Орал Онiрі №53

ОБЛЫСТЫҚ ҚОғАМДЫҚ-САЯСИ гАЗЕТ

www.zHAIkpreSS.kz

Бейсенбі,15 мамыр 2014 жыл№53 (19972)

+ 32 0С

+ 18 0С

Газет 1918 жылғы 17 қарашадан шығып келеді. 1968 жылы "Құрмет Белгісі" орденімен марапатталған [email protected]

Орал өңірі

Суретті түсірген Темірболат ТОҚМАМБЕТОВ

Балаңыз «кім» болып ойнап жүр?

(Жалғасы 12-бетте)

Топ болып құмда ойнап жатқан балалардан бөлініп, күркешеде (беседка) ойнап жүрген қос бүлдіршінге еріксіз көз алмай, қарап қалыппын, Калькуляторына үңіліп, әл-денені есептеген 8-9 жас ша-масындағы ұл бала «Зарплат қанша аласыз?», - деп сұрап қояды. 6-7 жас шамасындағы қыз да тайсалар емес. «80 мың аламын» - деп жауап берді. Бала қолындағы қағаз-қала-мымен қанша кредит бере-тінін, айға қанша шығатынына дейін есептеп, қызға «карточ-ка» беріп, «осыдан аласыз» деп жатыр. Мен ойынға әбден бе-рілген балғындардың қасына жақындап. – Қандай ойын ой-нап жатсыңдар, балақайлар?,- деп әдейі сұрадым. – «Біз «банк» болып, ойнап жатырмыз», - деп тақылдады қара қыз. Ұл бала менің ойынды бөлгенімді жа-ратпай, қабағын түйе қарап, қарындасын сүйреп алып кетті.

Күн жексенбі болатын. Аяғын апыл-тапыл басқан кішкентайымды ертіп, аулада серуендеп жүргенбіз. Алаңқай толған балалар. Әр жерде шүпірлеп ойнап жатыр. Менің назарымды «Маған кредит бересіз бе?» деген кішкентай қыздың саңқылдаған дауысы аударды.

Жаңақаланың өзінде тұратын ерлі-зайыпты Бектемір мен Света Бекқалиевтардың жеке иелігіндегі саулықтың бірі бірден төрт қозы туды.

- Осы саулық соңғы екі жыл қатарынан үшеуден туды. Бірақ қыста туып, қозысын өлтіріп алатын едік. Биыл бірден төрт қошақан туды. Төртеуі де аман, өсіп келеді, - дейді отанасы Све-та Бекқалиева.

Таңсықты көрмек үшін тіл-

шілер барғанда, қой өрістен келіп жатыр екен. Саулықты бөлектеген үй иесі төрт қозысын қатар жіберді. Балажан саулық «түйдей құрдас» төрт төліне ке-зек еміренеді. Қозылар болса, емуге таласуда.

- Екі-екіден шығарып, кезек-пен еміземіз, әрі қосымша сүт береміз, - дейді мал иесі.

Төрт қозының басқа қошақан-дардан еш кемдігі жоқ. Бірден 4 қошақан туған қой еділбай тұқымды ірі саулық. Мұндай да болады екен-ау!

Таяуда қаламыздағы Әйтиев көшесі бойындағы спорт кешенінде өңіріміздегі күштік құрылымдар волейболдан сынға түсті.

Облыстық волейбол феде-рациясы ұйымдастырған жа-рысқа тоғыз команда қатысты. Олардың ішінде облыстық сот, БҚО ЭҚСЖКД (қаржы полиция-сы), қылмыстық атқару жүйесі басқармасы, облыстық салық де-партаменті, шекара қызметі, ҚР ІІМ ішкі әскерінің «Батыс» өңірлік қолбасшылығы бар.

Сайыстың ашылу салтанатын-да сөз алған облыс әкімінің бірін-

ші орынбасары, облыстық волей-бол федерациясының президенті Серік Шәпкенов бұл жарыстың маңызына тоқталып, игі тілегін білдірді.

Екі күнге созылған жарыс нә-тижесінде төтеншеліктер бас жүлдеге ие болды. БҚО ІІД мен ҚР ҰҚК БҚО бойынша департа-ментінің командалары қалған жүлделі орындарды бөлісті. Ата-лымдар бойынша Қ.Егізов (ҰҚК) үздік байланыстырушы, О.Самар-қанов (ІІД) үздік тосқауыл қоюшы, П.Арыстанов (ТЖ) үздік шабуыл-шы деп танылды.

Жүлдегерлердің бәрі бағалы сыйлықтармен, дипломдармен марапатталды.

Төтеншеліктер топ жарды

Бірден төрт қозы тудыЖаңалықтармозайкасы

Аталмыш күні сағат 10.00- 02.00 аралығында өтетін үшбу шара 18 мамыр – Халықара-лық музей күніне орай ұйым-дастырылуда. «Музейдегі түн» кезінде музей экспозиция-сын тамашалау бағытындағы «Экскурсиялық марафон», қол-өнер шеберлерінің «Ғасырлар мұрасы» жәрмеңкесі, музей-лік фотоателье, саздан бұйым жасаушылардың шеберлік дә-рісі және спорттық ойындар өтеді. Сондай-ақ музейге түнде келгендердің назарына кон-церттік бағдарлама да ұсыны-лады.

«Музейдегі түн»

17 мамырда Батыс Қазақстан облыстық тарихи-өлкетану музейі «Музейдегі түн» акциясын ұйымдастыруда.

АҚПАРАТБейсенбі, 15 мамыр 2014 жыл

[email protected]

P Жақында Жаңақала аудандық Д. Нұрпейісова атындағы өнер музейінде қазақтың айтыс өнерінің көгінде найзағайдай жарқ еткен жаңақалалық жас ақын Асылбек Ишановты еске алу кеші өтті.

Еске алу кешінде экраннан ақын туралы «Аққан жұлдыз» де-ректі фильмі көрсетілді. Айтыскерге арналған көрмеде оның өмірбаяны мен шығармашылығынан сыр шерткен фотосу-реттер мен деректер жинақталды. Жаңақала орта мектебінің оқушылары ақынның бір топ өлеңдерін нақышына келтіре оқыса, Асылбектің жолын қуған жас ақындар О. Нұрболатұлы, Д. Дидарұлы өз өлеңдерін оқыды.

Олимпиададан жүлделі оралды

Өскемен қаласында академик, ҚР-ның еңбек сіңірген мұғалімі Қ.Біті-баева атындағы халықаралық олим-пиада өтті.

Мемлекеттік тілдің мәртебесін көтеру, «Үш тұғырлы тіл» мәдени жобасын іске асыра отырып, көптілділікті дамыту, дарынды бала- ларды анықтау мақсатында ұйымдастырылған білім сайысына алыс-жақын шетелдерден және республикамыздың түкпір-түкпірінен 166 оқушы қатысты. Қазақ тілі мен әдебиеті пәні бойынша өткен олим- пиадада Орал қаласындағы №38 мектеп-лицейдің оқушысы Айгүл Жасқайратова (жетекшісі Л.Құсайынова) мен №35 мектеп-лицейдің оқушысы Анастасия Пищуллина 3-орын алды. Осы білім ұяларының оқушылары Гүлстан Қылышбай мен Эллина Таипова (тәлімгерлері Г.Тасқарина, Г.Ташаева, Н.Кереева) арнайы дипломдарға ие болды.

Облыстық ішкі саясат басқармасының қолда-уымен, «Бәйтерек» мүм-

кіндігі шектеулі балалар қоғам-дық бірлестігі мен мұқтаж аза-маттарға үйден әлеуметтік қыз- мет көрсету мемлекеттік мекеме-сі қызметкерлерінің ұйымдасты-румен өткен семинарға науқас балаларды күтіп отырған ата-ана- лар қатысты.

Семинарға арнайы келген Қа-рағанды қаласындағы «Кредо» қоғамдық бірлестігінің директо-ры Надежда Козаченко паллиа-тивті көмек беру туралы өз ойла-рын ортаға салды. Паллиативті

Паллиативті көмек Кеше облыстық жұмыспен қамту және әлеуметтік

бағдарламаларды үйлестіру басқармасының мәжіліс за-лында ауыр халдегі науқас балаларға паллиативті көмек көрсету әдістерін түсіндіруге арналған семинар өтті.

көмек дегеніміз – жазылмайтын дерттен зардап шегетін адамға мамандандырылған медициналық қызмет көрсету, яғни диагнозға қарамай, аурудың белгілерін же-ңілдету. Негізгі мақсаты – емде-луші мен отбасының өмір сапасын, көңіл күйін жақсартуға көмектесу. Паллиативті көмек дәрігерлермен, медбикелермен және басқа ма-мандармен бірге көрсетіледі. Пал- лиативті жәрдем көрсететін ма-мандар тобының мүшелігіне мас- сажистер, диетологтар және өз- ге де мамандар кіреді. Біздің өңі- рімізде де осы әдісті енгізу үшін көптеген жұмыс жасалуда. Қазіргі күннің өзінде еріктілерден құрал-ған арнайы топтар жасақталу- да, - дейді мамандар.

P Ақжайық ауданының орталығы Чапаевта осыдан бірер жыл бұрын саяси қуғын-сүргін және ашаршылық құрбанда-рына арналған ескерткіш тұрғызу белгіленген еді. Бүгінде «Зерде» саябағында соның құрылысы жүргізілуде. Өткеннен сабақ, тағылым жаңғырығы болар зерделік тұғыр кәсіпкер Асқар Отарғалиевтың дизайнерлік жобасымен қолға алынды. Ескерткіштің биіктігі – 3, ені 2,7 метр болады.

Адам құқықтарын

Сейсенбі күні облыс әкімдігінің мәжіліс залында ҚР Президен-ті жанындағы Адам құқықтары жөніндегі комиссияның баста-масымен «Қазақстандағы адам құқықтарын қорғаудың халықаралық және ұлттық тетіктері» тақырыбында семинар-тренинг өтті.

Еламан ӘЙПІШЕВ,«Орал өңірі»

найы келген қонақтарға Жайық өңіріне қош келдіңіздер дей ке-ле талқыланатын мәселенің ма-ңыздылығына тоқталды.

Басқосудың алғашқы бөлімін- де ҚР Президенті жанындағы Адам құқықтары жөніндегі комиссия хатшысы Тастемір Әбішев адам құқықтарының тұжырымдамасы мен адам және азаматтың құ-қықтары мен бостандықтарын пайдалану қағидаттары, ҚР Ата Заңында көрсетілген адам мен азаматтың негізгі құқықтары мен

бостандықтарын қорғау, Қазақ- стандағы адам құқықтарын қор-ғаудың ұлттық жүйесі туралы әңгімеледі.

Сондай-ақ аталмыш семинар- да ҚР Президенті жанындағы Адам құқықтары жөніндегі комис- сия мүшелері, Л.Гумилев атын-дағы Еуразия университетінің про-фессоры, заң ғылымының док- торы Еңлік Нұрғалиева, Қазақ- стан кәсіподақтар федерациясы төрағасының орынбасары Қай-рат Амандықов ҚР азаматтары- ның әлеуметтік және еңбек құ-қықтарын қорғаудың және кә- сіподақтардың билік органдары мен ҮЕҰ өзара іс-қимыл әре-кеттерін жетілдіру, әлеуметтік әріптестікті дамыту мәселелері бойынша дәріс оқыды.

Семинар-тренингке қатысу-шылар адам құқықтарын қорғау және көтермелеу саласындағы жұмыс тәжірибелерімен алмас-ты.

Суретті түсірген Темірболат

ТОҚМАМБЕТОВ

Семинар-тренингке жер-гілікті құқық қорғау жә-не сот органдарының,

білім беру, денсаулық сақтау мекемелерінің қызметкерлері, үкіметтік емес ұйымдардың және БАҚ өкілдері қатысты.

Семинарды ҚР Президенті жанындағы Адам құқықтары жө-ніндегі комиссия хатшысы Тас-темір Әбішев ашты. Бұдан соң сөз алған облыс әкімінің орынба-сары Бақтияр Мәкен семинар- тренингті өткізуге Астанадан ар-

Гүлжамал ЖОЛДЫҒАЛИ,«Орал өңірі» Семинарға кеңес мүше-

лері мен облыстық жә-не қалалық білім беру

басқармасының қызметкерлері,

ҰБТ-ға арналған семинарМ. Өтемісов атындағы БҚМУ-да облыстық білім

басқармасының атсалысуымен «Ұлттық бірыңғай тесті-леу мәселелері және келешегі» атты облыстық ғылыми-тәжірибелік семинар-кеңес өтті.

мектеп директорлары, облыс-тық және қалалық мектептер- дегі тарих пәнінің мұғалімдері, ЖОО тарихшылары мен ғалым-

дар қатысты. Семинар-кеңесті тарих ғылымдарының докторы, профессор Т. Рысбеков жүргізді. Бірнеше бағытты қамтыған ғы-лыми-тәжірибелік шарада жо- ғары оқу орындары мен кол- ледждерде, мектептерде Отан тарихын оқытудың өзекті мә-селелері мен жаңа технология және ақпаратты құралдарды тиімді пайдалану әдістері айтыл-ды.

Семинар тақырыбына бай-ланысты ҰБТ мәселелері және тест сұрақтарының жинағы бо- йынша арнайы көрме ұйымдас-тырылды. Баяндамалар бойын-ша қатысушылар тарапынан сұрақтар қойылып, ол жарыссөз-ге ұласты. Семинар соңында қа-тысушыларға сертификаттар тап-сырылды.

Рита СҰЛТАНҒАЛИЕВА,М. Өтемісов атындағы

БҚМУ-дың баспасөз хатшысы

P БҚО денсаулық сақтау басқармасының баспасөз қызметінің хабарлауы бойынша Бөрлі ауданы тұрғындарының денсаулы- ғы мен өмір сүру сапасын арттыру мақсатында 20 мамыр кү- ні Ақсай қаласында мемлекеттік - жеке меншік серіктестік ар- қасында гемодиализдік орталықтың бөлімшесі ашылады.

ҚоРғАуғА АРнАлды

Бейсенбі, 15 мамыр 2014 жыл3

[email protected]

ҚоғАм

«Биыл бірыңғай ұлттық тесті- леу жүйесі өзгермейді. Біз тест өткізуге толығымен дайынбыз. Осы мақсатқа жасақталған 155 нысан сақадай сай. Қазіргі уақытта оқу бітірушілердің 70 пайызы тіркел-ген. Яғни биыл мектеп бітіретін

Биылғы ҰБТ -да

түлектердің 70 пайызы тест тап-сыратын болады» деді ол.

Өз кезегінде Үкімет басшысы-ның әлеуметтік салаға жауапты орынбасары Гүлшара Әбдіқалы- қова Ұлттық бірыңғай тестілеу Ми- нистрлер кабинеті отырысын-да қаралатындығын айтты. «Бұл мәселе бойынша келесі апта ішін-де арнайы Үкімет отырысы өте- ді» деді вице-премьер.

Өз тілшіміз

Ағымдағы жылы Ұлттық бірыңғай тест тапсыру жүйесінде еш өзгеріс бол-майды. Бұл ту-ралы 13 мамыр күні ҚР Прези-денті жанындағы Орталық ком-муникациялар қызметінде өткен брифинг-те ҚР Білім және ғылым министрі Аслан Сәрінжіпов мәлімдеді.

өзгеРіс жоҚ

ҚР Еңбек және халықты әлеу-меттік қорғау министрі Тамара Дүйсенованың айтуынша, жаңа жүйедегі бірінші компонент – зейнеткерлік жасқа жеткен барлық азаматқа олардың ең-бек өтілі мен жалақысына қа- рамастан, бірдей мөлшерде рес- публикалық бюджет қаражаты-нан мемлекет төлейтін базалық зейнетақы болмақ.

«Біріншіден, азаматтарда жү- йеге қатысу өтілі болмаған жағ-дайда оларға ең төмен күнкөріс көлемінің 50%-ына тең келетін мөлшерде әлеуметтік зейнет- ақы берілетін болады. Екіншіден, жүйеге қатысу өтілі 20 жыл бол-ған жағдайда оның базалық зейнетақысының мөлшері ең тө- мен күнкөріс деңгейінің 70%-ын құрайтын болады. Кейін коэф-фициент жүйеге қатысқан әрбір жыл үшін арттырылып отырады. Үшіншіден, қатысу өтілі 35 жыл болған жағдайда базалық зей- нетақы ең төмен күнкөріс дең-гейіне тең болады» деп атап өтті министр.

Т. Дүйсенованың айтуынша, жаңа тұжырымдама зейнетақы төлемдері мөлшерінің парапар- лығына және Қазақстан Респуб-ликасындағы зейнетақы жүйе-сінің ұзақ мерзімді қаржылық тұрақтылығына кепілдік беру

ҚР Президенті жанындағыОрталықКоммуникацияларҚызметі

Жаңа жүйе таныстырылды

мақсатында мемлекеттің, қыз-меткер мен жұмыс берушінің жауапкершілігін күшейте оты-рып, зейнетақымен қамсыз-дандырудың қолданыстағы көп-деңгейлі жүйесін сақтап қалуды көздейді.

«Басты тұжырымдамалық өз-геріс қолданыстағы жинақтау- шы жүйесін жұмыс берушілердің қызметкерлердің пайдасына мін-детті 5 пайыз жарналары есебі-нен қалыптасқан жаңа шартты- жинақтаушы компонентімен то-лықтыру болып табылады. Атап айтқанда, жүйеге қатысушы әр-бір адамға дербес зейнетақы шоты (қазіргі жинақтау шотына қосымша) ашылатын болады, он-да жұмыс берушілердің жарна-лары тіркеліп отырады. Жұмыс берушілерден түсетін жарналар капиталдандырылмайды және жекелеген адамдардың меншігі болмайды, ол осы жүйеге қатысу- шылардың ағымдағы зейнетақы- ларын төлеуге жұмсалатын бо- лады. Зейнетақы мөлшері жұмыс берушінің 5 пайыздық жарнала- рының есебінен қалыптасатын жинақ негізінде айқындалады. Зейнетақы өмір бойы төленетін болады» деп атап өтті министр.

Т. ҒАБДІРЕШҰЛЫ

Несиелер екі жылдаесеПТен шығАРылАды

– Осы орайда Ұлттық банк Үкі-метпен және банктермен бірле-се отырып Салық кодексіне өз- герістер енгізу бойынша тұтас ша-ралар әзірлеп жатыр. Жақында проблемалы несиелер қорын бас- қару бойынша тұжырымдама жо-басы әзірленді. Ал «жұмыс істе-мейтін несиелер» дегеніміз – бел-гілі бір уақыттан кейін банкке олар бойынша төлем тоқтайтын несиелер. Яғни несие алушы не-сиені қайтаруға қабілетсіз болып

шығады, ол қашып кетеді неме-се оның ақшасы жоқ, болмаса жоба жұмыс істемейді немесе нысанның құрылысы аяқталмай қалған, қалай болғанда да банк үшін бұл жақсы емес. Себебі ол берген несие бойынша ақша ал-майды. Қазақстанның банк сек- торында соңғы жылдары осын-дай «нашар несиелер» 4,5 трлн. теңгеден асып отыр, бұл – екін- ші деңгейлі банктердің несие портфельдерінің 30 пайызы, яғни бұл – есептен шығаруға тура келе-тін несиелер, - деді Қ.Келімбетов.

Осындай несиелерді есептен шығармайтын банктердің лицен- зиялары екі жылдан кейін тоқ-татылмақ.

Тоқтар кЕНЖЕҒАЛИЕВ

Ұлттық банк төр- ағасы Қайрат Келім-бетов 13 мамыр күні Орталық коммуникация-лар қызметінің брифин-гінде сөйлеген сөзінде бүгінгі таңда екінші деңгейлі банктердің несие портфельдерінің 30 пайызы «жұмыс істемейтін несиелер» екенін мәлімдеді. Және ҚР Ұлттық банкі нашар активтер мен жұмыс істемейтін несиелердің проблемасын 2016 жылғы 1 қаңтарға дейін шешуді жоспарлап отырғанын жеткізді. «Астана ЕХРО – 2017» ҰК»

АҚ көрме кешенінің барлық 26 нысанының құрылысын 26 ай- дың ішінде жүзеге асыруды жос-парлап отыр. Оның ішінде ха- лықаралық, корпоративтік және тақырыптық павильондар, тұр- ғын үй кешендері, мектеп, бала- бақша, қонақ үй, конференц зал және баспасөз орталығы, ЭКСПО-кеңсе, Энерджи холл, ком- мерциялық және сауда аумақ-тары, ЭКСПО-плаза, көркемдік орталық секілді нысандар бой көтереді.

«Астана EXPO - 2017» ҰК» АҚ

Кешен ҚұРылысы БАсТАлАды

«ЕХРО – 2017» көрме ке-шеніндегі Қазақстанның ұлттық павильонының құрылысы бір ай-дан кейін басталады. Бұл туралы кеше Орталық коммуникациялар қызметіндегі брифингте мәлім болды.

құрылысы бойынша басқарма төрағасының кеңесшісі Қанағат Тілемісовтің айтуынша, жалпы құ- рылыстың белсенді кезеңі 2015-2016 жылдарға сәйкес келеді. Көрме кешені 2016 жылдың жел- тоқсанында толықтай аяқталуы тиіс. Көрме кешенінің жалпы ауданы 173,4 гектар жерді қам- титын болады. Оның 148 гек-тарына тұрғын үйлер, мәдени-әлеуметтік нысандар, ойын-са- уық орындары, ал 25 гектарына көрме кешені салынбақ.

Гүлнар ШӘҢГЕРЕЙ

жыл

Ұлы Жеңіске

19452015

СТРЕЛЕЦ Дмитрий

ЛаврентьевичД.Стрелец 1920

жылы Приморск өлкесі Партизан ауданы Гордеевка ауылында туған.

1941 жылдың маусымынан Кеңес Армиясы қа-тарында, Д.Стрелецтің взводына Донец өзенінен соғысып өту тап-сырмасы беріледі. Д.Стрелецтің взводы өзеннен алғашқылардың бірі болып өтіп, жау плацдар-мын басып алады, жауды қууды жалғастыра түседі. Шайқас үстін-де взвод командирі қаза болады, кіші лейтенант Д.Стрелец басшы-лықты қолға алып, тапсырманы ойдағыдай орындайды.

Жеке ерлігі мен батырлығы үшін оған 1945 жылы 24 наурызда Кеңес Одағының Батыры атағы беріледі.

Соғыстан кейін капитан Стре-лец Орал қаласында тұрды, жер-гілікті өнеркәсіп қызметкерлері кәсіподағы облыстық комитетінің төрағасы болып жұмыс істеді.

«Ленин», «Отан соғысы», «Қызыл Жұлдыз» ордендерімен марапат-талған.

1998 жылы қайтыс болды.Орал қаласындағы оның тұр-

ған үйіне мемориалдық тақта орнатылған.

СТРИЖАЧЕНКО Алексей

АвраамовичА.Стрижачен-

ко 1911 жылы Черкасск облы-сының Бело-озерье ауылын- да дүниеге кел- ген. Ол Алматы қаласындағы кооператив техникумын бітіріп, 17 жасында құюшы болып еңбек еткен. 20-жылдардың аяғында Батыс Қазақстан облысы Теректі ауданы «Новее життя» коммуна-сына қоныс аударды. Колхоздың төрағасы, Подстепный село-сында тұтынушылар одағының төрағасы болып қызмет атқарды.

Соғыста көрсеткен батырлығы мен ерлігі үшін А.Стрижаченкоға 1944 жылы 19 наурызда Кеңес Одағының Батыры атағы берілді.

Соғыстан кейін М. Фрунзе атындағы әскери академияны бітірді. Майор А. Стрижачен-ко 1946 жылы запасқа шығып, Алматыға көшіп келді.

Ол «Ленин», «Қызыл Ту», 1, 2- дәрежелі «Отан соғысы» орден-дерімен марапатталған.

Мамырдың 13-і күні Орта лық ком-муникациялар қызме-тінде Қазақстандағы жаңа зейнетақы жүйесі таныстырылды.


[email protected]

Қаратөбеде мұғалім жеТісПейді

Сәкен ӘБІЛхАЛЫҚОВ,«Орал өңірі»

Сейсенбіде «Қазақстан-Орал» телеарнасында өткен баспасөз мәслихатына Қаратөбе ауданының әкімі Асхат Шахаров қатысты. Ол ауданның әлеуметтік-экономикалық дамуы турасында баяндама жасап, журналистердің қойған сұрақтарына жауап берді.

Cуре

тті т

үсір

ген

Тем

ірбо

лат Т

ОҚМ

АМБЕ

ТОВ

Қаратөбенің тарихына қысқа- ша шолу жасап өткен Асхат Берлеш-ұлы бірінші кезекте ауданның бюджетіне тоқталды. Қаратөбе өт-кен жылдың қорытындысы бойын-ша бюджетті игеру ісінде облыс көлемінде көш бастап келеді. Жалпы, былтыр аудандық бюджет 2,099 млрд. теңгені құраған.

Аудан экономикасының негізі - мал шаруашылығы. Бұл салада қазір 262 шаруа қожалығы қызмет атқар-ды. Осы шаруашылықтарда 557 адам өз нәпақасын тауып жүр. Мал шаруашылығы қалыпты дамып ке-леді.

Шағын кәсіпкерлік саласында өндірілген өнім көлемі 1152,0 млн. теңгені құрап, бюджетке 49,9 млн. теңге түсім түсірілді, ол барлық салық түсімінің 22%-ын құрайды.

Өткен жылы ауданда несие серіктестігін құру бойынша ұйым-дастыру жұмыстары жүргізіліп, бүгінгі таңда олар тіркеуден өтіп, шаруа қожалықтарын несиелендіру- ді бастады. 90,2 млн. теңге көлемін-де несиелендіру желісі ашылды, осыдан жарғылық қордың жи-налуына сәйкес 36,9 млн. теңге несие беріледі. Қазір төрт шаруа қожалығы 23,1 млн. теңге несиеге ірі қара малдарын және трактор-лар сатып алды.

«Бизнестің жол картасы - 2020» бағдарламасы да тиісті деңгейде іске асуда. Мәселен, бағдарлама-ның І бағыты бойынша «Думан», «Еркебай» шаруа қожалықтарының электр желілерін тарту жобалары өңірлік үйлестіру комиссиясымен мақұлданды. Осындай мақсатпен ауданда 2 шаруа қожалығы мал сою алаңдарын салып, қыстақтарына газ тарту үшін жобалық-смета- лық құжаттамалар жасақтауда. Бұл жобалар жүзеге асса, жаңадан 7 жұмыс орны ашылады деп кү-тілуде. «Осы бағыттарды ескере отырып, барлық ауылдық округтер- ді қамтып, 2013-2015 жылдарға ар-налған Қаратөбе ауданының шағын және орта бизнесті дамыту кар-тасы жасақталды, - деді әкім. - Ал-дағы уақытта осы шағын және

Айнұр ТӨЛЕУҒАЛИҚЫЗЫ, «Жайық үні» газетінің тілшісі:

– Соңғы кездері Қалдығайты өзеніндегі су деңгейі төмендеп кетті. Қазіргі жағдайы қалай?

– Ағымдағы жылы Қалдығайты мен Жақсыбай өзендеріне су жақсы келді. Соның нәтижесінде 10 мың гектардай жер сумен қамтылды. Биыл Қалдығайты суару жүйесін қалпына келтіру жұмыстарын жүргізу үшін 2,6 млн. теңге бөлінді. Қазір жобалық-сметалық құжаматтама- лар дайындалуда. Бұл жобамыз жүзеге асса, сумен қамтылатын аумақтың көлемі көбеймекші. Бұл жайылымдарды жақсартып, ауыл, соның ішінде мал шаруашылығын дамытуға оң ықпалын тигізері сөзсіз.

Сәкен ӘБІЛхАЛЫҚОВ, «Орал өңірі» газетінің бөлім меңгерушісі:

– Жақында «Іnfoportal.kz» ақпарат агенттігі «Халқымыздың мәдени құндылықтарын қолдау ісінде қай әкім алда?» деп сауал тастаған болатын. Сайт пайдаланушылары БҚО-ның 12 ауданы мен Орал қаласы әкімдеріне өз пікірлерін білдірген еді. Сауал-нама нәтижесінде сіз оқ бойы алға шықтыңыз. Жалпы, өзіңіз мәдениетке жақынсыз ба, бойыңызда қандай өнер бар?

– Рақмет, Қаратөбе – небір дарындарды, тарихи тұлғаларды дүние- ге әкелген мекен. Сол себепті ауданға басшы болып отырып, мәдениетке көңіл бөлмеу қисынсыз деп ойлаймын. Ауданда бұл бағытта көптеген жұмыс атқарылуда. Дарынды балалар баршылық. Олардың өнерін ұштау бағытында жүйелі жұмыстар атқарылуда. Қазақ болғасын әу деп қоямыз. Үйім мәдениет үйінің дәл іргесінде. Қолым бос кезде сон-да барып тұрамын.

Ерденбек ЖЫЛҚАЙДАРҰЛЫ, «Қазақстан-Орал» телеарнасының қызметкері:

– Үш дүркін әлем чемпионының спортты қойып, саясатқа ке-луіне не түрткі болды? «А» корпусына құжат тапсырған кезде алдыңызға қандай мақсат қойдыңыз? Отбасыңыз туралы да ай-тып өтсеңіз...

– Мұнда келгенше Ақтөбе қалалық, кейін облыстық мәслихаттың депутаты болдым. Былайша айтқанда, саясатпен бұрыннан байланы-сым бар. Елбасымыздың тікелей бастамасымен «А» корпусы жөнінде заңнама шыққасын, бағымды сынап көрейін деп құжаттарымды тап-сырдым. Ол кезде әкім болам деп ойлаған жоқпын. Сынақтан өткеннен соң облыс әкімі Нұрлан Асқарұлынан ұсыныс түсті. Сөйтіп, дәм бұйырып Қаратөбеге келдік. Мемлекеттік қызметке құжат тапсырған кезде еліміздің өркендеуіне өз үлесімді қоссам деген жоспарым бол-ды. Енді, міне, бір жылға жуық уақыт аралағында өзімнің білім-білігім-ді, күш-жігерімді, тәжірибемді Қаратөбенің өркендеп, халқымыздың әл-ауқатының көтерілуіне жұмсап келемін. Отбасылымын, екі ұлым бар. Таяуда, яғни 5 мамырда қызым дүниеге келді. Ақ Жайықтан шыққан еліміздің батыр қызының құрметіне орай есімін Мәншүк деп қойдым.

орта бизнесті дамыту картасына енгізілген жобаларды мемлекет-тік бағдарламаларды пайдалана отырып жүзеге асыру бағытында жұмыстанатын боламыз».

Әлеуметтік салада да айтар-лықтай жұмыстар атқарылуда. Өт- кен жылы 517 адам тұрақты, мау-сымдық және уақытша жұмысқа орналасты. 39 жұмыссыз кәсіби оқыту және қайта даярлауға жол-данды, оған 1972,9 мың теңге қаржы бөлінді. Жаңадан 383 жұмыс орындары ашылды. Бос орын- дар жәрмеңкесі төрт мәрте ұйым-дастырылды. Жәрмеңке барысын - да мүмкіндігі шектеулі бір адам тұрақты жұмысқа, 3 мүгедек мау-сымдық жұмысқа орналасты. Ал былтыр 61 мүмкіндігі шектеулі жан үшін тұрақты және уақытша, мау- сымдық жұмыстардан орын та-былды. Осы атқарылған жұмыс-тар нәтижесінде 2012 жылы жұмыс-сыздық деңгейі 0,6 пайыз болса, былтыр 0,5 пайызды құрады.

«Жұмыспен қамту - 2020 жол картасы» бағдарламасының І бағы-ты бойынша Аққозы ауылдық ок-ругіндегі мәдениет үйі күрделі жөндеуден өтті. Екінші бағыт, яғни ауылда кәсіпкерлікті дамыту мақ-сатында 37 адамға 59,0 млн. теңге несие берілді. Оның ішінде екі мүмкіндігі шектеулі азамат бар. Осы бағдарламаның ІІІ бағыты ая-сында кәсіби даярлауға 13 адам әр түрлі мамандықтар бойынша оқуға жіберілді. Қайта даярлау, біліктілігін арттыру курстарына 6 адам жолданып, жұмысқа орналас-тырылды, оның біреуі – мүмкіндігі шектеулі жан. Әлеуметтік жұмыс орындарына 139 адам жолданды. 116 жас маман жастар практика-сынан өткізілді.

Енді білім мен денсаулық сала-ларына тоқталайық. Өткен жылы 1-6 жастағы балаларды мектепке дейінгі тәрбиемен қамту 68,5%, 3-6 жастағы балаларды есептеген-де мектепке дейінгі тәрбиемен қамту 98,3%-ды құрады. «Қаратө-беден мектеп бітіріп кеткен оқушы-ның тек екеуі ауылға оралады, - де-ді А. Шахаров. - Сол себепті бізде маман тапшылығы бар. Әсіресе, білім саласы бойынша. Матема-тика, орыс тілі, химия мен физика

пәндерінен мұғалім жетіспейді. Бүгінгі таңда осы пәндер бойын-ша 11 мұғалім керек. Жастарды ауылға тұрақтандыру үшін «Дип-ломмен ауылға» бағдарламасы бойынша келген 26 жас маманның он екісіне тұрғын үй сатып алуға арналған несиелер берілді».

Денсаулық сақтау саласы да басты назарда. Былтыр 8 медици-на қызметкері келді. «Дипломмен ауылға» мемлекеттік бағдарла-масы бойынша келген 5 маманға көтермеақы, 3 маманға тұрғын үй сатып алуға арналған несие беріл-ді. Қазір ауданда ақ желеңді аб- зал жандар жеткілікті. Қаратөбеде демографиялық көрсеткіш жақсы. Мәселен, былтыр дүниеге 297 сәби келді. Ол 2012 жылмен салыстыр-ғанда 46 балаға артты.

Қаратөбені сөз ете отырып, мә-дениетті айтпай кетуге болмас. Ау-данда 41 мәдени мекеме жұмыс жасайды. Халық шығармашылы-ғын дамыту және кеңінен насихат-тау бағытында аудандық мәдени-демалыс орталығы жанында әр жанр бойынша халықтық, үлгілі атақтар-ға ие бес ұжым бар. Жеті ауылдық округтегі мәдениет үйлері күрделі жөндеуден өткен. Ал қазір ҚПО б.в. компаниясының демеушілігі-мен Қалдығайты ауылында жаңа үлгідегі 200 орындық мәдениет үйі құрылысы жүргізілуде. Бұйыртса, пайдалануға биылғы тамыз айын-да беріледі.

Қаратөбеліктердің 17%-ы спорт- пен тұрақты айналысады. Елбасы Жолдауында айтылғандай, бұқара- лық спортпен айналысатындар

санын мейлінше көбейту, салауат-ты өмір салтын насихаттау мақса-тында ауданда 24 дене шынық-тыру мекемесі жұмыс жасайды. Биылғы ақпан айында «Қаратөбе» спорт клубы ашылды. Клубқа 10 әдіскер қызметке алынып, сегізі ауылдық округтерде жұмыстану-да. Өткен жылдың соңында аудан орталығынан теннис корды алаңы салынып, қолданысқа берілді.

Қаратөбедегі 22 елді мекеннің онына оқшауланған құбырлар арқылы су келіп тұр. Яғни аудан халқының 78%-ы таза ауыз сумен

қамтылған. Үшағаш және Үшана елді мекендерінің маңында тұщы су көзі болмауына байланысты ондағы тұрғындарға ауыз су тасы-малдану арқылы жеткізіліп берілу-де.

Аудандағы 981 үй көгілдір отын-ға қосылған. Қаратөбе, Шөптікөл, Сулыкөл, Үшағаш, Соналы елді ме- кендердегі барлық әлеуметтік ғи-маратқа газ жеткізілді.

– Бізді қылмыс, соның ішінде мал ұрлығының көбеюі алаңдатып отыр. Көптеген ауылда мал өріске бағымсыз жіберілуде. Осы олқылықты алдын алу мақсатын-да ауылдағы ағайындарға мал бағу, чип салу туралы түсіндір- ме жұмыстары жүргізілуде. Құқық бұзушылықтың алдын алу мақ-сатында Қаратөбе ауылында тағы да бір бейнебақылау камерасы орнатылып, аудандық ішкі іс-тер бөліміне тұрмыстық техни-калар берілді. Биыл атқарылар жұмыс бұрынғыдан да ауқымды. Яғни «Ақбұлақ» бағдарламасы бойынша ауылішілік су құбыры желілерін қайта құру, ауылдарға газ тарту, коммуналдық тұрғын үйлердің құрылысын аяқтау, ау- дан орталығында дене шынықтыру-сауықтыру кешенін салу, Жымпи-ты-Қаратөбе қатқыл табанды жол құрылысын аяқтау міндеттері тұр, - деді Асхат Шахаров.

