Ev ve benzeri yerlerdeki ayd!nlatma devreleri, anma ak!mlar! 16 A’ya kadar olanprizleri de bulunan ayd!nlatma devreleri ve prizlerinin anma ak!mlar! 16 A’yakadar olan salt priz devreleri, ancak 10 A’ya kadar olan sigorta ve otomatiksigortalarla korunabilir. Ev ve benzeri yerlere ait tipte (gecikmesiz) otomatiksigortalar kullan!l!rsa bunlar!n anma ak!m! 16 A olabilir.

Page 18: Ö RENMEFAAL YET -1 Ö RENMEFAAL YET -1aozbay/GMINT-241/PRIZ TESISATLARI.pdf3 Ö RENMEFAAL !YET !-1 Uygunortamsa land! !nda istenilensürede,priztesisat!kablolar!n!çekebileceksiniz.

20

Farkl! linye ve kolon devrelerine ait iletkenler ayr! borulardan geçirilemez. Üç fazl!besleme durumunda ilk fazlara ayr!lma noktas!na kadar, üç faz!n iletkenleri ayn!boru içinden geçirilebilir.

Page 19: Ö RENMEFAAL YET -1 Ö RENMEFAAL YET -1aozbay/GMINT-241/PRIZ TESISATLARI.pdf3 Ö RENMEFAAL !YET !-1 Uygunortamsa land! !nda istenilensürede,priztesisat!kablolar!n!çekebileceksiniz.

25

Ö RENME FAAL!YET!-2

Uygun ortam sa land! !nda, istenilen sürede i"in tekni ine uygun seyyar fi" ve prizkablosu haz!rlayabileceksiniz.

Seyyar kablolar!n kullan!lma alanlar!n! ara"t!rarak hayat!m!za kazand!rd! !kolayl!klar hakk!nda bilgi toplay!n!z.

2. SEYYAR KABLO BA LANTILARI

2.1. Seyyar Kablo

Elektrikli cihaz ve makinelerin kendi besleme kablolar!n!n prizlere yeti"medi idurumlarda seyyar olan ve bir ucunda priz, di er ucunda fi" bulunan ta"!nabilir ba lant!kablolar!d!r. Seyyar kablolar aç!kta oldu u gibi özel makara "eklinde de yap!labilir.

2.1.1. Cinsi ve Özelli%i

Seyyar kablolar, ba lant!s! yap!lan cihaz!n gücüne, kullan!m amac!na ve çekti i ak!mauygun olmal!d!r. Kordon veya uzatmalar için NYAF veya piyasa ad!yla TTR kablolarkullan!lmal!d!r.

Kablo makaras! ve bu makara üzerinde sar!l! olan kablo, belirlenen kullan!m ölçümlerido rultusunda a"!r! !s! çekmemelidir. Kablo sarg! makaralar!, a"!r! !s!ya kar"! koruyucuayg!tla donat!lmal!d!r. Kablonun uzunlu una göre seyyarda kullan!lan kablonun kesitide i"mektedir.

Seyyar kablolar çok telli, bak!r iletkenli, iki veya çok damarl! yumu"ak plastiktenyap!l!r. Damar k!l!flar! renklendirme veya numaraland!rmayla tan!mlan!r. Kauçuk veyaplastik kökenli dolgu k!l!f! yumu"ak malzemedir. D!" k!l!f! beyaz, gri ve siyah renktedir.

Bir seyyar kablo makaras" üzerinde $u bilgiler bulunmal"d"r: Seyyar kablo makaras!n!n tipini ve çal!"ma yerini bildiren i"aret veya sembol:

Seyyar kablo makaras! sadece kuru nemsiz odalarda veya sudan korunmas!gereken yerlerde kullan!lacaksa “üçgen içerisinde damla” i"areti, suya kar"!s!zd!rmazl!k sa lanacaksa “iki damla” i"areti bulunmal!d!r.

Seyyar kablo makaras! gerecinin çal!"ma de erleri: Kablo makaras!n!nçal!"aca ! ak!m cinsleri, nominal gerilimi, ak!m!, maksimum nominal güçde erleri bulunmal!d!r.

Makarada kullan!lan kablonun mesafesi bulunmal!d!r.

Ö RENME FAAL!YET!-2

ARA#TIRMA

AMAÇ

Page 20: Ö RENMEFAAL YET -1 Ö RENMEFAAL YET -1aozbay/GMINT-241/PRIZ TESISATLARI.pdf3 Ö RENMEFAAL !YET !-1 Uygunortamsa land! !nda istenilensürede,priztesisat!kablolar!n!çekebileceksiniz.

26

A"a !da çe"itli seyyar prizler gösterilmektedir.

Resim 2.1: Seyyar priz çe$itleri

2.1.2. Standart Kesitleri

Kullan!lacak olan kablo çok damarl! TTR kablo olmal!d!r. Almaç gücü büyükoldu unda, kablo NYY olarak ya da NYM antigron kablo olarak seçilmelidir. A"a !da Tablo2.1’de antigron kablo kesitleri görülmektedir.

Page 21: Ö RENMEFAAL YET -1 Ö RENMEFAAL YET -1aozbay/GMINT-241/PRIZ TESISATLARI.pdf3 Ö RENMEFAAL !YET !-1 Uygunortamsa land! !nda istenilensürede,priztesisat!kablolar!n!çekebileceksiniz.

