وگای تز سیز تاریخی سىت تزقغ پضی در حس خلیج فارس

تاتک تاتاخاوی وبـبوی اـؽ تبـیع ایفا ثقؽ اق اوال

سیىة تاريوذ وبـبوی اـؽ تبـیع غبقبت غیح فبـن

اکزم احمذی وبـبوی اـؽ تبـیع غبقبت غیح فبـن

چکیذ

ثفای خیفی اق آفتبة ث فا ضدبة وی ای تكئییثفلـ یه ؿ پ اوت و ث فا

خك فبؼات و وغتی ؼـ ثفغی مبط خثی ایفا خكایف غیح فبـن ث وبـ ثفؼ ی ؼ و اوتفبؼ اق آ

ایفا ایفای جؼ عی وبیب ثىیبـ ؼـ اق عفیك بخفی ففثی غفثی و اق آ عفف آة بی غیح فبـن ث

ایفایب ثفلـ ـا ث قبی غك، ـثؽ ث وبـ ی ثفؽ و اوتفبؼ اق ای و ؼـ لف آؽ اؽ اـؼ ؽ اوت.

دی فغبـ ثؼ اوت و یب ؼـ ب ایب یك اوتفبؼ ؼـ اقبـ غبلبی، ؾبی دفی ؼـ آثبـ اؼثی، غب

ج پیؽا وفؼ اوت، ف زؽ و فؼ ف غم ای اق خة ثفلـ بی ػ ث اق ثفلـ ؼـ اضی خثی ایفا ـاغؼ ؼات ؼاـؽ؛ ثفغی وبؼ ثفغی تكئیی.لبث ؾوف اوت ا آ ز و اق اثتؽا ـاج پیؽا وفؼ ثب ؽف

او ثیتف تكئیی یك پیؽا وفؼ ؼیی)ضدبة( وپه خیفی اق آفتبة وغتی ثؼ و ثقؽب و و ـت تىفی آ ؼـ ثی قب خثی ایفا ث ـت ـقآؽی خك فف فی زی وبـثفؼی اق آ ی ؼ، و

و بـا ب ی ؼ. ؼـ ای مب وقی ؽ اوت ثب تخ ث ایت خبیب ثفلـ ؼـ پ قب و بثػی اق آ

وبـثفؼ تبـیػی اوتفبؼ اق ثفلـ پفؼاغت ؼ.فق اؿوف اضی ؼـ آ ضبی غیح فبـن ث وبثم تبـیػی اوتقب ی ثبؽ.تطیی(، تطمیمبت یؽای -ضبضف وتبثػب ای)تیفیـي ـؼ اوتفبؼ ؼـ بـي تؽی مب

یه پؽیؽ تبیح ضب اق مب ضبضف ی تاؽ ؼـ ؼـن زی اوتفبؼ اق ثفلـ ؼـ اؼاـ تبـیػی ایفا ث فا اختبفی بیتب تغییف ؼـ وبـوفؼ فقی آ، ؤثف الـ ؼ.

.واض غیح فبـن، قیت آالتقب، ، ثفلـ، ضدبةالب ویؽی :

ژوهشي تاريخ.سال ششم.شماره تیست و دوفصلنامه علمي پ

43

مقذم

ؽ، ثىت ؼی ػتفی اوت و ضدبة پبثفلـ یه ال ففثی اوت ؼاـای قبی وبـثف

طفای عاـق، ففثىتب، ابـات خة غیح فبـن، وغب ... اق آ خ اوت. او ؼـ

ی فب ىمظ ثفلـ ـؼ اوتفبؼ لفاـ ی یفؼ. ثب ث كاـي ثفغی پم ب اوبؼ

اوتفبؼ اق ثفلـ ؼـ یب قب خة ایفا اق قب ضضـ پفتغبی ب ؼـ واض خثی ایفا قی

ؼـ ث عـ فب قب غال ـاج اوتفبؼ اق ای پ ـا افكای یبفت ثفغی یك ىتفي

ىجت ی ؼؽ. فییب قب خثی ایفا ث قب

الق ث ؾوف اوت بففای س ؾبی دی ؼـ اقبـ غؼ اوتفبؼ اق ثفلـ توظ قب

اق ای پ ؼـ آ قب ی خة ایفا ـا ـؼ ى لفاـ ؼاؼ اؽ و ؼیی ث اوتفبؼ

ثبؽ. فؽ ای یك ثف آؽ و ثفلـ تقك ث فف فؼ ایفا جؼ، قیتی ایفای یك ث ضىبة

ؼیف وـبی بخف ث ی آیؽ اوتفبؼ اق آ لؽت ؼیفیی قیبؼی ؽاـؼ ثى اق فف

ػتف ثؼ اوت.دؽ ایفا، غب واض خثی ایفا ؼـ قب بی

آ ز اوتفبؼ اق ثفلـ ث فا ـثؽ ـا ثفای قب ایفای وبو خة ث فا یه اـقي

قففی وفؼ م ضدبة آ ثؼ و غؼ ضدبة ـؼ تأویؽ ؼی اوال لفآ اوت ؼـ

فا ع قب خج پی آ و غبثك ثب فغفت یت ضمیمی قب ىب اوت آ ـا ث

یه ضدبة ـؼ تأویؽ تأییؽ لفاـ ؼاؼ. زبى ؼـ ثفغی اضی خثی غیح فبـن ثفلـ بیی

ثؽ و تب پبیی قابی قب ـا ی پبؽ ـا بؽ ی وی.

مسأل تحقیق:

آیب ثفلـ فمظ خج تكئیی ؼاـؼ یب ث وبـوفؼ ؼیی آ ث ؾـ ضدبة یك تخ ی ؼ؟-1

یب ثفلـ ث فا یه پ، ػ قب ایفای ثؼ اوت یب اق غبـج فقبی ایفا اـؼ آ -2

ؽ توظ قب ایفای ـاج پیؽا وفؼ اوت؟

م ففی اختبفی، ثفلـ پی ث فا یه ـفتبـ ؼـ ع تبـیع ز ثؼ اوت؟ -3

ؼـ خة ایفا فیت ؼاـؼ تب و ث ثب تخ ث ایى ثفلـ ث فا یه پ وبثم تطمیك:

ـت فی ىتؽ وبثم ـاج تأثف آ ؼـ ثی قب آ ؼیبـ ـؼ تفط تطمیك لفاـ

ففت وبـبی تطمیمی ىتم ؼـ ای غ لی بزیك ی ثبؽ.

