ΒΑΣΙΚΑ ΒΗΜΑΤΑ ΚΑΙ...
Transcript of ΒΑΣΙΚΑ ΒΗΜΑΤΑ ΚΑΙ...
Informationsserie – Biotechnologie
Grundlagen | 1 ZEITREISE – MEILENSTEINE DER BIOTECHNOLOGIE 1-1 Meilensteine der Biotechnologie am Zeitstrahl
ΒΑΣΙΚΑ ΒΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΤΗΣ ΒΙΟΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ
Καθηγητής Δρ. Κωνσταντίνος Ε. Βοργιάς
Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήµιο Αθηνών
Αθήνα 2014
!
Informationsserie – Biotechnologie
Grundlagen | 1 ZEITREISE – MEILENSTEINE DER BIOTECHNOLOGIE 1-1 Meilensteine der Biotechnologie am Zeitstrahl
Κλασσική γενετική βελτίωση φυτών ca. 3000 v. Chr .
Friedrich Mischer: πρώτη αποµόνωση DNA 1886
Alexander Flemming:Ανακάλυψη του αντιβιωτικού Penicillin 1928
Edward Jenner: πρώτη προσπάθεια εµβολίου εναντίον των µαγουλάδων 1796
James Watson und Francis Crick Κρυσταλλική δοµή του DNA 1953
Ochoa, Nirenberg, Mattei und Khorana αποκωδικοποίηση του γενετικού κώδικα 1966
Sanger, Maxam, Gilbert Τεχνολογία αλληλούχισης DNA
Genentech Inc.: Βιοµηχανική παρασκευή Somatosin 1977
Πρώτη κυκλοφορία γενετικά ανασυνδιασµένου φαρµάκου 1982
Alec Jeffries: Γενετικό αποτύπωµα 1984 Kary B. Mullis: PCR 1985
Έναρξη της αλληλούχισης του ανθρώπινου γονιδιώµατος 1990
Ολοκλήρωση της αλληλούχισης του Ανθρώπινου γονιδιώµατος 2003
16./17. Jahrhundert Hooke und Leuwenhoek: κατασκευή των πρώτων µικροσκοπίων και περιγραφή της δοµής προκαρυωτικών και ευκαρυωτικών κυττάρων
ca. 4000 v. Chr. Χρήση ζυµών για την παραγωγή αλκοολούχων ποτών
1857 Louis Pasteur: ανακάλυψη της βακτηριακής ζύµωσης·
1909 Wilhelm L. Johanssen: εισαγωγή του όρου γονιιδίου
1944 Avery, McLeod, McCarty entdecken die Vererbungseigenschaften der DNA
1962 Werner Arber: ανακάλυψη των περιοριστικών ενζύµων
1972 Paul Berg: χρήση περιοριστικών ενζύµων
1978 Genentech Inc.: Παραγωγή ινσουλίνης
1983 Πρώτη δηµιουργία διαγονιδιακών φυτών
1986 Πρώτα πειράµατα αγρού γενετικά τροποιηµένου καπνού
1997 Γονιδίωµα του βακτηρίου E. coli
2005 Ολοκλήρωση της αλληλούχισης του γονιδιώµατος του ριζιού
Βιοτεχνολογία - Κ. Βοργιάς
Εισαγωγή | 1 ΤΑΞΙΔΙ ΣΤΟ ΧΡΟΝΟ – ΣΤΑΘΜΟΙ ΤΗΣ ΒΙΟΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ 1-1 Ακρογωνιαίοι λίθοι της Βιοτεχνολογίας µέσα στο χρόνο
Βιοτεχνολογία - Κ. Βοργιάς
Informationsserie – Biotechnologie
1 Λίτρο µπύρας παρασκευάζεται από: - 1,3 g λυκίσκου - 1,3 l νερό - 180 g βυνογλέυκος - ca. 10 Δις κύτταρα ζύµης
Κριθάρι και Νερό
συσκευασία αποθήκευση
Grundlagen | 1 ZEITREISE – MEILENSTEINE DER BIOTECHNOLOGIE 1-2 Prozess des Bierbrauens
Διόγκωση σε νερό βλάστηση
Θ���έρµανση 85-100°C, τέλος της βλάστησης
άλεση Χυλοποίηση,
ανάµειξη µε θερµό νερό
Διαχωρισµός Στερεών και Υγρών
Συστατικών
Προσθήκη λυκίσκου
ζύµωση ζάχαρης σε αλκοόλη
Sud ψύξη
Διαχωρισµός καταλοιπων βυνογλεύκους
Βράσιµο βυνογλεύκους
Κάθε κύτταρο ζύµης περιέχει 16 χρωµοσώµατα και ca. 6.000–8.000 γονίδια
Προσθήκη ζύµης
Περίσσεια θρεπτικού υλικού
Βιοτεχνολογία - Κ. Βοργιάς
