01

เนอหาบทน�า 02

ภาพรวมของรายงาน 03

สวนท 1 - ความหลากหลายของกจการเพอสงคมในสหราชอาณาจกร 05รายได (Income) 06ภาคธรกจ/อตสาหกรรม (Sector) 06เปาหมายทางสงคม (Social purpose) 08รปแบบการเปนเจาของ (Ownership models) 09

โครงสรางทางกฎหมาย (Legal structures) 10

สวนท 2 - การสรางสภาพแวดลอมทเออตอการเตบโตของกจการเพอสงคม 14ความตองการการชวยเหลอเฉพาะทาง (Specialist support) 16การสงเสรมความเปนผประกอบการทางสงคม (Social entrepreneurship) 16การบมเพาะและการใหการสนบสนนกอนกอตงธรกจ (Incubators and pre-start support) 17การสรางความยงยนและขยายการเตบโต (Sustainability and growth) 20การน�ารปแบบของกจการเพอสงคมทประสบความส�าเรจมาท�าซ�า (Replicating successful social enterprises) 22การพฒนาผน�ากจการเพอสงคม (Social enterprise leaders) 22

การใหการสนบสนนกจการเพอสงคมโดยสรป 23

สวนท 3 - การเงนส�าหรบกจการเพอสงคม 26เงนใหเปลา (Grants) 29การลงทนทางสงคม (Social investment) 31การลงทนระยะยาวในกจการเพอสงคม (Patient capital) 32เงนก (Loans) 32ตราสารหน (Bonds) 33พนธบตรเพอสงคม (Social impact bonds – SIBs) 33การลงทนในตราสารทน (Equity investment) 34การลงทนในตราสารกงทน (Quasi-equity investment) 34การระดมทนจากมวลชน (Crowd funding) 35

การเงนส�าหรบกจการเพอสงคมโดยสรป 35

สวนท 4 - การวดผลลพธทางสงคม 37องคประกอบหลกในการวดผลลพธทางสงคม 38

ระเบยบวธการวดผลลพธทางสงคม (Social impact methodologies) 40

สวนท 5 - การสรางความรวมมอ 42เครอขาย (Networks) 44การลอบบและจดท�าแคมเปญรณรงค (Lobbying and campaigning) 45การรวมกลมเพอสรางอ�านาจตอรอง (Consortia) 46

สอเพอกจการเพอสงคม (Social enterprise media) 46

สวนท 6 - การสนบสนนจากภาครฐ 49ธรกจเกดใหมจากภาครฐ (Public sector spin outs) 52การจดซอจดจาง (Procurement) 53การสนบสนนทางการเงนจากรฐบาล (Financial support) 54ความชวยเหลอจากภาครฐโดยสรป 55บทสรป 55

บรตช เคานซลบรตช เคานซล เปนองคการระหวางประเทศของสหราชอาณาจกรท�าหนาทสงเสรมความสมพนธดานวฒนธรรมและโอกาสทางการศกษา เราท�างานรวมกบประเทศตาง ๆ มากกวา 100 ประเทศใน 6 ทวปทวโลก ผานงานดานศลปะ วฒนธรรม ภาษาองกฤษ การศกษา และประชาสงคม เพอท�าใหภารกจสงเสรมโอกาสในการรวมมอระหวาง ประเทศกลายเปนจรงได

เราสนบสนนการเตบโตของกจการเพอสงคมทงในสหราชอาณาจกรและประเทศอน ๆ ทวโลก ผานโครงการกจการเพอสงคม (Global Social Enterprise) ซงกอตงขนในป 2009 เพอเปดโอกาสใหผประกอบการทางสงคมและผปฏบตงานในองคการไมแสวงหาผลก�าไรตาง ๆ (NGO) สามารถเขาถงการฝกอบรม การใหค�าปรกษา และโอกาสในการลงทนเพอขยายผล นอกจากน เรายงท�างานรวมกบผน�าเชงนโยบาย เพอสรางสภาพแวดลอมทเออตอการเตบโตของกจการเพอสงคม สงเสรมความรวมมอดานการศกษาและวชาการเกยวกบกจการเพอสงคม และพฒนาใหกจการเพอสงคมกลายเปนวธการส�าคญในการพฒนาระหวางประเทศ

งานท เราท�าวางรากฐานอยบนความเ ชยวชาญและประสบการณจากสหราชอาณาจกร และเกดขนไดดวยการท�างานรวมกบภาคทงจากสหราชอาณาจกรและประเทศตาง ๆ นบเปนการสรางโอกาสใหกจการเพอสงคมของสหราชอาณาจกรและองคการอน ๆ ไดมโอกาสรวมมอกบภาคในตางประเทศและขยายเครอขายการท�างานสภายนอกอยางเปนรปธรรม

โดยนอกจากจะเปนการสงเสรมการเปลยนแปลงทางสงคมเชงบวก การเตบโตแบบมสวนรวมและการพฒนาอยางยงยนแลว ยงเปนการสงเสรมการแลกเปลยนเรยนร สรางความไววางใจ และกอใหเกดโอกาสในการรวมมอกนระหวาง สหราชอาณาจกรและประเทศตาง ๆ อกดวย

สนใจขอมลเพมเตม ตดตามไดท : www.britishcouncil.org/society/social-enterprise

เกยวกบผแตงรายงานฉบบนเขยนโดย Mark Richardson จาก Social Impact Consulting โดยอางองจากรางเอกสารของ Nicola Bacon และ Dounglas Cochrane จาก Social Life และ Dimitra Tzigianni จาก Social Enterprise Associate อนเปนสวนหนงของโครงการ Gobal Social Enterprise ของบรตช เคานซล

กตตกรรมประกาศบรตช เคานซล และผแตงขอขอบคณ Dan Gregory และ Nick Temple จาก Social Enterprise UK ศาสตราจารย Simon Denny จากมหาวทยาลย Northampton และ Julie Simon จาก Young Foundation ส�าหรบการแสดงความคดเหนตอรางฉบบแรกของรายงานน นอกจากนนเราขอขอบคณ Catherine Evans จาก Wales Co-operative Center, John McMullan จาก Bryson Charitable Group และ Juliet Cornford จาก Social Enteprise NI ส�าหรบการใหสมภาษณทางโทรศพท รวมไปถงความคดเหนตาง ๆ จาก Paula Woodman, Tristan Ace, Adam Pillsbury, Shazia Khawar และ Kate Dempster จากบรตช เคานซล อกดวย อยางไรกตาม เนอหาในรายงานไมไดเปนการสะทอนถงมมมองสวนบคคลหรอมมมองขององคการตนสงกดของผทมสวนรวมในรายงานฉบบนแตอยางใด

02 03

บทน�าตลอดทศวรรษทผานมา กจการเพอสงคมทวโลกมการเตบโตอยางมาก จะเหนไดวา มกจการเพอสงคมใหม ๆ เกดขนมากมาย ขณะทกจการเพอสงคมทอยมานานกก�าลงเรงเครองเพอขยายผล มลนธและองคการไมแสวงหา ผลก�าไรซงปกตพงพาเงนบรจาคเปนหลกกเรมหนมาสนใจแนวคดการเปนผประกอบการมากขน กจการเพอสงคมเกดใหมหลายแหงก�าลงเขามาแทนทการใหบรการสาธารณะซงเดมเคยอยภายใตความรบผดชอบของภาครฐ

ในสหราชอาณาจกร ค�าวา ‘กจการเพอสงคม’ ครอบคลมกจการหลากหลายรปแบบ แตสงทกจการเหลานนมรวมกนคอ

• มเปาหมายทางสงคมทชดเจน• มรายไดสวนใหญมาจากการคา (สนคา/บรการ) • มการน�าก�าไรสวนใหญมาลงทนซ�าในเปาหมายทาง สงคมของกจการ

กจการเพอสงคมเหลานน�าทกษะการเปนผประกอบการจากภาคธรกจมาผนวกกบคณค าของการให บรการสาธารณะ โดยในสหราชอาณาจกรมกจการลกษณะดงกลาว หลายพนกจการทมรปแบบธรกจแตกตางกน มงเจาะตลาดทแตกตางกน เพอตอบสนองความทาทายทางสงคมทแตกตางกน

นอกเหนอจากความแตกตางขางตน ทมาของกจการกมความหลากหลายเชนกน หลายกจการเรมตนกจการใหมดวยตวเอง หรอผานการไดรบความชวยเหลอจากองคการสนบสนนตาง ๆ หลายกจการผนตวเองมาจากมลนธและองคการไมแสวงหาผลก�าไร ขณะทอกหลายแหงกเปนธรกจใหมทแยกตวออกมาจากภาครฐ (spin out)

ในชวงสบปทผานมา กจการเพอสงคมเตบโตอยางมากในสหราชอาณาจกร มการเปลยนแปลงทงในมมของการด�าเนนนโยบายสนบสนนจากภาครฐและผลตอบรบจากกจการเพอสงคมเอง มการขยายตวของศนยบมเพาะตาง ๆ

รวมถงเรมมการใหความสนใจอยางมากกบการลงทนทางสงคมและการวดผลลพธทางสงคม การเปลยนแปลงทางเศรษฐกจเปนตวบบใหมลนธตาง ๆ พยายามปรบตวสความเปนผประกอบการมากขน ภาครฐมการเปดใหกจการใหม ๆ มาเปนผใหบรการสาธารณะซงเดมเปนความรบผดชอบโดยตรงของหนวยงานของรฐบาล ไมว าจะเปนการใหบรการดานสขภาพไปจนถงบรการ หองสมด ภาคเอกชนหลายแหงกเรมหนมาใหความสนใจกบผลลพธทางสงคมและสงแวดลอมทเกดจากกจการควบค ไปกบผลลพธ เชงตวเ งน โดยสรปแลว กจการเพอสงคมในสหราชอาณาจกรมความหลากหลาย ก�าลงเตบโตและมการเปลยนแปลงสง ดงนน คงเปนการยากทจะเขยนรายงานในหวขอนใหสมบรณครบถวน สงทรายงานฉบบนพยายามท�าคอ การอธบายถงลกษณะส�าคญ ๆ ของกจการเพอสงคมในสหราชอาณาจกรในป 2015 การเปลยนแปลงส�าคญทเกดขนในชวงไมกปทผานมา รวมไปถงความหลากหลายของกจการเพอสงคมและการสรางสภาพแวดลอมทเออตอการเตบโตของกจการเพอสงคม โดยจะมการอธบายถงความสมพนธทเกดขนภายในภาคกจการเพอสงคมเอง และความสมพนธกบภาครฐ รายงานฉบบนตงใจทจะน�าเสนอภาพรวมทเปนความรทนาสนใจเกยวกบระบบนเวศของกจการเพอสงคมในสหราชอาณาจกรในรปแบบทเขาถงไดใหแกผอานทงในและตางประเทศ เพอน�าไปสการเปดพนทใหกบการแสดงความคดเหนเชงนโยบายและท�าการศกษาเชงลกตอไป

รายงานฉบบนแบงเนอหาเปน 6 สวน: สวนท 1 เปนการพดถงความหลากหลายของกจการเพอสงคมในสหราชอาณาจกร ทงในมมของตลาด/ภาคธรกจ เปาหมายทางสงคม โครงสรางทางกฎหมายและรปแบบการเปนเจาของรวม

สวนท 2 เปนการท�าความเขาใจ ‘ระบบนเวศ’ (ecosystem) ในการสนบสนนกจการเพอสงคมของสหราชอาณาจกรวามววฒนาการมาอยางไร ตงแตการสงเสรมความเปนผประกอบการผานศนยบมเพาะและโครงการเรงการเตบโตทางธรกจ (accelerator) ไปจนถงการสงเสรมการขยายธรกจและน�ารปแบบไปท�าซ�า (replication)

สวนท 3 เปนการปใหเหนภาพรวมของระบบและแหลงเงนทนทกจการเพอสงคมในสหราชอาณาจกรสามารถเขาถง อาทเชน เงนใหเปลา เงนก เงนลงทน รวมถงนวตกรรมทางการเงนใหม ๆ ทเพงเกดขน เชน การระดมจากมวลชน (crowd sourcing) และพนธบตรเพอสงคม (social impact bond)

สวนท 4 เปนการศกษาระเบยบวธตาง ๆ ทกจการเพอสงคมใชในการวดผลลพธทางสงคมและอธบายวาท�าไมมนถงไดรบความส�าคญมากยงขน

สวนท 5 เปนการพดถงวธการตาง ๆ ทกจการเพอสงคมในสหราชอาณาจกรใชในการท�างานรวมกนเพอสนบสนนการท�างานและขยายผลลพธทางสงคม ซงรวมตงแตการลอบบและจดท�าแคมเปญ (lobbying and campaigning) การสรางเครอขาย (networks) สอเพอกจการเพอสงคม (social enterprise media) และการรวมกลมเพอสรางอ�านาจตอรอง (consortia)

และสวนสดทาย สวนท 6 จะเปนการพดถงบทบาทของภาครฐในการสงเสรมการเตบโตของภาคกจการเพอสงคม โดยเจาะไปทประเดนเรองเงนทน การลดหยอนภาษ และการออกกฎหมายทเออประโยชน

ภาพรวมของรายงาน

‘สหราชอาณาจกรมกจการเพอสงคมประมาณ 70,000 กจการ จางงานคนกวา 2 ลานคน และชวยสรางรายไดกวา 24,000 ลานปอนดใหกบเศรษฐกจของประเทศ’

04 05

สวนท 1

ความหลากหลายของกจการเพอสงคมในสหราชอาณาจกร

หากจะตองใชหนงค�าในการอธบายกจการเพอสงคมในสหราชอาณาจกร ค�านนคงจะเปนค�าวา ‘ความหลากหลาย’ เนองจากกจการเพอสงคมมการกระจายไปอยในภาคธรกจตาง ๆ มงเปาในการแกปญหาสงคมในประเดนทแตกตางกน และมโครงสรางทางกฎหมายหลากหลายรปแบบ

ทก ๆ สองป Social Enterprise UK ซงเปนองคการระดบชาตดานกจการเพอสงคม จะตพมพรายงานเกยวกบกจการเพอสงคมออกมา โดยรายงานฉบบลาสดทใชชอวา การส�ารวจสถานการณกจการเพอสงคม (State of Social Enterprise Survey) เปนการตอกย�าใหเหนถงภาพของความหลากหลายของกจการเพอสงคม ขณะเดยวกน กระทรวงธรกจ นวตกรรม และทกษะ (Department of Business Innovation and Skills -BIS) ของรฐบาลกมการจดท�าขอมลเกยวกบภาคกจการเพอสงคมทเปนประโยชน เชนกน

รฐบาลประเมนวา ปจจบน สหราชอาณาจกรมกจการเพอสงคมอยประมาณ 70,000 กจการจางงานคนไปแลวกวา 2 ลานคน ชวยสรางรายไดกวา 24,000 ลานปอนดใหกบเศรษฐกจของประเทศ กจการเพอสงคมเตบโตอยางมากในชวง 10 ปทผานมา และยงคงเตบโตอยางตอเนอง แมเศรษฐกจภาพรวมจะย�าแย จรง ๆ แลว เกอบ 1 ใน 3 ของกจการเพอสงคมในสหราชอาณาจกรเปนกจการทเพงเรมกอตงในชวง 3 ปทผานมา

เนอหาในสวนนจะเปนการชใหเหนถงขนาดและความหลากหลายของภาคกจการเพอสงคมในสหราชอาณาจกร

‘เมอใดกตามทเกดโอกาสในการสรางผลลพธทางสงคมผานกจกรรมทางธรกจ เมอนน กเปนการเปดโอกาสใหกจการเพอสงคมสามารถลกขนมาท�าอะไรบางอยางกบมน’

06 07

การจดการกจการพนฐานในชมชนโดยชมชน (Community owned facilities)พนทชนบททวสหราชอาณาจกรก�าลงสญเสยสงอ�านวยความสะดวกตาง ๆ ในชวตไปอยางรวดเรว รานคาชมชน ผบ ไปรษณยหลายแหงก�าลงปดตวลงเนองจากไมสามารถอยรอดทางธรกจได หลายหมบานจงรวมตวกนเปนกจการเพอสงคมเพอบรหารจดการกจการพนฐานตาง ๆ เหลาน โดยอาศยพลงของอาสาสมครในชมชนมาชวยใหกจการเหลานอยรอดตอไป ในเขตเมองกเชนกน หลายชมชนหนมาใชตกหรอพนทวางในชมชนเพอสงเสรมการใหบรการในทองถนและกระตนการเตบโตทางเศรษฐกจ (ดขอมลเพมเตมไดท การท�างานกบชมชน ทอย ดานลาง)

Tafarn Y Fic เปนผบของหมบาน Llithfaen ในเวลส โดยในป 1988 ชาวบานในพนทไดรวมกนกอตงสหกรณและระดมทนเพอซอกจการผบทก�าลงจะปดตวลงแหงน ตงแตนนเปนตนมา ผบแหงนไดกลายมาเปนพนททางสงคมของชมชน มการเปดใหบรการความบนเทงหลากหลายรปแบบในภาษาเวลส ควบคไปกบมการจางงานคนในพนท

บรการสขภาพและสงคมหนวยงานภาครฐ ทงในระดบชาตและทองถน เรมหนมาจางผใหบรการภายนอกมากขน แทนทจะสงวนไวท�าเองเหมอนแตกอน ซงนบเปนโอกาสส�าคญส�าหรบกจการเพอสงคม เนองจากสามารถออกแบบการใหบรการทเออประโยชน กบผ รบบรการแทนทจะค�านงถงผ ถอหนเปนถอหนเปนหลก ภาคธรกจนถอเปนภาคธรกจใหญของกจการเพอสงคม ในสหราชอาณาจกร โดย 1 ใน 3 ของสมาชกของ Social Enterprise UK (SEUK) ท�างานในภาคการใหบรการสขภาพและสงคม

Care and Share Associates มการใหบรการทางสขภาพสงตรงถงบานแกผสงอายและผทอยในภาวะเปราะบาง (vulnerable people) กจการนท�าในรปแบบ social franchise ทใหพนกงานเขามารวมเปนเจาของ โดยกจการมงเปาทจะท�าใหเกดการสรางงานทด สนบสนนการพฒนาเชงอาชพของพนกงาน ควบค ไปกบการใหบรการทมคณภาพสงและยดหยนตอผทตองการรบการดแล

กฬาและสนทนาการในสหราชอาณาจกร สงอ�านวยความสะดวกทางดานกฬาหลายอยางมกมรฐบาลทองถนเปนคนบรหารจดการและเปนเจาของ ซงท�าใหตกอยในความเสยงจากการตดงบประมาณของรฐ หลาย ๆ พนทจงเรมมองกจการเพอสงคม

ในฐานะเปนทางเลอกใหมทจะเขามาเปนทางเลอก ขณะทในบางพนทของสหราชอาณาจกรกมการด�าเนนการในรปแบบนมาอยางยาวนาน

Greenwich Leisure กอตงในป 1993 เพอบรหารจดการสงอ�านวยความสะดวกเชงสนทนาการของเมอง Greenwich ลอนดอน โดยมเปาหมายเพอใหชมชนเขาถงบรการสนทนาการและกฬาตาง ๆ ไดในราคาถก ปจจบน กจการมสงอ�านวยความสะดวกมากกวา 120 อยางและก�าลงอยระหวางเตบโต อนทจรงแลว ตอนนกจการไดขยายจากการใหบรการดานสนทนาการไปสบรการอน ๆ ทนาจะเปนประโยชนกบชมชน ไมวาจะเปนบรการหองสมดหรอสนามเดกเลน

เทคโนโลยกจการเพอสงคมหลายแหงมการน�านวตกรรมทางดานเทคโนโลยมาใชเพอรบมอกบปญหาทางดานสงคมและสงแวดลอม

Yomp and PleaseCycle ใชเกมมากระตนใหพนกงานของบรษทใหญ ๆ ขจกรยานมาท�างานแทนทจะขบรถ โดยพนกงานสามารถดาวนโหลดแอพพลเคชนลงในโทรศพทมอถอซงจะคอยบนทกระยะทางและความเรวในการข เปรยบเทยบกบเพอนรวมงานและบรษทอน ๆ

การขนสงสาธารณะการขนสงสาธารณะถอเปนเรองส�าคญ โดยเฉพาะส�าหรบผทไมสามารถขบรถหรอไมมรถเปนของตวเอง หลายพนทในชนบทมจ�านวนขนสงสาธารณะไมเพยงพอตอความตองการของคนในพนท ในหลายพนท การใหบรการขนสงสาธารณะมคาใชจายสงเกนไป ซงเปนการผนเงนจากคนในทองถนไปเขากระเปาบรษทขนาดใหญ น�ามาสการจดตงโครงการการจดการขนสงในชมชนทหลากหลายขน บางโครงการมการใชคนขบทมรถมาเปนอาสาสมคร บางโครงการกอยในรปแบบทใหญกวานน

HCT Group เปนกจการเพอสงคมดานการขนสงสาธารณะ โดยมการใหบรการผโดยสารกวา 20 ลานคนตอป ผานรปแบบการใหบรการทหลากหลาย ไมวาจะเปนรถบสแดงในลอนดอน การจดการขนสงเพอใหบรการสงคม การขนสงภายในชมชน ไปจนถงการจดฝกอบรมและใหความร กจการมการน�าก�าไรทงหมดมาลงทนซ�าในการพฒนาโครงการหรอการใหบรการขนสงสาธารณะทตอบโจทยกบชมชน

รายได (Income)กจการเพอสงคมสามารถมรายรบไดจากหลายชองทาง แมวากวาครงของกจการเพอสงคมในสหราชอาณาจกรขายสนคา/บรการใหกบภาครฐ แตรปแบบหารายไดทแพรหลายทสดกยงเปนการท�าธรกจกบลกคาทวไป ถาเปรยบเทยบขนาดธรกจของกจการเพอสงคมในสหราชอาณาจกรจะพบวามความหลากหลาย โดยรอยละ 45 ของ กจการเพอสงคมมรายไดนอยกวา 100,000 ปอนด/ป ขณะทรอยละ 39 มรายไดมากกวา 1,000,000 ปอนด/ป นอกจากน รอยละ 73 ของกจการเพอสงคมรายงานวา ธรกจมการคนทนหรอเขาสระยะท�าก�าไรไดแลว ซงเปนสดสวนทใกลเคยงกบธรกจ SME ปกตในสหราชอาณาจกร

ภาคธรกจ (Sectors)กจการเพอสงคมในสหราชอาณาจกรเกยวพนกบเกอบทกแงมมของเศรษฐกจ มกจการเพอสงคมขนาดใหญทใหบรการทางการเงนและทอยอาศย มกจการเพอสงคมทท�าเรองการกอสราง การผลต การขนสง ดแลโรงละคร หอศลป รานคา และรานกาแฟ มกจการเพอสงคมทท�างานดานพลงงานสเขยว การรไซเคล สอดจตอล ไปจนถงการใหบรการทางการแพทย บรการทางสงคมและการดแลเดก ความหลากหลายของกจการเพอสงคมเหลานเปนผลสบเนองมาจากหลกคดทวา เมอใดกตามทเกดโอกาสในการสรางผลกระทบทางสงคมผานกจกรรมทางธรกจ เมอนนกเปนการเปดโอกาสใหกจการเพอสงคมสามารถลกขนมาท�าอะไรบางอยางกบมน กรณศกษาดานลางแสดงใหเหนถงบางสวนของความหลากหลายของรปแบบการท�างานของกจการเพอสงคม

สถานททางศลปะ โรงละครและหอศลปหลายแหงมความเสยงทจะตองปดตวลงเนองจากถกตดงบประมาณสนบสนนจากภาครฐ หลายชมชนจงรวมกนกอตงกจการเพอสงคมขนเพอมาบรหารจดการดวยตนเอง เพอสนบสนนใหคนในชมชนสามารถเขาถงการแสดง ดนตร ภาพยนต และศลปะไดตอไป

Aberdeen Performing Arts คอกจการเพอสงคมทกอตงขนในป 2005 เพอบรหารจดการโรงละครของราชวงศและสถานทเชงวฒนธรรมตาง ๆ ในเขตอะเบอรดน (Aberdeen) ของสกอตแลนด โดยอาคารเหลานยงอยภายใตการเปนเจาของโดยสภาเทศบาลเมองอะเบอรดน (Aberdeen City Council)

การดแลเดกในหลายพนทของสหราชอาณาจกร ศนยใหบรการดแลเดกมนอยกวาความตองการมาก เปนผลใหราคาของการใหบรการ พงสงขนจนท�าใหครอบครวทมรายไดต�าไมสามารถเขาถงได ภาวะดงกลาวสงผลใหหลายครอบครวถกบบใหตองหนมาพงพาความชวยเหลอจากรฐแทนทจะออกไปท�างาน ซงจะท�าใหครอบครวเขาสวฎจกรความยากจนในทายทสด ดวยเหตน จงมกจการเพอสงคมหลายแหงทกอตงขนโดยมเปาหมายเพอใหบรการดแลเดกในราคาทเขาถงได โดยเฉพาะ ในพนททชมชนมรายไดต�า

