ชีววิทยา - TruePlookpanya · ชีววิทยา 1 บทที่ 5 การสืบพันธุ์ และการเจริญเติบโตของสัตว์
ชีววิทยา เรื่อง กล้องจุลทรรศน์ " Microscope"
-
Upload
kasidid20309 -
Category
Documents
-
view
12.255 -
download
6
description
Transcript of ชีววิทยา เรื่อง กล้องจุลทรรศน์ " Microscope"
Microscopes กลองจลทรรศน
วตถประสงค ทราบชนดของกลองจลทรรศน
ทราบสวนประกอบและหนาทการท างานของกลองจลทรรศนธรรมดาและกลองสเตอรโอ
สามารถเปรยบเทยบความแตกตางระหวางกลองจลทรรศนธรรมดาและกลองสเตอรโอ
ทราบวธการใช การดแล และเกบรกษากลองจลทรรศน
สามารถหาขนาดของวตถจากกลองจลทรรศน
สามารถเตรยมสไลดสด และยอมสตวอยางเพอดดวยกลองจลทรรศน
Microscopes Simple microscope Compound microscope
ประกอบดวยเลนสเดยว เชน แวนขยาย (ก าลงขยาย 2-30 เทา) ใชศกษาลกษณะภายนอกของสงมชวตทมขนาดใหญ เชน ใบไม แมลง
กลองจลทรรศนเชงประกอบประกอบดวยเลนสตงแต 2 อนขนไป
Compound microscopes
1. Light microscope (bright-field microscope)
◦ เปนกลองจลทรรศนธรรมดาหรอใชแสงสองผานวตถทตองการด
◦ ก าลงขยาย 1000-2000 เทา
◦ ภาพทไดจะเปนภาพเสมอนหวกลบกบวตถ และเปน 2 มต
Compound microscopes
2. Stereomicroscope (dissecting microscope)
◦ แสงสองกระทบวตถสะทอนเขาตา
◦ ใชสองดสงมชวตขนาดเลกททบแสง ไมเหนรายละเอยดภายในเซลล
◦ ก าลงขยาย 80-200 เทา
◦ ภาพทไดจะเปนภาพเสมอนหวตง และเปน 3 มต
Compound microscopes
3. Phase contrast microscope
◦ มอปกรณพเศษท าใหวตถและพนหลงมความแตกตางกน
◦ ใชดเซลลหรอสงมชวตทมลกษณะใสโดยไมยอมส
Compound microscopes
4. Polarizing microscope
◦ ใชศกษาผลกและเสนใย เซลลกลามเนอลาย
◦ โครงสรางทเหนจะสวางตดกบพนทมด
Compound microscopes 5. Dark field microscope
◦ ใชศกษาสงมชวตขนาดเลก ทอยในของเหลว จะเหนเปนจดสวางบนพนหลงทมด (dark field condenser)
Compound microscopes 6. Fluorescence microscope
◦ ใชหาสารเรองแสง ทเรองแสงไดเองเชน วตามน A ไรโบเฟลวน คลอโรฟลล หรอเปนสารเรองแสงจากการยอมดวยสเรองแสง
Compound microscopes 7. Ultraviolet microscope
◦ ใชตรวจหากรดนวคลอก โดยเฉพาะ พวรน (purine) และ ไพรมดน (pyrimidine) ของนวคลโอไทด รวมทง กรดอะมโนและโปรตนบางตว เชน tyrosine, phenylalanine
protein crystal
UV image of cell
Compound microscopes
8. Electron microscope (EM)
◦ Transmission EM (TEM) (กลองจลทรรศนอเลกตรอนแบบสองผาน)
ใชศกษารายละเอยดสวนประกอบโครงสรางเซลลทไมสามารถเหนไดดวยกลองจลทรรศนธรรมดา โดยจะเหนเปนภาพ 2 มต
ก าลงขยาย 1,000,000 เทา
◦ Scanning EM (SEM) (กลองจลทรรศนอเลกตรอนแบบสองกราด)
ใชศกษาพนผวของเซลล โดยจะเหนเปนภาพ 3 มต
ก าลงขยาย 800,000 เทา
Electron microscopes
TEM v. SEM
gills of a fish
Myelinated axon
การถอกลองจลทรรศน
