สรุ�ปวิ�ชา PS 701 แนวิทางการุศึ�กษารุ�ฐศึาสตรุ�

วิ�ชา PS 701 มี�วิ�ตถุ�ปรุะสงค์�ท��ส�าค์�ญค์�อ1.ให้�นั�กศึ�กษาเข้�าใจแนัวคิ�ดสำ�าคิ�ญๆทางรั�ฐศึาสำตรั�2.ให้�นั�กศึ�กษาเข้�าใจ Approach และคิวามสำ�าคิ�ญข้อง

Approach ในัการัศึ�กษาการัเม"อง3.นั�กศึ�กษาสำามารัถนั�าเอาแนัวว�เคิรัาะห้�ห้รั"อ

Approach มาอธิ�บายการัเม"องไทยได�ปรุะเด็"นหลั�กในการุบรุรุยาย1.แนัวคิ�ดสำ�าคิ�ญๆทางรั�ฐศึาสำตรั� 2.คิวามสำ�าคิ�ญข้องทฤษฎี*ห้รั"อ Approach ในัการั

ศึ�กษาการัเม"อง3.แนัวว�เคิรัาะห้� (Approach) ท*+อาจารัย�แต,ละท,านัเนั�นั

คิ"อ-อาจารัย�ว-ฒิ�ศึ�กด�/ เนั�นัแนัวว�เคิรัาะห้�ปรั�ชญาการัเม"อง

และแนัวว�เคิรัาะห้�กล-,มผลปรัะโยชนั�-อาจารัย�สำ�ทธิ�พั�นัธิ�เนั�นัแนัวว�เคิรัาะห้�รัะบบ-อาจารัย�ช�ยชนัะ แนัวว�เคิรัาะห้�สำถาบ�นัการัเม"องและการั

พั�ฒินัาทางการัเม"อง -อาจารัย�จ�รัะโชคิเนั�นัแนัวว�เคิรัาะห้�จ�ตว�ทยาสำ�งคิมและ

แนัวว�เคิรัาะห้�ภู6ม�ศึาสำตรั�*******สรุ�ปอาจารุย�วิ�ฒิ�ศึ�กด็�*อาจารัย�ว-ฒิ�ศึ�กด�/ นั�าเสำนัอ 3 ปรัะเด7นัห้ล�กคิ"อ

1

1.คิวามสำ�าคิ�ญข้องทฤษฎี*ห้รั"อแนัวการัว�เคิรัาะห้�ในัการัศึ�กษาการัเม"อง

2.แนัวว�เคิรัาะห้�ปรั�ชญาการัเม"อง3.แนัวว�เคิรัาะห้�กล-,มผลปรัะโยชนั�1.ค์วิามีส�าค์�ญของแนวิวิ�เค์รุาะห�ในการุศึ�กษา

ปรุากฏการุณ์�ทางการุเมี�องปรัะเด7นันั*8คิ"อการัต�8งคิ�าถามว,าท�าไมการัศึ�กษารั�ฐศึาสำตรั�

จ�งต�องอาศึ�ยแนัวทางการัว�เคิรัาะห้�ห้รั"อต�องอาศึ�ยแนัวคิ�ดทฤษฎี*

คิ�าตอบก7คิ"อเป9าห้มายในัการัศึ�กษาการัเม"องก7เพั"+อต�องการัคิ�นัพับคิวามเป:นัจรั�งข้องปรัากฏการัณ์�ทางการัเม"อง

เช,นัในักรัณ์*ข้องการัสำลายการัช-มนั-มข้องคินัเสำ"8อแดงนั�8นั เรัาอยากรั6 �ว,า

-เห้ต-ผลท*+แท�จรั�งในัการัสำลายการัช-มนั-มข้องกล-,มคินัเสำ"8อแดงในัช,วงเด"อนัพัฤษภูามาจากอะไรั

-เรัาต�องการัรั6 �ว,าใคิรัเป:นัคินัต�ดสำ�นัใจให้�เข้�าสำลายการัช-มนั-ม

-เรัาอยากรั6 �ว,ากองก�าล�งอาว-ธิท*+ไม,ทรัาบฝ่>ายม*จรั�งห้รั"อไม,และใคิรัสำ�+งการั และเห้ต-ผลในัการัสำ�+งการัคิ"ออะไรั

แต,การัจะได�คิ�าตอบด�งกล,าวเป:นัเรั"+องยากมากๆ ห้รั"อพั6ดได�ว,า การุแสวิงหาค์วิามีจรุ�งทางการุเมี�องเป.นเรุ��องย�/งยาก

สำาเห้ต-ท*+การัห้าคิวามจรั�งในัทางการัเม"องเป:นัเรั"+องยาก1.ข้�อม6ลในัทางการัเม"องเป:นัข้�อม6ลท*+ม*จ�านัวนัมากมาย

มห้าศึาล การัท*+ข้�อม6ลม*จ�านัวนัมากท�าให้�ยากต,อการัลงไป

2

จ�ดการัก�บข้�อม6ล และจ�าเป:นัอย,างย�+งท*+จะต�องเล"อกข้�อม6ลบางอย,างมาศึ�กษา

2.ข้�อม6ลท*+ม*จ�านัวนัมากด�งกล,าวบางคิรั�8งเป:นัข้�อม6ลท*+ม*คิวามข้�ดแย�งก�นั

3.ข้�อม6ลอาจจะไม,คิงเสำ�นัคิงวาห้รั"อเสำมอต�นัเสำมอปลาย ต�วิอย/างถ�าเรัาจะศึ�กษาป?ญห้าคิวามรั-นัแรังทางการัเม"องในัช,วงท*+

ผ,านัมา จะม*ข้�อม6ลท*+มาจากฝ่>ายเสำ"8อแดง ข้�อม6ลท*+มาจากฝ่>ายรั�ฐ ข้�อม6ลท*+มาจากฝ่>ายสำนั�บสำนั-นัเสำ"8อแดง ข้�อม6ลท*+มาจกฝ่>ายท*+สำนั�บสำนั-นัรั�ฐบาล จะม*ข้�อม6ลท�8งจากฝ่>ายท*+เป:นักลาง บางคิรั�8งข้�อม6ลเห้ล,านั*8ก7ข้�ดแย�งก�นัเอง บางคิรั�8งข้�อม6ลก7ม*การัเปล*+ยนัแปลงตลอดเวลา

ท�าให้�เก�ดคิ�าถามว,าเรัาจะเล"อกเช"+อข้�อม6ลฝ่>ายใด ห้รั"อบอกว,าฝ่>ายใดถ6กห้รั"อฝ่>ายใดผ�ด

คิ�าตอบก7คิ"อในัทางรั�ฐศึาสำตรั�มองว,าไม,ม*คิวามเช"+อใดถ6กห้รั"อผ�ด แต,เม"+อเรัาเล"อกจะเช"+อข้�อม6ลไห้นั จะต�องม*เห้ต-ผลมาสำนั�บสำนั-นัคิวามเช"+อ รัวมท�8งม*เห้ต-ผลท*+จะโต�แย�งคิวามเช"+อข้องคินัอ"+นัๆท*+ไม,ตรังก�บเรัา และสำ�+งท*+จะช,วยสำนั�บสำนั-นัคิวามเช"+อข้องเรัาก7คิ"อทฤษฎี*ห้รั"อแนัวการัว�เคิรัาะห้�นั�+นัเอง

ท�าให้�เม"+อนั�กรั�ฐศึาสำตรั�จะศึ�กษาปรัากฏการัณ์�ทางการัเม"องใดๆ ก7ตามต�องม*แนัวว�เคิรัาะห้�ห้รั"อทฤษฎี*มาเป:นัเคิรั"+องม"อ

ค์วิามีส�าค์�ญแลัะปรุะโยชน�ของแนวิวิ�เค์รุาะห�1.แนัวว�เคิรัาะห้�ห้รั"อทฤษฎี*แต,ละทฤษฎี*จะเป:นัต�วก�าห้นัด

กรัอบว,า ในัข้�อม6ลท*+ม*จ�านัวนัมากนั�8นัจะเล"อกข้�อม6ลอะไรัมาใช�

3

บ�าง ห้รั"อเป:นัการัช,วยจ�ดรัะเบ*ยบข้�อม6ลท*+เรัาจะใช�ในัการัศึ�กษา (เพัรัาะเป:นัไปไม,ได�ท*+จะใช�ข้�อม6ลท�8งห้มดมาศึ�กษา)

ตรังนั*8เองท�าให้�ทฤษฎี*ห้รั"อแนัวว�เคิรัาะห้�ม*ห้ลายแนัวว�เคิรัาะห้�ข้�8นัอย6,ก�บคิวามเช"+อข้องนั�กทฤษฎี* ( และม*ผลให้�คิ�า

ตอบในัทางรั�ฐศึาสำตรั�จะต�องแตกต,างก�นั การัท�าข้�อสำอบจ�งต�องม*คิวามแตกต,างก�นัด�วย )

เช,นั -คินัท*+เช"+อว,าคิวามข้�ดแย�งทางการัเม"องเก�ดจากคิวามข้�ด

แย�งด�านัผลปรัะโยชนั�ข้องกล-,มต,างๆ เวลาศึ�กษาคิวามข้�ดแย�งทางการัเม"องก7จะสำนัใจเฉพัาะข้�อม6ลท*+เก*+ยวก�บคิวามข้�ดแย�งข้องกล-,มผลปรัะโยชนั� (ซึ่�+งแสำดงว,าเข้าก�าล�งว�เคิรัาะห้�ป?ญห้าคิวามข้�ดแย�งทางการัเม"องโดยใช�แนัวว�เคิรัาะห้�กล-,มผลปรัะโยชนั�)

-คินัท*+เช"+อว,าป?ญห้าคิวามข้�ดแย�งทางการัเม"องข้องไทยเวลานั*8เก�ดจากสำถาบ�นัต,างๆในัทางการัเม"องไม,ท�าห้นั�าท*+ข้องตนัเอง ห้รั"อไม,สำามารัถพั�ฒินัาโคิรังสำรั�างสำถาบ�นัได�ท�นัก�บการัเปล*+ยนัแปลงในัทางการัเม"อง เวลาศึ�กษาก7จะสำนัใจเก7บข้�อม6ลเฉพัาะท*+เก*+ยวข้�องก�บสำถาบ�นัทางการัเม"อง (ซึ่�+งแสำดงว,าเข้าก�าล�งใช�แนัวว�เคิรัาะห้�เช�งสำถาบ�นัในัการัศึ�กษาป?ญห้าทางการัเม"อง)

2.แนัวว�เคิรัาะห้�ห้รั"อทฤษฎี*จะช,วยสำรั�างข้�อโต�แย�งให้�ก�บผ6�ศึ�กษาปรัากฎีการัณ์�ทางการัเม"อง เพัรัาะแต,ละ Approach

จะม*แนัวคิ�ดท*+ไม,เห้ม"อนัก�นั ทฤษฎี*แต,ละทฤษฎี*จะม*ข้�อโต�แย�งซึ่�+งก�นัและ เช,นั