Harmony Neighbourhood Nursery กอตงขนในป 2001 เพอใหบรการชมชนรายไดนอย โดยเฉพาะผทท�างานและเรยนไปดวยในเขตลอนดอนตะวนตก (West London) โดยในปจจบน กจการมศนยใหบรการเพอรองรบเดกอาย 1-5 ป อย 46 แหง

พลงงานสเขยวเพอชมชนชมชนชนบทหลายแหงในสหราชอาณาจกรรวมตวกนเพอลงทนในการผลตพลงงานสะอาดเพอชมชนของตน ทงในรปแบบของพลงงานลม พลงงานแสงอาทตย พลงงานชวมวล และพลงงานน�าเพอผลตกระแสไฟฟา

Anafon Hydro Scheme ถกพฒนาขนเพอจายไฟฟาใหกบหมบานชอ Abergwyngregyn ซงเปนหมบานทอยทางเหนอของเวลส โครงการนอยภายใตบรหารจดการโดยกจการเพอสงคมทองถนทชอ Ynni Anafon Energy Cyf โดยโครงการสามารถผลตพลงงานหมนเวยนควบคไปกบการรกษาสงแวดลอม ผานการลดการปลอยคารบอนไดออกไซด พลงงานทไดยงน�ามาซงรายไดเพอน�าไปสนบสนนความรเรมเพอสงคมในชมชนอกตอหนงอกดวย

08 09

การท�างานกบชมชนกจการเพอสงคมหลายแหงกอตงขนเพอท�างานใหกบชมชนใดชมชนหนงโดยเฉพาะ ซงมกถกเรยกวา Development Trust หลายกจการถกตงอยในชมชนทยากจนและดอยโอกาสทสดของประเทศ เพอท�าหนาทดแลทรพยสนของชมชนและใหบรการตาง ๆ ทภาคเอกชนมองวาไปไมรอดทางธรกจ Locality คอองคการเครอขายของกจการเพอสงคมทท�างานกบชมชนเหลาน โดยมกวา 700 แหงทมาลงทะเบยนเปนสมาชก

Caia Park Partnership Ltd เปนองคการทน�าโดยชมชนในพนทดอยโอกาสในเขต Wrexham ทท�าหนาทจดกจกรรม ใหบรการ และประสานงานตามความตองการของชมชน โดยเนนไปทผทล�าบากทสดในชมชนกอน องคการนเปนเจาของกจการเพอสงคมหลายแหง ทถกตงขนเพอแกปญหาในชมชนและสรางรายไดกลบมาใหกลม Caia Park Partnership

รปแบบการเปนเจาของ

(Ownership models)ลกษณะส�าคญของกจการเพอสงคม ดงทไดกลาวไปเบองตนคอการเปนธรกจทตงขนเพอเปาหมายทางสงคม และมการน�าก�าไรมาลงทนซ�าเพอขยายผลลพธทางสงคม ภายใตนยามกวาง ๆ นเราจะเหนไดวากจการเพอสงคมสามารถมรปแบบความเปนเจาของไดหลายรปแบบ

การเคลอนไหวของกลมสหกรณเปนหนงในรากฐานส�าคญของกจการเพอสงคม ปจจบนกจการเพอสงคมหลายแหงยงคงใชโครงสรางแบบสหกรณอย โดยกจการเพอสงคมบางแหงใชรปแบบการใหพนกงานมาเปนเจาของรวม บางแหงใหลกคามาเปนเจาของรวม ขณะทบางแหงใหสทธการเปนเจาของรวมแกสมาชกในชมชน

อยางไรกตาม ไมใชวาสหกรณทกแหงจะเปนกจการเพอสงคม สหกรณหลายแหงขบเคลอนโดยรปแบบการแสวงหาก�าไรเหมอนธรกจปกต ขณะเดยวกน กจการเพอสงคมหลายแหงกไมใชสหกรณ บางแหงมปจเจกบคคลหรอกลมทมงมนจะท�างานเพอเปาหมายทางสงคมเปนเจาของ บางแหงมมลนธเปนเจาของและมการน�าผลก�าไรทไดกลบไปใหมลนธ

รปแบบการเปนเจาของทหลากหลายน�ามาซงประโยชนทแตกตางกน จดส�าคญอยทกจการเพอสงคมควรมการออกแบบรปแบบการเปนเจาของทสอดคลองกบเปาหมายทางสงคมทตองการจะบรรลและเออตอการท�าธรกจ

ตวอยางรปแบบการเปนเจาของทหลากหลาย ไดแก

สหกรณทมพนกงานเปนเจาของ (Employee Co-operative) Daily bread เปนสหกรณดานอาหารทมพนกงานเปนเจาของกจการท�าหนาทขายผลตภณฑออรแกนคและสนคาทเปนธรรม (fair trade) ผานรานคา รานกาแฟและขายออนไลน โดยพนกงานประกอบไปดวยผทมปญหาดานการเรยนรและผทอยในระยะฟนตวจากอาการปวยทางจต

สหกรณทมลกคาเปนเจาของ (Customer Co-operative) The People’s Supermarket เปนสหกรณดานอาหารทมลกคาเปนเจาของ ซงกอตงขนโดยมวตถประสงคเพอท�าใหคนในชมชนเขาถงสนคาคณภาพด ราคาถกทเปนธรรมตอทงผบรโภคและผขาย

สหกรณทมชมชนเปนเจาของ (Community Co-operative)Cwmclydach Community Development Trust ถกตงขนเพอดแลศนยชมชนทางตอนใตของเวลส โดยมการใหบรการหลากหลาย ตงแตปลอยเชาสถานท ท�ารานกาแฟชมชน กจกรรมฝกอบรม จดกจกรรมส�าหรบครอบครว รวมถงดแลสงอ�านวยความสะดวกของสถาบนการเงนทสมาชกเปนเจาของ (credit union)

กจการเพอสงคมทมมลนธเปนเจาของ (Charity owned social enterprise)แมวาดเผนๆ Crisis Skylight ในนวคาสเซลจะดเหมอนรานกาแฟทวไป แตจรง ๆ แลว กจการดงกลาวมการจดฝกอบรมทกษะการครวใหแกผดอยโอกาสทไดรบการสงตอมาจากโฮสเทลและศนยฟนฟตาง ๆ เพอสรางโอกาสในการจางงาน กจการนมมลนธ Crisis เปนเจาของ

กจการทมกลมผบรหาร (Small group of directors) Dementia Adventure เปนกจการเพอสงคมทกอตงขนเพอชวยเหลอใหผปวยโรคสมองเสอมและครอบครวไดมโอกาสออกมาใชชวตนอกบานตามปกต โดยมการจดตงกลมนกเดนและจดกจกรรมผจญภยในวนสดสปดาห กจการนกอตงโดย Neil Mapes และ Lucy Harding ซงมประสบการณในการดแลผปวยโรคสมองเสอมและการทองเทยวเชงผจญภยมากวา 30 ป โดยมการจดทะเบยนเปนบรษทเพอสรางประโยชนใหกบชมชน (Community Interest Company) รวมกบผบรหารอก 2 คน

เปาหมายทางสงคม (Social purpose)ความหลากหลายของภาคธรกจของกจการเพอสงคมเปนผลจากความหลากหลายของความทาทายทางสงคมทแตละกจการมงเปาจะแกปญหา บางกจการมเปาหมายเชงพนท ในการปรบปรงคณภาพชวตของชมชนใดชมชนหนง บางกจการมงเปาเชงกลมเปาหมาย เชน คนไรบานหรอผผานการตองขง โดยเนนการชวยใหผดอยโอกาสพฒนาทกษะและความมนใจ หรอสรางโอกาสในการจางงานใหกบคนกลมดงกลาวซงมกประสบปญหาในการหางาน มกจการเพอสงคมทมงเปาไปทการรกษาสงแวดลอม แกปญหาความยากจน สงเสรมดานสขภาพและพฒนาคณภาพชวต ตามทกลาวไวขางตน เมอใดทมความตองการทางสงคมหรอสงแวดลอม เมอนนจะมกจการเพอสงคมทลกขนมาพยายามท�าอะไรบางอยางกบมน

ตวอยางกจการดานลางแสดงใหเหนถงความหลากหลายของเปาหมายทางสงคมของกจการเพอสงคมในสหราชอาณาจกร

ลดปรมาณพนทขยะฝงกลบแนวคดการลดขยะควบคไปกบการสรางรายไดเพอน�าผลก�าไรมาใชเพอสงคม ผานการเปลยนของทไมมคณคาทางเศรษฐกจใหกลายเปนสงทสามารถขายได

Elvis & Kresse น�าวตถดบเหลอใชจากโรงงานทจะถกน�าไปจดการดวยการฝงกลบมาผลตเปนเครองประดบราคาสง ทงเขมขด กระเปาสตางค กระเปาและกระดมขอมอส�าหรบเสอเชตผชาย กจการมการน�าก�าไรมาก กวารอยละ 50 ไปใหแกโครงการและมลนธทเกยวของกบวตถดบทถกน�ามาใช เชน ก�าไรจากสนคาทผลตจากสายดบเพลงเกาจะถกน�าไปบรจาคใหมลนธเพอนกดบเพลง

การจางงานผดอยโอกาสกจการเพอสงคมหลายแหงถกจดใหอยในกลมยอยทเรยกวา กจการเพอสงคมทเนนการบรณาการดานอาชพ (Work Integration Social Enterprise - WISE) หรอบรษทเพอสงคม (Social Firms) โดยกจการเหลานมงเนนการจางงานผทมกถกละเลยจากตลาดแรงงาน ไมวาจะเปนกลมทเรยนรชา คนทเพงผานการรกษาอาการทางจตหรอการตดยา กลมคนไรบานและผทผานการตองขง

The Big Issue มการตพมพนตยสารรายเดอนมาแลวกวา 20 ป โมเดลของ Big Issue คอการสรางรายไดใหแกคนไรบาน ผานการซอนตยสารในราคาถกกวาราคาปกรอยละ 50 เพอน�าไปขายในราคาเตม

Bristol Together ซออสงหารมทรพยรางและน�ามาตกแตง โดยเนนการจางงานและฝกอบรมใหกบผทเคยตองโทษ ซงจะสงผลใหอตราการกลบไปกระท�าผดซ�าลดลง ชวยลดงบประมาณของภาครฐและผล กระทบทจะเกดกบสงคม

การท�างานกบเยาวชนดอยโอกาสสหราชอาณาจกรมเยาวชนจ�านวนมากทไมไดเรยนหนงสอและไมมงานท�า กจการเพอสงคมหลายแหงจงกอตงขนเพอชวยพฒนาทกษะ สรางความเชอมนและจางงานเยาวชนกลมดงกลาว

Street League อาศยความหลงใหลในกฬาฟตบอลมาจงใจเดกและเยาวชนอาย 16 - 21 ทไมไดเรยนหนงสอ หรอท�างานใหมาเขารวมโครงการ ทมการจดเปนหลกสตรเรงรด 8 สปดาห ทผสมผสานระหวางการเรยนในหองเรยนและการท�ากจกรรม โดยจากการประเมน พบวารอยละ 80 ของผเขารวมไดผลลพธทนาพงพอใจ

การท�างานกบผทพพลภาพหลายกจการเพอสงคมกอตงขนเพอใหบรการและสรางโอกาสใหกบผทพพลภาพทงทางรางกายและจตใจ บางกจการทำในรปแบบเนนการจางงาน (WISE) บางกจการท�าในรปแบบการใหบรการดานการดแล ขณะทกจการอน ๆ ใชวธการทแตกตางกนไป เพอชวยใหผทพพลภาพรวมถงผดแลสามารถใชชวตแบบพงพาตนเองและเปยมศกยภาพได

Bikeworks เปนกจการเพอสงคมในลอนดอนซงกอตงในป 2006 โดยมการใชจกรยานเปนเครองมอในการสรางผลลพธทางสงคมและสงแวดลอมในระดบชมชน ปจจบน กจการมรานขายปลก 3 ราน มศนยใหบรการทตงอยบรเวณชนใตดนของบรษท Deloitte มศนยฝกอบรม 3 แหง และมกลมเพอผทพพลภาพ (disability club) 2 กลม Bikeworks ดงใหผทพพลภาพทางรางกายและการเรยนรเขามามสวนรวมผานจกรยาน และมการฝกอบรมเพอใหคนเหลานกลบเขาสระบบผานการไดรบการจางงาน

‘ในสหราชอาณาจกรมโครงสรางทางกฎหมายหลากหลายมาก […] กจการเพอสงคมแตละแหงจงเปนผเลอกวาจะใชรปแบบทางกฎหมายใดเพอใหสอดคลองกบเปาหมายทางสงคมทตนอยากบรรลมากทสด’

10 11

UnLtd ไดจดท�าบทสรปยอทเปนประโยชนเกยวกบเหตผลวาท�าไมกจการเพอสงคมจงมการใชรปแบบทางกฎหมายทแตกตางกน

ความหลากหลายของรปแบบทางกฎหมายในสหราชอาณาจกรเปนการเปดทางเลอกใหกจการเพอสงคมสามารถเลอกใชรปแบบทเหมาะสมทสดทจะท�าใหกจการบรรลเปาหมายทางสงคมและธรกจ สถานการณแบบนมสวนเออใหกจการเพอสงคมเตบโตตลอดระยะเวลา 20 ปทผานมา และน�ามาซงบทเรยนส�าคญ 3 ประการดงน

คณไมจ�าเปนตองเปนมลนธกสามารถท�าเพอสงคมไดในทศวรรษ 1990 กจการเพอสงคมประสบความทาทายอยางมากในการหาแหลงทนทพรอมจะใหการสนบสนนทางการเงนแกองคการทไม ได จดทะเบยนเปนมลนธ เนองจากคนยงยดตดกบความเชอทวา ถาคณไมใชมลนธ คณไมไดอยากท�าเพอประโยชนของสงคมจรง ๆ แตขณะเดยวกน ถาคณจดทะเบยนเปนมลนธ คณกจะเจอกบขอ

จ�ากดในการท�าธรกจและอาจไมสามารถรบเงนในรปแบบเงนลงทนได

คณสามารถท�าธรกจเพอเปาหมายทางสงคมได การเพมจ�านวนขนขององคการทใชการท�าการคาเปนเครองมอขบเคลอนสงคมท�าใหเกดการยอมรบกจการเพอสงคมมากขนในสายตาของหนวยงานผใหทน รฐบาลและประชาชนทวไป การยอมรบดงกลาวเออตอการสงเสรมการเตบโตของกจการเพอสงคม

กจการเพอสงคมตองการทงเงนใหเปลาและเงนลงทนในทศวรรษ 1990 หลายกจการเพอสงคมประสบปญหาในการระดมเงนลงทน เนองจากโครงสรางทางกฎหมาย อาทเชน บรษทจ�ากดโดยการรบประกน (CLG) ทไมอนญาตใหผลงทนเขามาถอหนในกจการ ขณะทองคการทมโครงสรางกฎหมายทยอมใหมการลงทนจากภายนอกกประสบปญหาในการระดมทนใหเปลาเพอน�ามาสนบสนนการท�างาน เนองจากตดกบการมโครงสรางผถอหน

รปแบบการเปนเจาของทหลากหลายเกยวพนกบโครงสรางทางกฎหมายทแตกตางกน แมวาสวนหนง รปแบบการเปนเจาของจะมผลโดยตรงตอทางเลอกรปแบบทางกฎหมายของกจการเพอสงคม แตกยงมแงมมอน ๆ ทนาสนใจทควรน�ามาพจารณาประกอบกอนการตดสนใจ

โครงสรางทางกฎหมาย (Legal structures)ทผานมา มการถกเถยงกนอยางมากเกยวกบรปแบบโครงสรางทางกฎหมายของกจการเพอสงคม ในสหราชอาณาจกรมโครงสรางทางกฎหมายหลากหลายมาก ไมมรปแบบทางกฎหมายเฉพาะทแสดงถงการเปนกจการเพอสงคม ซงท�าใหกจการเพอสงคมแตละแหงจะเปนผเลอกเองวารป

แบบทางกฎหมายใดสอดคลองกบเปาหมายทางสงคมทตนอยากจะบรรลมากทสดกจการเพอสงคมสามารถด�าเนนการในรปแบบบรษทจ�ากดเหมอนธรกจทวไปได โดยจะอย ภายใตการควบคมของรฐผาน Companies House บางกจการอาจจดทะเบยนเปนมลนธหากเปาหมายทางสงคมเขาคณสมบต โดยจะอยภายใตการก�ากบของ Charities Commission กจการเพอสงคมทมาจากฐานสหกรณสวนใหญมแนวโนมทจะจดทะเบยนเปน Industrial and Provident Society (เพอประโยชนของชมชน) ขณะทบางแหงจดทะเบยนเปน Community Interest Companies (CIC) ซงหมายความวาจะถกก�ากบดแลโดยทง Companies House และ CIC regulator

เราไดสรปรปแบบทางกฎหมายทมกจการเพอสงคมใชอยางแพรหลายทสดไวในตารางดานลางน

รปแบบทางกฎหมาย

จดเปนมลนธไดดวยหรอไม ประเดนส�าคญ

สดสวนของกจการเพอสงคมทใชรปแบบทางกฎหมายดงกลาว

สมาคมUnincorporated Association

ได องคการซงยงไมมโครงสรางทางกฎหมายรองรบ เปนแคการรวมกลมกนระหวางสมาชก

รอยละ 1

บรษทจ�ากดโดยการรบประกน Company Limited by Guarantee (CLG)

ได บรษทจ�ากดทไมมการแบงหนเปนตวเงน แตจะมสมาชกท�าหนาทเปนผรบประกน (ซงมกเปนมลคาทนอยมาก) กรณบรษทเกดความเสยหาย

รอยละ 51

องคกรกงมลนธCharitable Incorporated Organisation (CIO)

ได เปนรปแบบทางกฎหมายใหมแบบทมการจ�ากดความรบผดชอบในภาระหนสน โดยองคการจะตองจดทะเบยนกบหนวยงานรบจดทะเบยนมลนธ (Charity Commission) แทนทจะเปนหนวยงานรบผดชอบจดทะเบยนบรษท (Company House)

รปแบบใหม

บรษทจ�ากดโดยหน Company Limited by Shares (CLS)

ไมได เปนโครงสรางทางกฎหมายของบรษททท�าธรกจทวไป ภาระผกพนเชงหนสนของผถอหนกบเจาหนของบรษทจะถกจ�ากดอยทเงนลงทนตงตนในตอนแรกเทานน

รอยละ 12

Industrial and Provident Society (IPS)

ไมได เปนรปแบบทางกฎหมายของสหกรณทถกก�ากบโดย Financial Conduct Authority และมกมการใชกนในกลม Credit Unions

รอยละ 19

บรษทเพอสรางประโยชนใหกบชมชนโดยหนCommunity Interest Company (CIC) Limited by Shares

ไมได เปนรปแบบบรษทจ�ากดทมเปาหมายทางสงคมโดดเดนและมการจ�ากดสดสวนของก�าไรทน�ามาใชเพอประโยชนอนนอกเหนอจากการน�าไปลงทนซ�าเพอประโยชนทางสงคม

รอยละ 17

บรษทเพอสรางประโยชนใหกบชมชนโดยการรบประกนCommunity Interest Company (CIC) Limited by Guarantee

ไมได

บรษทมหาชนจ�ากดPublic Limited Company (PLC)

ไมได บรษทจ�ากดโดยหนทสามารถซอขายในตลาดหลกทรพย

รอยละ 1

12 13

รปแบบทางกฎหมายแบบผสมส�าหรบกจการเพอสงคมทผานมา สหราชอาณาจกรมการออกรปแบบทางกฎหมายเฉพาะส�าหรบกจการเพอสงคมออกมา 2 รปแบบ เพอสงเสรมการท�าธรกจเพอเปาหมายทางสงคม

บรษทเพอสรางประโยชนใหกบชมชน(Community Interested Company – CIC)รปแบบทางกฎหมายนเกดขนจากการยอมรบวากจการเพอสงคมตองท�าธรกจและมความจ�าเปนตองใชทงเงนทนใหเปลาและเงนลงทน ท�าใหไมเหมาะทจะจดเปนมลนธ จงเกดเปนรปแบบทางกฎหมายใหมทมองคประกอบส�าคญ 3 ประการคอ • มการระบเปาหมายทางสงคมขององคการอยางเปน ลายลกษณอกษรในเอกสาร• มการจ�ากดการโอนยายสนทรพย (asset lock) ทอย นอกเหนอการโอนยายใหมลนธหรอ CIC อน ๆ

• CIC แบบมผถอหนเปดโอกาสใหผลงทนสามารถเขา มาถอหนในกจการได แตมการจ�ากดเพดานการปนผล ก�าไรใหกบผถอหน

คณลกษณะ 3 ประการนท�าใหผใหทนและนกลงทนทางสงคมเกดความเชอมนกบกจการมากขน เปนการสรางสภาพแวดลอมทางการเงนทยดหยนเออกบการเตบโตของกจการเพอสงคม โดยตงแตมการกอตงในป 2005-2006 ปจจบนมกจการทจดทะเบยนเปน CIC แลวกวา 10,000 แหง โดยประมาณการณวา 7,000 แหงยงด�าเนนกจการอย

บรษทกงมลนธ (Charitable Companies) บรษทกงมลนธเปนรปแบบทางกฎหมายทมการควบคมเรองเปาหมายทางสงคมทเครงครดขนไปอก โดยบรษทกงมลนธ

• ไมสามารถปนผลก�าไรใหกบสมาชกหรอผถอหนได โดยปกตแลว บรษทกงมลนธจะอยในรปแบบ บรษทจ�ากดโดยการรบประกน ไมใชโดยหน

• สามารถน�าสนทรพยของกจการมาใชเพอเปาหมาย ทางสงคมไดเทานน• ตองด�าเนนการดวยวธการทเปนประโยชนสงสดตอ มลนธ

โดยทวไป มลนธทจดทะเบยนจะมทางเลอกในการรบเงนสนบสนนและเงนบรจาคมากกวาการระดมเงนในรปแบบเงนลงทน

ในสมยกอน องคการจะตองไปจดทะเบยนเปนบรษทจ�ากดโดยการรบประกน (CLG) กบทง Companies House ซงเปนหนวยงานจดทะเบยนบรษทของรฐ เพอใหไดสทธประโยชนตามสถานะของบรษทจ�ากด และไปจดทะเบยนกบ Charity Commission เพอรบสทธประโยชนในรปแบบของการเปนมลนธ อยางไรกตาม ภายหลงป 2014 เกดรปแบบทางกฎหมายรปแบบใหมทเรยกวาองคการกงมลนธ หรอ Charitable Incorporated Organisation ซงใหสถานะทางกฎหมายพรอมกบสทธในการจ�ากดภาระการรบผดชอบหนสน ผานการจดทะเบยนกบ Charity Commission เพยงอยางเดยว ซงจะเหมาะกบมลนธขนาดเลก แตกจการเพอสงคมบางแหงกเลอกทจะใชโครงสรางทางกฎหมายนเชนกน

‘การสนบสนนทออกแบบมาอยางเหมาะสมจงมสวนชวยอยางมากในการพฒนาทงเรองจ�านวน คณภาพและความอยรอดของกจการเพอสงคม’

14 15

สวนท 2

การสรางสภาพแวดลอมทเออตอการเตบโตของกจการเพอสงคม

กจการเพอสงคมกเหมอนธรกจทว ๆ ไปทตองการการสนบสนนในรปแบบตางๆเพอชวยใหกจการเตบโตได การจะพาแนวคดด ๆ ไปสการตงเปนกจการเพอสงคมทส�าเรจไดนนไมใชเรองงาย การสนบสนนทถกออกแบบมาอยางเหมาะสมจงมสวนชวยอยางมากในการพฒนาทงเรองจ�านวน คณภาพและความอยรอดของกจการเพอสงคม

ในฝงตนน�า เราตองการคนทคดเกยวกบปญหาทางสงคมอยางสรางสรรคและพยายามหาทางแกดวยวธการทางธรกจ แตท�าอยางไรจงจะสรางวฒนธรรมของการประกอบการทางสงคมได

ในชวงหลายปทผานมา สหราชอาณาจกร โดยเฉพาะในสกอตแลนด มความพยายามอยางมากในการสงเสรมใหเดกและเยาวชนมความคดแบบผประกอบการมากขน มการพฒนาทกษะทางธรกจและน�ามนไปทดลองใชเพอเปาหมายทางสงคม มองคการอยางเชน UnLtd ทท�าหนาทกระตนใหเกดวฒนธรรมของการเปนผประกอบการอยางแพรหลาย

เมอใครสกคนไดรบแรงบนดาลใจและอยากเรมตนท�ากจการเพอสงคมแลว พวกเขามกจะตองการการสนบสนนทจะมาชวยในการพฒนาตอยอดความคด แมวาจะมผประกอบการทางสงคมหลายคนสามารถตงกจการเพอสงคมของตวเองไดโดยไมไดรบการชวยเหลอจากภายนอก แตการสนบสนนดงกลาวจะชวยคนอน ๆ อกมากมายใหสามารถประสบความส�าเรจไดเชนกน