27

Nominalkesit

D!" çapyakla"!k

Net a !rl!kyakla"!k

Standartsevk

uzunlu u

20 derecedeiletken DCdirenci

Havada ak!mta"!makapasitesi

mm2 mm kg/km m !"!#$ A

2x1.52x2.52x42x62x102x162x253x1.53x2.53x43x63x103x163x254x1.54x2.54x44x64x104x164x255x1.55x2.5

8.610.011.012.015.518.022.09.010.512.013.516.520.024.010.011.013.014.517.522.026.012.013.0

12016022028045065094014019026036055086012801602303304506801080160210300

100100100100100010001000100100100100100010001000100100100100100010001000100100

12.17.414.613.081.831.150.72712.17.414.613.081.831.150.72712.17.414.613.081.831.150.72712.17.41

1926354562841101926354562841101926354562841101520

Tablo 2.1: NYM antigron kablo kesitleri

Page 22: Ö RENMEFAAL YET -1 Ö RENMEFAAL YET -1aozbay/GMINT-241/PRIZ TESISATLARI.pdf3 Ö RENMEFAAL !YET !-1 Uygunortamsa land! !nda istenilensürede,priztesisat!kablolar!n!çekebileceksiniz.

28

2.2. Fi$

2.2.1. Görevi

Fi", bir elektrikli cihaz veya uzatma kablosu iletkenlerinin ba land! !, kontaklar!arac!l! !yla prizden elektrik enerjisi al!nmas!n! sa layan gereçtir. Fi"ler de yap!l!"lar!bak!m!ndan prizlerdeki özellikleri ta"!r.

2.2.2. Çe$itleri

Kullan!m yerlerine göre monofaze ve trifaze olmak üzere iki gruba ayr!l!r. Uzatmaveya ara kablolar için enerji al!" "ekline göre normal fi" ve toprakl! fi" olarak dagrupland!r!l!r. Erkek fi"ler prizlere tak!l!rken seyyar kablolarda, priz görevi yapan özelyuval! fi"ler de kullan!lmaktad!r. A"a !daki resimlerde kullan!m yerlerine göre de i"ik fi"çe"itleri gösterilmektedir. Uygulamada, çe"itli firmalar!n kataloglar!ndan kullan!m amac!n!zagöre istedi iniz fi" çe"idini bulabilirsiniz.

Resim 2.2: Di$i fi$ Resim 2.3: Toprakl" di$i fi$

Resim 2.4: Erkek fi$ Resim 2.5: Toprakl" erkek fi$

Page 23: Ö RENMEFAAL YET -1 Ö RENMEFAAL YET -1aozbay/GMINT-241/PRIZ TESISATLARI.pdf3 Ö RENMEFAAL !YET !-1 Uygunortamsa land! !nda istenilensürede,priztesisat!kablolar!n!çekebileceksiniz.

29

Resim 2.6: Adaptör fi$ Resim 2.7: Da%"t"m fi$

Resim 2.8: Trifaze erkek fi$ Resim 2.9: Trifaze di$i fi$

Resim 2.10: Enversör düz fi$ Resim 2.11: Makine fi$

2.3. Priz (Seyyar-Çoklu)

2.3.1. Görevi

Seyyar!n di er ucuna ba lanan, herhangi bir yere monte edilmeden kullan!lan, fi"lerinenerji almas!n! sa layan, tekli ve çoklu prizdir. Priz sortisindeki tek bir prizden, çok say!daelektrikle çal!"an al!c!ya besleme yapmak için kullan!l!r. Sistemdeki enerjiyi istenilensay!daki priz yard!m!yla al!c!lara iletir. Hiçbir zaman çekilen güç, enerji al!nan prizingücünden fazla olmamal!d!r.

Page 24: Ö RENMEFAAL YET -1 Ö RENMEFAAL YET -1aozbay/GMINT-241/PRIZ TESISATLARI.pdf3 Ö RENMEFAAL !YET !-1 Uygunortamsa land! !nda istenilensürede,priztesisat!kablolar!n!çekebileceksiniz.

30

2.3.2. Çe$itleri

Monofaze ve trifaze olarak imal edilmektedir. Yap! bak!m!ndan grup prizler düz vetoprakl! olarak iki gruba ayr!lmaktad!r. A"a !daki resimlerde de i"ik grup priz çe"itlerigösterilmektedir. Uygulamada çe"itli firmalar!n kataloglar!ndan kullan!m amac!n!za göreistedi iniz grup priz çe"idini bulabilirsiniz.

Resim 2.12: Üçlü grup priz Resim 2.13: Üçlü toprakl" grup priz

Resim 2.14: Üçlü toprakl" grup priz anahtarl" Resim 2.15: Üçlü grup priz kordonlu

Page 25: Ö RENMEFAAL YET -1 Ö RENMEFAAL YET -1aozbay/GMINT-241/PRIZ TESISATLARI.pdf3 Ö RENMEFAAL !YET !-1 Uygunortamsa land! !nda istenilensürede,priztesisat!kablolar!n!çekebileceksiniz.

31

Resim 2.16: Üçlü grup priz (çocuk korumal") Resim 2.17: Alt"l" toprakl" grup priz (kordonlu)

Resim 2.18: Kauçuk trifaze üçlü priz Resim 2.19: !ki monofaze-bir trifaze kauçuk priz

Resim 2.20: Kablolu uzatma fi$-priz Resim 2.21: Kablolu trifaze fi$-priz

2.4. Uzatma Fi$, Priz Yap"m"

2.4.1. Kullan"ld"%" Yerler

Uzatma fi" prizler, ofis, "antiye, fabrika ve evlerde sürekli olarak kullan!lan prizçe"ididir.

Page 26: Ö RENMEFAAL YET -1 Ö RENMEFAAL YET -1aozbay/GMINT-241/PRIZ TESISATLARI.pdf3 Ö RENMEFAAL !YET !-1 Uygunortamsa land! !nda istenilensürede,priztesisat!kablolar!n!çekebileceksiniz.