Εισαγωγή | 1 ΤΑΞΙΔΙ ΣΤΟ ΧΡΟΝΟ – ΣΤΑΘΜΟΙ ΤΗΣ ΒΙΟΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ 1-2 Διαδικασία παραγωγής µπύρας
Βιοτεχνολογία - Κ. Βοργιάς Βιοτεχνολογία - Κ. Βοργιάς
Informationsserie – Biotechnologie
Εισαγωγή | 1 ΤΑΞΙΔΙ ΣΤΟ ΧΡΟΝΟ – ΣΤΑΘΜΟΙ ΤΗΣ ΒΙΟΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ 1-3 Ανασυνδιασµός του DNA και µετασχηµατισµός των βακτηρίων
Εισαγωγή του νέου τµήµατος DNA
Νέο ανασυνδιασµένο πλασµίδιο
Γενωµικό (DNA) Γενετική βασική πληροφορία
Πλασµιδιακό (DNA) Γενετική επιπλέον πληροφορία
Βακτήριο
Εισαγωγή στα κύτταρα δέκτες
Επιλογή
Πολλαπλασιασµός
Kλώνοι Τµήµα DNA
Πλασµίδιο
Μετασχηµατισµός Επιλογή
Βιοτεχνολογία - Κ. Βοργιάς Βιοτεχνολογία - Κ. Βοργιάς
Informationsserie – Biotechnologie
Εισαγωγή | 1 ΤΑΞΙΔΙ ΣΤΟ ΧΡΟΝΟ – ΣΤΑΘΜΟΙ ΤΗΣ ΒΙΟΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ 1-4 Mέθοδοι προσδιορισµού της αλληλουχίας του DNA-χθές
Bάση
Ραδιενεργά σηµασµένος φωσφόρος
Ηλεκτροφόρηση
Με τη βοήθεια 2’, 3’-Dιδεσόξυνουκλεοτιδίων
DNA-τµήµατα σε διάλυµα
3’ –– GGCTAACGTA –– 5’ 5’ Προσθήκη εκκινητή
Διαχωρισός σε 4 µέρη
Röntgen-φίλµ και
αυτοραδιογραφία
1
dATP* dCTP dGTP dTTP ddGTP
CCG CCGATTG
2
dATP* dCTP dGTP dTTP ddATP
CCGA CCGATTGCA
3
dATP* dCTP dGTP dTTP ddTTP
CCGAT CCGATT CCGATTGCAT
4
dATP* dCTP dGTP dTTP ddCTP
C CC CCGATTGC
“G” “A” “T” “C”
+ DNA-πολυµεράση “G” “A” “T” “C”
T 3’ A C G T T A G C C 5’
Βιοτεχνολογία - Κ. Βοργιάς
Informationsserie – Biotechnologie
Grundlagen | 1 ZEITREISE – MEILENSTEINE DER BIOTECHNOLOGIE 1-5 Methoden der DNA-Sequenzierung heute
Bάση
ddNTP σηµασµένα µε
φθωρίζουσα ουσίας
1
dATP* dCTP dGTP dTTP ddGTP
CCG CCGATTG
2
dATP* dCTP dGTP dTTP ddATP
CCGA CCGATTGCA
3
dATP* dCTP dGTP dTTP ddTTP
CCGAT CCGATT CCGATTGCAT
4
dATP* dCTP dGTP dTTP ddCTP
C CC CCGATTGC
“G” “A” “T” “C”
+ DNA-Πολυµεράση
Τριχοειδής ηλεκτροφόρηση
+
- τριχοειδή
C C G A T T G
C A T
Ακτίνα λάσερ
Φωτοαισθητήρας
Εισαγωγή | 1 ΤΑΞΙΔΙ ΣΤΟ ΧΡΟΝΟ – ΣΤΑΘΜΟΙ ΤΗΣ ΒΙΟΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ 1-5 Mέθοδοι προσδιορισµού της αλληλουχίας του DNA-σήµερα
Με τη βοήθεια 2’,3’-Διδεσόξυνουκλεοτιδίων
DNA-τµήµατα σε διάλυµα
3’ –– GGCTAACGTA –– 5’ 5’ Προσθήκη εκκινητή
Διαχωρισός σε 4 µέρη
Βιοτεχνολογία - Κ. Βοργιάς
Informationsserie – Biotechnologie
Grundlagen | 1 ZEITREISE – MEILENSTEINE DER BIOTECHNOLOGIE 1-6 Restriktionsfragmentlängenpolymorphismen (RFLP)
Πολύµορφο 1 Το περιοριστικό ένζυµο EcoRI δεν κόβει
Πολύµορφο 2 Το περιοριστικό ένζυµο EcoRI κόβει
EcoRI άκοπο
EcoRI κοµµένο
Φαινότυπος
Μείωση µεγέθους τµηµάτων
DNA
GCCGCATTCTA CGGCGTAAGAT
GCCGAATTCTA CGGCTTAAGAT
GCCG CGGCTTAA
AATTCTA GAT
Διαχωρισός βάσει µεγέθους των τµηµάτων DNA σε πήκτωµα αγαρόζης
οµοζυγώτης 2 οµόλογα χρωµοσώµατα χωρίς της θέση αναγνώρισης ΕcoRI
1
ετεροζυγώτης 1 χρωµόσωµα µε θέση αναγνώρισης 1 χρωµόσωµα χωρίς θέση αναγνώρισης
2-1
οµοζυγώτης 2 οµόλογα χρωµοσώµατα µε τη θέση αναγνώρισης ΕcoRI
2
Βιοτεχνολογία - Κ. Βοργιάς