نگاهي تر سیر تاريخي سنت ترقع پوشي در حوزه خلیج فارس

43

امیت تحقیق:

ة وغتی ـؼ اوتفبؼ لفاـ ی ز فبی خت ؽ تب ثفلـ و اثتؽا ثفای خیفی اق آفتب

ففت ث فا یه قیت ثفای قب غفش ؼ.

اذاف تحقیق:

ثفـوی ویف تبـیػی قبیی ـاج ثفلـ ث فا یه پ ؼـ ثی قب خة ایفا.-

ثفـوی ؼالی تغییف وبـوفؼ ثفلـ اق ى ضدبة آ ث ى تكئیی بیی. -

فا ففة ؼـ ـاج بخب غبـخی ث ایفا ؼـ تثجیت ثفلـ ث فا یه ثفـوی م بخ -

ـفتبـ اختبفی.

الف( يج تسمی تزقغ:

تجی ت و ففثی، س ؼیا ثفلـ ث قبی ـثؽ قب، ؼـ ا ففثی ثؼ ؼـ

ففة ث وبـ ـفت بق« ـی ثؽ» « خبق وتـ»فی، ث قبی طبش خ قفیاثاقالء

ث وبـ ی ثفؽ. وبـثفؼ و « ـثؽ»(. ایفایب ثفلـ ـا ث قبی غك63 ،1345اوت.) ؼقی ،

ثفلـ ؼـ آثبـ لؽیی پبـوی ث: ضؽؼاقب، تبـیع ثیمی ؼیا بفغىف، ثیتف ث قبی

ت ثیم ؼـ تجیبت ـثؽ وتـ ثؼ اوت، اب اق لف دفی و ثفلـ ؼـ غكیب

اوتقبـ ب، آ ث قبی ـثؽ قب بؽا اوتفبؼ فؼیؽ ثب افبؽی ث: قؼ، ثفافىؽ،

. فغبـ؛5،135،221، 1368 ؛ؽ ...... فا ؽ.)ـ.ن: غبلبیثىت، ثفؼات، ففت، ؼـی

(. 132، 1371. ضبفؼ؛366،377،445،592،612،728، 1340. وقؽی؛542، 1362

ـوتبیی جؼ اوت، فی قب ثفلـ ث قب خا فی اغتب ؼات ب پیفقب

،ث 65 ، 1345ی ثفای اوتفبؼ اق آ ثفای ای ؼ لف خؼ ؽات اوت.)ؼقی، قفزؽ و

ى ، ط اب وتـا اعالفی ؼـ ؼوت یىت، م اق ففیكـ(. ؼـثبـ ى عفق ؼغت ـثؽ

ؼغت تكیی زی پیؽ ثفلـ)ث قبی ـثؽ قب( ؼـ قببی ػتف ؼـ وفقی

بی اوالی تؿ قیبؼی ؼات اوت.

فت ی ؼ و ثفلـ توظ اوبفیی ب ؼـ لیب بیب ثف فی والخم ث ؾـ فؽ بوبیی

بفیی ب ای فؼبی ثؼؽ و اق ثفلـ ؼـ ایفا توظ آب ـؼ اوتفبؼ لفاـ ففت ؿا او

ؼـ قب ضى جبش ثیتف اوبثف ؼیف ث یب » بى فكی اوتفآثبؼی ی یىؽزاوتفبؼ وفؼؽ.

ژوهشي تاريخ.سال ششم.شماره تیست و دوفصلنامه علمي پ

43

فؼ ؼـ ی آؽؽ ثفای آى وىی ایب ـا بوؽ پیوت پفؼ ثف ـت ی افىؽؽ و آفا

یفت .)یفقا « ـفمب»ضى جبش فؽائیب پیفا غؼ ـا ثفلـ ی فتؽ ؼـ آ ـقبـ

( 9، بـ1345طؽفی زبـؼی،

ای اق خة ایفا ثفلـ ـا ث اىب ػتفی تفؼ ی وؽ. فؼ غم ثؽـ فؼ ف غم

یقی batal ث ثفلـ ثت)ثب فتص ضفف ا تبء ض(، و ؼـ قثب ففثی ث قبی ثت

ای س پفبط، پفؾق، ضدبة پبؽ ؼاـؼ. لغـ وؽ، ثفیؽ ؽ اوت یك قبی

فؼب بضی فكب ب ثفلـ یب ثفلقب ـا borkeوبوب ضق وبضی ثزىتب ث آ ثفو

فؼ بعك ی ثبؽ. ث وبـ ی ثفؽ و اجت ب ثبیؽ ثؽای ؾـ اق ثت، ثفو ثفلقب ب ثفلـ

ی یؽ. tabileب ثؽـ خة اوتب فبـن)الـوتب( تجی

ب( مىطاء تزقغ: اؽ زبى قب یب لؽی زف غؼ ـا ث وـ یب ثبوتب ـا بء اوتقب ثفلـ ؼاىت

غبی اق یب ثب ـپي اؽ یك قب بعكای اق ـوفی غؼ ی پبؽوی

بفت ی ؽ غؼ ـا اق ؼیفا ی koosvarkoosػ و ؼـ خكایف ون اـون

ای (. قب فییمی یك بؽ قب یب ـی غؼ ـا ثب پبـز23، 1371پبؽؽ.)اد ـق،

(.24، ب لفك ـ ی پبؽؽ)

-وتب تب ث افق، ى بی یب اق ثفلـ اوتفبؼ ی وفؼث افتمبؼ ؤف ویف تبـیػی ثفلـ اق ثب

( تب لف یبقؼ، اق ثفلـ اثفی جؼ اؽ 63، 1345ؼقی، (. ث فت ؼقی)87، باؽ)