4

-คินัท*+เช"+อว,าคิวามข้�ดแย�งทางการัเม"องเก�ดจากคิวามข้�ดแย�งเก*+ยวก�บผลปรัะโยชนั� ก7จะโต�แย�งก�บคินัท*+เช"+อว,าคิวามข้�ดแย�งทางการัเม"องเก�ดจากสำถาบ�นัทางการัเม"อง ห้รั"อโต�แย�งก�บคินัท*+เช"+อว,าคิวามข้�ดแย�งทางการัเม"องเก�ดจากว�ฒินัธิรัรัมทางการัเม"องข้องไทย

3.แนัวการัว�เคิรัาะห้�ช,วยท�าให้�เรัาตรัะห้นั�กว,าทฤษฎี*แต,ละทฤษฎี*ม*ข้�อจ�าก�ด และพั"8นัฐานัข้องแต,ละทฤษฎี*เก�ดจากสำภูาพัแวดล�อมท*+แตกต,างก�นั การันั�าทฤษฎี*ไปว�เคิรัาะห้�จ�งต�องพั�จารัณ์าถ�งจ-ดอ,อนัข้องทฤษฎี*

เช,นัถ�าเรัาเช"+อในัทฤษฎี*ชนัช�8นันั�า และบอกว,าป?ญห้าคิวามข้�ดแย�งการัเม"องไทยเก�ดจากพัฤต�กรัรัมข้องชนัช�8นันั�า แสำดงว,าเรัาก�าล�งจะบอกว,าป?จจ�ยอ"+นัๆไม,ม*ผลต,อคิวามข้�ดแย�งทางการัเม"อง (ซึ่�+งในัคิวามจรั�งแล�วม*ผลเป:นัเพั*ยงแต,ในัการัศึ�กษาเรัาละเว�นัไว�ในัฐานัท*+เข้�าใจว,าเรัาจะไม,นั�าเอาปรัะอ"+นัๆมาเก*+ยวข้�อง)

สรุ�ป ปรุะโยชน�ของแนวิทางการุศึ�กษาวิ�เค์รุาะห� 1.ช,วยในัการัเล"อกสำรัรัคิ�าถาม และ เล"อกสำรัรัข้�อม6ลท*+เรัา

จะนั�ามาใช�ในัการัศึ�กษา 2.Approach ช,วยเป:นักรัอบห้รั"อเป:นัเคิรั"+องม"อท*+ใช�ในั

การัมองป?ญห้า กล,าวคิ"อเม"+อเรัาเจอป?ญห้าทางการัเม"องห้นั�+งๆเรัาจะคิ�ดได�ว,าเรัาคิวรัจะมองป?ญห้านั*8ด�วยม-มมองข้องแนัวว�เคิรัาะห้�ใดจ�งจะด*

3.เป:นัเคิรั"+องม"อในัการัว�เคิรัาะห้�ท*+สำ�าคิ�ญท*+จะท�าให้�เรัาเข้�าใจเห้ต-การัณ์�ในัทางการัเม"องได�กรัะจ,างช�ดข้�8นั

5

4.เป:นัเคิ�าโคิรังห้รั"อโคิรังสำรั�างข้องสำ�+งต,างๆท*+ต�องการัศึ�กษาห้รั"อท�าคิวามเข้�าใจ

การัท*+แนัวว�เคิรัาะห้�แต,ละแนัวม*ฐานัคิวามคิ�ดแตกต,างก�นั และม*จ-ดแข้7งและจ-ดอ,อนัท*+ท�าให้�เก�ดการัโต�แย�งอย6,เสำมอ ท�าให้�แนัวว�เคิรัาะห้�ทางรั�ฐศึาสำตรั�ห้รั"อแนัวทางท*+จะใช�ในัการัศึ�กษาคิวามจรั�งทางการัเม"อง ม*การัเปล*+ยนัแปลงและพั�ฒินัาอย6,ตลอดเวลา

2.แนวิวิ�เค์รุาะห�ปรุ�ชญาการุเมี�อง (Philosophy Approach)

การัศึ�กษารั�ฐศึาสำตรั�แนัวปรั�ชญาจะม*ล�กษณ์ะสำ�าคิ�ญๆ คิ"อ

1.ม-,งเนั�นัในัการัต�8งคิ�าถามและคิ�าตอบท*+เก*+ยวข้�องก�บจรั�ยธิรัรัม และใช�คิ,านั�ยม (Value) สำ,วนัต�วไปสำรั�างคิ�าตอบ เช,นัถามว,ารั�ฐท*+ด*คิวรัเป:นัอย,างไรั การัใช�อ�านัาจข้องผ6�ปกคิรัองคิวรัจะม*มากนั�อยแคิ,ไห้นั ผ6�ปกคิรัองท*+ด*คิวรัจะเป:นัอย,างไรั

คิ�าถามในัทางปรั�ชญาเห้ล,านั*8จะม*คิ�าตอบท*+ต,างก�นัไปข้�8นัอย6,ก�บคิวามคิ�ดข้องคินัแต,ละคินั อย,างไรัก7ตามคิ�าถามเห้ล,านั*8ย�งคิงเป:นัคิ�าถามมาจนัถ�งป?จจ-บ�นั

เช,นัคิ�าถามเก*+ยวก�บผ6�ปกคิรัองท*+ด*คิวรัเป:นัอย,างไรัก7ย�งคิงเป:นัคิ�าถามถ�งป?จจ-บ�นั เช,นัปรัะเทศึไทยเรัาในัช,วง 3+4 ปBท*+ผ,านัคิ�าถามอย,างห้นั�+งในัสำ�งคิมไทยคิ"อเรัาคิวรัจะม*ผ6�ปกคิรัองท*+เป:นัคินัเก,ง ห้รั"อเป:นัคินัด* ปรัะเด7นันั*8กลายเป:นัปรัะเด7นัถกเถ*ยงก�นัพัอสำมคิวรั (เช,นัการัเปรั*ยบเท*ยบรัะห้ว,างคิ-ณ์ท�กษ�ณ์ก�บคิ-ณ์อภู�สำ�ทธิ�/)

6

2.การัศึ�กษาในัแนัวปรั�ชญาจะเป:นัการัศึ�กษาในัเช�งตรัรักะในัการัไตรั,ตรัองห้รั"อการัห้าเห้ต-ผล เช,นับอกว,าผ6�ปกคิรัองคิวรัจะเป:นัคินัด*มากกว,าคินัเก,งเพัรัาะอะไรั

3.ว�ธิ*การัศึ�กษาทางปรั�ชญาจะใช�จ�นัตนัาการัในัการัสำรั�างเนั"8อห้า การัท*+นั�กปรัาชญ�ใช�จ�นัตนัาการัในัการัสำรั�างเนั"8อห้าท�าให้�ปรั�ชญาม�กจะศึ�กษาในัสำ�+งท*+ย�งไม,เก�ดข้�8นั ห้รั"อเป:นัการัมองไปในัอนัาคิต เช,นัเรั"+องข้องการัม*องคิ�การัตรัวจสำอบการัใช�อ�านัาจรั�ฐเป:นัเรั"+องท*+นั�กปรัาชญ�ในัอด*ตพั6ดถ�งมานัานัแล�ว แต,สำ�งคิมเพั�+งนั�าแนัวคิ�ดนั*8มาใช�อย,างจรั�งจ�ง

ท�8งนั*8ม*การัว�พัากษ�แนัวการัศึ�กษาแบบปรั�ชญาว,าเป:นัการัศึ�กษาท*+เล"+อนัลอยไม,อย6,ในัโลกแห้,งคิวามจรั�ง เต7มไปด�วยการัคิาดเดาด�วยตรัรักะ และม*การันั�าเอาอคิต�ข้องผ6�ศึ�กษาเข้�าไปเก*+ยวข้�อง

แต,นั�กว�ชาการับางกล-,มมองว,าการัศึ�กษาปรั�ชญาย�งม*ปรัะโยชนั� เนั"+องจากคิ�าตอบในัทางปรั�ชญาจ�านัวนัมากในัอด*ตกลายเป:นัห้ล�กการัท*+สำ�าคิ�ญข้องสำ�งคิมป?จจ-บ�นั และปรั�ชญาย�งช,วยท�าให้�คินัเรัาต�8งข้�อสำงสำ�ยเก*+ยวก�บธิรัรัมชาต�และนั�าไปสำ6,การัคิ�ดเพั"+อตอบคิ�าถาม

โดยเฉพัาะอาจารัย�ว-ฒิ�ศึ�กด�/เช"+อว,าแนัวว�เคิรัาะห้�ปรั�ชญาย�งม*ปรัะโยชนั�

3.แนวิวิ�เค์รุาะห�กลั�/มีผลัปรุะโยชน� (Interest Group Approach)

แนัวว�เคิรัาะห้�กล-,มผลปรัะโยชนั�ม*แนัวคิ�ดท*+สำ�าคิ�ญตรังท*+มองว,าในัสำ�งคิมปรัะกอบด�วยกล-,มต,างๆจ�านัวนัมาก และกล-,มเห้ล,านั*8ต,างแข้,งข้�นัเพั"+อรั�กษาผลปรัะโยชนั�ข้องตนัเอง การั

7

แข้,งข้�นัข้องกล-,มม�กเป:นัไปโดยการัใช�อ�ทธิ�พัลข้องกล-,มในัการัเข้�าไปกดด�นัให้�รั�ฐบาลต�ดสำ�นัใจเพั"+อเอ"8อปรัะโยชนั�ให้�ก�บกล-,มตนัเอง เนั"+องจากแนัวว�เคิรัาะห้�นั*8เช"+อว,ากล-,มผลปรัะโยชนั�จะตรัะห้นั�กถ�งผลปรัะโยชนั�ข้องตนัเอง จ�งต�องม*การัเคิล"+อนัไห้วในัการัรั�กษาผลปรัะโยชนั�ข้องกล-,ม

ห้ล�กการัข้องแนัวว�เคิรัาะห้�กล-,มผลปรัะโยชนั�1.มองว,าปรัากฎีการัณ์�ทางการัเม"องเป:นัปฏ�สำ�มพั�นัธิ�ก�นั

(Interaction) รัะห้ว,างกล-,มผลปรัะโยชนั� 2.ห้ากม*คิวามข้�ดแย�งก�นัในัเรั"+องกล-,มผลปรัะโยชนั�กล-,ม

ผลเห้ล,านั*8จะม*การัเจรัจาต,อรัองก�นัโดยอย6,บนัพั"8นัฐานัข้องเห้ต-ผล

3.การัเจรัจาต,อรัองม�กจบลงด�วยการัปรัะนั*ปรัะนัอม ท�าให้�คิวามข้�ดแย�งทางการัเม"องม*ทางออกเสำมอ และท�าให้�การัเม"องปรั�บต�วเข้�าสำ6,คิวามสำมด-

4.นัโยบายท*+ออกจากรัะบบการัเม"องเป:นัผลล�พัธิ�มาจากปฏ�สำ�มพั�นัธิ�รัะห้ว,างกล-,มต,างๆ

แนัวว�เคิรัาะห้�กล-,มผลปรัะโยชนั�แบ,งเป:นัทฤษฎี*ย,อย 2 ทฤษฎี*คิ"อ

1.ทฤษฎี*พัห้-นั�ยม (Pluralist Theory ห้รั"อ Pluralism) เป:นัทฤษฎี*ท*+ใช�อธิ�บายกล-,มผลปรัะโยชนั�ในัสำ�งคิมท*+พั�ฒินัาแล�ว ทฤษฎี*พัห้-นั�ยมเช"+อว,า