Εισαγωγή | 1 ΤΑΞΙΔΙ ΣΤΟ ΧΡΟΝΟ – ΣΤΑΘΜΟΙ ΤΗΣ ΒΙΟΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ 1-6 Γενετικός πολυµορφισµός µε τη θραυµατοποίηση DNA µε ένζυµα
Informationsserie – Biotechnologie
1
Grundlagen | 1 ZEITREISE – MEILENSTEINE DER BIOTECHNOLOGIE 1-7 Die Polymerase-Kettenreaktion (PCR)
Σχηµατική παράσταση των κύκλων PCR
3
2
1. „Τήξη“ του διπλόκλωνου DNA (Αποδιάταξη) γύρω στους 96°C
2. Τοποθέτηση εκκινητών (Υβριδισµός εκκινητών) γύρω στους 68°C
3. Νεοσυντιθέµενο DNA που αρχίζει από τον εκκινητή (Επέκταση) γύρω στους 72°C
4 4. Περάτωση 1ου κύκλου
5. 4 προϊόντα PCR µετά 2 κύκλους
5
6. 8 προϊόντα PCR µετά 3 κύκλους
6
Βιοτεχνολογία - Κ. Βοργιάς
Εισαγωγή | 1 ΤΑΞΙΔΙ ΣΤΟ ΧΡΟΝΟ – ΣΤΑΘΜΟΙ ΤΗΣ ΒΙΟΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ 1-7 Η „γνωστή ���- άγνωστη“ αντίδραση PCR
Informationsserie – Biotechnologie
Grundlagen | 1 ZEITREISE – MEILENSTEINE DER BIOTECHNOLOGIE 1-8 Genomprojekte: Einzelschritte und Erkenntnisse
Αντικείµενο έρευνας Γονιδίωµα ιών, βακτηρίων, µυκήτων, Ζώων και φυτών • Προσδιορισµός της αλληλουχίας των βάσεων στο
γονιδίωµα (>1000 γονιδιώµατα είναι γνωστά) • Τοπολογία των γονιδίων στο γονιδίωµα • Διερεύνηση της λειτουργίας του γονιδιώµατος
Αποκωδικοποίηση της αλληλουχίας των βάσεων του γονιδιώµατος
Τεχνογνωσία και επιδράσεις της Διαλεύκανση των αιτιών των διαφόρων Ασθενειών στον άνθρωπο • Ανάπτυξη νέων στρατηγικών στην
στην πρόληψη των νόσων
Διαλεύκανση της λειτουργίας διαφόρων νοσηµατικών παραγόντων • Ανάπτυξη νέων στρατηγικών στην
στην αντιµετώπιση των νόσων Διαλεύκανση της λειτουργίας των φυτών, Καλλιεργήσιµων ή άγριων-φυσικών • Εφαρµογή των γνώσεων στην φυτική
καλλιέργεια Διαλεύκανση των σχέσεων των ειδών µέσω της εξελικτικής θεωρίας • Επιτεύγµατα στην βασική έρευνα
Αντιγραφή µεσαίου µεγέθους τµήµατα του DNA
Αντίγραφο 1 στις θέσεις „A“ τοµή σε µικρότερα τµήµατα
Αντίγραφο 2 στις θέσεις „Β“ τοµή σε µικρότερα τµήµατα
Τα θραύσµατα Α και Β πρέπει να αλληλο-επικαλύπτονται
A1 A2
B1 B2
a b c
d e f
Τα διάφορα τµήµατα A και B διαχειρίζονται έκαστο σαν „Βιβλιοθήκη-DNA“
Bibliothek „A“ Bibliothek „B“
a b c
d e f
Αποµονωµένο χρωµόσωµα
Τοµή σε µεγάλα τµήµατα
Τοµή σε µεσαία τµήµατα
A1 A2
B1 B2
Η αλληλουχία των βάσεων κάθε θραύσµατος σε κάθε βιβλιοθήκη Προσδιορίζεται και ψάχνουµε µε πιο κλάσµα αλληλεπικαλύπτεται κ.λ.π.
a b c
e f
ATTTGCCCGCGCGCGTTTAATTTAA
GGGGTTAATT
TTTAATTTAAGCGATGGATGGGGTT
Βιοτεχνολογία - Κ. Βοργιάς
Εισαγωγή | 1 ΤΑΞΙΔΙ ΣΤΟ ΧΡΟΝΟ – ΣΤΑΘΜΟΙ ΤΗΣ ΒΙΟΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ 1-8 Διαλεύκανση του γονιδιώµατος: Φάσεις και γνώσεις
Informationsserie – Biotechnologie
Grundlagen | 2 INDUSTRIELLE BIOTECHNOLOGIE – WAS IST DAS? 2-1 Definition der Biotechnologie und Gentechnik
Τι είναι Βιοτεχνολογία?
Η διεπιστηµονική* χρήση, βιολογικών συστηµάτων για έρευνα και η πρακτική χρήση των παραγόµενων
επιτευγµάτων
* Συµπεριλαµβάνει τους κλασσικούς και µοντέρνους τοµείς: Bιολογία, Χηµεία, Φυσική Τεχνολογία διαδικασιών, Επιστήµη υλικών, Πληροφορική κλπ.
Τι είναι γενετική τεχνολογία?