ؼـ یب فبیف فی فی مبة ـایح ثؼ .ؼاقؼ اوت اوتفبؼ اق آ فثط ث اای لف

ایىت و ؼ ثفیؽی ثفای ؼیؽ ز ب ؼاـؼ. ب پبـز اوت و ثی جبت ث ثفلـ یىت

ای اق پفؼ»یه ففاىی، اق ثفلـ ث فا ؼـ وؽ ؼاقؼ/دؽ وت ؼبثف، وففب

اوت. یت تیفی اق و قب ؼـ غبـج اق غب اوتفبؼ ی وؽ، ب ثفؼ« وتب وفیؽبقن

اق ثؽ ـا پبؽ ؼاؼ و ثفلقی ویب، زف یی یه ق فی عجم توظ ب

(.باوت)

ـ تفبت خه ؿ ؼغت ثفلـ ؼـ یب قب عجم بی ثبال، توظ پبیی خا

یب ثبق بؽب غبؽا پیبجف ) ( ثفلـ وجك ی پیؽؽ، و اجت ثبیؽ ث ػتف ثؼ اوت.

نگاهي تر سیر تاريخي سنت ترقع پوشي در حوزه خلیج فارس

43

اف بء اوتقب ثفلـ ؼـ یب قب یبی (.64، بخ وفؼ)ؼـ قب م غجف ت

فییمی ؼاىت ؼ، ویف ابف تفیح اوتفبؼ اق آ ـا ؼـ یب فؼب اوپبیب، طفای عاـق،

بی ؼـیبی ففثىتب، ابـت خة غیح فبـن، وغت ی فب ىمظ یك په وفا

فا ثبیؽ خىتد وفؼ.غیح فبـن آة بی ى

ج( امیت تزقغ ي حجاب اس وظز اسالم

، و ثفغبوت اق ضمبیك ؼی ثؼ ث فا پبوػی ثجت « ضدبة ففبف» جبیبی ث

ضمیمی ث یبق بی ؼـی ثبقت ث فای بی فغفی خبق اىبی ی ثبؽ و والت،

اؼ اختبؿ یىف ی وبقؼ اتػبة ضدبة ؼـ الـ تب ـا ایت، قیت وب ـا ؼـ غب

ـویؽ ث وب وقبؼت ای اوت، جبی ـی بی ای ضمیمت اق ثغ لفآ اضبؼیث لبث

ؼوتفوی اوت.

ضدبة اق ؼ ثقؽ غی اغالضی لبث تقفیف اوت. ؼـ ثقؽ غی ث قی پ فب

اطدبة: اىتف... اطدبة او ب » وت؛ زب و اث ؾـ ی یىؽ:یب ؼ زیك قب ؽ ا

اث ؾـ، « ) اضتدت ث ب و ب ضب ثی یئی: ضدبة.... و ئ ـ یئب فمؽ ضدج...

2000 ، 36 ).

ؽ ثب آ ادب ی یفؼ ف یی پبیؽ اوت او زیكی اوت و پببضدبة ث ق»

ی و بـ زیك ؼیف ؼ ا ـا و یب ؼ زیك، خؽایی ی اؽاقؼ، ضدبة یؽ ف زیك زیكی

وـ « ) ثیب ثیه ضدبة » غؽاؽ ب ی ففبیؽ: ت ؼ اوت.ؼـ خبیی ؼیف ضد

یك ثؽی قب ث « یب ب ب ضبخك فب ای ؼـ ط ؼی خؼ ؼاـؼ »( 5فت: آی

بـ ـفت اوت.و

یؽ غفی ال ضدبة ـا ثب تأویؽ ثف ف پ ث وبـ ی ثفؼ. و ضدبة ث قی

بیؽ ث آ پیؽ اوت ث قی پفؼ ضبخت اب غبت اوتقب آ ث قبی پفؼ اوت،

و اق عفیك بة بیؽ ی ؼضد ی اوت. ثب ثف قی غت آ پؼی و پفؼ ثفای پ

ـت ثپؿیفؼ. پت پفؼ الـ ؽ

ضتی » ؼـ لفآ وفی ؼـ ؼاوتب ویب، غفة غـیؽ ث ای ى تیف ؽ اوت:

«.(. تب آ لتی و غـیؽ ؼـ پت پفؼ ػفی ؽ 32وـ : آی « ) تـات ثبطدبة

ژوهشي تاريخ.سال ششم.شماره تیست و دوفصلنامه علمي پ

43

فپفؼ، وتف، مبثی و قب ز» ؼـ وتت غت فبـوی ثفای ال ضدبة قبی ػتفی س:

«. ) ثؽا ی پبؽ غؼ ـا ث آ ی پبؽ، ـی ثؽ، ثفلـ، زبؼـی و قب وفتب پبی غؼ ـا

ث وبـ ثفؼ ؽ اوت. اب ؼـ لفآ ضؽیث ( 557 ، 1367( )فیؽ، 1340، 1379قی،

آ پیؽا ىفؼ اوت. ثب تخ قبی غی آ ث وبـ ـفت قبی غبی غیف اق

]ـؼ اوتقب و » ی یىؽ:« پ » ف آ ث ی تغی« وتف » یؽ غفی ؼـ ـؼ ال

ضدبة ؼـ ـؼ پ ق یه اغالش ىجتب خؽیؽی اوت. ؼـ لؽی [وتف ث پ ؼـ ف

ثتف ای ..اوت. و ث قی پ اوت ث وبـ ـفت« وتف » ػب ؼـ اغالش فمبء، و

پ ق ثؼ و ای و ف ی ؽ ب ی ب و پ ـا ث وبـ ی ثفؼی...

ثپبؽ ث خ فی ؼـ اوال ای اوت و ق ؼـ قبفت غؼ ثب فؼا ثؽ غؼ ـا

( 64، 1353غفی، «. ) غؼبیی پفؼاقؼ

لج اق اوال ث فؼا ایفا ثبوتب ل یؼ ؽ ابـ یؽ غفی اق الا ؼاـای ضدبة

ی وؽ قتمؽ اوت ضدبة آب اق آس و ؼـ لب اوال آؽ اوت وػت تف ثؼ اب اففاة

(5ی وؽ)ب، اق اوال فا ؼاؽ ضدبة ؼـ یب آب ـا په خبی ـا فبلؽ ضدبة ی

ـ اضكاة ث فاضت ضش ثیب ؽ اوت. ىت وـ بی ضدبة ؼـ وال اهلل دیؽ ؼـ

غبثك ثب فغفت یت ضمیمی ی ؼـ ثفـوی ضدبة اق ؾف ؼی اوال، ای اوت و ف

قب اوت و تب ته ثقؽی یىت؛ ثى اثقبؼ خات ػیت ق ىب ؼـ ثقؽ بؼی

قی ـا ؽ ؾف لفاـ ؼاؼ اوت.