-การัแข้,งข้�นัข้องกล-,มผลปรัะโยชนั�เป:นัไปอย,างเสำรั* เท,าเท*ยมก�นั

-รั�ฐไม,ม*บทบาทใดๆในัการัเข้�ามาจ�ดการัก�บกล-,มผลปรัะโยชนั�

8

คิวามเช"+อแบบนั*8ท�าให้�ทฤษฎี*พัห้-นั�ยมมองว,าผลปรัะโยชนั�ข้องแต,ละกล-,มจะถ6กนั�ามาเจรัจา พั6ดคิ-ยก�นัอย,างเปCดเผย และยอมรั�บว,าผลปรัะโยชนั�เป:นัเรั"+องท*+ม*อย6,จรั�งในัทางการัเม"อง

อย,างไรัก7ตามตามแนัวคิ�ดข้องพัห้-นั�ยมกล-,มกล-,มผลปรัะโยชนั�ในัสำ�งคิมจะต�องม*อ�านัาจเท,าเท*ยมก�นัและม*โอกาสำเท,าๆก�นัในัการัเข้�าถ�งผ6�ต�ดสำ�นัใจก�าห้นัดนัโยบาย

2.ทฤษฎี*สำห้การั (Corporatist

Theory/Corporatism) เป:นัทฤษฎี*ท*+ตรังข้�ามก�บทฤษฎี*พัห้-นั�ยมเพัรัาะทฤษฎี*นั*8เช"+อว,า

-กล-,มผลปรัะโยชนั�แต,ละกล-,มม�กจะย�ดถ"อผลปรัะโยชนั�ข้องตนัเองอย,างมาก การัจะปล,อยให้�แต,ละกล-,มเจรัจาก�นัเองจะเป:นัเรั"+องยาก และคิวามข้�ดแย�งรัะห้ว,างกล-,มผลปรัะโยชนั�เป:นัเรั"+องท*+เก�ดข้�8นัได�ห้ากรั�ฐไม,เข้�าจ�ดการั

-ทฤษฎี*นั*8มองว,ากล-,มแต,ละกล-,มในัสำ�งคิมม*อ�านัาจไม,เท,าก�นัและไม,สำามารัถเข้�าถ�งกล-,มผ6�ต�ดสำ�นัใจก�าห้นัดนัโยบายได�อย,างเท,าเท*ยมก�นั ท�าให้�รั�ฐต�องเป:นักลไกสำ�าคิ�ญข้องการัเจรัจาต,อรัอง เช,นั เป:นัคินัคิอยคิวบคิ-มกต�กา คิอยเจรัจาไกล,เกล*+ยรัะห้ว,างกล-,มผลปรัะโยชนั�สำองฝ่>าย

จากแนวิค์�ด็ท�2ง 2 แบบของแนวิวิ�เค์รุาะห�กลั�/มีผลัปรุะโยชน� การุจ�ด็การุกลั�/มีผลัปรุะโยชน�ในปรุะเทศึไทยจะเป.นไปตามี ทฤษฎี�สหการุ เนั"+องจากกล-,มผลปรัะโยชนั�ในัปรัะเทศึไทยย�งข้าดคิวามสำามารัถและอ�านัาจท*+เท,าเท*ยมก�นั ท�าให้�แต,ละกล-,มม*ในัการัเข้�าถ�งการัต�ดสำ�นัใจข้องผ6�ก�าห้นัดนัโยบายจะม*แตกต,างก�นั

9

เนั"+องจากในัสำ�งคิมไทยการัรัวมกล-,มย�งข้าดคิวามห้ลากห้ลาย การัรัวมกล-,มข้องคินัในัสำ�งคิมย�งเก�ดเฉพัาะในัสำ�งคิมเม"อง เช,นัสำมาคิมนัายธินัาคิารั สำมาคิมผ6�สำ,งออก ห้อการัคิ�า สำภูาอ-ตสำาห้กรัรัม

ข้ณ์ะท*+ในัภูาคิชนับทท*+ม*เกษตรักรัเป:นัสำ,วนัให้ญ,ย�งข้าดการัรัวมต�วท*+เห้นั*ยวแนั,นั และการัรัวมต�วข้องกล-,มผลปรัะโยชนั�ในัชนับทย�งเก�ดข้�8นัโดยรั�ฐเข้�าไปจ�ดการั ผ,านันัโยบายการัพั�ฒินัาชนับทข้องรั�ฐ เช,นัการัจ�ดต�8งกล-,มสำห้กรัณ์� กล-,มเกษตรักรั สำ,วนัมากมาจากการักรัะต-�นัข้องภูาคิรั�ฐ (อย,างไรัก7ตามป?จจ-บ�นัคินัในัชนับทเรั�+มม*การัต"+นัต�วทางการัเม"องมากข้�8นัในัอนัาคิตการัรัวมต�วในัสำ�งคิมอาจจะพั�ฒินัาไปแบบพัห้-นั�ยมก7ได�)

ท*+สำ�าคิ�ญอ�านัาจและอ�ทธิ�พัลข้องกล-,มผลปรัะโยชนั�ในัสำ�งคิมไทยย�งม*ไม,เท,าก�นั เช,นัสำมาคิมพั,อคิ�า สำมาคิมนัายธินัาคิารั ม�กจะม*พัล�งอ�านัาจมากกว,าสำมาคิมอ"+นัๆ

ท*+สำ�าคิ�ญในัสำ�งคิมไทย มองผลปรัะโยชนั�ถ6กมองว,าเป:นัเรั"+องท*+ต�องปกปCดในัสำ�งคิมไทย การัเจรัจารัะห้ว,างกล-,มผลปรัะโยชนั�จ�งเป:นัไปอย,างล�บๆ มองว,าเรั"+องข้องผลปรัะโยชนั�เป:นัเรั"+องท*+ต�องปกปCดท�8งๆท*+เป:นัสำ�+งท*+ม*จรั�งในัการัเม"องไทย เช,นัการัเจรัจาต,อรัองต�าแห้นั,ง การัเจรัจางบปรัะมาณ์

การัท*+กล-,มผลปรัะโยชนั�ม*คิวามไม,เท,าเท*ยมก�นั และกรัะบวนัการัเจรัจาผลปรัะโยชนั�ม�กเป:นัไปในัทางล�บ จ�งเก�ดป?ญห้าคิวามข้�ดแย�งรัะห้ว,างกล-,มผลปรัะโยชนั�อย6,เสำมอ และรั�ฐม�กจะเข้�าไปแทรักแซึ่งในัการัแก�ป?ญห้าคิวามข้�ดแย�ง

10

เช,นัรั�ฐบาลต�ดสำ�นัใจในันัโยบายใดๆ ม�กจะผ,านัการัเจรัจาผลปรัะโยชนั�แบบล�บๆ สำ-ดท�ายเม"+อเอานัโยบายไปปฏ�บ�ต�ก7จะเก�ดการัต,อต�านัจากปรัะชาชนั เช,นัโคิรังการัสำรั�างโรังไฟฟ9า โคิรังการัต�ดถนันัผ,านัท*+ด�นัข้องนัายท-นันั�กธิ-รัก�จ

สรุ�ปสารุะส�าค์�ญอาจารุย�ส�ทธิ�พั�นธิ�อาจารัย�สำ�ทธิ�พั�นัธิ�สำอนั 2 ปรัะเด7นัห้ล�กคิ"อ1.Concept สำ�าคิ�ญๆทางรั�ฐศึาสำตรั�2.แนัวว�เคิรัาะห้�รัะบบ (System Approach)

แนวิค์วิามีค์�ด็ (Concept) ท��ส�าค์�ญทางรุ�ฐศึาสตรุ� ท*+อาจารัย�สำอนัจะม* 5 แนัวคิ�ดด�วยก�นั คิ"อ

1.การัเม"องและคิวามห้มายข้องการัเม"อง2.ท�ศึนัคิต�ทางการัเม"อง3.อ-ดมการัณ์�ทางการัเม"อง4.ปรั�ชญาการัเม"อง5.ทฤษฎี*การัเม"อง 1.การุเมี�อง (Politics) แลัะค์วิามีหมีายของ

การุเมี�องปรัะเด7นันั*8อาจารัย�ต�องการันั�าเสำนัอว,าคิวามห้มายข้อง

การัเม"องม*ห้ลากห้ลาย การัท*+เรัาเล"อกให้�นั�ยามคิวามห้มายการัเม"องอย,างไรั แสำดงว,าเรัาก�าล�งว�เคิรัาะห้�การัเม"องไปในัแนัวทางนั�8นัด�วย เช,นั

1. การัเม"องเป:นัเรั"+องรัาวเก*+ยวก�บรั�ฐ

11

คิวามห้มายแบบนั*8จะเป:นัคิวามห้มายในัย-คิด�8งเด�ม เนั"+องจากในัรัะยะแรักการัศึ�กษาการัเม"องจะม-,งให้�คิวามสำนัใจไปท*+รั �ฐและบทบาทข้องรั�ฐ เช,นัในัย-คิโบรัาณ์นั�กปรั�ชญาทางการัเม"องก7จะพัยายามแสำวงห้ารั�ฐท*+ด*ว,าคิวรัจะเป:นัอย,างไรั ผ6�ปกคิรัองท*+ด*คิวรัจะเป:นัอย,างไรั

ในัรัะยะต,อมาการัให้�คิวามสำนัใจไปท*+เรั"+องข้องรั�ฐท�าให้�การัศึ�กษาการัเม"องม-,งเนั�นัไปท*+การัปกคิรัอง ด�งจะพับว,าคิณ์ะรั�ฐศึาสำตรั�ตามมห้าว�ทยาล�ยต,างๆ จ�งเนั�นัผล�ตคินัออกไปเป:นัข้�ารัาชการั ห้รั"อล6กจ�างข้องรั�ฐ เช,นัปล�ดอ�าเภูอ นัายอ�าเภูอ ผ6�ว,า

ป?จจ-บ�นันั�ยามนั*8ลดคิวามสำ�าคิ�ญลง เนั"+องจากคิวามสำ�มพั�นัธิ�เช�งอ�านัาจรัะห้ว,างรั�ฐก�บสำ�งคิมม*การัเปล*+ยนัแปลงไปในัล�กษณ์ะท*+ภูาคิสำ�งคิมม*การัเต�บโตมากข้�8นั

2. การัเม"องเป:นัเรั"+องท*+เก*+ยวข้�องก�บอ�านัาจ (Power)

มองว,าการัเม"องเป:นัการัพัยายามต,อสำ6�แย,งช�งเพั"+อให้�ได�มาซึ่�+งอ�านัาจ และอ�านัาจจะเป:นัเคิรั"+องม"อในัการัแสำวงห้าสำ�+งอ"+นัๆต,อไป อ�านัาจจ�งเป:นัท�8งเคิรั"+องม"อ (Mean) และเป9าห้มาย (End) ในัต�วข้องม�นัเอง

ท*+มาข้องอ�านัาจจะม*ห้ลายแบบเช,นั-อ�านัาจท*+มาจากปรัะเพัณ์* (Traditional )เช,นัผ6�เป:นั

ผ6�นั�า ล6กจะได�เป:นัผ6�นั�าด�วย เป:นัการัสำ"บทอดอ�านัาจผ,านัสำายโลห้�ต เช,นัล6กห้�วห้นั�าเผ,า ห้รั"อพัรัะรัาชโอรัสำข้องกษ�ตรั�ย�

-อ�านัาจท*+มาจากกฎีห้มาย (Authority) ห้มายถ�งอ�านัาจห้นั�าท*+ท*+ชอบธิรัรัมตามกฎีห้มาย เช,นันัายกรั�ฐมนัตรั*ม*

12

อ�านัาจเพัรัาะมาจากการัเล"อกต�8งตามกฎีห้มาย นัายอ�าเภูอม*อ�านัาจเพัรัาะได�อ�านัาจมาตามกฎีห้มาย

-อ�านัาจท*+มาจากบารัม* (Charismatic) เป:นัอ�านัาจท*+ไม,เป:นัทางการั เป:นัอ�านัาจท*+ม*เฉพัาะต�วบ-คิคิลเท,านั�8นั

3. การัเม"องคิ"อเรั"+องข้องการัใช�อ�านัาจในัการัจ�ดแจงแบ,ง

สำรัรัสำ�+งท*+ม*คิ-ณ์คิ,าในัทางสำ�งคิมปรัะเด7นันั*8มองว,าการัเม"องเป:นัเรั"+องท*+สำมาช�กในัรัะบบ

การัเม"องใดในัสำ�งคิมรัวมต�วก�นัเพั"+อเรั*ยกรั�องให้�ผ6�ท*+ม*อ�านัาจในัทางการัเม"อง ให้�ด�าเนั�นัการัสำรั�างคิวามก�นัด*อย6,ด*ให้�ก�บสำมาช�ก แจกแจกทรั�พัยากรัและสำ�+งท*+ม*คิ-ณ์คิ,าในัสำ�งคิม แต,คิวามเป:นัจรั�งก7คิ"อในัแต,ละสำ�งคิมม*ทรั�พัยากรัจ�าก�ด แต,คิวามต�องการัห้รั"อจะอย6,ในัรัะด�บสำ6งกว,าการัสำนัองตอบ ห้รั"อ Demand จะสำ6งกว,า Supply ตลอดเวลา

ด�วยเห้ต-นั*8แต,ละคินัก7ต,างพัยายามท*+จะแย,งช�งทรั�พัยากรัเพั"+อสำนัองตอบต,อคิวามต�องการัข้องตนัเอง และเป:นัสำาเห้ต-ท*+นั�าไปสำ6,การัจ�ดต�8งรั�ฐบาล ห้รั"อกล-,มผ6�ปกคิรัองข้�8นัเพั"+อท�าห้นั�าท*+ในัการัจ�ดแจงแบ,งสำรัรัทรั�พัยากรั สำรั�างกฎีเกณ์ฑ์� กต�กาและสำถาบ�นัต,างๆข้�8นัมาเพั"+อคิวบคิ-มพัฤต�กรัรัมท*+เบ*+ยงเบนั เพั"+อจ�ดแจงแบ,งสำรัรั เพั"+อสำรั�างคิวามก�นัด*อย6,ด*

และเม"+อรั�ฐห้รั"อผ6�ปกคิรัองท�าห้นั�าท*+ในัการัแจกแจงทรั�พัยากรัให้�ก�บคินักล-,มห้นั�+ง คินัอ*กห้ลายๆกล-,มก7จะไม,ได�รั�บปรัะโยชนั�จากการัแบ,งสำรัรั (ต�องม*การัแบ,งเคิ�ก) ผ6�ท*+เสำ*ยผลปรัะโยชนั�จากการัจ�ดสำรัรัจะย"+นัข้�อเสำนัอให้�รั�ฐจ�ดการัแจกแจงแบ,งสำรัรัให้ม, ข้ณ์ะเด*ยวก�นัคินัท*+ได�รั�บการัจ�ดแจงแบ,งสำรัรั ก7

13

พัยายามจะต,อต�านัเพั"+อรั�กษาผลปรัะโยชนั�ท*+ตนัเองพั�งม*พั�งได�ให้�คิงอย6,

กล-,มท*+ได�ปรัะโยชนั�จะอย6,ในัฐานัะท*+ได�เปรั*ยบ ม�กจะเป:นัชนัช�8นันั�า เป:นักล-,มผ6�ปกคิรัอง และพัยายามจะใช�ว�ธิ*การัท-กอย,างเพั"+อท*+จะรั�กษาสำถานัภูาพัท*+ได�เปรั*ยบข้องตนัเองเอาไว� อาจจะใช�ว�ธิ*การัสำรั�างคิ,านั�ยม อ-ดมการัณ์�ข้�8นัมา เพั"+อรั�กษาปรัะโยชนั�ข้องพัวกเข้าเอาไว�

2.ท�ศึนค์ต�ทางการุเมี�อง (Political Attitude)

ห้มายถ�งคิวามคิ�ดเห้7นัทางการัเม"องและแนัวโนั�มข้องพัฤต�กรัรัมทางการัเม"องท*+สำอดคิล�องก�บคิวามคิ�ดเห้7นัทางการัเม"อง

โดยรัวมแล�วท�ศึนัคิต�ทางการัเม"องจะม* 5 แบบคิ"อ-พัวกห้�วก�าวห้นั�า ห้รั"อพัวก Radical พัวกนั*8จะให้�คิวาม

สำ�าคิ�ญก�บสำ�ทธิ�เสำรั*ภูาพัทางการัเม"อง มองคินัท-กคินัว,าม*คิวามเท,าเท*ยมก�นั พัวกห้�วก�าวห้นั�าต�องการัเห้7นัสำ�งคิมเปล*+ยนัแปลงอย,างรัวดเรั7ว

-พัวกเสำรั*นั�ยม กล-,มนั*8เป:นักล-,มท*+สำนัใจการัเปล*+ยนัแปลงเช,นัก�นั แต,เป:นัพัวกท*+ย�งเคิารัพักฎีเกณ์ฑ์� ให้�คิวามสำ�าคิ�ญก�บสำ�ทธิ�เสำรั*ภูาพัในัทางการัเม"อง แต,ไม,นั�ยมคิวามรั-นัแรัง

-พัวกสำายกลาง -พัวกอนั-รั�กษ�นั�ยม กล-,มนั*8ไม,ต�องการัให้�ม*การัเปล*+ยนั

ชอบท*+จะรั�กษาข้องเก,าเอาไว� เพัรัาะกล�วว,าการัเปล*+ยนัแปลงจะท�าให้�ตนัเองเสำ*ยปรัะโยชนั�

14

-พัวกข้วาจ�ด กล-,มนั*8เป:นักล-,มต,อต�านัการัเปล*+ยนัแปลง และอาจจะใช�คิวามรั-นัแรังเพั"+อต,อต�านัการัเปล*+ยนัแปลง กล-,มนั*8ย�ดม�+นัในัอ�านัาจ มองคินัว,าไม,ม*คิวามเท,าเท*ยมก�นั

3.อ�ด็มีการุณ์�ทางการุเมี�อง (Political Ideology)

อ-ดมการัณ์� คิ"อ รัะบบคิ,านั�ยมห้รั"อคิวามเช"+อท*+บ-คิคิลใด ๆ ยอมรั�บเสำม"อนัว,าเป:นัข้�อเท7จจรั�งห้รั"อคิวามจรั�ง เช,นั อ-ดมการัณ์�ปรัะชาธิ�ปไตย จะเช"+อว,าอ�านัาจอธิ�ปไตยอ�นัเป:นัอ�านัาจสำ6งสำ-ดเป:นัข้องปวงชนั เพัรัาะคินัท-กคินัม*คิวามเท,าเท*ยมก�นัอ-ดมการัณ์�ฟาสำซึ่�สำต� จะว,าอ�านัาจอย6,ท*+ผ6�นั�า เพัรัาะคินัแต,ละคินัไม,เท,าเท*ยมก�นั จ�งม*คินับางคินัเท,านั�8นัท*+จะข้�8นัมาเป:นัผ6�นั�า

ล�กษณ์ะข้องคิวามเช"+อท*+ได�ช"+อว,าเป:นัอ-ดมการัณ์�ทางการัเม"องนั�8นัจะต�องเป:นัท*+ยอมรั�บรั,วมก�นัข้องคินัในัสำ�งคิม เป:นัคิวามเช"+อท*+สำ�มพั�นัธิ�ก�บเรั"+องรัาวท*+สำ�าคิ�ญข้องสำ�งคิม เช,นัคิวามเช"+อในัทางการัเม"อง ในัทางเศึรัษฐก�จและสำ�งคิม เป:นัคิวามเช"+อท*+คินัในัสำ�งคิมต,างย�ดเป:นัแนัวทางการัปฏ�บ�ต�ในัช*ว�ตอย,างสำม�+าเสำมอ และเป:นัเคิรั"+องม"อสำ�าคิ�ญในัการัย�ดเห้นั*+ยวกล-,มคินัให้�เป:นัอ�นัห้นั�+งอ�นัเด*ยวก�นัได�

เช,นัเวลานั*8กล-,มคินัเสำ"8อแดงสำ,วนัห้นั�+งจะม*อ-ดมการัณ์�รั,วมก�นัโดยเฉพัาะอ-ดมการัณ์�ท*+ต�องการัสำรั�างคิวามเท,าเท*ยมก�นัข้องคินัในัสำ�งคิม เพัรัาะมองว,ารัะบบการัเม"องการัปกคิรัองข้องไทยในัป?จจ-บ�นัเป:นัรั6ปแบบท*+ม*ม*บางคินับางกล-,มเป:นัอภู�สำ�ทธิ�/ชนั

15

อ-ดมการัณ์�ทางการัเม"องจะสำอดคิล�องก�บอ-ดมการัณ์�ทางเศึรัษฐก�จ กล,าวคิ"อ

-ถ�าอ-ดมการัณ์�ทางการัเม"องเป:นัแบบปรัะชาธิ�ปไตย อ-ดมการัณ์�ทางเศึรัษฐก�จก7จะเป:นัอ-ดมการัณ์�แบบท-นันั�ยม เพัรัาะท�8ง 2 อ-ดมการัณ์�ให้�คิวามสำ�าคิ�ญก�บสำ�ทธิ�เสำรั*ภูาพัข้องบ-คิคิล เช"+อในัห้ล�กการัแข้,งข้�นัอย,างเสำรั* เช,นัปรัะชาธิ�ปไตยเช"+อในัการัแข้,งข้�นัก�นัอย,างเสำรั*ในัการัสำม�คิรัลงเล"อกต�8ง

-ถ�าอ-ดมการัณ์�ทางการัเม"องเป:นัแบบคิอมม�วนั�สำต� อ-ดมการัณ์�ทางเศึรัษฐก�จม�กจะเป:นัแบบสำ�งคิมนั�ยม เพัรัาะท�8ง 2 อ-ดมการัณ์�ไม,เช"+อในัเรั"+องเสำรั*ภูาพัและการัแข้,งข้�นัอย,างเสำรั* ท�าให้�สำ�งคิมท*+ย�ดม�+นัในัอ-ดมการัณ์�แบบนั*8จะให้�คิวามสำ�าคิ�ญก�บบทบาทข้องรั�ฐท�8งในัทางเศึรัษฐก�จและการัเม"อง

4.ปรุ�ชญาการุเมี�อง (Political Philosophy)