การชวยเหลอในรปแบบทหลากหลายส�าคญอยางมากตอทงกจการเพอสงคมทเพงเรมตนกจการทอยในระยะอยรอดและก�าลงเตบโต รวมถงการสนบสนนใหมการน�ารปแบบของกจการเพอสงคมทประสบความส�าเรจแลวไปท�าซ�าไปพนทอน ๆ

‘วธการหลากหลายถกน�ามาใชเพอพฒนาทกษะและสรางแรงบนดาลใจในการสรางผน�ากจการเพอสงคมรนใหมในอนาคต’

16 17

ความตองการความชวยเหลอเฉพาะทาง (Specialist support) ความตองการการสนบสนนทางธรกจของกจการเพอสงคมหลายอยางมความคลายคลงกบวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอม (SME) ทวไป ไมวาจะเปนการสนบสนนเรองการวจยตลาด การเขยนแผนธรกจ การพฒนารปแบบสนคาและบรการเพอเจาะตลาด หรอแมกระทงการระดมทน อยางไรกตาม กยงมจดแตกตางส�าคญทท�าใหความชวยเหลอส�าหรบธรกจปกตไมตอบโจทยกจการเพอสงคม เนองจากกจการเพอสงคม

• มโครงสรางทางกฎหมายทแตกตางจากธรกจ SME ทวไป• มเปาหมายทางสงคมมากอนเปาหมายทางธรกจ• กจกรรมทางสงคมและธรกจไมสามารถแยกออกจาก กนไดชดเจน• มกเกยวพนกบกจกรรมหลายรปแบบ ไมเฉพาะแค สนคาหรอบรการใดบรการหนง• มรายรบจากหลายแหลง รวมทงเงนใหเปลาและเงน บรจาค• สามารถเขาถงแหลงเงนทนทแตกตางจากธรกจ SME • มกขาดความเชยวชาญในการท�าธรกจ

ความแตกตางเหลานท�าใหการสนบสนนทางธรกจแบบเดยวกบทมให SME ไมตอบโจทยของกจการเพอสงคม ดวยเหตน ในชวง 10 ปทผานมา จงมโครงการและองคการตาง ๆ ทลกขนมาออกแบบโครงการสนบสนนเฉพาะส�าหรบกจการเพอสงคมเกดขนทวสหราชอาณาจกร โดยมโครงการทงทเกดจากกจการเพอสงคมเอง จากองคการทเตบโตมาจากมลนธ จากหนวยงานภาครฐทงระดบชาตและระดบทองถน รวมถงจากภาคเอกชน

โดยเนอหาถดจากนจะเปนการใหขอมลภาพรวมของรปแบบการสนบสนนทหลากหลายทมอยในปจจบน

การสงเสรมความเปนผประกอบการทางสงคมสำหรบเดกทโตมาในชวงกอนป 2000 อาจไมไดมองการเปนผประกอบการทางสงคมในฐานะทางเลอกอาชพทชดเจนนก แตส�าหรบเดกทก�าลงเตบโตในสหราชอาณาจกรทกวนน โอกาสในการกอตงหรอท�างานกบกจการเพอสงคมไมถอเปนเรองไกลตวอกตอไป

ขณะทยงมการถกเถยงกนอยวาการเปนผประกอบการทางสงคมสามารถสรางขนไดจรงหรอไม แตแนนอนวา การท�าใหคนเขาถงแนวคดเรองกจการเพอสงคมและสงเสรมทกษะทเกยวของในการกอตงและบรหารกจการเพอสงคม จะชวยเพมโอกาสในการท�าใหคนทมแนวโนมจะเปนผ ประกอบการทางสงคมโดยธรรมชาตสามารถผลกดนแนวคดสการปฏบตจรงได

ผประกอบการทางสงคมสามารถพบไดในทกท ทกเพศทกวย ในสหราชอาณาจกรชวงหลายปทผานมา มความพยายามในการสงเสรมทกษะและกระตนใหเกดแรงบนดาลใจผานวธการทหลากหลาย เพอผลตผน�ากจการเพอสงคมรนใหมในอนาคต

โรงเรยนSocial Enterprise Academy (SEA) ในสกอตแลนดมการด�าเนนโครงการโรงเรยนกจการเพอสงคม (Social Enterprise School) มาตงแตป 2008 โดยไดรบงบประมาณจากรฐบาลสกอตแลนด เพอคอยใหการสนบสนนนกเรยนและครในการกอตงกจการเพอสงคมภายในโรงเรยนทมการน�าโดยนกเรยน

ในปจจบน SEA ด�าเนนงานไปแลวกบกวา 500 โรงเรยน รวมกบครกวา 1,000 คน และมการจดกจกรรมมอบรางวลเปนประจ�าทกปเพอฉลองใหกบความส�าเรจทเกดขน

ในองกฤษ Real Ideas Organisation (RIO) ไดพฒนา Social Enterprise Qualification (SEQ) ขน เพอใหนกเรยนสามารถวางแผนและท�ากจกรรมทเกยวของกบกจการเพอสงคมไปพรอมๆกบการจดท�าขอมลหลกฐานประกอบ โดยงานดงกลาวไดรบการสนบสนนหลกจากออนไลน

ในเวลส Welsh Baccalaureate Qualification ฉบบใหม ไดระบกรอบแนวทางส�าหรบเดกอาย 14-19 ป ใหมการใชกจการเพอสงคมเปนแกนหลกในการศกษา และนกเรยนทกคนในเวลสจะตองมความรและทกษะในการบรหารกจการเพอสงคมกอนเรยนจบออกไป

นกเรยนหญง 6 คน อาย 15-16 ป จากโรงเรยนมธยมปลาย St.Luke ในเขต Barrhead ของสกอตแลนด ไดรวมกนตงกจการท�าเลบในรปแบบกจการเพอสงคมขนในโรงเรยน โดยจะใหบรการแกคร เจาหนาทโรงเรยนและเพอนนกเรยน และน�าผลก�าไรทไดจากกจการไปบรจาคใหแกมลนธทองถน

ปจจบนนกเรยนกลมดงกลาวมการขยายเขาไปใหบรการในศนยดแลผปวยทองถน ซงนบเปนการสรางการเชอมโยงทดระหวางผปวยและกลมคนรนใหม

นกเรยนอาย 7-11 ปกวา 40 คนไดเขามารวมในโครงการ Polytunnel project ของโรงเรยนประถม St.Mary ในเขต Larkhall สกอตแลนด ซงมการกอตงเปนกจการเพอสงคมเมอเดอนพฤศจกายน 2011 เพอกระตนการตระหนกรเรองความพการผานการขายไมดอกไมประดบ นกเรยนทเขารวมโครงการจะท�างานรวมกบผทมปญหาดานการเรยนรในการผสมดนและเพาะตนกลา โดยตนทโตแลวจะน�าไปปลกในกระถางแขวนและขายใหแกผปกครองในโรงเรยน ก�าไรทไดจากการขายจะถกน�ากลบมาใชกบโครงการ ในป 2012 ทางกลมไดรบรางวล Social Enterprise in Education จาก Social Enterprise Academy

มหาวทยาลยในเดอนธนวาคม 2013 Higher Education Funding Council of England (HEFCE) ไดออกโครงการมลคา 2 ลานปอนด เพอสงเสรมใหเกดการสนบสนนการประกอบการทางสงคมและกจการเพอสงคมในรวมหาวทยาลยทวสหราชอาณาจกร โดยโครงการนเปนสวนหนงของ Social Entrepreneurship Education (SEE) Change initiative ภายใตองคการ UnLtd ทมงเปาในการสงเสรมใหสถาบนอดมศกษาท�าหนาทเสมอน ‘ศนยกลาง’ ในการสนบสนนใหเกดการประกอบการทางสงคมในเขตพนทชมชนของตน ป จจบนมมหาวทยาลยกวา 60 แหงทเขารวมโครงการ และหลายแหงกมความกาวหนาอยางมากในการน�าหลกคดเรองกจการเพอสงคมมาใชเปนหวใจในการก�าหนดยทธศาสตร

Northampton University เปนมหาวทยาลยน�ารองในการผลกดนเรองการประกอบการทางสงคม และกลายเปนมหาวทยาลยแรกของสหราชอาณาจกรทไดรบการรบรองเปน Change Maker Campus โดย Ashoka U.

การบมเพาะและการใหการสนบสนนกอนกอตงธรกจ (Incubators and pre-start support)ในชวงหลายปทผานมา การใหการสนบสนนกจการเพอสงคมไดมงเนนไปทการพฒนาระยะเรมตน คอจากแนวคดตงตนสการกอตงธรกจและการเปดรบการลงทน ศนยบมเพาะสวนใหญจงมกจะท�างานกบปจเจกบคคลทมแนวคดในการท�ากจการเพอสงคม ผานการใหการสนบสนนตาง ๆ เพอชวยใหสามารถพฒนาแนวคดส การท�าเปนรปแบบธรกจจรงได หลายแหงมการใหการสนบสนนอยางตอเนองเพอผลกดนใหเกดการตงเปนธรกจจรง

ดวยความทมเงนจ�านวนมากทพรอมลงทนผานการลงทนทางสงคมแตมกจการเพอสงคมจ�านวนนอยทพรอมรบเงนลงทน ศนยบมเพาะหลายแหงจงมความเชยวชาญเฉพาะในการพฒนาใหกจการเพอสงคมมาถงจดท ‘พรอมรบการลงทน’ (investment ready)

รปแบบของศนยบมเพาะกจการเพอสงคมสวนใหญกคอนขางใกลเคยงกบโครงการสนบสนนทางธรกจแบบทวไปทมการเชอมโยงกบทปรกษาทางธรกจ และแนะน�าผเชยวชาญเฉพาะในดานตางๆทเกยวของ

แมจะมรปแบบในการใหบรการในรปแบบทหลากหลาย การสนบสนนกจการเพอสงคมระยะเรมตนทประสบความส�าเรจกมกมจดรวมส�าคญ ไดแก

การสรางความมนใจและก�าลงใจ

แมวาผประกอบการทางสงคมจะมความเชออยางแรงกลาในแนวคดและความสามารถของตวเอง แตสวนใหญกยงลงเลวาจะสามารถสรางเปนธรกจจรง ๆ ไดหรอไม การสนบสนนกจการเพอสงคมระยะเรมตนทส�าคญจงรวมถงการสรางความมนใจใหออกไปทดลองท�าจรง ถงแมวาแนวคดจะยงไมสมบรณและยงตองท�าอะไรตออกมาก กวาจะเกดเปนกจการเพอสงคมทอยรอดทางธรกจ

การสนบสนนกนเองระหวางกลมผประกอบการ (peer support) และการเขาถงเครอขายการสรางความเชอมนในตวเองสวนหนงมกเกดจากการไดท�าความรจกกบผประกอบการทอยในระยะเรมตนคนอน ๆ การแลกเปลยนวธการเอาชนะอปสรรคตางๆเปนการชวยสรางก�าลงใจใหกบคนทก�าลงเจอปญหาแบบเดยวกน ศนยบมเพาะบางแหงใชวธการสรางเครอขายผประกอบการผานการสรางพนทท�างานรวม (communal office space) ขณะทในบางโครงการท�าผานการจดการฝกอบรมเชงปฏบตการ หรอการเรยนรเชงปฏบต (Action learning set) ซงเครอขายผประกอบการทเกดขนกจะไมไดจ�ากดอยเฉพาะคนทเขาโครงการรนเดยวกนเทานน แตมกขยายสการรจกกนขามรน

18 19

การพฒนาผลตภณฑและบรการการพฒนาผลตภณฑและบรการมกเปนจดเนนส�าคญของโครงการบมเพาะสวนใหญ เชน Emerge Venture Lab กมการใหบรการนกบธรกจ start-up ทท�าดานเทคโนโลย เปนตน ซงโดยสวนใหญ มกมการน�าเครองมอและหลกคดหลากหลายมาใชประกอบ ไมวาจะเปน Business model canvas, design thinking หรอแมกระทง lean start-up เพอชวยใหผประกอบการเขาใจมากขนเกยวกบสงทลกคาตองการและใหความส�าคญ

การปรบรปแบบและการวางแผนทางธรกจธรกจใหมทมแผนธรกจมกมอตราการอยรอดสงกวาธรกจทไมม ยงไปกวานน ผใหทนและนกลงทนตาง ๆ กมกจะอยากเหนแผนธรกจกอนทจะเอาเงนมาลงในธรกจใหม ๆ การใหการสนบสนนธรกจชวงเรมตนสวนใหญจงมกมการใหค�าแนะน�าในการพฒนาแผนธรกจ ไมวาจะเปนการท�าความเขาใจภาพรวมทชดเจนเกยวกบตวธรกจ สนคาหรอบรการ การจางทมงานและการจดโครงสรางบรหารจดการในองคการ การจดการงบประมาณ การประมาณการณกระแสเงนสด ไปจนถงการวางกลยทธทางการตลาด

การใหค�าแนะน�าพนฐานในการกอตงกจการเพอสงคมมหลายอยางทกจการเพอสงคมเกดใหมตองท�าศนยบมเพาะหลายแหงจงมบรการใหค�าแนะน�าพนฐาน ในดานตาง ๆ อยางครอบคลม ตงแตการเลอกรปแบบทางกฎหมายทเหมาะสม ไปจนถงการเปดบญชธนาคาร การจดทะเบยนภาษ และการเลอกใชระบบเทคโนโลยและสารสนเทศทเหมาะกบธรกจ

การเขาถงผใหค�าปรกษาเชงกลยทธ (mentor)การได รบความช วยเหลอและค�าแนะน�าจากคนท มประสบการณตรงจะชวยใหกจการเพอสงคมสามารถพฒนารปแบบธรกจทใช หาวธการทมประสทธภาพทสดในการตอบสนองปญหาสงคมทกจการเลอกขนมา และมแผนทเหมาะสมส�าหรบการเตบโต บอยครง สงทกจการเพอสงคมตองการไมแพคนทจะมาใหค�าตอบคอคนทมาชวยถามค�าถามส�าคญในจงหวะทเหมาะสม

การพฒนาสวนบคคล (personal development)ความส�าเรจของกจการเพอสงคมหนาใหม ๆ มกขนอยกบทกษะและความสามารถของผกอตง โครงการสนบสนนกจการเพอสงคมระยะเรมตนหลายแหงจงมการจดอบรมในประเดนส�าคญตาง ๆ เชนการเงนและบญช รปแบบทางกฎหมาย การบรหารจดการทรพยากรบคคล และการตลาด โดยมกใหผ เชยวชาญจากภายนอกทมประสบการณและทกษะเฉพาะทางมาเปนคนอบรม

หลายโครงการมการใชระบบพเลยงทปรกษา (mentoring) ในการพฒนาความรและความเชยวชาญใหกบผประกอบการทางสงคม โดยพเลยงอาจจะมาจากผทมประสบการณในการตงกจการเพอสงคมมากอน คนทเคยเขารวมโครงการเรงการเตบโตของกจการมาแลว หรอผเชยวชาญทมาจากภาคธรกจกได

การเขาถงเงนลงทนโครงการบมเพาะหลายแหงมการสนบสนนดานการลงทนใหกบกจการเพอสงคมทมาเขารวม ยกตวอยางเชน Bethnal Green Ventures ทมการรวมลงทนโดยแลกกบการเขาไปถอหน ซงเปนรปแบบทคลายกบ accelerator ของภาคธรกจปกต Wayra ซงเปนบรษทรวมทนระหวาง UnLtd และบรษท Telefonica มการใหเงนลงทนในรปแบบของเงนกแปลงสภาพ (convertible loan) ขณะทโครงการอน ๆอาจจะมงเนนการท�าใหกจการเพอสงคมพฒนาไปถงจดทพรอมรบการลงทน (investment ready) โดยจะมการเชอมโยงนกลงทนเขามาในชวง demo day ซงเปนวธการเดยวกบท Young Foundation Accelerator program ท�า

การวดผลลพธทางสงคมกจการเพอสงคมทประสบความส�าเรจจะมการสรางผลตอบแทนจากการลงทนท งในรปของตวเงนและผลตอบแทนทางสงคม ปจจบน นกลงทนและผใหทนตางคาดหวงทจะเหนผลลพธทางสงคมทเปนรปธรรมจากกจการเพอสงคม โครงการบมเพาะหลายแหงจงมการกระตนใหผเขารวมมการวางแผน วดผลและจดท�ารายงานผลลพธทางสงคมของกจการของตน

รปแบบการบมเพาะและเรงการเตบโตของธรกจ (incubator and accelerator) กจการเพอสงคมจะแตกตางอยางมากจากธรกจปกตเปนพเศษในชวงระยะเรมตน โดย NESTA มการจดท�ารายงานทศกษาวาอะไรท�าใหโครงการสนบสนนกจการเพอสงคมใหมๆประสบความส�าเรจ และสรปออกมาเปน 5 รปแบบการสนบสนนกจการเพอสงคมระยะเรมตน ไดแก

• การใหพนทออฟฟศรวม (co-working space) • การจดท�าโครงการสนบสนนกจการเพอสงคม (social enterprise support programmes)• การจดท�า Impact accelerators• การใหรางวลและการประกวดตาง ๆ • เครอขายนกลงทนทางสงคมทเปน angel investor

ซงในความเปนจรงแลว ทง 5 รปแบบกมกจะไมไดแยกขาดจากกน อยางไรกตาม ตวอยางขางลางจะชวยชใหเหนถงความแตกตางในวธการตอบสนองตอความตองการของกจการเพอสงคม

การใหพนทออฟฟศรวม (Co-working space) การแชรพนทออฟฟศรวมกนชวยใหกจการเพอสงคมทเพงกอตงมพนทในการท�างาน รวมถงสามารถเขาถงเครอขายสนบสนน กลมผประกอบการ ขอมลส�าคญ และทกษะทจ�าเปนตาง ๆ ได

Impact Hubs

ในสหราชอาณาจกรม Impact Hubs ทงหมด 5 แหง โดย 4 แหงอยในลอนดอน และ 1 แหงอยทเบอรมงแฮม ซงรวมตวกนเปนเครอขาย co-working space ระดบโลก ส�าหรบบคคลและกจการทสนใจเรองนวตกรรมทางสงคม โดย Impact Hubs จะมการจดกจกรรม ใหใชพนทออฟฟศ และจดโปรแกรมตางๆเพอสงเสรมกจการเพอสงคม

โครงการสนบสนนกจการเพอสงคมหวใจของรปแบบการบมเพาะในลกษณะนคอการยดการพฒนาสวนบคคลของผกอตงกจการเพอสงคมเปนส�าคญ โดยจะมการสงเสรมใหผกอตงกจการสามารถพฒนาทกษะและความสามารถทจ�าเปนในการบรหารจดการกจการเพอสงคมใหประสบความส�าเรจ

The Young Foundation Accelerator

ใหการสนบสนนกจการเพอสงคมในลอนดอนและเวลสผานการจดการอบรมเชงปฏบตการ การปรกษาพเลยงแบบตวตอตว และการเขารบการสอนงาน (coaching)

The School for Social Entrepreneurs (SSE)

SSE กอตงขนในป 1997 เพอชวยใหผประกอบการทางสงคมพฒนาวธการแกปญหาทางสงคมอยางยงยน โครงการหลกของ SSE คอโครงการเขมขน 1 ปทมงเนนการแลกเปลยนเรยนรระหวางผประกอบการดวยกน ควบคไปกบการสรางแรงบนดาลใจผานผเชยวชาญดานกจการเพอสงคมจากภายนอก

จากจดเรมตนเลก ๆ ในแถบลอนดอนตะวนออก ปจจบน SSE มโรงเรยนในเครอขายทรวมกนสรางผประกอบการสงคมเปนจ�านวนหลายรอยคนตอป ทงในสหราชอาณาจกร ไอรแลนด แคนาดาและออสเตรเลย

Impact acceleratorsการเขาถงเงนทนมกเปนอปสรรคส�าคญส�าหรบกจการเพอสงคมทเพงเรมตน เนองจากมกขาดหลกฐานการประกอบการทดในอดตทสามารถดงดดใหนกลงทนตดสนใจมารวมลงทนเพอสนบสนนกจการใหม โครงการบมเพาะบางแหงจงพยายามแกปญหาดงกลาวโดยการตดสนใจใหเงนกหรอเงนใหเปลาแกผทมาเขารวมโครงการ

Social Incubator North

ผสมครทไดรบการคดเลอกจาก East Midlands และทางเหนอของสหราชอาณาจกรจะไดรบเงนกแบบไมมดอกเบ ยมลคา 25,000 ปอนดพรอมกบรบการสนบสนนทางธรกจแบบตวตอตว และการเขาถงการประเมนมลคาทางธรกจ (business premises)

รางวลและการประกวดตางๆบางโครงการมการใหรางวลกบผทพฒนาแนวคดในการท�ากจการเพอสงคมใหม ๆ รางวลและบรรยากาศการแขงขนเหลานเปนไปเพอกระตนใหผเขารวมเปลยนจากแนวคดมาเปนแผนธรกจทมเปาหมายและใชไดจรง

UnLtd Do It Awards UnLtd มการใหเงนรางวลมลคา 2,500 ปอนด เพอสนบสนนใหคนทมแนวคดเอาแนวคดมาพฒนาตอและน�าไปทดสอบ รางวลเงนสดนมาพรอมกบการใหค�าแนะน�าจากผเชยวชาญและการใหการสนบสนนแบบตวตอตว

การเขาถงเครอขายนกลงทนทเปน Angel Investor เครอขายกองทนรวมลงทน (venture capital) เกดขนมาหลายปแลวในวงการธรกจ เพอลงทนในกจการระยะเรมตน อยางไรกตาม หลายปทผานมา มนกลงทนจ�านวนมากทเรมหนมาสนใจลงทนในธรกจทางสงคมเพอสร างผลตอบแทนการลงทน ทงทเปนตวเงนและผลลพธทางสงคม หรอพดงาย ๆ กคอ แทนทจะเอาเงนไปลงเปนเงนบรจาคเพอท�าความดกเอามาลงในรปแบบเงนลงทนแทน ซงโดยปกตแลว angel investor เหลานกมกจะมาพรอมกบการใหค�าปรกษาและความชวยเหลอเฉพาะดานแกกจการเพอสงคมทตนน�าเงนไปลงทนดวย

ClearlySo Angels

เปนเครอขาย angel investor เครอขายแรกในสหราชอาณาจกรทลงทนในธรกจทางสงคมควบคกบการใหค�าปรกษาแกกจการเพอสงคมทไดรบเลอก โดยมการเปดตวในลอนดอนในป 2012

‘รอยละ 90 ของกจการเพอสงคมทผานการสนบสนนจากโครงการตาง ๆ ของ UnLtd ยงอยรอดทางธรกจภายหลง 5 ปของการกอตงกจการ’

20 21

โครงการบมเพาะส�าหรบธรกจเฉพาะดานศนยบมเพาะกจการเพอสงคมหลายแหงมการมงความสนใจไปในเชงประเดน ซงชวยใหสามารถพฒนาผเชยวชาญเฉพาะ เครอขายและทรพยากรอน ๆ ทจ�าเปนได ยกตวอยางเชน

ดานเทคโนโลยBethnal Green Ventures มการใหเงนลงทนมลคา 15,000 ปอนด พนทออฟฟศและการเขารวมโครงการ 3 เดอนแกธรกจทางสงคมดานเทคโนโลยทก�าลงเรมตน โดยแลกกบการเขาไปถอหนรอยละ 6 ในธรกจใหม

ดานการศกษาEmerge Education เกดมาจาก Said Business School และ Hub Ventures ในออกซฟอรด โดยมงเฉพาะกจการเพอสงคมระยะเรมตนทสนใจประเดนดานการศกษา มการเปดตวโครงการเรงการเตบโตของธรกจ (accelerator) เฉพาะดานดงกลาวไปแลวครงแรกในลอนดอน ในป 2014

ดานสขภาพHealth Social Innovation Fund เกดขนครงแรกในสหรฐอเมรกาภายใตชอ Healthbox ปจจบนมการขยายสการจดท�าโครงการเรงการเตบโตของธรกจ (accelerator) ใหกบกจการระยะเรมตนทท�าดานเทคโนโลยสขภาพในลอนดอนผานการชวยเหลอในรปแบบการใหความร ค�าปรกษา และเงนลงทน

การบมเพาะโดยสรปหวขอทเกยวของกบการบมเพาะและการสนบสนนระยะเรมตนนแสดงใหเหนวา มความรเรมและรปแบบทหลากหลายในการพยายามเพมจ�านวนกจการเพอสงคมระยะเรมตนทมความยงยน หลายรปแบบเปนเรองใหมจงยงไมมหลกฐานสนบสนนมากนกทแสดงใหเหนถงผลกระทบของโครงการทมตอกจการเพอสงคมในสหราชอาณาจกร