ضدبة ث قبی یه ـفتبـ اىبی ؼـ ع تبـیع ثب ففاق یت بی ففاای فا ثؼ

فای بی ػتفی ؼـ ف ؼـ ثف ؿ ضدبة اففاؼ ؤثف ثؼ اوت. افز ـو ضدبة ؼـ ثی

ص فو ثؼ اوت. اوال تب اضالا غیف ففة بؽ ایفا ثبوتب، اـپب، ل یؼ، ؽ

خیفی اق اففاط تففیظ بیی و ؼـ ع تبـیع ؼـ لب ضدبة جؼ اوت، ثى ؼـ خت

آ ت بت آ ـا ث ـؼ ضدبة ثخؼ آؽ ثؼ، ث لبؽ وفؼ تؾی تػفیف

تقبؼ، طیص تبوت ثب فغفت اىبی ق اـائ ؼ اوت.ـتی

وـ ـ آیبت حجاب در نگاه:اوال ث زؽ ؼوت تمىی ی ؼ: ضدبة اق ؾف لفآ

: وـ ـ حجاب در رفتار .32: وـ اضكاة آی حجاب در گفتار، 19؛ وـ مب آی 3031

، ثفای آ و وىی ضفی 53: وـ اضكاة آی حجاب در قلة، 33، وـ اضكاة آی 31آی

نگاهي تر سیر تاريخي سنت ترقع پوشي در حوزه خلیج فارس

43

ففاؼ بطف ث ؼـوتی ـفبیت ؼ ضیغ ضدبة پ ـا ی تقب ثب اای ـا ؼـ ضیغ

ی تمی بیؽ ؼـ ای قی، تىبص تىب ـا ؽضفؼ وؽ، الق اوت ثقؽ لجی ضدبة ـا خ

(.6315، 1377ـی فی، یؽاـؼ و ؼـاق ؼ، ز اوت ؼ وتبة ز اوت.)طؽ

ال ؼـ ففثىتب، ضدبة ث فا یه پ وـ ؽ پی اق ؽـ ىتفي ؼی ازبى اب

وب ؼـ خكیف اقفة ق جؼ ؼـ وب پد دفی آیبتی ـاخـ ث ضدبة ثف پیبجف بق

فؼیؽ اق آ په ـؼ تأویؽ اوال پیبجف لفاـ ففت زفا و ضدبة فال ثف تؿیت

پ ث فا یه یت ضؽفب ثی افىبؼ االش قففی ؽ اق آدبیی و ضدبة

ـؼ تأویؽ ؼی اوال لفاـ ففت زبؼـ ثفلـ یك ق ت ث فا یه اف غة

و آـؼ ؽ اوت قب ب طجت ثب فؼا ب طف ـی غؼ ـا ثپبؽ، ضبیت ؽ زب

.و ای غؼ ث فی ی تاؽ ث فا تفیح ـثؽ یب ثفلـ تمی ؼ

ثىیبـی اق قفای وؽ بی یب قتمؽؽ ثفلـ ضدبة وب جؼ ضدت آففی یك یىت، ثى

اؽ، اب ثفغی ؼیف اؽ، ؿا آفا تمجیص وفؼب آففی اوت آفا اق ؾف اوالی فت ایك ؼاىت

آ اضبؼیث اوت اق قفا آفا ضدبة ؼاىت ضدت آففی؛ اب آس و ایت ؼاـؼ تأویؽ لف

(30-32، 1371اؽ.)اد ـق، و ث ىأ ضدبة تخ تأویؽ وفؼ

د( تزقغ در ادب پارسی

پفؼاغت ث ال ثفلـ ؼـ اقبـ اؼیجب بففا ایفای وؽ دفی س غبلبی،

.. ؼی ثف ایت ؾبی فغبـ ؼـ وؽ فت دفی په اق آ ؼـ اقبـ وقؽی ضبفؼ,.

ـاج ای پؽیؽ اختبفی ؼـ آ ایب ؼاـؼ.

تخ تقك ؼـ ای غ ؾفات ػتف تفبت ای بففا ؼـ ـؼ ثفلـ ىت لبث

آ ث فف اوت زب و ثفغی آ ـا ؽش ثفغی آ ـا ىیؽ اؽ ؼی آ تقك یب فؽ تقك

ب ؼـ غ ضدبثی و ثفلـ یب آب قق ث خؼ ایفای یب ؾفات ػی آ

فا ؽ اوت.ی آـؼ.

ـك بـوتب بی ـا بیؽ قیت ـ ثفاؽاقؼ بـیی و ؼاـ اف ثفل

(3، 1387، ) فغبـ

ژوهشي تاريخ.سال ششم.شماره تیست و دوفصلنامه علمي پ

34

وفقی غب بپـ ؼ ث غبـج اق ایفاضالت بپـ ا ق قب ثفلـ ا ثفغی قتمؽؽ

اـؼ ایفا ؽ ؿا آ ـا تقك ث فف ایفای ؽاىت ضتی آ ـا ث فا قیتی اففاة

ثفای قب یك ث ضىبة ی آـؼ:

وبی ی زؽ ثؼ آفتبة ىی مبة ای ؽی ثفلـ

و بـؼ ز قغ آدب كؽی ی ق ثفلـ یىتب ثف ـی ثؽ

(157، 1344) غى ؾبی،

و ضبختؽ ثفلـ یىت غـیؽ ة خیؽ ثفلـ اق طفاثف افىؽ

(336 ،1344) غى ؾبی،

ؼـ ثفؼ آ خب ثىؽ ف ح و ثفلقی پؽ

(472 ، 1344) غى ؾبی،

ؼـ ثفغی اقبـ بی خؼ ثفلـ فبك ـا ی آقاـؼ قیفا فعی ؼؽاؼی ای اوت و ثی بؽف

ؾـ یر ضدبة پفؼ ای جبؽ ای تب فط یه ـی ی ثبؽ:

تب ؽفی بؽی د جتال ـا ای وبي ثفافتبؼی ثفلـ ق ـی یی

(24، 1386) وقؽی،

ی ؼثی لفاـی قتمؽ اوت ؼیؽ خب یبـ ثبفث ایدبؼ فت ضبفؼ

آـؼ آت ـیت ز وپؽ و ثفل فلـ ثب ضبخت غفة ی یىت ت ث

(204 ، 1381 ) ضبفؼ،

ی وپه ؼـ یی یفی ؾبفی تىفاـ و ثفلـ ؼـ غىف الق ث تضیص اوت و ثیت

ی ثبؽ.د

نگاهي تر سیر تاريخي سنت ترقع پوشي در حوزه خلیج فارس

34

( تأثیز ماجزت در تسع سىت تزقغ پضی:

بخفت فی اق فؼ ثیبثب عاـق) و یب پیؽ ثفلـ ؼـ ثی آب فو ثؼ اوت(

ی ث ای ب وجت اتمب وت ثفلـ پث مبط ػتف ففثىتب، فب وفا بی ؼـیبی ف

طبػ ى فف ث بی تفبت ػتفی وبغت ؽ. اضی ؽ اؽن اؽن ثفلـ ث

اق آ خبیی و ثفغی طممب أ ای ای پ ـا یب ؼاىت اؽ اتمب آ ـا اق یب ث

وپه طفای عاـق ثفثف وفا بی ففثىتب، فب ثبالغف ث وفا بی بی اوپبیب

ثفلـ ؼـ عاـق ثفثف تب خج ضدبة ـییفی ؽات، ثى غیح فبـن ؾوف وفؼ اؽ

وی وپه خیفی اق تبث آفتبة غبعف ضفؼ زف اق ثبؼبی ف ثیتف ثاوتقب آ

بیب ؾوف اوت و اتمب وت ثفلـ پی ؼـ ایفا ث قب وبوبیب ث طفا ثؼ اوت.

اق پبؼبب آ وى و ؼـ وففبی خی ب ث وفقی ؼـا ففبفایی بپـ ا ؼ

اففاة اتمب اوفای ففة ث ایفا ـت ففت اوت. یب اوفای ففة ؼـ اضی غقوتب

اوىب ؼاؼ ؽ پفاوؽ تؽ زبى ؼـ قب ـؼ اوال ث ایفا ثیتفی خقیت فقی

آ بیؽ ث ؼی كؼیىی ث فاوك غالفت اق ؽی تب اففاة یك ؼـ غقوتب اوىب یبفتؽ

وف ثغؽاؼ ثؼ اوت اجت ث وبثم وىت اففاة ؼـ آ بضی اق وفقی ایفا فثط

ی ؽ اوت. ىی یىت و اوتقب ثفلـ تقك ث ایفایب یىت ؼـ تاـیع اختبفی یك ث

آ ثف ی غـی.

فق ف بی ماؼی ففة ؼـ غقوتب فؽتب فبلؽ ثفلـ ی ثبؽ ای بیؽ ث ای ا

ؼی ثبؽ و ثفلـ خكء فبؼات تب اففاة جؼ اوت، اب افق ؼـ اضی خثی ایفا اضی

ـوتب فی غبثك ثب ف ـوی ؿ ثؼ و ؼـ فغیح فبـن اق ػ بی قب

ثغـیى او ثفلـ ـؼ اوتفبؼ قب خة غیح فبـن فبف » ففق ی وؽ. ـ آ

(. 47ضدبة خة، بـ « ) ؼـغب آغت ث ی اوت

ؼـ لؽی پبـز ثفلـ اق ؽ ث فا تطف، توظ ؼـیبـؼا ث اـغب آـؼ ؽ ؼـ ایفا

قب لجی. ؽ آ ثفای ـت ث یه پ طف ث ففؼ تجؽی ی

توظ اوبفییب تبـیع ؼلیك ـؼ ثفلـ ث ایفا ؼـ ؼوت یىت اب ىت ث اوتفبؼ اق آ

قب ب ثیف ـفت اق غب ؼـ ضدبة ثؼ »وپه ؼـ ؼـ غ ثب ث فت ثبـتؽ اپفو

ژوهشي تاريخ.سال ششم.شماره تیست و دوفصلنامه علمي پ

34

ت آ ب بیب ی ؽ وتف ؼـ ثفلـ ثف ـظ ی افىؽؽ ث عـی و یر اق ـ

(. 396، 1351) اپف، «قبثف ـفت آؽ ی وفؼؽ

ؼـ قب د پفتغبی ب ثقؽ اق آ ایىی ب ث خة ایفا اوتفبؼ اق آ توظ سی

قب خة ث یم غغ فكب خكایف آ ث فا ضدبة ضبفف اتفبق ؾف خؼ ؼاـؼ.ؼـ

ؼایف اقبـف الـن ؼـ ـؼ ای پ یك اعالفبتی ؼـ ؼوت اوت.

تزقغ اس لحاظ تزش ساختمان در استان زمشگان ت ضزح سیز قاتل طثق تىذیست:ي(

ثفلـ ثبا ثذ وفا بی ؼـیبی فب، ؼـ فوتب خبوه -1

ثفلـ ثبا ثؽـفجبن -2

الت,...ثفلـ ثبا ـوتبیی ثؽـفجبن ؼـ وبـ، و -3

ؼا و ه ثؽی ؼاـؼ.ؽی) ث خكء فوك بثؽی(، ثزیف، ثؽ وبـثفلـ ثبا بث -4

، 1371، ثفلـ ثبا ثؽـبی یت و، خكیف بی وی، ؽـاثی، الا, ...)اد ـق -5

78 -77)

بؼ و غبجب ثفلـ بی لی ؼـ فی تؿ اق ؾف وبغتبـ وی جی ث ىتؽ، ففی و

ـی آ ث وبـ ی ـؼ تب ؼـ ثفي ط ز ب ، فا ثی یح ؼغت تكئیی ای

ب، ى ؽبفی طیغی آ ثب تفبت اؽ. ـ تبی ای ثفلـ ب یىىب اوت

ی و یه ؿ ـ ییبیی اوت ـ نیل ترقعپبـز بی ثفلـ ـا ثب ـ بی ثفاق ث ب

ـا ی پبؽ ثبفث یؼ یؽ اوت تمفیجب تب كؼیىی يوؽ.ثفلـ الفتی ب وی و

ز ب ثیتف ؼ.

