ΝΕΑΝΙΚΗ ΒΙΑ- ΕΓΚΛΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ.pdf

Λυµένα Θέµατα και Ασκήσεις κ.λ.π

ΣΟΛΩΜΟΥ 29 ΑΘΗΝΑ 210.38.22.157 – 495 www.arnos.gr – e-mail : [email protected]

ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗ ΣΤΗΡΙΞΗ ΦΟΙΤΗΤΩΝ

1

Βία- Εγκληµατικότητα

«Η έλλειψη συλλογικού οράµατος οδηγεί τους ανθρώπους και ιδιαίτερα τους νέους

στην ιδιώτευση και στην απάθεια. Η τηλεόραση προβάλλει καθηµερινά το ιδιωτικό

όραµα. Απευθύνεται σε άτοµα και όχι σε πολίτες. Όσο όµως κι αν το ιδιωτικό όραµα

γοητεύει το σύγχρονο άτοµο, αυτό δεν παύει να νιώθει τη µοναξιά και την κενότητα

των προοπτικών αυτού του οράµατος. Πρέπει ως κοινωνία να ξαναβρούµε εκείνα τα

συλλογικά οράµατα που θα κινητοποιήσουν όλες τις κοινωνικές δυνάµεις που θα

αποκαταστήσουν την επικοινωνία µεταξύ των ανθρώπων. Και αυτό γιατί τα

συλλογικά οράµατα λειτουργούν αφενός µεν ως αποχετευτικοί αγωγοί της

ανθρώπινης ζωτικότητας και επιθετικότητας και αφετέρου ως ελπίδα για ένα

καλύτερο αύριο.»

Αθ. Κιτσάκης

«Η αποτελεσµατική αντιµετώπιση της σύγχρονης βίας βρίσκεται µάλλον στην

ανατροπή της αποξένωσης και του µοντέλου ζωής που δίνει νόηµα µόνο µέσα από

την οικονοµική επιτυχία και την καταναλωτική δυνατότητα. Η αποκατάσταση της

διανθρώπινης επικοινωνίας και των στοιχειωδών κοινωνικών δεσµών και θεσµών θα

σηµάνει κι έναν αναπροσανατολισµό της συµπεριφοράς των νέων.»

Αθ. Κιτσάκης

«Έτσι η βία µεταφέρεται απ’ άκρη του πλανήτη, πρώτα σαν είδηση και ύστερα σα

µίµηση. Πολύτροπες µέθοδοι και κατεργασµένες εµπειρίες γίνονται κτήµα της

ανθρωπότητας. […] Τηλεοπτικές σειρές, έργα κινηµατογράφου που περνούν στην

τηλεόραση- όλη αυτή η µαύρη µαγεία της κινούµενης εικόνας τονίζει τη βία. Μέσα

σ’ ένα κύκλωµα µέσων πληροφόρησης που διαδίδουν την είδηση περί βίας,

ταχύτατων µέσων συγκοινωνίας που µεταφέρουν τη βία, εκδόσεων και

οπτικοακουστικών µέσων που υποστυλώνουν το πνεύµα της βίας, καταλήγουµε σε

µια εξωφρενική διάχυση του φόβου.»

Παν. Φωτέας από το βιβλίο Έλλογη Σκέψη της Τ. Κωστάλα

Ορισµός:

Επιθετικότητα:

Η σκόπιµη πρόκληση βλάβης κάποιας µορφής σε άλλους (Baron and Byrne, 1994).

[…] Προκειµένου να χαρακτηρίσουµε µια συµπεριφορά ως επιθετική θα πρέπει να

συνυπάρχουν δύο βασικά στοιχεία: Πρώτον, θα πρέπει να υπάρχει η πρόθεση,




2

δηλαδή, το άτοµο που πραγµατοποιεί τη συµπεριφορά θα πρέπει να την

πραγµατοποιεί σκόπιµα. ∆εύτερον, θα πρέπει η συµπεριφορά να συνεπάγεται την

πρόκληση βλάβης (κάποιας µορφής), να έχει δηλαδή αρνητικές συνέπειες για τον

αποδέκτη της. Η έννοια της βλάβης σε αυτόν τον ορισµό περιλαµβάνει τη σωµατική

βλάβη, την ψυχολογική βλάβη, την υλική βλάβη κλπ

Από το βιβλίο: «Κοινωνική Ψυχολογία» της Φλ. Κοκκινάκη

Παραδείγµατα παραβατικής συµπεριφοράς:

Γήπεδα: Βίαιες πράξεις νέων στα γήπεδα εις βάρος των οπαδών της αντίπαλης

οµάδας καθώς και των ατόµων που περιφρουρούν το χώρο. Καταστροφή του

τελευταίου µε διάφορους τρόπους: διάλυση των καθισµάτων, ρίψη µολότοφ εντός

αυτού κλπ

Σχολείο: Βία στον προαύλιο χώρο εις βάρος των παιδιών που είναι µετανάστες είτε

και αυτών που έχουν πιο συνεσταλµένο ύφος

∆ιαδηλώσεις: κάψιµο αυτοκινήτων, καταστηµάτων, πέταγµα µολότοφ, χρήση

αιχµηρών αντικειµένων κλπ

Αιτίες εγκληµατικής συµπεριφοράς:

- Είναι από πολλούς αποδεκτό ότι η λανθασµένη ιεράρχηση των αξιών, που κυριαρχεί

στις ηµέρες µας, συµβάλλει στην επικράτηση του εξεταζόµενου θέµατος. Στην

κοινωνία µας και γενικότερα στο σύγχρονο κόσµο, η πρώτη αξία είναι το χρήµα και

η µοναδική φροντίδα του ανθρώπου είναι η προσωπική του ανάδειξη/ έπαρση.

∆υστυχώς οι νέοι δε γνωρίζουν το βαθύτερο νόηµα της ατοµικής ελευθερίας, της

αλληλεγγύης, του αλληλοσεβασµού διότι στην εποχή τους τέτοιες έννοιες έχουν

ξεχασθεί. Αντιθέτως, ο καταναλωτισµός που απορρίπτει από την κοινωνία τους µη

έχοντες ταυτόχρονα αυξάνει τις πιθανότητες διάπραξης ληστειών, κλοπών από τους

ίδιους. Σχετικά µε το δεύτερο παράγοντα -την ατοµική επιτυχία-, σύµφωνα µε τη

θεωρία του Απειλούµενου Εγωτισµού, η επιθετικότητα αποτελεί µέσο άµυνας µιας

πολύ θετικής αυτο- εικόνας έναντι άλλων ατόµων τα οποία ενδεχοµένως επιδιώκουν

να την µειώσουν ή να την προσβάλουν. (Baumeister, 2000)

- Στο σύνολο των παραµέτρων που οδηγούν στη νεανική εγκληµατικότητα

συγκαταλέγεται η συσσώρευση ατόµων διαφορετικής πολιτισµικής προέλευσης σε

µια µεγαλούπολη. Το µεταναστευτικό κύµα, εµφανές σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες,

προλειαίνει το έδαφος για το ξέσπασµα ρατσιστικών ανάρµοστων συµπεριφορών. Σε

αυτή την περίπτωση, η αίσθηση υπεροχής/ η αδικαιολόγητη εθνική έπαρση του

γηγενή και ταυτόχρονα η θέση αδυναµίας του φιλοξενούµενου πολίτη σε πολλές

περιστάσεις πυροδοτούν εκδηλώσεις βίας. Ακόµα, η µίζερη ζωή του τελευταίου, η




3

ανέχεια λόγω των ισχνών οικονοµικών εσόδων µπορεί να τον ωθήσει σε κλοπές,

ληστείες εις βάρος των κατοίκων της χώρας που τον φιλοξενεί, ακόµα και σε

ανθρωποκτονίες.

- Προχωρώντας, είναι ανάγκη να αναφερθούµε στο συνδυασµό κάποιων παραγόντων

που µπορούν να οδηγήσουν κάποιον σε βίαιες αντιδράσεις.

Η ανεργία γεµίζει οποιονδήποτε νέο µε οργή σε µια εποχή µη αναγνώρισης της

αξιοκρατίας.

Συγχρόνως, η καθηµερινή ζωή στις µεγαλουπόλεις αναπόφευκτα φέρνει τον καθένα αντιµέτωπο µε πολλές υποχρεώσεις εφόσον οι απαιτήσεις είναι

πολυάριθµες, στοιχείο που αυξάνει το άγχος και την ανασφάλεια του σύγχρονου

ατόµου.