Ауыл шаруашылығы

Құрылыс Көлік Сауда Басқа салалар

Барлығы

Шағын кәсіпкерлік саласындағы нысандар саны

Ауыл–АймАҚ

2012 жыл 2013 жыл


[email protected]

БұҚАРА

Мемлекеттік қыз- метке сайлануы-на және өз өтініші

бойынша депутаттық өкілеттік-терінің уақытынан бұрын тоқ- татылуына байланысты №7 Бұл- дырты және №9 Талдыбұлақ округтерінде 2013 жылдың қазан айында қосымша сайлау өткізіліп, №7 Бұлдырты ок- ругінен Бұлдырты орта мек-тебінің директоры А. Биса-лиева және №9 Талдыбұлақ округінен «Нұр Отан» партия-

сы Сырым аудандық филиа- лы төрағасының бірінші орын- басары Е. Исанов аудандық мәслихаттың депутаттары бо-лып сайланды. Қазіргі бесін- ші шақырылған Сырым аудан-дық мәслихаты халық сеніп сайлаған, өмірдің барлық жақ-тарын көрген, білімді, пара-сатты, жауапкершілікті сезіне білетін 12 депутаттан тұрады. Олардың біреуі денсаулық сақ- тау саласында, біреуі мәдениет саласында, үшеуі білім сала-сында жұмыс істейді, бесеуі әр түрлі өндіріс саласында жеке кәсіпкер.

Аудандық мәслихат өз қыз-метін ҚР Конституциясында, «Қазақстан Республикасында- ғы жергілікті мемлекеттік бас-қару және өзін-өзі басқару ту- ралы» Заңында және өзге де заң актілерінде, аудандық мәс-лихаттың регламентінде белгі-ленген талаптарға сай атқа-руда.

Мәслихаттың және тұрақ- ты комиссиялардың 2013-2014 жылдарға арналған жұмыс жоспарына сәйкес күні бүгінге дейін мәслихаттың 6 кезекті және 6 кезектен тыс сессиясы өткізілді.

2013 жылдың наурыз айын-да Жымпиты ауылындағы көп қабатты 12 үй иелерінің қа-тысымен «Жымпиты ауылдық округінде тұрғын-үй комму-налдық шаруашылығын жаң- ғырту бағдарламасының орын- далуы барысы туралы» көпші-лік тыңдау өткізілді. Онда үй иелерінің күрделі жөндеу жұ-мыстарына жете мән бермей отырғандығы, соның нәтиже-сінде 2013 жылға кондоми-ниум нысандарының ортақ мүлкіне жөндеу жұмыстары жүргізуге бөлінген нысаналы трансферттердің игерілмей қа- луы мүмкін екендігі түсіндіріл- ді. Нәтижесінде 5 көп қабатты үйге күрделі жөндеу жұмыс-тары жүргізілді.

«Бұлдырты және Жетікөл ауылдық округтеріндегі мал ұрлығының жәйі туралы» ауыл- дық округтердегі аймақтық по-лиция инспекторлары Н. Ба-

ОқырмандарменӨткен аптада «Орал өңі-

рі» газетінің бөлім редак- торы Нұрлыбек Рахманов Жәнібек ауданындағы оқырмандармен кездесті.

Аудан орталығы Жәнібекте- гі Т. Жароков атындағы орта мектепте өткен кездесуде

шалғайдағы оқырмандарымыз кезек-кезек сөз алып, газет жайлы ой-пікір-лерін білдірді. Аталмыш мектептің ди-ректоры Ермек Жұмагереев облыстық «Орал өңірі» мен «Приуралье» газет-теріне Тайыр ақын атындағы мектептің 100-ден астам мұғалімі жазылғанын, газеттегі мақалаларға көңілдері толаты-нын айтты. Ардагерлер Болат Закарин ақсақал қарапайым еңбек адамдары көбірек дәріптелсе деген өтінішін айт- са, Меркен Кенжеғалиев қария басы- лымнан техникалық ғылым-білім тура- сындағы материалдарды жиі көргісі келетінін, еліміз өз бағдарына алған «жасыл экономика» халыққа жан-жақ-ты түсіндірілсе деген пікірін ортаға сал- ды. Тарих пәнінің мұғалімі Мэлс Қуа-нышқалиев басылымдағы тарихи ма- қалаларды іздеп жүріп оқитындарын айтты. Тәуелсіздіктің құндылығын, бей-бітшіліктің қадірін жас буынның сана-сына баспасөз арқылы тереңірек сіңіру қажеттігін, тәуелсіздік мерекесі басқа мейрамдардың тасасында, бір күндік шара деңгейінде қалып жататынына қынжылыс білдірді. «Нұр Отан» партия-сы аудандық филиалы төрағасының бірінші орынбасары Мереке Хайдаров,

йырғалиев пен Т. Жүсіпқалиев- тың есептері тыңдалып, мал ұрлықтарының ашылу көрсет- кіштерінің төмендігі, жалпы аудан бойынша мал ұрлықта-рын болдырмаудың алдын алу шараларын жүзеге асыру қажеттігі ескертілді.

«Бұлан, Талдыбұлақ ауыл- дық округтерінің санитарлық тазалығы мен елді мекендерді көркейту жұмыстары туралы» ауылдық округ әкімдері Т. Их- санов пен Б. Төлегеновтың ха-

барламалары тыңдалып, «Ай- мақтарды дамытудың 2013 жылғы жобалық бағдарлама-сына» сәйкес Бұлан ауылдық округіне 750 мың теңге, Тал-дыбұлақ ауылдық округіне 600 мың теңге қосымша қоқыс- тар шығаруға қаралғандығы сөз болды.

Оқушылардың бос уақытын тиімді өт-кізу, олардың ара-

сында құқықбұзушылықтың алдын алу мақсатында жүйелі турде атқарылатын іс-шара- ларға байланысты, оқушылар-дың жазғы демалысын және аула клубтарының жұмысын ұйымдастырудағы аудандық білім беру бөлімінің жұмысы тыңдалды.

Мәслихаттарға заңдылық- қа сәйкес жер қатынастарын реттеуді жүзеге асыру міндет- тері де жүктелген. Осыған байланысты шаруа қожалық-тарының ауыл шаруашылығы өнімдерін өндіру үшін алған жерлерінің тиімді пайдалануы жәйі туралы мәселе қаралып, олардың өздеріне бекітіліп берілген жерді тиімді пайда-лануын үнемі бақылауда ұс- тап мониторинг жүргізіп оты-ру, жерді тиімсіз пайдаланып немесе пайдаланбай жүрген шаруа қожалықтарының жер телімін ауданның жер қорына қайтарумен үнемі жұмыстану аудандық жер қатынастары бөліміне тапсырылды.

Мәслихат депутаттарының барлығы «Нұр Отан» партия-сының мүшесі болғандықтан, партияның аудандық филиа-лы бекіткен жоспар кестесіне сәйкес азаматтарды қабыл- дайды. Жыл ішінде осы қабыл- дауда 46 азамат болды. Аудан-дық мәслихаттың депутатта-ры «Нұр Отан» партиясының аудандық филиалымен бірле- сіп, 2013 жылы ауданда «2011-2020 жылдарға арналған тұр- ғын-үй коммуналдық шаруа- шылығын жаңғырту» бағдар- ламасы аясында көп қабатты үйлерді жөндеу жұмыста- ры мен Қадыр Мырзалиев

атындағы Жымпиты орта мек- тебінің күрделі жөндеу жұ- мыстарының сапасын назарда ұстап келді. Депутаттардың ұсынысымен осы білім ұясы спорт залының терезелерін заман талабына сай ауысты-ру және спорттық құрал-жаб-дықтарды жаңарту ұсынылды.

Барлық депутат 2013 жыл-дың ақпан айында сайлаушы-лар алдында есеп берді.

2013 жылдың тамызын-да тәуелсіз Қазақстан тари-хында тұңғыш рет биліктің жергілікті органдары басшы- ларының сайлауы өткізілді. Бұл ел өміріндегі басты қоғам- дық саяси оқиғаға айналды. Сырым аудандық мәслихаты- ның депутаттары өз сайлау-

шылары алдында үлкен жа-уапкершіліктерін таныта оты-рып, бұл сайлауға белсенді қатысты. Осы орайдағы біздің таңдауымыз айқын болатын. Ол халықтың неғұрлым кө- кейкесті проблемаларын са-палы әрі ұтымды шешуге сеп-тесу еді.

Таңдаушылар әкімдік лауа-зымға үміткерлердің сайлау-алды бағдарламаларын мұ- қият зерттеді. Депутаттармен кездесулер барысында олар барлық сұраққа біліктілікпен толық жауап беріп отырды.

12 ауылдық округте өткен ауылдық округ әкіміне канди-даттарды ұсынған қауымдас- тықтың жиналыстарына қа- тысып, олардың ой-пікірлері- мен танысты.

Сайлау қорытындылары олардың ашық та мөлдір бо- лып өтіп, қолданыстағы заң- нама мен демократиялық іс-тәжірибесінің талап қағида-ларына толық сәйкес келген-дігін көрсетті.

Таңдаушылардың оты- рысында аудандық мәслихат депутатта-

рының жасырын дауыс беруі арқылы аудандағы 12 ауылдық округ әкімдері 4 жылға сайла- ды. Депутаттар өз таңдаула-рына елді мекендердің әлеу-меттік-экономикалық дамуы тәуелді болып тұрғандығын жақсы түсінді. Сөйтіп, әрбір депутат қолданыстағы заң ал- дында, сонымен бірге тұрғын- дар алдында жоғары жауап-кершілік биігінен табылып, өз таңдауларын саналы түрде жасады.

Биылғы жылы мәслихат-тардың құрылғанына 20 жыл толды. Атқарылар жұмысты тағы да бір саралап, сайлаушы-лардың сенімінен шығу жо-лында жұмысты жандандыра түсу әрбір депутаттың басты парызы болып қала бермек.

Әнуарбек ҒАЛЫМОВ, Сырым аудандық

мәслихатының хатшысы

ой БөлісТіеңбек ардагерлері Мертен Кенжеға- лиев, Кәрім Хайруллин, «Ақбастау» жастар қоғамдық бірлестігінің жетек- шісі Мөлдір Әбдірешева да басылым туралы ойларымен бөлісіп, тілектерін жеткізді.

Аудан орталығынан шалғайда ор- наласқан кішігірім Тегісшіл елді меке- нінде өткен кездесуде оқырмандар ауылдың тыныс-тіршілігін, хал-жайын өз көздерімен көруге келген тілшілер-ге алғыс білдірді. Үш жүздей тұрғыны бар, көптен тілшілер ат басын бұрма- ған бұл ауылда газеттің біршама оқыр-маны болғанмен, газет-журналдың ке- шігіп келетіні белгілі болды. Ауыл тұрғындары Аманкелді Ғұбашев пен Ғарифолла Ерақаев тарихқа бай Тегіс-шіл өңіріндегі кейбір жер-су атаула-ры ұмытылып бара жатқанын, солар басылым бетінде жарық көрсе деген ұсыныстарын айтты.

Сондай-ақ газет тілшісі аталмыш ауданның Борсы, Талов ауылдарында да болып, өңірге қатысты біраз тари-хи деректерге қанықты. Ауылдардағы Ұлы Отан соғысының ардагерлерімен, сұрапыл жылдарды өз көзімен көрген қариялармен, тың игеруге қатысқан еңбек адамдарымен кездесіп, біраз мақалаға жүк боларлық тың дүниелер жинап қайтты. Мұның бәрі газетіміз- дің алдағы сандарында ішінара беріліп отыратын болады.

Нұртай ТЕкЕБАЕВ,Жәнібек ауданы

Сырым аудандық мәслихатының бесінші шақыры-лымындағы жаңа құрамына 2012 жылдың қаңтар айында өткен сайлауда 12 депутат сайланған бола-тын.

Сенімнен шығу – парыз

[email protected]

оҚыРмАнБейсенбі, 15 мамыр 2014 жыл

Өңіріміздегі мәдениет саласы ардагерінің бірі Феликс Аркадьевич Баюканский 65 жасқа толды. Алайда көрер көзге тың көрінетін Феликстың кәрілік қамы-тына мойынсұнар түрі жоқ. Әлі де бойындағы қуаты мен сарқылмас қажырын, мол тәжіри-бесін өзінің сүйікті ісіне арнаудан тартынбайды.

Феликс Аркадьевичтің ұлты – жебірей. Алайда ұлттық тілі ив- ритті оқи білмейтініне өзі сәл қын- жылыс білдіреді. Өмір бойы орыс- тілді ортада болып, соған бейім-делген адамға ол оңай да емес. Дегенмен 1989 жылы Мәскеуден ұлттық-мәдени орталықтар құру туралы нұсқау келгенде, сол кез- дегі ресми билік аталмыш жұ-мысты да Ф. Баюканскийдің құзы-рына берген. Жаратылысынан жі- герлі Феликс іске құлшына кі-рісті. Көп ұзамай аталмыш орта- лықтар жұмысын бастады. Алғаш-қылардың бірі ретінде татар, кәріс, неміс және басқа ұлттық-мәдени орталықтар бой көтерді. Ішінде Абрам Ягнинский басшылық ет- кен жебірей ұлттық-мәдени орта-лығы да бар. Қазір Феликс Ар-кадьевич – өңіріміздегі жебірей ұлттық-мәдени орталығы төрайы- мының орынбасары. Өзінің қат- қабат жұмысының болуына қа- рамастан, Қазақстан халқы ассам-блеясы облыстық отауының ты- ныс-тіршілігіне белсене араласып, белсенділік танытуда. Ф. Баюкан-ский жылдар бойғы жемісті ең- бегінің арқасында «Ерен еңбегі үшін» медалімен марапатталып, «Мәдениет қайраткері» атанды. Қазір «Шабыт» балалар өнер мек- тебінде істейтін қайраткердің спорт- тық теңеумен айтқанда, «екінші тынысы» ашылған сыңайлы.

Мәдениет саласынан еңбектегі бақытын тапқан азаматтың үйінде де береке-құт мол. Биыл жан жа-ры Валентина Владимировнамен жұбын жазбай өмір сүргеніне 42 жылдан асыпты. №7 мектепте ши-рек ғасырдан астам уақыт бойы ағылшын тілінен сабақ берген жұ-байы қазір құрметті еңбек дема- лысында. Ұлы Юрий Мәскеуде, геология-минералогия ғылымда-рының кандидаты, қазір М.Ломо-носов атындағы ММУ-да сабақ береді. Үйленген, бір ұлы бар. Қы- зы Светлана – психология ғылымы- ның магистрі, М.Өтемісов атын-дағы БҚМУ-да қызмет істейді. Рас, ұл-қызы әке жолын таңдамапты. Бірақ ең бастысы - олардың әке-нің қанымен бойына тараған жүк- телген іске адалдық сынды қа-сиетін сақтап қалғаны сөзсіз.

Серік ІЗБАСАРҰЛЫ

Орал қаласында өмірге келген Феликс Арка-дьевич бала кезінен Ақ

Жайық өңірінің өткеніне қызы- ғушылықпен қарады. Осы құштар-лық оны мектеп бітіргесін, сол кездегі А.Пушкин атындағы педа-гогикалық институтқа әкелді. 1972 жылы аталмыш жоғары оқу ор- нын тарих пәні бойынша тәмам-даған ол алғашқыда мемлекеттік мұрағаттар мекемесінде, кейін та-рихи-өлкетану мұражайында көп жыл бойы еңбек етті. Сол кезде- гі басшылары М. Айтмұхамбетова мен Ұ. Ершориеваны өзі өмір бойы қарыздар ұстаздары ретінде са-найды. Аталмыш мекемелерде қызмет істей жүріп, ол тарих ғылы- мы бойынша үлкен ғалымдықты аңсады, соған жан-жақты даяр- ланды да. Тіпті кандидаттық ми-нимум тапсырып та үлгерген. Алай- да кездейсоқтыққа айтарың бар ма?..

...1980 жылы ақпанда жас ма-манды кенеттен Орал қалалық парткомына шақырды. Ондағы ла-уазымды тұлғалар Ф. Баюканский-ге қалалық мәдениет басқарма- сы басшысының лауазымын ұсын-ды. Күтпеген ұсыныстан алғаш-қыда айтарға сөз таппай қалған ол бас тартты. Алайда «Қаламасаң, күштейміз, қолыңнан келмесе, үй- ретеміз» іспеттес сталиндік қағи-датқа сай, қалалық партком қар-сылықты қабылдамады. Сөйтіп, тарихшы мәдениет қызметкеріне айналды.

Мәдениет саласындағы жыл-дар ішінде іскер жан талай жар-қын күндерді де, қатты қиналған шақтарды да бастан кешірді. Бірақ қай-қайсысында да Феликс өмірге құштарлығы мен өзіне сенімі-нен бір сәтте де айныған емес. Қазақтың марқасқалары Ж. Мол- дағалиев, Қ. Жантілеуов, Р. Бағыла- нова, Б. Төлегенова және тағы бас-қасымен кездесіп, бірге жүргенін мақтан етеді. Орыстың атақты өнер иелері Л. Лещенко, О. Таба- ков және басқасымен жүздесуі туралы да сағаттап айтуға даяр. 1989 жылы Орал қаласында тұң-ғыш рет Наурыз тойын атап өту-ге мұрындық болғанның бірі де осы Ф. Баюканский. Айта берсе- ңіз, облыстағы өнер мен мәдениет ісін дамытуға қосқан үлесі зор.

Біз білетін Баюканский

«Жан болған соң амал бар ма тозбасқа?»

деп Қадыр ақын айтқандай, жас ұлғая

келе, ыңқыл-сыңқыл көбейе береді екен.

Басың ауырып, балтырың сыздаған сондай

сәттерде дертімізге дауа іздеп, емхана-ау-

рухана жағалап, дәрігерге жүгінеміз. Әл-

гіндей жағдайда көңілімізден шығып жүрген

медициналық мекеменің бірі – өзіміз ме-

кен еткен Шағатай ауылындағы дәрігерлік

амбулатория ұжымы. Осы мекемеде еңбек

ететін жалпы тәжірибедегі дәрігер Ғалия

Үмбетқалиева, Жасұлан Нәдіров сынды ме-

йіргер мен Дариға Тәжмағамбетова, Зоя

Сақыпкереева, Қалампыр Қамешова, Сымбат

Хайруллина, Маржан Сұлташева, Шаттық Ай-

бекова секілді медбикелер, денсаулығы сыр

берген біздің ауыл-аймақтың кәрі-жасына

қолдарынан келгенше қалтқысыз қызмет етіп,

шипалы ем-домдарын жасап, емделушілердің

көңілдерінен шығып келеді. Сондай-ақ тіс

дәрігері Сағидолла Ибрашев та алдына кел-

ген адамның алғысын алып жүрген азамат.

Сол себепті «Жақсының жақсылығын айт,

нұры тасысын» дегенге сайып, науқастарды

ауру-сырқаудан айықтыруға белсенді атса-

лысып жүрген Шағатайдағы шуақты жандар-

ға біздің ауыл-аймақтың үлкен-кішісі атынан

алғыс айтып, ризашылығымды білдіремін. Ең-

бектерің жемісті бола берсін, айналайындар!

Қайыржан ЖҰМАҒАЗИЕВ,

зейнеткер-ұстаз, тыл ардагері Шағатай ауылы,

Теректі ауданы

Шағатайдағы шуақты жандар

Дүбірлі додаға әр түрлі аталымдар бойынша барлығы 250-ден аса

бүлдіршін қатысты. «Күмбірлеген күй» аталымынан Құрманғазының «Адай» күйімен көрерменнің көз-айымына айналған Әділ Ахме-

тов бас жүлдеге ие бо- лып, Түркияның Ала-

нья қаласында өте-

Биыл «Жұмыспен қамту - 2020 жол картасы» бағдарламасының ауылдағы кәсіпкерлікті да-мыту жөніндегі екінші бағыты бойынша несие алуға төрт бірдей мүмкіндігі шектеулі жан өтініш берді.

Гауһардың самырсын күбісіСолардың бірі – Жәнібек ауылының

тұрғыны Гауһар Өтегенова. Ол былтыр Ресейдің Санкт-Петер-

бург қаласынан өз қаржысына «Кедровая бочка» (самырсын күбі) алдырып, шағын сауна арқылы үйінен емдеу қызметін көрсетіп келген болатын. Бұл – емдеу-са- уықтыру бағытында ауданда бұрын-соңды болмаған тың кәсіп. Гауһардың күбісі кө-лемі ықшам, тек бір адамның түсуіне ар- налған. Самырсын күбіге түскен жанның ағ-засы тазарып, шаршағаны басылады, жүй- ке және қан-тамырлары жүйесін қалпына келтіріп, нығайтуға көмектеседі. Орыс мон- шасының барлық құндылығымен берік бай-ланысқан самырсын күбінің (фитобочка) адам ағзасына бұдан басқа да пайдалы жағы көп.

Гауһар бастаған кәсібінің тиімділігі мен та- бысын арттыру мақсатында жуырда аудан орталығындағы М. Ықсанов атындағы көше-ден бір ғимаратты жалға алып, самырсын күбісін осында орналастырыпты.

– Биыл бағдарламаға сәйкес мамыр айын- да 1 миллион теңге несие аламын. Бұл қар-жыға оңтүстіккореялық сылап, уқалап ем-деуге (массаж) арналған кереует пен үстел сатып алып, кәсібімді одан әрі жетілдірмек- пін, – дейді кәсіпкер өз сөзінде.

Нұрымбек ЖАПАҚОВ, Жәнібек ауданы

Жас өрендер жүлдесіЖуырда Бурабайда өткен республикалық «Тайжарыс

радио» байқауына БҚО атынан қатысқан Д.Нұрпейісова атындағы №1 балалар саз мектебінің оқушылары өте жоғары деңгейде өнер көрсетті.

тін халықаралық фестивальға жолдама алды. «Ән шырқау» аталымы бойынша кіші топтан Жандәурен Абылаев бас жүлдеге ие болды. Сондай-ақ ән мен күй додасына қатар қатысқан Аяу- лым Жұмағұл сайыстың қос түрі-нен де ІІ орын, ал ән салудан Әділ Ахметов пен Диас Нұрман- ғалиев ІІ орынды иеленді.

Жас қырандарымыздың облы-сымыздың өнер қоржынына үл- кен олжа салуы Сәния Күміс-қалиева, Нұрсұлу Бақтыгереева, Дастан Есентеміров, Асқар Кен-жеғалиев сынды ұстаздарының қажырлы еңбегінің жемісі деп бі-леміз.

Бейбіт ҚАЖЫҒАЛИЕВ,Д.Нұрпейісова атындағы

№1 балалар саз мектебінің қызметкері


[email protected]

ел-жұРТ

Орал қаласында «Alpha lucem» ЖШС жарық диод-ты технологиялар не-гізінде жарықтандырғыш құралдары өндірісін іске қосты.

Гүлбаршын ӘЖІГЕРЕЕВА,«Орал өңірі»

Жарық диодты шамдар оРАлдА өндіРілуде

Жаңалыққа жаны құш- тар оралдық қос азамат жарық диодты техно-

логиялар негізінде жарықтандыр-ғыш құралдары өндірісі жоба-сын жасақтады. Алдымен «Даму» кәсіпкерлікті дамыту қоры» АҚ- ның облыстағы филиалында кәсіп-керліктің негіздері курсында тегін оқып, сертификат алған. Сөйтіп, олар өткен жылы инновациялық грантқа тапсырыс беріп, өңірлік инновациялық грант жөніндегі комиссияның оң шешімін алды. Одан кейін облыс әкімінің орын-басары Марат Кәрімовтің төраға- лығымен өткен аймақтық үйлес-тіру кеңесінің отырысында да тың жоба қолдауға ие болды.

– Жобаны іске асыру мақ-сатында екі құрылтайшы ретін-де Алексей Смирнов екеуміздің әрқайсысымыз үш миллион тең- геден, алты миллион теңге мемле-кеттік қайтарымсыз грант алдық. Кәсіпорын құрып, өткен жыл- дың 17 мамырында тіркеуден өт- кіздік. Қағазбастылық болған жоқ, әрі кеткенде бір жарым ай шама-сында грант қолымызға тиді. Елі-мізде энергияны үнемдеу жөнін- дегі заңның және соған орай Үкіметтің тиісті қаулыларының қабылдануы жарық диодты жарық- тандырғыштар өндірісінің өзек-тілігіне көзімізді жеткізгендей бол-ды. Мамандығымыз экономист болғанымен, бұл мәселе бізді бұрыннан қызықтыратын. Сондық-тан Алексей Смирнов екеуміз осын- дай өндірісті жолға қоюға бел шеше кірістік, - деді «Alpha lucem» ЖШС-ның директоры Арман Сағитов бізбен әңгімесінде.

Арман Айдынғалиұлының айтуын- ша, өндірісті нөлден бастаудың өз қиындықтары бар. Өнімді ресей-

лік ГОСТ-Р 54 250-2011 техника-лық шарттары бойынша шығару үшін Астанаға барып, төрт ми-нистрліктің қарауынан тиісті құжат-тары өткізіліп, рәсімделді. Содан соң мемлекеттік есепке алу тір-келіміне тіркелу жұмыстарымен шұғылданған. Мемлекеттің тегін гранты бизнес-жобаға сәйкес ресейлік зауыттардан станоктар мен құрал-жабдық сатып алуға жұмсалды. Орын жалға алынып, оны цех қылып жөндеген. Сөйтіп, кәсіпорын жарық диодты шамдар өндіруді биылғы наурыз айында бастады. Қазір шағын цехта екі адам еңбек етеді. Жарық диодты шамдарды тапсырыс бойынша шығаруға кіріскен. Өнім өндіруге жарық диодтары, алюминий линей-калар Ресейден алынуда. Шамның сыртқы қорабына қаңылтыр шикі-заты «Акселор-Миттал» компания-сынан алуға келісім жасалған.

– Бүгінде жарық диод қол- данысқа кеңінен енуде. Жарық диод дегеніміз – электр тогын өткізген кезде белгілі бір түсті сәулені шығаратын жартылай өткізгіш аспап. Мектепте физика

пәнінен естеріңізде қалған шығар, анод, катод дегендер, соның көмегі-мен жарықтандырылады. Жарық диод әдеттегі жарық көздеріне ұқсамайды. Өйткені онда газ бен қыздыру жібі болмайды. Оның сынғыш шыны сауыты және жыл-жып кету қаупіне ие бөлшектері де жоқ. Жарық диодтарының бірегей сипаттамаларының ар- қасында жарық диодтарды қол- дану мүмкіндігі іс жүзінде шек- сіз. Жарық диодтар жалпы жарық-тандырудың түрлі жүйелерінде кеңінен пайдаланылады. Бұл өзі – келешектің аспабы, тұрғын үйлер- ді, өндіріс орындарын, көшелер- ді жарықтандыратын жарықтан-дырушы аспапқа айналады, - деді Арман Сағитов. Оның айтуынша, жарық диодты шамдарды пай-далану мерзімінің ұзақтығы 60 мың сағатқа дейін жетеді. Ондай шамдар экологиялық жағынан қауіпсіз. Сондай-ақ олар бөлменің ауасын өзге шамдар сықылды шап-шаң ысытып жібермейді. Өйт- кені электр қуатының 90-95 пайы-зы жарықтандыруға жұмсалады. Адамның денсаулығына да зия-

ны жоқ. Әдеттегі қуат үнемдегіш шамдардағыдай құрамында сы-нап болмайтындықтан, арнайы қабылдау орындарына тапсырам деп әуре болмайсыз. Көздің көру қабілетіне де залалсыз. Тағы бір басты ерекшелігі, жарық диодты аспаптар энергияны аз тұтынады және олардың түрлері мен пайда-лану жағдайларына қарай электр қуатын тұтыну шығынын 43-92 пайызға азайтады.

– Нарықтағы сатылып жатқан Қытайда жасалатын өндірістік шамдарды сапасыз деуге кел-мес. Бірақ олардың бөлшектерін алатын болсақ, сапасына кепіл-дік ету, яғни өнімді кері қайтару жағы қиын. Өнім өндіруге қажетті құрылымдық бөлшектерді Ресей-ден алғанымыз тиімді. Диодтық шамдар - жоғары технологиялық күрделі үрдістерден тұратын өнім. Негізі жарық диодты жарықтан-дырғыштар құрылыс шығынын электр қуатымен қамтамасыз етуді жобалау барысында-ақ шығынды азайтады. Өйткені мұндай жарық-тандырғышты пайдаланатын бол- сақ, үйге, офиске, өзге де құрылыс нысанына берілетін қуат төмен болуы қажет. Сондықтан облыс-тағы жобалау институттарына өз ұсыныстарымызды білдіруде- міз, - деді компания құрылтай-шыларының бірі Алексей Смир-нов.

Кәсіпорында жарық диодты шам- дардың үш түрі өндіріліп, са-тылымға шығарылуда. Енді көшені жарықтандыратын және өндірістік орындарға арналған жарық диод-ты желілер шығару жобасы қолға алынуда. «Желаев астық өнімдері комбинаты», қаладағы бірқатар сау-да орындары оралдық диодтық шамдармен қамтамасыз етілген. Компания қазақстандық серти-фикат алған. Енді тендерлерге қатысып, бақ сынамақ. Тендерлер-де айы оңынан туып жатса, алдағы уақытта өндірісті кеңейтіп, жаңа жұмыс орындарын ашу жоспарла-нып отыр.

ҚР Президенті жанындағыОрталықкоммуникацияларқызметі

Тауар айналымы 88 пайызға

ұлғайды

Осы аптада елімізде «Қазақстан және ин- теграциялық процес-

тер» апталығы басталды. Соған орай апталықтың бірінші күнін-де ОКҚ-да инвестициялық кли-мат тақырыбына арналған бри- финг өтті. Оның жұмысына қатысқан ҚР Экономика және бюджетті жоспарлау министр- лігі Халықаралық экономика- лық интеграция департаменті-нің директоры Ернар Бәкенов Кедендік одақ қызметі бастал-ғалы бері еліміздің одақтың басқа елдерімен тауар айналы-мы 88 пайызға өсіп, қазіргі таңда 24 миллиард долларға жеткенін баяндады. Сонымен қатар ол өткен жылы 2009 жылмен салыс- тырғанда өңделген тауарлар экспорты екі есеге ұлғай-ғанын, осыған орай КО ел-деріне өңделген тауарлар экс-портының үлесі 44 пайыздан 55 пайызға өскенін жеткізді.

– Мысалы, Ресей мен Бела- русь елдеріне кондитер өнім- дерінің экспорты 3 есе, транс-формалар экспортының көле-мі 11 есе, ал жеңіл шағын тон- нажды жүк көліктерінің жет-кізілімі 17 есеге өсіп отыр. Сон-дай-ақ КО елдеріне аккумуля-тор бойынша экспортымыз 1,7 есе, конденсатор бойынша 1,3, сусындар бойынша 13 есеге ұлғайды, – деді Ернар Бәкенов.

Ақмоншақ ЖҰМАЕВА,«Орал өңірі»

Имамдар да доп ойнайдыТаяуда ҚМДБ-ның БҚО бойынша өкіл имамы Руслан Сұлтановтың ұйытқы болуымен

мешіт қызметкерлері арасында спорт жарысы өтті. Жарыс күрес, гір тасын көтеру, арқан тартыс, футбол, волейбол бойынша ұйымдастырылды.

Алдымен футбол ойналды. Екі команда да допты шиыра теуіп, бір- біріне дес бермеді. Одан кейін бәсе- ке волейбол жарысына ұласты. Допты шыр айналдырып, екі топ та ұпайды тең бөлісті. Балуан- дар бір-бірімен белдескенде, амал- тәсілімен ерекше көзге түскен, жалынды жастардың белін қайыс-тырған 50 келі салмақтағы Орал қалалық мешітінің найб имамы Махамбет Мұханғалиев, 60 келіде

Ерлан Дәуітов, 70 келі салмақта Қуаныш Қарабаев, ал 90 келіде Бекқожа Садықов жеңіске жетті. Гір тасын көтеруде Темірбек Әділбек (50 кг), Аманжол Ізмұханбетов (70 кг), Қаһарман Жақыпов (90 кг) жеңіс тұғырына көтерілді. Жамағатқа дастарқан жайылып, ҚМДБ-ның БҚО бойынша өкіл има-мы Руслан Тыныштықұлы сөз алып, бірлік, ынтымақ жайында уағыз ай- тып, дін қызметкерлерін нәтижелі

жұмысқа шақырды. Облыстық орта-лық мешіттің найб имамы Мұрат-бек Қыстаубаев пен орталық мешіт- тің ұстазы Ержан Есім діни сұрақтар қойып, тұшымды жауаптар алын-ды. Діндарлар «Таза ауада тыныс-тап, бойымыз сергіп, рухани дема-лып қалдық» – деп тарқасты.

Нұрлан САМАТҰЛЫ,облыстық мешіттің баспасөз хатшысы

● Ортақ мұрат – отыздық


[email protected]

Сапарымыз Алғабас ауылынан басталды. Орта мектепте өткен кездесуді ашқан аудандық ішкі саясат бөлімінің басшысы Талғат Дарғожиев «Орал өңірі» газеті-нің қоғамдық мән-маңызына тоқталып, бүгінгі таңда 1,3 мың сырымдық басылымның тұрақты оқырманы екенін айтты.

- Біз «Орал өңірі» газетін сіз-дерге таныстыру үшін келгеніміз жоқ. Жүз жылға жуық тарихы бар басылымды көпшілік біліп қана қоймай, оны өздерінің рухани серігі санайды. Газет осы уақыт-тан бері ел-жұртқа қалтқысыз қызмет етіп келеді. Біздің келген мақсатымыз – газетімізге қатыс-ты сіздердің ой-пікірлеріңіз бен сын-ескертпелеріңізді тыңдау. Ауылдағы ағайынның қандай мә-селесі біздің назарымыздан тыс қалып жатыр, соны есту. «Сырт көз көреген» дейді ғой, газеттің шығармашылық үрдісін жетілді-ре түсуді қажет етер тұстар тура-сында ұсыныстарыңызды білсек деп келдік, - деді «Орал өңірі» газетінің бас редакторы Бауыржан Ғұбайдуллин.

Жиын барысында сөз алған ауыл әкімі Өркен Әменов, мек-теп психологы Саламат Қаналиев басылымның ұстанған бағытына, ішкі мазмұнына, сыртқы келбеті-не, тілшілердің шығармашылық әлеуетіне көңілдері толатында-рын жеткізді. Дәл осындай кезде-сулер Жымпитыдағы Қ.Мырзалиев атындағы орта мектепте, Бұл-дырты, Аралтөбе, Бұлан, Өлеңті ауылдық округтерінде де өтті.

Сәкен ӘБІЛхАЛЫҚОВ,Сырым ауданы

Оқырманын іздеген газет олжАлы

Алмагүл БИСӘЛИЕВА, Бұлдырты орта мектебінің директоры:

- «Орал өңірі» газеті ауылдағы м е к т е п т е р д е г і түрлі мәселелер-

дің шешілуіне ықпал жасап жүр-генін білеміз. Сондай бір мәселе бізде де туындап отыр. Мекте-бімізге өнер саласына қатысты мамандар қажет. Мәселен, ата-аналар балаларды би өнеріне үйрететін хореографты сұрайды. Ауылға маман ретінде келмесе де, тиісті орындар оларды машық-тан өтуге жіберсе екен дейміз. Талапты оқушыларымыз осы аз ғана уақыттың ішінде біраз нәрсе үйреніп қалар еді.

Қален АХМЕТҚАЛИЕВ, Бұлдырты ауылдықокругі ардагер-лер кеңесінің төрағасы:

- Негізінен га-зетті оқырман із-деуі керек. Бүгін

газет бізді іздеп келіп отыр. Ауы-лымызда «Орал өңіріне» бір қа- уым ел жазылады. Жаңа бас ре-дактор газеттің сапасына бай-ланысты қандай сын-ескертпе айтасыңдар деп сұрады. Соған байланысты өз пікірім бар. Ауыл-дағы біраз ағайын ойы жеңіл, де-регі бұлыңғыр мақала жазатын сарыжағал басылымдарға әуес. Мемлекеттік сипаттағы басылым-дар сондай жандарды тәрбиелеу-ге атсалысуы керек деп есептей- мін.

ҚамажайРАМАЗАНОВА, Бұлдырты орта мектебінің мұғалімі:

- Бүгінгі таң-дағы өзекті мәсе-ле – дін. Газет бет-терінде негізінен діни тақырыпта

өткен жиналыстар туралы ғана ақпараттар беріледі. Ал ол шаралардың қандай пайда-сы болғандығы турасында неге кеңірек жазбасқа? Бұл дәстүрлі емес діннен зардап шегіп жүргендерге де, қарапайым оқырманға да ой салары сөзсіз. Соңғы кездері ислам ғұламала-ры мен теолог мамандардың ой-пікірлерін бере бастағандары- ңыз құптарлық.

Сағынғали НӘСІПҚАЛИЕВ, «Бұлдырты жастары» ұйымының же-текшісі:

- Ауылда талант-ты жас көп. Алай-да олардың көбі танылып жатқан

жоқ. «Орал өңірі» аудандардағы меншікті тілшілері мен штаттан тыс қоғамдық тілшілер арқылы осындай жастарды насихаттауға жете ден қойса екен деймін.