สวนประกอบของกลองจลทรรศน
1. สวนทเปนตวกลอง 2. สวนทท าหนาทรบแสง 3. สวนทท าหนาทปรบภาพ 4. สวนทท าหนาทขยายภาพ
สวนประกอบของกลองจลทรรศน
1. สวนทเปนตวกลอง 1) Body tube บงคบแสงจากเลนสใกลวตถ
เขาสเลนสใกลตา
2) Stage แทนวางวตถ วางสไลดทตองการศกษา
3) Spring clip ทหนบสไลด ปจจบนม mechanical stage ซงม scale ในแนวตงและนอน ชวยใหหาต าแหนงของวตถทตองการดไดงาย
4) Arm แขน ใชจบเวลายกกลอง
5) Base ฐาน เปนสวนทรองรบน าหนกกลอง
1
2 3
4
5
2. สวนทท าหนาทรบแสง 1) กระจกเงา ท าหนาทสะทอนแสงผานวตถ
ปจจบนเปนแหลงก าเนดแสง เชนหลอดไฟฟา
2) Condenser เลนสรวมแสง รวมแสงเขาสวตถ
3) Iris diaphragm อยใตเลนสรวมแสง ใชปรบแสงใหผานเขาเลนสรวมแสงไดมากหรอนอยตามตองการ
สวนประกอบของกลองจลทรรศน
2
3
1
3. สวนทท าหนาทปรบภาพ 1) Coarse adjustment knob ป ม
ปรบภาพหยาบ ใชหาระยะโฟกสโดยการปรบแทนวางวตถขนลง
2) Fine adjustment knob ป มปรบภาพละเอยด ใชปรบใหภาพคมชดยงขน
3) Coaxial stage control ป มเลอนต าแหนงของสไลด โดยภาพทเหนจากเลนสใกลตาจะสลบกน เชน เลอนสไลดไปทางซาย ภาพทเหนจะไปทางขวา
สวนประกอบของกลองจลทรรศน
1
2
3
4. สวนทท าหนาทขยายภาพ 1) Objective lens เลนสใกลวตถ ม 3 -4 อน
โดยจะตดอย กบแปนสวมเลนสใกลวตถ revolving nosepiece
เลนสใกลวตถก าลงขยายต า มก าลงขยาย 4 เทา เลนสใกลวตถก าลงขยายปานกลาง มก าลงขยาย 10
เทา เลนสใกลวตถก าลงขยายสง มก าลงขยาย 40 เทา เลนสใกลวตถหวน ามน มก าลงขยาย 100 เทา เวลาให
ตองหยดน ามนลงบนกระจกปดสไลดเพอใหแสงหกเหดขน
2) Ocular or eyepiece เลนสใกลตา ขยายภาพจากเลนสใกลวตถ มก าลงขยาย 10 เทา ท าใหเหนเปนภาพเสมอนหวกลบ
Eye lens ดานใกลตา Field lens ดานตรงขาม
สวนประกอบของกลองจลทรรศน
2
1
ความสามารภในการขยายภาพของกลองจลทรรศน
ขนอย กบสงส าคญ 2 สงคอ resolution & numerical
aperture (NA)
◦ Resolution (R) คอ ความสามารถของเลนสใกลวตถของกลองในการแยกจดสองจดทอยใกลกนทสดใหเหนแยกออกเปนสองจด
ความสามารภในการขยายภาพของกลองจลทรรศน
ขนอย กบสงส าคญ 2 สงคอ resolution & numerical
aperture
◦ Numerical aperture (NA) คอคาความสามารถของเลนสใกลวตถในการรวมแสงทหกเหจากวตถ
R = 0.6 x λ NA
λ คอ ความยาวคลนแสง (0.55 µm)
ความสามารภในการขยายภาพของกลองจลทรรศน
เลนสใกลวตถก าลงขยายเทากน ◦ ตวทมคา R ต ากวาจะมประสทธภาพดกวา
◦ ตวทมคา NA สงกวาจะมประสทธภาพดกวา
ก าลงขยาย
NA
ความหนาของกระจกปดสไลด
ความยาวของ mechanical tube
Working distance ระยะการท างานของเลนสใกลวตถ(ทท าใหเหนภาพชด) หรอ ระยะทางจากเลนสใกลวตถจนถงกระจกปดสไลด
การหาก าลงขยายของภาพทไดจากกลองจลทรรศน ก าลงขยายของภาพ = ก าลงขยายของเลนสใกลตา x ก าลงขยายของ
เลนสใกลวตถ Objective lens Magnification Ocular lens Total
magnification
Low power 4x 10x 40x
