اغ م ا

م د ال کیچ د ام ستان ک نو

سو محصول دی د دسا

ايپ لسرخي : بيا خسرو

ه جامه رو او کشافانو انو د سودا و استعمارچ د ه لور مخه ک کوم وخت چه ل د ختی

ه او ورو ا او اف - وک ه آس ا ک ورو ل س ن ک خ ه ډیر ،سلط ه نو مهارت

قا ه غرض ءد استعمار د ام سلط الند ،او استح او تفر د تجز ک هیوادو يتر استعماری

است د وړاند اره يس ینو ، بیولو له ه مرسته او بو مح د و او ډ س مو دا ی خل

قا چه ې،ک يجوړ لو ط ا د خ اره د استعمار س ي مقاصد وړاند ياو استعمار و د ساتلو له

له بو خ د او النو ته غاړه ک رو شومو ل ارتقا . د زمايد استعمار ــــخ خ ه تار دو ه ت

اوه اوه او له ېله یو .س ته دوام ور ری دو ز ــــخ پرمخت د استعمار د عمر د لن خوا د تار

ه ډیرخوا ه الند چاال ي استعمار هم ل اثرات و هیوادونو يه خ تل ک ش ول غو . ن

ر تمامه ۍد ن ه انو له د استعمارچ ه خ ه او هغه وع ک ستانو ال ه ام ه ج دوهمه ل

قا ک .شوه ا او اف د شول م ه آس ه وار آزادی او ،نهضتونه ډیر او شد لوا خهندوستان وار

د ده ېوره ته ور ن و ،ک ای تر ه غر ک ه ( ت خوا شنلزم (مل اندام ن م بری يال

ه د ته وموند او ما ه وخت چه استعمار . ه ېپوه شو چه وروسته تر د ېاړ ک کوالی

ا ه له اص ب و ډلو ته خ ل الس جوړ ک ه خ لو همهغو نهضتونو م د چه تل ،نو خ

ل ی و ک ه مقا ه عجب اساس او لوی هیوادونه ېالس ورک د چارو وا و،د دوی مالت ک

ل او ه ک ل ينو دا ی تج اند. یو له هغو ،هیوادونه جوړ ک ــــخ د هغو نوم نه پ چه تار

ه شو ب اساس تج ه عجب او غ خه چه ه ،هیوادونو شل هندوستان و چه و برخو وو

ه اند شو. ال ستان او غر د يبن اند ا ستان نوم د غر يپنجاب او سند ا

و ا دغه دوه ودل شو او ب ستان اسال ک ا ه د د یوه هیواد د اد شو او ه نامه ېدولت

ستان او ا ه د ه یو غ س صورت اره د دوه يډول د استعمار طب دولت اغراضو له

ه يعسکر ق او غرب قشلو ه ه برخه چه ،من ته را ک د هندوستان

لونو ه نظا ک وروسته و ون پور د س ل شوه او غر يت ه نظا برخه وت غداد ک د

وطه يپور ه واقع م ت ستان موجود ا له چه د و،و ق او غ وا طب غ ک شوه. هر

ه وه که له ډیره ل ام ه قا او استح ه ډیر ،د ه او غ قانو ح ر ينو دا ی ډول

ور عال ــــخ او جغرا چه نه ې،شو وت يور ت، ثقافت ژ م له ف د تار له حیثه او نه د مل

لو حق درلوده. دا عال نو له خاور چا د ت ارت و - يد خه ع ستان چه د . دا عال ېتو

ادی ه نامه ستان و ي،تو د ج او ک ه دوران چه د استعمار د اوج او تر يد هغه

نو له ا يمعاهدو له الر غ حقو ی شدد او د خه جال -ېخاور ص د ستان يشوافغا

نو د يد ع سل ۍپ شل . کوم وخت چه شن -فد ډیر مشهور اصل من دی

Self- determination ه او صله وک نوشت د تعینولو ف ل له مقاطعه خپلهه اساس د خ

ه ه اعالن ک ستان او هندوستان ستان هم د تار ،ا قو له نو افغا د م عال د دوی دا ادعا تای