32

2.4.2. Yap"m !$lem S"ras"

#ekil 2.1: Toprakl" fi$ ve seyyar toprakl" prizin kordon kabloyla ba%lanmas"

Fi"in ve prizin d!" gövde kapa !n! aç!n!z. Göz karar!yla ölçerek kablodamarlar!n!n ne kadar uzunlukta olmas! gerekti ini belirleyiniz. $zolesine zararvermeden kablonun d!" yal!tkan!n! bu uzunlu a göre kablo soyma jokar!ylasoyarak izoleli damarlar! birbirinden ay!r!n!z.

Koruyucu iletken olarak kullan!lan ye"il-sar! damar uzun b!rak!l!rken kablonundi er damarlar!n! ba lant! pozisyonuna göre "ekil vererek kesiniz.

Ba lant! kovanlar!na ve vidas!na göre damar uçlar!n!n yal!tkanlar!n! soyunuz. Yal!tkanlar! soyulmu" damar uçlar!na, fi" ve priz ba lant! elemanlar!n!n

tiplerine göre s!k!"t!rma man"onu veya yüksük tak!n!z. Fi" ve priz içerisinde bulunan kablo tutucu kelepçelerin üst k!sm!n!n vidalar!n!

açarak ç!kart!n!z. Kablo damarlar!n! kar"!l!kl! gelecek "ekilde fi"in ve priziniçine yerle"tirerek vida ba lant!lar!n! yap!n!z. Kablo damarlar!n! hafifçe çekerekba lant! sa laml! !n! kontrol ediniz.

Çekmeye kar"! kabloyu s!kan fi" ve priz içindeki kelepçeleri yenidens!k!"t!r!n!z. Kelepçelerin kabloyu fi"lere sabitlemesini, kabloyu çekerek kontrolediniz.

Fi" ve priz üst kapa !n! yerine oturtup vidalar!n! s!k!n!z. Fi" ve priz kapaklar!n!nkapat!lmas!nda, her bir kablo damar!n!n d!" kapaklar aras!na s!k!"!pkalmamas!na dikkat ediniz. Fi" ve priz kapaklar!n!n kolayca kapan!r durumdave iki parçan!n birbirleri ile kar"!l!kl! denk gelmi" olmas!na dikkat ediniz.

Fi" ve prizin kar"!l!kl! kutuplar! ile koruyucu iletkenin birbirleri aras!nda, serilamba veya ohmmetreyle kontrolünü yap!n!z. Bu kontrolde seri lamba yanmal!veya ohmmetrede çok küçük bir geçi" direnci ölçülmelidir. Fi" ve prizkutuplar!n! kendi aralar!nda, seri lamba (lamba sönük) veya megeriyle (çokyüksek direnç) izolasyon kontrolü yapt!ktan sonra kullan!ma haz!r hâlegetiriniz.

Page 27: Ö RENMEFAAL YET -1 Ö RENMEFAAL YET -1aozbay/GMINT-241/PRIZ TESISATLARI.pdf3 Ö RENMEFAAL !YET !-1 Uygunortamsa land! !nda istenilensürede,priztesisat!kablolar!n!çekebileceksiniz.

33

2.4.3. Dikkat Edilecek Hususlar Kablo damarlar! açarken kablonun izolesine zarar vermeden aç!lmal!d!r. Kablonun ba lant! uçlar!nda, fi" ve prizin ba lant! kovanlar!na uygun pay

b!rak!lmal!d!r. Ba lant! kovanlar!na ve vidas!na göre damar iletkenleri soyulmal!d!r. Bu uçlar!n

büyük veya küçük olmamas!na özen gösterilmelidir. Kablo damarlar!n! kar"!l!kl! gelecek "ekilde fi" ve prizin içine yerle"tirip vida

ba lant!lar! yap!lmal!d!r. Ba lant!n!n sa laml! ! kontrol edilmelidir. Fi" ve prizin bütün vidalar! s!k!larak üst kapaklar! kapat!lmal!d!r. Arada kablo

damar!n!n s!k!"mamas!na özen gösterilmelidir. $" bittikten sonra yal!tkanl!k ve sa laml!k kontrolü yap!lmal!d!r.

2.5. Kuvvetli Ak"m Yönetmeli%i $letkenler bak!r, tam alüminyum, çelik özlü alüminyum ya da sa laml!k ve

kimyasal dayan!kl!l!k bak!m!ndan bunlara e" de er olan ala"!mlardanyap!lmal!d!r. $letkenler ilgili standartlara uygun olacakt!r.

$"letme s!ras!nda üzerinde manevra yap!lacak ayg!tlar ve okunacak ölçü aletlerikolayca ve tehlikesizce ula"!labilen yerlere konulacak ve kullan!"l! olacaklard!r.

Kablolar!n koruyucu k!l!flar! ya da yal!tkanlar! bulunduklar! yerlerdezorlanmamal! ve zedelenmemelidir. Kablolar gerekti inde koruyucu büz ya daborular içine al!nmal!d!r.

2.6. Elektrik !ç Tesisleri Yönetmeli%i Koruma iletkeni bulunmayan uzatma kordonlar!, ayg!t kordonlar! ya da topraklama

konta ! olmayan ara fi"lerle bir tesisin koruma düzenleri kald!r!lmamal! veetkisiz duruma getirilmemelidir.

Koruma düzeni gerekmeyen ve kullan!lmayan kapal! yerlerde, bükülebilenkordon ve iletkenler, fi"-priz düzeni kullan!lmadan do rudan do ruya tesise yada i"letme araçlar!na ba lan!rsa bunlarda koruma iletkeni bulunmayabilir.