การสรางความยงยนและขยายการเตบโตธรกจโดยทวไปสวนใหญ (รอยละ 55) ลมเหลวใน 5 ปแรก ขณะทรายงานจาก School for Social Entrepreneur มการระบวา กวารอยละ 20 ของกจการเพอสงคมทกอตงโดยคนทผานโครงการมแนวโนมทจะยงด�าเนนกจการตอเนองภายหลง 5 ป ขณะทรอยละ 90 ของกจการเพอสงคมทผานการสนบสนนจากโครงการตาง ๆ ของ UnLtd ยงคงอยรอดภายหลง 5 ปของการกอตงกจการ

การสนบสนนทเหมาะสมในชวงปแรกๆสามารถสรางความแตกตางกบกจการเพอสงคมวาจะอยรอดหรอไม ยงไปกวานน ถากจการเพอสงคมพฒนามาถงจดทสามารถสรางผล กระทบเชงบวกทางสงคมไดแลว กนาจะดกวาถาจะสงเสรมใหกจการสามารถตอยอดได แทนทจะมาเรมตนตงกจการเพอสงคมใหม

ทงน มหลายโครงการทถกพฒนาขนเพอสงเสรมกจการเพอสงคมทอยในระยะน

โครงการสงเสรมธรกจแกกจการเพอสงคม (social enterprise business support programmes) ความรเรมในการสนบสนนกจการเพอสงคมทอยในระยะก�าลงเตบโตมหลายอยางทคลายกบโครงการสนบสนนทางธรกจทวไปของภาครฐ ความแตกตางมกอยทโครงการของกจการเพอสงคมสวนใหญจะด�าเนนการโดยองคการและเจาหนาททมความเชยวชาญเฉพาะทางดานกจการเพอสงคม เพอตอบสนองตอความตองการและโครงสรางทแตกตางจากธรกจปกต

ในชวง 5 ปทผ านมา เราจะเหนไดถงการเตบโตของโครงการทไดรบการสนบสนนจากองคการตาง ๆ เชน Deloitte Pioneers, Business in the Community (BiTC) Arc programme, Santander Development Awards, Lloyds Bank Social Entrepreneurs Programme

Wales Co-operative Centre – Social Enter-prise Support ProgrammeWales Co-operative Center มความเชยวชาญในการชวยพฒนากจการเพอสงคมและสหกรณทมศกยภาพทจะเตบโตและสรางงาน โดยไดรบเงนสนบสนนจากรฐบาลเวลส เพอเขามารวมวางแผนการด�าเนนการใหกบกจการเพอสงคมแตละแหงในรปแบบ 1 ตอ 1 โดยแผนนจะไดรบการสนบสนนจากทปรกษาทมความเชยวชาญเฉพาะในดานตาง ๆ เชนการวางแผนธรกจ โครงสรางทางกฎหมาย ทรพยากรบคคล การเงน และการตลาด ซงจะท�าผานรปแบบการฝกอบรม การใหค�าปรกษา หลกสตรพเศษ และการสรางเครอขาย

การให การสนบสนนท เน นด านการลงทน (investment-led support)องคการสนบสนนกจการเพอสงคมระยะเตบโตบางแหงมการเขาไปลงทนจรงในกจการทไดรบการคดเลอก เชนเดยวกบโครงการบมเพาะกจการเพอสงคมระยะเรมตน

Investment and Contract Readiness Fund (ICRF) รฐบาลสหราชอาณาจกรมการเปดตว Investment and Contract Readiness Fund (ICRF) มลคากวา 10 ลานปอนด ซงจะถกน�ามาลงในลกษณะเงนใหเปลามลคา 50,000 -150,000 ปอนด แกธรกจเพอสงคมทมวสยทศน รปแบบของ ICRF เปนการท�างานรวมกนระหวางหนวยงานเชงภาคธรกจ (sector body) และหนวยงานทเปนทปรกษาทมความเชยวชาญเฉพาะ (expert advisor body) ในการประมลเงนสดเพอน�ามาขยายศกยภาพกจการในการไปประมลเงนลงทนและสญญาจางอ นๆตอไป จากค�าแถลงของรฐบาล เงนสนบสนนทก ๆ 1 ปอนดจากกองทนไดเขาไปชวยปลดลอคเงนลงทนมลคา 20 ปอนด

CAN BreakthroughCAN Breakthrough กอตงในป 2006 เพอใหเงนสนบสนนและความชวยเหลอเรองการบรหารจดการแกธรกจทางสงคมทอยในระยะอยรอดทางธรกจ ซงหมายถงกจการทมเงนหมนเวยนมากกวา 500,000 ปอนด ท�ากจการมาตอเนองเกน 3 ป และมรปแบบทางธรกจทสามารถขยายผลการสรางผลลพธทางสงคมได

UnLtd Fast Growth Awardsเปนโครงการเรงการเตบโตของธรกจ (accelerator) แบบเรงรดทมเงนสนบสนนให 12,000 ปอนดพรอมกบโครงการสนบสนนทางธรกจตลอดระยะ 12 เดอน โดย UnLtd จะท�างานรวมกบองคการพนธมตรอน ๆ เพอชวยใหผประกอบการสามารถขยายธรกจออกไปทงในระดบประเทศและระหวางประเทศเพอใหบรรลผลลพธทางสงคมทคาดหวง

UnLtd UnLtd เปนมลนธเพ อผ ประกอบการทางสงคมในสหราชอาณาจกร โดยไดรบเงนสนบสนนในรปแบบเงนลงทนมลคากวา 100 ลานปอนดจากรฐบาล

UnLtd ใหการสนบสนนผประกอบการทางสงคมผานรปแบบการใหเงนสนบสนนควบคไปกบการออกแบบการสนบสนนเฉพาะส�าหรบแตละกจการ มการลงทนใหกบผประกอบการผานรปแบบการประกวดแขงขนตาง ๆ ทเปดใหผประกอบการสามารถสมครเขารวมได

• Do it awards ส�าหรบคนทมแนวคดทดและ อยากเปลยนแนวคดมาท�าเปนธรกจจรง• Build it awards ส�าหรบคนทอยากขยายธรกจ• Fast growth awards ส�าหรบคนทอยากขยาย การเตบโตอยางรวดเรว

นอกจากน UnLtd ยงมการจด Big Venture Challenge โดยรบเงนมาจาก Big Lottery เพอชวยใหกจการเพอสงคมสามารถระดมเงนทนใหมๆในรปแบบเงนใหเปลาเพอใหสามารถขยายฐานการท�างาน โดยชวยลดความเสยงในการขยายธรกจ

UnLtd ยงมโครงการท ออกแบบมาส�าหรบกล มเฉพาะตาง ๆ เชนเจาหนาท นกเรยน นกศกษาเพงจบ และคนทมาจากชมชนดอยโอกาส

โมเดลของ UnLtd ไดถกน�าไปใชเพอสงเสรมกจการเพอสงคมในประเทศอน ๆ อกดวย

22 23

‘ในชวงไมกปทผานมา […] มการเปลยนแนวทางการใหการสนบสนนไปมงเนนทการสรางศกยภาพใหกจการเพอสงคมพฒนาไปถงจดทพรอมรบการลงทน’

Deloitte Social Innovation Pioneers โครงการนชวยสนบสนนธรกจทมนวตกรรมสงคม ผานรปแบบการสนบสนนทหลากหลาย เพอชวยใหกจการเตบโตและพฒนาไปถงจดทพรอมรบการลงทน ในภาพรวมแลว Deloitte ไดลงทนกบโครงการนทงในแงเงนทน (กวา 1 ลานปอนดตอป) และการใชทกษะและความสามารถของเจาหนาทในการสงเสรมธรกจทางสงคม ปจจบน โครงการด�าเนนการมาแลวเปนรอบท 3 โดยมกจการเพอสงคม 12 แหงจากหลากหลายภาคธรกจมาเขารวม

การน�ารปแบบกจการเพอสงคมทประสบความส�าเรจมาท�าซ�า ธรกจทวไปทประสบความส�าเรจหลายแหงมกมการน�ารปแบบตวเองไปท�าซ�าในพนทอน ๆ ผ านการเปดสาขาเพม หรอขายแฟรนไชสใหคนอนเอาไปท�าตอ ในการน�ามาประยกตใชกบกจการเพอสงคม ปจจบนมรปแบบทเรยกวา ‘การท�าซ�าทางสงคม’ (social replication) หรอ ‘ระบบแฟรนไชสทางสงคม‘ (social franchising) ซงในรายงานสองฉบบลาสดทจดท�าโดย Big Lottery และ Big Society Capital มการท�าการศกษาเชงลกเอาไว

ในอดต มความพยายามอยางนอย 3 ครงใหญ ๆ ในการสนบสนนระบบแฟรนไชสทางสงคมในสหราชอาณาจกรBeanstalk programme ซงบรหารจดการโดย Community Action Network (CAN) ไดเขาไปชวยใหองคการไมแสวงหาผลก�าไร 5 แหง ทดลองน�ารปแบบตวเองไปท�าซ�าเพอขยายผล

Social Firms UK มการน�าแนวคดธรกจเพอสงคมไปทดลองน�ารอง ภายใต Flagship Firm project ซงไดรบการสนบสนนโดย Phoenix Fund

Plunkett Foundation ซงเปนคณะท�างานดานสหกรณการเกษตรสญชาตองกฤษและไอรแลนดชนน�า ไดรวมพฒนารปแบบแฟรนไชส 5 รปแบบใหแกธรกจในชนบท

ยอนกลบไปในป 1994 Director of Social Change ไดมการจดการประชมรวมเรองรปแบบแฟรนไชสส�าหรบมลนธและมการตพมพเอกสารแนวทางพรอมกบกรณศกษาออกมา ในป 2008 UnLtd ไดท�าการศกษาเกยวกบรปแบบการท�าซ�าของกจการเพอสงคมและตพมพขอมลและแนวทางออกมาเชนกน ขณะท Social Enterprise UK กมการตพมพคมอแฟรนไชสทางสงคม และเอกสารแนะน�าแนวทางส�าหรบผสนใจจะซอแฟรนไชสทางสงคม

ระบบแฟรนไชสทางสงคมยงถอเปนเรองใหมในสหราชอาณาจกร นอกจากจะยงมผเชยวชาญดานดงกลาวนอยแลว คนทมประสบการณดานนสวนใหญมกอยในบทของผทท�าแฟรนไชสทางสงคมเอง มากกวาผทจะคอยใหค�าปรกษาแกผทสนใจอน ๆ

The International Centre for Social Franchising (ICSF) ICSF เปนองคการทตงอยในสหราชอาณาจกรแตมการท�างานครอบคลมทวโลก โดยท�าหนาทเชอมโยงผเชยวชาญเขามาเพอใหการสนบสนนแกผทสนใจจะท�ารปแบบแฟรนไชสทางสงคม

การพฒนาผ น�ากจการเพอสงคมความส�าเรจของกจการเพอสงคม โดยเฉพาะในชวงปแรก ๆ มกขนอยกบความสามารถในการบรหารจดการและความเปนผน�าของผน�าองคการ การจะประกอบธรกจทประสบความส�าเรจ ไมวาจะเปนกจการแสวงหาก�าไรหรอกจการเพอสงคม ลวนตองอาศยทกษะและความเชยวชาญทหลากหลาย ไมวาจะเปนจากในองคการเองหรอหาการสนบสนนมาจากภายนอก เพอเผชญกบความทาทายตาง ๆ โดยเฉพาะผประกอบการทางสงคมทตองพฒนารปแบบธรกจทอยรอดทางการเงนควบคไปกบการตอบสนองโจทยความทาทายทางสงคมไปพรอม ๆ กน

ในป 2011 ผลการศกษาเรองกจการเพอสงคมของ BIS เผยใหเหนวากจการเพอสงคมมากกวา รอยละ 30 ขาดทกษะทจ�าเปนทางดานธรกจ

ในป 2013 Dame Mary Marsh ไดน�าทมภาครฐท�าการส� ารวจเร องป ญหาการขาดทกษะในภาคส วนท 3 (กจการเพอสงคมนบเปนสวนหนงของภาคสวนท 3) ผลการสำรวจพบปญหาหลก 4 ประเดนคอ ระบบการจดการ ความเปนผน�า ทกษะทางธรกจ รวมถงความเขาใจเรองดจตอลและการใชขอมลเพอขบเคลอนการเปลยนแปลงทางสงคม

ในชวงหลายปทผานมา มความรเรมหลายอยางทถกพฒนาขนเพอตอบโจทยเหลาน

ในสวนของ Dame Mary เองกเปนผอ�านวยการของ Clore Social Leadership Programme ซงจะมการคดเลอกผน�าทางสงคมทสรางแรงบนดาลใจปละ 15 คนมาพฒนาทกษะและความเปนผน�าในโครงการเปนเวลา 1-2 ป

On Purpose เปนกจการเพอสงคมทคอยสงเสรมใหคนทมศกยภาพสงเขามาท�างานในภาคสงคมเพอพฒนาใหเปนผน�ากจการเพอสงคมในรนตอๆไป โดย On Purpose มการใหการสนบสนนผานการจดอบรม การใหค�าปรกษาและการจางงาน เพอใหเกดการพฒนาทกษะและเครอขาย ตงแตป 2011 องคการไดสนบสนนผน�ารนใหมเหลานไปแลวกวา 70 คน

Social Enterprise UK ไดมการจด National Social Enterprise Leadership Programme ขณะทกมโครงการอนๆทชวยเสรมสรางภาวะความเปนผน�าใหกบภาคกจการเพอสงคม เช น Common Purpose และ Wavelength

ในสกอตแลนด Social Enterprise Academy ไดมการจดอบรมความเปนผน�ารปแบบใหมโดยใชการแลกเปลยนเรยนรรวมกนระหวางผประกอบการเองมาตงแตป 2004 มการฝกอบรมเรองการวดผลลพธทางสงคมเพอชวยสงเสรมใหกจการเพอสงคมสามารถใชขอมลไดอยางมประสทธภาพ ปจจบนโปรแกรมดงกลาวอยระหวางการขยายสองกฤษและเวลส (รวมถงระดบระหวางประเทศ)

ในเวลสเอง มหาวทยาลย Bangor กมการจด Menter Iontach Nua programme โดยมหลกสตรปรญญาโทสาขากจการเพอสงคม และหลกสตรพเศษส�าหรบนกศกษาปรญญาโท เพอสรางแรงบนดาลใจและทกษะทจ�าเปนในฐานะผน�ากจการเพอสงคม

ไมใชแคมหาวทยาลย Bangor เทานนทมการจดหลกสตรพรอมใหวฒการศกษาแกผน�ากจการเพอสงคม ในภาพใหญ หลายๆมหาวทยาลยกเรมหนมาใหความสนใจเรองกจการเพอสงคมกนมากขน อนเปนผลจากการผลกดนของ UnLtd SEE Change initiative ในองกฤษ หลกสตรบรหารธรกจหลายแหงกมการสอดแทรกเรองกจการเพอสงคมเขาไปในการเรยนการสอน ทงในฐานะเนอหาหลกและวชาเลอก โดยม Skoll Center ของ Said Business School ของมหาวทยาลยออกซฟอรดเปนผน�าในดานดงกลาว

หลายมหาวทยาลยมหลกสตรปรญญาโทดานกจการเพอสงคม โดยถงแมจะเพงเรมตน แตความพยายามดงกลาวชวยท�าใหการประกอบการทางสงคมไดรบการยอมรบใน

เชงวชาการ และเปนจดเรมตนทดในการท�าใหมหาวทยาลยเขามารวมผลกดนการพฒนาทกษะและความสามารถของผประกอบการสงคม อยางไรกตาม ความทาทายส�าคญคอ คนทท�างานในกจการเพอสงคมสวนใหญมกไมมเงนส�าหรบเขารวมหลกสตรตาง ๆ ถาปราศจากการใหเงนอดหนน

การใหการสนบสนนกจการเพอสงคมโดยสรป

แมวาจะมกจการเพอสงคมทเรมตนและเตบโตไดโดยไมตองรบการชวยเหลอใด ๆ แตการรวมกนสรางสภาพแวดลอมการสนบสนนทเหมาะสมกยงส�าคญ ในแงของการชวยใหภาคกจการเพอสงคมในสหราชอาณาจกรเตบโตไดรวดเรวและเขมแขงขน โครงการสนบสนนทางธรกจทมอยทวไปไมเปนประโยชนกบกจการเพอสงคมมากนก โดยเฉพาะในชวงทกจการเพงเรมกอตง

การออกแบบการสนบสนนเฉพาะส�าหรบกจการเพอสงคมมพฒนาการมาหลากหลาย แตละรปแบบมจดแขงของตวเอง แตสวนใหญกจะมการแบงตามระยะการพฒนา เปนระยะกอนกอตงกจการ ระยะเรมตงกจการ ระยะเตบโต หรอบางแหงกจะแบงตามประเดน เชน เทคโนโลยหรอการศกษา

สภาพแวดลอมดานการสนบสนนทเออตอกจการเพอสงคมในสหราชอาณาจกรไดถกพฒนามาแลวกวา 20 ป และยงคงเดนหนาตอไป โดยเฉพาะในองกฤษ ซงมการเปลยนจากการพงพงเงนทนสนบสนนจากภาครฐมาเปนภาคเอกชนแทน โดยในชวงไมกปทผานมาน ภายใตการเตบโตของตลาดการลงทนทางสงคม การสนบสนนไดมงไปสการสรางความพรอมใหกบกจการเพอสงคมใหพรอมรบการลงทน

24 25

‘กจการเพอสงคมในสหราชอาณาจกรมกระบวา การเขาถงเงนทนเปนความทาทายหลกทกจการตองเผชญ’

26 27

สวนท 3

กจการเพอสงคมมรปแบบเงนทนทเปนเอกลกษณเฉพาะตว โดยสามารถหาเงนกและออกตราสารทนแบบกจการแสวงหาก�าไรทวไป และสวนใหญแลวกสามารถรบเงนใหเปลาแบบองคการการกศล และ NGO ได นอกจากนกจการเพอสงคมยงมผลตภณฑการลงทนเพอสงคม (social investment products) ทมการจดท�าขนเพอกจการเพอสงคมโดยเฉพาะซงมจ�านวนเพมมากขนอกดวย จงเปนเรองส�าคญมากทกจการเพอสงคมจะตองหาจดสมดลทางการเงนทเหมาะสมระหวางการไดรบเงนใหเปลา เงนลงทนผานตราสารทน (หรอตราสารกงทน) และเงนก โดยเฉพาะเมอรายรบทไดจากการท�าธรกจยงไมสามารถครอบคลมตนทนการด�าเนนการได กจการเพอสงคมจะตองค�านงถงแนวทางการระดมทนทยงยนแทน

ความตองการทางการเงนของกจการเพอสงคมจะเปลยนไปตามระยะของการพฒนา กจการทเพงกอตงอาจตองการเงนทนเพอน�าแนวคดออกไปทดสอบ ขณะทกจการทอยรอดแลวจะตองการเงนทนมาขยายธรกจหรอมาสรางความสมดลใหกบกระแสเงนสด

แมวาจะมชองทางเขาถงเงนทนอยมากมาย แตกจการเพอสงคมในสหราชอาณาจกรกมกระบวา การเขาถงเงนทนเปนความทาทายหลกทกจการตองเผชญ ทงในระยะทก�าลงเรมตนและระยะทกจการเรมอยตวแลว ขณะทธรกจขนาดกลางและขนาดยอม (SME) ระบวาการเขาถงเงนทนเปนปญหาอนดบ 6 ส�าหรบการเตบโตของธรกจ

การเงนส�าหรบกจการเพอสงคม

28 29

หวขอนจะเปนการไปท�าความเขาใจรปแบบการสนบสนนทางการเงนส�าหรบกจการเพอสงคมทหลากหลายในสหราชอาณาจกร พรอมกบตวอยางทนาสนใจ

เงนใหเปลา (Grants)เงนใหเปลาเปนเงนทนทไมตองช�าระคน ซงสวนมากจะเชอมโยงกบผลลพธทางสงคมทคาดหวง แมแตกจการเพอสงคมทมความเปนผประกอบการสงกยงสนใจเงนใหเปลามากกวาเงนกและเงนลงทน โดยจากรายงานของ CEIS ของรฐบาลสกอตแลนด ระบวา

‘โครงการเงนใหเปลาในปจจบนสวนมากไมไดถกออกแบบมาเพอชวยในการเปลยนองคการชมชนใหกลายเปนกจการเพอสงคมทเขมแขง มสวนนอยทค�านงถงการใหเงนสนบสนนส�าหรบการพฒนาองคการ (organizational development) หรอแมแตการสงเสรมใหกจการเลอกใชวธทมความเปนผประกอบการมากขน เชน การใชการเงนแบบเงนก หรอการพฒนากระบวนการทางธรกจ ซงนาเสยดาย’

โดยทวไปเงนใหเปลามกถกน�ามาใชประโยชนใน 3 รปแบบ คอ

• ทดลองความคดรเรมใหม ๆ ทมความเสยงทางธรกจ• ลงทนเพอใหกจการเพอสงคมพฒนาสนทรพยของ กจการใหมความมนคงยงขน• กนมาเปนคาใชจายเพอสงคม (social costs) ทไม สามารถผกกบกจกรรมทางธรกจได

อยางไรกด การพงพาเงนใหเปลาเปนรปแบบทไมยงยน และอาจไปขดขวางการท�าใหกจการเพอสงคมพฒนารปแบบทางธรกจทยงยนได

เงนใหเปลาขนาดเลก (Micro grants)เปนเงนทนกอนเลก ๆ ทจะมอบใหกบกจการเพอสงคมทอยในระยะเรมตน เพอเปดโอกาสใหน�าแนวคดออกไปทดลองจรง โดยไมตองไปผกกบภาระงานดานเอกสารทมาพรอมโครงการสนบสนนทนใหเปลาตาง ๆ ปกตแลวเงนประเภทนจะมาพรอมกบการใหความชวยเหลออน ๆ เชน โอกาสในการสรางเครอขาย และการใหค�าปรกษา (mentorship)

มองคการจ�านวนมากทท�างานสนบสนนการเงนเพอสงคม (social finance) ในสหราชอาณาจกร แผนภาพจาก Social Enterprise UK ดานลางชวยสรปประเภทของเงนทนและหนวยงานทเกยวของ

องคการ เงนใ

หเปล

า

การล

งทนห

วงผล

ระยะ

ยาว

เงนก

ตราส

ารหน

การล

งทนใ

นรปก

งตรา

สารท

น

การล

งทนใ

นรปต

ราสา

รทน

ตวกล

างทา

งการ

เงน

The Social Investment Business ✕ ✕ ✕

Social Finance ✕ ✕

Finance SouthEast ✕ ✕

Key Fund ✕ ✕ ✕ ✕ ✕

Bridges Ventures ✕

Big Issue Invest ✕ ✕ ✕

CAF ✕ ✕ ✕ ✕

Esmée Fairbairn ✕ ✕

Break Through ✕

Impelus ✕

UnLtd ✕ ✕

Charity Bank ✕

Merism Capital ✕

Resonance ✕ ✕

ClearlySo ✕

cdfa ✕

Triodos ✕

Allia ✕

Unity Trust ✕

privateequity ✕

30 31

เงนทนสนบสนนผานโครงการของสหภาพยโรป (“EU”)ในฐานะทเปนสมาชกสหภาพยโรป สหราชอาณาจกรจงไดรบเงนจดสรรจาก EU เพอน�ามาแกไขปญหาความยากจน พฒนาทกษะแรงงาน หรอดานอนๆทเปนทสนใจของกจการเพอสงคม บางสวนของกองทนนมกถกน�ามาจบคกบเงนจากหนวยงานภาครฐ และสงตอใหกจการเพอสงคมในรปของเงนใหเปลาหรอเงนก

Cyfenterกองทนเปดตวในป 2012 โดยมการใหเงนลงทนสงสด 75,000 ปอนดแกกจการเพอสงคม (ระยะเรมตนและระยะทเรมอยรอดแลว) ทประสงคจะพฒนาผลตภณฑ/ บรการ เพอใหบรการในสวนทเปนความตองการทยงไมไดรบการตอบสนองหรอเปนผลจากความลมเหลวของกลไกตลาด และชวยใหกจการสามารถประสบความส�าเรจตามศกยภาพทมและเปนธรกจทยงยนในภาคตะวนออกเฉยงเหนอของเวลส โดยเงนทน 4 ลานปอนดน ไดรบการจดสรรผาน European Regional Development Fund (ERDF) รวมถงองคการทองถนของเขต Anglesey, Conwy, Denbighshire และ Gwynedd

การลงทนทางสงคม (Social Investment)การลงทนทางสงคมคอการลงเงนในรปแบบทตองช�าระคนเพอแลกกบผลลพธทางสงคมและผลตอบแทนทางการเงน นกลงทนทางสงคม (Social Investor) สวนใหญคาดหวงทจะไดรบเงนตนคนพรอมกบเงนปนผลทไดมาจากก�าไรของกจการ ควบคไปกบการเหนผลลพธทางสงคมทวดผลไดทเกดจากเงนลงทนอกดวย ขอดส�าคญของการลงทนทางสงคมคอการเปดโอกาสใหเกดเงนหมนเวยนกลบมาทนกลงทน ท�าใหสามารถน�าเงนไปลงทนเพอสรางผลลพธทางสงคมอนๆไดอก แทนทจะเปนการบรจาคแลวหมดไป ทงน เอกสาร แนวทางส�าหรบการลงทนทางสงคม (Guild to Social Investment) ของ Big Lottery ทจดท�าโดย SEUK มขอมลเบองตนทนาสนใจเกยวกบการลงทนทางสงคม

กจการเพอสงคมสามารถใชเงนลงทนดงกลาวมาขยายผลลพธทางสงคมของกจการ เชน ขยายกจการ น�ามาใชเปนตนทนในการท�างาน ซอสนทรพย หรอน�าไปพฒนาวธการสรางรายไดอน ๆ

เอกสาร นกลงทนทด (The Good Investor) เปนคมอส�าหรบผทสนใจเปนนกลงทนทางสงคม โดยมการแนะน�ากรอบแนวคดในการตดสนใจลงทน และการสรางผลกระทบทางบวกเชงสงคมตอสงคมและสงแวดลอม เพอสรางเปนมาตรฐานการลงทนทางสงคมในสหราชอาณาจกรการลงทนทางสงคมครอบคลมตงแตรปแบบของการลงทนทหวงผลตอบแทนระยะยาว (patient capital) เงนก ตราสารหน ตราสารกงทน ตราสารทน ซงจะมการอธบายเพมเตมในหวขอถดไป

การเงนเพอสงคมชวยขยายกจการของ HCT Group ไดอยางไรHCT Group เปนกจการเพ อสงคมท ท�างานดานขนสงสาธารณะ ซงกอตงขนในป 1982 ภายใตชอ Hackney Community Transport และไดเรมเขามาแขงขนในตลาดขนสงสาธารณะในป 1993 โดยมเปาหมายทจะน�าก�าไรรอยละ 30 กลบไปลงทนในการบรการชมชน และน�าก�าไรสวนทเหลอไปขยายกจการ ผลประกอบการของ HCT Group มการเตบโตจาก 202,000 ปอนดในป 1993 เปน 23.3 ลานปอนดในป 2009

อยางไรกตาม การเขาถงเงนทนนบเปนอปสรรคส�าคญทสดในการขยายธรกจของ HCT ตลอดระยะเวลาทกจการเตบโต HCT Group อาศยเงนทนจากตวกลางทางการเงนเพ อสงคม (social finance intermediaries) เปนหลก และในป 2010 HCT ไดรบเงนทน 3 ลานปอนดจากผลตภณฑทางการเงนแบบใหม ทเรยกวา ‘เงนกเพอสงคม’ (social loan) จาก Bridges Venture รวมกบ Futurebuilders โดยผลตอบแทนของผลงทนจะสมพนธโดยตรงกบรายไดของ HCT

ทมา : Growing Social Ventures (2011), Young Foundation, UK.)