Εκτός από αυτά, η ανωνυµία των πολιτών τους καθιστά ακόµα πιο αδιάφορους/ αδίστακτους προς τους άλλους.

Έτσι, όλα δείχνουν ότι η βία δε γεννιέται στο κενό αλλά οι σύγχρονες κοινωνικές

συνθήκες προξενούν τέτοια νοσηρά φαινόµενα.

- Μια πρόσθετη αιτία είναι ο µιµητισµός της ξενόφερτης αντικοινωνικής

συµπεριφοράς ή και κάθε προκλητικής πράξης εκ µέρους των νέων. Είναι ίδιον

γνώρισµα των ανήλικων η άκριτη υιοθέτηση των µοντέρνων τρόπων αντίδρασης

ξένων οµηλίκων, όπως ο χουλιγκανισµός στα γήπεδα, η διάπραξη εγκληµατικών

πράξεων σε νυχτερινά κέντρα υπό την επήρεια αλκοολούχων ποτών καθώς και η

µίµηση των βιαιοτήτων που προβάλλονται στις ξένες ηλεκτρονικές σελίδες.

Παράλληλα, οι τηλεοπτικές εικόνες βίας, οι ταινίας µε πολλές σκηνές επιθετικής

συµπεριφοράς σε καθηµερινή βάση αυξάνουν τις πιθανότητες µίµησης των ίδιων

συµπεριφορών από τους νέους. Βέβαια, είναι αυτονόητο ότι η ακρισία/ οι χαλαρές

συνειδήσεις, η επαναστατική φύση των τελευταίων διευκολύνουν την εκδήλωση της

συµπεριφοράς ενός σκληρού και ανυπότακτου ήρωα της τηλεόρασης.

- Αναντίλεκτα η κρίση του θεσµού της οικογένειας είναι µια πρόσφορη συνθήκη για

την εκδήλωση βίας από το παιδί. Τόσο η ελλιπής αγωγή του τελευταίου από τους

γονείς όσο και οι κάθε είδους αρνητικές εµπειρίες που µπορεί να αποκτήσει σε ένα

δυσµενές οικογενειακό κλίµα είναι παράγοντες που διευκολύνουν την εµφάνιση

ανεπίτρεπτων πράξεων του ενηλίκου. Αναφορικά µε το πρώτο, η τακτική επικοινωνία

είναι ανάγκη να επιδιώκεται από τους ίδιους τους γονείς προκειµένου να εντοπιστούν

τα πρώτα δείγµατα ολισθήµατος του νέου. Παράλληλα, η στοργή, η αγάπη καθώς και

η ασφάλεια πρέπει να προσφέρονται και να διασφαλίζονται αντίστοιχα σε

καθηµερινή βάση από τους γονεϊκή εστία. Σχετικά µε την ενδοοικογενειακή βία, ο

ξυλοδαρµός της µητέρας από αλκοολικό πατέρα, η επαναλαµβανόµενη χειροδικία

του ιδίου προς το ανήλικο παιδί, ακόµα και ο βιασµός της κόρης από τον επικεφαλής

της οικογένειας δεν αποτελούν εντελώς ακραία σενάρια αλλά µια σύγχρονη

πραγµατικότητα ορισµένων οικογενειών.




4

- Είναι κοινώς αποδεκτό πως τα ΜΜΕ δεν µπορούν να αποποιηθούν των ευθυνών

τους όσο αφορά το καθεστώς της βίας των νέων. Το ίνδαλµα του στυγνού

εγκληµατία, του ανυπότακτου κουκουλοφόρου που καταστρέφει δηµόσια και

ιδιωτική περιουσία είναι αυτό που δυστυχώς προσφέρει αφειδώς στους ανήλικους

δέκτες η σηµερινή τηλεόραση. Επίσης, η τακτική προβολή ταινιών πλούσιων σε

σκηνές που θα αποτελούσαν αντικείµενο εγκληµατολογίας, τα σήριαλ µε ηθοποιούς

στο ρόλο του περιθωριοποιηµένου ατόµου µε πάθη/ βίαια ένστικτα συµβάλλουν

στην αύξηση του ποσοστού των νέων που µετατρέπονται σε «θηρία».