Eίναι περιοχή της Βιοτεχνολογίας:
Σχετίζεται µε όλες τις τεχνικές και διαδικασίες αποµόνωσης, µετατροπής
και µεταφοράς του γενετικού υλικού
Βιοτεχνολογία - Κ. Βοργιάς
Εισαγωγή | 2 ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΒΙΟΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ - ΤΙ ΕΙΝΑΙ? 2-1 Ορισµός της Βιοτεχνολογίας και της γενετικής τεχνολογίας
Informationsserie – Biotechnologie
Grundlagen | 2 INDUSTRIELLE BIOTECHNOLOGIE – WAS IST DAS? 2-2 Vorteile der Biotechnologie für die Chemieproduktion
Εξειδίκευση και Παραγωγή του επιθυµητού τελικού προϊόντος επιλεκτικότητα σε ένα βήµα και χωρίς ενδιάµεσα στάδια επεξεργασίας
Στερεοεξειδίκευση στη σύνθεση D- ή L- αµινοξέων:
• Κανένα ρακεµικό δείγµα • Καµµία πολύπλοκη διαδικασία διαχωρισµού • Kαµµία πρόσµιξη στο τελικό προϊόν
Απόδοση και • Απαιτούνται µόνο απλά αρχικά υλικά περιβαλλοντολογική όπως νερό, ζάχαρη, αλάτια, οξυγόνο και διοξείδιο του άνθρακα Συµβατότητα
Οι βιοτεχνολογικές διαδικασίες συνήθως γίνονται σε θερµοκρασία δωµατίου και ατµοσφαιρική πίεση έτσι λοιπόν…. • δεν ξοδεύεται ενέργεια. • δυνατότητα µείωσης του κόστους. • δυνατότητα ελάχιστων ή και µηδενικών παραπροϊόντων.
Βιοτεχνολογία - Κ. Βοργιάς
Εισαγωγή | 2 ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΒΙΟΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ 2-2 Πλεοεκτήµατα της Βιοτεχνολογίας στην Χηµική παραγωγή
Informationsserie – Biotechnologie
Βιοµηχανική Bιοτεχνολογία
Grundlagen | 2 INDUSTRIELLE BIOTECHNOLOGIE – WAS IST DAS? 2-3 Anwendungsbereiche der Biotechnologie und Beispiele
Αγροτική οικονοµία Πρόσθετα ζωοτροφών (π. χ. Φυτάσες) Νέες πρώτες ύλες (π. χ. Άµυλο) Τροφές
Τρόφιµα Βιταµίνες (π. χ. Βιταµίνη C) Ένζυµα (π. χ. Πεκτινάσες) Αρώµατα (π. χ. Βανιλίνη)
Οικιακή χρήση Προϊόντα καθαρισµού (π. χ. πρωτεάσες) Υφάσµατα (π. χ. κυτταρινάσες) Αποσµητικά (π. χ. κυκλοδεξτρίνες)
Ιατρική Διαγνωστικά (π. χ. PCR) Φάρµακα (π. χ. ινσουλίνη) Εµβόλια (π. χ. Εµβόλιο ηπατίτιδας) Υλικά για αναδόµηση ιστών (π. χ. Βιοχηµικά υποστρώµατα)
Βιοτεχνολογία - Κ. Βοργιάς
Εισαγωγή | 2 ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΒΙΟΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ 2-3 Εφαρµογές της Βιοτεχνολογίας - παραδείγµατα
Informationsserie – Biotechnologie
Methoden | 3 BIOLOGISCHE VERFAHREN – HELFER DER CHEMIE 3-1 Biofabrik Zelle
Πολυσώµατα
Mιτοχόνδριο
ΕΔ δίκτυο
Κυστίδια
Πυρήνας
Κυτταρικοί πόροι
Τελική παραγωγή
ΔΕΗ
Δίκτυο µεταφοράς
Προµήθειες
Διεύθυνση
Πύλη
Βιοτεχνολογία - Κ. Βοργιάς
ΜΕΘΟΔΟΙ | 3 ΒΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ – ΒΟΗΘΟΣ Η ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΤΗΣ ΤΗΣ ΧΗΜΕΙΑΣ 3-1 Το κυτταρικό εργοστάσιο
Informationsserie – Biotechnologie
Methoden | 3 BIOLOGISCHE VERFAHREN – HELFER DER CHEMIE 3-3 Schritte vom Isolat zum Produktionsstamm
Mετάλλαξη
Χηµικά ή ακτινοβολία
Αντικατάσταση βάσεων
Νέοι συνδιασµοί
Παρακαταθήκη 1011 γονιδίων (βιολογική ποικιλότητα)
Ανασυνδιασµός µέσω γονιδιακών οχηµάτων
Πρόσθετα γονίδια
Επιλογή για επιθυµητές ιδιότητες
Υπερπαραγωγή
Τήξη
Χρωµοσωµικός ανασυνδιασµός
Βιοτεχνολογία - Κ. Βοργιάς
ΜΕΘΟΔΟΙ | 3 ΒΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ – ΒΟΗΘΟΣ Η ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΤΗΣ ΤΗΣ ΧΗΜΕΙΑΣ 3-3 Στάδια αποµόνωσης παραγωγικών στελεχών
Informationsserie – Biotechnologie
