Ä NHA XUAT BAN GIAO DUC VIET NAM

TS. LÊ DiNH NGHj - TS. VÜ THj HÂIYÉN (Dông chùbiên) ThS. ÑGUYÉN NHlf QUŸNH - ThS. NGUYÉN TH| TUYÉT

GIÁO TRlNH

LUÂT SÔ HÜU TR ÍTUE

(Tái ban Ian th in ir)

N H À X U Á T B A N Q IÁ O D U C V IÊ T N A M

Bien soan:

1. TS. Le Dinh Nghj - Chuang 4

2. ThS. Nguyen Nhu- Quynh - Chuang I, chuang 2 (Phan 1)

3. ThS. Nguyen Th| Tuyet - Chuang 5

4. TS. Vu Thj Hai Yen - Chuang 2 (Phan 2,3,4), Chuang 3

MUC LUC

Trang

Lanóidáu 5

CHUONG 1 : TÓNG QUAN VÉ QUYÉN SÔ HOU TRI TVÊ 7

I - Khài niêm và dác diem quyén ser hOu tri tué..................................................................... 7

II - So luoc qua trinh phàt trién cùa hè thfing phàp luât sà hùu tri tué thé gidi và Viét Nam......... 13

III - Càc bò phàn cau thành quyén sò hiu tri tué theo quy dinh cùa phàp luât Viét Nam............. 23

CHUONG 2: QUYÉN TÀC GIÀ VÀ QUYÉN UÉN QUAN 30

PHÀN I: QUYÉN TÂC GIÀ 30

I - D6i tuung cùa quyén tàc già......................................................................................... 30

II - Chù thè cùa quyén tàc già........................................................................................... 36

III - Nói dung, giéri han quyén tàc già.................................................................................. 38

PHÀNIhOW &llÒ JCUW E&JaM &JTÌCGA 47

I - OÓi tuçmg và diéu kién bào hò quyén lién quan................................................................ 47

II - Chù thè cùa quyén lièn quan....................................................................................... 53

III - Nói dung, gidi han và thdl han bào hò quyén lién quan.................................................... 57

PHÀN III: CHUYÉNGIAO QUYÉN TÀC GIÀ, QUYÉN UÉN QUAN 70

I - Chuyén nhuaig quyén tàc già, quyén lién quan.................................................................... 71

II - Chuyén quyén sù dung quyén tàc già, quyén lién quan......................................................... 74

PHÀN IV: DÀNGKŸ QUYÉN TÀC GIÀ, QUYÉN UÉN QUAN 76

CHUONG 3: QUYÉN SÔ HOU CÔNG NGHlfP 78

PHÀN l:BÓ(TW?NGCÚA QUYÉN SÔHÛUCÔNGNGHIÊPVÀOIÉUKIÉN BÀO HO 78I - Sàng ché (Inventions).................................................................................................. 80II Kiou dòng còng nghiòp (Induetrìcal docignc) 86

III - Thiét ké bó tri mach tich hop (Intergrated circuit designs)................................................ 90

IV - Nhân hiéu (Trademarks)............................................................................................ 92

V-Tènthuong mai (Trade names).................................................................................... 105

VI - Chi dân dia lÿ (Geographical indications)...................................................................... 107

VII- BÍ mât krnh doanh (Trade secrets).............................................................................. 115

PHÀN II: XÁC IÀP QUYÉN SÔ HÜUCÛNGNGHÉP 118

I - Xàc làp quyén sà hùu công nghiép trên co sd dâng ky và di/oc cap vàn bâng bào hô........... 118

ll-XàclâpquyénsàhQucôngnghièptrèncosàthiÆtiénsirding.............................................. 126

3

PHÄN III: CHÚ Tl-ë, NÇ< DUNG VA Gtól H*N CUYÉN 90 HÛU CÛNG NGH^P 127

I-Chù thê quyén sô hûu công nghiêp.............................................................................. 127Il - Nói dung quyén sô hûru công nghiêp........................................................................ 128

PHAN IV: CHUYÉNGIAO QUYÉN SÒ HÛU CÔNG NGHlÇP 135

I - Chuyén nhuong quyén sô hûu công nghiêp................................................................. 136II-Chuyên quyén sùdungdÔitUDngsàhùucông nghiêp.......................................................... 140

CHl/tJNG 4: BÂO HÇ> GIÓNG CAY TRÓNG >50

I - Oôi tuang cùa quyén dôi vôi giông cây trông................................................................. 151II - Diéu kiên bâo hô giông cây trông............................................................................ 152III - Xác lâp quyén dôi vôi giông cây trông...................................................................... 156IV - Chù thé, nôi dung và giôi han quyéh dôi vôi giông cây trông........................................... 158V - Chuyén giao quyén dôi vôi giông cây trông................................................................ 163