ؼـ خكیف ل لؽـی تفبت تف اوت، ؼـ ای ثفلـ فال ثف ز ب « ىب ـ» ثفلـ قب

بقوی اوت و ـی وبال ػ اوت. ثفلـ خكایف غیح فبـن وتب ب اـبی

اثفب ثیی ـا ی پبؽ اـ ىجتب پی و ت ب ـا اق ؾف پب ی ؼاـؼ.

بؽ اوت و پبیی آ ث ـت 8ؼاـای قای ثبق ، ویب ب اق زف اوت،یـپبـز ثفلقجؽ

پنگ ؽ ث ب زثی و اق ػ تی ی ؼ ؼـ لىت وظ ؼ ز لفاـ ی ؼ طی اوت

ای ؼـ بعك ؼیف فكب ث یبة خبوه ففق ی وؽ. مغ؛

نگاهي تر سیر تاريخي سنت ترقع پوشي در حوزه خلیج فارس

34

وبغت ی ؼ « جوغن زری» ثؽ ثفلـ و ث آ لیغب فت ی ؼ ثب وبی غبی ث ب

ثفای ثىت ثفلـ ث ؼـ وف.اتػبة ـ ثفلـ ب خبیب اختبفی عبیف ففؼ ـا ػ ی

(.47بـ ، وؽ) ضدبة خة

( وقص روگ تزقغ در معىا ي تعییه جایگا آن:س

ظ وی ای ثفای تكئی قیجبیی یىت. ف ـی ف یم ای ـ ثفلـ ثفای قب خة فم

ؼات وت غبی ـا اق ؿت تب ضب ؼـ غؼ ؼاـؼ. ثبـ قبیی ای ـ ب ـا ی تا تمفیجب

وی ؼـ وفاوف واض غیح فبـن ؼیؽ؛ ثال ثفلـ ىی وب ی ث عـ یىىب ثب تفبت ب

و خى اق پبـز ىی اوت ػ ق بی بت قؼ اوت) قبی و فاب فؼ

ثبؽ (. پیف قب غم ثبفؼ ای ـ اق ثفلـ ـا ی ثف زف ؼاـؽ.

اوتفبؼ ی ؼ لی ثزىتب وت ؼـ ثػ خة فلفك ث ثفلـ ثزی قفف ا ثفلـ

ػ قب تأ اوت و ؼـ غب ثیف اق غب اوتفبؼ ی وؽ.ثفلـ قـىی

ػ ؼغتفا دفؼ یب فمؽ وفؼ اوت غبجب وبؼ ثؽ تكئی اوت. بی ای ؿ ثفلـ ـا

اوتفبؼ ی ؼ ثب ؿ قب اوتفبؼ ی وؽ، ویب یىت ثیتف ؼـ ایب طف فف

ؼغتفا اي لؽـی تفبت اوت ز ؼاـای تكئیبت ی ثبؽ. ـ ؼیف ثفلـ و ف غبی

ؼاـؼ بـدی اوت، و آ ـا ثیتف ؼغتفا ث ـت ی قؽ، اب ثبا تبق ففن ثب

ـ ای ثفلـ ایبف عال تكئیبتی ثیتف تب ؽت ب اوتفبؼ ی وؽ غب ایب ففوی اوت. ؼ

. یك ن: 123117بفت تكئی اوتفبؼ ی ؼ.) ضىیی، پالن عال ع اثفی ثفای ث

(. 47 ، بـ یك ن: ضدبة خة27 ، 1371، اد ـق

ثفلـ اافی ؼاـؼ؛ ثقضی پ ثكـي و ـت ـا ی پبؽ تب ؼ وـاظ ؼـ مبث

تب لىتی اق ز ب اثفب ثمی ثفلـ ب بقن لیغبی ثؼ خؼ ؼاـؼ ز ب ؼـ آ

(. ؼـ د ثىتىی یك ؼـ الـوتب فبـن ثت ثفلـ ـا تجی 435ـا ی یفؼ) ـثػ ،

(. قب ـؼای اق ثفلـ اوتفبؼ ی وؽ فمظ ؼـ لؽی 133 ، 1371ی یؽ) اد ـق،

اب ثفو یب ثفلـ اق پبن وتی (. 244 ، 1384ـثؽ ثف ـت ی قؼ اؽ) ضؽ، فی

(. 244، 1380قب ثی خكیف وی اوت) قتؽی،

ژوهشي تاريخ.سال ششم.شماره تیست و دوفصلنامه علمي پ

33

فی ثفلـ ػ غب بی ثفتؽ غیح فبـن، ؼـ ای تیف لیغب ب ث غثی

بی ؼاؼ ؽ اوت .

ثفلـ ؼغتفا دفؼ

نگاهي تر سیر تاريخي سنت ترقع پوشي در حوزه خلیج فارس

33

ثفلـ غب بی ثی

ثفلـ غب بی تأ

ژوهشي تاريخ.سال ششم.شماره تیست و دوفصلنامه علمي پ

33

اواع تزقغ:

ػـؼ ـوتبیی ؼـ بعمی س یبة، خبوه، ل ثفلـ ضبال ثیتف ؼـ ثی قب وب

ثیتفی ؼاـؼ ؼـ ؼ اق آ ؼـ ثی قب ا وت عففؽاـابثؽـفجبن اوتفبؼ ی ؼ اب اوتف

ثی ؼغتفا ى ضبضف فكب ثیتف خج تكئیی ؼاـؼ. اوتفبؼ اق ثفلـ ف ـق عففؽاـا وتفی

ی وؽ ى خؽیؽ ثب پ افقی اوتفبؼ اق ای پ ـا ث ضبی ثفؼ اؽ آ ـا پیؽا

ؽ.ؼ ی وبثیتف ؼـ فاو بی آییی غب، خ ب ففوی ب اوتف

اوتفبؼ اق ثفلـ، ثؽ جبن ػ قب واض غیح فبـن ث تبیی قی ی ؼؽ. ب ؼـ

ایدب ااؿ ثفلـ ـا ث طبػ ى قیجبیی فغثیت آ تمىی ثؽی ی وی.