Сәбит БАҚТығАЛИЕВ,Өлеңті ауылдық округінің тұрғыны:

- Ауылымызда әлеуметтік қыз-мет көрсету ор-талығы ашылып,

біз сияқты ардагерлерге түрлі кө-мек көрсетілуде. Осы орталыққа ауылдың ақсақалдары жиналып, Елбасы Жолдауын, мемлекеттік саясатты насихаттау бағытында түрлі шаралар өткіземіз. Сол кезде «Орал өңірі» газеті біздің сенімді серігіміз болады. Алдағы уақытта да газет беттерінен діни, әлеуметтік, мә-дени тыныс-тіршілікке және салт-дәстүрге қатысты мақалаларды жиі оқығымыз келеді.

Жолдығали ӨТЕЕВ,Аралтөбе ауылының тұрғыны:

- «Егемен Қа-зақстан», «Орал өңірі», «Сырым

тәрбие арқылы азайтуға болады. Ал ұлттық тәрбие отбасынан бас-талады. Сол себепті «Орал өңірі-нен» жанұя жарастығын, отбасы-ның берекелі тірлігін баяндайтын мақалалар мен арнайы беттері-ңізді жиірек көрсек дейміз.

ГүлшатЕШЕКЕНОВА, Аралтөбе орта мектебінің мұғалімі:

- Тек арақ пен темекінің зия-ны туралы емес, оның зардабын

тартқан жандар, олардың өкініші жөнінде мақалалар жиі берілсе, оның оқушыларға, жастарға берер тәлімі мол болатын сияқты. Тағы бір айтайын дегенім, ауылда да, қалада да отбасын ұмытып, карта ойнайтын әйелдер бар. Сондай жандарды тәрбиелеуге бәріміз бірігіп атсалысайық.

сұранысына сәйкес мамандықтар туралы мақалалар басылады. Бұл ата-аналарға да, түлектерге де, мұ-ғалімдерге де үлкен көмек. Осы бағыттағы мақалаларды жиірек беріп тұрсаңыздар.

Мәриям ҚОЖЖАНОВА, Аралтөбе орта мектебінің 11-сынып оқушысы:

- Жаһандану үрдісі жастарға кері әсерін тигі-

зуде. Оның зардабын ұлттық

Биылғы сәуір айының соңғы күндерінде оқырмандармен жүздесу мақсатында редакция қызметкерлері Сырым ауда-нында болып қайтты.

елі» газеттері – менің көп жыл-дан бергі серігім. Басқаға ақша қимасам да, осы үш басылымға жа-зылудан қаржымды аяған емеспін. Жалпы, редакция қызметкерлері оқырмандармен осындай жанды кездесулерді жиі ұйымдастырса, газеттің беделі одан сайын артып, таралымы өсе түсетініне сенемін.

Сәуле ЕСҚАБыЛОВА, Аралтөбе орта мектебінің мұғалімі:

- Наурыз секіл- ді мерекелік ша- раларды айтпа-ғанда, ауылда көп-

шілік қонақ күтуден басқа салт-дәс-түрді ұстанып жүрген жоқ. Сол себепті осы олқылықтың орнын толтыратын жүйелі мақалалар жа-рияланса деген тілек бар. «Орал өңірі» газетінде «Кім болам?» де-ген айдармен бүгінгі заманның

ТЖД ТЖ алдын алу бөлімінің бастығы М.Отаров «Жас Отан» жастар қанаты арқылы ерік-тілер тарту мәселесін көтерді. Тұрғындар арасында үгіт-насихат жұмысының белсенділігін артты-ру мақсатында жас еріктілерді үйлерді аралап, су айдындарында рейдтер жүргізуге жаднамалар

мен парақтар таратуға атсалысу-ға шақырды. Жиын қорытындысы бойынша су айдындарында то-сын өлімнің алдын алуға бағыттал-ған нақты шаралар ұйымдастыру қолға алынды.

БҚО ТЖДбаспасөз қызметі

Судан да сақтану қажетТаяуда облыстық төтенше жағдайлар департаментінде «Су қоймаларында адам қазасының алдын алу» атты кеңес өтті. Онда аталмыш департамент басшысының орын-басары О.Бержанов ел-жұрттың шомылу маусымында сақтыққа шақырып, сөз сөйледі.

дАлА-ҚАлА

[email protected] Бейсенбі, 15 мамыр 2014 жыл9дАлА-ҚАлА

Жақында облыстық тарихи-өлкетану музейінің қызметкерлері Жеңістің 69 жылдығына орай «Ерлік - елге мұра, ұрпаққа - ұран» атты плакаттар көрмесін ұйымдастырды.

Бұған Ұлы Отан соғысының жә-не Ауған соғысының ардагерлері мен облыстық қорғаныс істері жө- ніндегі департаментінің қызметкер-лері және студенттер қатысты.

Шара көрме жұмысын таныс-тырудан басталды. Келушілерге шара маңызын түсіндірген музей қызметкері Динара Есеналие-ва көрме залындағы Ұлы Отан соғысы жылдарын еске түсіретін плакаттарды көрсетіп, олардың маңызына жеке-жеке тоқталды. Мысалы, залдағы «Сен өз еркің-мен жазылдың ба?», «Сен Отан үшін не істедің?», «Отан-Ана ша-қырады!» атты сурет-плакаттары жұртшылықтың отаншылдық сезі-мін арттырып, халықтың рухын көтерсе, сатиралық плакаттар не-міс-фашист басқыншыларының қан- құйлы іс-әрекетін әшкерелейді. Сондай-ақ залда тыл өмірін баян-дайтын плакат та көп болды. Олар-да соғыс жылдарында қала мен да-лада аянбай еңбек еткен бала-шаға мен қарттардың, әйелдер мен со-ғыс мүгедектерінің ауыр өмірі бей-неленген. Көрмеге келгендер бұдан

басқа жауынгерлердің майданнан ата-анасына, бауырларына жазған хаттары мен соғыс жылдарындағы газет қиындыларын, Кеңес әскер-лерінің қару-жарақтарын көріп, осы өңірден соғысқа аттанған боз-дақтардың тізімі жазылған кітап беттерін парақтады. Олардың әр-қайсысы бұл кітаптан іштей өз ата-сын, ағасын іздегені хақ.

Көрменің екінші бөлімінде осы шараға арнайы шақырылған Ұлы Отан соғысының ардагері Қадыр Ғайсин сөйлеп, сол бір зобалаң жылдардың қиындығы жөнінде әңгімеледі. ІІ Украина майданында қиян-кескі айқастардың бел орта-сында болған Қадыр ақсақал елге оралған соң басшылық қызмет- терде жүріп, зейнетке шыққан. «Бір-лік пен ынтымақтастықтың арқа-сында Ұлы Жеңіске қол жеткіздік» деген қарт майдангер жастарды адал өмір сүруге шақырып, елімізге тыныштық тіледі.

Облыстық қорғаныс істері жө-ніндегі департаментінің қызмет-кері Арман Ахонов сөйлеп, еліміз-ді жаудан қорғаған майдангерлер мен күндіз-түні тынымсыз жұмыс істеп, Ұлы Жеңісті жақындатқан тыл ардагерлерінің ерлігіне тағзым етті. Шара барысында Ж.Досмұхамедов атындағы педколледж жанындағы «Вдохновение» әдеби клубының мүшелері ән шырқап, Жеңіс ту-ралы өлеңдер оқыды. Жиын клуб мүшелерінің орындауындағы «Же-ңіс күні» әнімен қорытындыланып, ардагерлерге ескерткіш сыйлық- тар табыс етілді.

«Ерлік - елге мұра,ұРПАҚҚА - ұРАн»

Айша ӨТЕБӘЛІ,«Орал өңірі»,

Аудан әкімі Абат Шыныбеков- тің тікелей ұйытқы болуымен жүзеге асқан экспедицияның құ-рамына ҮЕҰ, БАҚ, туризм саласы өкілдері, оқушылар кірді. Он жеті адамнан құралған экспедиция- ның маршруты Қособа ауылдық округіне қарасты Жырақұдық ауылынан басталды. Онда екі бір-дей обаны барып, көзімізбен көр-дік.

Келесі нүкте – Жетікөл ауылдық округі. Бұл округтің аумағы Сы-рым Датұлының өміріне қатысты болғандықтан, тарихи маңызы мейлінше зор. Осында Сырым батырдың баласы, ру билеушісі, әскери старшын, полковник, тархан Қазы бидің және Сырым батырдың немересі Омар би Қазыұлының бейіттері бар. Бұдан бөлек, Даттың немересі Сәттің кесенесі мен қыл араласқан шикі кірпіштен салынған Шошақмола да осында. Округтің Ақоба елді мекенінен көп ұзамай Ормантай әулиенің де бейіті бар.

Біздер көрген ескі қорымның бәріндегі құлпытастар Батыс Қазақстан аймағына тиесілі ой-мыш құлпытас кейпіне жатады. Осындай бай жәдігерлер Жоса-лы ауылдық округіндегі Айдана қорымында, Талдыбұлақ ауылдық округіндегі Қызыл мешіт орнын-

Тарихи танымды тереңдетер жорықСырым ауданында «Менің кіші Отаным» атты тарихи-өлкетану экспедициясы ұйымдасты-рылып, осы тарихи-танымдық жорыққа қатысу-шылар бір аптаның ішінде аудан аумағындағы тарихи орындарға сапар шекті.

да, Алғабас ауылының шетіндегі зиратта және Бұлан ауылдық ок-ругіндегі Жамбыл ауылындағы Тайлақ батыр қорымы мен Ат-шоңқай қорымдарында молынан сақталған. Бірқатары мүжіліп, пұ- шайман халде жатқанымен, төте жазуға сауатты адам үшін ондағы жазуды оқуға мүмкіндік бар. Экс-педиция құрамындағы аудан-дық мешіттің найб имамы Санат Кәрімов кейбір құлпытастардан сандарды танып, жазуларын оқы-ды.

Сырым ауданындағы көне құл-пытастардың басы ХVIII ғасырдан

басталады. Және бір ескерер-лігі, ғалымдар айтатын ХІХ-XX ғасырлардағы құлпытастарға тән ерекшеліктер біздің аудан аума-ғындағы құлпытастарда да кез-деседі. Яғни рулық таңбалары бар, мұқият өңделген, жазу және ою-өрнектерімен барынша бе-зендірілген. Бұл аудан аумағын мекендеген ру-тайпалардың мә-дениеті мен таным-түсінігінің жо-ғары деңгейде болғандығын біл-дірсе керек. Осы сияқты Сырым шыққан төбе, Сырым батырдың кесенесі, әулие Жұмағазы ха-зіреттің жатқан жері, 1929 жылғы

ашаршылықтан жерленгендердің орны, Есенгелдінің бейіті, Қорған шұңқыр сияқты тарихи жерлер-дің аудан тарихында ойып алып тұрған орындары бар.

Сырым ауданындағы Айдар-сор (үлкен және кіші айдын-дары), Жалтыркөл, Былқылдақ басындағы бұлақтар, Есенгелді бейіті маңындағы тоғай секілді табиғаттың таңғажайып бөліктері де көңіл аударуға тұрарлық. Бұл орынның барлығына жергілікті жердегі шежіреші қариялар мен тарихшылармен бірге барып, ба-рынша тың әрі нақты мағлұмат алуға тырыстық.

Ал Жосалыдағы Лұқпан құды-ғы, Мұқаштың құдығы, Үшқат, Ал-ғабастағы Қабанбай, Қақпақты сияқты аңызға өзек болған жер-лер мен Қырыққұдықтағы Қарт-мәмбет, Тұман мазары, Зейнеке әулие, Болғанбай, Қылышқожа әулие, Естек–Мәстек, Қаратай сұлтан, Қоңдыкер батыр, Жарқын батыр секілді тұлғалардың ізі қал-ған орындарға жолымыз түспеді. Дегенмен көп кешікпей бұл жер-лерге де экспедицияның табаны тиері хақ.

Жалпы, аудан көлемінде көне қорым мен ескі құлпытас өте көп. Эспедиция барысындағы алдын ала есептегеніміз бойынша кем дегенде 60 дана көне құлпытас

бар. Оның үштен бірі Бұлан ауыл-дық округінде. Енді бұл құлпытас иелерінің аты-жөні, шыққан тегі, лауазымы, әлеуметтік дәрежесі, қай жылдары өмір сүргендігі, ұрпақтары туралы толық мәлімет алу мүмкіндігі жасалса дейміз. Сонда Сырым ауданының тарихы тың деректермен толығар еді.

Тағы бір мәселе, тарихи орын-дарды табиғи факторлардың ке-сірінен жойылып кетпеуі үшін нақ- ты жұмыстар атқаруы тиіс. Оған ауыл малдарынан да зиян бар. Қазірдің өзінде Сәттің кесенесі жартылай қираған. Осы қауіп Шошақмолаға да төніп тұр.

Бір аптаның ішінде ауданның тарихи орнының барлығына ат ба-сын бұру мүмкін емес. Бір құлпы-тасты оқып, зерттеудің өзі біраз уақыт алады. Әрі оның шежіресін зерделеудің тұтас ғылыми еңбек-ке татымды мағлұматқа жол ашуы әбден ықтимал. Осы сапардың өзі экспедиция мүшелеріне көп ой салды. Соған орай «Сырым ауданының тарихи орындары мен көрікті жерлерінің анықтамалығы» атты еңбекті жарыққа шығару күн тәртібіне қойылды.

Бауыржан ШИРМЕДИНҰЛЫ,

экспедиция мүшесі, Сырым ауданы

Таяуда Махамбет Өтемісұлы атындағы Батыс Қазақстан мемле-кеттік университетінде VI Махамбет оқулары өтті. Республикалық ғылыми-тәжірибелік конференцияға жергілік-ті ғалымдармен қатар Түркия, Оңтүстік Корея ғалымдары да қатысты.

Конференцияны универси-тет ректоры, академик Асхат Иманғалиев сөз сөйлеп ашып, бұл шараның маңызы мен мәр-тебесіне тоқталып өтті. Соңғы жылдары білім ордасы жанынан «Махамбет» халықаралық ғылы-

ми-зерттеу орталығы құрылып, табысты жұмыс істеуде. Бұл күні осы орталық дайындаған «Баба-лар тарихына тағзым» атты жаңа жинақтың тұсауы кесілді.

Конференцияның пленарлық мәжілісінде түркиялық Ардахан университетінің профессоры Ор- хан Сөйлемез, Атырау қаласынан келген ақын Қойшығұл Жылқы-шиев, оралдық өлкетанушы Ғаділ- ше Өтебәлі, Сеул қаласы Сунг-конгхое университетінің профес-соры Ли Джонг Хьюн, «Махам- бет» халықаралық ғылыми-зерт- теу орталығының директоры Абат Қыдыршаев және БҚМУ профес- соры, экономика докторы Ли-лия Мерғалиева баяндама жа-сады. Түстен кейін конферен-ция жұмысы әр сала бойынша 7 секцияға бөлініп, түрлі тақырып-тағы баяндамалармен жалғасты.

– «Махамбет оқулары» біздің

Атырауда да жыл сайын өтеді. Бірақ Оралдағы шараның си-паты бөлек, мағыналы, терең мазмұнды екен, – дейді Қойшығұл Жылқышиев. Ал педагогика ғы-лымдарының докторы Абат Қы-дыршаев «Бабалар тарихына тағ-зым» атты кітап студенттер мен ғалымдар қатысқан экспедиция нәтижесінде жинақталған мате-риалдар негізінде шыққанын, ке-лешекте жүйелі түрде шыға бере-тінін жеткізді.

Конференцияда есте қалған оқиға – түркиялық ғалымның қазақ тілінде баяндама жасап, Махамбет жырларын жалпы түр-кі шайырларының шығармала-рымен салыстыра талдауы бол- ды. Орхан мырза «Қазақ шаңыра-ғы астында бүкіл түркі біріксе» деген ұсыныс айтты.

Суретті түсірген автор

Махамбетті оқиық!

Қазбек ҚҰТТЫМҰРАТҰЛЫ,«Орал өңірі»

ӘлеумеТБейсенбі, 15 мамыр 2014 жыл

[email protected]

Сенатор алдымен аудан активімен кездесті. Басқо-

суда аудан әкімі Санжар Әлиев жергілікті жерде Елбасы Жолдауының іске асуы, өзге де атқарылып жатқан іргелі шаруалар мен жаңа жобалар бойын-ша ақпарат берді.

Халық қалаулысы жиналған- дар алдында елдегі ірі саяси оқи- ғаларға тоқталып, Елбасы Жолда-уының ел игілігіне айналғанды- ғын атап өтті.

– Тоқсан сайын Парламент де-путаттары облыстарға шығып, мемлекеттік бағдарламалардың іске асу барысын қарап, халықпен жүздесіп, елдегі ірі саяси оқиға-лардан түсінік береді. Әрине, не-гізгі басымдық Елбасы Жолдауын насихаттауға бағытталады. Үде- мелі индустриалды-инновациялық даму бағдарламасының І кезе- ңінде елімізде 651 жоба сәтті іске асып, 64 мың жаңа жұмыс орны ашылып, 67 мың адам тұрақты жұмысқа орналасты. Аталған мем- лекеттік бағдарлама әлі де жал-ғасатын болады. Елбасы отбасы бизнесін дамытуды ұсынды. Со- ның нәтижесінде «Жұмыспен қам-ту – 2020» бағдарламасы бойын- ша несие серіктестігі арқылы та-лай жанұя өз кәсібін ашты. Мемле-кет ауыл шаруашылығын дамыту- ға ерекше назар аударып отыр.

Ауылдарды араладыҚР Парламенті

Сенатының депута-ты Ерболат Мұқаев Тасқала ауданының тұрғындарымен жүздесіп, бірнеше нысанды аралады.

Қазір халықтың 46 пайызы ауыл- дық жерде тұрады. Сондықтан ел-дің алтын қазығы ауылдың дамуы – елдің өркендеуі. Үкімет тарапы- нан берілетін субсидиялар көбін- де ірі шаруашылықтарға бағыт- талған. Сол себепті шаруашылық-тарды ірілендіру жұмысы да заман талабы. Мал басын асылдандыру елдің түкпір-түкпірінде қарқынды жүріп жатыр. Бұл бағыттағы жұ-мыстар Тасқала ауданында да өз деңгейінде қолға алынғандығын атап өткім келеді, - деді Ерболат Рахметоллаұлы.

Сенат депутаты облыстағы қар- жылық жағдайға да тоқталып өтті. Өңірде салынатын жол мен жаңа жобаларды, оның өлке өркение- тіне қосатын үлесін де салмақтап шықты. Азық-түлік қауіпсіздігін сөз еткен сенатор 2020 жылы әлем халқының саны 10 млрд. адамға жететіндігін тілге тиек етіп, қазірдің өзінде әлемде әр онын-шы адамның ішер асқа жарымай отырғандығын алға тартты.

– Әлемде түрлі дүрбелең көбе-йіп кетті. Береке басы – бірлікте. Елбасының салиқалы саясаты-

ның арқасында елде қой үстіне бозторғай жұмыртқалаған за-ман орнады. Ал біздің елімізде ынтымағы жарасқан отандаста-рымыз тату-тәтті өмір сүріп, жа-сампаз еңбектің жемісін теру- де, – деп атап өтті сенатор.

Астаналық мейман одан кейін «ТрансНафта-Центр» АҚ тапсы- рысы бойынша Шежін ауылдық округі аумағындағы жер асты ресурстарын барлаумен айналы-сып жатқан «Си Бу» компания-сының жұмысымен танысып, Ащы ауылының аумағындағы «Бола- шақ» шаруа қожалығында бол-ды. Аталмыш шаруашылық биыл 150 асыл тұқымды «Герефорд» сиырын алған болатын. Шаруа- шылық жетекшісі Нұртай Жұма-шев депутатқа мемлекет тарапы- нан ауыл шаруашылығы саласы-на бөлініп жатқан қаржылай қол- даудың қомақты екенін жеткізіп, бұл қадам ауылға деген ерекше қамқорлықтың айғағы екенін айт-ты.

Думан ЗЕЙНЕЛ,Тасқала ауданы

А. Ионкинді еске алдыЖуырда Оралда әйгілі шабуылшы, КСРО спорт ше-

бері Анатолий Ионкинді еске алуға арналған футболдан жасөспірімдер арасында халықаралық турнир мәреге жетті.

«Ақжайық» футбол клубының баспасөз қызметінен түскен мәлі- метке қарағанда, аталмыш жарысқа Орал, Ақтөбе, Атырау, Қостанай және Самара қалаларынан бар-лығы сегіз команда қатысып, бақ сынады.

Финалдық бәсекеде «Ақ-жайық» және «Ақтөбе» футбол орталықтарының командалары жасыл алаңға шығып, онда 2:1 есебімен жеңіске жеткен ақ-төбеліктер чемпион атанды. Үшін- ші орынға Самараның «Юнит» командасы көтерілді. Жекелеген спортшылардан Әсет Құлбаев («Авиатор», Ақтөбе) – үздік қақ-пашы, Әлішер Әжімов («Ақтөбе» футбол орталығы) – үздік қорғау-шы, Рамиль Жанғазиев («Атырау») – үздік жартылай қорғаушы, Да-нила Косарев («Юнит») – үздік шабуылшы, Ерқанат Құбайдолла («Ақжайық») – үздік мерген, Ал-

тынбек Нағашымбеков («Ақтөбе») үздік ойыншы атанды.

Еске сала кетейік, А.Ионкин (4.10.1950, Орал – 13.05.2009, Орал) Орал қаласында туып-өсті. Қазіргі «Ақжайық» футбол клубы стадио-ны маңында тұрған ол аяқдоптағы алғашқы қадамын Оралда бастап, Алматыда аяқтады. «Қайраттың» құрамында КСРО чемпионатында 25 гол соқты. Әсіресе, 1974 жыл- ғы маусымда қарсыластар қақпа-сына 16 доп енгізіп, Олег Бло-хиннен кейін екінші орынға кө- терілді. Жаттықтырушылық қыз - мет атқарып, Қазақстан футбол федерациясының вице-президен-ті болған Анатолий Ионкин бұдан бес жыл бұрын, 2009 жылы 13 мамырда бір кезде өзі доп теп-кен стадионда жүрегі тоқтап, көз жұмды.

Арман БОЛАТҰЛЫ

Осы дүрбелеңде Жаңа- қаланың екі бірдей бас- шысы, аудандық пар-

тия комитетінің бірінші хатшысы Мағауия Өтегенов пен аудандық кеңес атқару комитетінің төр- ағасы Есет Тоқсанов бірінен соң бірі ұсталып, арыстай азаматтар атылып кетті.

Тіпті «Хазіретті қонақ еттің» деген желеумен ауданның Ма- шер, Кәкім деген қарапайым адамдары да ұсталып, қайтпас са- парға аттанса, Дәулеткерей Ке- женов, Досқазы Имашев, Ғұмар Салықов, Біләл Сәркенов сынды партия, кеңес қызметкерлерінің алды атылып, соңы ұзақ жылдар тар қапаста отырып, түрменің тауқыметін тартты.

Ал Мәскеу қаласында көрнекті мемлекет қайраткері Д. Қонаев-пен бірге оқып, кейін Балқаш кен байыту комбинатында қатар қызмет атқарған жерлесіміз Қа- сым Байғанин де жазықсыз жа-ланың құрбаны болды.

«Ақтың оты өшпейді» дегендей, кейін бұлардың бәрі де ақталып,

Ақтың оты өшпейді«Мен қазақпын мың өліп мың тірілген» деп ақиық

ақынымыз Жұбан Молдағалиев айтқандай, халқымыз ста-линдік саяси қуғын-сүргін зобалаңын да бастан кешті.

азаматтық құқықтары қалпына келтірілді.

Елбасымыздың Жарлығымен 31 мамыр – Саяси қуғын-сүргін құр-бандарын еске алу күні болып бел-гіленді. Бұл күн қашан да қасірет- ті де қасиетті күндер тізбесінде қала бермек.

Жыл сайын ауданымызда сая-си қуғын-сүргін құрбандары мен жазықсыз жапа шеккен жандар- ды еске алу шаралары өткізіледі.

Осыдан екі жыл бұрын аудан орталығындағы саябақтардың бі- рінде аудан әкімі Лавр Хайрет-диновтың бастамасымен сол бір сүреңсіз кезеңді еске түсірер әрі қуғын-сүргін құрбандары ру-хына арналып ескерткіш-белгі қойылып, онда олардың тізімдері ілініп, бейнелері мәрмәр таспен кескінделді.

Оның ашылу рәсіміне аудандық кеңес атқару комитетінің төрағасы болған Есет Тоқсановтың баласы Вилен қария ұлы Ерланмен, басқа да бейкүнә жандардың ұрпақ-тары қатынасты.

Тарих дөңгелегі кері айнал-

31 мамыр – Саяси қуғын-сүр- гін құрбандарын еске алу күні- не арналған шараның ұйымдас-тырушылары – «Дәдәм ата-Жұма- ғазы хазірет» қоғамдық қорынан Ғарифолла Жанбозов пен Жа-һанша Досмұхамедов атындағы «Қайраткер» қоғамдық қорының төрайымы, тарихшы-ғалым Дә-меткен Сүлейменова. Ізгілік ша- расы «Дәдәм ата-Жұмағазы ха-зірет» кесенесі маңында 31 мамыр күні сағат 12.00-де басталады. Ша-ра барысында саяси қуғын-сүргін және ашаршылық құрбандарына

Жаһанша Досмұхамедов атындағы «Қайраткер» қоғамдық қоры және «Дә-дәм ата-Жұмағазы хазірет» қоғамдық қоры биылғы 31 мамыр күні ел бірлігі мен ұрпақтар сабақтасты-ғын нығайту мақсатында ізгілік шарасын өткізеді.

Құран-Кәрім бағышталады және тақырыпқа сәйкес баяндамалар оқылады, ас берілмек. Осынау шараға қатысқысы келетіндердің назарына: Сырым ауданындағы аталмыш мекенге бару үшін облыстық қазақ драма театрының жанындағы алаңнан сол күні сағат 11.00-де жүретін автобусқа отыруыңызға болады.

Жаһанша Досмұхамедов атындағы «Қайраткер»

қоғамдық қоры

майды. Әйтсе де адамзат кеш-кен жақсылықтар мен жаман- дықтардың, сәттіліктер мен сәт- сіздіктердің, жеңістер мен жеңі-лістердің қай-қайсысы да уақыт бедерінде айшықты белгілерімен қалады.

Сталиндік жазалау да тарихы-мыздың қасіретті беттері бола бермек.

Енді елі үшін еңбек етіп, еңбек-тері еш болған боздақтарға ар-налған мақаламды мынадай жыр жолдарымен аяқтамақпын.

Гүл басып, қу мекен тақырды,Атой сап ер ұлдар шарқ ұрды.Оятып ұлтын да ұйқыдан,Азаттық, теңдікке шақырды.

Ту етіп Алаштың ұранын,Көтерді төбеге Құранын.Күн болып қазақтың көгінде,Жандырды туған ел шырағын.

Сұм заман неліктен сорлады,Аспанды қара бұлт торлады.Дариға-ай, шошынған қырандар,Тұғырға қайтып кеп қонбады.

Көрді де тағдырдың салғанын,Көтеріп уақыттың салмағын.Тарихқа айналды тұлғалар,Қалдырып ұрпаққа арманын.

Закария СИСЕНҒАЛИ,

Жаңақала аудандық мәслихатының хатшысы

Шараға шақырамыз

● 31 мамыр – Саяси қуғын-сүргін құрбандарын еске алу күні


[email protected]

АзАмАТ

Ұлттық спортты ұлыҚТАғАн жігіТ

Орда бұзар отыздан енді ғана асқан Орынбасар ат спорты дегенде, ішкен асын жерге қояды. Өйткені оның өзі – атбегі. Ат құлағында ойнайтын шабандоз, көкпар, аударыспақ сияқты ұлттық ойындардың шебері. Ол бастауыш сыныптарда оқып жүргенде-ақ, жездесі сыйға тартқан тайдың қасынан күні бойы шықпайтын. Жем, су беріп баптайтын.

– Сексенінші жылдары бұрынғы Фурманов ауданына қарасты біздің Ақкөл ауылында ат бәйгесінің өзі аракідік, тек мейрамдарда ғана ұйымдастырылатын, - дейді ол бізбен әңгімесінде. - Бала кезімде ауылда ат бәйгесі болатын күнді асыға күтетінім әлі есімде.

Жүйрік аттарды жарысқа салуды жаны сүйетін жас жігіт Оралдағы

педагогикалық институттың дене шынықтыру және спорт факуль-тетіне түсіп, оны 2003 жылы ой-дағыдай тәмамдайды. Еңбек жо-лын облыс орталығындағы №12 кәсіптік лицейде мұғалім болып бастады. Осында қызмет істеп жүргенде, біреулерден қалада ат спорты мектебі ашылыпты деген хабарды естиді. Қуанышы қойнына сыймай, шарқ ұра іздеп, мектепті тауып алды. Қос бірдей бөлімшесі бар мектептің алғашқысы Асан ауылында, екіншісі «Жас дәурен» балалар үйінің базасында орна-ласыпты. Облыс басшылығының қолдауымен мектепті белгілі ат-құмар азамат Алтай Зейнуллин ашыпты, ал ат спортының аға жат-тықтырушысы Манас Шалабаев деген жігіт екен. Орынбасардың өтінішін олар ден қоя тыңдап, бірден ат бапкері, жаттықтырушы қызметіне қабылдады. Жаңадан ашылған мектепке Жамбыл облы-сындағы атақты Луговой жылқы зауытынан асыл тұқымды аттар әкелініпті. Жас жігіт жұмысқа кіріс- кесін, сол аттарды бәйгеге дайын-дай бастады. Сол шақта бертін келе Жәнібек ауданының әкімі болып қызмет істеген Берік Есен- ғалиев Асан ауылында тұрады екен. Ол Луговойдан әкелінген жүйрік жылқылардың ішінен «Най- зағай», «Араб» деп аталатын ат-тарды таңдап алып, бәйгеге жа-ратып жүрді. Орынбасар одан атты бәйгеге қосудың қыр-сырын үйрене жүріп, ұққанын оқушы-лардың зердесіне тоқи берді. Ал- ғашында қырықтан астам атқұ-мар шәкірт жинады. Солардың он шақтысы қазір ат спортынан тә- уір нәтижелерге жетіп, осы кәсіп-тің маманы атанды.

– Алдында айттым ғой, ат үстін-де ойналатын көкпар, аударыс-пақты бұрын-соңды меңгермеге-німіз өз алдына, тіпті оған қатысып та көрмеппіз. Бірде Астанаға се-минарға барғанымда, ат спорты өркен жайған Оңтүстік Қазақстан облысының Түлкібас ауданын-да тұратын Жаныс Саев деген

азаматпен танысып, ат үстіндегі ұлттық ойындар хақында небір керемет әңгімелерді естіп, қайран қалдым. Семинардан оралған соң басшымнан сұранып, Түлкібасқа бардым. Он күн жатып, көкпар тартуға арналған ер-тұрман, басқа да ат әбзелдерімен танысып, бұл ойынның өзіне тән қасиеті мен ерекшелігіне қанықтым, - дейді ол.

Орынбасар Оңтүстікте болған сапарынан Оралға көкпар ойыны-на қажетті жабдықтар мен құрал-саймандарды алып қайтады. Шә-кірттерін ешкіні тақымға басу, жата тарту сияқты көкпардың көпте- ген әдістеріне баули бастайды. Оның оңтүстікке барғанда үйрен-ген нәрсесі көп болатын. Айтуын-ша, Шымкент жақта жаппай көкпар деген үрдіс ойын бар. Алды бес жүзден бастап, соңы мың атқа дейін бір ешкіге таласады. Бір көкпарға 32 жеңіл автокөлікке дейін тігілетін кездері болады. Шілдехана, сүндет той, қыз ұзату дегеніңіз көкпар- сыз өтпейді. Мәселен, біздің об-лыс бойынша көкпар тартатын тек 10 мықты жігіт болса, оларда әр ауыл, әр ауданда жаппай көкпар тартатындар көптеп табылады. Орынбасар Оңтүстіктен көрген көкпар ойынын там-тұмдап болса да біздің жаққа енгізуге тырысты. Атқұмар жігіттерді жинап, Асан ауылында сенбі сайын көкпар ұйымдастырып, бұл ойынның қыр-сырына біраз төселіп алды. Сөйтіп жүргенде 2005 жылдың жаз айын-да Ақтөбе облысының Қобда ауда-нында Кеңес Одағының Батыры Әлия Молдағұлованың туғанына 80 жыл толуына арналып көкпар, қыз қуу, теңге ілу және аударыспақ-тан жарыс оздырылып, оған қа-тысқан 5 команданың арасынан біздің жігіттер екінші орынды жеңіп алады. Ақтөбедегі жүлделі орынға малданған көкпаршылар сол жылы күзде ұлттық спорт түрлерінен Павлодар қаласында өтетін бесінші ел чемпионаты-на көңілдері марқайып, қалайда жеңеміз деп барды. Орынба-сар бұл біріншілікке тайпақтық Уәлихан Қайыровтан өзгесі «Ақ-көл» ауылының күш-қайраты бұл-қынған Артур Чурин, Жасұлан

Балмулдин, Жасұлан Қожбанов, Айдынбек Жасмұқанбетов, Орал-бек Үмбетов, Дархан Жолаев, Жә-нібек Сүйіндіков секілді кілең бір сайдың тасындай мықты жігіттер-ді апарды. Жеребе тасталғанда жігіттер көкпар сайысынан Жам-был облысының әйгілі «Әулие ата» командасымен күш сынаса-тын болды. Әу бастан бұл ойынға кәнігі болған жамбылдық мықты көкпаршыларға кім шақ келеді, астына мінген белді, қазанаттары-мен тоқайласып, үзеңгі қағысып қалғанда, біздің жігіттер ат-ма-тымен жерге құлап түседі. Осы жарыста оралдық көкпаршылар ойсырай жеңіліпті. Бір жылдан соң Павлодар қаласында халықтық ойындар фестивалі өтіп, 12 об-лыстан команда келді. Мұнда да жігіттердің бағы жанбады. Жеңі-лістің ащы дәмін татқан спорт-шылар ұлттық ойынға ден қою керек екендігін түсінді. Басқа бап-керлермен бірге біздің Орынба-сар да мейрам кездерінде қалаға жақын жердегі ауылдарға барып, ұлттық ойындарды насихаттады, насихаттап қана қоймай іс жүзінде атқа мықты, берік, икемді балалар-ды таңдап, көкпар, аударыспаққа баулыды. 2007 жылы ат спорты бойынша балалар спорт мектебі-не Аманжол Қадырбеков дирек-тор болып тағайындалады. Жаңа басшы ұлттық спорттық ойындар-ды өрге сүйреуге ұмтылды. Басшы болып келгеніне жарты жыл өтпей жатып, дәлірек айтқанда, 2008 жылғы мамыр айында тұңғыш рет ат спортынан Қазақстан бірін-шілігін Оралда өткізуге ұйытқы болды. Ат спортының маманда-ры сол біріншіліктің өте жоғары деңгейде ұйымдастырылғанын әлі күнге дейін соншалықты құмартып айтады. Екі лигада өткен чемпио-натта аударыспақтан оралдық Рауан Тұрдалиевтің бірінші орын алып, спорт шебері атағын алуы ат спорты дамымаған біздің аймақ үшін зор жетістік еді. Аз да болса, қол жеткен табыс жігіттерді жігер-лендіре түсті.

Сол жылы Қостанай облы- сында өткен ел бірінші-лігінде қыз қуудан үшін-

ші орынды иемденді. Алайда осы жылғы қыркүйекте Көкшетау қаласында жастар арасында ұлт- тық ойын түрлерінен өткен чем- пионатта оралдық оқушылар жа-рысқа алғаш рет қатысқандықтан, жүлделі орын ала алмады. Есе- сіне сол біріншіліктен біршама тәжірибе жинады. Үзбей жаттық- қан жігіттер 2009-2010 жылдары Тараз, Астана қалаларында өткен чемпионаттарда үшінші орын- ды иемденді, жастар арасындағы біріншіліктерге қатысты.

– Алматы облысының Қарасай ауданында 2009 жылы көкпардан өткен ел біріншілігінде Жәнібек Бисекешев деген шәкіртім ауда-рыспақ сайысының ақтық кезеңіне шығып, екінші орын алды, - дейді Орынбасар. - Сол жарыста шәкір-тім Оңтүстік Қазақстан облысынан келген баланы ат үстінен жұлып алғанда, қуанғанымнан көзімнен жас ыршып түсті. Тағы бір шәкіртім Ақтілек Сәрсенов осы біріншілікте қола жүлдеге ие болып, көкпар-дан Қазақстан құрама командасы-ның мүшелігіне қабылданды. Ал Жанболат Қуанышқалиев есімді шәкіртім теңге ілуден жастар ара-сындағы ел біріншілігінде екінші орын алса, ересектер арасында жаттықтырушы Армат Сәрсекенов чемпион атанып, осыған дейінгі ел рекордын жаңартты. Сондай-ақ 2010 жылы Ақтөбе қаласында өт-кен жастар арасындағы біріншілік-те Жәнібек чемпион атанып, спорт шебері атағын қорғаса, Ақтілек тағы да қола жүлдеге ие болды. Теңге ілуден шәкіртім Жанболат Қуанышқалиев екінші орынды ием-денді. Сол сияқты Жанайдар Би-секешев (ол да шәкіртім) Ресейдің Рязань қаласында оздырылған халықаралық ат жарысында ел намысын қорғап, тұғырдың екінші сатысынан көрінді. Бұл аралықта басшымыз Аманжол Қадырбеков те республикалық жарыстарға қатысып, ұлттық спорт түрі ауда-рыспақтың осы кезге дейін ауызша айтылып келген ережесін жинақ-тап, қағаз бетіне түсіріп, алғашқы авторы атанды.