CHÜÖNG 5: BÀO V$ QUYÉN SÔ HOU TRl TUÇ 167I - Phàp luàt vé bâo vê quyén sô hûu tri tué.................................................................... 167II - Xàc dinh hânh vi xâm pham quyén sô hChj tri tué.......................................................... 171III - Càc bién phàp bâo vê quyén sô hûu tri tué................................................................ 181Tài liêu tham khào..................................................................................................... 192

4

Pháp luât só hùru tri tuê có vai trò quan trong trong viêc ghi nhàn và bào vè quyén cùa càc chù thè dòi vói kèt quà cùa hoat dpng sàng tao, dàm bào su' lành manh cùa càc quan he xà hpi, bào vç lofi ich cùa Nhà nuóc, tap thè và các cà nhàn trong dieu kiên hôi nhâp và phàt triên.

Luât Sa hùu tri tuê näm 2005 ra dài dành dâu sir phàt triên manh më cùa hê thông pháp luât niróc ta trong viêc bào vê quyên sà hùu tri tuê cùa các chù thê. Trên co sà Luât Sà hùu tri tuç, mot loat các vän bàn hiràng dân thi hành Luât Sà hùu tri tuê cùng dirac ban hành nhäm cu thê hoá các quy dinh cùa pháp luât vê sà hùu tri tuê dê àp dung vào thirc tê.

Qua mot thài gian àp dung, Luât Sà hùu tri tuç 2005 dà bôc lô nhùng thiêu sót nhât djnh cân dirac sùa dôi, bô sung cho phù hçrp vói dieu kiên kinh tê - xà hpi cùa dât nuóc cùng nhir phù hçrp vói tình hinh thè giói khi Viêt Nam dà là thành viên cùa Tô chùc Thirang mai thé giói (WTO). Xuât phàt tù lÿ do này, Quôc hpi nuóc Cpng hoà xâ hôi chù nghla Viêt Nam khoá X II, tai kÿ hop thù 5 dâ thông qua Luât sùa dôi, bô sung mot sô diêu cùa Luât Só hùu tri tuç näm 2005 vào ngày 19/6/2009 và Luât này cô hiêu lire tù ngày 01/01/2010.

Dê phuc vy cho viçc nghiên cùu, giàng d^y, tim hiêu các quy djnh cùa Luât Sà hùu tri tuç, tâp thè tâc già hiçn dang công tác tai Tnróng Dai hpc Luât Hà Nói dà tô chùc biên soan cuôn giào trinh Lu§t Sà hùu tri tuç. Dây là cuôn giào trinh dirac bien soan công phu, là tài liçu hpc tâp, tham khào hùu ich dôi vói các sinh viên, hpc viên thuôc các triròng dào tao ngành Luât cùng nhu dông dáo ban doc muôn tim hiêu vê pháp luât sà hùll tri tuê

Mac dù dà rât cô gang trong khi biên soan, nhung chàc chàn giào trinh không trành khòi nhùng khiêm khuyêt. Rât mong nhân dirac nhùng y kiên dàng gôp cùa dông nghiêp và ban doc dê giào trinh dupe hoàn thiên hem trong nhùng lân tài bàn sâp tôi.

Moi gôp ÿ xin giri vê Công ty CP Sàch Dai hoc - Day nghê, 25 Hàn Thuyên- Hà Nôi.

TÂP ThI TÁC G\k

5

TONG QUAN VE QUYEN SÓ HÛU TRI TUE

I - KHÂI NIÊM VÀ DAC 0IËM QUYÉN SÔ HOU TRf TUÊ

1.1. Khài niêm quyèn sà hûu tri tuê

Dà tir lâu, nhùng thành quà sang tao cùa con nguài dirac thùa nhân dông vai trô quan trong dôi vâi sir phàt triên khoa hoc, công nghê, kinh tê, xà hôi và vân hoâ cùa môi quôc gia. Câc nhà kinh tê hpc cô diên và hiên dai dêu thông nhât rang, quà trinh tàng truàng kinh tê dtroc thùc dây bài hai nguôn chinh: (i) vôn và lao dông;(ii) công nghê (trong dô bao gôm tài sàn tri tue). Tuang quan cùa hai nguôn này dang dân thay dôi. "T à i sàn hint hinh nhu dàt dai, lao dông và tien vôn dà timg là lieu chuàn so sành tinh trang kinh tê, dieu dô nay không càn dùng nira. Dçng lire mai lao ra su thinh vmmg trong xà hçi dircmg thùi là tài san dua trên tri thùc. Truôc tinh hinh dô, thùa nhân và bao vê tài sàn tri tue và quyên dôi vâi tài sàn tri tue là mpt trong nhùng yêu câu cân thiêt à mpi thai dçi. Myc dich cùa viêc công nhân và bào vê quyên sà hîru tri tué là nhàm khuyên khich sang tao, phân chia và sù dung hiêu quà nguôn tài sàn tri tuç, hài hoà Ipi ich cùa chù thê sâng tao và câc chù thê khâc trong xà hpi.