Fi"ler, prizler ve ara prizler yürürlükteki Türk standartlar!na uygun olmal! ve elektrikayg!tlar!n fi" ve prizlerinde topraklama konta ! (koruyucu kontak) bulunmal!d!r.

Koruyucu yal!tmal! tüketim araçlar!n!n fi"-priz düzenlerinde topraklama konta !bulunmayabilir.

Fi"ler, ayn! tesiste daha yüksek bir gerilim için kullan!lan prizlere sokulamayacakyap! ve özellikte olmal!d!r.

Koruyucu yal!tmal! tüketim araçlar!na sabit olarak ba lanan bükülebileniletkenlerde, koruma iletkeni bulunamaz.

Bununla birlikte arac! çal!"t!rmak için üç damarl! bir kordon kullan!ld! !nda, üçüncüiletken koruma iletkeni olarak tüketim araçlar!na ba lanamaz.

Tüketim araçlar!na sabit olarak ba lanm!" olan ve koruma iletkeni bulunmayanbükülebilen kordonlarla birlikte bir bütün meydana getiren lastik ya da termoplastikgibi yal!tkan maddelerde yap!lan fi"ler, topraklama konta ! olan prizlere uymal!,fakat kendilerinin topraklama konta ! bulunmamal!d!r.

Bu fi"lerin yan taraflar!ndaki oyuklar!n içine konulan metal levhac!klar, korumakonta ! say!lmaz. Çünkü bunlar koruma iletkenlerine ba lant! sa lamaz.

Page 28: Ö RENMEFAAL YET -1 Ö RENMEFAAL YET -1aozbay/GMINT-241/PRIZ TESISATLARI.pdf3 Ö RENMEFAAL !YET !-1 Uygunortamsa land! !nda istenilensürede,priztesisat!kablolar!n!çekebileceksiniz.

34

Fi" ile bir bütün meydana getiren, koruma iletkeni bulunmayan bükülebilen kordonlar,yaln!z koruyucu yal!tmal! tüketim araçlar!nda kullan!labilir.

$ç tesislerde kullan!lacak f!" ve prizlerin anma de erleri 10 A’in alt!nda olamaz.Belirli bir cihaz için öngörülen prizlerin anma ak!mlar! cihaz gücü ile uygunolacak ve bu prizlerin anma ak!mlar! 16 A’in alt!nda olmayacakt!r.

Koruma iletkenleri f!" ve prizlerin toprak i"areti bulunan yerlerine ba lanmal!d!r. Elektrik tesislerinde lambalar!n duy ve sökellerine tak!l! prizler kullan!lamaz.

Ayn! "ekilde sabit fi"leri bulunan çok prizler de kullan!lamaz. Bir fi"e birden fazla sabit olmayan iletken ba lanamaz. Bu "ekildeki birkaç

iletkenin ba lanmas! için yap!lan özel fi"ler bu hükmün d!"!ndad!r. Sabit ayd!nlatma ayg!tlar!, besleme hatlar!na bu ayg!tlara ait klemensler ile fi"-

priz düzenleri ile ya da do rudan do ruya ba lanabilir. Ta"!nabilen ayd!nlatma ayg!tlar! "ebekeye sabit ba lant! düzenleri ya da fi"-priz

düzenleri üzerinden ba lanabilir. Ara fi"-priz düzenlerinde yal!tkan mahfazalar bulunmal!d!r. Uzatma

iletkenlerine anahtar ba lanamaz.

Page 29: Ö RENMEFAAL YET -1 Ö RENMEFAAL YET -1aozbay/GMINT-241/PRIZ TESISATLARI.pdf3 Ö RENMEFAAL !YET !-1 Uygunortamsa land! !nda istenilensürede,priztesisat!kablolar!n!çekebileceksiniz.

39

Ö RENME FAAL!YET!-3

Uygun ortam sa land! !nda, istenilen sürede nemli yer priz tesisat!n! çekebileceksiniz.

Nemli yer tesisat yap!m!nda kullan!lan malzemeleri ara"t!r!n!z.

3. NEML! YER PR!Z TES!SATI

3.1. Nemli Yer Tesisat"

3.1.1. Nemli Yer Tesisat" Tan"m" ve Yap"m Yerleri

NYM antigron kablo ve nemli yer malzemeleriyle birlikte yap!lan tesisata nemli yertesisat! denir.

Nemli yer tesisat!; kazan daireleri, s! !naklar, fabrika alanlar!, d!"ar!ya aç!k yerler,bodrum katlar! ve gemilerde kullan!l!r.

3.1.2. Nemli Yer Tesisat" Dö$eme Yöntemleri

Nemli yer tesisat! dö"eme yöntemleri s!va alt! ve s!va üstü olmak üzere ikiye ayr!l!r.

3.1.2.1. S"va Alt"

S!va alt! nemli yer tesisat!n!n yap!m!nda öncelikle ana panonun yeri belirlenir. Tesisat, kullan!lacak almac!n yerine göre son nokta göz önünde bulundurularak

boru tesisat! duvarlarda 90 derece olacak "ekilde i"lenir. Buvat ve kasalar borulardan ç!kmayacak "ekilde tutturulur. Kablolar antigron kablo olarak borular!n içinden çekilir. Buvat ba lant!lar! yap!larak kablo uçlar! klemens veya kovanlarla tutturulur. Buvat kapaklar! contal! olarak tak!l!r. Kasalara nemli yer prizleri özenle yerle"tirilir. Prizlerin yerine göre ana panodan s!ras!yla sigorta ba lant!s! yap!l!r.