ปรั�ชญาการัเม"องห้มายถ�งคิวามพัยายามในัการัแสำวงห้าคิวามจรั�งในัทางการัเม"อง โดยการัต�8งคิ�าถามห้รั"อต�8งข้�อสำงสำ�ยต,อสำ�+งต,างๆ และพัยายามเสำนัอแนัะว,าสำ�+งนั�8นัคิวรัจะเป:นัอย,างไรั

การัท*+ปรั�ชญาเนั�นัการัต�8งข้�อสำงสำ�ยและแสำวงห้าคิ�าตอบต,อข้�อสำงสำ�ยนั�8นัท�าให้�ปรั�ชญาการัเม"องม*ล�กษณ์ะท*+เป:นัคิ,านั�ยมข้องผ6�ตอบ ท�าให้�คิ�าตอบในัทางการัเม"องม*คิวามห้ลากห้ลายและเปล*+ยนัแปลงได�ตลอดเวลา

ปรั�ชญาจ�งได�ช"+อว,าเป:นัสำ�+งไม,ตายเพัรัาะคิ�าถามในัทางปรั�ชญาจะย�งคิงอย6,เสำมอ ด�งคิ�าพั6ดท*+ว,าไมี/มี�ค์�าตอบในทางปรุ�ชญาท��ถุาวิรุจะมี�เพั�ยงค์�าถุามีเท/าน�2นท��ถุาวิรุ

เช,นัคิ�าถามท*+ว,าการัเม"องท*+ด*คิวรัเป:นัอย,างไรั เป:นัคิ�าถามท*+ม*มาแต,โบรัาณ์ นั�กปรั�ชญาการัเม"องพัยายามให้�คิ�าตอบในั

16

เรั"+องนั*8 แต,คิ�าตอบด�งกล,าวไม,แนั,นัอนัตายต�ว เช,นัในัอด*ตอรั�สำโตเต�ลบอกว,าการัปกคิรัองแบบปรัะชาธิ�ปไตยไม,ใช,สำ�+งท*+ด* แต,ป?จจ-บ�นัท�+วโลกเช"+อว,ารัะบอบปรัะชาธิ�ปไตยเป:นัรัะบอบท*+ด*ท*+สำ-ด แต,ในัสำ�งคิมไทยเม"+อนั�าปรัะชาธิ�ปไตยมาใช�ก7ย�งเก�ดป?ญห้ามากมาย ท-กว�นันั*8เรัาย�งแสำวงห้ารั6ปแบบการัปกคิรัองท*+ด*ท*+สำ-ดต,อไป เช,นัเรัาบอกว,าการัเม"องภูายใต�รั�ฐธิรัรัมนั6ญ 2540 ด*ท*+สำ-ดเม"+อ 13 ปBก,อนั แต,ป?จจ-บ�นักล�บกลายเป:นัป?ญห้า ท�าให้�ต�องม*รั�ฐธิรัรัมนั6ญ 2550 และป?จจ-บ�นัรั�ฐธิรัรัมนั6ญ 2550 ก7ย�งไม,ด*พัอ สำ�งคิมไทยข้องเรัาก7ย�งห้ารั6ปแบบการัเม"องท*+ด*ต,อไป

5.ทฤษฎี�ทางการุเมี�อง (Political Theory)

ทฤษฎี*การัเม"องห้มายถ�งคิวามพัยายามในัการัท�าคิวามเข้�าใจก�บปรัากฎีการัณ์�ทางการัเม"อง โดยอาศึ�ยห้ล�กการัทางว�ทยาศึาสำตรั�

กล,าวคิ"อในัการัสำรั�างทฤษฎี*นั�8นัต�องม*กรัะบวนัการัทางว�ทยาศึาสำตรั�มาเก*+ยวข้�อง กรัะบวนัการัทางว�ทยาศึาสำตรั�คิ"อการัท*+ต�องเก7บข้�อม6ลห้รั"อข้�อเท7จจรั�งเช�งปรัะจ�กษ� โดยเก7บจากห้ลายสำถานัท*+และห้ลายช,วงเวลาเพั"+อมาปรัะมวลว,าข้�อเท7จจรั�งนั�8นัม*คิวามเห้ม"อนัก�นัห้รั"อไม, ห้ากเห้ม"อนัก�นัก7จะสำรั-ปเป:นัข้�อสำรั-ปท�+วไป (Generalization) จากนั�8นัก7เอาข้�อสำรั-ปท�+วไปไปพั�สำ6จนั�ก�บปรัากฎีการัณ์�ท*+เป:นัจรั�งซึ่�8าแล�วซึ่�8าอ*ก ถ�าข้�อสำรั-ปท�+วไปถ6กต�องท-กคิรั�8งก7จะพั�ฒินัาเป:นัทฤษฎี*

เช,นัถ�าไปเก7บข้�อม6ลข้�อเท7จจรั�งห้ลายๆช,วงเวลาพับว,าในั 10 ปรัะเทศึท*+ยากจนัและคินัม*การัศึ�กษานั�อยจะปกคิรัองในัรัะบอบเผด7จการั ก7อาจจะสำรั-ปเป:นัข้�อสำรั-ปท�+วไปว,า รัะด�บการั

17

พั�ฒินัาเศึรัษฐก�จและสำ�งคิมม*ผลต,อรั6ปแบบทางการัเม"อง นั�+นัคิ"อการัเม"องจะเป:นัเผด7จการัในัสำ�งคิมท*+ม*คินัยากจนัและม*การัศึ�กษานั�อย

จากนั�8นัก7จะเอาข้�อสำรั-ปด�งกล,าวไปศึ�กษาก�บสำ�งคิมท*+ยากจนัและคินัม*การัศึ�กษานั�อยอ"+นัๆ (อ*กห้ลายๆสำ�งคิม) ถ�าพับว,าตรังก�บข้�อสำรั-ปท�+วไป ข้�อสำรั-ปท�+วไปนั�8นัก7จะกลายเป:นัทฤษฎี*

อย,างไรัก7ตามในัทางการัเม"องเรัาอาจจะกล,าวได�ว,าไม,ม*ทฤษฎี*ทางการัเม"อง เพัรัาะปรัากฎีการัณ์�ทางการัเม"องม*การัเปล*+ยนัแปลงตลอดเวลา โดยสำ,วนัให้ญ,แล�วในัทางการัเม"องจะม*เพั*ยงแนัวคิ�ดและข้�อสำรั-ปท�+วไปเท,านั�8นั

แนวิวิ�เค์รุาะห�รุะบบ (System Approach)

แนัวว�เคิรัาะห้�รัะบบ เป:นัแนัวการัว�เคิรัาะห้�ท*+ได�รั�บอ�ทธิ�พัลจากว�ชาช*ว�ทยา นั�+นัคิ"อการัมองว,ารัะบบการัเม"องจะเห้ม"อนัก�บรัะบบสำ�+งม*ช*ว�ต ท*+จะม*รัะบบย,อยๆอย6,ภูายในั เช,นัรัะบบห้ายใจ รัะบบย,อยอาห้ารั รัะบบข้�บถ,าย รัะบบย,อยๆต,างๆจะท�าห้นั�าท*+ข้องตนัเองอย,างอ�สำรัะแต,ม*การัปรัะสำานังก�นั ซึ่�+งจะช,วยท�าให้�รัะบบสำ�+งม*ช*ว�ตม*คิวามสำมด-ลและอย6,รัอด

รัะบบการัเม"องก7เช,นัก�นั จะม*รัะบบย,อยๆอย6,ภูายในั ต�องท�างานัปรัะสำานัก�นัอย,างสำมด-ล ห้ากรัะบบใดรัะบบห้นั�+งไม,ท�าห้นั�าท*+รัะบบการัเม"องนั�8นัก7จะม*ป?ญห้า

ล�กษณ์ะท�+วไปข้องรัะบบการัเม"อง1.รัะบบการัเม"องม*การัเปล*+ยนัแปลงตลอดเวลา 2.รัะบบการัเม"องอย6,ภูายใต�สำภูาพัแวดล�อม ท*+สำามารัถ

แยกให้�เห้7นัรัะห้ว,างต�วรัะบบก�บสำ�+งแวดล�อมได� เช,นัรัะบบ

18

การัเม"องสำามารัถแยกออกจากรัะบบเศึรัษฐก�จ รัะบบสำ�งคิม รัะบบว�ฒินัธิรัรัม

3.ม*ป?จจ�ยนั�าเข้�า (Input) ป?จจ�ยสำ,งออก (Output)

และสำ,วนัท*+ย�อนักล�บ (Feedback) ปรัากฏอย6, (นั*+คิ"อ Concept ห้ล�กข้อง System Approach)

4.ท-กรัะบบม*คิวามสำ�มพั�นัธิ�เช"+อมโยงก�บรัะบบอ"+นั ๆ ท*+อย6,ในัสำภูาพัแวดล�อมตลอดเวลา เช,นัการัเม"องม*คิวามสำ�มพั�นัธิ�ก�บเศึรัษฐก�จ

5.ท-กรัะบบอาจจะม*คิวามม�+นัคิงห้รั"อไม,ม� +นัคิงก7ได�6.ท-กรัะบบพัยายามแสำวงห้าด-ลภูาพัให้�เก�ดข้�8นัก�บตนัเอง

ตลอดเวลาผ,านักลไกอ�ตโนัม�ต�เพั"+อรั�กษาคิวามอย6,รัอดข้องรัะบบ

7.รัะบบใดท*+ไม,สำามารัถแก�ไข้ป?ญห้าห้รั"อตอบโต�อ�ทธิ�พัลข้องสำ�+งแวดล�อมได�ก7จะนั�ามาสำ6,คิวามล,มสำลายและแปรัสำภูาพัไปสำ6,รัะบบให้ม,ได�

8.ท-กรัะบบม*เคิรั"อข้,ายในัการัสำ"+อสำารัคิอยสำ,งข้�อม6ลป9อนักล�บ (Feedback) เพั"+อนั�าไปสำ6,การัแก�ไข้ปรั�บปรั-งต�วเองตลอดเวลา

แนวิค์�ด็หลั�กของแนวิวิ�เค์รุาะห�เช�งรุะบบ จะเป:นัไปด�งรั6ป

19

Inputs Political System Outputs

Feedback

Environment

กล,าวคิ"อแนัวว�เคิรัาะห้�รัะบบจะม-,งว�เคิรัาะห้�ไปท*+ป?จจ�ยสำ�าคิ�ญอย6, 4 ต�วท*+อย6,ภูายใต�รัะบบคิ"อ

1. Political System ต�วรัะบบการัเม"อง2. Input ห้รั"อป?จจ�ยนั�าเข้�า3. Output ห้รั"อผลผล�ตข้องรัะบบ4.Feedback ผลสำะท�อนักล�บท*+เก�ดจากปฏ�ก�รั�ยาท*+ม*

ต,อผลผล�ตข้องรัะบบการัเม"อง1.รุะบบการุเมี�อง ม*องคิ�ปรัะกอบข้องรัะบบการัเม"อง

ท-กรัะบบการัเม"องม*องคิ�ปรัะกอบท*+สำ�าคิ�ญด�งคิ"อ 1.1 Political Community คิวามเป:นัปรัะชาคิมในั