การสนบสนนการลงทนทางสงคมโดยรฐบาลรฐบาลสหราชอาณาจกรไดสงเสรมตลาดการลงทนทางสงคมมาตงแตป 2002 และกเรมไดรบความสนใจมากขนในชวงไมกปทผานมา โดยผลงานส�าคญทสดของรฐบาลสหราชอาณาจกรในการสนบสนนตลาดการเงนเพอสงคมคอ การกอตง Big Society Capital

YoungUnLtdมกลมเปาหมายเปนเยาวชนอายระหวาง 11-21 ป ทมแนวคด และตองการแกไขปญหาสงคม โดยจะใหเงนสงสด 5,000 ปอนดพรอมการใหความชวยเหลอแบบตวตอตว (one-to-one) จากเจาหนาท UnLtd เพอใหสามารถเรมตนกจการ

เงนประกวด (Challenge Fund) เ งนใหเปลาทให กบแนวคดแกไขปญหาสงคมและสงแวดลอมตามโจทยโครงการทองคการใหทนเปนผก�าหนด

Working Well Design Challengeเปนความรวมมอระหวาง Design Council และ Nominet Trust ทชกชวนองคการและนกออกแบบสงแนวคดเกยวกบผลตภณฑหรอบรการดจตลทชวยพฒนาทกษะความสามารถของเยาวชนและชวยสรางรายได ผผานการคดเลอก 3 รายจะไดรบเงนใหเปลารายละ 50,000 ปอนดเพอน�าโครงการทเสนอไปปฏบตจรง

การรวมทนเพอประโยชนทางสงคม(Venture Philanthropists: VP)VP เปนการน�าเครองมอและกระบวนการของการใหเงนทนของภาคเอกชนมาประยกตใช โดยจะเปนรปแบบการใหเงนทนตอเนองหลายปพรอมค�าแนะน�าเชงกลยทธ เพอเนนทการสรางศกยภาพในการท�างานระยะยาวมากกวาการใหการสนบสนนเปนเชงโครงการ นกลงทนกลมนมกสนใจลงทนในองคการศกยภาพสงทมนวตกรรมและแนวคดททาทาย โดยการลงทนสวนใหญจะเปนในรปแบบผสมระหวางเงนใหเปลากบเงนก และการออกตราสารกงทน

Impetus – PEFImpetus มการเสนอใหเงนทนระยะยาวแบบไมมเงอนไข รวมกบการใหการสนบสนนในเชงบรหารและเทคนคเฉพาะตาง ๆ แกเจาหนาทอาวโสของกจการ ผานเครอขาย pro bono ของ Impetus

ในการลงทนทกๆ 1 ปอนดของ Impetus กจการจะไดรบความชวยเหลอทไมใชตวเงนอนๆคดเปนมลคา 5 ปอนด

ทรสต เพ อสนบสนนเ งนให เปลาและมลนธ (Grant Making Trusts and Foundation) การจดต งทรสต เพอสนบสนนเงนให เปลาในสหราชอาณาจกรมมาตงแตชวงทศวรรษท 1700 โดยหลายทรสตถกจดตงขนโดยผมฐานะ บางแหงกอตงโดยองคการแสวงหาก�าไร หรอเกดภายใตการสนบสนนของรฐบาล

Big Lottery Fundเปนกองทนทน�าเงนรอยละ 40 ทระดมไดผาน UK National Lottery มาแจกจายใหแกองคการการกศลและกจการเพอสงคม เฉพาะในป 2014 ปเดยว กองทนไดมอบเงนกวา 700 ลานปอนดใหแกโครงการทสนบสนนงานดานสขภาพ การศกษา และสงแวดลอม และสาธารณประโยชนอน ๆ

Esmee Fairbairn Foundationถกตงขนโดยมเปาหมายเพอพฒนาคณภาพชวตของคนและชมชน เปนผใหเงนใหเปลาอสระทมขนาดใหญอนดบตน ๆ ของสหราชอาณาจกร โดยมการจดสรรเงนใหเปลาปละ 30-35 ลานปอนด นอกจากนยงมกองทนทฝรงเศสอก 26 ลานปอนด ซงลงทนในองคการทใหผลตอบแทนทเปนตวเงนและประโยชนทางสงคม

โครงการเงนใหเปลาของรฐบาล (Government grant programmes)แมวาเงนใหเปลาเพอกจการเพอสงคมสวนใหญในสหราชอาณาจกรจะไมไดมาจากรฐบาล แตกมบางกองทนทใชเงนจากภาครฐ โดยมกเปนการใหเงนใหเปลาผานองคการสวนทองถน หรอผานรฐบาลในเวลส สกอตแลนด และไอรแลนดเหนอ

The Enterprise Ready Fundเปนโครงการเงนสนบสนนของรฐบาลสกอตแลนดทมการจดสรรเงนทนมลคากวา 6 ลานปอนดตงแตป 2013-2015 เพอชวยพฒนากจการในภาคสวนทสาม (Third sector) ของสกอตแลนด

โดยกองทนจะมการใหเงนใหเปลาสงสด 250,000 ปอนด เพอชวยสนบสนนแผนการพฒนาระยะยาวใหแกกจการเพอสงคมทอยในระยะตางๆ

32 33

Big Society Capital Big Society Capital เปนสถาบนการเงนอสระทกอตงโดยรฐบาลสหราชอาณาจกร เพอพฒนาตลาดการลงทนทางสงคมในสหราชอาณาจกร โดยใน 5 ปแรกจะมรายรบจาก 2 ทางคอ จากบญชทไมมการเคลอนไหว (dormant bank accounts) ซงประมาณการณไวท 400 ลานปอนด และเงนลงทนจากธนาคารหลก 4 แหงในสหราชอาณาจกรอก 50 ลานปอนด

Big Society Capital จะท�าหนาทเปน ‘ตวกลางในการลงทนทางสงคม’ (social investment wholesaler) โดยจะไมไดลงทนโดยตรงในกจการเพอสงคม แตจะท�าผานเครอขายผใหกเพอสงคม (social lenders) โดยมการใหแนวทางและชวยสนบสนนการท�างานของผใหกเพอสงคม ผานการพฒนาการเขาถงแหลงทนใหม ๆ พฒนาผลตภณฑทางการเงนใหม ๆ และใหการสนบสนนทางธรกจส�าหรบภาคสงคม

นอกจากน Big Society Capital ยงมบทบาทส�าคญในการเปนผขบเคลอนส�าคญ (champion) เรองการลงทนทางสงคม โดยมการแลกเปลยนขอมลและประสบการณ รวมทง best practice และนโยบายของรฐบาลอกดวย

อกหนงแนวทางทรฐบาลสหราชอาณาจกรใชในการกระตนตลาดการเงนเพอสงคม คอ การลดภาษใหแกการเงนเพอสงคม (Social Investment Tax Relief (SITR) ซงเรมมการน�ามาใชในป 2014 โดยเปนการลดภาษใหแกนกลงทนรายยอยทลงทนในหนหรอตราสารหนของกจการเพอสงคม โดยเพดานการลดหยอนอยทรอยละ 30 ของเงนลงทนส�าหรบเงนลงทนสงสด 1 ลานปอนดตอป

ผทสนใจสามารถคนหาขอมลเพมเตมไดจาก Big Society Capital และ Social Investment Forum ซงเปนเวทกลางส�าหรบองคกรท ท�าเร องการลงทนทางสงคมและตวกลางทางการเงน (SIFIs) ของ สหราชอาณาจกร

การลงทนแบบหวงผลตอบแทนระยะยาว (Patient capital)เปนการลงทนทนกลงทนจะไดรบการช�าระคนเงนตนตอเมอกจการเพอสงคมมก�าไรเพยงพอ โดยมกมการใชการลงทนรปแบบนกบกจการทมความเสยงสงเกนไปส�าหรบผลงทนเพอสงคมทวไป ระยะเวลาคนเงนทยาวขนท�าใหกจการสามารถน�าเงนไปใชลงทนในการขยายธรกจและลงในโครงการทมความเสยงสงแตมผลกระทบสงได

นกลงทนในรปแบบนสวนมากมกยนดทจะใหค�าแนะน�าเกยวกบการบรหารกจการดวย ซงสงผลใหกจการมแนวโนมทจะสรางผลลพธทางสงคมไดเพมมากขน

Patient capital ทลงทนใน Cockpit Arts Esmee Fairbairn Foundation ซงเปนหนงในองคการใหทนหลกของสหราชอาณาจกรกเรมหนมาสนใจการลงทนทางสงคม โดยในป 2005 มลนธไดเขาไปพดคยกบ Cockpit Arts ซงเปนศนยบมเพาะกจการดานการออกแบบ และไดขอสรปออกมาเปนโครงการทมวตถประสงคเพอสงเสรมศกยภาพการเตบโตของธรกจ ผานการใหเงนกดอกเบยต�า (soft loan) และการสนบสนนทางธรกจแกกจการขนาดเลกทท�าดานหตถกรรม โดยมการลงทนมาท Cockpit Arts ในรปแบบเปนเงนใหเปลามลคา 160,000 ปอนด เพอใชพฒนาศกยภาพกจการตลอดระยะเวลา 6 ป มการลงในรปแบบเงนกมลคา 100,000 ปอนด เพอปลอยกใหกบกจการขนาดเลกในเครอขาย และมเงนใหเปลาใหอก 10,000 ปอนด เพอไปจดท�าการประเมนผลตอบแทนทางสงคม (social return on investment) ของโครงการน�ารอง

โครงการนประสบความส�าเรจอยางมาก โดยมอตราการผดนดช�าระเปนศนยและผไดรบเงนกมก�าไรเพมขนเฉลยรอยละ 75

เงนก (Loans)

โดยทวไป ถากจการเพอสงคมท�าธรกจประสบความส�าเรจหรอมสนทรพยกสามารถทจะเขาถงเงนกจากธนาคารไดเหมอนธรกจทว ๆ ไป แตกจการเพอสงคมหลายแหงมรปแบบธรกจทซบซอน โดยมรายรบจากทงการคา สญญาจางและเงนใหเปลา ซงเปนรปแบบทธนาคารไมคนเคย หรอบางแหงกมความเส ยงทางธรกจมากเกนไป เกนกวาทธนาคารพาณชยปกตจะใหกได ดงนน สถาบนการเงนตาง ๆ จงเรมมการพฒนาผลตภณฑเงนกท ออกแบบมาเฉพาะส�าหรบกจการเพอสงคม

ธนาคารเพอสงคม (Social bank)ธนาคารบางแหงในสหราชอาณาจกรมการพฒนาผลตภณฑทางการเงนขนมาเพอใหตอบโจทยกบความตองการขององคการไมแสวงหาก�าไร โดยออกมาทงในรปของเงนเบกเกนบญช (overdraft facilities) เงนกเพอเงนหมนเวยน (working capital loan) และเงนกเพอกระแสเงนสด (cashflow lending) โดยการลงเงนผานธนาคารเพอสงคมกนสดสวนสงสดถงรอยละ 82 ของเงนในระบบการลงทนทางสงคมทงหมดในสหราชอาณาจกร โดยเปนเงนทนทมาจากธนาคารหลก 4 แหงคอ Co-operative bank, Charity bank, Unity Trust, Triodos

Triodosเปนหนงในธนาคารทไดรบการยอมรบในกลมธรกจทางสงคม โดยนโยบายของธนาคารจะเปนการใหเงนก กองทนตราสารทน (equity fund) ตราสารหน และบรการดานการเงนธรกจ (corporate finance services) แกธรกจหรอโครงการทมวตถประสงคเพอการสรางคณคาใหกบสงคมหรอสงแวดลอม หรอสรางใหเกดความเปลยนแปลงเชงบวกเทานน ทงน ธนาคารจะใหเงนกแกผทนกลงทนไววางใจเทานน และจะไมรบเงนกจากธนาคารอนเพอมาปองกนความเสยงจากการลงทน

ผใหกทางสงคม (Social lenders) ใหเงนใหรปตราสารหนส�าหรบกจการเพอสงคมและองคการการกศล โดยเนนไปทองคการทประสบปญหาในการเขาถงเงนทนจากสถาบนทางการเงนในระบบหรอเงนใหเปลา

CAF Venturesomeกอตงในป 2002 โดยเปนหนงในกองทนการลงทนทางสงคมกองทนแรก ๆ ของสหราชอาณาจกร ทมการใหเงนทนแกองคกรการกศล กจการเพอสงคม และชมชน โดยใชชองวางการด�าเนนการของกองทนเงนใหเปลาและธนาคารพาณชย

CAF Venturesome ใหบรการผลตภณฑทางเงนวงเงนระหวาง 25,000-350,000 ปอนด เชน ใหเงนกระยะ 3 ป มลคา 36,000 ปอนด แก Midi Music Company ซงประสบปญหาเบกเงนเกนบญชและกระแสเงนสด เงนกทไดรบนท�าใหกจการสามารถด�าเนนกจการสอนดนตร และใหค�าแนะน�าเรองการท�างานในธรกจสรางสรรคแกเดกดอยโอกาสและเยาวชนในเขต South London ไดตอไป

Big Issue Invest (BII) เปนหนวยงานดานการลงทนทางสงคมของกจการเพอสงคม Big Issue โดยมเปาหมายเพอชวยใหกจการเพอสงคมและองคการการกศลสามารถขยายธรกจได ผานการใหเงนทนรปแบบตาง ๆ ทไมใชเงนใหเปลา ตงแตเงนกทไมมหลกประกน (unsecured loans) ไปจนถงการลงทนในหน (equity investment) โดยมวงเงนกอยท 50,000-1.5 ลานปอนด

ตราสารหน (Bonds)ตราสารหนเปนเครองมอทางการเงนเพอระดมทนจากนกลงทนทหลากหลาย โดยมกมการช�าระเงนคนใหแกนกลงทนพรอมดอกเบย ในกรณของพนธบตรเพอสงคม (Social Impact Bonds) รฐบาลจะเปนผจายเงนคนเมอกจการสามารถบรรลเปาหมายทางสงคม

พนธบตรเพอสงคม (Social Impact Bonds – SIBs)SIBs ก�าลงไดรบความสนใจจากทวโลก เนองจากเปนแนวทางในการปลดลอคเงนออมในอนาคตของรฐบาลจากโครงการเพอสงคม

ยกตวอยางเชน รฐบาลจะตองจายเงนแกผวางงานในรปของสทธประโยชนตางๆ แตหากกจการเพอสงคมสามารถชวยใหบคคลนนมงานท�า กจะชวยใหรฐบาลประหยดเงนในสวนนได

ดงนน SIBs จงเปนทางออกเพราะเปนสญญาการจายเงนตามผลงาน (payment by results : PBR) โดยรฐบาลจะจายเงนใหแกผใหบรการ (service provider) เชน กจการเพอสงคม หากสามารถท�าใหเกดผลตามทไดตกลงกนไว เชน ชวยผวางงานจ�านวนหนงตามทระบไวใหไดรบการจางงาน เปนตน

ปญหาหลกของสญญาการจายดงกลาวคอ ผใหบรการจ�าเปนตองจายเงนตนเพอครอบคลมคาใชจายในการใหบรการไปกอน และผใหบรการจ�านวนมากมกไมมเงนทนเรมตนเพยงพอ SIBs จงเปนชองทางในการแกปญหาดงกลาว โดยเปนการใหผลงทนทมจตเพอสงคม (socially-minded) ใหเงนลงทนแกกจการเพอสงคมหรอองคการการกศลทเปนผใหบรการ และนกลงทนจะไดรบผลตอบแทนจากเงนลงทนจากรฐบาลในกรณทกจการทไดรบเงนทนบรรลผลลพธตามทตกลงกนในสญญา

34 35

The Essex Social Impact Bond

ในป 2012 Essex County Council ไดลงนามในสญญากบ Children’s Support Services เพอใหการสนบสนนทางการรกษาแกวยรนกลมเสยงทจะเขารบการดแลในศนยบ�าบด โดยจะสนบสนนเงนทนมลคา 3.1 ลานปอนดเพอชวยเหลอเดกอาย 11-16 ปทเขารบการดแลใหยงสามารถอยกบครอบครวทบานได

The Essex SIB จะใหเงนทนแกโครงการระยะเวลา 5 ป เพอใหการสนบสนนวยรนและครอบครวกวา 380 ราย โดยมเปาหมายเพอลดจ�านวนวยรน 101 รายจากการตองเขาศนยบ�าบด

ความส�าเรจของ SIB นจะถกชวดดวยจ�านวนวนทลดลงทเยาวชนเขาไปอยในศนยบ�าบด ซงหากโครงการท�าไดบรรลเปาหมาย นกลงทนจะไดรบผลตอบแทนทางการเงนระหวางรอยละ 8-12 และความพงพอใจจากการบรรลผลลพธทางสงคม

ในองกฤษ คณะรฐบาลไดจดตง Centre for Social Impact Bonds ขน เพอสรางความเขาใจเกยวกบ SIBs ทวสหราชอาณาจกร และใหการสนบสนนแกผทตองการพฒนา SIBs

ขอมลเกยวกบพนธบตรเพอสงคมสามารถดเพมเตมไดท Social Finance

การลงทนทเปนตราสารทน (Equity Investment)ในการเขาถงเงนลงทนทเปนตราสารทน กจการเพอสงคมจ�าเปนจะตองมรปแบบทางกฎหมายท อนญาตใหออกตราสารทนได ซงในสหราชอาณาจกรสามารถเปนไดทงบรษทจ�ากดโดยหน (Company Limited by Shares) บรษทเพอสรางประโยชนใหกบชมชนโดยหน (Share CIC) Industrial and Provident Society หรอ บรษทจ�ากดมหาชน

การลงทนทเปนตราสารทนมกอยในรปของการออกหนใหแกนกลงทนแทนการใหเงน ซ งเปนการลงทนถาวรในกจการ เพราะไมมขอก�าหนดทางกฎหมายทใหช�าระคนเงนลงทนหรอดอกเบย นกลงทนทลงทนในตราสารทนมกลงทนในกจการทคดวาจะเตบโต และหวงจะไดรบเงนปนผล (dividend) จากรายไดของกจการ หรอก�าไรจากการขายคน (capital gain) หนของกจการใหแกผลงทนอน

ผลงทนชมชน (Community investors) บางกจการเพอสงคมซงสรางประโยชนใหแกชมชนจะท�าการระดมทนผานคนในชมชนนน โดยสวนมากมกใชโครงสรางทางกฎหมายแบบ Industrial and Provident Society ซ งจะท�าใหสามารถออกห นส�าหรบชมชน (community shares) ไดงายและถกกวา โดยทวไป ผถอหนในลกษณะนมกจะคาดหวงผลตอบแทนทางการเงนไมมากนก เน องจากสวนใหญถกผลกดนดวยความอยากสนบสนนการด�าเนนการของกจการทจะท�าใหเกดผลกระทบเชงบวกทางสงคมและสงแวดลอมแกชมชน

รปนมการใชอยางแพรหลายในกจการทท�าดานพลงงานส�าหรบชมชน เนองจากทกคนไดรบประโยชนจากการใชพลงงานสะอาด เชน พลงงานลม และน�า รวมไปถงกจการเพอสงคมทมขนเพอใหบรการหลกในชมชน เชน รานคา หรอผบ ในเขตชนบท

ผคนในเมอง Slaithwaite ใน Yorkshire กงวลวาการเกษยณอายของเจาของรานคาชมชนชอ Green Valley Grocer จะท�าใหร านตองเลกกจการเนองจากไมมลกคามากพอ และจะสงผลกระทบตอการเตบโตทางเศรษฐกจของเมอง จงไดรวมกนวางแผนเปล ยนกจการน ใหไปอย ในรปแบบท ชมชนเปนเจาของรวม โดยมการจดตงเปนสหกรณและขายหนใหแกสมาชกในชมชน หนละ 10 ปอนด เปนผลใหสามารถระดมทนไดเพยงพอทจะซอรานคาดงกลาวในเวลา 2 สปดาห และปจจบนยงเปนเจาของกจการเพอสงคมอนๆทมแนวทางใกลเคยงกนอกดวย

การลงทนทเปนตราสารกงทน (Quasi-equity investment) ในกรณทกจการเพอสงคมไมไดจดตงในรปแบบทไดรบอนญาตใหออกหนได กจะไมสามารถเขาถงการลงทนทเปนตราสารทนได ขณะทกอาจจะมความเสยงสงเกนกวาทจะหาเงนโดยการออกตราสารหน

ตราสารกงทนถกออกแบบมาเพอใหนกลงทนไดรบผลตอบแทนจากรายไดในอนาคตของกจการ ผานคาอนญาตใหใชสทธ (royalty payment) ซงเปนรายไดในอตราคงท ซงนกลงทนจะไมไดอะไรเลยหากกจการมผลการด�าเนนการไมด

รปแบบนจรงๆแลวกคลายกบการลงทนในตราสารทน เพยงแตไมตองอาศยโครงสรางทางกฎหมายทเปดใหมการออกหนได โดยนกลงทนและผไดรบเงนลงทนจะแบงความเสยงและผลตอบแทนของการลงทนรวมกน ซงนบวามความเสยงสง เนองจากหากกจการไมสามารถบรรลผลการด�าเนนการทคาดหวง ผลตอบแทนแกผลงทนจะนอยลงหรออาจกลายเปนศนย

Charity Technology Trust (CTT) เปนกจการเพอสงคมทมสถานะเปนองคการการกศลทมการเตบโตอยางรวดเรว ซงก�าลงเปลยนจากองคการการกศลทพ งพาเงนใหเปลาเปนกจการทมความเปนธรกจและสามารถแขงขนในตลาดจรงได

ในระยะเปลยนผานนท�าใหกจการมความเปนธรกจเกนไปส�าหรบการรบเงนใหเปลา และการระดมเงนทนแบบตราสารหนกเปนไปไดยาก เนองจากระยะเวลาคนเงนสนเกนไปส�าหรบการน�าเงนไปลงกบคาด�าเนนการเพอพฒนากจการในอนาคต

CAF Venturesome จงเสนอการลงทนแบบตราสารกงทนใหกบกจการ ภายใตสญญาทเรยกวา Revenue Participation Agreement เปนเงน 50,000 ปอนด โดยรปแบบความสมพนธจะเปนในลกษณะผซอและผขาย ไมใชผใหกและผก