3.1.2.2. S"va Üstü

Ö RENME FAAL!YET!-3

AMAÇ

ARA#TIRMA

Page 30: Ö RENMEFAAL YET -1 Ö RENMEFAAL YET -1aozbay/GMINT-241/PRIZ TESISATLARI.pdf3 Ö RENMEFAAL !YET !-1 Uygunortamsa land! !nda istenilensürede,priztesisat!kablolar!n!çekebileceksiniz.

40

S!va üstü etan" malzemeden yap!lan tesisat iki türlü yap!labilir. Bunlardan birincisi,priz tesisat!n!n kro"e yard!m!yla antigron kablolar!n 90º derecelik k!vr!mlarla al!c!lara kadari"lenip uçlar!na priz ba lanmas!d!r. $kincisi ise plastik borular!n kro"eler yard!m!ylatutturulup al!c!lar!n bulundu u yere kadar 90 derecelik k!vr!mlarla i"lenip borular!niçerisinden antigron kablo geçirilerek prizlerin ba lant!s!n!n yap!lmas!d!r. S!va üstü tesisat!kablo dö"eme yöntemleri, s!va alt! tesisat! kablo dö"eme yöntemlerine benzemektedir.

S!va üstü tesisat "u "ekilde yap!l!r: S!va üstü nemli yer tesisat!n!n yap!m!nda öncelikle ana panonun yeri belirlenir. Tesisat, kullan!lacak almac!n yerine göre son nokta göz önünde bulundurularak

boru tesisat! duvarlarda 90º olacak "ekilde i"lenir. Di er yöntemle tesisatyap!lacaksa antigron kablo için duvarlara kro"eler i"lenir.

Buvat ve kasalar borulardan ç!kmayacak "ekilde tutturulur. Kablolar antigron kablo olarak borular!n içinden çekilir. Di er yöntem için

antigron kablo kro"elere tutturulur. Buvat ba lant!lar! yap!larak kablo uçlar! klemens veya kovanlarla tutturulur. Buvat kapaklar! contal! olarak tak!l!r. Kasalara nemli yer prizleri özenle yerle"tirilir. Di er yöntem için antigron

kablonun ucuna priz ba lan!r. Prizlerin yerine göre ana panodan s!ras!yla sigorta ba lant!s! yap!l!r.

3.1.3. Nemli Yer Tesisat" Elemanlar" ve Özellikleri

Nemli yerde kullan!lan tüm malzemenin etan" malzeme olma özelli inin olmas!gerekir. Etan" malzeme; su, nem, toz gibi d!" etkenlerden korunmaya müsait malzemedir.Tesisatta kullan!lacak olan panonun, s!va alt!na gömülecek olan borunun, buvat!n, kasan!nve kasaya monte edilecek olan prizin tamamen etan" malzemeden yap!lmas!, yönetmelikmaddelerine göre önemlidir. Ayr!ca tesisat!n sa laml! ! aç!s!ndan da etan" malzemekullanmak gereklidir.

3.1.3.1. Kablo

Nemli yer tesisat"nda kullan"lan NYM tipi antigron kablo Resim 3.1’degösterilmektedir.

Resim 3.1: Nemli yer tesisat için antigron kablo

NVV (NYM) N tipi antigron (nemli yer) kablolar, "u k!s!mlardan olu"maktad!r: Bir veya çok telli bak!r iletken PVC termoplast yal!tkan Dolgu PVC termoplast yal!tkan manto

Page 31: Ö RENMEFAAL YET -1 Ö RENMEFAAL YET -1aozbay/GMINT-241/PRIZ TESISATLARI.pdf3 Ö RENMEFAAL !YET !-1 Uygunortamsa land! !nda istenilensürede,priztesisat!kablolar!n!çekebileceksiniz.

41

D!" k!l!f renkleri; gri, siyah ve beyazd!r. Kuru, rutubetli ve !slak yerlerde, yang!n vepatlama tehlikesi olan atölye, fabrika, depo, i" yerlerinde ve aç!k alanlarda kullan!l!r. Toprakalt!na dö"enmez. Sabit olarak s!va üstünde, kanal içinde kullan!l!r. Tablo 2.1’de daha önceNYM kablo kesitleri gösterilmi"tir.

3.1.3.2. Priz

Nemli yerde kullan!lan prizin etan" malzemeden yap!lmas! gerekir. Su, toz ve nemekar"! koruma özelli inin bulunmas! gerekir. Ayn! zamanda kapakl! olmas!, kullan!m içinuygundur. Konu 3.1.3’teki resimlerde nemli yer prizleri daha önce gösterilmi"tir (bk.3.3.1-3.3.8).

3.1.3.3. Buvat

Nemli yer s!va alt! ve s!va üstü tesisat yap!m!nda, iletkenlerin eklenmesi veda !t!m!n!n yap!lmas! buvatlar içinden yap!l!r. Nemli yer tesisat!nda kullan!lan buvatlar,etan" malzemeden yap!l!r ve kapaklar! contal! olarak kapat!l!r.

$letkenlerin eklenmesi ve da !t!m için 5-7 mm çap!nda yuvarlak buvatlar kullan!l!r.Ayr!ca anahtar, priz vb. s!va alt! malzemelerin altl!klar! için bu çaplarda yuvarlak altl!kbuvatlar kullan!l!r. Çok say!daki iletken guruplar!n!n da !t!lmas!nda veya tesislerin anaayr!m yerlerinde 8x8, 10x10, 15x15 ve 20x20 cm boyutlar!nda kare buvatlar kullan!l!r.A"a !daki resimlerde de i"ik antigron buvat çe"itleri gösterilmektedir. Uygulamada çe"itlifirmalar!n kataloglar!ndan kullan!m amac!n!za göre istedi iniz antigron buvat çe"idinibulabilirsiniz.