ทางการัเม"อง ห้มายถ�ง คิวามรั6 �สำ�กข้องคินัในัสำ�งคิมท*+เป:นัเอกภูาพัเด*ยวก�นั รัะบบการัเม"องใดปรัะชาชนัสำ,วนัให้ญ,ม*คิวามรั6 �สำ�กเป:นัพัวกเด*ยวก�นัรัะบบการัเม"องนั�8นัก7จะม�+นัคิง

1.2 Political Regime รัะบอบการัปกคิรัอง ท-กรัะบบการัเม"องจะม*รั6ปแบบการัปกคิรัองอย,างใดอย,างห้นั�+งปรัากฏอย6,

1.3. Political Authorities ผ6�ม*อ�านัาจทางการัเม"อง ห้มายถ�ง รั�ฐบาลผ6�ท�าห้นั�าท*+บ�าบ�ดท-กข้� บ�ารั-งสำ-ข้ แจกแจงแบ,งสำรัรัสำ�+งท*+ม*คิ-ณ์คิ,าในัสำ�งคิม แก�ป?ญห้าให้�ก�บปรัะชาชนั

2. Input ห้มายถ�ง ป?จจ�ยท*+อย6,ในัรั6ปข้องข้�อม6ลห้รั"อข้,าวสำารัท*+นั�าเข้�าสำ6,รัะบบการัเม"อง แบ,งได� 2 รั6ปแบบให้ญ,ๆ คิ"อ ข้�อเรั*ยกรั�อง (Demand) และการัสำนั�บสำนั-นั (Support)

20

2.1 Demand (ข้�อเรั*ยกรั�อง) คิ"อ ห้มายถ�งข้�อเรั*ยกรั�องข้องปรัะชาชนัห้รั"อกล-,มต,างๆท*+ม*ต,อรัะบบการัเม"อง เช,นักล-,มคินัเสำ"8อแดงเรั*ยกรั�องให้�รั�ฐบาลย-บสำภูา

2.2 Support (การัสำนั�บสำนั-นั) ห้มายถ�ง ห้มายถ�งการัสำนั�บสำนั-นัต,อรัะบบการัเม"อง กล-,มเสำ"8อห้ลากสำ*ท*+สำนั�บสำนั-นัไม,ให้�รั�ฐบาลย-บสำภูา

3.Output ห้มายถ�ง ผลข้องการัต�ดสำ�นัใจข้องผ6�ม*อ�านัาจห้นั�าท*+ทางการัเม"อง (รั�ฐบาล) ซึ่�+งเก*+ยวข้�องก�บการัแจกแจงแบ,งสำรัรัสำ�+งท*+ม*คิ-ณ์คิ,าข้องสำ�งคิม สำรั�างคิวามก�นัด*อย6,ด*ให้�ก�บปรัะชาชนั อาจออกมาในัรั6ป มต� คิรัม. กฎีห้มาย กฎีกรัะทรัวง

4. Feedback ห้มายถ�ง ผลสำะท�อนักล�บท*+เก�ดจาก Output ซึ่�+งผลสำะท�อนัด�งกล,าวจะกลายเป:นั Input ท*+ถ6กป9อนัเข้�าสำ6,รัะบบการัเม"องอ*กคิรั�8ง ซึ่�+งจะเป:นัต�วปรัะเม�นัให้�ทรัาบว,าการัต�ดสำ�นัใจข้องรั�ฐบาลสำามารัถแก�ไข้ป?ญห้าคิวามต�องการัท*+ปรัะชาชนัเรั*ยกรั�องได�จรั�งห้รั"อไม,

ในัการันั�าเอาแนัวว�เคิรัาะห้�เช�งรัะบบมาใช�ในัการัว�เคิรัาะห้�ปรัากฎีการัณ์�ทางการัเม"องใดๆ นั�กศึ�กษาจะต�องแจกแจงให้�ได�ว,าองคิ�ปรัะกอบท�8ง 4 สำ,วนัข้องเห้ต-การัณ์�ด�งกล,าวม*อะไรับ�าง

สรุ�ปอาจารุย�ช�ยชนะ น�าเสนอ 2 ปรุะเด็"นหลั�กค์�อ1.แนัวว�เคิรัาะห้�การัพั�ฒินัาทางการัเม"อง3.แนัวว�เคิรัาะห้�สำถาบ�นัทางการัเม"อง (ในัรัะบอบปรัะชา

ธิ�ปไตบ)

21

การุวิ�เค์รุาะห�เช�งสถุาบ�นก�บการุอธิ�บายทฤษฎี�ปรุะชาธิ�ปไตย

สถุาบ�น สำถาบ�นัห้มายถ�งสำ�+งท*+ท�าห้นั�าท*+ในัสำ�งคิมท*+สำามารัถด�ารังอย6,อย,างยาวนัานัโดยคินัในัสำ�งคิมให้�การัยอมรั�บ เช,นัการัไห้ว�ถ"อเป:นัสำถาบ�นัอย,างห้นั�+งในัสำ�งคิมไทยท*+คินัไทยให้�การัยอมรั�บ

สถุาบ�นทางการุเมี�องในรุะบอบปรุะชาธิ�ปไตย จะม*มากมาย เช,นั

1.รุ�ฐธิรุรุมีน8ญ (Constitution) ถ"อเป:นัสำถาบ�นัทางการัเม"องท*+สำ�าคิ�ญ เพัรัาะเป:นัต�วก�าห้นัดรั6ปแบบการัเม"องข้องปรัะเทศึ โดยเฉพัาะในัปรัะเทศึไทยเรัาม*รั�ฐธิรัรัมนั6ญมาถ�ง 18 ฉบ�บเนั"+องจากเรัาย�งไม,สำามารัถห้ารั6ปแบบการัเม"องการัปกคิรัองท*+ด*เพั*ยงพัอได�

2.สภาผ8:แทนรุาษฎีรุ เป:นัสำถาบ�นัทางการัเม"องท*+สำ�าคิ�ญ การัศึ�กษาสำถาบ�นัสำภูาผ6�แทนัอ�นัสำภูาต�วแทนัจะต�องด6ว,าท*+มาข้องต�วแทนันั�8นัมาๆได�อย,างไรั เช,นัในัปรัะเทศึไทยต�วแทนัข้องเรัามาจากการัเล"อกต�8ง (แต,ย�งข้าดคิวามเป:นัต�วแทนัท*+แท�จรั�ง เนั"+องจากกลไกการัเล"อกต�8งย�งม*ป?ญห้า)

3.พัรุรุค์การุเมี�อง (Political Party)

พัรัรัคิการัเม"องในัรัะบอบปรัะชาธิ�ปไตยท�าห้นั�าท*+เป:นัต�วเช"+อมรัะห้ว,างภูาคิรั�ฐก�บภูาคิปรัะชาสำ�งคิม (Civil Society)

โดยปรัะชาชนัจะเล"อกต�8งพัรัรัคิการัเม"องให้�เข้�าไปใช�อ�านัารั�ฐเพั"+อให้�เก�ดปรัะโยชนั�ต,อปรัะชาชนั ด�งนั�8นัตามทฤษฎี*ปรัะชาธิ�ปไตยปรัะชาชนัจะต�องเป:นัเจ�าข้องพัรัรัคิการัเม"อง

รัะบบพัรัรัคิการัเม"อง

22

-รัะบบพัรัรัคิเด,นัพัรัรัคิเด*ยว (One Dominant

Party Systems) ห้มายถ�งรัะบบท*+ม*ห้ลายพัรัรัคิการัเม"องแต,จะม*พัรัรัคิการัเม"องพัรัรัคิท*+เข้�ามาเป:นัรั�ฐบาลเพั*ยงพัรัรัคิเด*ยวเป:นัรัะยะเวลานัานั มาเลเซึ่*ย

-รัะบบสำองพัรัรัคิ (Two Party Systems) คิ"อรัะบบท*+ม*พัรัรัคิการัเม"องห้ลายพัรัรัคิแต,ม*พัรัรัคิการัเม"องเพั*ยง 2

พัรัรัคิท*+ผล�ดก�นัม*บทบาทและเข้�ามาใช�อ�านัาจรั�ฐ เช,นัสำห้รั�ฐอเมรั�กา ท*+ม*พัรัรัคิรั�พั�บล�ก�นัและเดโมแคิรัต สำ,วนัปรัะเทศึอ�งกฤษจะม*พัรัรัคิอนั-รั�กษ�นั�ยมและพัรัรัคิแรังงานั

-รัะบบห้ลายพัรัรัคิ (Multiple Systems) คิ"อม*ห้ลายพัรัรัคิการัเม"องท*+เข้�ามาม*บทบาท ซึ่�+งสำ,วนัให้ญ,จะเป:นัรั�ฐบาลผสำม เช,นัในัปรัะเทศึสำแกนัด�เนัเว*ย ห้รั"อปรัะเทศึไทย อ�นัเด*ย

ในัปรัะเทศึไทยม*รัะบบพัรัรัคิการัเม"องแบบห้ลายพัรัรัคิ ท�าให้�รั�ฐบาลสำ,วนัให้ญ,เป:นัรั�ฐบาลผสำมซึ่�+งท�าให้�เก�ดป?ญห้าคิวามไรั�เสำถ*ยรัภูาพัทางการัเม"องมาโดยตลอด ท�าให้�ในัการัรั,างรั�ฐธิรัรัมนั6ญปB 2540 จ�งม*คิวามพัยายามท�าให้�เก�ดพัรัรัคิการัเม"องข้นัาดให้ญ, ห้รั"อม*รัะบบนั�อยพัรัรัคิ โดยกฎีห้มายพัรัรัคิการัเม"องพัยายามจะท�าให้�การัจ�ดต�8งพัรัรัคิการัเม"องท�าได�ยากข้�8นั ห้รั"อการัให้�ม*รัะบบปารั�ต*8ล�สำก7เป:นัการัสำนั�บสำนั-นัพัรัรัคิการัเม"องข้นัาดให้ญ,

อย,างไรัก7ตามคิวามพัยายามด�งกล,าวก7ปรัะสำบคิวามล�มเห้ลว แม�ว,าพัรัรัคิไทยรั�กไทยจะกลายเป:นัพัรัรัคิข้นัาดให้ญ,ท*+ได�รั�บการัเล"อกต�8งสำ6งสำ-ด แต,สำ,วนัห้นั�+งเก�ดจากการัคิวบรัวมก�บพัรัรัคิการัเม"องอ"+นัๆ คิ"อคิวามห้ว�งให้ม, พัรัรัคิเสำรั*ธิรัรัม

23

ข้ณ์ะท*+ปรัะเทศึในัย-โรัป เช,นัเยอรัม�นั สำว*เดนั เดนัมารั�ก ท*+แม�จะเป:นัรั�ฐบาลผสำมแต,รั�ฐบาลก7ม*เสำถ*ยรัภูาพั ด�งนั�8นัจ�งสำะท�อนัว,ารั6ปแบบข้องพัรัรัคิการัเม"องไม,ได�เก*+ยวข้�องก�บเสำถ*ยรัภูาพัทางการัเม"อง

ท�8งนั*8ป?ญห้าข้องพัรัรัคิการัเม"องไทยคิ"อการัจ�ดต�8งพัรัรัคิการัเม"องข้องเรัาไม,ได�มาจากการัรัวมกล-,มข้องปรัะชาชนัท*+ม*อ-ดมการัณ์�ทางการัเม"องแบบเด*ยวก�นัเห้ม"อนัก�บต,างปรัะเทศึ ท�าให้�ท*+ผ,านัมาพัรัรัคิการัเม"องในับ�านัเรัาไม,ม*คิวามเป:นัสำถาบ�นัทางการัเม"อง