ه ستان استعمار ک وخت ېه د ،ک ا ه حقو يد ه داد انو لو حام منو د خ پونو وا س پر

ه وع ک ه ؛ک سفسطه اث له ه م نو خاوره مون ته تانه او د ل چه اته ک و را

ه ،ده ست له تو ه بنا د و قراردادو خ ش س خوانیو م ت دعوا کولهد ، ان د الحاق د حقان

ه ه د له ان دوه مسلمان ورو تانه او پنجاب ل چه ستان چه دد ي،و ا ه ېنو ملحوظاتو

تون او پنجا ،ړ شوی دیجو بنا ه د د ک کور دی. دادی مون ه مقاله ېمش یو ک لن د پورت

ل غواړو: ه ل اب یو ه انو ادعا

اث ه د ک ه حقوقو مسئلهد م ه ه لن ډول حث دی. ل ک برخه ېډیر لوی دومره و

دا ک ،غواړو وول او د توارث حق هغه وخت پ اث پ ه ي،چه م د ا د ذوال چه مال موروثه

ووو ،اساس اث پ ه اساس د م ون ت وه حق ن ا د کوم ت . که يداخل شوی و ک مل

ه خاوره او دد نو ی دا اصل د اند يخاور ېچ دونکو و يه اوس اث ،تطبیق ک ورو چه م نو

وون ه هی وخت ع پ ز نو د خاور د هی حقو ک ان اد د ه ب د ياصل يد ذوال

نو خاور دعوی که چه د ل درلود يکوالی له ،خ اته هی نه نه ده

ت ېشو ه مل زانو ه اساس د ان دو له دا چه دا خاوره داخله ک چه د وخت د ت .

چا د کوم حقو له او ه ون له ه ک ک م ت زانو ته تمل ی ددوی مقصد ېان نه ده. که چ

ونونه و ندمک ي،هغه ت ه الهور او ک شو ک چه ل شو يد يالسل ا د دیورند تحم ې او

ادو ً ېدا معاهد يمعاهده ت نه لر حقو خو اص که چه د الهور معاهده د شاه شجاع ي،ماه

ه شو ه ت سن زانو او رنج ه هغه وخت ک ل حا ه دا ،وه يله خوا له ان چه شاه شجاع

عکي ل شو د یوه مخل ه د ياو ث ه ح ی و ېمعاهد ېشاه ک ک چه هغه د حقوقو له ،السل

ستان د خاور م ت نه درلود چه د افغا اره يهی صالح ه و ون امضا ک ک او خل ي،کوم ت

ذ او اجرا ېکه چه د معاهد د دواړه متعاهدین د معاهد ءد تنف ا اره ت ېل د امضا کولو صالح

. يولر

ندمک نو ه زانو له خوا عقوب خان او ان ندمک معاهده د ام محمد امضا ک ای د

ه وخت ېمعاهد ېدد ،شوه زانو له خوا اس شوی ک د امضا عقوب خان د ان ام محمد

اند خه خ خ چه ح له ،و ه هندوستان يوتلو حق هم نه درلود او د یوه بند يد د

ده و چه که چ .ته بیول ک ه وک نه دو او دا پو ه دا قضاوت لوستونکو ته پ یوه ياوس

طو الند معاهده تر دا له خوا محکوم و يامضا ک يا م او ي یوه خوا بند ،يچه یوه خوا حا

