foi;sh2019 ud¾;= 1503 foi;sh ljrfha l;djljrfha l;dj fiakd o

44
foi;sh mq j;a i`.rdj 2019 ud¾;= 15 fygg Tìk lDIsl¾udka;hla

Transcript of foi;sh2019 ud¾;= 1503 foi;sh ljrfha l;djljrfha l;dj fiakd o

Page 1: foi;sh2019 ud¾;= 1503 foi;sh ljrfha l;djljrfha l;dj fiakd o

foi;shmqj;a i`.rdj

2019 ud¾;= 15

fygg Tìk lDIsl¾udka;hla

Page 2: foi;sh2019 ud¾;= 1503 foi;sh ljrfha l;djljrfha l;dj fiakd o

cd;sl jl=.vq wruqof,a remsh,a ñ,shk 628l uQ,H m%;smdok u; uykqjr uy frday,g wkqnoaê; j bÈlrk ,o

jl=.vq frda. iyk i;aldrl yd iqnidOk uOHia:dkh ckdêm;s ffu;%Smd, isßfiak uy;d w;ska miq.shod ^25&

ck;d whs;shg m;a flreKd'

wdrlaIl rdcH wud;H rejka úchj¾Ok uy;d ckudOH leìkÜ fkdjk wud;Hjrhd f,i miq.shod ^25&

ckudOH wud;HdxYfha§ jev ndr .kq ,enQfõ uyd ix>r;akfha fi;a msß;a iÊ®dhkfhka wk;=rejhs'

Page 3: foi;sh2019 ud¾;= 1503 foi;sh ljrfha l;djljrfha l;dj fiakd o

01 foi;sh2019 ud¾;= 15

19

35

15

21

foi;sh2019 ud¾;= 15

ljrfha l;dj

09

31

23

03

11

27

fygg Tìk lDIsl¾udka;hla

40

ueo rg miqlr W;=rg

yqiau .kakbvla keoao@

ch udj;g msúisolqKq wm%sldkq ixpdrh

.u oskk z.ïfmr<shZ

È<s÷lu msgqolsk iskud is;a;u

jyf,la l;d lrhs

.Õk ;rKhg zrdjKd IZ

bkaÈhdj - mdlsia;dkhfkdikaiqka

jrd;ekak ylalsoiq/fla

wjuka fkdlrkq

Page 4: foi;sh2019 ud¾;= 1503 foi;sh ljrfha l;djljrfha l;dj fiakd o

lDIs úma,jhg w; ;nuqixialdrl uKav,hÿ' w' 011 - 2513757úoHq;a ;emE, - [email protected]ÞyeÍfï wxYhÿ' w' 011 - 2515759$ È.=j - 232

WmfoaYl ixiAldrlkd,l l¨jejrcfhA m%jD;a;s wOHlaI ckrd,a

wëlaIK ixiAldrl;s,lr;ak ,shkmgne`os

ixiAldrlÿñkao w¨;af.or

ksfhdacH ixiAldrlud,d u,aldka;s mrK.uf.a

iyldr ixiAldrl iy fidaÿm;afvdk,aâ fiAkdër

ks¾udK ie,iqïoñka; .=Kr;ak

PdhdrEm ixialrKh rE rgd iy ljr ks¾udKhixÔj fm;a;djvq

úfYaIdx. f,aLlfhdawdkkao chisxy

ks,qmq,a m%shxlr fmf¾rd

YHdud ikaOHdkdhlf.a

kqjka ufyaIa

ldxpkd isßj¾Ok

m%jD;a;s ks,Odßks,añ‚ m%kdkaÿ

l<ukdlrK iydhpJøsld .=KfiAlr

PdhdrEm WmfoaYliqo;a is,ajd

PdhdrEm Ys,amSka,laisß iqNdIK w,aúiA

huqks rYañld

o¾Yk lreKdr;ak

;=is; pkaøl=udr

t,a' tA' frdayK

fnÞyeÍfï l<ukdlreã' fla' ú;dkf.a

uqøKhrcfhA uqøK fomd¾;fïka;=j

m%ldYkh yd fnÞyeÍurcfhA m%jD;a;s fomd¾;fïka;=j

fj¿u 42" l,dmh 05" 2019 ud¾;= 15

rcfha m%jD;a;s fomd¾;fïka;=j" 163" lsre<mk wejksõ"fmd,afyakaf.dv" fld<U 05'

[email protected]

furg lDIsl¾udka;hg jßka jr uqyqKmdkakg isÿjk jHik

fya;=fjka mj;sk rchg yd lDIsl¾u lafIa;%fha wdh;kj,g

t,a, jkafka fpdaokdjla' tfia u foaYSh lDIsl¾udka;h úkdY lsÍug

nyqcd;sl iud.ï f.k hk l=uka;%Kj, m%;sM,hla f,i hs we;eï jHik

y`ÿkajkq ,nkafka'