Επιφανειακές διεργασίες
Ζυµωτήρας συνεχούς ροής Διαδικασία έκχυσης
Methoden | 3 BIOLOGISCHE VERFAHREN – HELFER DER CHEMIE 3-6 Fermentationsverfahren in der Übersicht
Βακτηριακή αποικία Βακτηριακή καλλιέργεια
Καλλιέργεια ανακίνησης
Καλλιλεργεια ανάδευσης
Προ-ζυµωτήρας
Ζυµωτήρας παραγωγής
Κατακλύζον διαδικασία
Ασυνεχής λειτουργία
Θρεπτικό υλικό
χρησιµοποιηµένο θρεπτικό
Mικροοργανισµοί Προϊόν
30 - 60 % φρέσκο θρεπτικό
30 - 60 % χρησιµο- ποιηµένο θρεπτικό
1x
Βιοτεχνολογία - Κ. Βοργιάς
ΜΕΘΟΔΟΙ | 3 ΒΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ – ΒΟΗΘΟΣ Η ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΤΗΣ ΤΗΣ ΧΗΜΕΙΑΣ 3-6 Γενική επισκόπηση των διαδικασιών ζύµωσης
Informationsserie – Biotechnologie
Methoden | 3 BIOLOGISCHE VERFAHREN – HELFER DER CHEMIE 3-7 Rührkesselfermenter und Festbettreaktor
Ζυµωτήρας ανάδευσης
Εξαέρωση
Ρυθµιστής pH
Καυτό/κρύο νερό
Αποστειροµένος αέρας
Καυτό/κρύο νερό
Ρυθµιστής θερµοκρασίας
Ατµός αποστείρωσης
Αποστειροµένο Θρεπτικό υλικό
Αναδευτήρας
Ζυµωτήρας σταθερής επιφάνειας
Ένζυµο Φίλτρο
αποστείρωσης
L-προϊόν D-υπόστρωµα
N-Acetyl-D,L-Methionin L-Methionin + N-Acetyl-D-Methionin + Acetat L-Aminosäure-Acylase
Γραµµή επικοινωνίας
D,L-Υπόστρωµα
Φίλτρο αποστείρωσης
Εναλλάκτης θερµότητας
Σύστηµα τριχοειδών
Πολωσί- µετρο
ΗΥ διαδικασίας
Βιοτεχνολογία - Κ. Βοργιάς
ΜΕΘΟΔΟΙ | 3 ΒΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ – ΒΟΗΘΟΣ Η ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΤΗΣ ΤΗΣ ΧΗΜΕΙΑΣ 3-7 Ζυµωτήρες υγράς και ηµιστερεάς φάσης
Informationsserie – Biotechnologie
Methoden | 3 BIOLOGISCHE VERFAHREN – HELFER DER CHEMIE 3-8 Sicherheitsstufen für gentechnische Arbeiten
Οµάδα κινδύνου (WHO) Επίπεδο ασφάλειας
Ιοί
Μύκητες
Βακτήρια
Επίπεδο ασφάλειας/
Οµάδα κινδύνου
Στελέχη για παραγωγή Εµβολίων
Penicillium camemberti
E. coli K 12
1
Masernvirus
Candida
Salmonellen
2
HBV, HIV
Histoplasma
Milzbrand- Bakterien
3
Ιός για µαγουλάδες
– –
4 Αυξανόµενος κίνδυνος-ρίσκο
Επίπεδο ασφάλειας- Περιγραφή
Εργασίες µε γενετικό υλικό βάσειι της τρέχουσας γνώσης
S1 Κανένας κίνδυνος
για ανθρώπους και περιβάλλον
S2 Μικρός κίνδυνος
S3 Μέτριος κίνδυνος - ρίσκο
S4 Υψηλός κίνδυνος - ρίσκο (βάσιµη υποψία υψηλού κινδύνου)
Βιοτεχνολογία - Κ. Βοργιάς
ΜΕΘΟΔΟΙ | 3 ΒΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ – ΒΟΗΘΟΣ Η ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΤΗΣ ΤΗΣ ΧΗΜΕΙΑΣ 3-8 Επίπεδα ασφάλεια για γονιδιο-τεχνολογικές εργασίες
Informationsserie – Biotechnologie
Methoden | 3 BIOLOGISCHE VERFAHREN – HELFER DER CHEMIE 3-9 Transgene Pflanzen: Vom Labor bis zur Marktzulassung
Τα στάδια για την άδεια κυκλοφορίας γενετικά τροποποιηµένων φυτών Αυξανόµενος αριθµός παραµέτρων που εξετάζονται
Εργαστήριο/Θερµοκήπιο
Πειραµατικές έρευνες ασφάλειας
άδεια χρήσης στον αγρό
Ελεύθερο χωράφι
Άδεια καλλιέργειας µε συνεχή έρευνα βιοασφάλειας
Αγροτική καλλιέργεια
Άδεια εµπορικής κυκλοφορίας
Καλλιέργεια µε συνεχή έλεγχο
Τέλος στον περιορισµένο χρόνο καλλιέργειας Χρόνος
Περιβαλλοντολογικός έλεγχος
10-15 χρόνια
Βιοτεχνολογία - Κ. Βοργιάς
ΜΕΘΟΔΟΙ | 3 ΒΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ – ΒΟΗΘΟΣ Η ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΤΗΣ ΤΗΣ ΧΗΜΕΙΑΣ 3-9 Διαγονιδιακά φυτά: από το εργαστήριο µέχρι την άδεια κυκλοφορίας
Informationsserie – Biotechnologie