โดยการัจ�ดต�8งพัรัรัคิการัเม"องในับ�านัเรัาจะมาจาก 2 ทาง1.เก�ดจากกฎีห้มายจ�ดต�8งพัรัรัคิการัเม"อง ท*+ปรัะกาศึ

ว,าการัจ�ดต�8งพัรัรัคิจะต�องจดทะเบ*ยนัตามกฎีห้มายพัรัรัคิการัเม"อง

2.เก�ดจากการัจ�ดต�8งพัรัรัคิข้องชนัช�8นันั�า โดยท*+ภูาคิปรัะชาชนัไม,ได�ม*สำ,วนัรั,วมในัการัจ�ดต�8ง ท�าให้�เม"+อม*การัย-บพัรัรัคิปรัะชาชนัจ�งไม,สำนัใจ ท*+สำ�าคิ�ญปรัะชาชนัไม,สำนัใจพัรัรัคิแต,สำนัใจต�วบ-คิคิลมากกว,า เช,นัคินัจ�านัวนัมากนั�ยมในัต�วคิ-ณ์ท�กษ�ณ์มากกว,าท*+จะสำนัใจพัรัรัคิไทยรั�กไทย พัอคิ-ณ์ท�กษ�ณ์ม*ป?ญห้าท�าให้�พัรัรัคิการัเม"องไทยรั�กไทยก7ล,มห้ายตายจากไปด�วย เช,นัเด*ยวก�บพัรัรัคิอ"+นัไม,ว,าจะเป:นัคิวามห้ว�งให้ม,

ด�งนั�8นัเม"+อพัรัรัคิการัเม"องไทยจ�ดต�8งโดยกฎีห้มายเม"+อเวลาล�มเล�กห้รั"อถ6กย-บก7จะท�าโดยกฎีห้มายเช,นัก�นั ไม,ใช,ย-บห้รั"อเล�กเพัรัาะคิวามต�องการัข้องปรัะชาชนั

ด�งนั�8นัการัจะสำรั�างพัรัรัคิการัเม"องท*+ด*จะต�องม*พัรัรัคิการัเม"องท*+มาจากรัากฐานัข้องปรัะชาชนั

24

แนวิวิ�เค์รุาะห�การุพั�ฒินาทาการุเมี�องการุพั�ฒินาทางการุเมี�อง ห้มายถ�งการัเปล*+ยนัแปลงในั

สำ�งคิมท*+ม*เป9าห้มายผ6�ใช�อ�านัาจรั�ฐท�าห้นั�าท*+ในัการัการัแจกแจงแบ,งสำรัรัทรั�พัยากรัให้�ม*ปรัะสำ�ทธิ�ภูาพัเป:นัธิรัรัมมากข้�8นั และท�าให้�คินัในัสำ�งคิมม*คิวามเป:นัอย6,ท*+ด*ข้�8นั

ลั8เช��ยน พัาย เสำนัอว,าการัเม"องท*+พั�ฒินัาแล�วจะม*ล�กษณ์ะ1.มองว,าการัพั�ฒินัาทางการัเม"องเป:นัเง"+อนัไข้เบ"8องต�นั

ข้องการัพั�ฒินัาทางเศึรัษฐก�จ คิ"อเศึรัษฐก�จจะเจรั�ญเต�บโตได�ห้ากการัเม"องได�รั�บการัพั�ฒินัาข้ณ์ะเด*ยวก�นัถ�าการัเม"องพั�ฒินัาเศึรัษฐก�จก7จะพั�ฒินัาได�เช,นัก�นั

2.การัเม"องท*+พั�ฒินัาจะปรัากฎีอย6,ในัสำ�งคิมอ-ตสำาห้กรัรัม แสำดงว,าในัสำ�งคิมอ-ตสำาห้กรัรัมจะม*แบบแผนัทางการัเม"องเฉพัาะอย,างต,างจากแบบแผนัทางการัเม"องในัสำ�งคิมอ"+นัๆ ท*+ไม,ใช,อ-ตสำาห้กรัรัม และการัเม"องจะพั�ฒินัาได�ต�องเป:นัสำ�งคิมอ-ตสำาห้กรัรัม

3.การัพั�ฒินัาทางการัเม"องเป:นัเง"+อนัไข้ท*+ปรัากฎีในัรัะบบการัเม"องท*+ท�นัสำม�ย โดยสำ�งคิมท*+ท�นัสำม�ยคิ"อสำ�งคิมท*+เปCดโอกาสำให้�คินัเข้�าไปม*สำ,วนัรั,วมทางการัเม"องด�วยคิวามเสำมอภูาคิ ม*การัก�าห้นัดกฎี กต�กา ท*+เป:นัสำากล

4.การัเม"องท*+พั�ฒินัาจะต�องม*การัพั�ฒินัากฎีห้มายและการับรั�ห้ารัจ�ดการับรั�ห้ารัและกฎีห้มาย สำ�าห้รั�บปรัะเทศึไทยนั�8นัเรัาม*กฎีห้มายจ�านัวนัมากแต,การับ�งคิ�บใช�กฎีห้มายย�งม*ป?ญห้า เนั"+องจากกรัะบวนัการัย-ต�ธิรัรัมข้องเรัาย�งข้าดปรัะสำ�ทธิ�ภูาพั

25

5.การัพั�ฒินัาการัเม"องจะต�องม*การัสำรั�างปรัะชาธิ�ปไตย ห้รั"อต�องการับอกว,าปรัะชาธิ�ปไตยคิ"อการัเม"องท*+พั�ฒินัาแล�วนั�+นัเอง

6.การัพั�ฒินัาการัเม"องคิ"อการัเข้�าม*สำ,วนัรั,วมข้องปรัะชาชนั นั�+นัคิ"อสำ�งคิมไห้นัท*+ปรัะชาชนัม*สำ,วนัรั,วมทางการัเม"องแสำดงว,าการัเม"องข้องสำ�งคิมนั�8นัม*รัะด�บการัพั�ฒินัาท*+ด*

การัม*สำ,วนัรั,วมทางการัเม"องจะม* 2 แบบคิ"อ-การัม*สำ,วนัรั,วมในัรัะบบ ห้มายถ�งการัม*สำ,วนัรั,วมทางการั

เม"องท*+ม*กฎีห้มายรัองรั�บ ม*กลไกเข้�ามาจ�ดการัให้�เก�ดการัม*สำ,วนัรั,วม เช,นัการัเล"อกต�8ง การัออกเสำ*ยงปรัะชามต�

-การัม*สำ,วนัรั,วมทางการัเม"องนัอกรัะบบ เช,นัการัช-มนั-ม (อย,างสำงบ) การัต�ดตามข้�อม6ลข้,าวสำารั

อย,างไรัก7ตามการัเม"องจะพั�ฒินัาได�ห้ากการัม*สำ,วนัรั,วมทางการัเม"องเป:นัไปอย,างม*จ�ตสำ�านั�กข้องปรัะชาชนั

การัม*สำ,วนัรั,วมทางการัเม"อง (Political

Participation) ถ"อเป:นัปรัะเด7นัท*+สำ�าคิ�ญมากๆในัป?จจ-บ�นั เพัรัาะแนัวโนั�มข้องการัเม"องไทยและการัเม"องในัรัะด�บโลกคิ"อการัให้�คิวามสำ�าคิ�ญก�บการัม*สำ,วนัรั,วมข้องปรัะชาชนั เนั"+องจากรัะบอบปรัะชาธิ�ปไตยเป:นัรัะบอบท*+เช"+อม�+นัในัต�วปรัะชาชนั

ด�งนั�8นัจ�งม*คิวามพัยายามท*+จะเปล*+ยนัการัเม"องในัรัะบอบปรัะชาธิ�ปไตยเป:นัปรัะชาธิ�ปไตยในัแบบต�วแทนั (Representative Democracy) มาเป:นัปรัะชาธิ�ปไตยแบบม*สำ,วนัรั,วม

สำาเห้ต-ท*+สำ�าคิ�ญท*+สำ-ดท*+ท�าให้�การัเม"องเปล*+ยนัจากปรัะชาธิ�ปไตยแบบม*ต�วแทนัมาสำ6,ปรัะชาธิ�ปไตยแบบม*สำ,วนัรั,วม

26

(Participatory Democracy) ก7เนั"+องจากท*+ผ,านัมาได�พั�สำ6จนั�แล�วว,ารัะบบต�วแทนั ไม,ใช,รัะบบท*+ด*ท*+สำ-ด ซึ่�8าย�งเป:นัรัะบบท*+ก,อให้�เก�ดป?ญห้ามากมาย และป?ญห้าท*+ว,านั*8ไม,ได�เก�ดข้�8นัเฉพัาะปรัะเทศึไทย แต,เก�ดข้�8นัท�+วโลก

ในัปรัะเทศึไทยเรัาจ�งพัยายามเปล*+ยนัแปลงการัเม"องข้องเรัาจากปรัะชาธิ�ปไตยแบบต�วแทนัมาเป:นัปรัะชาธิ�ปไตยแบบม*สำ,วนัรั,วม ห้รั"อเรั*ยกอ*กอย,างว,าเปล*+ยนัการัเม"องข้องนั�กการัเม"องมาเป:นัการัเม"องข้องพัลเม"อง

รั�ฐธิรัรัมนั6ญปB 2540 เป:นัรั�ฐธิรัรัมนั6ญท*+พัยายามสำรั�างกลไกตรังนั*8ให้�เก�ดข้�8นั แต,ในัท*+สำ-ดเรัาก7ล�มเห้ลว เนั"+องจากบางสำ,วนัข้องรั�ฐธิรัรัมนั6ญและการันั�ารั�ฐธิรัรัมนั6ญมาปรั�บใช�กล�บไปสำ,งเสำรั�มอ�านัาจรั�ฐและอ�านัาจท-นัจนักลายเป:นัว�กฤต�การัณ์�ทางการัเม"องและถ"อเป:นัว�กฤต�การัม*สำ,วนัรั,วมทางการัเม"องด�วย

ท*+สำ�าคิ�ญก7คิ"อท�าอย,างไรัให้�ปรัะชาชนัเข้�าม*สำ,วนัรั,วมทางการัเม"องอย,างม*สำ�านั�กในัคิวามเป:นัพัลเม"อง ซึ่�+งท�าได�โดยการัให้�คิวามรั6 �ทางการัเม"องก�บปรัะชาชนั

7.การัพั�ฒินัาทางการัเม"องนั�8นัเป:นัสำภูาพัการัเม"องในัรัะบบรั�ฐชาต� (State-Nation) คิ�าว,ารั�ฐเป:นัเง"+อนัไข้ทางรั�ฐศึาสำตรั�สำ,วนั nation เป:นัเง"+อนั ไข้ทางสำ�งคิมว�ทยา ซึ่�+งรั�ฐต�องปรัะกอบไปด�วย รั�ฐบาล ปรัะชากรั ด�นัแดนัและอ�านัาจอธิ�ปไตย

8.การัพั�ฒินัาการัเม"องคิ"อเรั"+องข้องการัรัะดมพัลทรั�พัยากรัมาใช�ปรัะโยชนั�อย,างม*ปรัะสำ�ทธิ�ภูาพั