การระดมทนจากมวลชน (Crowdfunding)การระดมทนจากมวลชนเปนการระดมเงนจ�านวนนอยจากคนจ�านวนมาก แมวาเงนทระดมทนไดจะยงคอนขางนอย แตศกยภาพของการระดมทนในรปแบบนกก�าลงเปนทสนใจ โดยมกด�าเนนการผานเวบไซต ทจะใหพนทแกกจการในการแสดงผลงานใหแกผลงทนรายยอย และหากสนใจ ผลงทนสามารถโอนเงนใหกจการไดผานทางออนไลน

NESTA ไดจดท�าฐานขอมลเวบไซต crowdfunding โดยเฉพาะในสหราชอาณาจกรอยางเดยว กมแลวกวา 60 แหง (www.crowdingin.com) รวมถงสามารถเขาไปศกษาขอมลเพมเตมไดท UK Crowd Funding Association (UKCFA)

Buzzbnk

เปน crowdfunding platform ทเนนใหการสนบสนนแกกจการเพอสงคมและองคการการกศล นบตงแตกอตงในป 2011 Buzzbnk ไดระดมทนแลวกวา 630,000 ปอนดใหแกโครงการเพอสงคมและสงแวดลอม 73 ราย โดยเงนเหลานมทงรปแบบทเปนเงนกและเงนใหเปลา ในป 2014 Buzzbnk ไดรวมกจการกบ crowdfunding platform ดานพลงงานสเขยวทชอ Trillion Fund แตกยงคงใหบรการในรปแบบเดมตอไป

การเงนส�าหรบกจการเพอสงคมโดยสรปจะเหนไดวากจการเพอสงคมในสหราชอาณาจกรสามารถเขาถงการเงนในหลายรปแบบ ตงแตเงนใหเปลา เงนกไปจนถงการลงทนทางสงคม ซงรปแบบของเงนทนเหลานสวนมากถกพฒนาขนมาเพอใหสอดคลองกบเปาหมายทางธรกจและเปาหมายทางสงคมของกจการเพอสงคมและของผใหเงนทน

อยางไรกตาม กจการเพอสงคมหลายแหงกยงคงตองเผชญกบความทาทายในการเขาถงเงนทนเนองจากเงนทนทมอยยงไมเหมาะสมกบระดบการพฒนาของกจการ ดงนนในชวงหลายปทผานมา รฐบาลสหราชอาณาจกรจงไดลงทนในโครงการทชวยสงเสรมใหกจการเพอสงคมมความพรอมรบการลงทน ผานการสรางศกยภาพและพฒนารปแบบธรกจใหอยรอดทางการเงนได

การกาวไปสการลงทนเพอสงคมยงท�าใหเกดการเปลยนแปลงอนในภาคกจการสงคม นนคอ การเตบโตของการประเมนผลลพธทางสงคม

‘การเตบโตของการลงทนทางสงคมสงผลตอการพลกโฉมอกมมหนงของภาคกจการเพอสงคม คอการเตบโตของการวดผลลพธทางสงคม’

‘เมอเงนสวสดการรฐมจ�านวนนอยลง จงเกดความจ�าเปนเรงดวนในการพสจนใหไดวาเงนดงกลาวถกน�าไปใชอยางรอบคอบ’

3736

สวนท 4

การวดผลลพธทางสงคม

การวดผลลพธทางสงคมกลายมาเปนเรองส�าคญมากขนส�าหรบกจการเพอสงคมในสหราชอาณาจกร เนองจากทงภาครฐ ผซอบรการ และนกลงทนตางตองการเหนผลลพธทางสงคมทเปนรปธรรมและเรยกรองใหกจการเพอสงคมแสดงขอมลหลกฐานดงกลาว

ในมมของภาครฐ ความตองการดงกลาวเกดจากความกงวลเรองการประสทธภาพและประสทธผลการใชจายเงนของภาครฐ เมอเงนสวสดการรฐมจ�านวนนอยลง จงเกดความจ�าเปนเรงดวนในการพสจนใหไดวาเงนดงกลาวถกน�าไปใชอยางรอบคอบ

ในบทน�าของ Social Value Act มการระบใหหนวยงานภาครฐในทกระดบมองหาวธในการวดผลลพธทางสงคม ควบคไปกบการวดผลลพธทางการเงน

การลงทนทางสงคมกเปนอกปจจยหนงทกระตนใหมการน�าการวดผลลพธมาใช ทงในรปของผลลพธทางสงคมและผลตอบแทนจากการลงทนในรปตวเงน ตวอยางเชน Big Society Capital ไดพฒนากรอบในการวดผลลพธส�าหรบการลงทนของตนในประเดนตางๆ อาทเชน สขภาพและความเปนอยทด การจางงาน แนวโนมในการกลบไปกระท�าผดซ�า และความสามารถในการพงพาตนเอง

ปจจยเรงส�าคญอกอยางหนงคอ การเปดตว NatWest SE100 ในป 2010 (หรอเดมเรยกวา RBS SE100) ซงเปนพนทกลางในการใหกจการเพอสงคมสามารถน�ารายงานผลลพธทางสงคมของกจการของตนมาแสดงได และมการจดล�าดบกจการเพอสงคม 100 แหงทสรางผลลพธไดสงสด ซงจะไดรบรางวลประจ�าป

จากปจจยตางๆเหลาน ท�าใหการวดผลลพธทางสงคมเตบโตขนอยางมากในระยะหนงทศวรรษทผานมา

38 39

ขนตอนการวดผลลพธทางสงคมกระบวนการในการวดผลลพธทางสงคมสวนใหญคอนขางมความคลายคลงกน

ผเชยวชาญดานกจการเพอสงคมของ European Commission ไดมารวมกลมกนภายใตชอ GECES เพอพฒนามาตรฐานการวดผลลพธทางสงคมของยโรป (European Standard for Social Impact Measurement) ซงมการตกลงรวมกนในป 2014 ขณะเดยวกน กลมประเทศ G8 กมการตงคณะท�างานดานการวดผลลพธทางสงคมและมการจดท�าคมอตวอยางการวดผลลพธทางสงคมทด (good practice guide) ซงสอดคลองกบมาตรฐานของยโรป โดยขนตอนการวดผลลพธทางสงคมโดยทวไป ประกอบไปดวย 7 ขนตอน ไดแก

ตงเปาหมาย เลอกการเปลยนแปลงทกจการอยากบรรลใหชดเจน

พฒนากรอบแนวคดในการวเคราะหและเลอกตวชวด

เลอกตวชวดส�าหรบเปนกรอบในการวดผล

รวบรวมขอมล รวบรวมขอมลทจ�าเปนส�าหรบการประเมนความกาวหนา

ตรวจสอบขอมล ตรวจสอบขอมลวามคณภาพพอส�าหรบการน�ามาใชประเมนผลหรอไม

วเคราะหขอมล วเคราะหวามประเดนส�าคญอะไรบางทไดมาจากขอมล

รายงานขอมล แลกเปลยนขอมลกบผมสวนเกยวของกบกจการเพอเปรยบเทยบและเรยนร

ใชขอมลประกอบการตดสนใจ

กลบมาทบทวนดขอมลประกอบการตดสนใจเรองการลงทนหรอการบรหาร เพอชวยใหการพฒนากจการเปนไปไดอยางตอเนอง

กระบวนการนคอนขางยดหยนเพอชวยใหองคการตางๆสามารถเลอกวธการวดผลลพธทางสงคมทผานการพฒนาแลว และเหมาะกบขนาดและรปแบบการด�าเนนการของตน

องคประกอบหลกในการวดผลลพธทางสงคมการวดผลลพธทางสงคมสามารถท�าไดหลายวธ แตกยงมจดรวมส�าคญบางอยาง เชน วธตางๆมกจะประกอบดวยองคประกอบหลก 5 สวน ไดแก

องคประกอบ ค�านยาม ตวอยาง (Ex-Offender Training Ltd.)

ปจจยน�าเขา (Input)

ทรพยากรตางๆทใชในการด�าเนนงาน

เง น

เวลาของอาสาสมคร

กจกรรม (Activity)

สงทกจการพยายามท�าเพอสรางผลลพธทพงประสงค โดยอาศยทรพยากรทม

หลกสตรอบรมส�าหรบผเคยตองโทษ

ผลผลต (Output)

ผลลพธทเกดจากกจกรรม ทเปนรปธรรมและวดเปนตวเลขได

มผเคยตองโทษ 50 คนทไดรบการอบรม

ผลลพธ (Outcome)

ผลลพธทางสงคมทเกดกบผไดรบผลประโยชน อนเปนผลจากการด�าเนนการ

ผเขารวม 23 คนไดรบการจางงานภายใน 6 เดอน

หรอ

อตราการกลบไปตองขงของผมาเขารวมลดลงรอยละ 80

ผลกระทบจากกจการ (Impact)

ผลกระทบโดยสรปของกจการ ทมการน�าปจจยอนๆมาพจารณา เชน สงทจะเกดขนอยดแมจะไมมการด�าเนนการ ผอนทมสวนเกยวของใหเกดผลลพธดงกลาว และระยะเวลาทผลลพธดงกลาวจะคงอย

Ex-offender Training Ltd ประเมนวา กจการมผลรอยละ 40 ของผลลพธเรองการจางงาน และมผลรอยละ 75 ของผลลพธเรองอตราการกลบไปกระท�าผดซ�า

40 41

บทวเคราะห SROI มกเปนเอกสารทเรมตนดวยทฤษฎการเปลยนแปลง โดยจะมการเปดเผยขอมลผลลพธทไดรบการประเมน ขอมลผลลพธทเกดจากการด�าเนนการขององคการ และเหตผลในการเลอกตวชวดทางการเงนดงกลาวมาใช โดยสวนส�าคญของรายงานคอ อตราสวนซงระบวากจการสามารถสรางมลคาทางสงคมเทาไหรภายใตเงนลงทน 1 ปอนด ยกตวอยางเชน อตราสวน SROI 3:1 แสดงใหเหนวา ทก ๆ การลงทน 1 ปอนด กจการสามารถสรางผลลพธทางสงคมได 3 ปอนด

ขณะท SROI ถกมองวาเปนมาตรฐานในการวดผลลพธทางสงคม แตกมหลายคนทมขอโตแยงถงวธการดงกลาว บางคนตงค�าถามเกยวกบการเลอกชดคณคาทางสงคมมาประเมนซงไมมมาตรฐานทชดเจน ขณะทหลายองคการวพากษวจารณถงการตองใชระยะเวลานานในการท�าบทวเคราะห SROI

กรอบแนวคดในการวดผลลพธทางสงคมวธการอนๆNew Economics Foundation (NEF) ซงเปนหนงในผกอตงวธการประเมนแบบ SROI ไดมการจดท�าขอมลทรวบรวมเครองมอและวธการตาง ๆ ในการพสจนและพฒนาผลลพธทางสงคมไวท www.proveandimprove.org

โดยมตวอยางทนาสนใจไดแก

• Social Accounting and Audit (SAA) • Local Multiplier 3 (LM3) • Prove It!• Social Impact Measurement for Local Economies (SIMPLE)

เครองมอในการวดผลลพธทางสงคมมเครองมอมากมายทถกพฒนาขนเพอวดผลลพธทางสงคมในบรบทเฉพาะ ยกตวอยางเชน Outcomes Star ทถกใชเพอวดความกาวหนาในกลมผดอยโอกาส ขณะท New Philanthropy Capital Well-being Measure เปนเครองมอออนไลนทแสดงถงผลลพธทองคการตางๆมผลตอเดกและเยาวชน

ความหลากหลายของเทคนค วธการและกรอบแนวคดเหลานชวยใหกจการเพอสงคมสามารถน�าไปทดลองวธการวดผลและสรางความเขาใจเกยวกบผลกระทบทเกดจากกจการของตนได การทการวดผลลพธทางสงคมเรมกลายมาเปนสงปกตในสายตาของกจการเพอสงคมในสหราชอาณาจกร น�ามาซงความหวงวาจะท�าใหประสทธภาพ ประสทธผลและผลกระทบทเกดจากกจการเหลานดขนตามมา

Social Value UK

ปจจบนเป นเคร อขายท ผลกดนคณคาทางสงคมท ใหญท สดท งในสหราชอาณาจกรและระดบโลก โดยกอตงจากการรวม 2 องคการเขาดวยกนคอ Social Impact Analysts Association (SIAA) และ SROI Network

Inspiring Impact

กอตงในป 2012 โดยมเปาหมายเพอสรางใหการว ดผลลพธ ทางส งคมท ม ค ณภาพกลายมาเป นมาตรฐานทใชทวกนในกลมมลนธและกจการเพอสงคมใหไดภายในป 2022 โดยมงเนนการท�างานใน 5 ประเดนหลกคอ

• สรางผน�าดานการวดผลกระทบ (Impact Leadership) – กระตนความตระหนกเกยวกบ ตวอยางวธการทดในเรองการวดและประเมน ผลกระทบ• ใหความชวยเหลอดานการประสานงาน – ชวย ระบ เชอมโยงและสรางความเขาใจเกยวกบ เครอขายของความชวยเหลอและแนวทางทม อยแลวในปจจบน• ขอมล, เครองมอ, ระบบ – ท�าใหขอมลเขาถง ไดงายขน และเชอมโยงองคการตางๆกบเครอง มอและระบบทมคณภาพ• การแลกเปลยน – เปรยบเทยบวธการในการ วดผลและมองหาตวชวดรวมส�าหรบกจกรรม เฉพาะตางๆเพอน�ามาถอดบทเรยน• ผใหทน ผวาจาง และนกลงทน – กระตนใหผ ลงทน ผวาจาง และนกลงทนเอาหลกเรองการ วดผลกระทบใสไวในกระบวนการตดสนใจ พรอม ๆ กบท�างานรวมกบคนกลมนเพอชวยใหเขาใจ

ผลกระทบของพวกเขาเอง

The Alliance for Useful Evidence

เปนองคการทเกดจากการรวมกลมของสมาชกทเปนผน�าในการน�าขอมลมาใชในการผลกดนนโยบายทางสงคม กอตงขนโดยมเปาหมายเพอ ‘สงเสรมใหเกดการใชขอมล และพฒนาการรวบรวมความเหน พรอม ๆ กบชวยใหเกดความรวมมอและการแลกเปลยนความร ผานการถกเถยงและพดคย’

องคการกอตงในป 2012 โดยในปจจบน มจ�านวนสมาชกเพ มข นเปนกวา 1,600 คน จากภาครฐ มหาวทยาลย มลนธ ธรกจและองคการทองถนจากทงในสหราชอาณาจกรและตางประเทศ

ทปรกษาดานการวดผลลพธทางสงคม มองคการจ�านวนเพมขนเรอย ๆ ทใหบรการใหค�าปรกษาในการวดผลลพธทางสงคม ผานรปแบบผสมผสานระหวางการฝกอบรม การใหค�าปรกษา การท�าวจย และใหค�าแนะน�าเชงปฏบต ในการค�านวณผลลพธทางสงคมและสงแวดลอม ทเปนทรจกมาก ๆ ประกอบดวย New Philanthropy Capital, NEF Consulting, Intentionality และ CAN Invest

ระเบยบวธในการวดผลลพธทางสงคมมวธการหลากหลายทถกพฒนาขนเพอวดผลลพธทางสงคม แมวาจะแตกตางกนในรายละเอยด แตกมกมจดรวมส�าคญ ดงน

ใหความส�าคญกบผลลพธ วดผลการเปลยนแปลงทเกดขนจรงของสงทกจการอยากบรรล

ทฤษฎการเปลยนแปลง (Theory of change)

มการอธบายอยางชดเจนวา ปจจยน�าเขาและกจกรรมตางๆของกจการจะน�าไปสผลผลตไดอยางไร และผลผลตดงกลาวจะน�าไปสผลลพธระยะยาวภายหลงโครงการอยางไร

ใหความส�าคญกบผไดรบผลประโยชน (Beneficiary)

ดงผไดรบผลประโยชนเขามามสวนรวมในการออกแบบทฤษฎการเปลยนแปลง และพยายามท�าความเขาใจสถานการณตางๆจากมมมองของผไดรบผลประโยชน

ขอมลหลกฐานเกยวกบผลลพธ

ขอมล ทงทเปนเชงปรมาณและเชงคณภาพ ทแสดงใหเหนวากจการสามารถบรรลผลลพธทคาดหวงไดมากนอยแคไหน โดยในกรณทผลลพธทคาดหวงตองใชระยะเวลานานในการบรรล กจการอาจใชตวชวดระยะสนมาวดผลแทนได

เชอมโยงกบการเรยนร น�าบทเรยนทไดจากการวดผลลพธทางสงคมมาปรบปรงการด�าเนนการในอนาคต

ลกษณะส�าคญอกประการหนงของการวดผลลพธทางสงคมทดคอ การทองคการอางถงเฉพาะผลทเกดจากการด�าเนนการขององคการจรงๆ โดยมการค�านงถงปจจยตางๆ เชน

ผลจากการด�าเนนการของผอน (Attribution)

รอยละของผลลพธทอาจเปนผลทเกดจากกจกรรมขององคการอนหรอบคคลภายนอก

ผลลพธสวนเกน (Deadweight)

ผลลพธทอาจเกดขนกบผไดรบผลประโยชนอยแลว โดยปราศจากการด�าเนนการขององคการ

นอกจากน วธการวดผลลพธสวนใหญจะมการค�านงถงผล กระทบเชงลบหรอผลกระทบทไมไดเกดจากความตงใจ ซงจะชวยใหกจการเหนภาพผลลพธของการด�าเนนการของตนไดชดเจนมากขน

ผลตอบแทนทางสงคมจากการลงทน (Social Return on Investment - SROI)ปจจบน ในสหราชอาณาจกรมหลายวธทใชในการวดผลลพธทางสงคม โดยวธการทมการใชกนอยางแพรหลายทสดคอ การวดผลตอบแทนทางสงคมจากการลงทน (SROI)

SROI เปนการวเคราะหปจจยดานสงคม สงแวดลอม เศรษฐกจโดยรวมเพอดวากจการมการสรางหรอท�าลายคณคาอยางไร โดยมการค�านวณหามลคาเปนตวเงนผานการใช ตวแทนทางการเงน (financial proxy) เพอใหสามารถวดผลในเชงเปรยบเทยบได

‘กจการเพอสงคมหลายแหงเตมใจทจะแบงปนเวลาและทกษะความเชยวชาญเพอไปชวยเหลอกจการเพอสงคมอน มการใหค�าปรกษากบองคการทองถนทมขนาดเลกหรอมประสบการณนอยกวา มการแลกเปลยนแผนธรกจและบทเรยนกบกจการเพอสงคมอนๆ’

42 43

สวนท 5

การสรางความรวมมอแมวาจะมกจการเพอสงคมรายยอยทก�าลงแขงขนกน แตในภาพรวมจะเหนวาภาคกจการเพอสงคมในสหราชอาณาจกรท�างานอยางเกอกลกนและกน กจการเพอสงคมหลายแหงเตมใจทจะแบงปนเวลาและทกษะความเชยวชาญเพอไปชวยเหลอกจการเพอสงคมอน มการใหค�าปรกษากบองคการทองถนทมขนาดเลกหรอมประสบการณนอยกวา มการแลกเปลยนแผนธรกจและบทเรยนกบกจการเพอสงคมทอยในสายงานทใกลเคยงกนในพนทอน ๆ

ในสหราชอาณาจกร มเครอขายกจการเพอสงคมเกดขนหลายแหงเพอชวยประสานใหเกดความรวมมอน ซงเมอเครอขายเรมมการรวมกลมอยางมโครงสรางมากขน กชวยใหความเหนของภาคกจการเพอสงคมมน�าหนกมากขน สามารถไปลอบบรฐบาลในการสรางสภาพแวดลอมทเออกบกจการเพอสงคมไดดขน สอเพอกจการเพอสงคมกถกพฒนาขนเพอแลกเปลยนขาวสารของภาคธรกจนทมการเปลยนแปลงอยางรวดเรว นอกจากน ยงมการกอตงเครอขาย consortium เพอชวยใหกจการเพอสงคมสามารถมารวมตวกนเพอประมลสญญาขนาดใหญ แขงขนกบบรษทใหญๆได

หวขอนจะเปนการไปท�าความเขาใจพฒนาการเหลานในรายละเอยด

44 45

การลอบบและจดท�าแคมเปญรณรงค (Lobbying and campaigning)เครอขายกจการเพอสงคมระดบภมภาคมบทบาทส�าคญในการสรางการตระหนกรเก ยวกบกจการเพอสงคมใหแกองคการทองถน แตแคมเปญและการลอบบท สรางผล กระทบสงสดนาจะมาจาก SEUK ทเขามามสวนในการใหความเหนเชงนโยบายและชวยใหกจการเพอสงคมกลายเปนทรจกในวงกวาง

Social Value Actเกดจากความพยายามในการลอบบรฐบาลเพอผลกดนใหภาครฐหนมาซอบรการจากกจการเพอสงคม โดยในป 2012 SEUK ไดเขาไปมสวนในการพฒนา Public Service (Social Value) Act ทระบใหหนวยงานภาครฐทกหนวยงานในองกฤษและเวลสค�านงถงการสรางผลกระทบเชงบวกทางสงคมและสงแวดลอมเพอประกอบการตดสนใจในการจดซอสนคาหรอบรการตางๆ ซงเปนการเปดมมมองใหมใหแกร ปแบบการจดซ อแบบเดมท ม การตความ ‘คณคาทางการเงน’ (value of money) ในความหมายทแคบมาก คอคดเฉพาะแคราคาตอหนวยเปนหลก

เหนไดชดวา Social Value Act เปนตวกระตนใหเกดการเปลยนแปลง องคการทองถนหลายแหง สมาพนธทอยอาศยและหนวยงานภาครฐอน ๆ กเรมหนมาสนใจผลลพธทางสงคมมากขนระหวางการตดสนใจจดซอ เปนการเปดโอกาสใหกจการเพอสงคมเขามาเปนผใหบรการ หรอแมกระทงใหกจการเพอสงคมมาเปนหนงในหวงโซการผลตของภาครฐ

Buy SocialSEUK ไดจดท�าแคมเปญ Buy Social ขนในป 2012 เพอรณรงคใหคนทวไปเหนถงประโยชนของการซอสนคาจากกจการเพ อสงคม โดยในปแรกเนนไปท การคาขายกนภายในภาคกจการเพอสงคมเอง โดยสงเสรมใหกจการเพอสงคมซอของจากกนมากขน ขณะทปทสองจงเรมมการมงเปาไปทภาคเอกชน

Social Saturdayเปนแคมเปญทขยายการตระหนกรเรองคณคาของการซอสนคาจากกจการเพอสงคมสประชาชนทวไป โดยกจกรรม Social Saturday ในสหราชอาณาจกรเรมตนขนครงแรกเมอวนท 13 กนยายน 2014 แคมเปญนเปนการกระตนใหผบรโภคใชประโยชนสงสดจากอ�านาจการซอ ดวยการซอสนคาจากกจการเพอสงคม แคมเปญนน�าโดย SEUK ภายใตการสนบสนนโดยตรงจากรฐบาล และไดรบแรงสนบสนนจากพรรคตาง ๆ

The Social Enterprise Markอกความรเรมหนงทชวยสรางความตระหนกรและความเขาใจเกยวกบกจการเพอสงคม และสรางความเชอถอในระดบสาธารณะคอ Social Enterprise Mark กลไกการรบรองนถกพฒนาขนโดยเครอขายกจการเพอสงคมระดบภมภาคทชอ RISE โดยอาศยการประเมนทเปนอสระ

ตนทนของการเขาไปประเมนซงอยท 350 ปอนดส�าหรบกจการเพอสงคมขนาดเลกทสด ไปจนถง 4,500 ปอนดส�าหรบกจการเพอสงคมขนาดใหญ ไดกลายมาเปนอปสรรคส�าคญทท�าใหมกจการเพอสงคมเพยง 350 แหงจากกวา 70,000 แหงในสหราชอาณาจกรทมตรารบรองดงกลาว

ส�าหรบกจการเพอสงคมทไดรบการรบรอง ตราสญลกษณกจการเพอสงคมมสวนชวยในการยนยนคณคาทางสงคมทกจการสงมอบ เปนการยนยนวาก�าไรทไดจะถกน�าไปใชเพอประโยชนทางสงคมและสงแวดลอม ซงเปดใหลกคาเขาถงรายชอกจการทไดรบการรบรองผานทางออนไลนไดอกดวย โดย Social Enterprise Mark เองกถกบรหารจดการโดยกจการเพอสงคมเชนกน