Орынбасар айтса айтқандай, облыста ат спорты бұдан да

зор жетістіктерге жетіп, өрлеу баспалдағының барлық сатысы-нан өтер ме еді, әттең, тек қаржы тапшылығы қолды байламаса. Қа- ражаттың жетіспеушілігіне бай-ланысты спортшылар 2011 жылы Көкшетауда оздырылған чемпио-натқа толық құрамда бара алмады. Онда да ат спорты мектебінің ди-ректоры Аманжол Сансызбайұлы өз есебінен банктен несие алып, біріншілікке баратындардың жол қаржысы шығынын өз мойнына алды. Жарысқа әзірлеген атта-ры нағыз бабында болатұғын. Амал не, көлік жалдауға жағдай болмағасын, жаттыққан аттарды тастап, екі жабы атты жалға алуға тура келді. Ол аттарға үйлесе алмаған шабандоз жігіттер бірін-шілікте қола жүлдені қанағат тұтты. Орынбасардың шәкірттері де қаржы тапшылығынан екі жыл бойы ел біріншілігіне қатыса алма-ғандықтан, ересектер тобына ауы-сып кетті. Батыс Қазақстан облыс-тық ұлттық ат спорты түрлерінің бас бапкері, аға жаттықтырушы болып қызмет істейтін біздің кейіп-керіміз басшылардың ұйғарымы-мен Жәнібек аудандық балалар-жасөспірімдер спорт мектебіне директорлыққа тағайындалды.

Бұрнағы жылғы тамыз айында Жәнібекке кел- генімде, ауданның құ-

рылғанына 90 жыл толу мерей-тойына қызу әзірлік жүргізіліп жатыр екен. Аудан әкімінің қол-дауымен мерейтой бағдарла-масына бұрын Жәнібекте өткі-зілмей келген көкпар, аударыспақ, теңге ілу секілді ұлттық спорт ойындарын енгіздік. Оған қызы-ғушылық танытқан жастарды тарттық. Былтыр жазда бесінші аудандық «Ақбидай» ауыл спор-ты ойындарына да ұлттық спорт түрлерін енгізіп, жарысқа оңтүс-тік бағыттағы Ұзынкөл, Күйген- көл, Ақоба және солтүстік тұста-ғы Жәнібек, Тау, Қамысты ауыл-дары бір-бірден команда шығар-ды. Талов, Жақсыбай ауылдары команда шығара алмағандықтан, борсылық шабандоз жігіттер жа-рыста үшінші орынмен шектелді. Аталмыш сайыста күйгенкөлдік ат-бегі Жасұлан Темірғалиевтің ұлт- тық ойындардың қай түрінен болса да шеберлік көрсеткенін айрықша айта кеткен жөн. Бұдан соң іле-шала Ақжайық ауданында оздырылған облыстық жарыста ол атын көкпарға да, аударыспаққа да, теңге ілуге де, қыз қууға да са-лып, ауданның намысын қолдан бермеуге тырысып бақты. Облыс-та және ауданда ұлттық спорттық ойындардың дамуына Аманжол Қадырбековтің лайықты үлес қо-сып келе жатқанын айта кеткім келеді. Тақымы тастай, құрыш бі- лекті, батыр жүректі осындай ұл-дарымыз көп болса, ауданда ат спорты өрлейді деп ойлаймын, - дейді Орынбасар Ғилымов өз сөзінде.

Ұлттық спортты ұлықтаушы жі-гітпен әңгімелесе отырып, оның сөзінен алдағы уақытта ауданда ат спорты бөлімшесін ашқысы ке- летінін ұқтық. Бұл мәселе жө- нінде ол облыстық дене шынық-тыру және спорт басқармасына ұсыныс та жолдаған. Алға қойған жоспарлары көп. Мәселе шешімін тауып жатса, Жәнібек ұлттық спорт ойындарының қайнаған ортасы- на айналуы бек мүмкін.

Нұрымбек ЖАПАҚОВ, Жәнібек ауданы

–

АйнАлАйынБейсенбі, 15 мамыр 2014 жыл12 [email protected]

Ертеңіне әлгі балаларды кіре-берістен (подъезден) кездестір-дім. Ағасы өзінен сәл-ақ кіші қарындасын арқалап, түсіп келеді екен. Олар кешегі жерге барып, тағы да ойнай бастады. Ағайынды ұл мен қыздың татулығы, бір-біріне деген қамқорлығы мені қызықтыра түсті. Оларға жақын отырып, ойын-дарын тамашалауға кірістім. Қыз алаңқайдың сыртына шығып кетті. Қолындағы ұялы телефонын алып, ағасына «хабарласып» жатыр.

- Ағай квартирге қаншаға жібе-ресіз?

- 45 мың ба? Су, газ бәрін өзіміз төлейміз бе?

- Бүгін барып үйді қарауға бола ма?

Тақылдап сұрақ қойып болғасын қолындағы кішкентай сөмкесін алып, ағасының қасына келді. Бала оны күркешеге кіргізіп, «үймен» таныстырып жатыр. Пысық қара қыз маған жымия қарап «Біз бүгін «квартирант» болып ойнап жа-тырмыз» деді мен сұрамай-ақ. Ағасы тағы да бізге жаратпай, ала-ра қарады.

Кешкілік серуенге шыққан са-йын қос бүлдіршінді іздейтін әдет таптым. Біраз уақыт көрінбей кеткен олар бір күні өздерінің үйреншікті орнына жайғасты. Екеуінің бұл күнгі ойындары тіпті бөлек. Жолға қарай шығып тұрған қарындасын ағасы нұқып құлатты да, сосын орнынан тұрғызып, ай-қайлап «Жедел жәрдем» шақы-рып, ұялы телефондарынан «пе-пілдеген» дыбыс шығарып, әуре болды да қалды. Алғашында түк түсінбеген мен бірдеңе болып қалды ма деп қастарына жүгіріп барып едім, мені көрген қыз аға-сының қолынан түсіп, «Біз бүгін «авария» болып ойнап жатырмыз» деді көзін сығырайтып.

- Ол жаман ойын ғой. - Жоқ, апай, мен өлмеймін!

Тек өтірік аяғым сынып қалады. - Сонда да олай жамандық

шақыруға болмайды. Көңілді ойын ойнағандарың дұрыс.

Ойланып қалған қыз: - Менің мамам да алдында «авария» бол-ды. Тек аяғы сынып, ауруханаға жатты. Оны қағып кеткен ағай біз-ге көп ақша төледі, - деді еркелей сөйлеп. Енді мен ойланып қалдым. Қазіргі балалар ақшаны жақсы көреді дегеннің бір дәлелі алдым-нан шықты.

Біз ойнаған ойындарЕсіме бала кезде біз ойнаған

ойындар түсті. Алақандай ауылда көргеніміз мұғалім болғандықтан, біз «мұғалім» болып жиі ойнай-тынбыз. Әр мұғалімнің өз ерек-шелігі бар. Біріміз қызыл жейде кисе, қызыл моншақ пен қызыл

көзді сырға тағатын Тоқташ апай болғымыз келсе, енді біріміз белін қылдырықтай қылып, әдемі көй-лек киіп, жанымызды шығарып, сабақ сұрайтын Құрмансұлу апай болғымыз келеді. Тағы біріміз бе-ріліп сабақ түсіндіретін Гүлзира апай болсақ деп қол көтереміз. Сол апайлардан көргенімізді, со-лардың қимыл-әрекетін ойынға салатынбыз. Қазіргі тілмен айт-қанда біз үшін олар «жұлдыз» еді.

Біздің бала кезімізде, әсіресе, жаз кездерінде той жиі болатын. Тіпті екі күннің бірінде той болып жататындықтан, біз де той болып ойнайтынбыз. «Қыз ұзату» тойла-ры біртүрлі көңілсіз көрінгендік-тен, «Келін түсіру» ойынын ойнай-мыз. Біздің бала ұғымымызда ақ көйлек киген келін періштедей еді. Ауылдың әңгімесі кеше түс-кен келін болғандықтан шығар, қыздар жағы періште келін болуға кәдімгідей таласатынбыз.

Балаңыз «кім» болып ойнап жүр?

Одан қалды көктем шығып, жер кебісімен «Орта доп», «Тығылыспақ», «Ақ терек, көк те-рек», «Соқыр теке», тіпті арасында асық та ойнайтынбыз.

Техника әлдилеген сәбилер

Қазіргі балалар рольді ойындар-ға құмар емес. Компьютер мен ұя-лы телефон балаларымыздың 4-5 жастан бастап сенімді серігіне ай-налады. Түрлі ойындар мен құлақ құрышын қандырар музыканың бірнеше түрі жинақталған (айфон, планшет) әмбебап дүниелерді балаларымыз жастанып ұйықтай-тын болды. Тіпті шарана сәбилер-ді де ұялы телефондағы әуезді әндермен әлдилеп, оны әспеттеп жастығының астына салып қоятын күнге жеттік. Нәрестеміз бір-екі жастан бастап-ақ ұялы телефон мен теледидар пультін өзі басып,

меңгеретін болды. Оларға қарап, баламыз заманауи болып өсіп ке-леді, техникаға жетік деп мәз бо-ламыз.

Ал ғалымдар болса, ұялы телефонның адам ағзасына зия-ны көп деп дабыл қағуда. Ғалым-дардың айтуынша, 10 жыл бойы күніне жарты сағат ұялы теле-фонмен сөйлескен адамдардың глиома дертіне шалдығу қаупі 40 пайызға дейін ұлғаятын көрінеді. Ұялы телефондардың электро-магниттік сәулелері жүйке, эндо-криндік және жыныстық ауру-лардың асқынуына әсер етеді. Эпилепсия, жүйке аурулары, ақ қан сияқты дерттің де асқынуының негізгі себепкері де осы сымсыз телефон екен.

Балалар ұялы телефон мен компьютердегі онлайн ойын-дарды әп сәтте меңгеріп ала-ды. Мұндай ойындардың жақсы жағы баламызға логикалық және стратегиялық ойлауды, адамдар-мен ортақ тіл табысуды үйретуі мүмкін. Ал кемшілігі біріншіден, бала шынайы өмірді ұмытып, виртуалды өмірге бойы үйреніп, тәуелділік пайда болады. Екін-шіден, бұл ойында белгілі бір жетістікке жету керек, ол қолдан келмей жатса, ашушаңдық пайда болып, балаңыз жүйке жүйесі дер-тіне шалдығуы ықтимал екен.

* * *Сюжетті рольді қозғалыс ойын-

дарын қазіргі балалар ойнамайды десек те, жоғарыдағы ағайын- дылардың мазмұнды ойыны көп- ке ой саларлықтай. Қалай бол-ғанда да, қазіргі балалардың ойы-ны мұңдылау көрінді маған. Сіз не дейсіз оқырман? Сіздің балаңыз «кім» болып ойнап жүр?

Гүлжамал ЖОЛДЫҒАЛИ,«Орал өңірі»

- Ағымдағы жылы сегіз әлеу-меттік нысанды күрделі жөндеу-ден өткізуді жоспарладық. Оның ішінде үш балабақша, төрт мек-теп, бір кітапхана бар. Оған республикалық және жергілікті бюджеттен 1 миллиард 100 мил-лион теңгедей қаражат бөлінді. Қазіргі уақытта үш балабақшаға күрделі жөндеу жүргізіліп жа-тыр. Ғасырдан аса тарихы бар мекемеде орналасқан «Шолпан», Зашаған кентіндегі «Родничок» бө-бекжайлары бұған дейін күрделі жөндеуден өтпеген. Ал №49 бо-лып жаңадан ашылатын «Ақ ниет» балабақшасының орнында бұрын №42 «Ақ ниет» мектеп-гимназиясы болғаны мәлім. Жөндеу барысын-да осы мекемелердің барлық ба-засы жаңартылатын болады. Бала-

лар үшін жасалып жатқан істер өз жалғасын табады, - деді қала әкімі.

Осылайша 1 маусым – Халық-аралық балалар күні қарсаңында екі балабақша бөбектерін қайта қабылдайды, ал «Ақ ниет» бө-бекжайы маусымның ортасында ашылады деп жоспарланып отыр. Сөйтіп, үш бөбекжайға 600-ге жуық бала орналаспақ. Әзірге екі балабақшаның тәрбиеленушілері қаламыздағы өзге бақшаларға орналастырылған. Үш нысанды жөндеу жұмыстарына шамамен 253 млн. теңге қаражат жұмсалу-да. Жөндеу жұмыстарын «Рембыт-строй» ЖШС, «Уральскстройин-вест» ЖШС және «Real-Treid LTD» компаниясы жүргізуде. Жөндеу барысымен толық танысқан қала басшысы балалардың қауіпсіздік мәселесі мен бөбекжай айнала-сын абаттандыруға баса назар аударуды тапсырды.

Бөбекжайлар жаңартылуда

Ақмоншақ ЖҰМАЕВА,«Орал өңірі»

Бүгінгі таңда қаламызда 81 мектепке дейінгі ұйым қызмет етуде. Оның ішінде 48 балабақша, бір мектеп-бақшасы, 28 мектеп жанындағы шағын орталықтар бар. Кеше Орал қаласы-ның әкімі Алтай Көлгінов осылардың арасында күрделі жөндеу жүргізіліп жатқан үш балабақшаны аралады. Яғни №17 «Родни-чок», №6 «Шолпан», №49 «Ақ ниет» бөбекжайлары болды.

(Соңы. Басы 1-бетте)

Бейсенбі, 15 мамыр 2014 жыл[email protected] 13АвТоАРғымАҚ

Бейнетіркегіштің қызметі – кө- ліктің жүрген жолын бейнежаз-баға түсіру. Алғашқыда көліктің алдынан кездескенін аталмыш құ-рылғының объективіне жазатын жүргізушілер қазір артқы әйнегіне де орнатып, соңында қалған жол-ды да жазатын болды. Тіпті екінші камерасы көлік ішіне бағытталып, салонның ішін жазып тұратын түрлері де сатылымға шықты.

Бұл кішігірім құрылғылар эк-ранмен не экрансыз болып бөлі-неді. Егер көлікте DVD-ойнатқыш, автотеледидар немесе GPS-на-вигатор болса, экрансыз регист-ратор орнатуға болады. Өйткені жоғарыда аталған мониторлар-дың бәріне бейнетіркегішті жал- ғау әбден орынды.

Не үшін керек?

Көлігіңізді от алдырғаннан бас-тап бұл құрылғының объективі қамтыған айналаның бәрін жаза бастайды. Жазбаны қалай пайда-лану әркімнің өз еркінде. Көбінесе жол-көлік оқиғасы орын алғанда, жүргізуші сотта өзінің кінәсіздігін дәлелдеу үшін, кейде жол ереже-сін бұзбағанын жол полициясы-на дәлелдеу үшін пайдаланады. Бүгіндері талай қылмыс, даулы жол-көлік оқиғалары осы құ- рылғылардың көмегімен де оң шешімін табуда.

Оның мүмкіндігі қандай?

Бейнетіркегіштер сандық жа-дыға (флеш-карт) 2 мен 15 минут аралығындағы (өзіңіздің өзгер-туіңізге қарай) бейнежазбаны үздіксіз түсіреді. Жады толғанда, алғашқы бейнежазбаны құрыл-ғының өзі кетіріп, орын босатып, бейнеге жазуды тоқтатпайды. Жақсы тіркегіштің автодабылға, есіктердің ашылу датчиктеріне т.б. қосылуға мүмкіндігі болуы керек. Яғни автодабыл іске қосылғанда бейнені жазуға тіркегіш автомат-ты түрде қосылуы керек. Өзінің қозғалыс датчигі бар тіркегіштер де қолданылады. Олар былайғы кезде сөніп тұрады да, объективі-не адам не көлік ілінсе, яғни ал-

ЖылдамдықтыңжАңА РекоРды

Bugatti Veyron Super Sport көлігінің 2010 жылы жасаған жылдамдық көрсеткішін 1 267 аттың күші бар Hennessey суперкары өзгерте алды.

дында қозғалыс болса ғана жаза бастайды. GPS қабылдағышы орнатылған тіркегіштер де бар. Бұлар жер серігі арқылы көліктің жүрген картасын бөлек файлға жазып береді. Сондай-ақ GPS тір-кегіш дәл уақытты, жылдамдықты анықтап жазады.

Қандай ерекшеліктері бар?

Көбінесе тіркегіштер бейнені SD-картқа жазады. Сондай-ақ өзінің қатқыл дискісіне жазатын түрлері де жоқ емес. SD-картты компьютерде пайдалану қолайлы. SD карт көліктің діріліне де шы-дамды, қуат көзін аз пайдалана-ды. Ал қатқыл дискілі тіркегіш-тердің көлемі үлкендеу болып келеді. Нөлден төмен температу-рада жұмыс істемей де жатады. Ішіндегі жазбаны компьютерге түсіру үшін тіркегіштердің өзін көліктен ағытып алуға тура келеді. Неғұрлым көлемі кіші тіркегіш ұрылардың көзіне көп түсе бер-мейді. Ал тіркегіш қолды болмау үшін күн сайын үйге алып кету де жүргізушіге қолайсыздық ту-дырары шындық.

Бейнетіркегіштердің бағасы оның бейне жазу сапасының жо-ғарылығына байланысты. Айнала-ны шолуы аса маңызды. Мысалы, 60 градус бұрышты көретін тірке-гіш жолдың екі қозғалыс жолағын (полоса движения) жазады. Кейін жазбадан ұсақ бөлшектерді де көруге мүмкіндік болады. Ал 130 градус бұрышты қамти алатын тір-кегіш жолдың жанындағы жаяулар өтпесіне дейін жазып, кең сурет бергенмен, сапасы жоғары бола бермейді.

Айта кетерлігі, таңдау жасап жатсаңыз, ұялы телефондағыдай алмалы-салмалы қуат батареясы бар тіркегіш алғаныңыз абзал. Себебі өзінің кіріктірілген (встро-енный) батареясы ұзақ өмір сүр-мейді. «Жаман айтпай, жақсы жоқ» деген, тек қана көліктен қуат алып жұмыс істейтін ондай тіркегішпен жол-көлік оқиғасына тап болып, көлігіңіздің қозғалтқышы сөніп қалса, не электр жүйесі істен шық-са, нағыз керек уақытында бей-нежазба іске аспай қалады. Ал дербес батареялы тіркегіш қандай жағдайда да қызметін атқарады.

Бейнетіркегіштердің Орал қала-сындағы орташа бағасы 2500 теңге мен 50 мың теңге аралығында.

АҚШ-тың “Hennessey” компаниясы өзінің Venom GT көлігін Кенне-ди космос орталығының ұшу алаңында сынады. Сынақта жаңа авто-көлік 435.3 км/сағат көрсеткішін көрсете алды. Бұл әлемдік рекорд-тық көрсеткіш Гиннес кітабына тіркелді. “Hennessey” компаниясының өкілдері өз көліктерінің 450 км/сағат жылдамдығына шақталып жасалғанын мәлімдеуде.

Venom GT капотының астында 7 литрлік V-турбо қозғалтқыш бар. 1 267 аттың күші бар суперкардың салмағы 1 244 кг ғана. Аталған компания дәл осындай көліктің жылына тек бірнеше данасын ғана шығарады. Бағасы 600 000 мен 1 000 000 АҚШ доллары аралығында.

Беттің авторы Нұрлыбек РАхМАНОВ

Қорытынды

Бейнетіркегіш, сөз жоқ, пайдалы құрал-жабдық. Алайда оны са-тып алудың жұрттың бәріне тап қажеттілік бола бермейді. Мәселен, сапалы ұялы телефондарға арналған арнайы тіркегіш бағдарлама бар. Соны орнатып, телефоныңызды көлігіңіздің алдыңғы әйнегіне орнатып қойсаңыз, одан керемет бейнетіркегіш шығады. Тіпті сапасы жағынан көптеген бейнетіркегішпен таласа алады. Тек ұялы телефон жолды жазып келе жатқанда, біреу-міреу қоңырау шалып қалмаса болғаны. Ал түсіру сапасы жоғары, қымбат тіркегіштерді фотоаппарат не бейнежазба ретінде қолдануға болатынын да айта кеткен жөн.

Біздің мақсат тек ой салу ғана. Көлік жүргізу мәдениеті төмен біздің қоғамның жолдарында өзіңді қорғау үшін мұндай құрал-қондырғы артық етпейтін де сияқты.

Таразда айыптұрақ тегінБиылғы 1 мамырдан бастап Жамбыл облысында

айыптұраққа әкімшілік заңнама арқылы түскен көліктен күн сайынғы ақы алуға тыйым салынды. Бұл туралы kolesa.kz сайты жазды.

Бұрын бұл облыстағы айыптұраққа қамалған көліктерден ол жерде тұрған әр күніне мың теңгеден алынып келген. Енді бұл міндетті жер-гілікті атқарушы орган өз мойнына алып, бұл бағытта қосымша қаржы да қарастырған көрінеді.

Техбайқауда тағы өзгеріс

Биылғы күзде еліміздің техникалық байқау ережесінде өзгерістер орын алмақ.

19 сәуірде ресми БАҚ-та жа-рияланған «Жол қозғалысы жайлы» жаңа заң 20 қазанда кү-шіне енбек. Бұл құжатта міндет-ті техникалық байқаудан шық- қанына 4 жылға дейінгі (шыққан жылын қоса есептегенде) кө-ліктер босатылмақ. Сондай-ақ техбайқау өткені жайлы қағаз бланк қолданыстан шығарылып,

техбайқаудан мінсіз өткені жай-лы факт бірыңғай ақпараттық жүйеде тіркелмек.

20 қазанға дейін жүргізуші-лерге қағаз бланк беріле береді. Сондай-ақ жаңа заң бойынша техбайқаудан өткен соң жүр-гізушінің қолына көліктің жағ-дайы жайлы диагностикалық карта берілетін болады. Егер көлік техникалық ақаулығынан жол-көлік оқиғасына тап болса, диагностикалық картаны толты-рып, техбайқаудан өткізген опе-ратор жауап беретін болады.

Бейнетіркегіш деген не?Оқырманымыздың бірінен «Қазір көптеген көліктер бейнетіркегіш (видеорегистратор)

орнатқан. Оның қажеттілігі неде? Бұл құрылғының мүмкіндіктері қандай?» деген сауал келді.

[email protected]

ӘділеТБейсенбі, 15 мамыр 2014 жыл

– Заңға енгізілген өзгерістер мен толықтырулар сот орындау-шыларының мәртебесін жоғары-латып, сот шешімдерінің уақытын-да орындалуына көп ықпалын тигізері анық. Егер Заңға енгізіл- ген өзгерістер мен түзетулерді таратып айтар болсақ, Қазақстан Республикасы Әкімшілік құқықбұ-зушылық туралы кодексінің 524- бабына енгізілген өзгерту бойын- ша сот үкімін, сот шешімін неме- се өзге де сот актісін және атқа-рушылық құжатты орындамаған жағдайда бес тәуліктен он тәулік- ке дейін әкімшілік қамаққа алы-нады. Сонымен қатар айыппұл мөлшері де өсіп отыр.

Аталған кодекстің 551-2-бабы-на да өзгерістер енгізілді. Жаңа заң бойынша атқарушылық құ-жаттардың орындалуын қамтама- сыз ету саласындағы уәкілетті ор- ган осы кодекстің 525-527-бапта- рында көзделген әкімшілік құқық-бұзушылықтар туралы істерді қа- райды. Әкімшілік істер бойын-ша жаза қолдануды сол уәкілетті органның басшысы, орынбасары, аумақтық бөлім басшылары жү-зеге асырады. Бұрын әкімшілік іс құжаттарын сотқа апарып, сот орындаушының тұтастай бір жұ- мыс күні кететін еді. Аталған әкім- шілік істерді атқарушылық құжат-тардың орындалуын қамтамасыз

«Сот шешімін орындамағандар даҚАмАуғА АлынАды»

Елбасымыздың «Қазақ-

стан - 2050 стратегиясы

- қалыптасқан мемлекеттің

жаңа саяси бағыты» Жол-

дауында орындалмаған

сот шешімдеріне байланысты сот билігінің бе-

деліне нұқсан келтірілетіні ескерілген. Мемле-

кет басшысының тапсырмаларын іске асыру

мақсатында ҚР Әділет министрлігі атқарушылық іс

жүргізу жүйесін заңнамалық тұрғыдан қуаттады.

Биылғы жылдың 15 қаңтарында «ҚР кейбір

заңнамалық актілеріне атқарушылық іс жүргізуді

жетілдіру мәселелері бойынша өзгерістер

мен толықтырулар енгізу туралы» Заңға қол

қойылып, күшіне енгізілді. Батыс Қазақстан об-

лысы сот актілерін орындау департаментінің бас-

шысы Күнсәуле Айсағалиқызы Аралбековамен

әңгімеміз осы бағытта өрбиді.

ету саласындағы уәкілетті орган-ның қарауына беруі тағы бір мәр-те сот орындаушының мәртебе- сін арттырып отыр.

Заңның 85-бабында аукцион өткізілмеді деп жарияланған жағ- дайда өндіріп алушыға бастап-қы бағасы 20 пайызға төменде- тілген бағамен мүлікті өзінде қалдыру құқығы беріледі десе, жаңа заңда өндіріп алушыға мү-лікті бастапқы құны бойынша өзінде қалдыру туралы ұсыныс беріледі де, бас тартқан жағдайда қайталама сауда-саттыққа қатысу құқығы беріледі, екінші голландық әдіспен өтпеген жағдайда жиыр- ма пайызға төмендетілген баға- мен ұсынады. Өндіріп алушы мү- лікті қабылдаудан бас тартқан кез-де борышкердің басқа мүлкі бол- маған жағдайда сот орындаушы- сы оны қайта бағалау және одан әрі өткізу жөнінде шаралар қа-былдайды делінген.

Көп жағдайда екінші деңгей- дегі банктерге мүліктерін 20 па-йызға төмендетілген бағамен ұсынған кезде ұзақ уақыт жауап берілмей, атқарушылық құжат- тың орындалуына кедергі кел-тіретін еді.

– Күнсәуле Айсағалиқызы, сот үкімін, сот шешімін орындама-

ған борышкерлер қандай жа-уапкершілікке тартылады?

– Қазақстан Республикасы Қыл- мыстық кодексінің 362-бабымен сот үкімін, сот шешімін орындама- ған борышкерлерді қылмыстық жауапкершілікке тарту үшін ішкі істер органдарына ұсыныс жол-данады.

Жаңа өзгерістер бойынша, сот актісін алты айдан астам орын-дамау, мұны дәл осындай әрекет жасағаны үшін бір жыл ішін-де әкімшілік жаза қолданылған адам жасағанда 180 сағаттан 200 сағатқа дейінгі мерзімге қо-ғамдық жұмыстарға тартуға, не үш жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға жазала-нады.

Билік өкілі, мемлекеттік қыз-метші жергілікті өзін-өзі басқару органының қызметшісі, сол сияқ- ты мемлекеттік мекеменің, ком-мерциялық немесе өзге де ұйым-ның қызметшісі жасаған теріс әрекеттер – бес жылға дейінгі мер-зімге белгілі бір лауазымды атқару немесе бір қызметпен айналысу құқығынан айыруға не 180 сағат- тан 240 сағатқа дейінгі мерзім- ге қоғамдық жұмыстарға тартуға, не бес жылға дейінгі мерзімге бас бостандығын шектеуге не үш жылдан бес жылға дейін бас бос-

тандығынан айыруға жазалана-ды.

Сонымен қатар 362-бап бойын-ша қозғалған қылмыстық істерді алдын ала тергеуді ҚР ҚІЖК-нің 192-бабы 2-бөлігі бойынша ішкі істер органдарының тергеушілері жүргізеді.

– Өзгерістер мен толықты-рулар енгізілген жаңа заңда әкелік борышын өтеуден жал-тарғандарға жауапкершілік қа-тайған сияқты.

– Жаңа заңда борышкер әке-лер өз міндеттерін үш айдан ас-там уақытта орындамаған жағ- дайда, 120 сағаттан, 180 сағатқа дейінгі мерзімге қоғамдық жұ-мысқа тартылады, не болмаса, екі жылға дейінгі бас бостандығы-нан айырылу жазасына кесіледі. Кәмелетке толмаған балаларға тө- ленетін алимент бойынша бере- шектің мөлшерін алимент төлеу-ге міндетті адамның алимент өн- діріп алынбаған кезеңдегі жа- лақысы мен өзге де кірісін не-гізге ала отырып, сот орындау-шысы айқындайды. Егер алимент төлеуге міндетті адам осы ке- зеңде жұмыс істемеген болса не-месе оның табысы мен өзге де кірісін растайтын құжаттар тапсы-рылмаса, алимент бойынша бе- решек сол берешекті өндіріп алу кезінде республикалық орташа айлық жалақы мөлшерімен есеп-тейді. Борышкер сот орындаушы- сына атқарушылық іс жүргізу ке-зеңінде жұмыс орнының, тұратын жерінің өзгергені туралы, сон- дай-ақ жаңа кіріс және мүлік көз-дерінің пайда болғаны туралы көр-сетілген мән-жайлардың пайда болған сәтінен бастап үш жұмыс күні ішінде жазбаша хабарлауға міндетті. Егер борышкерде бе-решекті өтеу үшін жеткілікті ақша болмаған жағдайда ол бо-рышкерге тиесілі басқа мүлік- тен өндіріп алынады. Заңды тұл- ғалардың және кәсіпкерлік қыз-метпен айналысатын жеке тұл-

ғалардың дебиторлық берешегін анықтау үшін сот орындаушысы борышкерден, заңды тұлғалар- дан және кәсіпкерлік қызметпен айналысатын адамдардан өзіне қажет бухгалтерлік құжаттаманы талап етуге құқылы.

– Күнсәуле Айсағалиқызы, мұ-нан бірер жыл бұрын елімізде жеке сот орындаушыларының институты құрылғаны белгілі. Бұл жөнінде не айтар едіңіз?

– Иә, Қазақстан ТМД елдері арасында бірінші болып жеке сот орындаушылары институтын қолданысқа енгізді. Осынау инс- титуттың қазақстандық үлгісінің ерекшелігі – жеке сот орындаушы-ларының мемлекеттік сот орын-даушыларымен бірдей деңгейде қызмет атқаратындығы. Олардың еңбекақылары ай сайын қанша жұмыс атқаруына байланысты тө- ленеді. Бүгінгі таңда облыс бо-йынша 11 жеке сот орындаушысы қызмет атқаруда. Олардың 9-ы Орал қаласында, 2-еуі Бөрлі ау-мақтық бөлімінде қызмет етіп жүр.

– Халықтан түсетін арыз-ша-ғым көп пе?

– Өткен жылы біздің депар-таментке Сот актілерін орындау комитеті арқылы заңды және же-ке тұлғалардан 67 арыз-шағым келіп түсті. Соның барлығына да уақтылы жауап берілді. Арыз-ша- ғымдарды мейлінше азайту мақ-сатында күнделікті атқарушылық өндірістер бойынша қабылдау ұйымдастырылады. Қабылдау ба-рысында атқарушылық өндіріс зерттеліп, орындалуға жататын іс-әрекеттер айқындалып, арыз ие- сіне нақты жауап беріледі.

Сұхбаттасқан Фатихолла МАШТАхОВ,

БҚО сот актілерін орындау департаментінің баспасөз

хатшысы

Қазақстан аумағында болған кезін- де ол негізгі жұмысымен қатар, кә-мелетке толмаған азаматшаларды порнографиялық суретке түсіріп, ин-тернетке таратумен айналысқан. Бұл ойын іске асыру үшін «В контакте» әлеуметтік желісіне «Патрик Браун» деген лақап атпен тіркелген аккаунт- ты пайдаланған. Бірақ оның бұл «кә-сібі» ұзаққа бармай, әшкере болды.

2014 жылғы 15 қаңтарда аталған факті бойынша Қазақстан Респуб-ликасы Қылмыстық кодексінің 273-1-бабы 3-б. «б» тармағымен (кәме- летке толмағандарды порнография-

Барух ісі ПРокуРАТуРАғА жолдАнды

Ұлыбритания азаматы Барух Питер Даниэль Альфред 2013 жылғы 7 қарашадан бастап «Жайықмұнай» жауапкершілігі шек-теулі серіктестігінің шақыруымен Батыс Қазақстан облысының аумағында кеңесші ретінде қызмет істеген болатын.

лық бейнелері бар материалдарды не-месе заттарды жасау және айналым- ға шығару не оларды порнография-лық сипаттағы ойын-сауық іс-шара-ларына қатысу үшін тарту) қылмыстық іс қозғалды.

П.Барух өз кінәсін мойындаған жоқ. Алайда кәсіби тергеу әрекетте- рінің нәтижесінде дәлелдемелік ба-за бекітіліп, 2014 жылғы 12 мамыр- да қылмыстық іс айыптау қорытын-дысымен Орал қаласының прокурату-расына жолданды.

БҚО ІІД тергеу басқармасы

Атап айтқанда, Қазақстан Республикасы кейбір заңна-малық актілеріне пробация қызметі мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы Заңы қабыл- данды. Пробация латын тілі-нен аударғанда «сынау» деген мағынаны білдіреді. Әлемнің дамыған алпауыт мемлекетте-рінде пробация қызметі ке- ңінен қолданылады. Ол адам-заттың адами қасиетін сақтау- ды негізгі санап, сотталған адамды қоғамға бейімдеу мақ- сатында жергілікті атқару ор- гандарымен бірлесіп, соттал-

Қоғамға қажет қызмет

Тәуелсіз Қазақстан Республикасының құқықтық зайырлы мемлекет ретінде дамуы жолында ұлттық заңнамамызға оң өзгерістер енгізіліп, жаңа жетістік-терге қол жеткізілуде.

ғандардың тұрмыстық әлеу-меттік жағдайына жан-жақты көмек көрсету болып табыла-ды. Бұл жобаның жетекшісі әрі ұзақ уақыт пробация қызметін зерттеп енгізуші ретінде Қыл-мыстық-атқару жүйесіне еңбегі сіңген азамат, әділет полков- нигі С.Бакулиннің еңбегі атап өтуге лайық. Осы қызметті жан- дандыру, нормативтік акті-лерді пайдалана отырып, заң аясында қызмет атқару қыл- мыстық-атқару инспекцияла-рына жүктелген. Ел ертеңі үшін жасалып отырған бұл жоба алдағы уақытта нәтиже

беріп, сотталған азаматтардың жағдайын көтеру бағытында жұмыстар атқарылады деп кү-тілуде.

Берік БАЙЗАҚОВ,әділет аға лейтенанты,

Орал қалалық қылмыстық-атқару

инспекциясының инспекторы


[email protected]

Соғыс қияметін бір кісідей көрген, жауған оқтан қабырғасы сөгіліп, қаны судай төгіліп, елге мүгедек болып оралса да, сол көрген бейнетін ұрпаққа қарыз етпей өмірден өткен, адами қасиеттері аса жоғары аталарымыз қаншама? Солардың бірі – жерлесіміз Қуаныш Досанов болатын.

жеңімПАздАР

сында қан майданнан елге Ғафар ғана оралған. Елемесов Ғафардың ұрпақтары бұл күнде Жәнібек өңірінде кәсіпкерлікпен танылған азаматтар. Олар ағайынды Ес-кендір, Есқайыр және Есбол Еле-месовтер. Лейтенант шенінде барлаушылар полкін басқарып, жауға қарсы соғысқан Мұхтар Жәнібек аудандық халыққа білім беру бөлімінің меңгерушісіне ағасы Хайреденді іздеп хат жаза-ды. Хат жоғарыда есімі аталған Хайреденнің қызы Рая апайдан алынды. Сол бір сұрапыл жыл-дардан сақталған хат төмендегі- ше сыр шертеді. Хатты сол қалпын-да, еш өзгертусіз орыс тілінде беріп отырмыз.

«Здраствуйте много уважаемый тов. Зав. Роно.

Прошу сообщить адрес мое-го брата ране работающего у Вас Елемесов Х (а нине не знаю рабо-тает ли он или нет). Одновремен-но сообщаю что нахожусь жив и здоров в действующей Армий ис-требляем и уничтожаем немецких захватчиков.

Прошу не отказать мою прось-бу.

С приветом начальник развед-ки полка лейтенант Елемесов М. Мой адрес: Действующая Красная Армия П.П.С. 14-17.772 сп. М. Еле-месову»

Аға лейтенант Мұхтар Елемесов- тің қызмет еткен бөлімінің коман-дирі мен комиссары қол қойған қаралы қағазда былайша мәлімет берілген:

ИЗВЕЩЕНИЕВаш брат стр. лейтенант Иль-

месов Мухтар уроженец Казань- ская обл. (құжатта солай) Джани-бекского р-н в бою за Социалисти-ческую Родину, верный воинской присяге, появив геройство и му-жество, был ранен 5/IV умер в 47 МСБ 5/IV 42 г. похоронен на кладби-ще г. Севастополь.