ت ولر له خوا د بندیوان حی ا هم کوم حقو دا ي؛او ه ب ت ولر یوه معاهده ا يماه ؟ آ

مکه او د ، یوه معاهده کوالی دا ه دو ه چه یوه ت ن اوس ه مل داخل ک د چا

؟يک

مه کومه معاهده چه هغه وکوالی ت ورداخله ک ، در ه مل زانو نو خاوره د ان د ي،د

ا الند یورند معاهده د حقوډد يده. که چ یورند معاهدهډ له ياصولو تر ر هغه هم ، و

ت لر چه ې،و يموجود ې معاهد يی نور مخک ېیورند له معاهدډکه چه د ي،ع ماه

لوا ستان خ ستان یوا ک ه وخت ېیورند د معاهدډد ،وه ېغصب ک د افغا کور افغا

لوا لوا اند ،درلوده خ است د هند د برطانو خ ده ياو س هغه زور ،حکومت له خوا اداره ک

اند پر ېمعاهد ېچه دد ستان ه افغا ستان يوخت ت چه د افغا اچول شوی و او هغه عدم رضا

وول شوی دی ېمعاهد ېله خوا دد ه وخت ز ،د امضا ی يهم ان د ک است مدارانو تای . س

اند یو يکه چ سلط هیواد ه تحت د او زور له يه معاهده د یوه مسلط قوت له خوا د تهد

ل يالر ه عادالنه او حقو ي،تحم ا هغه ت ولر آ ې له یو ېدغه معاهد و ي؟؟ که چ ياصل

لوا ستان د خ ه له خوا او د افغا سو يخوا تر غور الند ج طالن تر ېمعاهد ېنو دد ،ون د

شته ېد ل ل او ثبوت ه د معاهداتو د لغوه المل که چه د ب ،لوی دل ه اساس ج حقوقو

سوخولو آخر د وه او نه د کو ،چاره ده ياو م زانو ذوال نو خاوره نه د ان له چه د حقو هر

ه شو ېمعاهد ه دوی خر دل ه مت زان ،وه ېه اساس د کوم ق ه ان ه کوم حق هغه نو

وو اث پ ه م ا دا ؟؟ ل چا ته دای آ اث او مال يژوندی و چه ،ک م

ستا ا ی من وا ؟؟؟ که چ ان مسلمانان د ، وا تانه او پنجاب ه ي چه ستان د دین ا او

ستان پور ،اساس جوړ شوی دی ا ه تانه د ل يا ل دا هم کوم معقول او حقو ، وت دل

دای له دا ، ک خه محروم هس خ له يچه یو ولس د ينه کو که چه دین ه

ه ن ي.ک نو چه نه یوا ک ۍمون ه د ژ ی د ډیر مسلمانان و لچر یووا هم لر ل ي، او

انته جال ملیتونه د ستان ي.لر م او جال هیوادونه او وا يخو هر یو ا ه دین چه نو د

لیونه مسلمانانو ي،د یووا ادعا کو ت م ل ه ستان و ،هم موجود دی ک د هندوستان ا

ه د الحاق ادعا ؟ وينه کو د هغو د الحاق ادعا ا ستان له اندون له ا ا -کوالی؟ له ب

ستا م ، دا وا ن زمام لرو ا ن ف نو د یو ر ل الحاق اعالن پر چه ه خ ستان ا اساس له

ستان دا ادعا هم صدق نلر ا ی دی. د ار يک م نه مخ يکه چه له اج فرن لوا ک ر د بنو د خ

ه نظر ک ونیول د ا ون ه شمول ، ت و ولو خل نو د هغه وخت د هغه وخت ،چه د

ا قانو ی و او د نحکومت هغه ص ک ک شنو له ډیرو راډیو ۍالس ل ، خه اعالن وشو س

ه صله وک نوشت د تعی ف ل نو د خ ستان غواړ .چه ا او نه هندوستان. يتانه نه

ه اسال ت غواړ تانه آزاد ل جمهور ه الس ه چه وا ي،اصولو بنا خ . يو ک د عوامو

ای

له ست ۱۳۳۸س تام -ا ۱۹۵۹س

ب: ع . ق . فضــ ه و ترت ت

21-04-2020