Social Economy Allianceแมวากจการเพอสงคมจะเนนการท�าธรกจเชนเดยวกบภาคเอกชนทวไป แตเปาหมายทางสงคมของกจการท�าใหชดเจนวากจการเพอสงคมวางรากฐานอยในภาคเศรษฐกจเพอสงคม (social economy) หรอเรยกอกชอหนงวา Third sector (ซงอยระหวางธรกจเอกชนและหนวยงานภาครฐ) ซงประกอบไปดวยมลนธ องคการไมแสวงหาผลก�าไร สหกรณ นกลงทนทางสงคม และองคการอนๆทท�างานเพอขบเคลอนเพอใหเกดโลกทดกวา

ในสหราชอาณาจกร มองคการกวา 450 แหงทเขามารวมเปน Social Economy Alliance โดยมภารกจเพอชวยสรางเศรษฐกจเพอสงคมทชวยใหคนและชมชนในสหราชอาณาจกรมชวตความเปนอยทดขน งานหลกจงเนนทการสงเสรมนโยบายเศรษฐกจทสนบสนนความเทาเทยม ความโปรงใส ประชาธปไตย และความยงยน โดยมการท�างานรวมกบพรรคการเมองเพอผลกดนใหมการน�านโยบายเหลานไปใช

เครอขาย (Networks)เครอขายกจการเพอสงคมเครอขายแรกในสหราชอาณาจกรคอ Social Enterprise London ซงกอตงในป 1998 ตามมาดวยเครอขายระดบภมภาคอกมากมาย แตละเครอขายมสมาชกเปนกจการเพอสงคมในพนทและเกอบทงหมดมการใหบรการและจดอบรมพรอม ๆ ไปกบโอกาสในการสรางเครอขาย

เครอขายกจการเพอสงคมระดบภมภาค (regional social enterprise networks) ไดรบการสนบสนนทางการเงนจากภาครฐและองคการทองถนมากวา 10 ป แตเนองจากมการตดงบประมาณในชวงหลง หลายเครอขายจงตองหยดการด�าเนนการลง ขณะทบางแหงกหนมาใชวธการทางธรกจมากขน เชนการคดคาบรการใหค�าปรกษา และการไปประมลสญญาภาครฐตาง ๆ ท�าใหยงสามารถด�าเนนการไดจนถงปจจบน

Social Enterprise UK (SEUK)SEUK ใหนยามตวเองวาเปนองคการระดบชาตดานกจการเพอสงคม โดยมสมาชกโดยตรง 800 คน และกวา 15,000 คนจากภาคเครอขาย ท�าให SEUK มกรบบทบาทในการเปน กระบอกเสยงใหกบภาคกจการเพอสงคมในสหราชอาณาจกร

SEUK ชวยสนบสนนกจการเพอสงคมในหลายรปแบบ ทงการท�าวจยใหขอมลและเครองมอแกกจการเพอสงคม แลกเปลยนความร สรางเครอขาย สรางการตระหนกร และจดท�าแคมเปญเพอชวยสรางปจจยแวดลอมทางธรกจทเออตอการเตบโตของกจการเพอสงคม รวมถงมการจดงาน Social Enterprise Awards ขนเปนประจ�าทกปอกดวย

เครอขายตามกลม (Sector network)อยางทเหนกน กจการเพอสงคมเปนภาคธรกจขนาดใหญและมความหลากหลาย ภายในภาคกจการเพอสงคมเองมการแบงเปนกลมยอยอกตามรปแบบธรกจทมความใกลเคยงกนหรอตามประเดนเชงสงคมทกจการอยากแกไข องคการสนบสนนหลายแหงเกดขนเพอตอบสนองตอความตองการเฉพาะทแตกตางกนนดวยความเชยวชาญ การใหค�าแนะน�า และเครอขาย หลายองคการท�างานครอบคลมทงสหราชอาณาจกร โดยมองคการลกในสกอตแลนด เวลส และไอรแลนดเหนอ

Social Firms UK

Soc ia l F i rms England และ Soc ia l F i rms Scotland เปนสมาชกและองคการสนบสนนเพอการพฒนาของ Social Firm และกลมกจการเพอสงคมทท�าดานการจางงาน (WISE) ของสหราชอาณาจกร

องคการเหลานคอกจการเพอสงคมทมงเนนเรองการจางงาน โดยเฉพาะการพฒนาโอกาสในการจางงานและสรางงานทมคณภาพในตลาดแรงงานใหกบกลมคนทดอยโอกาส

Locality

เปนเครอขาย development trust และกจการทน�าโดยชมชนในสหราชอาณาจกร มงเนนการผลกดนใหชมชนทองถนลกขนมาสรางการเปลยนแปลง โดยสนบสนนใหคนในชมชนกอตงองคการทองถน สงเสรมการแลกเปลยนแนวคดและวธปฏบตขององคการทมอยแลวเกยวกบประเดนการใหทองถนเปนเจาของรวมในกจการ การผลกดนธรกจในทองถนใหมการขบเคลอนเพอสงคม รวมถงการลอบบรฐบาลเพอพฒนาการสนบสนนและการลงทน

National Housing Federation (NHF)

เปนองคการสมาชกของสมาพนธทอยอาศย (housing association) ในสหราชอาณาจกร โดยสมาพนธทอยอาศยเปนกจการเพอสงคมทท�าหนาทสราง บรหารจดการและใหเชาทอยอาศยในราคาทคนทวไปเขาถงได ปจจบนมสมาพนธทอยอาศยกวา 1,100 แหงในสหราชอาณาจกร ชวยจดหาทพกไปแลวกวา 2.5 ลานหลง ครอบคลมประชากรกวา 5 ลานคน นอกจากน ในแตละป ยงมการลงทนในโครงการทชวยสงเสรมความเขมแขงชมชนหลายโครงการ

Association of British Credit Unions Ltd (ABCUL)

เปนสหพนธดานการคาส�าหรบกลม credit union ในองกฤษ สกอตแลนด และเวลส

Credit Unions เปนกจการเพอสงคมทใหบรการทางการเงนส�าหรบสมาชก โดยเฉพาะผทมความล�าบากในการเขาถงเงนทนจากธนาคารทวไป โดยมการใหบรการบญชเงนฝาก เงนกดอกเบยต�า เพอเปนทางเลอก แทนทจะไปพงพงเงนกนอกระบบ

หนงในบทบาทหลกส�าหรบองคการทท�างานเฉพาะดานเหลานคอ การผลกดนความตองการของสมาชกใหเปนทรบร โดยเฉพาะกบภาครฐ

4746

การรวมกลมเพอสรางอ�านาจตอรอง (Consortia)รอยละ 52 ของกจการเพอสงคมในสหราชอาณาจกรมการท�าการคากบภาครฐ และสดสวนกเพมขนทกป เนองมาจากการม Social Value Act และแนวโนมของการทภาครฐพยายามจางงานออก (outsource) ซงชวยเพมโอกาสใหกจการเพอสงคมสามารถขายสนคาและบรการกบภาครฐไดมากขน

อยางไรกด ความทาทายทยงเปนปญหาอยคอ การทสญญาจากภาครฐมกจะเปนสญญาขนาดใหญ ขณะทกจการเพอสงคมมขนาดเลก จงท�าใหไมมก�าลงการผลตเพยงพอทจะท�าสญญากบรฐในลกษณะ 1 ตอ 1 สถานการณนน�าไปสการเกดขนของ consortia หรอกลมของกจการเพอสงคมทมารวมกนเพอประมลงาน

ในเวลส Wales Co-operative Centre มการใหบรการชวยเหลอเฉพาะในการกอตง consortium ส�าหรบธรกจทสนใจ

National Consortium of Social Enterprise (NCSE)ในองกฤษ NCSE ถกตงขนมาเพอตอบสนองความตองการจากผวาจางดานบรการสาธารณะทตองการเขาถงทางเลอกทมากขนในการจางงานกจการเพอสงคม เปนความรวมมอระหวาง SEUK, Social Firms UK และ 3SC ซงวางแนวทางการท�างานบนแนวคดทจะท�าใหผวาจางสามารถตดตอและจางงานกจการเพอสงคมไดงายขน อยางไรกตาม การด�าเนนการยงอยในระยะเรมตน

3SC3SC เปน platform ในการประมลทเปดโอกาสใหกจการขนาดเลกและขนาดกลางสามารถมารวมกนเปน consortium เพอไปรบงานใหญๆจากภาครฐ รปแบบการท�างานคอ 3SC ไดคาบรหารจดการจากสญญาท ก จการสามารถชนะประมลไดผาน platform ซงชวยให 3SC แขงขนกบผประมลขนาดใหญจากภาคธรกจได อนเปนการชวยท�าใหธรกจจากภาคสวนท 3 เขาไปมสวนแบงในตลาดของภาครฐ ปจจบนธรกจจากภาคสงคมมการชนะประมลสญญาไปแลวมลคากวา 70 ลานปอนด

สอเพอกจการเพอสงคม (Social enterprise media)สอ โดยเฉพาะสอออนไลน เปนเครองมอส�าคญในการสงเสรมการตระหนกเรองสงคม โดยเฉพาะปจจบนทสอเพอกจการเพอสงคมเรมเขาสสอกระแสหลก ท�าใหการขบเคลอนเรองกจการเพอสงคมเรมเปนทรบรในวงกวาง

Pioneers Postเปดตวจากการเปนนตยสารทมเนอหาเฉพาะเรองกจการเพอสงคมในป 2002 โดยในป 2012 มการกลบมาเปดตวอกครงภายใตชอ Pioneers Post ในฐานะกจการเพอสงคมทท�าหนงสอพมพออนไลนและท�าหนาทเปน platform ในการเชอมโยงนวตกรทางสงคมจากทตาง ๆ มารวมกน โดยรปแบบกไมไดมเพยงแคขาวสารเกยวกบกจการเพอสงคมเทานน แตยงมการท�าชองทวออนไลน เอกสารทจดพมพรายไตรมาส รวมถงหลกสตรธรกจอกดวย

Third Sector MagazineThird Sector Magazine เปดตวในป 1992 โดยเนนเนอหาทเกยวของกบภาคสวนท 3 ไมใชเฉพาะแคกจการเพอสงคม อยางไรกตาม การเตบโตของกจการเพอสงคม โดยเฉพาะในฐานะรปแบบใหมทองคการสาธารณประโยชนเร มสนใจ ท�าใหเนอหาในนตยสารฉบบนมพนทใหกบเนอหาทเกยวกบกจการเพอสงคมมากขน โดยนตยสารนกถกมองวามบทบาทส�าคญในการเผยแพรเรองกจการเพอสงคมสองคการการกศลตาง ๆ

The Guardian Sustainable Business zoneในป 2014 Guardian Social Enterprise Network ไดกลายมาเปนสวนหนงของ Guardian Sustainable Business (GSB) ซงเปรยบเสมอน ‘ศนยรวมเกยวกบธรกจทยงยน’ (sustainability hubs) ไมวาจะเปนCooperatives and mutuals, International Social Enterprise and Social Impact Hubs โดย GSB นบเปนเครอขายออนไลนทใหญทสดในโลกส�าหรบผประกอบการทางสงคม ซงมฐานอยบนเวบไซตของ Guardian UK มเปาหมายหลกอยทการท�าใหกจการเพอสงคมเปนทรจกและเปดพนทใหมการแลกเปลยนเกยวกบการพฒนาใหม ๆ ในสายกจการเพอสงคม

GSB เปนทรจกในสงคมออนไลนและมการเปดใหมการถามตอบสด ๆ กบผเชยวชาญในสายงานตาง ๆ ทเกยวของ มบทความจากผประกอบการและนกขาวทมชอเสยง บทความเกยวกบกจการเพอสงคมและธรกจทเปนธรรม รวมถงการเปนอาสาสมครและหวขออน ๆ ทเกยวของ

บรตช เคานซลเปนภาค International Hub ของเครอขาย GSB ซงเปนการมมมองเกยวกบกจการเพอสงคมและผประกอบการทางสงคมจากทวโลก

‘การสนบสนนจากภาครฐไดพฒนาจากการใหค�าปรกษาทางธรกจแบบพนฐานและสรางการตระหนกร ไปสการสนบสนนทางการเงนทมเปาหมายเฉพาะและการก�าหนดเปาหมายยทธศาสตรเชงนโยบายทชดเจนยงขน’

48 49

แมวากจการเพอสงคมในสหราชอาณาจกรจะเตบโตจากผประกอบการและการขบเคลอนจากระดบรากหญา แตปฏเสธไมไดวาความเรวและขนาดในการพฒนาทเกดขนนเปนผลจากการด�าเนนการของภาครฐทท�าหนาทเปนตวกระตนและชวยอ�านวยความสะดวก

ตงแตป 1997 รฐบาลสหราชอาณาจกรไดแสดงแนวทางทชดเจนในการสงเสรมกจการเพอสงคม โดยไดเรมแลกเปลยนกบภาคกจการเพอสงคมผานหนวยงานในสงกด เชน SEUK และน�ามาพฒนาความรเรมเพอสงเสรมการเตบโตของภาคกจการเพอสงคม เกดเปนการสนบสนนทางการเงนและทางกฎหมายเพอชวยสรางบรรยากาศทางธรกจทเออประโยชนกบกจการเพอสงคมมากขน

ยงเวลาผานไป ความตองการจากภาคกจการเพอสงคม และการตอบรบจากภาครฐนบวนยงมรปแบบทซบซอนมากขน การสนบสนนจากภาครฐไดพฒนาจากการใหค�าปรกษาทางธรกจแบบพนฐานและการสรางการตระหนกร ไปสการสนบสนนทางการเงนทมเปาหมายเฉพาะและการก�าหนดเปาหมายยทธศาสตรเชงนโยบายทชดเจนยงขน

การทธรรมชาตของกจการเพอสงคมมรปแบบผสมผสาน (hybrid) ท�าใหมแนวโน มทจะย ายหน วยงานรบผดชอบจากกระทรวงทดแลด านธรกจ (BIS/ Department of Trade and Industry) มาเปนกระทรวงทดแลภาคการกศล (OTS/ OCS)

สวนท 6

การสนบสนนจากภาครฐ

50 51

รายละเอยดเกยวกบการกอตง Big Society Capital สามารถอานเพมเตมไดจากเอกสารทจดท�าโดยรฐบาลชอ กลยทธในการสงเสรมการเตบโตของตลาดการลงทนทางสงคม (Strategy for Growing the UK Social Investment Market) ซงมการตพมพในป 2011 และมการปรบปรงขอมลอกหลายครง

ตงแตป 2002 มการผลกดนจากรฐบาลใหกจการเพอสงคมเตบโตผานการลงทนมากกวาการรบเงนทนสนบสนน การลงทนถกมองวาเปนการสรางการพงพาตวเองและความยงยนทางการเงน รวมถงเปนวธการทมประสทธภาพส�าหรบกรณทมเงนทนจ�ากด เนองจากเปนการรไซเคลเงนกลบเขามาในระบบจากการน�าผลตอบแทนจากการลงทนจากทหนงไปลงทนในอกทหนง ความส�าคญของการลงทนทางสงคมอยทการเปลยนรปแบบการสนบสนนทางการเงนภาครฐทมใหแกกจการเพอสงคม และเปนการเปลยนวธการทภาคธรกจนจะเตบโต

อยางไรกตาม เหมอนเชนนวตกรรมใหม ๆ อน ๆ สหราชอาณาจกรมบทเรยนจากการผลกดนตลาดการลงทนทางสงคม โดย Alternative Commission on Social Investment มการตพมพรายงานในป 2015 เพอสรปประเดนส�าคญและเรยกรองใหเกด “ความโปรงใสจากนกลงทน การเปลยนแปลง Big Society Capital การลงทนทางสงคมทมหลกการมากขนและยดองคการการกศลและกจการเพอสงคมเปนหวใจ”

การสนบสนนจากภาครฐในแตละสวนของสหราชอาณาจกรในสหราชอาณาจกร มการถายโอนอ�านาจหลายอยางของรฐไปสรฐบาลในเวลส สกอตแลนด และไอรแลนดเหนอ ความแตกตางของแตละประเทศในเครอสหราชอาณาจกรท�าใหแตละประเทศมยทธศาสตรและวธการในการสงเสรมกจการเพอสงคมทแตกตางกน โดยในเวลสและไอรแลนดเหนอ มการใหความส�าคญกบตลาดการลงทนทางสงคมหรอความยงยนทางการเงนนอยกวา สวนหนงเนองจากการตระหนกวาการสรางความยงยนทางการเงนเปนเรองยากส�าหรบกจการเพอสงคมทอยในพนทชนบททดอยโอกาสทางเศรษฐกจ (economic deprivation) ซงในแงหนง การดอยโอกาสทางเศรษฐกจจะท�าใหไดรบเงนสนบสนนจากยโรปมากกวา เพอน�ามาลงทนกบกจการเพอสงคม นอกจากน ในสกอตแลนด เวลส และไอรแลนดเหนอ ยงมแรงผลกดนทางการเมองเกยวกบบทบาทของรฐในการใหบรการสาธารณะอกดวย

รฐบาลเวลส มการตพมพยทธศาสตรการขบเคลอนกจการเพอสงคมฉบบแรกในป 2005 ตามมาดวยการออกเอกสาร มตทสาม (The Third Dimension) ซงเปนแนวทางปฏบตตามยทธศาสตรส�าหรบภาคสวนทสาม ในป 2008 แนวคดส�าคญคอการเร งจ�านวน ขนาด และผลกระทบของ

กจการเพอสงคมในเวลส มการออกแผนปฏบตการการเพอสงเสรมกจการเพอสงคม (Social Enterprise Action Plan)

ในป 2009 เพอก�าหนดกรอบการด�าเนนงานในรายละเอยด แผนยทธศาสตรนก�าลงอยระหวางการปรบปรง แตกยงเนนไปทสหกรณและการเปนเจาของรวมมากกวาสวนอนๆในสหราชอาณาจกร

รฐบาลสกอตแลนด ก�าลงพฒนาแผนยทธศาสตรเพอกจการเพอสงคมระยะ 10 ป ภายใตการปรกษากบตวแทนจากภาคกจการเพอสงคม จนออกมาเปนเอกสาร วสยทศนส�าหรบกจการเพอสงคมในป 2025 (Vision for Social Enterprise to 2025) แมวาจะมการออกแผนยทธศาสตรออกมาชากวาทอน แตการสนบสนนกจการเพอสงคมของสกอตแลนดในชวง 10 ปทผานมากเปนไปอยางเขมแขง มการสรางกลไกสนบสนนมารองรบมากมายเชน Social Enterprise Scotland มการสนบสนนทางการเงนแก Just Enterprise ซงเปนโครงการทเนนการใหค�าปรกษาทางธรกจเฉพาะส�าหรบแตละกจการ รวมถงมการตง Developing Markets ซงเปนโครงการทเปดตลาดภาครฐใหกจการเพอสงคมและกจการทอยในภาคสวนทสามสามารถเขาถงได

รฐบาลสกอตแลนดมการใหทนสนบสนนโดยตรงแกกจการเพอสงคมผานกลไกใหทนตาง ๆ ดวย เชน Scottish Investment Fund, Enterprise Growth Fund และ Social Entrepreneurs Fund

ในไอรแลนดเหนอ โครงการแรกของภาครฐเกดขนในป 2001 โดยมงเนนเรองความส�าคญของเศรษฐกจภาคสงคม ในป 2004 รฐบาลมการออกแผนยทธศาสตร 3 ปภายใตชอ การพฒนาเศรษฐกจภาคสงคมใหประสบความส�าเรจ (Developing a Successful Social Economy) ซงเปนการวางรากฐานใหแกยทธศาสตรกจการภาคเศรษฐกจเพอสงคม (Social Economy Enterprise Strategy) ฉบบลาสดทมการตพมพในป 2010 ทมการผกเงอนไขใหภาครฐเขามาสนบสนนกจการเพอสงคม นอกจากน มการกอตง Social Enterprise Northern Ireland ขนในป 2012 ซงปจจบนมสมาชกเพมขนเรอย ๆ

ไอรแลนดเหนอมการใหความส�าคญกบเรองตลาดการลงทนทางสงคมคอนขางนอยเชนเดยวกบเวลส

การสนบสนนจากภาครฐระหวางป 1997-2010ป 1997 - 2010 เปนชวงทพรรคแรงงานเปนพรรครฐบาล โดยเมอไดรบต�าแหนงกเรมมการหารอเกยวกบแนวคดในการผลกดนกจการเพอสงคมทนท

สญญาณแรกจากรฐบาลเกดขนในป 2001 พรอมกบการกอตง หนวยกจการเพอสงคม (Social Enterprise Unit) ขนภายใต Department of Trade and Industry มการกอตงคณะท�างานขนหลายชด มการดงผมสวนไดสวนเสยในกจการเพอสงคมเขามามสวนรวม โดยมเปาหมายเพอระบถงอปสรรคส�าคญทผ ประกอบการทางสงคมก�าลงเผชญอยและจดท�าขอเสนอแนะในการสนบสนนใหกจการเพอสงคมอยรอดและเตบโตตอไป

ขอเสนอแนะดงกลาวไดถกน�ามาใสไวในยทธศาสตรกจการเพอสงคมฉบบแรกของสหราชอาณาจกรทมการตพมพในป 2002 โดยเนนการด�าเนนการใน 3 ประเดนหลกคอ การสรางสภาพแวดลอมทเหมาะสม การท�าใหกจการเพอสงคมด�าเนนธรกจไดดขน และการสรางคณคาใหกบกจการเพอสงคม ผลลพธส�าคญอยางหนงคอการกอตง Social Enterprise Coalition เพอเปนกระบอกเสยงใหกบภาคกจการเพอสงคม ซงตอมาไดเปลยนชอเปน SEUK

ในป 2006 Office for the Third Sector (OTS) ถกตงขนโดยรฐบาล โดยมรฐมนตรทไดรบการแตงตงขนมาดแลโดยเฉพาะ นบเปนการตอกย�าการใหความส�าคญกบกจการเพอสงคม รวมถงภาคเศรษฐกจเพอสงคม (social economy) ภายในหนวยงานภาครฐเอง

OTS จดท�าเอกสาร แผนปฏบตงานส�าหรบกจการเพอสงคม: การขยายผลสระดบใหม (Social Enterprise Action Plan: Scaling New Heights) ฉบบปรบปรงขนในป 2006 โดยมการมงเนนการสรางเงอนไขทท�าใหกจการเพอสงคมเตบโตได ผาน

• การสงเสรมวฒนธรรมกจการเพอสงคม

• การเขาถงขอมลและค�าแนะน�าทถกตอง

• การเขาถงการเงนทเหมาะสม

• การสงเสรมใหกจการเพอสงคมท�างานกบภาครฐ

การสนบสนนจากรฐบาลปจจบน (ป 2010 – ปจจบน)ในป 2010 รฐบาลผสมทมพรรคอนรกษนยมเปนแกนน�าไดขนมาด�ารงต�าแหนงแทนพรรคแรงงาน มการเปลยน OTS เปน Office for Civil Society ซงกลายมาเปนหนวยงานหลกทรบผดชอบดแลกจการเพอสงคม

Office for Civil Society ใหความส�าคญกบอาสาสมครและองคการชมชนมากกวา OTS แตในหลายสวนกมความรบผดชอบคลาย ๆ กน โดยมยทธศาสตรระยะยาวเพอตอบสนอง 3 เปาหมายหลก คอ

• ท�าใหการด�าเนนการขององคการการกศล กจการ เพอสงคมและองคการอาสาสมครตาง ๆ เปนไปได งายขน • เชอมโยงทรพยากรทเกยวของเขามา เพอสรางความ เขมแขงใหกจการสามารถพงพาตนเองและอยรอด• สงเสรมใหองคการภาคประชาสงคมสามารถท�า

ธรกจกบภาครฐไดงายขน

ในป 2010 รฐบาลไดตพมพเอกสาร การสรางภาคประชาสงคมทเขมแขง: กลยทธส�าหรบอาสาสมคร ชมชน องคการการกศลและกจการเพอสงคม (Building a stronger civil society: a strategy for voluntary and community groups, charities and social enterprises) ซงเปนเอกสารทมการก�าหนดวสยทศนในการท�าใหภาคสวนทสามเตบโต โดยเฉพาะในมมของการลกขนมาใหบรการสาธารณะแทนภาครฐ ทงการใหบรการสขภาพ การดแลทางสงคม กระบวนการยตธรรมแกผตองโทษ และการชวยใหผวางงานกลบเขาสตลาดแรงงาน แผนเหลานมการออกแบบมาอยางชดเจนในบรบททรฐบาลก�าลงปรบลดโครงสรางหนของประเทศ ภายใตยทธศาสตรน กจการเพอสงคมถกมองวาเปนวธการใหม ๆ ในการใหบรการสาธารณะทถกและไดประสทธภาพกวา พรอมกบตระหนกถงการสนบสนนทางการเงนทก�าลงลดลง

นโยบาย 2 อยางทเปนผลจากวสยทศนในรายงานฉบบนทนาสนใจไดแก

• การกอตงรปแบบทางกฎหมายใหมทเรยกวา Charitable Incorporated Organisation ขนเพอ ชวยใหการกอตงและบรหารจดการองคการการกศล ขนาดเลกเปนไปไดงายขน ซงบางสวนกอาจจะพฒนา มาเปนกจการเพอสงคม• การตง Big Society Capital เพอกระตนตลาดการ ลงทนทางสงคมเพอชวยสานตอการด�าเนนการของ รฐบาลชดทแลว