Хабарлы қағаздан ұққанымыз Мұхтар Елемесов 1942 жылы 5 сәуір күні Севастополь қаласында ерлікпен қаза тапқан.

Ал жоғарыда есімі аталған Тайыр туралы Ресей Федерациясы Қорға- ныс министрлігінің орталық мұра-ғатынан қор № 33, тізбе № 11458, іс №438 алған дерек былайша өрби-ді:

Баксаисов Таир Елемесович 1925 жылы Батыс Қазақстан облысы Жәні- бек стансасында туған. Қазақ КСР-і, Батыс Қазақстан облысы Жәнібек аудандық әскери комиссариаты- нан әскерге алынған. Соңғы қыз-мет орны 290-атқыштар дивизи-ясы 882-атқыштар полкі. Әскери

Толарсақтан қан кешіп...

1913 жылы туған Қуаныш До- санов армияға 1938 жылы ша-қырылды. Ұлы Отан соғысы бас- талған күні Буг өзеніне 23 ша-қырым жердегі шекара бойында 6-армияның 300 атқыштар пол-кінде еді. Сол күні таңғы сағат 3-4 шамасында неміс ұшақтары шекараға жақын бөлімдерді тұт-қиылдан бомбалады. Күтпеген шабуылдан абыржу басталды. Елең-алаңда полк командирі, полковник Ушаков мұның қасы-на екі жауынгер қосып, өз көлігін беріп, шекара бойын барлауға жібереді. Аспаннан торыған не-міс ұшағы төбеден оқ жаудырып, жүргізбей қояды. Жүргізушіге оқ тиіп, қаза болады. Және бір сол-дат жараланады. Бұлар жолдан адасып, орман ішіне кіріп ке-теді. Босып жүрген әйелдер мен балаларға кездеседі. Олар Соколя ауданының адамдары екен.

– Түнгі сағат 2 шамасында Ук-раин ұлтшылдары аудандық пар-тия комитетінің бірінші хатшысы Мулявкодан бастап барлық бас-шыларды тұтқындап, айдап кетті. Біз солардың отбасымыз, - дейді олар.

Қ. Досанов серігімен бірге 13- шекара заставасына жетеді. Олар Буг өзенінен өтетін көпір аузына қорғаныс құруда екен.

– Сендер мына аласапыран-да бәрібір өз бөлімдеріңді таба алмайсыңдар. Бізбен бірге болың-дар. Немістер көпірсіз өте алмай-ды. Қызу шайқас болатыны даусыз. Өткізбеуіміз керек, - деген заста-ва командирі, лейтенант Лопатин бұларды да ұрысқа әзірлейді. Не-містер күттірмей-ақ шабуылын бастайды. Қуаныш немістің танкі-сін алғаш осы жерде көреді. Олар көпірге жақындаған жау танк-терін өртеумен болады. Бір тан-кіні лейтенант Погорелов көпір үстінде өртеп, жолды бітеген. Не-містер оны өзенге құлатып жол ашуға тырысады. Осы жан алып, жан беріскен шайқаста бұлар жаудың 14-15 танкісін жойыпты.

– Мен Лизам үшін ешнәрседен тайсалмаймын. Ол перзентхана- да, түнде ұлды болдық. Отан үшін жан аямайық, жолдастар! - де-ген застава командирінің орын- басары Погорелов сол күнгі ша-буылдаған немістің тағы бір тан-кісін жарып, өзі де құрбан бола- ды. Күш тең емес. Көпірді жау ақыры басып алады. Батыс Ук-раинадағы армиялар да қиын жағдайда қалған еді. Өйткені не-містерге қолдау көрсеткен Укра-ин ұлтшылдары байланыс сымда-рын үзіп тастаған еді. Бұлар ұрыса отырып шегінеді. Шығын екі жақтан да аз болмайды. Әскери тактиканы тиімді қолданған 8-механикалық корпус Луцк, Ров-но, Грубешова бағытында неміс әскеріне ойсырата соққы береді. Танк дивизиясының командирі,

генерал Ромбел 500-ге тарта жа-уынгерімен тұтқынға түседі.

Буг өзенінен шығатын тас жолдың бойы. Оның да май-дан үшін стратегиялық маңызы өте зор-ды. Қанды қырғын. Дала қан сасып, адам өліктері жиналмай жатты. Осы ұрыста қаншама қандыкөйлек жолдас-тарынан айырылғанын Қуаныш Досанов өзегі өртене отырып әңгімелейтін.

– Артымыздан қосымша күш, қару-жарақ келмей қалды. Неміс-тер бізді қоршауға ала бастады. Оң қанатымыздағы Батыс әскери округінің қолбасшысы Павлов-тың армиясы табанды қарсылық көрсетпей, Минскіні жауға беріп қойды. Біз қоршауда қалдық. Осы шайқаста ерекше ерлік көрсеткен майор Бычков болды. Соның арқасында қоршауды бұзып шықтық, - деп жазады өз естелігін-де Қ. Досанов.

Мұнан кейін біздің кейіпкеріміз 62-армияның құрамында соғыса-ды. 1944 жылы 9 сәуір күні қатты жарақат алып, госпитальға түседі. Сол жылы 9 қараша күні 1 Беларусь армиясына қолбасшы болып Жу-ков келеді. Берлинді, Рейхстаг-ты алу 8-армияға тапсырылады. Бұл кезде жау Висла өзенінің арғы бетінде күшті бекініс жасап, қор-ғанысқа көшкен еді. Желтоқсан айы. Күн боран, үскірік суық. Өзен толық қатпаған. Арғы бетке өту өте қауіпті. Алайда құрамында Қ.Досанов бар 220-полктің 6-ро-тасына қиын тапсырма беріледі. Боранды пайдаланып, өзеннен өтіп, жар астына бекініп, шабуыл басталғанда, тұтқиылдан қолдау көрсетуі керек. Бұлардың екі ада-мы суға кетіп, өзеннен әупіріммен өтіп, бекінеді. Боран ашылады. Неміс бекінісі бұлардан 120 метр, тым жақын. Немістер күн ашыл-ғасын өзен бойын бақылауға ала-ды. Түнгі патрольдің бірі бұларды байқап қалады. Бұлар да оны тұт-қындап үлгеріп, тылға жіберіпті. Таң ата немістер әуеден миномет-пен атқылап, ұшақпен бомбалап, сілікпелерін шығарып, құртып жіберу үшін шабуылға шығады. Бұлар немістің 7 танкісін жояды. Бірақ өздерінің де күші сарқылып, шығыны көбейеді. Рота командирі Турба өледі. Арттан көмек кел-ген кезде ротадан 6 солдат қана қалады.

Қуаныш Досанов есін сан- батта (санитарлық батальонда) жияды. Бұл ұрыс туралы Жу-ковтың кітабында жазылған. Соғыс- тың басынан аяғына дейін қа-тысып, 600 шақырым жерді жаяу жүріп өткен жерлесіміз, кіші поли-трук Қуаныш Досановтың көрген құқайы тек бұлар ғана емес.

17 сәуір күні Берлинге шабуыл басталады. Көптеген қаланы жа-удан тазартқан 8-армия 25 сәуір күні немістің орталық аэродро-

мын басып алады. Осы аэродром-да екі ерекше бронды ұшақ қолға түседі. Аэродром коменданты, полковник Н.Ганстың айтуынша, оның үлкені Гитлерге, кішісі ге-нерал Кребиске қашуға арналып дайындалған ұшақ екен.

79-гвардиялық дивизия Бер-линге үш көшемен кіреді. Берлин-де 400-ге жақын қорғаныс бар-рикадасы болса, соның 84-і осы көшеде болыпты. Екі оттың орта-сында қалған немістің әйелдері, балалары мен қарттары ақ жалау көтеріп өте бастайды. Арасында неміс армиясының жансыздары да болыпты. Олар біздің әскердің шоғырланған жерін дәл көрсетіп, біраз шығынға ұшыратады.

Көше қан сасыған. Бораған оқ бас көтертпейді. Рейхстаг. Бекіні-сі мығым. Алдырар емес. Қайта-қайта шабуыл нәтиже бермейді. Терезесі алдында өлген адамдар үйіліп жатыр. Өз бөлімінен байла-нысы үзілген Қ.Досанов артынан жеткен Р.Қошқарбаевтардың пол-кімен ұрысқа қайта араласады.

– Шабуыл алдында бізге кіші сержант Пятницкий деген жігіт келді. Өзін 3-батальон командирі Нестеровтың байланысшысымын деп таныстырған ол Рейхстагке ту тігу тапсырмасын жеткізді. Ту де-генде есіме түсті. Мен 21 сәуір күні бір метр қызыл матаны әзірлеп, планшетіме салып қойғанмын. Соны алып, өзіміз паналап отыр-ған бомба шұңқырының үстіңгі жағындағы Рейхстаг терезесіне ұмтылдым. Біреуі көтеріп, туды бекіте бастаған кезімде жарылыс болды. Ту бекіді ме, жоқ па, білмей-мін. Есімді 1945 жылдың 9 тамызы күні госпитальде жидым, - деп жа-зыпты майдангер өз естелігінде.

Сөйтіп, соғыстың басынан аяғы-на дейін қан кешкен жерлесіміз І топ мүгедегі болып елге оралады. Кейін тілі бірте-бірте түзелгенмен, құлағы естімей қалады. Ал санын-дағы бомба жарқыншағы жер қойнына өзімен бірге кетіп-ті. Қуаныш Досановтың ерлігі елеусіз қалмай, бірнеше ор-ден, медальдармен марапат-талыпты. Бірақ ерлігі шежіре болар жерлесіміз міндетсініп, төрден орын сұрап, ерекше құрмет дәмет-кен жан емес. Түсінігі де, кісілігі де мол қарапайым жан еді. Ер-лік ескірмейді, елі барда ер есімі ұмытылмақ емес.

Өмірзақ АҚБАСОВ, Жаңақала ауданы

Барлаушының хатышені кіші лейтенант. Атқыштар ротасының взвод командирі.

14.10.1944 жылы қаза тап-қан. Гродно қаласы Лыпники де-ревнясынан 2000 метр жерде жерленген. Туысқанының мекен- жайы: Анасы Ару Баксаисова Ба-тыс Қазақстан облысы Жәнібек стансасы Ұзынкөл селосы.

Ал 1999 жылы Орал қаласынан жарық көрген «Боздақтар» кіта-бының VI томының 27-бетін-де былайша дерек келтіріліп, Тайырдың тегі қате жазылған: «Бақсанов Тайыр Елемесұлы-1925 ж. Мұратсай а/с туған. Қазақ. Кіші лейтенант. 1944 ж.қазанда қаза тап- қан. Белосток ауд. Липники д. жер-ленген».

Бақсайысов Елеместің ұлы Нико- лай Бақсайысов та сұрапыл соғыс-тан оралмаған. Оның негізгі азан шақырып қойған есімі Нұрхат. Ол жастайынан Ресей жерінде оқып, білім алған. Ресей Федерациясы Қорғаныс министрлігінің орталық мұрағатынан алынған деректе бы-лайша өрбиді: «Баксаисов Нико-лай Елемесович 1918 жылы Орал облысы Жәнібек ауданында туған. Киров облысы Ново-Троицкий аудандық әскери комиссариаты-нан әскерге алынған. Соңғы қыз-мет орны 19-атқыштар дивизиясы. Әскери шені қатардағы жауынгер. 1944 жылы 6 қазанда қаза тапқан. Заечар қаласының солтүстік баты-сында 400 метр жерде №4 зиратқа жерленген. Туысқанының мекен-жайы әкесі Баксаисов Ильмес Орал облысы Жәнібек ауданы Му-рацайск ауылы (құжатта солай)». Бұл арада Мұратсай ауылы деп оқысақ еш қателеспейміз.

Ал 1999 жылы Орал қаласы-нан жарық көрген «Боздақтар» кітабының VI томының 26-бетінде жоғарыдағы Николай Бақсайысов туралы былайша дерек келтіріл-ген. «Баксагасов Николай Ильмен-тович. Орыс. Қатардағы жауынгер. 1944 ж. қазанда қаза тапқан. Югос-лавияда жерленген».

Әрине, қазақ ұлтының азама-тын орыс деп жазып жіберу ақылға сыймайды. Ештен кеш жақсы де-мекші, мұрағат құжаттарын алға тарта отырып, қолымызға тиген мәліметтерді газет бетіне жария-лау – азаматтық парызымыз.

Ұлы Отан соғысы зардабын шек- пеген отбасы жоқ десек, артық айт- қан болармыз. Оған дәлел – жоғары- да есімдері аталған бір әулеттің ұлдарының қым-қиғаш тағдыр-лары.

Ахмедияр БАТЫРхАНОВ,Жәнібек ауданы

Өткен ғасырдың бас кезін- де Жәнібек ауданы Ұзын-көл ауылын мекен еткен

Елемес пен Ару Бақсайысовтар-дың отбасында Хайреден, Ғафар, Рахила, Мұхтар, Нұрхат және Тайыр есімді ұл-қыздары дүниеге келіп, өсіп өнген. Сол бір жылдардағы коллективтендіру, бай-кулактарды кәмпескелеу сықылды қызыл бел-сенділердің саясатынан өзін аулақ ұстамақ оймен Елемес Бақсайысов жылы орнын суытып, көршілес Ресейдің сол уақыттағы Сталин-град облысына қоныс аударған. Ұлы Отан соғысына осы әулет-тен Ғафар, Мұхтар, Нұрхат және Тайыр аттанған. Солардың ара-


[email protected]

ҚАулы-ҚАРАР

мың теңге

Сан

аты

Сыны

бы

Iшкi

сы

ныбы

Ерек

шел

iгi

Атауы Сомасы

І. Кірістер 105 937 8421 Салықтық түсімдер 29 256 985 01 Табыс салығы 8 633 012 2 Жеке табыс салығы 8 633 012

03 Әлеуметтiк салық 14 705 372 1 Әлеуметтік салық 14 705 372 05 Тауарларға, жұмыстарға және қызметтерге салынатын iшкi салықтар 5 918 601 3 Табиғи және басқа да ресурстарды пайдаланғаны үшiн түсетiн түсiмдер 5 918 601 4 Кәсіпкерлік және кәсіби қызметті жүргізгені үшін алынатын алымдар 0 07 Басқа да салықтар 0 1 Басқа да салықтар 02 Салықтық емес түсiмдер 1 364 946 01 Мемлекеттiк меншiктен түсетiн кiрiстер 94 946 1 Мемлекеттiк кәсiпорындардың таза кiрiсi бөлiгiнiң түсiмдерi 24 3 Мемлекет меншiгiндегi акциялардың мемлекеттiк пакеттерiне дивидендтер 0

4 Мемлекет меншігіндегі, заңды тұлғалардағы қатысу үлесіне кірістер 0

5 Мемлекет меншігіндегі мүлікті жалға беруден түсетін кірістер 0

6 Бюджет қаражатын банк шоттарына орналастырғаны үшiн сыйақылар 0 7 Мемлекеттiк бюджеттен берiлген кредиттер бойынша сыйақылар 94 922

03 Мемлекеттік бюджеттен қаржыландырылатын мемлекеттік мекемелер ұйымдастыра-тын мемлекеттік сатып алуды өткізуден түсетін ақша түсімдері 0


04 Мемлекеттік бюджеттен қаржыландырылатын, сондай-ақ Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің бюджетінен (шығыстар сметасынан) ұсталатын және қаржыландырылатын мем-лекеттік мекемелер салатын айыппұлдар, өсімпұлдар, санкциялар, өндіріп алулар

1 000 000

1

Мұнай секторы ұйымдарынан түсетін түсімдерді қоспағанда, мемлекеттік бюджеттен қаржыландырылатын, сондай-ақ Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің бюджетінен (шығыстар сметасынан) ұсталатын және қаржыландырылатын мемлекеттік мекемелер салатын айыппұлдар, өсімпұлдар, санкциялар, өндіріп алулар

1 000 000

06 Басқа да салықтық емес түсімдер 270 000


3 Негізгі капиталды сатудан түсетін түсімдер 0 01 Мемлекеттік мекемелерге бекітілген мемлекеттік мүлікті сату 0 1 Мемлекеттік мекемелерге бекітілген мемлекеттік мүлікті сату 04 Трансферттердің түсімдері 75 315 911 01 Төмен тұрған мемлекеттiк басқару органдарынан алынатын трансферттер 79 631

2 Аудандық (қалалық) бюджеттерден трансферттер 79 631

02 Мемлекеттiк басқарудың жоғары тұрған органдарынан түсетiн трансферттер 75 236 280 1 Республикалық бюджеттен түсетiн трансферттер 75 236 280

03 Облыстардың, Астана және Алматы қалаларының бюджеттеріне берілетін трансферттер 0

1 Облыстық бюджеттің, Астана және Алматы қалалары бюджеттерінің басқа облыстық бюджеттермен, Астана және Алматы қалаларының бюджеттерімен өзара қатынастары 0

Фун

кцио

налд

ық

топ

Кіш

і фун

кция

Бюдж

еттік

бағ

дар-

лама

лард

ың ә

кімш

ісі

Бағд

арла

ма


ІІ. Шығындар 104 087 68501 Жалпы сипаттағы мемлекеттiк қызметтер 1 281 701

1 Мемлекеттiк басқарудың жалпы функцияларын орындайтын өкiлдi, атқарушы және басқа органдар 1 024 051

110 Облыс мәслихатының аппараты 40 917 001 Облыс мәслихатының қызметін қамтамасыз ету жөніндегі қызметтер 36 917 002 Ақпараттық жүйелер құру 0 003 Мемлекеттік органның күрделі шығыстары 4 000

120 Облыс әкімінің аппараты 843 805 001 Облыс әкімнің қызметін қамтамасыз ету жөніндегі қызметтер 773 499 002 Ақпараттық жүйелер құру 65 400 004 Мемлекеттік органның күрделі шығыстары 4 906 282 Облыстың тексеру комиссиясы 139 329 001 Облыстың тексеру комиссиясының қызметін қамтамасыз ету жөніндегі қызметтер 123 679 002 Ақпараттық жүйелер құру 7 000 003 Мемлекеттік органның күрделі шығыстары 8 650 2 Қаржылық қызмет 136 302

257 Облыстың қаржы басқармасы 136 302

001 Жергілікті бюджетті атқару және коммуналдық меншікті басқару саласындағы мемле-кеттік саясатты іске асыру жөніндегі қызметтер 117 863

002 Ақпараттық жүйелер құру 0

009 Жекешелендіру, коммуналдық меншікті басқару, жекешелендіруден кейінгі қызмет және осыған байланысты дауларды реттеу 18 439

5 Жоспарлау және статистикалық қызмет 108 348 258 Облыстың экономика және бюджеттік жоспарлау басқармасы 108 348

001 Экономикалық саясатты, мемлекеттік жоспарлау жүйесін қалыптастыру мен дамыту және облысты басқару саласындағы мемлекеттік саясатты іске асыру жөніндегі қызметтер 99 158

005 Мемлекеттік органның күрделі шығыстары 9 190 9 Жалпы сипаттағы өзге де мемлекеттiк қызметтер 13 000 271 Облыстың құрылыс басқармасы 13 000 080 Мамандандырылған халыққа қызмет көрсету орталықтарын құру 13 00002 Қорғаныс 147 927 1 Әскери мұқтаждар 90 989 120 Облыс әкімінің аппараты 90 989 010 Жалпыға бірдей әскери міндетті атқару шеңберіндегі іс-шаралар 23 388

011 Аумақтық қорғанысты даярлау және облыс ауқымдағы аумақтық қорғаныс 67 601

2 Төтенше жағдайлар жөнiндегi жұмыстарды ұйымдастыру 56 938 120 Облыс әкімінің аппараты 863 012 Облыстық ауқымдағы жұмылдыру дайындығы және жұмылдыру 863

287 Облыстық бюджеттен қаржыландырылатын табиғи және техногендік сипаттағы төтенше жағдайлар, азаматтық қорғаныс саласындағы уәкілетті органдардың аумақтық органы 56 075

003 Облыс ауқымындағы азаматтық қорғаныстың іс-шаралары 12 456

004 Облыс ауқымындағы төтенше жағдайлардың алдын алу және оларды жою 43 61903 Қоғамдық тәртіп, қауіпсіздік, құқықтық, сот, қылмыстық-атқару қызметі 5 037 794 1 Құқық қорғау қызметi 5 037 794 252 Облыстық бюджеттен қаржыландырылатын атқарушы ішкі істер органы 4 980 309

001 Облыс аумағында қоғамдық тәртіпті және қауіпсіздікті сақтауды қамтамасыз ету саласындағы мемлекеттік саясатты іске асыру жөніндегі қызметтер 3 902 903

003 Қоғамдық тәртіпті қорғауға қатысатын азаматтарды көтермелеу 2 972 006 Мемлекеттік органның күрделі шығыстары 959 761

008 Жол қозғалысы қауіпсіздігін қамтамасыз ету 7 750

013 Белгілі тұратын жері және құжаттары жоқ адамдарды орналастыру қызметтері 48 528 014 Әкімшілік тәртіппен тұтқындалған адамдарды ұстауды ұйымдастыру 24 151 015 Қызметтік жануарларды ұстауды ұйымдастыру 34 244 271 Облыстың құрылыс басқармасы 57 485 003 Ішкі істер органдарының объектілерін дамыту 57 48504 Бiлiм беру 10 766 445 1 Мектепке дейiнгi тәрбие және оқыту 959 569 261 Облыстың білім басқармасы 959 569

027Мектепке дейінгі білім беру ұйымдарында мемлекеттік білім беру тапсырыстарын іске асыруға аудандардың (облыстық маңызы бар қалалардың) бюджеттеріне берілетін ағымдағы нысаналы трансферттер

959 569

2 Бастауыш, негізгі орта және жалпы орта бiлiм беру 3 037 620 261 Облыстың білім басқармасы 1 794 090 003 Арнайы білім беретін оқу бағдарламалары бойынша жалпы білім беру 811 130 006 Мамандандырылған білім беру ұйымдарында дарынды балаларға жалпы білім беру 671 860

048Аудандардың (облыстық маңызы бар қалалардың) бюджеттеріне негізгі орта және жал-пы орта білім беретін мемлекеттік мекемелердегі физика, химия, биология кабинет-терін оқу жабдығымен жарақтандыруға берілетін ағымдағы нысаналы трансферттер

118 813

061Аудандардың (облыстық маңызы бар қалалардың) бюджеттеріне үш деңгейлі жүйе бойынша біліктілігін арттырудан өткен мұғалімдерге еңбекақыны көтеруге берілетін ағымдағы нысаналы трансферттер

192 287

285 Облыстың дене шынықтыру және спорт басқармасы 1 243 530 006 Балалар мен жасөспірімдерге спорт бойынша қосымша білім беру 958 347

007 Мамандандырылған бiлiм беру ұйымдарында спорттағы дарынды балаларға жалпы бiлiм беру 285 183 4 Техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім беру 4 007 284 253 Облыстың денсаулық сақтау басқармасы 224 362

043 Техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім беру ұйымдарында мамандар даярлау 224 362 261 Облыстың білім басқармасы 3 782 922 024 Техникалық және кәсіптік білім беру ұйымдарында мамандар даярлау 3 782 922 5 Мамандарды қайта даярлау және біліктіліктерін арттыру 8 358 253 Облыстың денсаулық сақтау басқармасы 8 358 003 Кадрлардың біліктілігін арттыру және оларды қайта даярлау 8 358 261 Облыстың білім басқармасы 0

052 “Жұмыспен қамту – 2020 жол картасын” іске асыру шеңберінде кадрлардың біліктілігін арттыру, даярлау және қайта даярлау 0

9 Бiлiм беру саласындағы өзге де қызметтер 2 753 614 261 Облыстың білім басқармасы 1 181 460 001 Жергілікті деңгейде білім беру саласындағы мемлекеттік саясатты іске асыру жөніндегі қызметтер 59 748 002 Ақпараттық жүйелер құру 0 004 Облыстық мемлекеттік білім беру мекемелерінде білім беру жүйесін ақпараттандыру 36 658

005 Облыстық мемлекеттік білім беру мекемелер үшін оқулықтар мен оқу-әдiстемелiк ке-шендерді сатып алу және жеткізу 41 161

007 Облыстық ауқымда мектеп олимпиадаларын, мектептен тыс іс-шараларды және кон-курстар өткізу 243 657

011 Балалар мен жасөспірімдердің психикалық денсаулығын зерттеу және халыққа психологиялық-медициналық-педагогикалық консультациялық көмек көрсету 237 707

019 Облыстық мемлекеттік білім беру мекемелеріне жұмыстағы жоғары көрсеткіштері үшін гранттар беру 15 973 029 Әдістемелік жұмыс 42 014 067 Ведомстволық бағыныстағы мемлекеттік мекемелерінің және ұйымдарының күрделі шығыстары 225 000

113 Жергілікті бюджеттерден берілетін ағымдағы нысаналы трансферттер 279 542

114 Жергілікті бюджеттерден берілетін нысаналы даму трансферттері 0 271 Облыстың құрылыс басқармасы 1 546 093

007 Аудандардың (облыстық маңызы бар қалалардың) бюджеттеріне білім беру объек-тілерін салуға және реконструкциялауға берілетін нысаналы даму трансферттер 365 533

037 Білім беру объектілерін салу және реконструкциялау 1 180 560 276 Облыстың балалар құқықтарын қорғау басқармасы 26 061

001 Жергілікті деңгейде балалар құқықтарын қорғау саласындағы мемлекеттік саясатты іске асыру жөніндегі қызметтер 26 061

05 Денсаулық сақтау 24 848 691 1 Кең бейiндi ауруханалар 24 387 253 Облыстың денсаулық сақтау басқармасы 24 387

004

Республикалық бюджет қаражаты есебінен көрсетілетін және аудандық маңызы бар және ауылдың денсаулық сақтау субъектілері көрсететін медициналық көмекті қоспағанда, бастапқы медициналық-санитариялық көмек және медициналық ұйымдар мамандарын жіберу бойынша денсаулық сақтау субъектілерінің стационарлық және стационарды алмастыратын медициналық көмек көрсетуі

24 387

2 Халықтың денсаулығын қорғау 745 226 253 Облыстың денсаулық сақтау басқармасы 745 226 005 Жергілікті денсаулық сақтау ұйымдары үшін қанды, оның құрамдауыштары мен препараттарын өндіру 510 687 006 Ана мен баланы қорғау бойынша қызмет көрсету 118 756 007 Салауатты өмір салтын насихаттау 115 783

0122011-2015 жылдарға арналған «Саламатты Қазақстан» Мемлекеттік бағдарламасы ая-сында бас бостандығын айыру орындарында отырған және босап шыққан тұлғалар ара-сында АҚТҚ- инфекциясының алдын алуға арналған әлеуметтік жобаларды іске асыру

0

017 Шолғыншы эпидемиологиялық қадағалау жүргізу үшін тест-жүйелерін сатып алу 0 3 Мамандандырылған медициналық көмек 6 175 505 253 Облыстың денсаулық сақтау басқармасы 6 175 505

009Туберкулез, жұқпалы аурулар, психикалық күйзеліс және мінез-құлқының бұзылуынан, оның ішінде психикаға белсенді әсер ететін заттарды қолдануға байланысты, зардап шегетін адамдарға медициналық көмек көрсету

3 375 989

019 Туберкулезбен ауыратын науқастарды туберкулезге қарсы препараттармен қамтамасыз ету 247 086 020 Диабетпен ауыратын науқастарды диабетке қарсы препараттармен қамтамасыз ету 132 752 021 Онкогематологиялық науқастарды химия препараттарымен қамтамасыз ету 119 770

022Созылмалы бүйрек функциясының жетіспеушілігі бар, аутоиммунды, орфандық ауру-лармен ауыратын, иммунитеті жеткіліксіз науқастарды, сондай-ақ бүйрегін трансплант-таудан кейінгі науқастарды дәрілік заттармен қамтамасыз ету

198 842

026 Гемофилиямен ауыратын науқастарды қанды ұйыту факторларымен қамтамасыз ету 306 606

027 Халыққа иммундық профилактика жүргізу үшін вакциналарды және басқа иммундық биологиялық препараттарды орталықтандырылған сатып алу 418 097

036 Жіті миокард инфаркті бар науқастарды тромболитикалық препараттармен қамтамасыз ету 22 783

046 Онкологиялық науқастарға тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі шеңберінде медициналық көмек көрсету 1 353 580

4 Емханалар 11 702 845 253 Облыстың денсаулық сақтау басқармасы 11 702 845

014 Халықтың жекелеген санаттарын амбулаториялық деңгейде дәрілік заттармен және балаларға арналған және емдік тағамдардың арнаулы өнімдерімен қамтамасыз ету 1 005 658

038 Скринингтік зерттеулер тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі шеңберінде жүргізу 271 516

2014 жылғы 16 сәуірдегі №17-3 мәслихаттың шешімінеқосымша

2013 жылғы 13 желтоқсандағы №14-3 мәслихаттың шешіміне1 - қосымша

2014 жылға арналған облыстық бюджет


[email protected]


мың теңге

Сан

аты

Сыны

бы

Iшкi

сы

ныбы

Ерек

шел

iгi


І. Кірістер 105 937 8421 Салықтық түсімдер 29 256 985 01 Табыс салығы 8 633 012 2 Жеке табыс салығы 8 633 012

03 Әлеуметтiк салық 14 705 372 1 Әлеуметтік салық 14 705 372 05 Тауарларға, жұмыстарға және қызметтерге салынатын iшкi салықтар 5 918 601 3 Табиғи және басқа да ресурстарды пайдаланғаны үшiн түсетiн түсiмдер 5 918 601 4 Кәсіпкерлік және кәсіби қызметті жүргізгені үшін алынатын алымдар 0 07 Басқа да салықтар 0 1 Басқа да салықтар 02 Салықтық емес түсiмдер 1 364 946 01 Мемлекеттiк меншiктен түсетiн кiрiстер 94 946 1 Мемлекеттiк кәсiпорындардың таза кiрiсi бөлiгiнiң түсiмдерi 24 3 Мемлекет меншiгiндегi акциялардың мемлекеттiк пакеттерiне дивидендтер 0

4 Мемлекет меншігіндегі, заңды тұлғалардағы қатысу үлесіне кірістер 0

5 Мемлекет меншігіндегі мүлікті жалға беруден түсетін кірістер 0

6 Бюджет қаражатын банк шоттарына орналастырғаны үшiн сыйақылар 0 7 Мемлекеттiк бюджеттен берiлген кредиттер бойынша сыйақылар 94 922



04 Мемлекеттік бюджеттен қаржыландырылатын, сондай-ақ Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің бюджетінен (шығыстар сметасынан) ұсталатын және қаржыландырылатын мем-лекеттік мекемелер салатын айыппұлдар, өсімпұлдар, санкциялар, өндіріп алулар

1 000 000

1

Мұнай секторы ұйымдарынан түсетін түсімдерді қоспағанда, мемлекеттік бюджеттен қаржыландырылатын, сондай-ақ Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің бюджетінен (шығыстар сметасынан) ұсталатын және қаржыландырылатын мемлекеттік мекемелер салатын айыппұлдар, өсімпұлдар, санкциялар, өндіріп алулар

1 000 000



3 Негізгі капиталды сатудан түсетін түсімдер 0 01 Мемлекеттік мекемелерге бекітілген мемлекеттік мүлікті сату 0 1 Мемлекеттік мекемелерге бекітілген мемлекеттік мүлікті сату 04 Трансферттердің түсімдері 75 315 911 01 Төмен тұрған мемлекеттiк басқару органдарынан алынатын трансферттер 79 631

2 Аудандық (қалалық) бюджеттерден трансферттер 79 631

02 Мемлекеттiк басқарудың жоғары тұрған органдарынан түсетiн трансферттер 75 236 280 1 Республикалық бюджеттен түсетiн трансферттер 75 236 280

03 Облыстардың, Астана және Алматы қалаларының бюджеттеріне берілетін трансферттер 0

1 Облыстық бюджеттің, Астана және Алматы қалалары бюджеттерінің басқа облыстық бюджеттермен, Астана және Алматы қалаларының бюджеттерімен өзара қатынастары 0

Фун

кцио

налд

ық

топ

Кіш

і фун

кция

Бюдж

еттік

бағ

дар-

лама

лард

ың ә

кімш

ісі

Бағд

арла

ма


ІІ. Шығындар 104 087 68501 Жалпы сипаттағы мемлекеттiк қызметтер 1 281 701

1 Мемлекеттiк басқарудың жалпы функцияларын орындайтын өкiлдi, атқарушы және басқа органдар 1 024 051

110 Облыс мәслихатының аппараты 40 917 001 Облыс мәслихатының қызметін қамтамасыз ету жөніндегі қызметтер 36 917 002 Ақпараттық жүйелер құру 0 003 Мемлекеттік органның күрделі шығыстары 4 000

120 Облыс әкімінің аппараты 843 805 001 Облыс әкімнің қызметін қамтамасыз ету жөніндегі қызметтер 773 499 002 Ақпараттық жүйелер құру 65 400 004 Мемлекеттік органның күрделі шығыстары 4 906 282 Облыстың тексеру комиссиясы 139 329 001 Облыстың тексеру комиссиясының қызметін қамтамасыз ету жөніндегі қызметтер 123 679 002 Ақпараттық жүйелер құру 7 000 003 Мемлекеттік органның күрделі шығыстары 8 650 2 Қаржылық қызмет 136 302

257 Облыстың қаржы басқармасы 136 302

001 Жергілікті бюджетті атқару және коммуналдық меншікті басқару саласындағы мемле-кеттік саясатты іске асыру жөніндегі қызметтер 117 863

002 Ақпараттық жүйелер құру 0

009 Жекешелендіру, коммуналдық меншікті басқару, жекешелендіруден кейінгі қызмет және осыған байланысты дауларды реттеу 18 439

5 Жоспарлау және статистикалық қызмет 108 348 258 Облыстың экономика және бюджеттік жоспарлау басқармасы 108 348

001 Экономикалық саясатты, мемлекеттік жоспарлау жүйесін қалыптастыру мен дамыту және облысты басқару саласындағы мемлекеттік саясатты іске асыру жөніндегі қызметтер 99 158

005 Мемлекеттік органның күрделі шығыстары 9 190 9 Жалпы сипаттағы өзге де мемлекеттiк қызметтер 13 000 271 Облыстың құрылыс басқармасы 13 000 080 Мамандандырылған халыққа қызмет көрсету орталықтарын құру 13 00002 Қорғаныс 147 927 1 Әскери мұқтаждар 90 989 120 Облыс әкімінің аппараты 90 989 010 Жалпыға бірдей әскери міндетті атқару шеңберіндегі іс-шаралар 23 388

011 Аумақтық қорғанысты даярлау және облыс ауқымдағы аумақтық қорғаныс 67 601

2 Төтенше жағдайлар жөнiндегi жұмыстарды ұйымдастыру 56 938 120 Облыс әкімінің аппараты 863 012 Облыстық ауқымдағы жұмылдыру дайындығы және жұмылдыру 863

287 Облыстық бюджеттен қаржыландырылатын табиғи және техногендік сипаттағы төтенше жағдайлар, азаматтық қорғаныс саласындағы уәкілетті органдардың аумақтық органы 56 075

003 Облыс ауқымындағы азаматтық қорғаныстың іс-шаралары 12 456

004 Облыс ауқымындағы төтенше жағдайлардың алдын алу және оларды жою 43 61903 Қоғамдық тәртіп, қауіпсіздік, құқықтық, сот, қылмыстық-атқару қызметі 5 037 794 1 Құқық қорғау қызметi 5 037 794 252 Облыстық бюджеттен қаржыландырылатын атқарушы ішкі істер органы 4 980 309

001 Облыс аумағында қоғамдық тәртіпті және қауіпсіздікті сақтауды қамтамасыз ету саласындағы мемлекеттік саясатты іске асыру жөніндегі қызметтер 3 902 903

003 Қоғамдық тәртіпті қорғауға қатысатын азаматтарды көтермелеу 2 972 006 Мемлекеттік органның күрделі шығыстары 959 761

008 Жол қозғалысы қауіпсіздігін қамтамасыз ету 7 750

013 Белгілі тұратын жері және құжаттары жоқ адамдарды орналастыру қызметтері 48 528 014 Әкімшілік тәртіппен тұтқындалған адамдарды ұстауды ұйымдастыру 24 151 015 Қызметтік жануарларды ұстауды ұйымдастыру 34 244 271 Облыстың құрылыс басқармасы 57 485 003 Ішкі істер органдарының объектілерін дамыту 57 48504 Бiлiм беру 10 766 445 1 Мектепке дейiнгi тәрбие және оқыту 959 569 261 Облыстың білім басқармасы 959 569

027Мектепке дейінгі білім беру ұйымдарында мемлекеттік білім беру тапсырыстарын іске асыруға аудандардың (облыстық маңызы бар қалалардың) бюджеттеріне берілетін ағымдағы нысаналы трансферттер

959 569

2 Бастауыш, негізгі орта және жалпы орта бiлiм беру 3 037 620 261 Облыстың білім басқармасы 1 794 090 003 Арнайы білім беретін оқу бағдарламалары бойынша жалпы білім беру 811 130 006 Мамандандырылған білім беру ұйымдарында дарынды балаларға жалпы білім беру 671 860