ثفلـ قب ثطفیی، لغفی، ویتی و ى اضؽی ؼاـؽ. -1

ثفلـ قب ابـات تطؽ ففثی -2

ی فب ثفلـ قب ثبؼی -3

ثفلـ قب واض ثبع فب ىمظ و جی ث ثفلـ قب ففة ابـات تطؽ -4

ففثی اوت.

ثفلـ قب ثذ وبو ىفا -5

ثفلـ قب ثؽـفجبن -6

بـ والت ...فلـ قب ـوتبیی ثؽـفجبن ؼـ وث -7

فوك بثؽی ثزیف ثؽ وبـؼاثفلـ قب بثؽی ث خك -8

ب ثبؼـ یجى فوتب ثؽـ ثفلـ ق -9

ـؼ اوتفبؼ ـوتبئیب یفتفی ؿ ثفلـ ب ثفلـ ـ یب ااؿ ثفلـ ؾوف ؽ، زف ؼ

ثؽـفجبن اففاة ثؽی فب اوت قیجبتفی ؿ ثفلـ ؼـ وبض ب غیح فبـن ثفلـ قب

وتبئیب ؿ ثفلـ ـا قب وبضی ـثطبـ یق ؿت ففة قثب ثؽـ اوت. قت تفی

غفج تفی ؿ ثفلـ، ثت بخفی ثطفیی ثؽـ ثؽـفجبن ؼاـؽ اب پفكی تفی پف

(. 27-7828، 1371قب ابـات تطؽ ففثی اوت.) اد ـق؛

نگاهي تر سیر تاريخي سنت ترقع پوشي در حوزه خلیج فارس

33

تیف یه ق ثؽـی ثب پ طی

وتیج:

و ث فا لقیت خغفافیبیی فؼ ف وفقیی ؼـ ى م ؼی ثبـب آؼاة

یفی ؿ پ آب ؼـ ع تبـیع ثىیبـ ؤثف ؼاـای ایت ی ثبؽ اق خ فای ؼیف

و ؼـ اتػبة ؿ ى جبن ؤثف اوت تأثیف تأثفات ففی اوت و ؼـ اـتجبط ثب تؽبی

ف بخفت الای ث یه غم ب ثف اثف پؿیفي لی ب ضب ؽ، و ب ثف اث

بخف ؼـ یه وفقی ث لؿ ی پیؽؼ و ؼـ ای یب جبیؽ اق طیظ خغفافیبیی فایظ آة

غبف ؽ زفا و فبی ب آثبـ آ ثف ـی اجى ایی ؼـ اتػبة ؿ ى پ

تأثیفؿاـ اوت.

ؽ لفائ ث ؼوت ی آیؽ ایىت و ثفلـ ث ى غب افقی آ اق اق آ ز ا

قب غؼبیی ی فبؼات ففة ثؼ اوت توظ آب ث فا یه پ یب قیت ثف زف

ؼـ تبی غم غبـیب ب اففیمب تب اوپبیب ث ؼالی بخفت تبخ ؼـ ع وفؼ

ف زؽ ثفغی بثـ اوتفبؼ اق ـی ثؽ ـا ؼـ قب ثبوتب ث یبیب ىجت ؼـ فؼیؽ. بتبـیع

یبیب ثفغی ؼیف الا ضدبة خؼ ؼات ثب یفایب ثبوتب، زفا و ؼـ یب ا .ی ؼؽ

ژوهشي تاريخ.سال ششم.شماره تیست و دوفصلنامه علمي پ

33

ف ى آ ب آب ثیب جؼ اؽ، ثى ثب ؽـ ؼی جی اوال تىفی فؾ آ ؼـ

بب تفی ـؼ تخ لفاـ ففت تبـ فق اؿوف م ضدبة ؼـ خاـ ثفی ث ـت فخا

اق ثفغی اففاط تففیظ ب خیفی ث ف آؽ ؼـ ایفا یك آ ـا ث قب وبوبیب ؼـا

بپـ ا ؼ وبوبی و ثىیبـی اق اففاة اویف ـا ؼـ غقوتب افقی وبو وفؼ ىجت ی

ؽ.ؼ

ثفلـ ؼـ غیح فبـن توظ الا بخف ففة ؼـ ثبؼـ خكایف ـوتبب پفاوؽ فؼیؽ

ای بعك ض ایى اق ثفلـ اثكاـ آ ث ؼـ ثؼؽ آ ـا پؿیففت قب ایفای ثی وبو

ی ایفا اوتقب ی زبى ؼـ ؼـ غ ثبثف اوبؼ خؼ ثفل توظ قب ؼـ تبابف ؼاؼؽ

بخفا ففة ث ای غم اثتؽا ث ى تكئیی وپه ؼـ اؼاـ ؿا ثفلـ اق وغبت ؽ اوت.

ػتف ث فا ضدبة اوتفبؼ ؽ.