Produkte | 4 KLEINE MOLEKÜLE – GROSSE BEDEUTUNG 4-1 Niedermolekulare Produkte der Biotechnologie (Beispiele)
Βιταµίνες Βιταµίνη B12 (κυανοκοµπαλαµίνη) Βιταµίνη C (ασκορβικό οξύ)
Οµάδα υλικών Χηµικό
Αµινοξέα L-Γλουταµικό οξύ L-Λυσίνη
Καρβοξυλικά οξέα Κιτρικό οξύ Γαλακτικό οξύ
Γλουκονικό οξύ
Aλκοόλη Bιοαιθανόλη
Βιοτεχνολογία - Κ. Βοργιάς
Προϊόντα | 4 ΜΙΚΡΑ ΜΟΡΙΑ – ΜΕΓΑΛΗ ΣΗΜΑΣΙΑ 4-1 Μικροµοριακά προϊόντα της Βιοτεχνολογίας (παραδείγµατα)
Informationsserie – Biotechnologie
Produkte | 4 KLEINE MOLEKÜLE – GROSSE BEDEUTUNG 4-3 Die Verfahren der Vitamin B2-Synthese
Θετικά • Αύξηση όγκου παραγωγής
• 40% κόστος παραγωγής
• 30% λιγότερες εκποµπές CO2
• 60% λιγότερη χρήση πρώτων υλών
• 95% λιγότερα απόβλητα
Μοντέρνες µέθοδοι Bιοτεχνολογικές διαδικασίες
Kλασσικές µέθοδοι: Χηµικές διαδικασίες
Γλυκόζη
K-Aραβονικό
Ca-Aραβονικό
Ca-Ραβονικό
Ριβονιλακτόνη
Ριβόζη
Ριβιτυλχιλιδίνη
Βιταµίνη B2
Βιταµίνη B2
Bιοµάζα
Βιοτεχνολογία - Κ. Βοργιάς
Προϊόντα | 4 ΜΙΚΡΑ ΜΟΡΙΑ – ΜΕΓΑΛΗ ΣΗΜΑΣΙΑ 4-3 Διαδικασία σύνθεσης της βιταµίνης Β2
Informationsserie – Biotechnologie
Produkte | 4 KLEINE MOLEKÜLE – GROSSE BEDEUTUNG 4-4 Arten und Strukturen der Cyclodextrine
Τύποι κυκλοδεξτρανών
Σχηµατική παράσταση της µοριακής δοµής της κυκλοδεξτρίνης
Υδρόφοβο κοίλωµα
Υδρόφιλο κάλυµµα
Υδρόφοβο: C-H και C-O τείνουν προς τα έσω Υδρόφιλα: O-H: τείνουν προς τα έξω
Βιοτεχνολογία - Κ. Βοργιάς
α-κυκλοδεξτρίνη γ-κυκλοδεξτρίνη β-κυκλοδεξτρίνη
Προϊόντα | 4 ΜΙΚΡΑ ΜΟΡΙΑ – ΜΕΓΑΛΗΣ ΣΗΜΑΣΙΑΣ 4-4 Είδη και δοµές των κυκλοδεξτρινών
Informationsserie – Biotechnologie
Produkte | 4 KLEINE MOLEKÜLE – GROSSE BEDEUTUNG 4-6 Anwendungen von Cyclodextrinen
Νοσοκοµειακές εφαρµογές
Αρώµατα
Υφάσµατα
Οικιακή χρήση
Βιοµηχανία τροφών
Φυσικά θεραπευτικά
Biozide
Αγρο- τεχνολογία
Φαρµακο- βιοµηχανία
Χηµική σύνθεση
Υλικά συσκευασίας
Βιοτεχνολογία - Κ. Βοργιάς
Προϊόντα | 4 ΜΙΚΡΑ ΜΟΡΙΑ – ΜΕΓΑΛΗΣ ΣΗΜΑΣΙΑΣ 4-6 Χρήση των κυκλοδεξτρινών
Informationsserie – Biotechnologie
Produkte | 5 TECHNISCHE ENZYME – MEISTER DER KATALYSE 5-1 Enzyme in der Lebensmittelherstellung
Βιοτεχνολογικά - βιοµηχανικά παραγόµενα ένζυµα (παραδείγµατα)
Βιοτεχνολογία - Κ. Βοργιάς
Προϊόντα | 5 ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΑ ΕΝΖΥΜΑ – ΠΡΩΤΑΘΛΗΤΕΣ ΣΤΗΝ ΚΑΤΑΛΥΣΗ 5-1 Ένζυµα στην παραγωγή τροφίµων
Informationsserie – Biotechnologie
Produkte | 5 TECHNISCHE ENZYME – MEISTER DER KATALYSE 5-2 Enzyme in der Textil- und Waschmittelindustrie
Βιοτεχνολογικά παραγόµενα ένζυµα (παραδείγµατα)
Ένζυµο Ενζυµική δράση Χρήση
Πρωτεάσες Υδρόλυση πρωτεϊνών Έναντι ρύπων από αυγά, γάλα και σπανάκι Λιπάσες Υδρόλυση λιπών Έναντι ρύπων από λάδια, λίπη και
καλλυντικά Κυτταρινάσες Υδρόλυση φυτικών Χρήση στον βιοεξευγενισµό των υφασµάτων
πολυσακχαριτών όπως κυτταρίνη διατήρηση της απαλότητας και χρώµατος των βαµβακερών υφασµάτων
Αµυλάσες Υδρόλυση φυτικών Έναντι ρύπων από πατάτες, σοκολάτα
πολυσακχαριτών όπως άµυλο ή γλυκίσµατα
Βιοτεχνολογία - Κ. Βοργιάς
Προϊόντα | 5 ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΑ ΕΝΖΥΜΑ – ΠΡΩΤΑΘΛΗΤΕΣ ΣΤΗΝ ΚΑΤΑΛΥΣΗ 5-2 Ένζυµα στην βιοµηχανία υφασµάτων και απορρυπαντικών ρούχων
Informationsserie – Biotechnologie
Produkte | 6 PHARMAWIRKSTOFFE – HEUTE UND MORGEN 6-1 Vorteile rekombinanter Medikamente
Νέες στρατηγικές αντιµετώπισης ασθενειών (π.χ. µονοκλωνικά αντισώµατα)
Bελτιωµένη διαθεσιµότητα (π.χ. ερυθροποιητίνη)