Resim 3.2: Kare antigron buvat Resim 3.3: Yuvarlak antigron buvat

Resim 3.4: Antigron buvat 3’lü Resim 3.5: Antigron buvat 4’lü

Page 32: Ö RENMEFAAL YET -1 Ö RENMEFAAL YET -1aozbay/GMINT-241/PRIZ TESISATLARI.pdf3 Ö RENMEFAAL !YET !-1 Uygunortamsa land! !nda istenilensürede,priztesisat!kablolar!n!çekebileceksiniz.

42

Resim 3.6: Antigron dikdörtgen buvat Resim 3.7: Antigron yuvarlak buvat

3.1.3.4. Kro$e

Kablolar ve borular nemli yer tesisat yap!m!nda duvara veya tavana kro"eler, kablotutucular, özel çiviler yard!m! ile tutturulur. Kro"e ve tutucular borular!n, kablolar!nözelliklerine göre etan" malzeme ve sert plastikten yap!l!r. A"a !daki resimlerde de i"ikkablo tutucusu, boru tutucusu çe"itleri gösterilmektedir. Uygulamada çe"itli firmalar!nkataloglar!ndan kullan!m amac!n!za göre istedi iniz kro"e ve boru tutturucusu çe"idinibulabilirsiniz. A"a !da Resim 3.8 ve 3.9’da kablo ta"!y!c! kro"eler ve kablonun ku"aklatutturulmas! gösterilmektedir.

Resim 3.8: Çe$itli kablo ta$"y"c" kro$eler

Resim 3.9: Vidal" destek, somunlu c"vata ve kablonun ku$akla tutturulmas"

Page 33: Ö RENMEFAAL YET -1 Ö RENMEFAAL YET -1aozbay/GMINT-241/PRIZ TESISATLARI.pdf3 Ö RENMEFAAL !YET !-1 Uygunortamsa land! !nda istenilensürede,priztesisat!kablolar!n!çekebileceksiniz.

43

3.1.4. Nemli Yer Tesisat" Dö$enmesi

3.1.4.1. !$lem S"ras"

Nemli yer tesisat!n!n çekilece i yere göre s!va alt! veya s!va üstü tesisat tespiti yap!l!r.

S"va alt" tesisat olarak yap"lacaksa; Panonun yeri ve almaçlar!n yeri belirlenir. Buna göre malzeme tespiti yap!l!r. Tesisat s!va alt! yap!lacaksa borular i"lenir. Buvatlar ve kasalar monte edilir. Kablolar çekilir. Buvat ve priz ba lant!lar! yap!l!r. Ana panoda ilgili sigorta ba lant!s! yap!l!r.

S"va üstü kro$eler kullan"larak antigron tesisat yap"lacaksa tesisat"n dö$enmesi ve$ekillendirilmesi: Tesisat!n çal!"mas! kadar görünümü de önemlidir. NV iletkenlerindö"enmesinde ve "ekillendirilmesinde dikkat edilen kurallar, NVV (NYM) antigronkablolarda da geçerlidir. Kablolar, kanallar ve borular!n s!va üstüne yatay veya dü"ey olarakkro"elerle düzgün bir "ekilde dö"enmesi için geçi" yerleri ve tesisat elemanlar!n!n yerleritespit edilir. #ekil 3.1’de kat panosu ve priz kasalar!n!n yerlerinin tespit edilmesigösterilmektedir.

Priz kasas!Priz kasas!

Kat Panosu

#ekil 3.1: Kat panosu ve prizlerin yerinin tespit edilmesi

Kablo geçi$ yolunun i$aretlenmesi: Kablolar!n geçi" yolu tesisat plan!na göre belirlenir.Üzeri tebe"ir tozuyla kapl! iplik, kablo yolunun ba" ve sonundan düzgün ve gergin tutulur.Daha sonra ip gerdirilip b!rak!larak üzerindeki tebe"ir tozunun duvara geçmesi sa lan!r. $ples!va üstüne iletken yolunun çizilmesi, iki ki"iyle yap!ld! ! gibi bir çivi yard!m!yla tek ki"i deyapabilir.

Kro$elerin tak"lmas" için deliklerin delinmesi: Tesisat kablolar!n! duvar üzerine tutturmakiçin belirlenen yol üzerine e"it aral!klarda kro"eler konulmal!d!r. Yatay dö"emelerde kro"eleraras!ndaki mesafe 30 cm, dü"ey dö"emelerde ise 40-50 cm olmal!d!r. Buvat, prizlere giri" ve

Page 34: Ö RENMEFAAL YET -1 Ö RENMEFAAL YET -1aozbay/GMINT-241/PRIZ TESISATLARI.pdf3 Ö RENMEFAAL !YET !-1 Uygunortamsa land! !nda istenilensürede,priztesisat!kablolar!n!çekebileceksiniz.

44

ç!k!"larda, gereçlerden 10 cm uzakl!kta kro"e koymak gerekir. Bunun için delikler delinir.Kablolar!n büklüm yerlerine kro"e tak!lmal!d!r. Elektrikli delgi aleti breyz, darbe konumunaal!nmal!, yaln!z elmas matkap uçla duvara delikler aç!lmal!d!r.

Deliklere dübellerin tak"lmas": Dübel, yumu"ak plastikten yap!lm!" olup içine a aç vidas!tak!ld!kça d!"a do ru aç!lma yapan ve böylece vidan!n duvara s!k!ca tak!lmas!n! sa layanelemand!r. Dübeller çe"itli boyutlarda ve özel kullan!mlar için yap!l!r ve d!" çaplar!na göreadland!r!l!r. S!va üstü antigron tesisat yap!m!nda 6, 7, 8, 10, 12 mm çaplar!nda plastikdübeller kullan!l!r.