Cho dên nay, cô bon lâp luân dirac sù dung làm ca sà cho công nhân và bào vê quyên sà hùu tri tue.2 Cu thê: (i) lâp luân phâp luât tir nhiên (the natural law thesis): (ii) lâp luân bù dap chi phi cho chù thê sâng tgo (the reward thesis); (iii) lâp luân khuyên khich sâng tao (the incentive thesis); (iv) lâp luân mà thông tin sâng tao (disclosure thesis).

Théo lâp luân phâp luât tu nhiên: chù thê sâng tao dircmg nhiên cô câc quyên dôi vôi tài sàn tri tuê do hp sâng tao ra và xà hôi phài thùa nhân cüng nhir bào vê nhùng quyên này. Nhùng dôc quyên mà chù thê sâng tao cô dupe chinh là sù thùa nhân cùa xà hôi dôi vâi quyên sà hùu tri tuê. Lâp luân này dira trên lÿ thuyêt cùa Hegel vê tài

1 Kamil Idris, Sa hihi tri tue - Mót cóng cu ciac lue dè phàt trién kinh té, Tó chùc Só hOu tri tuethè giói, trang 54 (ban Tièng Vièt).' Ve làp luàn bào hp quyèn sà hùu tri tue, xem: Jessica Silbey. The Mythical Beginnings ofIntellectual Property, George Mason Law Review, Volume 15, Winter 2008, Number 2.

7

sän tri tue vai su nhän manh tu do chiem hiru täi sän tri tue.3 Cäch tiep cän näy dupe the hien trong Hien chuang Lien hiep quöc ve quyen con ngiröi näm 1948 vä Cöng uöc quoc te cüa Lien hop quöc ve cäc quyen kinh te, xä hoi vä vän hoä näm 1966. Theo cäc cöng uöc näy: mpi ngucri deu nhän dugc "su bäo hö döi vcri cäc Ip i ich tinh than vä vgl chät phät sinh tir su sang tao khoa hoc, van hyc hoäc nghe thuät met hQ lä tdc gict” (Dieu 27, Hien chucrng Lien hiep quoc ve quyen con ngucri; Dieu 15 (1) (c) Cöng uöc quöc te ve cäc quyen kinh te, xä hoi vä vän hoä).

Theo läp luän bü däp chi phi cho chü the säng tao, chü the sang tao dä döng göp cho xä hpi bäng viec tao ra cäc täc phäm vän hpc, nghe thuät, khoa hpc vä cäc döi tupng sö hiru cöng nghi?p. Xä hpi phäi bü däp nhung chi phi, nö luc säng tao cüa hp vä cäch thich htrp nhät lä trao cho chü the säng tao mpt sö döc quyen trong theri han nhät djnh. Ca sa cüa läp luän näy lä thuyet lao dpng vä cüng huang thy täi sän tri tue cüa Lock.4

Theo läp luän khuyen khich säng tao: chü the säng tao phäi däu tu theri gian, cöng süc, täi chinh de tao ra döi tupng sö hüru tri tu?; cho nen, cän trao cho chü the säng tao mpt sö döc quyen trong theri han nhat djnh nhäm khuyen khich ho säng t^o. Läp lu£n näy cö diem tuang döng vöi l?p luän bü däp chi phi cho chü the säng tao. Tuy nhien, cot löi cüa läp luän bü däp chi phi cho chü the säng tao lä trao cho chü the säng t^o nhürng dpc quyen nhu su bü däp cho nhirng chi phi vä nö lyc mä chü the säng t^o dä bö ra. Trong khi dö, cöt löi cüa läp luän khuyen khich säng t o lä phäi thüa nhän vä bäo ve nhung dpc quyen cüa chü the säng tao de khuyen khich hp säng t?io.

Theo läp luän ma thöng tin säng tao: khi chü the säng tao chäp nhän möf nh&ng thöng tin ve täi sän tri tu?, xä hpi dupe huang Ipi tu viec sü dyng nhirng döi tuang sä htru tri tu?. Do dö, xä hpi phäi thüra nhän vä bäo v? quyen cho chü the säng tao. Dieu näy dupe coi nhu mpt sy trao döi.

Mäc dü cö nhüng diem khäc nhau, tuy nhien cäc läp luän tren däy deu khäng djnh sy cän thiet phäi bäo ve täi sän tri tu? vä quyen sö hCru döi vai täi sän näy cüa chü the säng tao vä nhung chü the cö lien quan khäc.