Μειωµένη πιθανότητα µόλυνσης (π.χ. παράγοντας VIII)
Υψηλή δραστικότητα και µειωµένες παρενέργειες (π. χ. Ιστικός ενεργοποιητής πλασµινογόνου)
Περιβαλλοντολογική συµβατότητα και οικονοµική παραγωγή (π.χ. ινσουλίνη)
Βιοτεχνολογία - Κ. Βοργιάς
Προϊόντα | 6 ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΑ ΕΝΕΡΓΑ ΣΥΣΤΑΤΙΚΑ - ΣΗΜΕΡΑ ΚΑΙ ΑΥΡΙΟ 6-1 Προτερήµατα των ανασυνδιασµένων φαρµάκων
Informationsserie – Biotechnologie
Produkte | 6 PHARMAWIRKSTOFFE – HEUTE UND MORGEN 6-2 Die wichtigsten rekombinanten Medikamente
Ένωση Χρήση Ένωση Χρήση
Δραστική Πρωτείνη
Ερυθροποιητίνη Aναιµία (λίγο αίµα)
Παράγοντας VIII Αιµοφιλία (Αιµατολογική ασθένεια)
Ιστικός ενεργοποιητής Θρόµβωση σε καρδιακό πλασµινογόνου (tPA) επεισόδιο
Ανθρώπινη ινσουλίνη Διαβήτης τύπου Ι
α-ιντερφερόνη Ιώσεις, Καρκινική θεραπεία
Παράγοντας αποικισµού Λευκαιµία, των κοκκιοκυττάρων Καρκινική θεραπεία (G-CSF)
Ιντερφερόνη 1a,b Πολλαπλή σκλήρωση
Σωµατοτροπίνη Ορµονικά οφειλόµενη µικροσωµία
Θεραπευτικά αντισώµατα
Basiliximab Μείωση απόρριψης νεφρικών µεταµοσχευµάτων
Infliximab Morbus Crohn
Rituximab Non-Hodgkin-Λύµφωµα
Trastuzumab Καρκίνος του µαστού
Εµβόλιο
Hπατίτιδα-B-Aντιγόνο Πρόληψη ηπατίτιδας
Τοξίνη διφθερίτιδας Πρόληψη πνευµονίας σε παιδιά
Ένωση Χρήση
Βιοτεχνολογία - Κ. Βοργιάς
Προϊόντα | 6 ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΑ ΕΝΕΡΓΑ ΣΥΣΤΑΤΙΚΑ - ΣΗΜΕΡΑ ΚΑΙ ΑΥΡΙΟ 6-2 Τα πιο σηµαντικά ανασυνδιασµένα φάρµακα
Informationsserie – Biotechnologie
Produkte | 6 PHARMAWIRKSTOFFE – HEUTE UND MORGEN 6-4 Struktur und Wirkung von Trastuzumab
Δοµή µοντέλλο του Trastuzumab (µονοκλωνικό αντίσωµα)
• Αναστολή τηε κυτταρικής διαίρεσης
• Καταστροφή καρκινικών κυττάρων από το ανοσοποιητικό σύστηµα
Trastuzumab Δένεται επιλεκτικά στην εξωκυτταρική περιοχή της πρωτείνης HER2
Κυτταρική επιφάνεια µε την εξωκυτταρική περιοχή της HER2-πρωτείνες
Καρκινικά κύτταρα
Γονιδιακή ενίσχυση
Υπερέκφραση του HER2-γονιδίου
(10-100-φορές)
Φυσιολογικά κύτταρα
HER2-γονίδιο
HER2-πρωτείνη
Βιοτεχνολογία - Κ. Βοργιάς
Προϊόντα | 6 ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΑ ΕΝΕΡΓΑ ΣΥΣΤΑΤΙΚΑ - ΣΗΜΕΡΑ ΚΑΙ ΑΥΡΙΟ 6-4 Δοµή και δράση των εµβολίων
Informationsserie – Biotechnologie
Produkte | 6 PHARMAWIRKSTOFFE – HEUTE UND MORGEN 6-5 Immunologischer Nachweis des Vogelgrippe-Erregers H5N1
Δέσµεση των ιικών
πρωτεϊνών µέσω του πρώτου αντισώµατος-1
ELISA (Enzyme Linked Immuno-Sorbent Assay)
Πλύσιµο Αποµάκρυνση της αδέσµευτης πρωτεϊνης
Προσθήκη ενός ενζύµου
συνδεδεµένου στο α-H5N1-αντίσωµα
2
Δέσµευση του αντισώµατος 2 στην H5N1-
πρωτείνη και στη συνέχεια 1x Πλύσιµο
Προσθήκη του δείγµατος
Πλάκες µικροτιτλοδότησης (επίστρωση µε α-H5N1-αντίσωµα)
Χρωστική αντίδραση
(µέσω ενζύµου στο δεύτερο αντίσωµα)
Προσθήκη αντιραστηρίου
χρώσης (άγχρωµο)
Βιοτεχνολογία - Κ. Βοργιάς
Προϊόντα | 6 ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΑ ΕΝΕΡΓΑ ΣΥΣΤΑΤΙΚΑ - ΣΗΜΕΡΑ ΚΑΙ ΑΥΡΙΟ 6-5 Ανοσοδιάγνωση της γρίππης των πτηνών Η5Ν1
Informationsserie – Biotechnologie
Κύτταρα βλεννογόνου
Produkte | 6 PHARMAWIRKSTOFFE – HEUTE UND MORGEN 6-6 Aufbau und Wirkung von Neuraminidasehemmern
2. Προσκολλούνται στην επιφάνεια των κυττάρων του βλεννογόνου µέσω της αιµατογλουτινίνης και εισβάλλουν στο κύτταρο
1. Οι ιοί εισέρχονται στην αναπνευστική οδό
3. Οι ιοί χρησιµοποιούν τα κύτταρα για τον πολλαπλασιασµό τους.