048Аудандардың (облыстық маңызы бар қалалардың) бюджеттеріне негізгі орта және жал-пы орта білім беретін мемлекеттік мекемелердегі физика, химия, биология кабинет-терін оқу жабдығымен жарақтандыруға берілетін ағымдағы нысаналы трансферттер

118 813

061Аудандардың (облыстық маңызы бар қалалардың) бюджеттеріне үш деңгейлі жүйе бойынша біліктілігін арттырудан өткен мұғалімдерге еңбекақыны көтеруге берілетін ағымдағы нысаналы трансферттер

192 287

285 Облыстың дене шынықтыру және спорт басқармасы 1 243 530 006 Балалар мен жасөспірімдерге спорт бойынша қосымша білім беру 958 347

007 Мамандандырылған бiлiм беру ұйымдарында спорттағы дарынды балаларға жалпы бiлiм беру 285 183 4 Техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім беру 4 007 284 253 Облыстың денсаулық сақтау басқармасы 224 362

043 Техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім беру ұйымдарында мамандар даярлау 224 362 261 Облыстың білім басқармасы 3 782 922 024 Техникалық және кәсіптік білім беру ұйымдарында мамандар даярлау 3 782 922 5 Мамандарды қайта даярлау және біліктіліктерін арттыру 8 358 253 Облыстың денсаулық сақтау басқармасы 8 358 003 Кадрлардың біліктілігін арттыру және оларды қайта даярлау 8 358 261 Облыстың білім басқармасы 0

052 “Жұмыспен қамту – 2020 жол картасын” іске асыру шеңберінде кадрлардың біліктілігін арттыру, даярлау және қайта даярлау 0

9 Бiлiм беру саласындағы өзге де қызметтер 2 753 614 261 Облыстың білім басқармасы 1 181 460 001 Жергілікті деңгейде білім беру саласындағы мемлекеттік саясатты іске асыру жөніндегі қызметтер 59 748 002 Ақпараттық жүйелер құру 0 004 Облыстық мемлекеттік білім беру мекемелерінде білім беру жүйесін ақпараттандыру 36 658

005 Облыстық мемлекеттік білім беру мекемелер үшін оқулықтар мен оқу-әдiстемелiк ке-шендерді сатып алу және жеткізу 41 161

007 Облыстық ауқымда мектеп олимпиадаларын, мектептен тыс іс-шараларды және кон-курстар өткізу 243 657

011 Балалар мен жасөспірімдердің психикалық денсаулығын зерттеу және халыққа психологиялық-медициналық-педагогикалық консультациялық көмек көрсету 237 707

019 Облыстық мемлекеттік білім беру мекемелеріне жұмыстағы жоғары көрсеткіштері үшін гранттар беру 15 973 029 Әдістемелік жұмыс 42 014 067 Ведомстволық бағыныстағы мемлекеттік мекемелерінің және ұйымдарының күрделі шығыстары 225 000

113 Жергілікті бюджеттерден берілетін ағымдағы нысаналы трансферттер 279 542

114 Жергілікті бюджеттерден берілетін нысаналы даму трансферттері 0 271 Облыстың құрылыс басқармасы 1 546 093

007 Аудандардың (облыстық маңызы бар қалалардың) бюджеттеріне білім беру объек-тілерін салуға және реконструкциялауға берілетін нысаналы даму трансферттер 365 533

037 Білім беру объектілерін салу және реконструкциялау 1 180 560 276 Облыстың балалар құқықтарын қорғау басқармасы 26 061

001 Жергілікті деңгейде балалар құқықтарын қорғау саласындағы мемлекеттік саясатты іске асыру жөніндегі қызметтер 26 061

05 Денсаулық сақтау 24 848 691 1 Кең бейiндi ауруханалар 24 387 253 Облыстың денсаулық сақтау басқармасы 24 387

004

Республикалық бюджет қаражаты есебінен көрсетілетін және аудандық маңызы бар және ауылдың денсаулық сақтау субъектілері көрсететін медициналық көмекті қоспағанда, бастапқы медициналық-санитариялық көмек және медициналық ұйымдар мамандарын жіберу бойынша денсаулық сақтау субъектілерінің стационарлық және стационарды алмастыратын медициналық көмек көрсетуі

24 387

2 Халықтың денсаулығын қорғау 745 226 253 Облыстың денсаулық сақтау басқармасы 745 226 005 Жергілікті денсаулық сақтау ұйымдары үшін қанды, оның құрамдауыштары мен препараттарын өндіру 510 687 006 Ана мен баланы қорғау бойынша қызмет көрсету 118 756 007 Салауатты өмір салтын насихаттау 115 783

0122011-2015 жылдарға арналған «Саламатты Қазақстан» Мемлекеттік бағдарламасы ая-сында бас бостандығын айыру орындарында отырған және босап шыққан тұлғалар ара-сында АҚТҚ- инфекциясының алдын алуға арналған әлеуметтік жобаларды іске асыру

0

017 Шолғыншы эпидемиологиялық қадағалау жүргізу үшін тест-жүйелерін сатып алу 0 3 Мамандандырылған медициналық көмек 6 175 505 253 Облыстың денсаулық сақтау басқармасы 6 175 505

009Туберкулез, жұқпалы аурулар, психикалық күйзеліс және мінез-құлқының бұзылуынан, оның ішінде психикаға белсенді әсер ететін заттарды қолдануға байланысты, зардап шегетін адамдарға медициналық көмек көрсету

3 375 989

019 Туберкулезбен ауыратын науқастарды туберкулезге қарсы препараттармен қамтамасыз ету 247 086 020 Диабетпен ауыратын науқастарды диабетке қарсы препараттармен қамтамасыз ету 132 752 021 Онкогематологиялық науқастарды химия препараттарымен қамтамасыз ету 119 770

022Созылмалы бүйрек функциясының жетіспеушілігі бар, аутоиммунды, орфандық ауру-лармен ауыратын, иммунитеті жеткіліксіз науқастарды, сондай-ақ бүйрегін трансплант-таудан кейінгі науқастарды дәрілік заттармен қамтамасыз ету

198 842

026 Гемофилиямен ауыратын науқастарды қанды ұйыту факторларымен қамтамасыз ету 306 606

027 Халыққа иммундық профилактика жүргізу үшін вакциналарды және басқа иммундық биологиялық препараттарды орталықтандырылған сатып алу 418 097

036 Жіті миокард инфаркті бар науқастарды тромболитикалық препараттармен қамтамасыз ету 22 783

046 Онкологиялық науқастарға тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі шеңберінде медициналық көмек көрсету 1 353 580

4 Емханалар 11 702 845 253 Облыстың денсаулық сақтау басқармасы 11 702 845

014 Халықтың жекелеген санаттарын амбулаториялық деңгейде дәрілік заттармен және балаларға арналған және емдік тағамдардың арнаулы өнімдерімен қамтамасыз ету 1 005 658

038 Скринингтік зерттеулер тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі шеңберінде жүргізу 271 516

039Аудандық маңызы бар және ауыл денсаулық сақтау субъектілерінің медициналық көмекті және амбулаториялық-емханалық көмекті халыққа тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі шеңберінде көрсетуі

9 913 079


[email protected]


031

Ауыл шаруашылығы жануарларын бірдейлендіруді жүргізу үшін ветеринариялық мақсаттағы бұйымдар мен атрибуттарды, жануарға арналған ветеринариялық пас-портты орталықтандырып сатып алу және оларды аудандардың (облыстық маңызы бар қалалардың) жергілікті атқарушы органдарына тасымалдау (жеткізу)

56 480

041Ауыл шаруашылығы тауарын өндірушілерге өсімдіктерді қорғау мақсатында ауыл шаруашылығы дақылдарын өңдеуге арналған гербицидтердің, биоагенттердің (энтомофагтардың) және биопрепараттардың құнын арзандату

9 319

045 Тұқымдық және көшет отырғызылатын материалдың сорттық және себу сапаларын анықтау 14 533

046 Тракторларды, олардың тіркемелерін, өздігінен жүретін ауыл шаруашылығы, мелиоратив-тік және жол-құрылыс машиналары мен тетіктерін мемлекеттік есепке алуға және тіркеу 297

047 Тыңайтқыштар (органикалықтарды қоспағанда) құнын субсидиялау 10 994 048 Ауыл шаруашылығы дақылдарын қорғалған топырақта өсіру 29 324 2 Су шаруашылығы 515 090 254 Облыстың табиғи ресурстар және табиғат пайдалануды реттеу басқармасы 0 002 Су қорғау аймақтары мен су объектiлерi белдеулерiн белгiлеу 0 003 Коммуналдық меншіктегі су шаруашылығы құрылыстарының жұмыс істеуін қамтамасыз ету 0 255 Облыстың ауыл шаруашылығы басқармасы 0

009 Ауыз сумен жабдықтаудың баламасыз көздерi болып табылатын сумен жабдықтаудың аса маңызды топтық жүйелерiнен ауыз су беру жөніндегі қызметтердің құнын субсидиялау 0

279 Облыстың энергетика және тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық басқармасы 515 090

032 Ауыз сумен жабдықтаудың баламасыз көздерi болып табылатын сумен жабдықтаудың аса маңызды топтық жүйелерiнен ауыз су беру жөнiндегi қызметтердiң құнын субсидиялау 515 090

3 Орман шаруашылығы 428 375 254 Облыстың табиғи ресурстар және табиғат пайдалануды реттеу басқармасы 428 375 005 Ормандарды сақтау, қорғау, молайту және орман өсiру 422 159 006 Жануарлар дүниесін қорғау 6 216 271 Облыстың құрылыс басқармасы 0 021 Орман шаруашылығы объектілерін дамыту 0 4 Балық шаруашылығы 0 255 Облыстың ауыл шаруашылығы басқармасы 0 034 Тауарлық балық өсіру өнімділігі мен сапасын арттыруды субсидиялау 0 5 Қоршаған ортаны қорғау 262 735 254 Облыстың табиғи ресурстар және табиғат пайдалануды реттеу басқармасы 238 678

001 Жергілікті деңгейде қоршаған ортаны қорғау саласындағы мемлекеттік саясатты іске асыру жөніндегі қызметтер 46 416

008 Қоршаған ортаны қорғау бойынша іс-шаралар 105 500 013 Мемлекеттік органның күрделі шығыстары 1 660 017 Табиғатты қорғау іс-шараларын іске асыру 70 000

032 Ведомстволық бағыныстағы мемлекеттік мекемелерінің және ұйымдарының күрделі шығыстары 15 102

271 Облыстың құрылыс басқармасы 24 057 022 Қоршаған ортаны қорғау объектілерін дамыту 24 057 6 Жер қатынастары 29 796 251 Облыстың жер қатынастары басқармасы 29 796

001 Облыс аумағында жер қатынастарын реттеу саласындағы мемлекеттік саясатты іске асыру жөніндегі қызметтер 29 796

9 Ауыл, су, орман, балық шаруашылығы, қоршаған ортаны қорғау және жер қатынастары саласындағы басқа да қызметтер 419 214

255 Облыстың ауыл шаруашылығы басқармасы 410 354 019 Инновациялық тәжірибені тарату және енгізу жөніндегі қызметтер 10 000

028 Уақытша сақтау пунктына ветеринариялық препараттарды тасымалдау бойынша қызмет көрсету 4 928

040Мемлекеттік ветеринариялық ұйымдарды материалдық-техникалық жабдықтау үшін, қызметкерлердің жеке қорғану заттарың, аспаптарды, құралдарды, техниканы, жабдықтарды және инвентарды орталықтандырып сатып алу

395 426

279 Облыстың энергетика және тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық басқармасы 8 860 028 Жаңартылатын энергия көздерін пайдалануды қолдану 8 86011 Өнеркәсіп, сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметі 191 703 2 Сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметі 191 703 271 Облыстың құрылыс басқармасы 171 364

001 Жергілікті деңгейде құрылыс саласындағы мемлекеттік саясатты іске асыру жөніндегі қызметтер 63 553

005 Мемлекеттік органның күрделі шығыстары 5 811 114 Жергілікті бюджеттерден берілетін нысаналы даму трансферттері 102 000 272 Облыстың сәулет және қала құрылысы басқармасы 20 339

001 Жергілікті деңгейде сәулет және қала құрылысы саласындағы мемлекеттік саясатты іске асыру жөніндегі қызметтер 20 339

12 Көлiк және коммуникация 8 179 457 1 Автомобиль көлiгi 7 210 376 268 Облыстың жолаушылар көлігі және автомобиль жолдары басқармасы 7 210 376 002 Көлік инфрақұрылымын дамыту 736 684 003 Автомобиль жолдарының жұмыс істеуін қамтамасыз ету 729 796

025 Облыстық автомобиль жолдарын және елді-мекендердің көшелерін күрделі және ор-таша жөндеу 5 743 896

4 Әуе көлiгi 0 268 Облыстың жолаушылар көлігі және автомобиль жолдары басқармасы 0

004 Жергілікті атқарушы органдардың шешімі бойынша тұрақты ішкі әуе тасымалдарды суб-сидиялау 0

9 Көлiк және коммуникациялар саласындағы басқа да қызметтер 969 081 268 Облыстың жолаушылар көлігі және автомобиль жолдары басқармасы 969 081

001 Жергілікті деңгейде көлік және коммуникация саласындағы мемлекеттік саясатты іске асыру жөніндегі қызметтер 44 962

005 Әлеуметтiк маңызы бар ауданаралық (қалааралық) қатынастар бойынша жолаушылар тасымалын субсидиялау 141 000

011 Мемлекеттік органның күрделі шығыстары 3 119 113 Жергілікті бюджеттерден берілетін ағымдағы нысаналы трансферттер 380 000 114 Жергілікті бюджеттерден берілетін нысаналы даму трансферттері 400 00013 Басқалар 7 799 844 9 Басқалар 7 799 844 120 Облыс әкiмiнiң аппараты 207 000 065 Заңды тұлғалардың жарғылық капиталын қалыптастыру немесе ұлғайту 207 000 257 Облыстың қаржы басқармасы 2 931 944

012 Облыстық жергілікті атқарушы органының резерві 1 235 958

040

Аудандардың (облыстық маңызы бар қалалардың) бюджеттерiне мемлекеттік мекемелердің мемлекеттік қызметшілер болып табылмайтын жұмыскерлерінің, сон-дай-ақ жергілікті бюджеттерден қаржыландырылатын мемлекеттік кәсіпорындардың жұмыскерлерінің лауазымдық айлықақысына ерекше еңбек жағдайлары үшін ай сайынғы үстемеақы төлеуге берілетін ағымдағы нысаналы трансферттер

1 695 986

258 Облыстың экономика және бюджеттік жоспарлау басқармасы 50 000

003Жергілікті бюджеттік инвестициялық жобалардың және концессиялық жобалардың тех-ника-экономикалық негіздемесін әзірлеу немесе түзету және оған сараптама жүргізу, концессиялық жобаларды консультациялық сүйемелдеу

50 000

266 Облыстың кәсіпкерлік және индустриалдық-инновациялық даму басқармасы 1 889 638

001 Жергілікті деңгейде кәсіпкерлік және индустриалдық-инновациялық қызметті дамыту саласындағы мемлекеттік саясатты іске асыру жөніндегі қызметтер 91 509

003 Мемлекеттік органның күрделі шығыстары 37 349 005 «Бизнестің жол картасы - 2020» бағдарламасы шеңберінде жеке кәсіпкерлікті қолдау 11 000

010 «Бизнестің жол картасы - 2020» бағдарламасы шеңберінде кредиттер бойынша пайыздық мөлшерлемені субсидиялау 1 646 131

011 «Бизнестің жол картасы - 2020» бағдарламасы шеңберінде шағын және орта бизнеске кредиттерді ішінара кепілдендіру 50 000

012 «Бизнестің жол картасы - 2020» бағдарламасы шеңберінде бизнесті жүргізуді сервистік қолдау 53 649

038Аудандардың (облыстық маңызы бар қалалар) бюджеттеріне Моноқалаларды дамытудың 2012 - 2020 жылдарға арналған бағдарламасы шеңберінде ағымдағы іс-ша-раларды іске асыруға берілетін ағымдағы нысаналы трансферттер

0

269 Облыстың дін істері басқармасы 102 040 001 Жергілікті деңгейде дін істер саласындағы мемлекеттік саясатты іске асыру жөніндегі қызметтер 100 040 004 Ведомстволық бағыныстағы мемлекеттік мекемелер мен ұйымдардың күрделі шығыстары 2 000 271 Облыстың құрылыс басқармасы 0

051 «Бизнестің жол картасы - 2020» бағдарламасы шеңберінде индустриялық инфрақұрылымды дамыту 0

279 Облыстың энергетика және тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық басқармасы 2 619 222

024 «Бизнестiң жол картасы - 2020» бағдарламасы шеңберiнде индустриялық инфрақұрылымды дамыту 821 589

035Аудандардың (облыстық маңызы бар қалалар) бюджеттеріне «Өңірлерді дамыту» бағдарламасы шеңберінде инженерлік инфрақұрылымын дамыту үшін берілетін нысаналы даму трансферттері

1 121 310

036Аудандардың (облыстық маңызы бар қалалардың) бюджеттеріне Моноқалаларды дамытудың 2012 - 2020 жылдарға арналған бағдарламасы шеңберінде моноқалаларды нысаналы жайластыруға берілетін нысаналы ағымдағы трансферттер

0

084Аудандардың (облыстық маңызы бар қалалар) бюджеттеріне Моноқалаларды дамытудың 2012 - 2020 жылдарға арналған бағдарламасы шеңберінде бюджеттік инвестициялық жобаларды іске асыруға берілетін нысаналы даму трансферттері

676 323

14 Борышқа қызмет көрсету 1 735 1 Борышқа қызмет көрсету 1 735 257 Облыстың қаржы басқармасы 1 735

016 Жергiлiктi атқарушы органдардың республикалық бюджеттен қарыздар бойынша сыйақылар мен өзге де төлемдердi төлеу бойынша борышына қызмет көрсету 1 735

15 Трансферттер 23 208 309 1 Трансферттер 23 208 309 257 Облыстың қаржы басқармасы 23 208 309 006 Бюджеттік алып қоюлар 0

007 Субвенциялар 22 961 152

011 Нысаналы пайдаланылмаған (толық пайдаланылмаған) трансферттерді қайтару 247 157

017 Нысаналы мақсатқа сай пайдаланылмаған нысаналы трансферттерді қайтару 0

024Мемлекеттік органдардың функцияларын мемлекеттік басқарудың төмен тұрған деңгейлерінен жоғарғы деңгейлерге беруге байланысты жоғары тұрған бюджеттерге берілетін ағымдағы нысаналы трансферттер

0

026 Заңнаманың өзгеруіне байланысты жоғары тұрған бюджеттен төмен тұрған бюджеттер-ге өтемақыға берілетін ағымдағы нысаналы трансферттер 0

029

Облыстық бюджеттерге, Астана және Алматы қалаларының бюджеттеріне әкiмшiлiк-аумақтық бiрлiктiң саяси, экономикалық және әлеуметтiк тұрақтылығына, адамдардың өмiрi мен денсаулығына қатер төндiретiн табиғи және техногендік сипаттағы төтенше жағдайлар туындаған жағдайда жалпы республикалық немесе халықаралық маңызы бар іс-шаралар жүргізуге берілетін ағымдағы нысаналы трансферттер

0

030 Бюджет саласындағы еңбекақы төлеу қорының өзгеруіне байланысты жоғары тұрған бюджеттерге берлетін ағымдағы нысаналы трансферттер 0

III. Таза бюджеттік несиелендіру 2 682 111

Бюджеттік несиелер 3 792 423

06 Әлеуметтiк көмек және әлеуметтiк қамсыздандыру 995 998

9 Әлеуметтiк көмек және әлеуметтiк қамтамасыз ету салаларындағы өзге де қызметтер 995 998

266 Облыстың кәсіпкерлік және индустриалдық-инновациялық даму басқармасы 995 998

006 “Жұмыспен қамту – 2020 жол картасы” шеңберінде ауылдағы кәсіпкерлікті дамытуға жәрдемдесу үшін бюджеттік кредиттер беру 995 998

07 Тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық 1 844 936

1 Тұрғын үй шаруашылығы 1 844 936

271 Облыстың құрылыс басқармасы 1 844 936

009 Аудандардың (облыстық маңызы бар қалалардың) бюджеттеріне тұрғын үй жобалауға, салуға және (немесе) сатып алуға кредит беру 1 844 936

10 Ауыл, су, орман, балық шаруашылығы, ерекше қорғалатын табиғи аумақтар, қоршаған ортаны және жануарлар дүниесін қорғау, жер қатынастары 864 635

1 Ауыл шаруашылығы 864 635

258 Облыстың экономика және бюджеттік жоспарлау басқармасы 864 635

007 Мамандарды әлеуметтік қолдау шараларын іске асыру үшін жергілікті атқарушы органдарға берілетін бюджеттік кредиттер 864 635

13 Басқалар 86 854 9 Басқалар 86 854 266 Облыстың кәсіпкерлік және индустриалдық-инновациялық даму басқармасы 86 854

015 Аудандардың (облыстық маңызы бар қалалар) бюджеттеріне моноқалаларда кәсіпкерліктің дамуына ықпал етуге кредиттер беру 86 854

Сана

ты

Сыны

бы

Iшкi

сыны

бы

Ерек

шел

iгi


5 Бюджеттік кредиттерді өтеу 1 110 312 01 Бюджеттік кредиттерді өтеу 1 110 312 1 Мемлекеттік бюджеттен берілген бюджеттік кредиттерді өтеу 1 110 312 2 Пайдаланылмаған бюджеттік кредиттерді қайтару 0

IV. Қаржы активтермен жасалатын операциялар бойынша сальдо 286 164

Фун

кцио

налд

ық

топ

Кіш

і фун

кция

Бюдж

етті

к бағ

дарл

ама

әкім

шіс

і

Бағд

арла

ма Атауы Сомасы

Қаржы активтерін сатып алу 286 16413 Басқалар 286 164 9 Басқалар 286 164 257 Облыстың қаржы басқармасы 0

005 Заңды тұлғалардың жарғылық капиталын қалыптастыру немесе ұлғайту 0

279 Облыстың энергетика және тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық басқармасы 286 164

039Аудандардың (облыстық маңызы бар қалалардың) бюджеттерiне мамандандырылған уәкілетті ұйымдардың жарғылық капиталдарын ұлғайтуға берiлетiн нысаналы даму трансферттерi

286 164

Сана

ты

Сыны

бы

Iшкi

сы

ныбы

Ерек

шел

iгi


6 Мемлекеттің қаржы активтерін сатудан түсетін түсімдер 0 01 Мемлекеттің қаржы активтерін сатудан түсетін түсімдер 0 1 Қаржы активтерін ел ішінде сатудан түсетін түсімдер 0 V. Бюджет тапшылығы (профициті) -1 118 118 VI. Бюджет тапшылығын қаржыландыру (профицитін пайдалану) 1 118 118


[email protected]


ЖОБА

Батыс Қазақстан облысының автомобиль көлігі саласындағы мемлекеттік қызмет регламенттерін бекіту туралы

«Қазақстан Республикасындағы жергілікті мемлекеттік басқару және өзін-өзі басқару туралы» 2001 жылғы 23 қаңтардағы, «Мемлекеттік көрсетілетін қызметтер туралы» 2013 жылғы 15 сәуірдегі Қазақстан Республикасының Заңдарын және Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2014 жылғы 27 наурыздағы «Автомобиль көлігі саласында мемлекет-тік қызметтер көрсету мәселелері туралы» №256 қаулысын басшылыққа ала отырып, Батыс Қазақстан облысының әкімдігі ҚАУЛЫ ЕТЕДІ:

1. Қоса беріліп отырған Батыс Қазақстан облысының автомобиль көлігі саласындағы төмендегідей мемлекеттік қызмет регламенттері бекітілсін:

1) «Халықаралық техникалық байқау сертификатын беру»; 2) «Жолаушыларды облысаралық қалааралық, ауданаралық(облысішiлiк қалааралық) және халықаралық қатынастарда автобустармен, шағын автобустармен тұрақты емес та-

сымалдау, сондай-ақ жолаушыларды халықаралық қатынаста автобустармен, шағын автобустармен тұрақты тасымалдау жөніндегі қызметпен айналысу үшін лицензия беру, қайта ресімдеу, лицензияның телнұсқаларын беру».

2. Осы қаулының орындалуын бақылау Батыс Қазақстан облысы әкімінің бірінші орынбасары С.Ж.Шәпкеновке жүктелсін.

3. Осы шешім алғаш ресми жарияланған күннен күнтізбесі он күн өткен соң қолданысқа енгізілсін.

Облыс әкімі Н.НОғАЕВ

1. Жалпы ережелер

1.«Халықаралық техникалық байқау сертификатын беру» мемлекеттік көрсетілетін қызметі (бұдан әрі – мемлекеттік көрсетілетін қызмет) Орал қаласы, Х.Чурин көшесі, 116 мекен-жайы бойынша орналасқан «Батыс Қазақстан облысының жо-лаушылар көлігі және автомобиль жолдары басқармасы» мем-лекеттік мекемесі (бұдан әрі–көрсетілетін қызметті беруші), Қазақстан Республикасының 1996 жылғы 15 шілдедегі № 29-І «Жол қозғалысы қауіпсіздігі туралы» Заңының 8-тармағының, Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2014 жылғы 27 наурыздағы №256 «Автомобиль көлігі саласында мемлекеттік қызмет көрсету мәселелері туралы» қаулысымен бекітілген мемле-кеттік қызмет стандартының (бұдан әрі-Стандарт) негізінде заңды және жеке тұлғаларға (бұдан әрі – қызметті алушы) көрсетіледі.

2. Өтініштерді қабылдау және мемлекеттік қызметті көр-сету нәтижелерін беру:

1) Қазақстан Республикасы Көлік және коммуникация министрлігі Мемлекеттік қызметтерді автоматтандыруды бақылау және халыққа қызмет көрсету орталықтарының қызметін үйлестіру комитетінің Батыс Қазақстан облысы бойынша «Халыққа қызмет көрсету орталығы» республикалық мемлекеттік кәсіпорны филиалының Орал қалалық бөлімі «Халыққа қызмет көрсету орталығы» республикалық мемле-кеттік кәсіпорны (бұдан әрі – ХҚКО);

2) www.e.gov.kz «электрондық үкіметтің» веб-порталы немесе www.elicense.kz «Е-лицензиялау» порталы (бұдан әрі – портал) арқылы жүзеге асырылады.

3. Мемлекеттік көрсетілетін қызмет нысаны: электрондық (ішінара автоматтандырылған) және (немесе) қағаз түрінде.

4. Мемлекеттік көрсетілетін қызмет нәтижесі халықаралық техникалық байқау сертификатын (бұдан әрі – сертификат) беру немесе қажет болғанда Стандарттың 10-тармағында көзделген негіз бойынша мемлекеттік қызметті көрсетуден бас тарту туралы дәлелді жауап беру болып табылады.

2. Мемлекеттiк қызмет көрсету үдерісінде көрсетілетін қызметті берушінің құрылымдық бөлімшелерінің (қызмет-

керлерінің) iс-қимыл тәртiбiнің сипаттамасы5. Мемлекеттік көрсетілетін қызмет бойынша рәсімдерді

(әрекеттерді) бастау үшін негізгі көрсетілетін қызметті алушының мемлекеттік қызметті көрсету үшін қажетті Стандарттың 9-тармағында көзделген құжаттарын немесе электрондық сұранысты көрсетілетін қызметті берушінің қабылдауы болып табылады.

6. Мемлекеттік қызмет көрсету мерзімдері:1) көрсетілетін қызметті алушы көрсетілетін қызметті бе-

рушіге не ХҚО-ға құжаттарды тапсырған, сондай-ақ порталға жүгінген сәттен бастап – 2 (екі) жұмыс күні ішінде;

2) мемлекеттік қызметті көрсетуден бас тарту туралы дәлелді жауап беру – 1 (бір) жұмыс күні ішінде жүзеге асыры-лады;

3) ХҚКО-ға құжаттардың топтамасын тапсыру үшін кезек күтудің рұқсат етілген ең ұзақ уақыты – 15 минут;

4) ХҚКО-ға көрсетілетін қызметті алушыға қызмет көр-сетудің рұқсат етілген ең ұзақ уақыты- 15 минут.

7 Мемлекеттік қызмет ақылы негізде көрсетіледі.Халықаралық сертификатты немесе халықаралық

сертификаттың телнұсқасын бергені үшін мемлекеттік баж 2008 жылғы 10 желтоқсандағы «Салық және бюджет-ке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы» Қазақстан Республикасының Кодексінде (Салық кодексі) белгіленген баж мөлшерлемесіне сәйкес халықаралық сертификатты және халықаралық сертификаттың телнұсқасын беру орны бойын-ша төленеді және мемлекеттік баж төлеу күніне белгіленген айлық есептік көрсеткіштің 50 пайызын құрайды.

Төлеу тәсілі: мемлекеттік баж бюджетке банктер немесе банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдар арқылы, сондай-ақ «электрондық үкіметтің» төлем шлюзі (бұдан әрі – ЭҮТШ) арқылы аудару жолымен не қолма-қол ақшамен төленеді.

8. Мемлекеттік қызметті көрсету үдерісінің құрамына кіретін рәсімдер (іс-қимыл):

1) көрсетілетін қызметті беруші кеңсесінде құжаттардың тіркелуі;

2) көрсетілетін қызметті беруші басшысының құжаттарды қарауы;

3) көрсетілетін қызметті беруші басшысы орынбасарының құжаттарды қарауы;

4) көрсетілетін қызметті беруші бөлім басшысының құжаттарды қарауы;

5) көрсетілетін қызметті беруші бөлім қызметкерінің құжаттарды қарауы және мемлекеттік қызмет нәтижесінің қорытындысын рәсімдеуі;

6) көрсетілетін қызметті беруші басшысының мемлекеттік қызметті көрсету нәтижесіне қол қоюы;

7) мемлекеттік көрсетілетін қызметті көрсету нәтижесін қызметті алушыға жолдау.

3. Мемлекеттiк қызмет көрсету үдерісінде көрсетілетін қызметті берушінің құрылымдық бөлімшелерінің

(қызметкерлерінің) өзара iс-қимыл тәртiбiнің сипаттамасы

9. Мемлекеттік қызметті көрсету процесінде көрсетілетін қызметті берушінің қызметкерлері жұмылдырылған:

1) көрсетілетін қызметті беруші кеңсесінің қызметкері;2) көрсетілетін қызметті берушінің басшысы;

ЖОБА2014 жылғы ________ №__

Батыс Қазақстан облысы әкімдігінің қаулысымен бекітілген

«Халықаралық техникалық байқау сертификатын беру» мемлекеттік көрсетілетін қызмет регламенті

3) көрсетілетін қызметті беруші басшысының орынбаса-ры;

4) көрсетілетін қызметті беруші бөлімнің басшысы;5) көрсетілетін қызметті беруші бөлімнің қызметкері;10. Көрсетілетін қызмет берушінің құрылымдық бөлім-

шелері арасындағы рәсімдердің (әрекеттердің) кезеңділігін сипаттау:

1) көрсетілетін қызметті беруші кеңсесінің қызметкері құжаттарды түскен сәттен бастап 15 минут ішінде журнал-да тіркейді және көрсетілетін қызметті беруші басшысының қарауына енгізеді;

2) көрсетілетін қызметті берушінің басшысы 30 минут ішінде қызметті алушының құжаттарын қарайды және олар-ды көрсетілетін қызметті беруші басшысының орынбасарына жолдайды;

3) көрсетілетін қызметті беруші басшысының орынбасары қызметті алушының құжаттарын 15 минут ішінде қарайды және көрсетілетін қызметті беруші бөлімнің басшысына жолдайды;

4) көрсетілген қызметті беруші бөлімнің басшысы қызметті алушының құжаттарын 15 минут ішінде қарайды және көрсетілетін қызмет беруші бөлімінің қызметкеріне орындауға береді;

5) көрсетілетін қызметті беруші бөлімнің қызметкері 1 жұмыс күннің ішінде мемлекеттік көрсетілетін қызметтің нәтижесін дайындайды және көрсетілетін қызметті берушінің басшысына қол қоюға жолдайды;

6) көрсетілетін қызметті беруші басшысы 1 сағаттың ішінде мемлекеттік көрсетілетін қызметтің нәтижесіне қол қояды;

7) көрсетілетін қызметті беруші бөлімнің қызметкері 1 жұмыс күннің ішінде ХҚКО ақпараттық жүйесі немесе порталға қызмет берушінің электрондық цифрлық қолтаңбасын куәландыратын қағаз түрінде немесе электрондық құжат түрінде көрсетілетін қызметтің нәтижесін жолдайды.

11. Осы регламенттің 1-қосымшасында әр үдерістер-дің (әрекеттер) ұзақтығын көрсетуімен құрылымдық бөлім-шелерінің (қызметкерлері) арасындағы үдеріс (әрекеттер) кезеңділігінің сипаттамасы келтірілген.

4. Мемлекеттiк қызмет көрсету үдерісінде ХҚКО-мен өзара

іс-қимыл тәртібін, сондай-ақ ақпараттық жүйелерді пайдала-ну тәртібінің сипаттамасы

12. Әр үдерістің (іс-қимылдың) ұзақтығын көрсете отырып, ХҚКО-ға жүгіну тәртібін сипаттау:

1) көрсетілетін қызметті алушы Стандарттың қосымшасына сәйкес өтінішті және қажетті құжаттарды ХҚКО операторы-на береді, ол электрондық кезек ретімен «кедергісіз» қызмет көрсету арқылы операциялық залда жүзеге асырылады (2 ми-нут ішінде);

2) 1-үдеріс–қызмет көрсету үшін ХҚКО-ның операто-ры Халыққа қызмет көрсету орталығы ықпалдастырылған ақпараттық жүйесінің ақпараттық жұмыс орнына (бұдан әрі – ХҚКО ЫАЖ АЖО) логинді және парольді (авторизациялау үдерісі) енгізеді (1 минут ішінде);

3) 2-үдеріс – ХҚКО-ның операторы қызметті таңдайды, экранға мемлекеттік қызметті көрсету үшін сұраныс ныса-ны шығады және ХҚКО операторы көрсетілетін қызметті алушының немесе сенімхат бойынша қызмет алушы өкілінің (нотариалды куәландырылған сенімхаттың болуы қажет, басқалай куәландырылған сенімхаттың мәліметтері толтырыл-майды) мәліметтерін енгізеді (2 минут ішінде);

4) 3-үдеріс – электрондық үкімет шлюзі (бұдан әрі–ЭҮШ) арқылы жеке немесе заңды тұлғалардың мемлекеттік де-ректер қорына (бұдан әрі – ЖТ МДҚ/ЗТ МДҚ) көрсетілетін қызметті алушының мәліметтері туралы, сондай-ақ бірыңғай нотариалдық ақпараттық жүйесіне (бұдан әрі - БНАЖ)–көрсетілетін қызметті алушы өкілінің сенімхат мәліметтері ту-ралы сұрау жолдау (2 минут ішінде);

5) 1 шарт - ЖТ МДҚ/ЗТ МДҚ көрсетілетін қызметті алушы мәліметтерінің және БНАЖ сенімхат мәліметтерінің бар бо-луын тексеру (1 минут ішінде);

6) 4-үдеріс–ЖТ МДҚ/ЗТ МДҚ-да көрсетілетін қызметті алу-шы мәліметтерінің немесе БНАЖ-да сенімхат мәліметтерінің болмауына байланысты мәліметтерді алуға мүмкіндіктің жоқ-тығы туралы хабарламаны қалыптастыру (2 минут ішінде);

7) 5-үдеріс – электрондық үкіметтің аймақтық шлюзінің автоматтандырылған жұмыс орнына (бұдан әрі – ЭҮАШ АЖО) ЭҮШ арқылы ХҚКО операторының электрондық цифрлық қолтаңбасымен куәландырылған (қол қойылған) электрондық құжаттарды (көрсетілетін қызметті алушының сұранысын) жол-дау (2 минут ішінде);

ХҚКО арқылы мемлекеттік қызметті көрсету кезінде іске қосылатын ақпараттық жүйелердің функционалдық өзара іс-қимылдары осы Регламенттің 2-қосымшасына сәйкес диаграм-мада келтірілген.

13. Әр үдерістің (іс-қимылдың) ұзақтығын көрсете отырып, Орталық арқылы мемлекеттік қызметті көрсету нәтижесін алу үдерісін сипаттау:

1) 6-үдеріс – электрондық құжатты ЭҮАШ АЖО-да тіркеу (2 минут ішінде);

2) 2 шарт – көрсетілетін қызметті берушінің көрсетілетін қызметті алушы ұсынған қызмет көрсетуге негіз болып табыла-тын, Стандартта көрсетілген құжаттардың сәйкестігін тексеруі (өңдеуі) (2 минут ішінде);

3) 7-үдеріс – көрсетілетін қызметті алушының құжаттарын-да кемшіліктердің болуына байланысты сұратылып отырған қызметтен бас тарту жөніндегі хабарламаны қалыптастыру (2 минут ішінде);

4) 8-үдеріс – көрсетілетін қызметті алушы ХҚКО операторы арқылы ЭҮАШ АЖО-да қалыптастырылған қызметтің нәтиже-сін (халықаралық техникалық байқау сертификатын немесе бас тарту туралы дәлелді жауапты) алады.