Medium power 10x 10x 100x
High power 40x 10x 400x
ขอบเขตการมองเหนภาพ field view
•ก าลงขยายต า •ภาพขนาดเลก •ขอบเขตการมองเหนกวาง
•ก าลงขยายสง •ภาพขนาดใหญ •ขอบเขตการมองเหนแคบลง
การหาขนาดจรงของวตถจากกลองจลทรรศน Micrometer ◦ Stage micrometer
◦ Ocular micrometer
การหาขนาดจรงของวตถจากกลองจลทรรศน Stage micrometer
ม 10 ชองใหญ แตละชองหางกน 0.1 มลลเมตร หรอ 100 ชองเลก แตละชองหางกน 0.01 มลลเมตร
การหาขนาดจรงของวตถจากกลองจลทรรศน Ocular micrometer
แบงออกเปน 100 ชอง แตละชองมระยะหางเทาๆกน แตจะมขนาดเทาใดนนขนอยกบก าลงขยายของเลนสใกลวตถทใช
การเทยบ scale micrometer กอนน าไปใช
4X
stage
ocular
2 ชอง ocular = 1 ชอง stage
1 ชอง ocular = ½ ชอง stage
= 0.01/2
= 0.005 mm
=0.005 x 1000 µm
=5 µm
การเทยบ scale micrometer กอนน าไปใช
4 ชอง ocular = 1 ชอง stage
1 ชอง ocular = 1/4 ชอง stage
= 0.01/4
= 0.0025 mm
=0.0025 x 1000 µm
=2.5 µm
10X
stage
ocular
การเทยบ scale micrometer กอนน าไปใช
เลนสใกลวตถก าลงขยาย 10 เทา โดย 4 ocular = 1 stage
สงมชวตทเหนจะมขนาดเทาใด
4 ชอง ocular = 1 ชอง stage
1 ชอง ocular = 1/4 ชอง stage
= 0.01/4
= 0.0025 mm
=2.5 µm
2.5 x ?
การประมาณขนาดของวตถเมอไมม micrometer
ขดเสนบนกระดาษยาว 1 เซนตเมตร แลวแบงชองละ 1 มลลเมตร น าไปสองเทยบหาความยาวเสนผานศนยกลางของอาณาเขตทเหนในแตละก าลงขยายของเลนสใกลวตถ
4x
ม 8 ชอง = 8000 µm
10x
ม 4.5 ชอง = 4500 µm
4x Euglena มขนาดประมาณเทาใด
Stereomicroscope
Ocular lenses 10x
Objective
lenses
Stage
Zoom
Magnification adjustment
Reflected light source
Focus adjustment
Base Transmitted light source
การเตรยมสไลดส าหรบดดวยกลองจลทรรศนธรรมดา
สไลดถาวร (permanent slide)
สไลดสด (wet mount)
การเตรยมสไลดสดและการยอมส วางตวอยางลงบนสไลด หยดน า(หรอสยอม)ลงไปบนตวอยาง ปดดวยกระจกปดสไลด อาจใชปลายเขมหมดคอยๆวางกระจกปดสไลด
ซบน าทอยนอกกระจกปดสไลดและใตสไลดแลวน าไปสองดดวยกลองจลทรรศน
การยอมสหลงจากดตวอยางทยงไมไดยอมไปแลว
การใชกลองจลทรรศน
การใชกลองจลทรรศน
การใชกลองจลทรรศน
งานทตองปฏบต ศกษาสวนประกอบตางๆของกลองจลทรรศน และหนาทการท างานของ
สวนประกอบตางๆ ฝกหดการใชกลองจลทรรศนธรรมดาโดยใชสไลดถาวร และกลองสเตอรโอ
โดยใชตวอยางสงมชวต เปรยบเทยบความแตกตางของภาพทมองเหนจากกลองจลทรรศนธรรมดา
และกลองสเตอรโอ เขยนตวอกษร “ก” หรอ “ง” บนกระดาษแลวน าไปสองดดวยกลอง
จลทรรศนธรรมดาและกลองสเตอรโอ วดเสนผานศนยกลางของอาณาเขตทเหนในกลองจลทรรศนธรรมดา เมอ
ใชเลนสใกลวตถก าลงขยายต า ปานกลาง และสง ฝกหดหาขนาดจรงของวตถจากกลองจลทรรศนธรรมดา ฝกหดเตรยมสไลดสดและการยอมส เพอศกษาดวยกลองจลทรรศน ฝกหดวธการเกบกลองจลทรรศนธรรมดา และกลองสเตอรโอ