- « Ένας άλλος παράγοντας που µας απελευθερώνει από τις ηθικές και κοινωνικές

αναστολές και εποµένως αυξάνει τις πιθανότητες εκδήλωσης επιθετικής

συµπεριφοράς είναι η αποεξατοµίκευση. Η αποεξατοµίκευση παρατηρείται όταν τα

άτοµα χάνουν την ατοµική τους ταυτότητα και συµπεριφέρονται ακολουθώντας ένα

οµαδικό πρότυπο, όπως συµβαίνει, για παράδειγµα, όταν αποτελούν µέλη ενός

όχλου».

Από το βιβλίο: «Κοινωνική Ψυχολογία» της Φλ. Κοκκινάκη

Τρόποι περιστολής αυτής της σύγχρονης κοινωνικής µάστιγας

Οι φορείς κοινωνικοποίησης:

Οι φορείς κοινωνικοποίησης στο σύνολό τους καλούνται να µην αδιαφορήσουν

µπροστά στο πρόβληµα της νεανικής παραβατικότητας.

Γονείς:

- Ειδικότερα, οι γονείς έχουν υποχρέωση να θέτουν φραγµούς στη θέληση του νέου

να είναι απολύτως ανεξάρτητος/ αµέριµνος.

- Με τον επιχειρηµατικό λόγο τους οφείλουν να τον διαπαιδαγωγούν µεταγγίζοντάς

του τον αξιακό κώδικα και όχι την καταναλωτική νοοτροπία. Παράλληλα, πρέπει να

φροντίζουν για τη σωστή κοινωνικοποίησή του.

- Είναι ανάγκη το οικογενειακό περιβάλλον να αποκαταστήσει την επικοινωνία µε τα

παιδιά ώστε να αποφεύγονται φαινόµενα όπως: ο αποπροσανατολισµός τους από τα

ΜΜΕ, η προσχώρησή τους σε συµµορίες που προγραµµατίζουν συγκεκριµένα απηνή

περιστατικά/ βιασµούς.

Σχολείο:

- Μία από τις πρώτιστες φροντίδες των εκπαιδευτικών είναι η εκπλήρωση του ρόλου

τους ως παιδαγωγοί.




5

- Ο σεβασµός προς τους άλλους συµµαθητές αλλά και η αξιοπρεπής στάση προς τους

καθηγητές, η αποδοχή των διαφορετικών απόψεων που µπορούν να ακουστούν σε µια

σχολική αίθουσα, αποτελούν βασικές αρχές που το σχολείο έχει χρέος να µεταδώσει

στους ανήλικους µαθητές. Με δεδοµένο, την υγιή λειτουργία του σχολικού θεσµού, η

οποία προϋποθέτει τη συνεχή ενηµέρωση των καθηγητών σε φλέγονται ζητήµατα

όπως η ενδοσχολική βία, οι νέοι δε θα προτιµούν την ανάρµοστη συµπεριφορά εντός

και εκτός του σχολείου. Αντιθέτως, θα έχουν τη δυνατότητα να διαµορφώσουν την

προσωπική τους ταυτότητα µε βασικά χαρακτηριστικά το ήθος και την µη

ανταγωνιστική διάθεση προς τους συµµαθητές τους.

Κράτος:

- Πριν την απόδοση ποινής στους δράστες, η ηγεσία είναι αναγκαίο να προλαµβάνει

µε διάφορους τρόπους τις όποιες ειδεχθείς πράξεις. Προς αυτή την κατεύθυνση, η

δηµιουργία αθλητικών χώρων στους οποίους οι νεαροί µπορούν να διοχετεύουν την

ενέργειά τους χωρίς να ζηµιώνουν κανένα, η σωστή λειτουργία δηµοτικών

βιβλιοθηκών που θα αποτελούν κέντρα πνευµατικής άσκησης και ψυχικής ωρίµασης

σίγουρα θα ελάττωνε τον αριθµό των νέων που βρίσκονται σε κατάσταση εσωτερικής

ανελευθερίας.

- Παράλληλα, χρέος της πολιτείας είναι και η πάταξη ενός µείζονος προβλήµατος, της

ανεργίας, η οποία αποτελεί µια ρίζα έξαρσης της βίας.

-Η αντιµετώπιση του εναγόµενου σε δίκη εξαιτίας της διάπραξης κάποιου

αδικήµατος επιβάλλεται να είναι αυστηρή αλλά συνάµα και αποτελεσµατική.