14. «Электрондық үкімет» веб-порталы арқылы мемлекет-тік қызмет көрсету кезінде көрсетілген қызметті беруші мен көрсетілетін қызметті алушының жүгіну және рәсімдердің (іс-қимылдардың) реттілігі тәртібін сипаттау:

1) көрсетілетін қызметті алушы жеке сәйкестендіру нөмірінің (бұдан әрі - ЖСН) және (немесе) бизнес сәйкестендіру нөмірінің (бұдан әрі - БСН) және парольдің (Порталда тір-келмеген қызмет алушылар үшін іске асырылады) көмегімен Порталға тіркеледі;

2) 1-үдеріс – көрсетілетін қызметті алу үшін Порталда көрсетілетін қызметті алушының ЖСН/БСН және паролін (авто-ризациялау үдерісі) енгізуі;

3) 1-шарт - Порталда ЖСН/БСН және пароль арқылы тір-келген көрсетілетін қызметті алушы мәліметтерінің дұрыс-тығын тексеру;

4) 2-үдеріс - көрсетілетін қызметті алушының мәліметтерінде кемшіліктердің болуына байланысты Порталда авторизация-лаудан бас тарту жөнінде хабарламаны қалыптастыру;

5) 3-үдеріс – көрсетілетін қызметті алушы осы Регламентте көрсетілген қызметті таңдайды, қызметті көрсету үшін экранға сұраныстың нысанын шығарады, үлгі талаптарының және оның құрылымын ескере отырып, нысанды (мәліметтерді енгі-зу) толтырады. Стандарттың 9-тармағында көрсетілген қажетті құжаттардың көшірмелерін электрондық түрде сұраныс ны-санына жалғайды, сондай-ақ сұранысты куәландыру үшін көрсетілетін қызметті алушы ЭЦҚ тіркеу куәлігін алады;

6) 2-шарт – Порталда ЭЦҚ тіркеу куәлігінің қолданылу мерзімін және қайтарып алынған (күші жойылған) тіркеу куәліктерінің тізімінде жоқтығын, сондай-ақ бірдейлендіру мәліметтерінің (сұраныста көрсетілген ЖСН/БСН және ЭЦҚ тір-кеу куәлігінде көрсетілген ЖСН/БСН арасындағы) сәйкестігін тексеру;

7) 4-үдеріс – көрсетілетін қызметті алушының ЭЦҚ түпнұс-қалығының расталмауына байланысты сұратылып отырған қызметтен бас тарту жөнінде хабарлама қалыптастыру;

8) 5-үдеріс – көрсетілетін қызметті алушының сұранысын өңдеу үшін ЭҮШ арқылы көрсетілетін қызметті алушының ЭЦҚ куәландырылған (қол қойылған) электрондық құжаттарды (қызмет алушының сұранысы) ЭҮАШ АЖО-ға жолдау;

9) 3-шарт - көрсетілетін қызметті беруші көрсетілетін қыз-метті алушының Стандартта көрсетілген, қызмет көрсетуге не-гіз болатын жалғаған құжаттарының сәйкестігін тексереді;

10) 6-үдеріс - көрсетілетін қызметті алушының құжаттарын-да кемшіліктердің болуына байланысты сұратылып отырған қызметтен бас тарту жөнінде хабарламаны қалыптастыру;

11) 7-үдеріс – көрсетілетін қызметті алушы Порталда қалыптастырылған қызметтің нәтижесін (электрондық құжат нысаны бойынша хабарлама) алады. Мемлекеттік қызметті көрсету нәтижесі көрсетілетін қызметті алушының «жеке каби-нетіне» көрсетілетін қызметті берушінің уәкілетті тұлғасының ЭЦҚ-мен куәландырылған электрондық құжат нысанында жол-данады.

Портал арқылы мемлекеттік қызмет көрсету кезінде ақпараттық жүйелердің функционалдық өзара іс-қимылының диаграммасы осы Регламенттің 3-қосымшасында көрсетілген.

5. Көрсетілетін қызмет берушінің және (немесе) оның лауазымды адамдарының, ХҚКО және (немесе) оның

қызметкерлерінің мемлекеттік қызмет көрсету мәселелері жөніндегі шешімдеріне, әрекеттеріне (әрекетсіздігіне)

шағымдану тәртібі

15. Көрсетілетін қызметті берушінің және (немесе) олардың лауазымды тұлғаларының, ХҚКО-ның және (немесе) олардың қызметкерлерінің мемлекеттік қызмет көрсету мәселелері бойынша шешімдеріне, әрекеттеріне (әрекетсіздігіне) шағым-дану тәртібі Стандарттың 3-бөліміне сәйкес жүзеге асырыла-ды.

«Халықаралық техникалық байқау сертификатын беру» мемлекеттік көрсетілетін қызмет регламентіне

1-қосымшаӘр үдерістердің (әрекеттер) ұзақтығын көрсетуімен құрылымдық бөлімшелерінің (қызметкерлері) арасындағы үдеріс (әрекеттер) кезеңділігінің сипаттама схемасы

Қызметті алушы

Көрсетілетін қызметті беруші кеңсесінің қызметкері

құжаттарды журналда тіркейді және көрсетілетін қызметті

беруші басшысының қарауына енгізеді

(15 минут)

Көрсетілетін қызмет берушінің басшысы құжаттармен

танысқаннан кейін құжаттарды қарау үшін басшы орынбасары-

на жолдайды(30 минут)

Көрсетілетін қызметті беруші басшысының орын-басары қызметті алушының құжаттарын қарайды және

көрсетілетін қызметті беруші бөлімнің басшысына жолдайды

(15 минут)

Көрсетілген қызметті беруші бөлімнің басшысы қызметті

алушының құжаттарын қарайды және көрсетілетін қызмет

беруші бөлімінің қызметкеріне орындауға береді

(15 минут)

Көрсетілетін қызметті беруші бөлімнің қызметкері

мемлекеттік көрсетілетін қызметтің нәтижесін дайын-

дайды және көрсетілетін қызметті берушінің басшы-сына қол қоюға жолдайды

(1 жұмыс күннің ішінде)

Көрсетілетін қызметті берушінің

басшысы мемлекет-тік көрсетілетін

қызметтің нәтижесіне қол

қояды ( 1сағат)

Көрсетілетін қызметті бе-руші бөлімнің қызметкері ХҚКО ақпараттық жүйесі

немесе порталғакөрсетілетін қызметтің нәтижесін жолдайды.

(1 жұмыс күннің ішінде)

«Халықаралық техникалық байқау сертификатын беру» мемлекеттік көрсетілетін қызмет регламентіне2-қосымша

ХҚКО арқылы мемлекеттік қызметті көрсету кезінде іске қосылатын ақпараттық жүйелердіңфункционалдық өзара іс-қимылдарының №1 диаграммасы

«Халықаралық техникалық байқау сертификатын беру» мемлекеттік көрсетілетін қызмет регламентіне 3-қосымша

Портал арқылы мемлекеттік қызмет көрсету кезінде функционалдық өзара іс-қимылдың№ 2 диаграммасы

Шартты белгілер:

Бастапқы хабарлама

Аяқтаушы хабарлама

Аяқтаушы қарапайым оқиға

Қате

Ақпараттық жүйе

Үдеріс

Шарт

Басқару ағыны

Хабарламалар ағыны

Соңғы қызметті алушыға ұсынылған электрондық құжат

Біз білетін Баюканский


[email protected]

хАТ-хАБАР

«БҚО энергетика және тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық басқармасы»

ММ бос мемлекеттік әкімшілік лауазымдарға орналасуға конкурс жариялайды. 090006, БҚО Орал қ.

Х.Чурин көшесі, 116, 2-қабат, 202-бөлме, анықтама алу үшін

телефон: 8(7112)50-97-98, e-mail: [email protected]

1. Басқарманың мемлекеттік са-тып алу, құқықтық және кадрлық жұмыстар бөлімінің бас маманы (негізгі қызметкер бала күтімі дема-лысында) – 1 бірлік (Д-О-4) санаты, жалақысы қызмет өтіліне қарай 64063 теңгеден 86485 теңгеге дейін.

Функционалдық міндеттері: Қазақ-стан Республикасының қолданыстағы заңнамаларының сақталуын қадаға-лайды; Бюджеттер үшін нысаналы трансферттер бойынша келісімшарт-тарды рәсімдейді; Сот істері бойынша басқарманың мүддесін қорғайды; Бас-қарманың ішкі бақылау қызметі бойын-ша жұмыстарды жүргізеді; Басқармадағы құжаттардың заңнамаларға сәйкестігіне жауап береді; Мемлекеттік сатып алу-ды жүзеге асыру бойынша процедура-ларды жүргізуге қатысады, хаттамалық шешімдерді әзірлейді, мемлекеттік са-тып алу бойынша қажетті құжаттарды жинақтап, олардың тиісінше тіркелуін жүзеге асырады; Мемлекеттік сатып алу-ды жүзеге асыру бойынша құжаттардың заңнамаларға сәйкестігіне жауап береді; Бөлім басшысы болмаған уақытта оның міндеттерін атқарады.

Үміткерлерге қойылатын талап-тар: Жоғары кәсіптік. Орта кәсіптік рұқсат етіледі. Мамандығы – «Құқық (Құқықтану)», «Әлеуметтік ғылымдар және бизнес» (экономика, қаржы, есеп және аудит, менеджмент, мемлекеттік және жергілікті басқару). Орта кәсіптік біліммен, жұмыс өтілі кем дегенде мемлекеттік қызметте бір жыл болуы тиіс, болмаса лауазым орнында осы санатқа сәйкес келетін функционалдық бағытта екі жыл жұмыс өтілі болу керек. Қазақстан Республикасының «Қазақстан Республикасындағы жергілікті мемле-

кеттік басқару және өзін-өзі басқару туралы», «Мемлекеттік сатып алу тура-лы», «Қазақстан Республикасындағы тіл- дер туралы» Заңдарын, «Қазақстан - 2050 стратегиясы – қалыптасқан мем-лекеттің жаңа саяси бағыты», аталған санаттың нақты лауазымының маман-дануына сәйкесті салалардағы қарым-қатынастарды реттейтін Қазақстан Рес- публикасының өзге нормативтік-құқық-тық актілерін білу. Компьютерде жұмыс жасай білгені жөн. Функционалдық мін-деттерін орындауға қажетті көлемде мемлекеттік тілді білгені жөн.

Осы санаттағы лауазымдар бойын-ша функционалдық міндеттерді орын- дау үшін қажетті басқа да міндетті білім-дер.

2. Басқарманың энергетиканы да-мыту бөлімінің бас маманы (негізгі қызметкер ұзақ оқу демалысында) – 1 бірлік (Д-О-4) санаты, жалақысы қызмет өтіліне қарай 64063 теңгеден 86485 теңгеге дейін.

Функционалдық міндеттері: Бас-қарма құзыретінде Қарашығанақ жо-басы бойынша мәселелерді жүргізеді, ББК және БСК-ға ақпарат әзірлейді; Облыстың мұнай-газ кәсіпорындарында инвестициялық жобалардың іске асы-рылуы барысына мониторинг жүргізеді, мәліметтер, аналитикалық анықтамалар және басқа да материалдарды дайын- дайды; Басқарманың стратегиялық жос- пары мен аумақты дамыту бағдарла-маларының орындалуы бойынша ма- териалдар дайындауға қатысады; «Энер-гияны үнемдеу - 2020» бағдарлама- сы бойынша жұмыстар атқару; Облыс бойынша жылу және электр жүйесі- нің мониторингісін жүргізу; «Аумақтар- ды дамыту» бағдарламасы бойынша жобалар дайындайды; Бөлім басшы- сы болмаған уақытта, оның міндеттерін атқарады.

Үміткерлерге қойылатын талап- тар: Жоғары кәсіптік. Орта кәсіптік рұқ-сат етіледі. Мамандығы – «Техникалық ғылымдар және технологиялар», «Әлеу-меттік ғылымдар және бизнес» (эконо- мика, қаржы, есеп және аудит, менедж-

мент, мемлекеттік және жергілікті бас- қару). Орта кәсіптік біліммен, жұмыс өтілі кем дегенде мемлекеттік қызметте бір жыл болуы тиіс, болмаса лауазым орнын- да осы санатқа сәйкес келетін функ-ционалдық бағытта екі жыл жұмыс өтілі болу керек. Қазақстан Республикасының «Қазақстан Республикасының энергия үнемдеу және энергия тиімділігін арт-тыру туралы», «Қазақстан Республикасы-ның газ және газбен жабдықтау туралы», «Қазақстан Республикасының электр энергетикасы туралы», «Қазақстан Рес-публикасындағы жергілікті мемлекеттік басқару және өзін-өзі басқару тура-лы», «Мемлекеттік сатып алу туралы», «Қазақстан Республикасындағы тілдер туралы» Заңдарын, «Қазақстан - 2050 стра-тегиясы – қалыптасқан мемлекеттің жаңа саяси бағыты», аталған санаттың нақты лауазымының мамандануына сәйкесті салалардағы қарым-қатынастарды рет-тейтін Қазақстан Республикасының өзге нормативтік-құқықтық актілерін білу. Компьютерде жұмыс жасай білгені жөн. Функционалдық міндеттерін орындауға қажетті көлемде мемлекеттік тілді біл-гені жөн.

Осы санаттағы лауазымдар бойынша функционалдық міндеттерді орындау үшін қажетті басқа да міндетті білімдер.

3. Газдандыру және электрлендіру бөлімінің бас маманы – 1 бірлік (Д-О-4) санаты, жалақысы қызмет өтіліне қарай 64063 теңгеден 86485 теңгеге дейін.

Функционалдық міндеттері: Облыс- тың елді мекендерін газдандыру жұмыс-тарын жүргізеді, аймақтық газданды-ру бағдарламалары мен инвестиция- лық жобаларды әзірлеуге және іске асыруға қатысады. Елді мекендерді электрлендіру және газдандыру бойын-ша тапсырыс беруші ретінде мемлекеттік қабылдау комиссиясын ұйымдастырады және қатысады, мердігерлердің тапсы-рыстарын тексереді, жетекшілік ететін мәселелері бойынша ақпараттық са-раптама және жинақтау жүргізеді. Газ және электр жұмыстары бойынша мем-лекеттік сатып алу процедуралары үшін

техникалық ерекшеліктерді дайындай-ды.

Форма-2, Форма-3 бойынша нысан-дарға барып, жұмыстардың орындалуы-на бақылау жүргізеді, тексереді, қол қоя-ды.

Үміткерлерге қойылатын талап- тар: Жоғары кәсіптік. Орта кәсіптік рұқсат етіледі. Мамандығы – «Техникалық ғылым- дар және технологиялар», «Әлеуметтік ғылымдар және бизнес» (экономика, қаржы, есеп және аудит, менеджмент, мемлекеттік және жергілікті басқару). Орта кәсіптік біліммен, жұмыс өтілі кем дегенде мемлекеттік қызметте бір жыл болуы тиіс, болмаса лауазым орнында осы санатқа сәйкес келетін функционалдық бағытта екі жыл жұмыс өтілі болу керек. Қазақстан Республикасының «Қазақстан Республикасының энергия үнемдеу және энергия тиімділігін арттыру туралы», «Қазақстан Республикасының газ және газбен жабдықтау туралы», «Қазақстан Республикасының электр энергетикасы туралы», «Қазақстан Республикасындағы жергілікті мемлекеттік басқару және өзін- өзі басқару туралы», «Мемлекеттік сатып алу туралы», «Қазақстан Республикасын- дағы тілдер туралы» Заңдарын, «Қазақ-стан - 2050 стратегиясы – қалыптасқан мем- лекеттің жаңа саяси бағыты», аталған санаттың нақты лауазымының маман-дануына сәйкесті салалардағы қарым-қатынастарды реттейтін Қазақстан Рес- публикасының өзге нормативтік-құқық-тық актілерін білу. Компьютерде жұмыс жасай білгені жөн. Функционалдық мін-деттерін орындауға қажетті көлемде мемлекеттік тілді білгені жөн.

Осы санаттағы лауазымдар бойынша функционалдық міндеттерді орындау үшін қажетті басқа да міндетті білімдер.

Конкурс Қазақстан Республикасы Мем- лекеттік қызмет істері жөніндегі агент- тігі төрағасының 2013 жылғы 19 наурыз- дағы №06-7/32 бұйрығымен бекітілген бос әкімшілік мемлекеттік лауазымға ор-наласуға конкурс өткізу және конкурс комиссиясын қалыптастыру қағидалары негізінде өткізіледі.

Конкурс комиссиясының отырысы- на байқаушыларды қатыстыруға жол

беріледі.Қажетті құжаттар тізбесі:1) белгіленген нысан бойынша өтініш;2) 3x4 өлшемдегі суреті бар белгілен-

ген нысандағы сауалнама;3) нотариалды куәландырылған білімі

жөніндегі құжаттардың көшірмелері;4) нотариалды куәландырылған ең-

бек жолын растайтын құжаттардың көшір- мелері;

5) Қазақстан Республикасы денсау-лық сақтау министрлігінің 2010 жылғы 23 қарашадағы №907 бұйрығымен бекітіл- ген (Қазақстан Республикасының нор-мативтік-құқықтық актілердің тізілімін-де 2010 жылғы 21 желтоқсанда №6697 болып тіркелген) нысан бойынша ден-саулық жағдайы туралы анықтама;

6) Қазақстан Республикасы азаматы-ның жеке куәлігінің көшірмесі;

7) Құжат өткізу сәтінде күші бар шекті мәннен төмен емес нәтижелі тесттен өту туралы сертификат.

Азаматтар біліміне, жұмыс тәжіри-бесіне, кәсіби шеберлігіне және беделі- не қатысты (біліктілігін арттыру, ғылыми дәрежелер мен атақтар берілуі тура- лы құжаттардың көшірмелері, мінезде- мелер, ұсынымдар, ғылыми жарияланым-дар және өзге де олардың кәсіби қыз-метін, біліктілігін сипаттайтын мәлімет- тер) қосымша ақпараттар бере алады.

Конкурсқа қатысуға қажетті құжат-тар конкурс туралы хабарландыру жа-рияланған сәттен бастап 10 жұмыс күні ішінде мына мекенжайға 090006, БҚО Орал қ., Х. Чурин көшесі, 116-үй, 2-қабат, 202-бөлме, анықтама алу үшін теле-фон: 87112-50-97-98, e-mail: depenerg- [email protected] тапсыруы тиіс.

Электрондық пошта арқылы конкурс- қа қатысуға құжат тапсырған азамат-тар әңгімелесу басталғанға дейін бір жұмыс күнінен кешіктірмей құжат тұп-нұсқаларын тапсырады.

Әңгімелесуге жіберілген үміткерлер одан үміткерлерді әңгімелесуге жібе-ру туралы хабардар ету күннен бас- тап 5 жұмыс күні ішінде Батыс Қазақстан облысының энергетика және тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық басқарма-сында өтеді.

демікпе, аритмия, тахикардия

жақсартып, қан

арттырады; ағзаны


[email protected]

жАРнАмА

Девальвациядан кейінгі Батыс Қазақстан облысындағықолма-қол шетел валютасы нарығы

Кеден одағы бойынша салық салудың практикалық мәселелері

«Қазақстан Республикасы Ұлттық Бан- кі» туралы Қазақстан Республикасы Заңы- на сәйкес Ұлттық Банктің мақсаты Қазақ- стан Республикасындағы баға тұрақты-лығын қамтамасыз ету. Айырбас бағамы- ның ел экономикасы үшін маңызды-лығын ескере отырып, соңғы жылдары Ұлттық Банктің валюталық саясаты 1 АҚШ долларының деңгейін 145-155 теңге кө- лемінде сақталуына бағытталды. Бұл экономикалық және қаржылық тұрақты-лықты қамтамасыз етуге мүмкіндік бер- ді. 2013 жылы Қазақстанның ішкі жалпы өнімі 6 пайызға артып, инфляция 4,8% кеміп, тарихи тұрғыда ең төмен көрсет- кішті көрсеткен. Дегенмен, жетекші дамушы елдердегі жағдай өз әсерін елі-міздің экономикасына тигізуде, өйткені Қазақстанның экономикасы ғаламдық экономикамен тығыз байланыста. Бұл Америка Құрама Штаттарындағы «сапа-лық бағдарламасына» сәйкес қаржы дамушы елдерден дамыған елдерге ақ- ты және осы елдердің валютасына қысым жасады. Нәтижесінде әлемдік экономиканың кейінгі дамуындағы бел-гісіздіктің әсерінен әлемдік қаржы және тауар нарығындағы өзгерістер артты.

Осыған байланысты Қазақстан Рес- публикасының Ұлттық Банкі 2014 жыл-дың ақпан айында теңгенің бір сәттік де-вальвациясын жүргізді. Теңгенің бір сәт-тік девальвациясының негізінде 1 АҚШ долларының бағамы 185 теңге шамасын-да белгіленіп, девальвациясының дең- гейі 20%-ға асқан жоқ.

Девальвацияға дейінгі және одан кейін- гі айырбастау пункттеріндегі қолма-қол шетел валюталарымен жүргізіліп жат-қан операцияларды сараптай отырып келесі тұжырымға келуге болады.

2013 жылдың 4 тоқсанында Батыс Қазақ-

стан облысында валюталық операция-ларды ұйымдастыруға құқы бар заң-ды тұлғалардың айырбастау пункттері 78241,00 мың АҚШ долларын, 6637,82 мың еуро және 870386,81 мың Ресей рублін сатты.

Шетел валюталарының сатып алу/сату орташа алынған бағамдары бір АҚШ дол- ларына 153,37/154,25 теңге, 1 еуро – 207,32/210,38 және 1 Ресей рубліне – 4,70/4,76 теңгені құрады.

2014 жылдың 1 тоқсанында Батыс Қазақстан облысында валюталық опе-рацияларды ұйымдастыруға құқы бар заңды тұлғалардың айырбастау пункт-терінің шетел валюталарын (АҚШ дол-лары мен Ресей рублі) сату айтарлық-тай ұлғайды. Атап көрсеткенде АҚШ долларын сату көлемі 86205,29 мың АҚШ долларын құрап, өткен жылдың 4 тоқсанымен салыстырғанда 7964,29 мың АҚШ долларға немесе 10,18% арт-ты. Ресей рублін сату көлемі 1176694,87 мың Ресей рублін құрап, өткен жыл- дың 4 тоқсанымен салыстырғанда 306308,06 мың Ресей рубліне немесе 35,19%-ға артты. Ал еуроны сату көлемі 6343,47 мың еуроны құрап, өткен жылдың 4 тоқсанымен салыстырған-да 294,35 мың еуроға немесе 4,43%-ға азайды.

АҚШ доллары мен Ресей рублін сату көлемінің өсуі негізінен Кеден одағы-ның жұмысына байланысты және Ке-ден одағы аумағында халықтың қарым- қатынасының белсенділігінің қарқын-дауынан болды.

Облыста еуроны сату көлемінің тө-мендеуі жалпы дүниежүзілік үрдістер- дің болуымен және Украинадағы сая- си-экономикалық ахуалдың тұрақсыз-дығымен байланысты.

Шетел валюталарының сатып алу/сату орташа алынған бағамдары бір АҚШ дол- ларына 171,54/172,02 теңге, 1 еуро – 233,68/235,22 теңге және 1 Ресей рублі-не – 4,83/4,85 теңге болды.

2014 жылдың наурыз айында теңге-нің АҚШ долларына қатысты бағамы 1 АҚШ доллары үшін 181,78–184,08 тең-ге аралығында өзгерді. Сәуір айының басына теңгенің биржалық бағамы наурыз айында 1,1%-ға нығайып, бір АҚШ доллары үшін 182,06 теңге болды.

2014 жылғы наурыз айында қосым- ша сауда-саттықтардағы мәмілелерді қоса алғанда, Қазақстан қор биржа-сындағы биржалық операциялардың көлемі 2014 жылғы ақпанмен салыс-тырғанда 12,5%-ға ұлғайып, 8,3 млрд. АҚШ доллары болды. Биржадан тыс валюта нарығында операциялардың көлемі 0,9 млрд. АҚШ долларына дейін 34,4%-ға төмендеді.

Жалпы алғанда, ішкі валюта нарығын-дағы операциялардың көлемі 2014 жыл-ғы ақпанмен салыстырғанда 15,3%-ға төмендеп, 9,2 млрд. АҚШ доллары бол-ды.

Сонымен, Қазақстан Республикасы-ның Ұлттық Банкі жүргізген девальва- ция әлемдік қаржылық дағдарыс әсері- нің алдын алу және ұлттық экономика-ның тұрақты жұмыс істеуін қамтама- сыз ету үшін қажетті шара болып табыл-ды.

Т. МУкАЕВ, «ҚР Ұлттық Банкі» РММ

Батыс Қазақстан филиалы валюталық операцияларды

бақылау бөлімінің бас маман-экономисі

Ж

Үш мемлекеттің (Қазақстан Респуб-ликасы, Ресей Федерациясы және Бела-русь Республикасы) Кеден одағы 2010 жылдың 1 шілдесінде құрылған бола-тын. Сол уақыттан бастап Кеден одағы аясында жанама салық салу салық ор-гандарына жүктелді.

Тауарларды тасымалдау және жа-нама салықтарды төлеу жөніндегі ар-найы сұрақтардың туындауына бай-ланысты, төменде көрсетілген және салық төлеушілер жағынан жіберілетін қателіктер жөнінде тоқталып кетсек.

Әкелінетін тауарлар бойынша СЭҚ ТН (ТН ВЭД) кодтарын қолдануға қатыс-ты тауарлық номенклатура кодтарын тауардың келген күні бойынша қол-дану қажет.

Тауарларды кіргізу туралы өтініш-термен жұмыста ақпараттық жүйе ба-қылау жүргізеді және СЭҚ ТН (ТН ВЭД) кодтарын қате көрсеткен жағдайда ФЛБ (форматты-логикалық бақылау) қате- сін көрсетіп отырады.

Өтініште жеткізушінің тауарға ілес- пе құжаттарының негізінде номенклату- раның әрбір позициясы бойынша мә- ліметтер көрсетіледі. Оған қоса көлік-тік құжатта (тауарға ілеспе құжат) әкелінетін бір-біріне ұқсас тауарлар- дың жалпы атауы көрсетілген қоры-тынды баған болған жағдайда бір типті тауарларды бір бағанмен көрсету ере-жеде қарастырылған.

Тауар үшін СЭҚ ТН (ТН ВЭД) коды кеден одағы қызметінің сыртқы эконо-микалық қызметінің Бірыңғай тауарлық номенклатурасына сәйкес көрсетіледі. Еуразиялық экономикалық комиссия- сы (ЕЭК) алқасының 2012 жылғы 16 шілдесіндегі №54 шешімімен (2012 жылғы тамыздан бастап әрекет етеді) Кеден одағының сыртқы экономика-лық қызметінің Бірыңғай тауарлық но-менклатурасы (КО СЭҚ БТН) және 2012 жыл 30 тамызда №149 Кеден одағы-ның Бірыңғай кеден тарифі (КО БКТ) (30.09.2012ж. бастап енгізілді) бекітілді.

КО СЭҚ БТН классификаторы бұрын Кеден одағының www.tsouz.ru порталында Мәліметтер дерекқоры бөлімінде >Кедендік-тарифтік реттеу >КО БКТ және КО СЭҚ БТН тарауында жа-

рияланды. Қазіргі уақытта Еуразиялық экономикалық алқаның 16.04.2013ж. №83 «Интернет жүйесінде Еуразия-лық экономикалық комиссиясының ресми сайты туралы» шешіміне сәйкес 19.05.2013ж. бастап мына ме-кенжай бойынша жаңа ресми сайт қолданысқа енгізілді: http://www.eurasiancommission.org.

РФ сатушыларының СТСН (ИНН) кодтарын қате көрсетулеріне байла-нысты өтініштерде көрсетілген 5 және 6 разрядтарды тексеру қажеттілігін айта кету керек. Олар РФ салық ор-гандарымен ресейлік және шетелдік ұйымдарға тағайындалатын 01, 50, 51-ден 56-ға дейін, 63 деп белгіленетін тоғыз мәнге тең болуы керек. Егер «КПП қатесі» анықталса, өзінің өнім берушісіне жүгініп, КПП кодын нақты-лаған дұрыс. (РФ салық инспекция-ларында есепке қою себебінің коды), немесе интернет ресурстарының қыз-метін пайдалану қажет.

Осыған байланысты кез келген салықтық есептілікті толтырғандай өтініш толтырғанда СОНО АЖ-гі бар мүмкіндікті пайдаланып, жолдағанға дейін «СЕН толтырылуын тексеру» қажет. Өйткені мұндай жағдайда бұрын Серверге жолданған есептілік-ті кері қайтарып алуға тура келмейді. Қателіктер табылған жағдайда нәтиже-сі «беріледі»: қай жолда, қай бағанда қателік бар.

КО елдеріне экспорттық жөнелтім-дерді жүзеге асыратын салық төлеу-шілер санаты үшін, ҚР аумағына Кеден одағы елдерінен тауарларды экспорт-тау кезіндегі ҚҚС есептеу ерекшелік-теріне тоқталсақ:

Қазақстан Республикасы аумағынан кеден одағы мүшесі – өзге мемлекет аумағына тауарды экспорттағанда қосым- ша құн салығының нөлдік ставкасы қолданылады. Оған қоса экспортер-кәсіпорын Кодекстің 276-10-бабымен қарастырылған құжаттар жиынтығын салық органына ұсынып, операцияны растауы қажет. Сондай-ақ айналымды іске асырған күннен бастап 180 күн-тізбелік күн ішінде салық органына Кеден одағының мүшесі-мемлекеттің

салық төлеушісі-сатып алушысымен рә- сімделген тауарларды кіргізу туралы өтінішті ұсыну қажет (ұсыну бойынша міндет Кодекстің 276-21 бабының 1 тар-мағында көрсетілген).

Кодекстің 276-11-бабы 3-тармағы 8 тар- мақшасында кодекстің 635-бабының 4-тармағымен қарастырылған құжаттар тізіміне сілтеме норма енгізілген (валю-талық табыс түсімін растау).

ҚҚС бойынша декларацияда Кеден одағының аумағына – РФ мен БР-ға өткізілген тауарлар бойынша шот-фак-туралар тізілімдерін ұсынуға арнал- ған 300.09 және 300.10 қосымшалары енгізілген.

ҚР Кодексінің 276-17-бабымен Ке- ден одағы елдеріне тауарды экс-порттауға шот-фактураларды рәсім-деу ерекшеліктері қарастырылған. Атап айтқанда, ҚР СК 263-бабымен қарастырылған ақпараттан басқа шот-фактура мазмұнында төмендегідей бо-луы керек.

1) өткізу бойынша айналымның іс- ке асқан күні;

2) СТСН/ЕСК – салық төлеушінің сәй- кестендіру нөмірі/Ресей Федерация-сынан сатып алушыны есепке қою себебінің коды;

3) ТЕН – Беларусь Республикасы-нан сатып алушы – төлеушінің есептік нөмір.

1С:Бухгалтерия 8 Қазақстан үшін бағ- дарламасында СТСН/ЕСК және ТЕН «конт- рагент резиденттігі елінде салықтық тіркеу нөмірі» деректемесінде көрсеті-леді, оған қоса ресейлік контрагент- тер СТСН/ЕСК туралы мәліметтер бірың- ғай жолмен «/» бөлу белгісімен көр-сетіледі.

1С:Бухгалтерия 8 Қазақстан үшін бағ- дарламасында РФ мен БР елдеріне өткізу кезінде талап етілетін қосымша мәліметтерді қамтитын және 300.00. формасына сәйкес келетін шот-факту-раның арнайы формасы бар.

А.УМБЕТОВА,кеден одағы шеңберіндегі

жанама салықтарды әкімшілендіру

басқармасының бас маманы Ж

Казталов ауданы әкімінің аппараты ММ, 090700, БҚО, Қазталов ауданы,

Казталов ауылы, Шарафутдинов көшесі, №1 үй, аудан әкімі аппаратының

персоналды басқару қызметі (кадр қызметі), анықтама телефондары:

8 (71144) 31169; 31168, электрондық мекен-жайы: [email protected],

бос әкімшілік мемлекеттік лауазымға орналасуға конкурс жариялайды

1. Аудан әкімі аппаратының персо-налды басқару қызметі (кадр қызметі) бөлімінің бас маманы. («Е-4» санаты, 1 бірлік). «Е-4» санаты үшiн лауазым-дық жалақысы қызмет өткерген жыл- дарына байланысты 59 579 (min) теңге-ден 80 720 (max) теңгеге дейiн.

Функционалдық міндеттері: Мемле- кеттік органда кәсіби бейімделу мен тәлім- герлікті ұйымдастыру, мемлекеттік орган- ның кәсіби кадр дамуын, оның ішінде қай-та даярлау, біліктілігін арттыру, тағылым-дамалардан өтуін ұйымдастыру арқылы қамтамасыз ету, конкурстық, аттестаттау, тәртіптік және кадр мәселелері жөніндегі өзге де комиссиялардың қызметін ұйым-дастыру және қамтамасыз ету, мемлекет-тік қызметке кіру, өткеру және тоқтату рәсімдерін сақтауды қамтамасыз ету, мем- лекеттік қызметшілердің қызметіне баға-лау жүргізуді ұйымдастыру, олардың ат- тестаттау рәсімдерінің сақталуын қамта-масыз етеді. Жоғары органдарға тиісті статистикалық есептер тапсыру, мемле-кеттік қызметшілердің қызметіне бағалау жүргізуді ұйымдастыру және басқа да заңмен белгіленген міндеттер. Қазталов ауданы әкімі аппараты қызметкерлерінің жеке істерін, еңбек кітапшаларын толтыру және еңбек өтілдерін анықтау. Азаматтар-ды мемлекеттік наградалармен марапат-тау жұмыстарын ұйымдастыру.

Конкурсқа қатысушыларға қойыла-тын талаптар:

«Құқық», «Мемлекеттік және жергілік- ті басқару», «Білім беру» (құқық және эко-номика негіздері) мамандықтары бойын-ша жоғары немесе ортадан кейінгі білім.

Білімі туралы құжаттарды шетелдік білім беру ұйымдарында алған азаматтар («Болашақ» бағдарламасының түлектері-нен басқа) білімі туралы құжаттарын тану немесе нострификациялау рәсімінен өтуі тиіс.

Конкурс Қазақстан Республикасы Мем- лекеттік қызмет істері агенттігі Төраға-сының 2013 жылғы 19 наурыздағы №06-7/32 бұйрығымен бекітілген мемлекет-тiк әкiмшiлiк лауазымдарға орналасуға конкурс өткiзу және конкурс комиссия-сын қалыптастыру қағидалары негiзiнде жүргiзiледi.

Конкурсқа қатысу үшін қажетті құжат- тар:

1) өкiлеттi орган белгiлеген нысандағы өтiнiш;

2) 3х4 үлгідегі суретпен өкілетті орган белгілеген нысандағы толтырылған са-уалнама;

3) бiлiмi туралы құжаттардың нотариал- дық куәландырылған көшiрмелерi /мем- лекеттік қызметшілер тапсыратын құжат-тарды олар жұмыс істейтін мемлекеттік органдардың кадр қызметі куәландыра алады/;

4) еңбек қызметін растайтын құжаттың нотариалдық куәландырылған көшiрмесi /мемлекеттік қызметшілер тапсыратын құжат- тарды олар жұмыс істейтін мемлекеттік органдардың кадр қызметі куәландыра алады/;

5) Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігінің 2010 жылғы 23 қара-шадағы № 907 бұйрығымен бекітілген (Қазақстан Республикасының норматив- тік-құқықтық актілердің тізілімінде 2010 жылы 21 желтоқсанда № 6697 болып тіркел-ген) нысандағы денсаулығы туралы анық- тама;

6) Қазақстан Республикасы азаматы-ның жеке куәлігінің көшірмесі;

7) Құжаттарды тапсыру сәтінде уәкілет-ті органмен белгіленген шекті мәннен төмен емес нәтижемен тестілеуден өткені туралы қолданыстағы сертификат.

Құжаттарды қабылдау мерзімі конкурс өткізу туралы хабарландыру соңғы жа-рияланған күнінен бастап 10 жұмыс күні- нің ішінде, көрсетілген мекенжай бойын-ша сәйкесті мемлекеттік органға тапсы- рылуы тиіс. Конкурс комиссиясының қарауы- на құжаттарды қабылдау мерзімінде азамат- тардың өздері әкеліп берген, поштамен немесе электрондық адресіне жіберілген (қоса тіркелген құжаттардың тізбесі көр- сетілген құжат тігілетін папкада орна-ластырылған) құжаттары қабылданады.

Құжаттардың толық емес пакетін ұсыну конкурс комиссиясының оларды қарау-дан бас тартуы үшін негіз болып табыла-ды. Конкурсқа қатысу үшін құжаттарды электрондық пошта арқылы берген азамат-тар құжаттардың түпнұсқасын әңгімелесу басталғанға дейін бір жұмыс күн бұрын кешіктірілмей беріледі. Осы құжаттардың түпнұсқасы берілмеген жағдайда тұлға әңгімелесуден өтуге жіберілмейді.