Khäi niem “quyen sö hiru tri tue” lien quan chät che den khäi ni?m “tri tu?” , “täi sän tri tu?” vä “ sö hiru tri tue” . Xet ve ngü nghia, “ tri tu?” lä khä näng nhän

' William M. Landes & Richard A. Posner, The Economic Structure of Intellectual Property, Belknap Press of Harvard University Press, 2003, trang 4; Peter Drahos, A Philosophy of Intellectual Property, Dartmouth Publishing, Aldershot, 1996, trang 72 - 91.4 William M. Landes & Richard A. Posner, The Economic Structure of Intellectual Property, Belknap Press of Harvard University Press, 2003, trang 4; Peter Drahos, A Philosophy of Intellectual Property, Dartmouth Publishing, Aldershot, 1996, trang 72 - 91.

thirc ly tinh dat den mpt trinh dp nhàt djnh. “Tài sàn tri tu?” dupc sür dyng dé chi nhùng tài sàn là két quà sàng tao tri tue cùa con ngirài. “ Sà hùu tri tue” là vièc sò hùu dòi vói tài sàn tri tu?. Dòi tirpng cùa lo i só hùu này là nhùrng tài sàn phi v£t chàt nhirng có già trj kinh té, tinh than to lón góp phàn quan trong trong quà trình hình thành và phàt trién nèn van minh, khoa hpc, cóng ngh? cùa nhàn loai. “ Quyén só hùu tri tu?” dupc sù dung dé nhàn manh quyén cùa chù thè sàng tao và càc chù thè lién quan khàc dòi vói tài sàn tri tu?. Tuy nhién, trong nhièu tài liéu cùng nhu trong thyc tè, hai thuàt ngù “ só hùu tri tu?” và “ quyén sò hùu tri tu?” lai dupc sù dung vói nghTa nhu nhau.

Theo Tó chùc sà hùu tri tue thè g iài (W lPO j - Tó chùc quàn ly só hùu tri tu? quan trong nhàt trèn pham vi toàn càu, tài sàn tri tu? dupc dùng dé chi nhùng sàng tao tri tu? cùa con nguòi, bao gòm: giài phàp ky thuàt, tàc pham van hpc, ngh? thuàt, bièu tupng, tèn, hình ành, kièu dàng dupc sù dyng trong thuong mai.5 Cùng theo WIPO, “ só hùu tri tu? dupc hiéu theo nghTa rpng là càc quyén hpp phàp xuàt phàt tù hoat dóng tri tu? trong càc ITnh vuc cóng nghi?p, khoa hpc, van hoc và ngh? thuàt” .6 Só hùu tri tu? dupc chia thành hai loai: só hùu cóng nghièp bao gòm sàng ché, nhàn hi?u, kièu dàng cóng nghièp, chi dàn dja ly; và quyén tàc già bao gòm càc tàc pham van hpc, ngh? thuàt nhu tièu thuyèt, bài tha, vò kjch, phim, tàc pham àm nhac, tàc pham ngh? thuàt nhu dò hoa, tranh, tàc phàm nhièp ành, kiéu dàng kièn trùc. Quyén lién quan dèn quyén tàc già bao gòm quyén cùa nguòi bièu dièn dòi vói cupc bièu dièn, quyén cùa nhà sàn xuàt bàn ghi àm dòi vói bàn ghi và quyèn cùa tò chùc phàt sóng dòi vói chuong trình phàt thanh, truyén hình.7 Nhu vày, theo WIPO, “ só hùu tri tu?” (intellectual property) và "quyèn só hùu tri tu?” (intellectual property right) có thè dupc dùng thay thè cho nhau. Hon nùa, cùng theo WIPO, sò hùu tri tu? hay quyèn só hùu tri tu? bao gòm: quyèn só hùu còng nghièp, quyèn tàc già và quyèn lién quan. Quyèn dòi vói giòng cày tròng khòng xuàt hién vói y nghTa là mpt bp phàn cùa quyèn só hùu tri tu? trong càc djnh nghTa vè s0 liuu tri tu? cùa W IPO .

Luàt sua dòi, bò sung mpt sò dièu cùa Luàt Sò hùu tri tu? giài thich: “Quyèn sà hùu tri tue là quyén cua tó chùc, cà nhàn dòi vài tài sàn tri tuè, bao góm quyèn tàc già và quyén lién quan dèn quyèn tàc già, quyén sà hùu cóng nghièp và quyén dói vài giòng cày tróng. " (Khoàn I , Dièu 4).

5 Xem: http://www.wipo.int/about-ip/en/; WIPO, What is Intellectual Property?, WIPO Publication No. 450(E).6 WIPO, Introduction to Intellectual Property Theory and Practice, Kluwer Law International, London - The Hague, Boston, trang 3.7Xem:http://www.wipo.int/freepublications/en/intproperty/450/wipo_pub_450.pdf

9