Kro$e altl"klar"n"n dübel üzerine tak"lmas": Buvat, priz, anahtar vb. tesisat gereçleri kabloyolu üzerindeki yerlerine vidalanarak duvara monte edilir. Dübeller üzerine kro"elerin altparçalar! vidalan!r. #ekil 3.2’de çizilen hatta kro"elerin ve buvat!n yerle"tirilmesigösterilmektedir.

Antigron kro"e

Antigron kro"e Buat

Kat Panosu

Priz kasas! Priz kasas!

#ekil 3.2: Kro$elerin ve buvat"n çizilen hatta yerle$tirilmesi

Rulo hâlinde bulunan antigron kablolar"n aç"lmas": Nemli yer antigron NVV (NYM)kablolar! rulo hâlinde sat!l!r. Kabloyu rulo topundan ç!kar!rken k!vr!l!p katlanmamas!na özengösterilmelidir.

Kablolar"n dö$enmesi: Kablonun uzunlu u, ana panodan ek kutusuna ve ek kutusundanprize kadar olan mesafe ölçülüp bu uzunlu a ba lant! paylar! eklenerek bulunur. Kablolar!nbirbirlerine eklenmeleri yaln!zca ek kutular!nda (buvatlarda) yap!l!r. Kablo dö"eme i"lemineana panodan ba"lan!r. Alt bölümleri tak!lan kro"elere kablolar oturtulup üzerine kro"elervidalan!r. #ekil 3.3’te kablolar!n dö"enip buvat ba lant!s!n!n yap!lmas! gösterilmektedir.

Page 35: Ö RENMEFAAL YET -1 Ö RENMEFAAL YET -1aozbay/GMINT-241/PRIZ TESISATLARI.pdf3 Ö RENMEFAAL !YET !-1 Uygunortamsa land! !nda istenilensürede,priztesisat!kablolar!n!çekebileceksiniz.

45

#ekil 3.3: Kablolar"n dö$enip buvat ba%lant"lar"n"n yap"lmas"

Antigron kablolar"n bükülmesi, $ekillendirilmesi: Nemli yer antigron kablolar!n!nkö"e dönen yerleri geni" tutulmal!d!r. Dönen yerin yar!çap!, kablo yar!çap!n!n yakla"!k 6 kat!olmal!d!r.

Kat panosu W otomat ba%lant"s"n"n yap"lmas": Her priz sortisinden s!ras!yla anapanoya sigorta ba lant!s! yap!l!r. #ekil 3.4’te kat panosunda kablolara W otomat ba lant!s!gösterilmi"tir.

#ekil 3.4: Kat panosundaki W otomatlara kablo ba%lant"s"n"n yap"lmas"

Kasalara priz ba%lant"lar": Kablolar!n uçlar!na prizler daha önce anlat!lan kurallaradikkat edilerek ba lan!r. #ekil 3.5’te prizlerin kasalara yerle"tirilmesi gösterilmektedir.

Page 36: Ö RENMEFAAL YET -1 Ö RENMEFAAL YET -1aozbay/GMINT-241/PRIZ TESISATLARI.pdf3 Ö RENMEFAAL !YET !-1 Uygunortamsa land! !nda istenilensürede,priztesisat!kablolar!n!çekebileceksiniz.

46

#ekil 3.5: Kablolar"n prizlere ba%lanmas"

3.1.4.2. Dikkat Edilecek Hususlar

Tesisat yap!l!rken çok özenle yap!lmal!d!r. Kablo yolu çizgisinde kro"eler e"itaral!klarda ve ayn! do rultuda bulunmal!d!r.

Kablonun dönü"leri düzgün ve yan yana dö"enen kablolar birbirine paralelolmal!d!r.

Çok say!da kablo yan yana dö"enecekse özel olarak yap!lm!" kelepçe veyakro"e raylar! kullan!larak i"çilik kolayla"t!r!lmal! ve tesisata görünümkazand!r!lmal!d!r.

Matkap çap!, duvar içerisine konulacak dübel çap!na uygun olmal!d!r.

Dübel çaplar! da kablo kesitlerine ve a !rl!klar!na göre seçilmelidir. Duvardelindikten sonra içerisine dübel konulmal!d!r. Dübel, delik içerisinde hareketetmemeli, s!k!ca girmelidir.

Kablolun rulodan düzgün ve do ru aç!lmas! için d!" taraftaki kablo ucu rulosar!m yönünün aksi yönünde çevrilmelidir.

Kablolar!n zedelenmemesi için kelepçelerin üst kapaklar! fazla s!k!lmamal!d!r.

Buvatlardaki ekler düzgün yap!lmal!d!r.

Kablo uçlar!na prizler sa lam ba lanarak duvara düzgün monte edilmelidir.

Kat panosuna yap!lan sigorta ba lant!s!nda, priz sortileri s!ras!ylaba lanmal!d!r.

3.2. Kuvvetli Ak"m Yönetmeli%i

$letkenler bak!r, tam alüminyum, çelik özlü alüminyum ya da sa laml!k vekimyasal dayan!kl!l!k bak!m!ndan bunlara e" de er olan ala"!mlardanyap!lmal!d!r. $letkenler ilgili standartlara uygun olacakt!r.

Page 37: Ö RENMEFAAL YET -1 Ö RENMEFAAL YET -1aozbay/GMINT-241/PRIZ TESISATLARI.pdf3 Ö RENMEFAAL !YET !-1 Uygunortamsa land! !nda istenilensürede,priztesisat!kablolar!n!çekebileceksiniz.

47

Kablolar dö"endikleri yerlerdeki kimyasal etkilere, su, rutubet ve hava ko"ullar!ile öteki çevre etkilerine dayanacak tipte seçilmelidir.