Әңгімелесуге жіберілген кандидаттар оны кандидаттарды әңгімелесуге жіберу туралы хабардар ету күнінен бастап бес жұмыс күні ішінде Қазталов ауданы әкімі аппаратында өтеді.

Аталмыш лауазымдарға орналасатын үміткерлер конкурсқа қатысу шығында-рын (әңгімелесу өтетiн жерге келу және қайту, тұратын жер жалдау, байланыс қызметiнiң барлық түрлерiн пайдалану) өздерiнiң жеке қаражаттары есебiнен жүргiзедi.

Қазақстан Республикасы “Динамо” ДСҚ“Мамандандырылған оқу орталығы” ЖШС БҚО филиалы

«Ерканер» несиелік серіктестігі» ЖШС (№0660695, 30.12.2012 ж.) өз жұмысын тоқтатқандығын хабарлайды. СТН 121240020345, Сырым ауданы Аралтөбе ауы-лы, 110-үй.

«Батыс су арнасы» ЖШС 2014 жылдың 13 мамыры мен 4 маусым аралығында қала бойынша су өткізу желілерін жоспарлы шаю жұмыстары жүргізілетіндігін хабарлайды. Осыған орай қалалық желілердегі қысым әлсін-әлсін төмендейтін болады.

Уақытша келтірілген ыңғайсыздық үшін кешірім сұраймыз және аталмыш уақыт аралығында су қорын жинақтап алуыңызды сұрай- мыз.

«Батыс су арнасы» ЖШС әкімшілігі

Құрметті А. Жұмағалиев атындағы Жосалы орта мектебін бітір-геніне 5 жылдан бастап 40 жыл толған түлектер!

Сіздерді 25 мамыр «Сәт сапар, жас түлек!» атты соңғы қоңырау салтанатына және түлектермен кездесу кешіне шақырамыз!

Байланыс телефондары: 871123491118, 871123491119, 87775801901

хАБАР-ошАРБейсенбі, 15 мамыр 2014 жыл

[email protected]

Жаңақала ауданы Қырқопа ауылының тұрғыны болған бірімізге адал жар, бірімізге сүйікті ана-әже Маржан Қайырғалиева егер ортамызда болса, 15 мамырда 83 жасқа толар еді.

Адал жар, аяулы ана, асыл әже,Сағыныш сізге деген басылар ма?Көз жұмдың, дүниеден өттің ерте,Тағдырдың жазғанына шара бар ма?!

Сағына еске алушылар: жұбайы Жасенғали, бала-келіні

Болат-Балым, немере-шөберелері

Теректі ауданы Сары-өмір ауылының тұрғыны болған еңбек және тыл ардагері, әкеміз Нажиме-ден Амиргалиевтің қай- тыс болғанына 9 мамырда 2 жыл болды. Жан әкеміз-дің топырағы торқа, жаны жәннатта болсын деп, сағы- на еске аламыз.

Жан әкешім, 2 жыл болды арамыздан кеткеніңе,Мұңаямыз, сағынып, сені жоқтаймыз.Асқар таудай ақ адал жан едіңіз,Ұл-қыздарың еске алуға келдік бүгін үйіңе.

Сағына еске алушылар: балалары, немере-жиендері

Бөкей ордасы ауданы Жиекқұм ауылының тұрғы-ны болған бірімізге адал жар, бірімізге сүйікті әке Хайрболат Сапарғалиұлы Шандыровтың өмірден оз- ғанына 5 мамыр күні 4 ай болуына орай сағына еске аламыз.

Тәрбиеңді көріп өстім жасымнан,Ешкім сендей сипамаған басымнан.Түсіне алмай қалдым, әке, артыңдаКетуің де болды-ау маған тосыннан.

Он бес күн өтіп, немерең келді өмірге,Аңсап ең, әке, осынау сол бір күнді де.Күн санап өзің сағына сондай күтуші ең,Көре алмай кеттің немереңнің жүзін де.

Өмірден ерте кетсең де,Көңілден мәңгі кетпейсің.Жұмақтың тоймас бағындаМәңгілік мекен еткейсің!Жете алмай кеткен қызыққаАна өмірде еш ойланбай жеткейсің.

Еске алушылар: зайыбы кәмила, бала-келіндері Қуаныш-Аққу, Сағыныш-

Бибігүл, Аманжол, Еркебұлан-Құндыз, немерелері Милетта, Нұрсат, хайрбек,

тума-туысқандары

Ақжайық ауданы Шабдар- жап ауылының тұрғыны бол-ған асыл жар, сүйікті әке, ата Бисенбай Кәшімұлы Искалиев егер де орта-мызда болса, 16 мамырда 75 жасқа толар еді.

Ширек ғасыр сен өмірден өткелі,Жарқын бейнең тек жүректен кетпеді.Тірі жүрсең, келер еді-ау саған даБиылғы жыл 75-тің көктемі.

Әлі күнге аңсауменен сағынып,Жаутаңдаймыз көңіліміз жабығып.Мерейтойдың орнына біз ас беріп,Құран оқып, еске аламыз қамығып.

Еске алушылар: зайыбы Дәметкен, бала-келіндері мен қыз-күйеу

балалары, немерелері

Ақжайық ауданы Тайпақ ауылының тұрғыны бол- ған Сайын Қабдолұлы Бақмановты сағынышпен еске аламыз.

Сайын Қабдолұлы – са-налы ғұмырында үлкенге құрмет, кішіге ізет көрсетіп, үлкен абыройға ие болған жан. Тума-туыс, дос-жаран-

дардың арасында үлкен беделге ие атпал азамат олардың тіреушісі де, сыйлысы да болды.

40 жылға жуық аянбай еңбек еткен оған респуб-лика, облыс көлемінде алған мақтаулары куә. Ендігі жерде айтарымыз – иманы жолдас, топырағы торқа болсын. Оның жарқын бейнесін бауырлары еш-қашан ұмытпайды. Жүрегімізде мәңгі сақтаймыз.

Сағына еске алушылар: анасы Қамия, бауырлары Серік-Бақыт, Жұмат-

Алтын, ұл-қыздары, немере-жиендері

Бұл өмірде адам баласының ойсыз, қиялсыз өмір кешпейтіні анық. Көңілі қалықтап, қиялы шартарапқа самғаған уақыттарда, күтпеген жерден болмашы затқа тұтанып, кең өріс алып кететін ойлары да болады. Міне, мені де (жиені Әйгерім Кауметова) кей-де қиял жиегіне жетектеп ертіп алатын ойлар бар. Сол ойлардың бірегейі – мейірімді жан, асқар тау ағамыз болған нағашым Абай Сәтиұлы туралы толғаныс...

Мұндағы мақсат – мен білген-ді ел білсін, ел білетіндерін еске түсірсін деген ізгі ниет.

Халқымның «Үйдің жақсысы ағашынан, жігіттің жақсысы наға-шыдан» деген мақалының байы-бына орай Абай нағашым туралы көңілімде жүрген ойларды ортаға салу мен үшін үлкен міндет болып отыр. Өйткені бойындағы адал-дық, адамгершілік, жүктелген іске жауаптылық қасиеттерінің үйле-сімділігі ұштасып жататын, бол- мысы бөлек, парасат-пайымы ерек-ше адам болатын. Өмір сүрген кезін-де кейінгі ұрпаққа үлгі боларлық сәт-тер аз емес.

Енді осы жерден өз ойым-ды өрбітсем! Абай нағашым өте ұстамды, не айтса да ойланып ай-татын, толғанып сөйлейтін кісі еді. Бұл ұшқан ұясы, алған тәрбиесіне де қатысты шығар. Кейін осы азаматтық қыры атқарған қыз-меті барысында көрініс берді. Ақиқатын айтсақ, қайраткерлік тұлғалануына комсомолдық жұ-мысының, партиялық саладағы еңбегі үлкен мектеп болды. Сон-дықтан өзіміз ұшырасқан, оңаша сырласқан кездердің бәрінде дерлік ол кісі өте терең ойы бар, мәнді, астарлы сөздер айтып, адамның ішкі дүниесінде бір жаңашыл сезім, көңіл күй, көз-қарас, дүниетаным тудыратын. Осы Абай нағашымның арқасын-да мен өмірде көп нәрсені үйрен-дім. Оның әрбір айтқан сөзін, әр-бір әрекетін байқап, есіме қағып алатынмын, себебі ол кісінің қан-дай сыйлы екенін өз көзіммен көрдім. Мен де осындай ерекше

тұлға болуды армандадым. Анам маған әрдайым нағашы ағамды үлгі ретінде айтып отырады. Сон- дықтан болар, бұл өмірдегі еңбек жолымда (Мәдениет министр-лігінің Мәдениет комитетінде) келеңсіздікке шалынбай келе жатқаным да, адамдармен жақсы қарым-қатынасты ұстай білуім де нағашымның арқасы шығар деген ой туады. Осындай өр тұлғаның анамның ағасы болғанына қуанып, мақтан тұтамын.

Бүгінгі таңда Абай Сәтиұлы-ның бейнесі күн өткен сайын биіктеп бара жатқанын періште жүрегіммен сезем. Қайран, Абай ағам менің! Адалдықты алға салып өттіңіз-ау. Қаншама рет дидарлас- қан сәтімізде әлдекім туралы кіжі- ніп, күйініп айтқан немесе күйзе-ліп айтқан сөзіңізді естімеппін. Өміріңіздің мәні мен сәні болған Орынтай апа мен Дәурен, Ин-дира ұл-қыздарыңыз көңіліңізді жәудіретпей, елге сыйлы азамат-тар болып, аман-есен жүре беруі-не тілектеспін.

Орынтай апамның, яғни жең-гетайымның ақ жарқын жүзін мұң шалмасын, жұмысының жемісін көріп, сүйікті балалары мен неме-релерінің қызығын қызықтаған өмір тілеймін. Осындай жаны жайдары Орынтай апа мен Дәу-рен, Индира (жанұясы) барда Абай нағашымның шаңырағының түтіні түзу ұшатынына мен кәміл сенемін!

Нағашымның рухы биік, жаны тыныш, жатқан жері жарық бол-ғай...

Жиені Әйгерім кауметова

Ешкінің таралған таза түбітін ала- мын. 1 кг – 1000 теңге.

Тел.: 8-702-853-48-21, 8-705-638-95-05

Ешкінің түбітін қабылдаймыз, баға-сы – 500 теңгеден бастап.

Тел.: 8-777-458-24-05, 8-702-361-80-67, 8-705-433-27-97

Зашаған кентіндегі №30 мектеп ау- данында орналасқан 100 м² саман кір- пішпен қапталған, 4 б., газ, әжетхана, ванна, телефон, салынып бітпеген 2 сарай және 1 гаражы бар. Жер телі-мі – 12 сотық үйімді сатамын. Баға- сы – 61, 000 ш.б. немесе 3 бөлмелі пәтерге ауыстырамын.

Тел.: 8-777-060-22-99, 8-705-212-34-11

Жаңақала ауданы Жаңақала ауы-лы Мамыр көшесіндегі №30 үйдің 1 пәтері сатылады. Жанында жаңа мектеп пен жаңа аурухана бар. Жылу жүйесі тартылған. Ауыз суы, көл суы кіріп тұр. Аулада 16 метр сарайы екі бөлмелі, моншасы, гаражы, мал

қорасы бар, су құятын құдығы бар, мал қорада мал суаратын құдығы бар жер астынан өнген, жеміс ағаштары, бау-бақша өсіп тұр.

Ұялы тел: 8-778-105-98-13, 8-771-025-10-72

Жаңақала ауданы Қызылоба ауы-лында 4 бөлмелі жеке үй сатылады, кәріз жүйесі бар, телефон, интернет, үлкен сарай, шаруашылық қоражайы бар, орталық көшеде, мектеп т.б. ме-кемелер жақын орналасқан.

Тел.: 8-777-860-72-57

Жаңақала ауданынан жұмыс жасап тұрған дүкен сатылады. Орталықта, жанында мектеп, балабақша, ауруха-на бар.

Жаңақала тел.: 87710140080, үй тел.: 21-1-78

Зеленов ауданы Макаров ауылын-да жер сатамын. 10 сотық. Арзан.

Тел.: 8-775-128-01-80, 8-705-545-43-02

«Шағала» дүкені ауданынан кір-

піш үй сатылады. 3-қабат, жалпы аумағы – 42,5 ш.м. екі бөлмелі пәтер, жиһазымен, тоңазытқыш, сплитжүйе, пластикалық терезелер. Бағасы – 42 мың $.

Тел.: 8-701-512-88-67, 8-705-822-21-45

Барабаш Виктор Андреевич Ақжайық ауданы Бударин ауылында

үй сатылады. Газдандырылған, теле-фон, су, жөндеу жасалған. Монша, қора- сы бар.

Тел.: 8-777-564-08-87, 8-771-849-01-76, 8-7112-28-49-11,

8-7113-6-97-750

Үлкен шаған ауылынан тас жол шетінен жайылымға ыңғайлы 10 со-тық жер телімін сатамын.

Тел.: 22-03-21, 8-701-161-92-14, 8-777-194-17-74

Пятимардан үй сатылады, жиһаз,

киім, ыдыс-аяқ, 5-10 м кесілген ағаш- тар, темір тұрбалар, бәрі қолданыл-ған.

Тел.: 8-771-565-02-39

МТЗ-80 тракторы сатылады, 1989 ж/ш, КУН-10 ілмесі (навеска) бар.

УАЗ-3307 бортты (темір кузов) а/көлігін сатамын, газ жанармай.

Тел.: 8-775-373-41-62

Тәжірибелі биоток иесі классика- лық, нүктелі массаж жасайды (бас, мойын, омыртқа, остеохондроз, жа-рақаттан соңғы сарысуды тарату). Бағасы келісім бойынша.

Тел.: 8 705 145 67 56, 8 778 105 05 52

Ақжайық ауданы Чапаев ауылын- да Гагарин көшесі, 12, 1-пәтер мекен- жайы бойынша орналасқан үй сатыла-ды. Гаражы, жазғы асүйі, моншасы, шаруашылық құрылыстары, бақшасы, 8 сотық жер телімі бар.

Тел.: 8-701-318-82-95, Чапаев ауылындағы

тел.: 91-3-74, 91-0-77, 91-9-39

Жиһаз сатамын. Жатын бөлме гарнитуры, 2 орындық жатын төсек, шкаф, 2 тумба, айна, комод, балалар шкафы сатылады.

Үй тел.: 26-22-95, сағ. 19.00-ден кейін, 8-705-506-85-05

Қызмет көрсетуҚұрылыс қызметі, сантехник,

электрик қызметі, плотниктік, жөн- деу, кафельдік, кірпіштік жұмыстар, ГВЛ, ГКЛ. Үй, коттеджерді даярлап тап-сыру. Балқыту жұмыстары. Жобалық, сметалық есептемелер. Қымбат емес!

Тел.: 8-705-328-60-54, 8-701-849-07-78

Сауда-саттық

Жәңгір хан атындағы Батыс Қазақстан аграр-лық-техникалық универ-ситеті ақжайық етті-жүн- ді қой тұқымының төл- дерін (1 жастан асқан) және ересек аналықта-рын сатады.

Тел.: 50-21-15, 51-61-25

хАБАР-ошАРБейсенбі, 15 мамыр 2014 жыл

[email protected]

«ОРАЛ ӨҢІРІ» Батыс Қазақстан облыстық қоғамдық-саяси газеті. 090000, Орал қаласы, Мұхит көшесі, 57/1. Е-mаіl: о[email protected]

Газет облыстық «Орал өңірі» газетi редакциясының компьютерлiк орталығында терiлiп, беттелдi."Жайық Пресс" ЖШС баспаханасында басылдыИндексі: 65428 Таралымы: 16645, 6 баспа табақ. Газет аптасына үш рет шығады.Корректорлар: Н.СҰЛТАНОВА, Д.ШАНКИШеВА, Ж.ЖАйЛАуОВАКезекшi редакторлар: Г.кЕНЖЕҒАЛИЕВА, С.ӘБІЛхАЛЫҚОВ

Меншік иесі: «Жайық Пресс» ЖШС

Бас директорЖантас Набиоллаұлы САФУЛЛИН

Бас редактор Бауыржан ҒҰБАЙДУЛЛИН Газет ҚР Мәдениет және ақпарат министрлігінде2006 жылғы 4 мамырда тіркеліп, №7201-г куәлігі берілгенБас редактор 51-25-80,

Бас редактордың орынбасарлары 24-17-08, 51-18-08,

МЕНШІкТІ ТІЛШІЛЕР: Тілес ЖАЗЫҚБАЙ (Ақжайық ауданы) 8-711-42-21-720,Нұрымбек ЖАПАҚОВ (Жәнібек ауданы) 8-711-35-21-770, Өмірзақ АҚБАСОВ (Жаңақала ауданы) 8-711-41-21-755, Серік ЖҰМАҒАЛИЕВ (Қазталов ауданы) 8-711-44-31-468, Мүсірбек АЙТАШЕВ (Сырым ауданы) 8-711-34-31-126

Редакция алқасы: Есенжол ҚЫСТАУБАЕВ,Сырымбек ТҰяҚОВ (бас редактордың орынбасарлары), Жаннат ЕСПОЛАЕВА (жауапты хатшы),Тоқтар кЕНЖЕҒАЛИЕВ (қоғамдық-саяси бөлім), Қазбек ҚАБЖАНОВ (арнайы тілші),Сәкен ӘБІЛхАЛЫҚОВ (экономика бөлімі),Нұрлыбек РАхМАНОВ (гуманитарлық бөлім).

Қолжазбаларға пiкiр айтылмайды және пайдаланылмаған хат авторларына жауап қайтарылмайды. Деректердің дәлдiгi үшiн автор жауапты. Жарияланым авторларының пiкiрлерi редакция көзқарасын бiлдiрмейдi. Редакция тапсырысымен жазылмаған материалдар үшін қаламақы төленбейді. «Орал өңірінде» жарияланған материалдарды сілтемесіз көшіріп ба-суға болмайды. Мақалалар электрондық нұсқада қабылдана-ды.

белгісімен жарияланған материалдар ақылы болып есептеледі.

Ж

Жауапты хатшы 50-83-99.Жарнама қабылдау

тел/факс: 51-51-09; Бухгалтерия 50-63-99.

е-mail: [email protected]

Телефондар:

Балмолда ТОҚСАНҰЛы88-ге қараған шағында пар-

тия және кеңес органдарының ардагері Балмолда Тоқсанұлы дүниеден озды.

1926 жылдың 30 тамызында Орда ауданының Бисен ауылын-да дүниеге келген ол 1933 жылы Жиекқұм ауылындағы орталау мектепке оқуға барады. 1939-1940 оқу жылында 7-сыныпты тамамдап, М. Горкий атындағы орта мектептің 8-сыныбына қа-былданады. 1942 жылдың сәуір айынан бастап Бисен ауылының «Алғашық» колхозында бригада мен сиыр фермасында есепші болып жұмыс жасады.

1947 жылы әскер қатарына шақырылды. 1950 жылы әскер- ден оралғасын Жәнібек ауданы-ның «Қызыл Қазақстан» 7 жыл-дық мектебінде дене тәрбиесі- нің мұғалімі болды. Осы жыл- дары Орал педагогикалық учи-лищесін, Орал педагогикалық институтын орыс тілі және әдебиеті мамандығы бойынша сырттай оқып бітіреді. 1956 жыл-дан СОКП мүшесі.

1959-1967 жылдар аралығын- да Жәнібек ауданы, Бисен ауы-лындағы Нариман сегізжылдық мектебінде мұғалім, мектеп ди- ректорының оқу ісі жөніндегі орынбасары қызметтерін атқар-ды. Осы жылдары «Қазақ ССР оқу ісінің үздігі» белгісімен марапат-талды.

1967 жылы «Орда» совхозы жанынан құрылған саяси-ағарту кабинетінің меңгерушісі, 1972 жылы

Орда ауданы қайта құрылған- да, аудандық партия комитетінің ұйымдастыру бөліміне нұсқаушы болып бекітілді. 1973 жылы «Орда жұлдызы» газеті редакторының орынбасары, 1987 жылдың ма-мыр айында зейнет демалысына шыққанша, осы газеттің редакто-ры болып жұмыс жасады.

Бірнеше рет аудандық пар-тия комитетінің пленум мүшесі, екі рет Орда аудандық кеңесінің депутаты болып сайланды. Көп жылғы қажырлы еңбегі әділ баға-ланып, бірнеше медальдармен, Құрмет грамоталармен марапат-талды. КСРО және Қазақ КСР Журналистер одағының мүшесі ретінде баспасөздерде көпте-ген мақалалары жарық көр- ді.

Жары Сақыпжамалмен алпыс жыл тату-тәтті өмір сүріп, 2 ұл, 1 қыз тәрбиеледі.

Үлкен шаңырақтың басшысы, қадірлі ата болған Балмолда Тоқ- санұлының бейнесі оны білетін- дердің жүрегінде ұзақ сақтала-ды.

Жатқан жері жайлы, топы-рағы торқа болсын.

Ағайын-туыстары, ұрпақтары

Бөкей ордасы аудандық «Орда жұлдызы» газетінің ұжымы ұзақ жылдар осы аталмыш басылымға басшылық жасаған ардақты ағамыз, тәлімгер-ұстазымыз, Қазақстан Журналистер одағының мүшесі, еңбек ардагері

Балмолда Тоқсанұлыныңфәни дүниеден бақиға озуына байланысты марқұмның ұл-қыздары-на және барша тума-туысқандарына ауыр қайғыларына ортақтасып көңіл айтады.

Асыл азаматтың топырағы мамық, жатқан жері жарық болғай.

ТАЛАПКЕР 2014«Қазақстан мұсылмандары діни басқармасы»

Республикалық ислами діни бірлестігінің «Орал медресесі» жеке мекемесі 2014-2015 жаңа оқу жылына

талапкерлерді оқуғаШАҚыРАДы!

Орал медресесі 2008 жылы негізін қалады. ҚР БҚО әділет департаментіне 2012 жылдың 25 қазанын- да қайта тіркелді. Куәлік № 557-1926-01-М-е, элек-трондық жаңа мемлекеттік лицензия №013003435 2013 жылдың 5 наурызында берілген.

Сабақ қазақ және араб тілдерінде жүргізіліп, мед-ресемізді үздік дипломмен тәмамдаған студенттерге Нұр-Мүбарак университетінде тегін оқу мүмкіндігі бар, оқу ақысыз, 2 жыл 10 ай, шәкірттер жатақханамен және үш мезгіл тегін ас-сумен қамтамасыз етіледі.

Біліктілік:0112013 – Имам хатиб;0112023 – Ислам негіздерінің мұғалімі;Құжаттар тізімі:1. Ұсыныс;2. Өтініш;3. Жеке куәлік көшірмесі;4. Аттестат немесе диплом (түпнұсқа);

5. Өмірбаян;6. 086-У үлгісіндегі медициналық анықтама;7. 063 үлгідегі егілу туралы анықтама;8. Фото 3х4 (6 дана);9. Скоросшиватель;10. Конверт.Сондай-ақ наркологиялық, психотерапиялық дис-

пансерден анықтама және сотталмағандығы туралы куәлік талап етіледі.

Қабылдау мерзімі: Ү.ж. 1 маусымынан 16 тамызы- на дейін құжаттар қабылданады.

Мекенжайымыз: Орал қаласы, Ж. Досмұхамедов көшесі, 22-үй.

(Базар аялдамасындағы Орал қалалық мешіті)Тел: 8 (7112) 504002Факс: 8 (7112) 504002Ұялы тел: 8 702 480 8020, 8 701 379 6834

Нұр-Мүбарак университетi – Елi- мiздегi жоғары бiлiмдi имамдар, исламтанушылар, дінтанушылар, араб және ағылшын тілі маманда-рын даярлайтын бiрегей оқу ор- дасы. Оқу орнында Египет пен Қазақ- станның бiлiктi доктор-профессор-лары, мамандары сабақ бередi.

Университет студенттерiне Египет- тің ЖОО-да курстардан, машықтану-дан өтуге, магистратура мен докто- рантурада бiлiмiн тереңдетуге, ғылым- мен айналысуға мүмкiндiк жасал-ған.

Бакалавр- «5В021500 – Исламтану» (ерлер

және қыздар бөлiмi)- «5В020600 – Дiнтану»- «5В011900 – Шет тiлi: екi шет

тiлi» (араб-ағылшын тiлдерi және ағылшын-араб тiлдерi)

Сырттай бөлім- «5В020600 – Дiнтану» (Екінші жоға-

ры білім).Жоғары оқу орнынан кейінгі

білім:Магистратура- «6M021000 – Шетел филология-

сы»;- «6М020600 – Дінтану»- «6М021500 – Исламтану»Докторантура- «6D021500 - Исламтану» - «6D020600 – Дiнтану»

- «6D021000 – Шетел филология- сы»

Исламтану мамандығына түсуші талапкерлерден құжаттар 20 мау- сым мен 1 шілде аралығында қабылданып, 2-7 шілде аралығын-да Құран, Ақида-фиқһ ілімдері бойынша шығармашылық емти-хан тапсырады. 17-23 шілде ара-лығында Қазақстан тарихы мен қазақ тілінен кешенді тестілеу өт- кізіледі. Басқа мамандықтарға кешен- ді тестілеу және ҰБТ-дан өту балын жинаған талапкерлер қабылдана-ды.

Керекті құжаттар• Өтініш;• Аттестат немесе диплом (түпнұс-

қа);

• 3x4 мөлшердегі 6 фотосурет;• 086-У үлгісіндегі медициналық

анықтама;• 063 үлгідегі егілу туралы анық-

тама;• Жеке куәлік көшірмесі.Сондай-ақ Исламтану мамандығы-

на түсетіндер үшін наркология- лық, психотерапиялық диспансер- ден анықтама және сотталмаған-дығы туралы куәлік талап етіледі.

Алматы қаласы, әл-Фараби даңғылы 73, «академиялық қала-шық» аялдамасы.

Тел.: 8 (727) 302-09-40, 302-09-34. Факс: 8 (727) 302-09-30.Сайт: www.nmu.kz E-mail: [email protected].

«Нұр-Мүбарак» талапкерлерді шақырады!ТАЛАПКЕР-2014

«Батыс Қазақстан облысының ауыл шаруашылығы басқармасы» ММ «Инновациялық тәжірибені тарату және енгізу жөніндегі қызметтер»

бағдарламасына өтінім берушілер арасында іріктеу жүргізілетіндігі туралы ХАБАРЛАМА

«Батыс Қазақстан облысының ауыл шаруашылығы басқармасы» ММ «Ин-новациялық тәжірибені тарату және енгізу жөніндегі қызметтер» бағдар- ламасына өтінім берушілер арасында іріктеу жүргізілетіндігі туралы хабарлайды.

Инновациялық жобаларды іріктеу АӨК мына салалық бағыттары бойынша іске асырылады:

1) өсімдік шаруашылығы (оның ішінде өсімдіктерді қорғау және карантин);2) мал шаруашылығы және ветеринария;3) ауыл шаруашылығын механикаландыру;4) ауыл шаруашылығы өнімдерін қайта өңдеу.Өтініш беру мерзімі: осы хабарлама ресми жарияланған күнінен бастап 10 жұмыс

күні.Байланыс телефондары: 8(7112) 51-06-47.Мекенжайы: Орал қаласы, Қасым Аманжолов көшесі, 75, 207-бөлме.

Батыс Қазақстан облысының білім басқармасы «Орал өңірі» газетінің 2014 жылғы 13 мамырдағы №51-52(19971) жарияланған бос лауазымдарға орналасуға ашық конкурсының хабарландыруындағы «Конкурс Қазақстан Республикасының Мелекеттік қызмет істері агенттігі төрағасының 2013 жылғы 19 наурыздағы №06-7/32 бұйрығымен бекітілген мемлекеттік әкімшілік лауазымдарға орналасуға конкурс өткізу және конкурс комиссиясын қалыптастыру қағидалары негізінде жүргізіледі» деген азат жолынан кейін «Конкурс комиссиясының отырысына байқаушыларды қатыстыруға жол беріледі» деген сөйлеммен толықтыруды енгізеді.

кеРуен сАРАйБейсенбі, 15 мамыр 2014 жыл24 [email protected]

Енді оқырмандарға zhaikpress.kz сайтына кіру үшін ұзақ сілтемені терудің қажеті жоқ. Ол үшін ұялы телефоныңыздағы камераны газеттегі штрих-кодқа бағыттасаңыз болғаны.

«Орал өңірінде» QR-код

Құттықтаймыз!

Айнұр НАЗыМГЕРЕЙҚыЗы, сізді бүгінгі 30 жасыңызбен құт- тықтаймыз! Кез келген шәкір-тіңізге ғана емес, әріптестеріңіз-ге де үлкен мейірбандықпен қарап, салиқалы ана ретінде әрқашан қолдау көрсетіп, ақыл- шы ұстаз ретінде кемелді кеңес-тер беруге қажымағаныңыз үшін, бойыңыздағы барлық бағалы қасиеттерді ұрпаққа аманат ету-ге тырысқаныңыз үшін сізге зор ілтипат пен ықыласымыз-ды білдіреміз. Деніңіз сау болып, ұл-қыздарыңыздың қызығын көріп, ұрпақ тәрбиелеуде қанатыңыз талмай, биік шыңдарға көтеріле беріңіз демекпіз. Еңбегіңіз жанып, мерейіңіз үстем болсын! Жанұяңызға амандық, жаныңыз-ға тыныштық, зор бақыт тілейміз!

Игі тілекпен: «АТиСО» колледжінің 2013 жылғы түлектері 735-топ қыздары

Теректі ауданы Подстепный ауылының тұрғыны досымыз Ажғали Батырбайұлы СӘЛІМ- БАЕВТы ердің жасы – 50 жасы- мен шын жүректен құттықтай-мыз!

Сізге зор денсаулық, осы өмір- дің қуанышына бөленіп жүре бе-руді тілейміз.

Құтты болсын 50 деген жасыңыз,Аман болсын әрқашанда басыңыз.Бейнет көрмей, қызығы мол өмірдеӘлі талай асулардан асыңыз.

Игі тілекпен: достарыңыз

Жаңақала ауданы Қырқопа ауы- лының тұрғыны сүйікті атамыз Жасен-ғали ҚАЙыРғАЛИҰЛыН мерейлі 85 жасымен шын жүректен құт-тықтаймыз!

Ата, тойың құтты болсын арайлы,

Барлық адам сізді асылға балайды.Немерелер барлығымыз жұптасып,Тойымызды көруіңізді қалайды.

Құттықтаушылар: бала-келініңіз Болат-Балым, немере қыз-күйеу балаларыңыз

Қайрат-Толқын, Генадий-Гүлдана, Айшат, Бақытжан-Ұлмекен,

Жанар, шөберелеріңіз

Жәнібек ауданы Жәнібек ауылы- ның тұрғыны қадірлі де құрметті Ерболат Аязұлы АЯЗОВТы пайғам- бар жасы – 63-ке толуымен шын жүректен құттықтаймыз!

Құтты болсын зейнеткерлік жасыңыз,

Қуаныштың кемерінен тасыңыз.Әрқашанда мықты болып денсаулық,Қажымастан жүзден әрі асыңыз!

Құттықтаушылар: жақсыбайлық құда-құдағиыңыз Рахматолла-Гүлсара, қыз-күйеу

балаңыз Сағындық-Гүлфия, жиендеріңіз Саят, Саяна, Сабира

Бөрлі ауданы Киров ауылының тұрғыны бірімізге аяулы анамыз, бірімізге әжеміз Орынша ҚАЙыР- ғАЛИЕВАНы 70 жас мерейтойы-мен құттықтаймыз! Деніне саулық, отбасына амандық тілейміз.

70 жасың болсын бақыт баянды,Біз тілейміз ұзақ ғұмыр саялы.Шаңыраққа періштелер

қонақтап, Ақ тілектер қабылдансын аялы.

Құттықтаушылар: бала-келіндеріңіз Жұбатыр-Гүлжан, Нұрболат, қыз-күйеу балаларыңыз

Серікбай-Мариям, Роза, Берік-Райса, Азамат-Әлия, немере-жиендеріңіз

Бөкей ордасы ауданы Бөрлі ауылының тұрғыны аяулы анамыз Уасила Құбайқызы ШАМПАЕВА- Ны мерейлі 50 жасымен құттық-таймыз!

50 жасың құтты болсын, анашым,

Сіз біз үшін асқар биік дарасың.Көрмеші енді бұл өмірдің

наласын,Алла арттырсын ғұмырыңның бағасын.

Өмір саған әжімдерін салуда,Өткен күндер жылжып артта қалуда.Бақытты бол, бақытты бол, анашым,Лайықсың сен бақытты болуға.

Ізгі ниетпен: қыз-күйеу балаларыңыз Лена-Дәулет, Альбина-Бекет,

Бұлбұл-Айбек, Мөлдір-Мирас, Динара, жиендеріңіз Аружан, Дана, Әліби, Айсен

Мүшәйра тақырыптары:1. «Қазақтың Қайраты» - ақын туралы өлең.2. Ақ Жайық, Нарын құмы туралы өлеңдер.3. Еркін тақырып. Мүшәйраға қатысушылар аталған тақырыпқа сәйкес бұрын еш жерде жарық көрмеген үш

өлеңін ұсынады. Авторлар өлеңдерінің электронды және қағаз түріндегі нұсқасына толық аты-жөндерін, өздері жөніндегі дерек-мәліметтерді қоса жазып, 2014 жылдың 1 қыркүйегіне дейін тапсырулары тиіс.

Мүшәйраға жас ерекшелігіне қарамастан, еліміздің кез келген азаматы қатыса алады. Бас жүлде - 100 мың теңге. Сондай-ақ бірінші, екінші, үшінші жүлде және ынталандыру

сыйлықтары беріледі. Жеңімпаз-жүлдегерлер дипломдармен, ақшалай, бағалы сыйлықтармен марапатталады.

«Тұңғыш», «Жанар», «Айнамкөз», «Сақара», «Шапағат», «Сәске», «Құбажон», «Жарық дүние» сынды жыр жинақтарын оқырман қауымға ұсынып, әлем әдебиетінің жауһарларын ана тілімізде сөйлеткен ақын Қайрат Жұмағалиев 2009 жылдан өмірінің соңына дейін «Жайық Пресс» ЖШСында қызмет істеді.

Айтулы ақынның әдеби мұрасын кеңінен насихаттау мақсатында «Жайық Пресс» ЖШС Батыс Қазақстан облыстық мәдениет, мұрағат және құжаттама басқармасымен бірлесіп мүшәйра өткізбек.

Өлеңдерді мына мекенжайға жолдау қажет: 090000, Орал қаласы, Мұхит көшесі, 57/1, 2-қабат. Байланыс телефондары: 8 (7112) 51-25-80, 50-30-14,

email: [email protected].

Белгілі ақын қайрат Жұмағалиевтіңшығармашылығына арналған республикалық

«армысың, айналайын, ақ Жайығым!» атты ақындар мүшәйрасы

Суреттегі - QR-код. Ноутбуктердің веб-камерасы немесе ұялы телефон-ның фотокамерасы бұл штрих-код арқылы сізге ақпаратты өте тез қол-жетімді етеді. «Орал өңірін» оқи оты-рып оның сайтынан бейнегалерея-ларды көргіңіз келсе, басылымның архивінен мақалалар іздегіңіз келсе, дәл осы QR-код қажетті парақшаға жол сілтейді.

Ол үшін Сіз:1. Ұлы телефоныңызға арнайы бағ-

дарлама орнатуыңыз керек. 2. Сол бағдарламаны іске қосасыз. 3. Камера нысанын QR-кодқа бағыт-

таңыз.Одан әрі бәрін бағдарламаның өзі

атқарады.

QR-кодты тани алатын бағдарла-малар:

Symbian OS V9 жүйесі үшін - Kaywa reader, QuickMark

Windows Mobile жүйесіне - Quick-Mark, I-Nigma

Mobile Mac OS X үшін (Apple iPhone, Apple iPhone 3G) - iMatrix

Mobile Java жүйесі үшін: Kaywa reader, I-Nigma

Android жүйесі үшін – «Сканнер штрих- кода» бағдарламасы

IOS үшін: Scan, QrafterWindows жүйесі үшін - QuickMark

Облыстық дене шынықтыру және спорт басқармасынан түскен мәліметке қарағанда, аталмыш біріншілік Тәжікстанның Худжанд қаласында өткен еді. 68 келі салмақта өнер көрсеткен Владаның бапкері - Асқар Досжанов.

Айта кету керек, осы чемпионат

кезінде төрешілер мен бапкерлер үшін семинар ұйымдастырылды. Соның қорытындысы бойынша БҚО-дан бірінші рет Қуаныш Қайыровқа каратэ-додан халықаралық дәреже-дегі төреші атағы берілді.

Елжан ЕРАЛЫ

Батысқазақстандық спортшы Влада Подмарева каратэ-додан Орталық Азия чемпионатынан күміс жүлдемен оралды.

Каратэшінің күміс жүлдесі

Орал Онiрі №53

Documents

Transcript of Орал Онiрі №53