Ειδικότερα, δεν πρέπει να είναι προσανατολισµένη όλες τις φορές προς την εξόντωσή

του. Εποµένως, το σωφρονιστικό σύστηµα αποτελεί µια ακόµη αναγκαιότητα η οποία

προϋποθέτει την αγαστή συνεργασία των κυβερνώντων µε το δικαστικό σώµα και µε

άλλους ειδήµονες ( πχ κοινωνικούς λειτουργούς, ψυχίατρους κλπ). Στο σηµείο αυτό

είναι χρήσιµη µια ακόµη επισήµανση: βαρύτητα πρέπει να δοθεί στην οµαλή

επανένταξη του «στιγµατισµένου» προσώπου στον κοινωνικό ιστό µε διάφορα µέτρα,

όπως η απορρόφησή του σε κάποιες δηµόσιες ή ιδιωτικές θέσεις εργασίας.

Πνευµατικοί ταγοί:

Είναι απολύτως αναγκαία η αρωγή των πνευµατικών ανθρώπων.

- Με την παρέµβασή τους µπορούν να καταδικάζουν τη σύγχρονη τάση για εύκολο

πλουτισµό, την ιδιοτέλεια και την υπεροψία των ατόµων, την κοινωνική αδικία κλπ.

Είναι οι κατάλληλοι άνθρωποι για την αποκατάσταση των ηθών/ την ανάκαµψη των

ηθικών συνειδήσεων των νέων.

- Είναι αυτοί που µπορούν να αφυπνίζουν τους νέους µέσα από την αρθρογραφία

τους, τη µουσική τους, τις θεατρικές τους παραστάσεις κλπ. Συγκεκριµένα, καλούνται

να στρέψουν τους νέους προς ποιοτικά καλλιτεχνικά δηµιουργήµατα




6

Το άτοµο:

Γενικότερα, απαιτείται προσπάθεια από τον καθένα χωριστά για την επαναθεώρηση

των αξιών οι οποίες µπορούν να δώσουν συγκεκριµένο νόηµα στη ζωή µας. Ο

αγώνας για την προσωπική ευηµερία, η ακόρεστη µανία για την απόκτηση υλικών

αγαθών είτε µε εύκολο είτε µε επίπονο τρόπο πρέπει να εγκαταλειφθούν. Αντιθέτως,

το κάθε άτοµο πρέπει να αποκτήσει κοινωνική συνείδηση, να θέσει µέτρο στην

κατανάλωση αγαθών, να µην υπονοµεύει τον ελεύθερο χρόνο.

Λεξιλόγιο:

απηνή= αυτός που δείχνει σκληρότητα, που δεν έχει οίκτο. Συν.: σκληρός, αµείλικτος

αποκατάσταση= η επαναφορά στην προηγούµενη (οµαλή ή αρµόζουσα) κατάσταση ή

θέση, διόρθωση βλάβης

ειδεχθής= αυτός που είναι αποκρουστικός στην όψη και στη θέα, που προκαλεί αηδία

και αποτροπιασµό

εναγόµενος= διάδικος εναντίον του οποίου στρέφεται η αγωγή. Αντίθ.: ενάγων=

διάδικος που ασκεί αγωγή

υποστυλώνω= στηρίζω, στερεώνω µε στύλους

συνεσταλµένος= αυτός που χαρακτηρίζεται από αιδηµοσύνη, που δεν έχει θρασύτητα

ιδιαίτατος= ο κατ’ εξοχήν ιδιαίτερος, εντελώς ξεχωριστός

ολίσθηµα= παράπτωµα, ατόπηµα

ολίσθηση= ολίσθηµα, κίνηση κάποιου που ολισθαίνει

παρέµβαση= επέµβαση, ανάµειξη κάποιου σε υπόθεση άλλων (εύσηµο) ενώ

παρεµβολή (κάκοσηµο)

παρέκβαση= απόκλιση, προσωρινή αποµάκρυνση. Αντίθ.: παρέµβαση

ΝΕΑΝΙΚΗ ΒΙΑ- ΕΓΚΛΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ.pdf

Documents

Transcript of ΝΕΑΝΙΚΗ ΒΙΑ- ΕΓΚΛΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ.pdf