Δοµή του αναστολέα της νευραµινιδάση
4. Ο αναστολέας της νευραµινιδάσης εµποδίζει την έκθεση της νευραµινιδάσης στο ιό και είτε δεν τον αφήνει να προσκολληθεί είτε τον αποµακρύνει από τη θέση προσκόλλησης
Αναστολέας της νευραµινιδάσης
Ιός της κοινής γρίππης
Νευραµινιδάση
Αιµοτογλουτινίνη
Βιοτεχνολογία - Κ. Βοργιάς
Προϊόντα | 6 ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΑ ΕΝΕΡΓΑ ΣΥΣΤΑΤΙΚΑ - ΣΗΜΕΡΑ ΚΑΙ ΑΥΡΙΟ 6-6 Δοµή και δράση των αναστολέων της νευραµινιδάσης
Informationsserie – Biotechnologie
Produkte | 6 PHARMAWIRKSTOFFE – HEUTE UND MORGEN 6-7 Phasen der Impfstoffentwicklung
Κλινικές έρευνες (5 - 7 χρόνια)
Φάση I
Ασφάλεια
<100 εθελοντές
Προκλινικά
Βασική έρευνα και ανάπτυξη (2 - 4 χρόνια)
Πειραµατικά συστήµατα, Έρευνα σε πειραµατόζωα
Φάση II
Ασφάλεια και ανοσοαπόκριση
>100 εθελοντές
Φάση III
Ασφάλεια και ανοσοαπόκριση και δράση
>1.000 εθελοντές
Επίσηµη εγγραφή και άδεια (1,5 χρόνια)
Ταυτοποίηση ουσίας µε αξιοποιήσιµη δράση
Βιοτεχνολογία - Κ. Βοργιάς
Προϊόντα | 6 ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΑ ΕΝΕΡΓΑ ΣΥΣΤΑΤΙΚΑ - ΣΗΜΕΡΑ ΚΑΙ ΑΥΡΙΟ 6-7 Φάσεις της ανάπτυξης εµβολίων
Informationsserie – Biotechnologie
Ausblick | 8 DIE PFLANZE ALS BIOFABRIK 8-1 Anwendungen der Pflanzenbiotechnologie
Βελτιωµένη συστατικά σε βρώσιµα φυτά
π.χ. µεγαλύτερη περιεκτικότητα σε υγιή λιπαρά, χαµηλότερο δυναµικό αλλεργία
Βελτίωση των καλλιεργειών για τη βιοµηχανική παραγωγή χηµικών π.χ αλλαγή της περιεκτικότητας ελαίων/
λιπαρών οξέων, µειώνοντας τη λιγνίνη στο ξύλο για τη βιοµηχανία χαρτιού, την παραγωγή βιοπολυµερών ή ενζύµων
Βελτιωµένη συστατικά σε ζωοτροφές
π.χ. διευκολύνει την πέψη, αυξάνουν το ποσοστό των βασικών αµινοξέων
Παραγωγή πρωτεΐνων στα φυτά που προορίζονται για ανθρώπινη και
κτηνιατρική „Molecular Pharming“
π.χ. τα ένζυµα για τη διάγνωση, τα εµβόλια, πρωτεΐνες του αίµατος,
θεραπευτική αντισώµατα
Βελτιωµένες ιδιότητες των φυτών για την αποµάκρυνση των περιβαλλοντικών ρύπων σε
µολυσµένα εδάφη
Βιοτεχνολογία - Κ. Βοργιάς
Πεδίο | 8 ΤΑ ΦΥΤΑ ΕΙΝΑΙ ΒΙΟΕΡΓΟΣΤΑΣΙΑ 8-1 Εφαρµογές της Βιοτεχνολογίας των φυτών
Informationsserie – Biotechnologie
Ausblick | 9 BIOTECHNOLOGIE UND MEER 9-1 Anwendungen der marinen Biotechnologie
Aντιβιοτικά
π.χ. Ενεργά συστατικά από το κυανοβακτήριο
Lyngbya majuscula
Αντικαρκινικά
π.χ. αντι-λευκαιµικά παρασκευάσµατα από το σφουγγάρι της Μεσογείου
Ircinia fasciculata
Πρόσθετα σε καλλυντικά
Π.χ Κολλαγόνο από σφουγγάρια
Ιο-στατικά
π.χ. φάρµακα εναντίον του έρπιτα
Πρόσθετα σε τροφές
π.χ. β-καροτίνη από το Αυστραλιανό θαλάσσιο φύκος
Dunaliella salina
Σταθερά βιοµηχανικά ένζυµα π.χ από θερµοσταθερά
βακτήρια
Βιοτεχνολογία - Κ. Βοργιάς
Πεδίο | 9 ΒΙΟΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΘΑΛΑΣΣΑ 9-1 Πιθανές χρήσεις της θαλάσσιας Βιοτεχνολογίας