52 53

• Enable2 (Bradford) กอตงในป 2011 เพอให บรการลามและการแปลภาษา • Aberdeen Performing Arts (Aberdeen) กอตง ในป 2005 เพอบรหารจดการโรงละคร เวทจดแสดง ดนตรตางๆ โดยสทธในอสงหารมทรพยยงเปนของ Aberdeen City Council

ตวอยางทนาสนใจอนๆของกจการทแยกตวออกมาทประสบความส�าเรจไดแก

• การใหบรการเยาวชน (Kensington and Chelsea) • การเรยนรชมชน (Suffolk, Sussex) • บรการหองสมด (York)

Evolve YP, Stoke

ใหบรการแกเดกและเยาวชนทอยระหวางการบ�าบดหรอก�าลงจะออกจากศนย ปจจบน มเดกกวา 150 คนอายตงแต 12-25 ป มเจาหนาท 15 คน ซงประกอบดวยนกสงคมสงเคราะห 6 คน ทปรกษาสวนบคคล 5 คน เจาหนาทโครงการ 1 คนและเจาหนาทประจ�าส�านกงาน 3 คน การตงเปนกจการซงเปนเจาของรวมเปลยนแปลงวธการท�างานของนกสงคมสงเคราะหไปอยางสนเชง การตดสนใจตาง ๆ สามารถคดจากฐานของเดกทเปนผรบบรการ ลดเวลาในการรอการตดสนใจจากฝายบรหาร ซงเปนการชวยกระตนใหเกดการท�างานอยางสรางสรรคและสรางตวอยางผลลพธทด

การจดซอจดจาง (Procurement)ในสหราชอาณาจกร ธรกจทแยกตวออกมาจากหนวยงานรฐไมไดเปนเพยงรปแบบเดยวของกจการเพอสงคมทใหบรการสาธารณะ จรง ๆ แลว รอยละ 52 ของกจการเพอสงคมมการท�าการคากบภาครฐ และเกอบ 1 ใน 4 ทระบวาการท�าสญญากบภาครฐเปนรายไดหลกของกจการ อยางไรกตาม นโยบายการจดซอจดจางของภาครฐกมกถกกลาวถงวาเปนหนงในอปสรรคส�าคญในการสรางความยงยนและเตบโตของกจการเพอสงคม

เวลาทหนวยงานภาครฐจดซอจดจางสนคาหรอบรการ ทกหนวยงานจะตองผานกระบวนการจดซอจดจางทเปนมาตรฐาน ซงมกท�าใหกจการเพอสงคมเสยเปรยบ เนองจาก

• การยนประมลแบบเกาเปนการเออประโยชนให กจการขนาดใหญ เนองจากเปนการตดสนตาม กระบวนการ ไมไดตดสนบนฐานของการให บรการทด• สญญาภาครฐสวนใหญมขนาดใหญเกนกวาทกจการ เพอสงคมรายยอยจะจดการได โดยทวไป สญญาจะ เปนการรวมงานยอยตาง ๆ ไวใน 1 สญญา ท�าใหม แคบรษทใหญเทานนทสามารถสงมอบงานได• การตดสนใจเลอกเจามกไมไดมการค�านงถงคณคา ทางสงคมและสงแวดลอม โดยมการระบไวคราว ๆ เพยงวา ควรมการจดซอจดจางกบเจาทใหคณคา

สงสด ซงไมไดสะทอนคณคาทแทจรงของบรการท เกดจากกจการเพอสงคม

การจดซอจดจางภาครฐถกมองวาเปนปญหาตงแตป 2004 ดงจะเหนไดจากการทรฐบาลมการตงคณะท�างานดานการจดซอจดจางอยางยงยน (Sustainable Procurement Taskforce) เพอขยายค�าจ�ากดความของ ‘คณคาของเงน’ ทใชในกระบวนการจดซอจดจางใหม เปน ‘การมองอยางรอบดานถงการสรางประโยชนทางสงคมและเศรษฐกจ และลดการท�าลายสงแวดลอม’

แมจะมความคบหนา แตมหนวยงานภาครฐจ�านวนนอยทน�าค�าจ�ากดความนมาใช ดงนนในป 2013 จงมการออก Public Services (Social Value) Act หรอทเรยกสน ๆ วา Social Value Act ซงเปนการเรยกรองทางกฎหมายใหหนวยงานภาครฐมการคดถงเศรษฐกจ สงคม และสงแวดลอมของทองถนประกอบการพจารณาจดซอจดจาง ซงถงแมวาจะเปนระบบใหม แตกเรมมหลกฐานทแสดงใหเหนวา การจดซอจดจางของภาครฐในสหราชอาณาจกรก�าลงเปลยนไป

รฐบาลสกอตแลนดและเวลสมนโยบายและการปฏบตทกาวหนา และก�าลงพยายามรวมเรองการจางงานแบบมกลมเปาหมายเฉพาะ (targeted recruitment) และขอเรยกรองดานการฝกอบรมเขาไปในสญญาจดจางของภาครฐ

ยทธศาสตรการพฒนาอยางยงยนของสกอตแลนด (Scottish sustainable development strategy) ทออกมาในป 2005 มการระบวาการจางงานเปนองคประกอบส�าคญของความอยดกนด และมการย�าความส�าคญของประเดนนอกครงในพระราชบญญตปรบปรงการจดซอจดจางของสกอตแลนด (Procurement Reform Bill) ในป 2013 ซงพดถงการจดซอจดจางทค�านงถงความกนดอยดทางสงคม เศรษฐกจและสงแวดลอม

ในเวลส ประกาศนโยบายการจดซอจดจาง (Procurement Policy Statement) ทออกมาในป 2012 มการพดถงประโยชนของชมชนในฐานะ 1 ใน 9 ของ ‘หลกการส�าคญเชงนโยบาย’ โดยระบวา ภาครฐของเวลสควรจะตองมการค�านงถงประโยชนของชมชนในการจดซอจดจางในทกโอกาสทสามารถท�าได และเพอใหบรรลเปาหมายน รฐบาลมการจดท�าเปนเปาหมายเชงยทธศาสตร และมการทมเงนและทรพยากรลงไปกบการจดท�าขอมล เครองมอ และการฝกอบรมผปฏบตงานดานจดซอจดจางของภาครฐ

บางหนวยงานรฐไดท�าเรองนมานานกอนจะเกด Social Value Act โดยหนงในหนวยงานตนแบบคอ Glasglow City Council

ธรกจเกดใหมจากภาครฐ (Public sector spin outs)หนงในงานทรฐบาลสหราชอาณาจกรท�าแลวมผลกระทบมากคอ การสงเสรมใหเกดธรกจ spin out หรอกจการทเคยเปนสวนหนงของหนวยงานภาครฐแตมการเปลยนผานออกมาสการเปนผใหบรการอสระ นบเปนธรกจทมการเตบโตอยางรวดเรวในภาคกจการเพอสงคมของสหราชอาณาจกร โดยเฉพาะในสายทเกยวของกบดานสขภาพ โดยในป 2011 รอยละ 12 ของรายไดทงปของกจการเพอสงคมในสหราชอาณาจกรมาจากกจการ spin out ทออกมาจาก National Health Service (NHS)

ถามการบรหารจดการทด กจการเพอสงคมทเปนรปแบบ spin out จากภาครฐหรอองคการทองถนจะสามารถ

• รกษาคณคาของการใหบรการสาธารณะ• ด�าเนนการไดในตนทนทต�าลง• ท�าการคาและมรายไดจากหลากหลายชองทาง• มการดงผใชบรการมามสวนรวมในการออกแบบการ ใหบรการ• ตอบสนองตอความตองการของลกคาในรปแบบท ยดหยน• ปองกนความเสยงในการหยดใหบรการเนองจาก ปญหางบประมาณทมจ�ากด• ลดภาระหนสนระยะยาว

ธรกจ spin out คอนขางมประวตยาวนานในสหราชอาณาจกร

Greenwich Leisure and Learning (GLL) GLL ถกตงขนในป 1993 ตอนทงบประมาณภาครฐถกตด ท�าให Greenwich Council จ�าเปนตองหาวธใหมในการบรหารศนยกฬาและสนทนาการโดยมการโอนศนยทง 7 แหงใหกบบรษทใหม ตงแตนนมา สมาชกไดขยายจาก 7,000 คนไปเปน 450,000 คน โดยมผเขาชมกวาสบลานคนตอป ปจจบน GLL ท�าหนาทบรหารจดการศนยกฬาและสนทนาการของชมชนกวา 100 แหงทวสหราชอาณาจกร

ตลอดระยะเวลา 15 ปทผานมา สมาพนธทอยอาศยใหม ๆ จ�านวนมากทถกตงขนมาเพอใหบรการจดหาทอยอาศยกไดแยกตวออกจากองคการทองถนมาตงเปนกจการ เชน Cartrefi Conwy ไดแยกตวออกมาจาก Cowny Council ในป 2008 ซงท�าใหสามารถระดมเงนลงทนจากมลคาหนในทอยอาศย เพอน�ามาลงทนปรบปรงคณภาพทอยอาศยเพอใหเปนไปตาม Welsh Housing Quality Standard

ธรกจเกดใหมจากภาครฐดานสขภาพ (Health spin outs) ในรายงานชอ การใหการรกษาคณภาพสงอยางเทาเทยม (High Quality Care For All) ทออกมาในป 2008 รฐบาลไดเปดตวนโยบายทเปดโอกาสใหเจาหนาททท�างานกบ NHS มสทธในการเรยกรอง (right to request) ในการแยกออกไปเปนตงกจการทเปนเจาของรวมกนเพอให

บรการดานสขภาพแบบอสระ แทนทจะขนตรงกบ NHS นโยบายดงกลาวท�าใหเกดกจการเพอสงคมทแยกตวออกไปกวา 40 กจการ โดยไดรบการสนบสนนเงนทนจาก Social Enterprise Investment Fund ทกอตงโดยรฐบาล

Social Enterprise Investment FundSEIF กอตงในป 2007 โดยกระทรวงสาธารณสข มการลงทนกวา 110 ลานปอนดผานรปแบบผสมระหวางเงนใหเปลาและเงนกเพอกระตนใหเกดกจการใหม ๆ ทออกไปใหบรการดานสขภาพแกประชาชน

ในภายหลง มการขยายขอบขายงานออกไปนอกเหนอจากการดแลสขภาพ อนเปนผลจากการตง Mutuals Support Programme

Mutuals Support Programmeโครงการมลคา 10 ลานปอนดนกอตงขนในป 2012 เพอสงเสรมใหภาครฐมการกอตงกจการเพอสงคมแบบเปนเจาของรวม โดยรฐบาลตงเปาวา อดตเจาหนาทภาครฐ 1 ลานคนจะหนไปท�างานกบกจการใหมทแยกตวออกไปภายในป 2016 คณะรฐบาลไดมการตดตามผลกวา 100 กจการทใหบรการสาธารณะทวองกฤษ คาบเกยว 12 ประเดนทแตกตางกน ตงแตเรองเยาวชนไปจนถงการใหบรการความชวยเหลอและปองกนอคคภย ในปจจบน ม 65 โครงการทใหบรการสาธารณะ คดเปนมลคากวา 1 พนลานปอนด แมวาหลายกจการจะเรมกอตงภายใตการชวยเหลอจากกองทน Social Enterprise Investment ในป 2007 กตาม

Central Surrey Health

เปนกจการทเปนเจาของรวมกนโดยกลมพยาบาลซงถอเปนกจการเพอสงคมแรกในสหราชอาณาจกรทกอตงโดยอดตเจาหนาทในสงกดภาครฐ โดยเปนกจการทเปนเจาของและบรหารจดการโดยพยาบาลและนกบ�าบด 730 คน โดยมเปาหมายเพอเปลยนแปลงวถปฏบตในการใหบรการสขภาพในปจจบน

ทงน รฐบาลชดปจจบนไดขยายค�านยามของค�าวา เปนเจาของรวม (mutual) ใหเปน ‘อะไรกตามทมองคประกอบของการมสวนรวมโดยเจาหนาท’ จากเดมทระบวา ‘เปนเจาของรวมโดยเจาหนาทสวนใหญ’ ซงเปนประเดนทถกถกเถยงมากจาก SEUK และ Co-Ops UK

ธรกจเกดใหมอนๆ นอกเหนอจากเรองสนทนาการ สขภาพและทอยอาศยแลว ยงมอกหลายบรการทเกดการแยกธรกจออกมา เชน

• Salvere Social Enterprise CIC (Stockport) กอ ตงในป 2011 ใหบรการออกแบบและสนบสนนวธ การใชชวตแบบไมตองพงพงผอนแบบเฉพาะบคคล • Social adVentures (Manchester) กอตงในป 2011 เพอใหบรการสขภาพสาธารณะแกกลมผดอย โอกาสผานรปแบบศนยสขภาพ

54 55

Social Incubator FundSocial Incubator Fund เปนกองทนมลคา 10 ลานปอนดทถกตงขนโดยคณะรฐบาลในป 2012 เพอสงเสรมใหเกดการเพมจ�านวนของกจการเพอสงคมในองกฤษ โดยมการใหการสนบสนนบรษททเขามาชวยผลกดนผประกอบการทางสงคมและกจการเพอสงคมใหม ๆ

กองทนยงเขามาชวยกจการเพอสงคมระยะเรมตนทประสบปญหาผลก�าไรต�าในชวงแรกหรออยในระยะทความเสยงในการลงทนสงเกนไปส�าหรบนกลงทนทางสงคม

ความชวยเหลอจากภาครฐโดยสรปตงแตป 1997 รฐบาลไดเขามามบทบาทอยางมากในการก�ากบทศทางและประสานใหเกดการเตบโตของภาคกจการเพอสงคมในสหราชอาณาจกร ผลลพธบางอยางกจบตองไมได เชน การรบรองสถานะใหแกผประกอบการทางสงคมทประสบความส�าเรจ ขณะทผลลพธอน ๆ คอนขางวดผลไดชดเจน โดยทผานมา รฐบาลได

• สงเสรมใหเกดการจดตงองคกรขบเคลอนส�าคญๆ เชน SEUK, Social Enterprise Scotland, Wales Co-operative Centre เพอชวยใหภาคกจการเพอ สงคมเตบโตไดอยางเขมแขง• กระตนใหเกดความยงยนและความอยรอดทางการ เงน ผานการสนบสนนเงนใหเปลาและเงนก• สงเสรมการพฒนาตลาดการลงทนทางสงคมโดยกอ ตง Big Society Capital และเสนอสทธประโยชน ทางภาษใหแกนกลงทนทางสงคม• ตงรปแบบทางกฎหมายใหม เชน CIC และ CIO เพอ ชวยใหการกอตงและบรหารจดการกจการเพอสงคม เปนไปไดอยางงายขน • กระตนใหภาครฐมการจดซอจดจางจากกจการเพอ สงคม ผานการใหแนวทางและผานกฎหมาย เชน Social Value Act• สนบสนนใหหนวยงานภาครฐมการออกไปตงเปน กจการเพอสงคมใหมๆ

ผลลพธทเกดขนคอ ในชวง 18 ปทผานมา รฐบาลไดเขามา สรางสภาพแวดลอมทเออตอการพฒนา เตบโตและอยรอดอยางยงยนใหแกกจการเพอสงคม อยางไรกตาม กยงเปนทถกเถยงกนวา การใหความส�าคญกบการเขามาสนบสนน กจการทท�างานดานการใหบรการสาธารณะท�าใหกจการเพอสงคมทท�าการคากบภาคธรกจหรอประชาชนทวไปไมไดรบประโยชนเทาเทยมกน และท�าใหกจการเพอสงคมของ สหราชอาณาจกรมงหนาไปสการใหบรการแกภาครฐเปนหลก

บทสรปในภาพรวมชวงหลายปทผานมา กจการเพอสงคมเตบโตอยางมากในสหราชอาณาจกร แมวาประเทศจะประสบปญหาการชะลอตวทางเศรษฐกจ รายงานฉบบนไดกลาวถงประเดนการพฒนาส�าคญ ๆ ทมสวนในการท�าใหเกดสถานการณดงกลาวและหวงวารายงานฉบบนจะเปนพนทแลกเปลยนทเปนประโยชนในการกระตนใหเกดการศกษาบางประเดนเพมเตมในรายละเอยด

มหลายอยางทเราสามารถเรยนรไดจากประสบการณของสหราชอาณาจกร จรง ๆ แลวกจการเพอสงคมเองจ�าเปนตองรจกวธการอยรอดในทกสภาพแวดลอม ภายใตทรพยากรเทาทม ขณะเดยวกนกควรมการท�างานรวมกนเพอสรางสภาพแวดลอมทชวยสงเสรมความส�าเรจของกจการเพอสงคม

เครอขายและองคการสนบสนนตองมความเขาใจอยางถองแทวาการสนบสนนแบบไหนทเปนประโยชนกบกจการเพอสงคมทตนสนบสนนมากทสด และคอยไปลอบบรฐบาลเพอใหเกดเงอนไขทชวยใหกจการเพอสงคมเตบโต

รฐบาลและองคการทองถนตองมการคดถงผลลพธทางสงคมในภาพใหญทสามารถเกดขนไดจากการจดซอจดจางของตน และตองชวยสรางระบบนเวศของการสนบสนนและการเงนทชวยใหกจการเพอสงคมเตบโตจากระดบแนวคด ไปจนถงสามารถอยรอดทางการเงน มก�าไร และขยายผลได เนองจากกจการเพอสงคมสามารถสรางประโยชนทางสงคมและสงแวดลอมทภาครฐหรอภาคเอกชนท�าไมไดดวยตวเอง

จรง ๆ แลว บทเรยนทส�าคญทสดจากประสบการณของสหราชอาณาจกรอาจจะเปนเรองของการใหความส�าคญกบการรบฟงกจการเพอสงคมอยางแทจรง และหนมาท�างานรวมกนกได

ส�าหรบสหราชอาณาจกรเอง มความทาทายหลายอยางในการผลกดนกจการเพอสงคมทรออย ไมวาจะเปนการขยายผลกจการเพอสงคมทประสบความส�าเรจ การใหบรการสาธารณะทมประสทธภาพมากขน การหาสมดลระหวางการท�าก�าไรกบการสรางผลลพธทางสงคม อยางไรกด เราจะกาวขามความทาทายเหลานไปไดหากเราท�างานรวมกน ไมใชเฉพาะในสหราชอาณาจกร แตกบกจการเพอสงคมทวโลก ความทาทายหลายอยางทสหราชอาณาจกรก�าลงเผชญคลายกบสงทกจการเพอสงคมในประเทศอนก�าลงประสบ บางอยางกแตกตาง แตการแลกเปลยนเรยนรระหวางกนวาอะไรด อะไรไมด ควบคไปกบการพดถงแนวคดและรปแบบใหม ๆ ทนาจะประสบความส�าเรจนาจะท�าใหกจการเพอสงคมทวโลกเตบโตไปดวยกน เพอรวมกนสรางการเปลยนแปลงใหโลกไดตอไป

สภาเทศบาลเมองกลาสโกว (Glasglow City Council)

ในป 2008 สภาเทศบาลเมองกลาสโกวไดทดลองน�าวธการใหมเขามาใชเพอใหแนใจวากลาสโกวไดประโยชนสงสดทงทางสงคมและเศรษฐกจจากกระบวนการจดซอจดจาง โดยมการระบเปาหมายไว 3 อยางคอ

• การจางงานและจดอบรมแบบมกลมเปาหมาย เฉพาะ โดยมงเปาไปทผทวางงานยาวนานและผ ทตดสนใจออกจากระบบการศกษา • การสอสารถงโอกาสทางธรกจ• การพฒนาของ SME และกจการเพอสงคม

โดยระหวางเดอนตลาคม 2009 ถงเดอนมนาคม 2012 สภาเทศบาลเมองกลาสโกวไดลงทนกวา 271 ลานปอนดไปกบการสรางสงปลกสรางเพอรองรบ Commonwealth Games ภายใตการใหความส�าคญกบประโยชนทางสงคมและเศรษฐกจในวงกวาง ผลลพธทเกดขนคอ

• มการจางงาน 358 ต�าแหนง ครอบคลมงาน หลายอาชพ หลากทกษะ• ม 149 ต�าแหนงงานทจางผทวางงานยาวนาน และผทออกจากโรงเรยนกลางคน• มบรษททตงอยทกลาสโกว 2,619 บรษททลง ทะเบยนเปนผผลตและจดสงสนคา• เกดการท�าสญญาภาครฐกบธรกจขน 102 ครง (ทงทเปนสญญาแบบท 1, 2, 3) คดเปนรอยละ 42 ของโอกาสการท�าสญญาภาครฐทงหมด สง ตอผลกระทบเชงบวกใหกบเศรษฐกจทองถน

การสนบสนนทางการเงนจากรฐบาลภายใตความแตกตางระหวางประเทศเวลส สกอตแลนด และไอรแลนดเหนอ การสนบสนนทางการเงนสวนใหญส�าหรบกจการเพอสงคมจากรฐบาลสหราชอาณาจกรมกเปนไปผานกองทนทมงเนนเรองการพฒนาศกยภาพ โดยมเปาหมายส�าคญ 2 ประการคอ

1. เพอพฒนากจการใหพรอมรบการลงทน2. เพอสรางความพรอมในการรบสญญาจากภาครฐใน การใหบรการสาธารณะ

FutureBuildersFutureBuilders เปดตวในป 2004 ซงนบเปนกองทนขนาดใหญกองทนแรกภายใตรปแบบน โดยระหวางป 2004 – 2010 กองทนลงทนไปแลวกวา 154 ลานปอนดในเกอบ 500 องคการ ผานรปแบบผสมระหวางการใหเงนใหเปลาเพอพฒนาศกยภาพและเงนกระยะยาว

Investment and Contract Readiness Fund (ICRF)ภายใตการเตบโตของตลาดการลงทนทางสงคม ICRF ซงมขนาดเลกกวากองทนแรกไดถกกอตงขนในป 2010 เพอสนบสนนเงนใหเปลาแกกจการเพอสงคมในการเตรยมความพรอมเพอรบการลงทนหรอแขงขนในการประมลสญญาภาครฐ ภายใตงบประมาณกองทน 10 ลานปอนด ICRF ไดเสนอเงนใหเปลาระหวาง 50,000 – 150,000 ปอนดส�าหรบกจการทมแนวโนมเตบโตสง รปแบบของ ICRF เปนในรปแบบของการน�ากจการเพอสงคมมาท�างานรวมกบองคการทปรกษาทมความเชยวชาญเพอมาประมลเงนสดเพอน�าไปเสรมศกยภาพในการไปตอยอดหาเงนลงทนและประมลสญญาจางตาง ๆ ตามทรฐบาลประกาศ กองทนไดชวย ‘ปลดลอคเงนลงทน 20 ปอนดส�าหรบทก ๆ 1 ปอนดทรฐบาลสนบสนนเงนลงไป’

ในเดอนธนวาคม 2014 Office for Civil Society ไดประกาศแผนในการกอตงมลนธใหมชอ Access ภายใตเงนทน 100 ลานปอนด เพอเสรมศกยภาพใหแกองคการสาธารณกศลตาง ๆ ในการชนะประมลและขยายการเขาถงตลาดการลงทนทางสงคม ซงเปนการตอยอดงานของ ICRF โดยเงนลงทนกอนนจะมาจากเงนคนทไดจากเงนกของกองทน FutureBuilders

การสนบสนนจากรฐบาลในการท�าใหกจการเพอสงคมสามารถพงพาตนเองทางการเงนไดและมความยงยนกถกน�ามาปรบใชกบการลงทนในกจการเพอสงคมทมาจากฐานชมชนเชนกน

CommunityBuilders FundCommunityBuilders Fund ถกกอตงขนโดย Department of Community and Local Government มสถานะเปน กองทน endowment ทม Social Investment Business Foundation เปนเจาของและบรหารจดการ กองทนท�าหนาทสนบสนนใหองคการชมชนในทองถนมความยงยนมากขน ผานรปแบบผสมผสานระหวางการใหเงนก เงนใหเปลา และความชวยเหลอทางธรกจ

แมวาเงนลงทนจากรฐบาลสวนใหญจะเปนไปเพอสรางศกยภาพใหกบกจการเพอสงคมทกอตงมาอยแลว รฐบาลกยงมการจดสรรเงนบางสวนเพอชวยสนบสนนในการพฒนาใหเกดกจการเพอสงคมใหม ๆ ควบคไปกบการสงเสรมใหหนวยงานของรฐออกไปตงธรกจใหมในรปแบบกจการเพอสงคม

“เราจะกาวขามความทาทายเหลานไปไดหากเราท�างานรวมกน ไมใชเฉพาะในสหราชอาณาจกร แตกบกจการเพอสงคมทวโลก”

© British Council 2015 / F126 The British Council is the United Kingdom’s international organisation for cultural relations and educational opportunities.

All images © Mat Wright