27

9.แนัวคิ�ดท*+บอกว,ารัะบบการัเม"องท*+พั�ฒินัาแล�วคิ"อรัะบบการัเม"องท*+การัเปล*+ยนัแปลงทางการัเม"องเป:นัไปอย,างม*รัะเบ*ยบและม*เสำถ*ยรัภูาพั

ซึ่�+งในัคิวามเป:นัจรั�งก7พับว,ารัะบบการัเม"องท*+ม*เสำถ*ยรัภูาพัก7ไม,ได�เป:นัรัะบบการัเม"องท*+พั�ฒินัา เช,นัในัย-คิเผด7จการัการัเม"องจะม*เสำถ*ยรัภูาพัมากแต,ไม,ถ"อว,าเป:นัการัเม"องท*+พั�ฒินัา (เพัรัะไม,เป:นัปรัะชาธิ�ปไตย)

10.การัพั�ฒินัาทางการัเม"องคิ"อการัเปล*+ยนัแปลงชนั�ดห้นั�+งท*+เก�ดข้�8นัในัสำ�งคิมท*+ม*อ�ทธิ�พัลและม*ผลกรัะทบต,อการัเปล*+ยนัแปลงด�านัเศึรัษฐก�จและสำ�งคิมด�วย

สรุ�ปสารุะส�าค์�ญอาจารุย�จ�รุะโชค์ อาจารัย�จ�รัะโชคิสำอนั 3 ปรัะเด7นัห้ล�ก1.ข้อบข้,ายข้องการัศึ�กษาการัเม"อง2.แนัวว�เคิรัาะห้� อาจารัย�สำอนัห้ลานัแนัวแต,เนั�นัท*+ แนัวว�

เคิรัะห้�ภู6ม�ศึาสำตรั�และแนัวว�เคิรัาะห้�จ�ตว�ทยาสำ�งคิมขอบข/ายของการุศึ�กษาการุเมี�อง อาจารัย�กล,าว,าการัศึ�กษาการัเม"อง เป:นัเรั"+องข้องการั

ศึ�กษาเรั"+องข้องการับ�านัและการัเม"อง จะม*ข้อบข้,ายท*+สำ�าคิ�ญท*+เก*+ยวข้องก�บต�ว P ต,างๆคิ"อ

1.P-Power การัเม"องเป:นัเรั"+องข้องอ�านัาจ 2.P-Person การัเม"องเป:นัเก*+ยวก�บบ-คิคิลท�8งบ-คิคิล

รัะด�บนั�าและรัะด�บตาม โดยเฉพัาะคินัท*+เป:นัผ6�นั�า การัเม"องจะม-,งเนั�นัศึ�กษาบทบาทข้องผ6�นั�าในัด�านัต,างๆ โดยเฉพัาะผ6�นั�าทางการัเม"อง

28

3.P-Policy การัเม"องเป:นัเรั"+องท*+เก*+ยวข้�องนัโยบาย เนั"+องจากนัโยบายจะมาจากฝ่>ายการัเม"อง เช,นันัโยบายการัจ�ดการัศึ�กษาจะม*ผลสำ�าคิ�ญอย,างมากต,อการัพั�ฒินัาปรัะเทศึ

เช,นัการัท*+อ�งกฤษม*นัโยบายการัจ�ดการัศึ�กษาแบบ PPE-

คิ"อเรั*ยนัไปพัรั�อมๆก�นัรัะห้ว,าง การัเม"อง ปรั�ชญาการัเม"อง และเศึรัษฐศึาสำตรั� ท�าให้�อ�งกฤษเป:นัปรัะเทศึท*+ม*คิวามก�าวห้นั�าอย,างมาก การัจ�ดการัศึ�กษาท*+ด*ท�าให้�อ�งกฤษสำามารัถคิ�ดคิ�นัเคิรั"+องจ�กรัและนั�าไปสำ6,การัล,าอาณ์านั�คิมและกลายเป:นัเจ�าอาณ์านั�คิมไปท�+วโลก ปรัะเทศึให้ญ,ๆท�8งห้ลายย�งต�องสำยบต,ออ�งกฤษ

แต,เม"+อสำห้รั�ฐจ�ดการัศึ�กษาแบบสำห้ว�ทยาการั (Interdisciplinary) คิ"อนั�าว�ชาการัต,างๆมาศึ�กษารั,วมก�นั ย�+งท�าให้�สำห้รั�ฐเห้นั"อกว,าและกลายเป:นัมห้าอ�านัาจแทนัอ�งกฤษต�8งแต,ห้ล�งสำงคิรัามโลกคิรั�8งท*+ 2 มาจนัถ�งป?จจ-บ�นั

4.P-Practice การัเม"องเก*+ยวข้�องก�บการักรัะท�าต,างๆแนวิวิ�เค์รุาะห�เช�งภ8มี�ศึาสตรุ�แนัวว�เคิรัาะห้�นั*8ต�องการัจะบอกว,าการัเม"องก�บภู6ม�ศึาสำตรั�

ม*คิวามสำ�มพั�นัธิ�ก�นั ปรัะเทศึท*+ม*ล�กษณ์ะทางภู6ม�ศึาสำตรั�ท*+ด*จะสำ,งผลต,ออ�านัาจข้องปรัะเทศึ ต�วอย,างม*ให้�เห้7นัมากมาย เช,นั

-การัท*+อ�งกฤษม*สำภูาพัเป:นัเกาะท�าให้�ในัสำม�ยโบรัาณ์อ�งกฤษรัอดพั�นัจากการัรั-กรัานัข้องปรัะเทศึต,างๆ เนั"+องจากการัเด�นัทางไปเกาะอ�งกฤษย�งท�าได�ล�าบาก ม*สำ,วนัท�าให้�อ�งกฤษกลายเป:นัมห้าอ�านัาจ ห้รั"อการัท*+สำห้รั�ฐอเมรั�กาเป:นัปรัะเทศึท*+อย6,ไกลจากย-โรัปท�าให้�ในัสำงคิรัามโลกคิรั�8งท*+ 2 สำห้รั�ฐ

29

ไม,ได�เป:นัพั"8นัท*+ในัการัท�าสำงคิรัามท�าให้�สำห้รั�ฐก�าวผงาดข้�8นัมาเป:นัผ6�นั�าโลกแทนัอ�งกฤษ

เช,นัเด*ยวก�บญ*+ป->นัก7รัอดพั�นัจากสำงคิรัามและสำามารัถใช�เวลาในัการัพั�ฒินัาตนัเองจนักลายเป:นัผ6�นั�าทางการัทห้ารัในัช,วงสำงคิรัามโลก

อย,างไรัก7ตามในัป?จจ-บ�นัปรัะเทศึท*+เป:นัเกาะไม,ใช,สำ�+งท*+ด*อ*กต,อไปในัแง,ข้องการัปเม"องการัปกคิรัองเพัรัาะสำภูาพัเกาะท�าให้�การัปกคิรัองเป:นัไปได�ยาก โดยเฉพัาะปรัะเทศึท*+ม*เกาะจ�านัวนัมาก เช,นัฟCล�ปปCนัสำ� อ�นัโดนั*เซึ่*ย ซึ่�+งเก�ดข้บวนัการัแบ,งแยกด�นัแดนัเนั"+องจากรั�ฐบาลด6แลได�ไม,ท� +วถ�ง

-การัท*+รั �สำเซึ่*ยม*ภู6ม�ปรัะเทศึกว�างให้ญ,ไพัศึาลและม*อากาศึท*+ห้นัาวเย7นัท�าให้�เยอรัม�นัซึ่�+งใกล�จะได�รั�บช�ยชนัะในัสำงคิรัามโลกคิรั�8งท*+ 2 ต�องเป:นัฝ่>ายพั,ายแพั�เพัรัาะการับ-กรั�สำเซึ่*ย

-สำ�าห้รั�บปรัะเทศึไทยข้องเรัาม*ท*+ต� 8งท*+เห้มาะสำมในัการัเป:นัผ6�นั�าในัภู6ม�ภูาคิเอเช*ยตะว�นัออกเฉ*ยงใต� เพัรัาะเป:นัปรัะเทศึท*+ต� 8งอย6,ตรังกลางสำามารัถเช"+อมโยงไปย�งปรัะเทศึอ"+นัๆ ในัภู6ม�ภูาคิ รัวมท�8งเช"+อมโยงไปจ*นัได�

เวลานั�าเอาแนัวว�เคิรัาะห้�ภู6ม�ศึาสำตรั�ใช�ในัการัว�เคิรัาะห้�ก7ต�องด6ว,าสำภูาพัภู6ม�ศึาสำตรั�ม*ผลต,อการัเม"องอย,างไรั

แนวิวิ�เค์รุาะห�จ�ตวิ�ทยาส�งค์มีเป:นัแนัวว�เคิรัาะห้�ท*+บอกว,าป?จจ�ยทางจ�ตว�ทยาสำ�งคิมม*ผล

ต,อการัเม"อง ป?จจ�ยทางจ�ตว�ทยาสำ�งคิม เช,นัอ-ปนั�สำ�ยข้องคินัในัชาต�

เช,นัการัท*+บ�านัเม"องเรัาม*การัพั�ฒินัาอย,างล�าช�าสำ,วนัห้นั�+งเป:นัเพัรัาะคินัไทยม�วแต,พั6ด ว�จารัณ์� แต,ไม,ได�ลงม"อท�า เช,นั

30

เวลานั*8คินัไทยจ�านัวนัมากว�จารัณ์�ป?ญห้าบ�านัเม"อง บางฝ่>ายไม,ชอบเสำ"8อแดง บางฝ่>ายไม,ชอบเสำ"8อเห้ล"อง แต,คินัจ�านัวนัมากกล�บไม,ม*สำ,วนัรั,วมในัการัห้าทางออกให้�ก�บปรัะเทศึ

อ-ปนั�สำ�ยข้องคินัในัชาต�จะเป:นัอย,างไรัข้�8นัอย6,ก�บการัอบรัมกล,อมเกลา การัเรั*ยนัรั6 �ในัว�ยเด7ก ซึ่�+งข้�8นัอย6,ก�บบทบาทข้อง คิรัอบคิรั�ว โรังเรั*ยนั เพั"+อนัฝ่6ง อาช*พัท*+ท�า ซึ่�+งสำ�+งเห้ล,านั*8จะม*ผลทางการัเม"องด�วย

เช,นัการัท*+นัายชวนั ห้ล*กภู�ยเป:นันั�กการัเม"องท*+เคิารัพัต,อกฎีเกณ์ฑ์�กต�กา ท�าท-กอย,างต�องย�ดกฎีห้มายเพัรัาะนัายชวนัจบกฎีห้มาย การัท*+นัายกท�กษ�ณ์คิ�ดและต�ดสำ�นัใจท�าสำ�+งต,างๆด�วยคิวามรัวดเรั7วเพัรัาะม*พั"8นัฐานัมาจากการัเป:นันั�กธิ-รัก�จ การัท*+นัายอภู�สำ�ทธิ� เวชชาช*วะ เป:นัคินัท*+ด6เรั*ยบรั�อย เนั"+องจากผ,านัการัศึ�กษาจากโรังเรั*ยนัปรัะจ�า เป:นัต�นั

****************************************

31