ی ثت ت پي ـپي قب ففة ففة قاؼ ب ثؼ اوت. بی قفاء ثفلـ، ث خك

ـ ثفلـ ـا مبة یب ـثؽ ب بؼ اؽ ثفلـ ثت ـا طی وػیب الـوتب خة و

ث ب مبة ـثؽ ث اوتقبـ ففت اؽ. الب طؽ بی بفف قتمؽ اوت و ثفلـ ضدبة

یىت ی تاؽ ثبؽ و ؼـ ای ضؿ اغتالف ؾف خؼ ؼاـؼ زفا و فؽ ای قتمؽ ث م

آ ـا ثفای ضفؼ ضدبة ی ؼاؽ. ضدبة ثفلـ ىتؽ ؿا

قب ففة وپه قب ایفای واض غیح فبـن اق ثفلـ ثفای ػىت آس و ى اوت

ضفؼ پوت اق آویت آفتبة وغتی ثبؼبی ف وقا ث فا فؼ غبن وؼ ی خىت

ؼـ ؼـ اغیف و ثقؽب عی ـؼ الا بخ تفن غ اؽ اوتفبؼ ی وفؼ اؽ

ى تكئیی آ ـؼ تخ لفاـ افق قؽ ضدبة آ ثیتف تخ ؽ، اـپبییب ث ث

اوت. اؽوی تغییف وبـوفؼ ؼاؼ ففت

او ؼـ ثىیبـی بعك خثی ایفا ثفلـ ـت تكئیی پیؽا وفؼ اوت ثىیبـ فا لیت ی

وجبة اق وتی ؼـ پ افقی س ثىیبـی ا ثبؽ زی اوثف ؼغتفا خا ثب

اوتفبؼ ی وؽ و ؼی آ ـا ثبیؽ ؼـ ـؽ پیففت تىلی ـا بی ایفا اق ثفلـ

ؾبیف آ خىتد وفؼ.یك ؽفایی اق فب آفتبة وغتی خیفی ػتف

فبؼ ی ؼ ؼغتفا اف اق آ اوتفبؼ ثفلـ او ؼـ یب قب ى ـوتبئیب ثیتف اوت

وؽ اق ؿ تكئیی آ ؼـ فاو ب خ ب غاؽ ثؼ.

نگاهي تر سیر تاريخي سنت ترقع پوشي در حوزه خلیج فارس

33

مىاتغ ي مأخذ:

،جب، تفا.(ایتفخ ؽی ای ل )،1380لفآ وفی، -1

فوك اتبـات ، (طؽفی ضؽ تفخ ، )1361 اث ثغع ، وففبة اث ثغع ،-2

.تفا ، یفی فف

ثیفت. ، ؼاـبؼـ،ىب اقفة ،4،2000ج اثی افض خب اؽی، اث ؾـ، -3

ثیبؼ ؼاب ثكـي فبـوی، تفا.ؼایف اقبـف ق ایفای، ،1382،اختبؼی ، غفی -4

ػبب، ثب تبـیع غ ؼـ ایفا، ویبوت، فف ؼـ ای، 1351اپف، ثبـتؽ، -6

، تفا. ف وتبةتفخ

آثبـ فبی ثبوتبی واض خكایف غیح فبـن ؼـیبی ،1375التؽاـی، اضؽ، -7

ثبـ ی فبغف ففی، ـایت، تفا.فب، اد آ

، فوت وبی وتبة بی خیجی ثب ىبـی ]ثی .[غیح فبـن، ، 1356، -------- -8

، تفا.ففاىی

ثفلـ پب غیح فبـن ؼـیبی فب ویف تبـیػی ثفلـ ،1371، اد ـق ، فجبن -9

.اق ثبوتب تب ث افق ،تفا

.ؼیا ، زبح ضیبءاؽی ودبؼی ، تفا، 1368 ، غبلبی-10

، ؼیا ضبفؼ، ث تطیص طؽ لؽوی، ث و ؼوتف ضى ؾافمبـی، 1381ضبفؼ، -11

اثافض فی طؽی، ف ز، تفا

ؼیا غكیبت الب ه اؽی طؽ غاخ ضبفؼ یفاقی ، ، 1371، ------- -12

.زبح غی غغیت ـجف، تفا

www.rasekhoon.net. 47، فی ب، بـ1389اوفؽ15ضدبة خة، -13

بغت فف، ؿ پ، ؼـ اضی ضبی غیح فبـن ، ثی تب، ، پفیضىیی -14

( ، ثیبؼ 3)بیمبالت بی ثی ای، غیح فبـندف )تطمیك یؽای(،

، تفا.ایفابوی

فف اجىة ىبب ، تفخة ضىیقی فی ، تفا ، 1345، ـایبـت پیتفا ، ؼقی -15

.

ژوهشي تاريخ.سال ششم.شماره تیست و دوفصلنامه علمي پ

34

تػجی اق غكیبت وقؽی یفاقی، فوت وبـآففیب فف ف،، 1368وقؽی، -16

تفا.

ت وب ؼیا یع اخ وقؽی یفاقی ، زبح ؾبف فب، تفا ، 1340، ------ -17

.

فا.تؽثف، تبـیع پ وف ؼـ ایفا، ، 1374ویال، ، بی -18

ت غب فف، ف ىبـ، تفا.ؼیا اقبـ فغبـ، اتبـا، 1387فغبـ یبثـی، -19

.ی تفضی ، تفا ؼیا فغبـ ، زبح تم، 1362 ،---------- -20

.فف فیؽ، تفا، ایفوجیف؛ 1367فیؽ، ضى، -21

، تفا .پبن ایفایب ، ؼفتف پمبی ففی ، 1383، تی ، پیب -22

، یكا اطى، تفخ ضیؽـضب یػی ،13ج،1377طؽی ـی فی، طؽ، -23

ل. ؼاـاطؽیث،

فف خبـ فبـوی ، زبح ، ،1363 ،ؽی بؼ، آؽـاجطؽ پبؼب ث غال طیی ا -24

.طؽ ؼثیفویبلی ، تفا

تفا.، فی اد اوالی، ضدبةىئ ، 1353 ،غفی، فتضی -25

، ثؽـفجبن.ـؼا ثت خة، زی زی وب ،1380، قتؽی، فجؽابؼی -26

.اایفوجیف، تف، 1ج، 1379قی، طؽ، فف فبـوی، -27

تفا.ثىته غیح فبـن، ثب وجتفا، ، 1384، ضؽ، خی -28

، 9غب، ؼـ وی پد، بـ د اـ ، 1345آؾـ یفقا طؽفی ،زبـؼی، -29

تفا.

.ویبت غى، ایفوجیف، تفا، 1344ؾبی د ای، -30

تفا.ف،، ایفوجی، خكیف ل غیح فبـن 1369، ـثػ،ضىی -31