Kablolar dö"enecekleri yerlerin özelliklerine uygun seçilmelidir. $nsanlar!nyo un bulundu u, pani in ya"anabilece i tüm yap!lar, yüksek katl! binalar,hastaneler, tüneller, tiyatrolar, okullar, al!"veri" merkezleri gibi yap! ve yerlerdeyang!n an!nda az duman ç!karan, halojensiz özellikli kablolar kullan!lmal!d!r.

Kablo ekleri mutlaka özel ek aksesuarlar! veya ek kutular!nda yap!lmal!d!r.Ekler, mekanik bak!mdan güvenilir olmal!; içine su ve nem s!zmas! önlenmelive iyi bir elektrik iletkenli i sa lanmal!d!r. Ekler tesis edildi i yere uygun tipteseçilmelidir.

3.3. Elektrik !ç Tesisleri Yönetmeli%i

Nemli ve !slak yerler: $"letme araçlar! güvenli inin nem, yo unla"ma suyu,kimyasal ya da benzer etkilerle azalabilece i yerlerdir.

Örne in büyük mutfaklar, bula"!k y!kama yerleri, f!r!nlar!n hamurhaz!rlama yerleri, so uk hava depolar!, su pompa daireleri, !s!t!lmayan yada havaland!r!lmayan bodrumlar, konut ve otellerdeki banyo dairelerindeküvet bulunan bölmeler ve kazan daireleri gibi yerler bu gruba girer.

Tabanlar!, duvarlar! hatta donan!mlar! temizlik amac! ile hortumlay!kanan nemli ve !slak yerler için örnekler: Bira ve "arap mahzenleri,!slak olan atölyeler, araba y!kama yerleri, çama"!rhaneler, ayr!cabanyolar, hamamlar ve du" ku"eleri, galvanik i"letmeler vb. yerler.

Nemli yer iletkenleri: Nemli, !slak yerlerde ve aç!k havada kullan!lmayaelveri"li iletkenlerdir.

El ula"ma uzakl! ! içinde bulunan iletken ve kablolar!n koruyucu örtü ve d!"k!l!flar! elektrik i"letme araçlar!n!n mahfazalar! içine sokulmal!d!r.

Kablo ba"l!klar! ve ba lant! kutular!ndan ba"ka hiçbir metal örtü, elektrik i"letmearaçlar!n!n ba lant! yerinin içine girmemelidir.

Topraklama konta ! olan prizler, koruma iletkenine ba lanmadankullan!lmamal!d!r.

Topraklama konta ! olan prizlerin bulundu u bir yerde ya da koruma iletkenli birkoruma sisteminde kullan!lan i"letme araçlar!nda topraklama konta ! olmayan prizlerve koruma düzeni olmayan i"letme araçlar! kullan!lmamal!d!r.

Küçük gerilim ve koruyucu ay!rma sistemi ile korunan tesislerde kullan!lan prizlerbu hükmün d!"!ndad!r.

Koruma düzeni gerekmeyen ve kullan!lmayan kapal! yerlerde, bükülebilenkordon ve iletkenler, fi"-priz düzeni kullan!lmadan do rudan do ruya tesise yada i"letme araçlar!na ba lan!rsa bunlarda koruma iletkeni bulunmayabilir.

Page 38: Ö RENMEFAAL YET -1 Ö RENMEFAAL YET -1aozbay/GMINT-241/PRIZ TESISATLARI.pdf3 Ö RENMEFAAL !YET !-1 Uygunortamsa land! !nda istenilensürede,priztesisat!kablolar!n!çekebileceksiniz.

48

Nemli yer tesisat!nda kullan!lan fi"ler, prizler ve ara prizler yürürlükteki Türkstandartlar!na uygun olmal! ve elektrik ayg!tlar!n!n fi"lerinde ve prizlerindetopraklama konta ! (koruyucu kontak) bulunmal!d!r.

Toz ve lifli maddeler nedeniyle yanma tehlikesi gösteren yerlerdeki tesisanahtarlar!, fi"-priz düzenleri, kutular (buvatlar) ve benzeri tesis gereçleri kapal!ya da en az!ndan su damlalar!na kar"! korunmu" tipte olmal!d!r.

Fi" ve prizlerin gövdeleri yal!tkan maddeden yap!lm!" olmal!d!r. Tehlikeliyerlerdeki duvar prizleri, mekanik darbelere kar"! korunmu" olmal!d!r.

Anahtarlar, priz, fi" ve kutu (buvat) gibi i"letme araçlar!, en az!ndan damlayansuya kar"! korunmu" tipte olmal!d!r.

Priz ve fi"lerin gövdeleri yal!tkan maddeden yap!lmal! ve bunlar kolay tutu"abilenmaddelerin bulunmad! ! yerlere tesis edilmelidir.

Yeralt! kablolar! ve nemli yer iletkenleri, en az 30 cm geni"li inde, elektrikark!na dayan!kl! bir levha üzerine ya da duvardan en az 5 cm’lik bir hava aral! !kalacak biçimde yal!tkan içlikli kro"eler üzerine dö"enmelidir. Örne in l cmkal!nl!ktaki amyantl! beton bir levha elektrik ark!na dayan!kl! say!labilir. Sac veamyant levhalar genellikle elektrik ark!na dayan!kl! de ildir.

Bir damarl! yal!t!lm!" iletkenler kullan!lacaksa bunlar aralar!nda en çok 30 cmaral!k bulunan seramik ya da benzeri bir yal!tkan gereçten yap!lan kro"elerüzerine, damarlar aras!nda ve damarla duvar aras!nda en az 3 cm aç!kl!k kalacakbiçimde yerle"tirilmelidir.