tfy;a" furg lDIsl¾udka;fha Wkak;sh fjkqfjka Èfkka Èk

ÈhqKqjk ;dlaIKh o Wmfhda.s lr.; hq;= hs' f.dú ck;djf.a fyg oji

hym;a lsÍfï j.lSu mejfrkafka mj;sk rchg yd úIh m:hg wh;a

rdcH wdh;kj,g hs' l,ska l,g f.dú ck;dj uqyqKmdk jHikj,g

jkaÈ uqo,a muKla ,nd §u m%udKj;a o hk mekh wo ojfia úuish hq;= j

;sfnkjd'

miq.sh jif¾ furáka jd¾;d jQ fiakd o<Uqjd nvbßÕ= j.dlr ;snQ

wïmdr Èia;%slalfha wlalr 6795la muK jkid oud ;snqKd' wkqrdOmqr

Èia;%slalfhka jd¾;d jQfha j.d ìï wlalr 27100la muK ld oud we;s nj

hs' fudKrd., Èia;%slalfha wlalr 40"000 muK jkid ±uQ fiakd o<Uqjd

.ek úúO u; bÈßm;a jQfha foaYmd,k w¾:fhka nj meyeÈ,s lreKla'

tfy;a i;H ljrla o hkak f.dú ck;djg wjfndaO lr§ug lDIs

ks,Odßkag uy;a fjfyila orkakg hs isÿ jqfKa'

rgj,a 44la mqrd me;sr .sh o<Uq jHikh ,xldfjka jd¾;d jk úg;a

iïmQ¾Kfhka u¾okh lsÍug lsisÿ rgla iu;a ù ;snqfKa keye' tfy;a

furg lDIsl¾u fomd¾;fïka;=jg we`.s,s È.= jQfha o<Uq u¾okhg lsisÿ

jqjukdjla fkd;snQ njg hs' ta jk úg;a l%shd;aul ù ;snQ lDIs ks,Odßka

wd.ka;=l fiakd o<Uqjdf.a p¾hdjka wOHhkh lr wjYH mshjr .ksñka

isáhd' tfy;a f.dú ck;djg isÿ jQ mdvqj iïnkaOfhka j.lshkakg rchg

isÿ jQfha wehs ±hs kej;;a is;sh hq;= hs' f.dú ck;dj iy lDIs ks,Odßka

w;r we;s iyiïnkaOh iy lDIsl¾u fomd¾;fïka;=fõ Wmfoia ms<sme`§u

iïnkaOfhka .eg¨ we;s njla fmfkkakg ;sfnkjd' fiakd jHdma;shg th

fya;=jla jkakg we;ehs o is;sh yels hs' wm l< hq;= j we;af;a hym;a lDIs

wd¾Ólhla rg ;=< f.dvke`.Sug kï lDIsl¾u fomd¾;fïka;=j;a f.dú

ck;dj;a tl fm<g isg .ekSug wjYH ux mE§u hs'

foi;sh 2019 ud¾;= 1502

Page 5: foi;sh2019 ud¾;= 1503 foi;sh ljrfha l;djljrfha l;dj fiakd o

03 foi;sh2019 ud¾;= 15

ljrfha l;djljrfha l;dj

fiakd o<Uqjd ^Fall Armyworm&

úoHd;aul kdufhka fiakd

o<Uqjd y÷kajkafka Spodoptera frugiperda hkqfjka' Spodoptera j¾.fha o<Uqjka j¾. y;rla muK

,xldfõ§ yuqjkafka jir lSmhlg

fmr isg hs' tfy;a frugiperda úfYaIh ,xldjg kjlfhla jk

w;r jeä jYfhka Ôj;a jkafka

weußld uyoaùmfha ksj¾;k

m%foaYj, hs' jeä jYfhka ydks

lrkafka ;DK l=,hg wh;a

Ydlj,g hs' tajdhskq;a nv bßÕ=

iy fida.ï ^bo,a bßÕ=& j,g jeä

ydkshla lrkjd' Bg wu;r j ù"

Wla jeks Ydlj,g;a ;j;a Ydl

j¾. wiQjlg muK ydks lrkjd'

wd.ukh

weußldfõ m<sfndaOlfhla

úÈyg fjfik frugiperda 2016 j¾Ih jk úg wm%sldkq l,dmfha

rgj,a lsysmhlg ydks l< njghs

jd¾;d jqfKa' bkaÈhdfõ yd Y%S

,xldfõ o<Uqjd me;sr we;s nj

jd¾;d jqfKa 2018 j¾Ifha§ hs' Y%S

,xldjg;a fmr bkaÈhdfõ o<Uq

jHdma;sh jd¾;d jqKd' bkaÈhdfõ

o<Uqjd isák nj jd¾;d jQ iekska

Y%S ,xldfõ lDIs ks,Odßka

o<Uqjdf.a Ôjk f;dr;=re f.dkq

lsÍula l<d' ,xldfõ§ uq,ska u

fiakd o<Uqjd yuqjqfKa wïmdfrka

yd wkqrdOmqrfhka'

wd.ka;=l o<Uqjd yuqùu;a

iu`. lDIsl¾u fomd¾;fïka;=j

l%shd;aul jqKd' .kafkdarej WoHdk

tia' tia je,s.uf.a

.kafkdarej WoHdk fnda. m¾fhaIK yd ixj¾Ok

wdh;kfha m%Odk lDIs úoHd{ ^lSg úoHdj&

fygg Tìk lDIsl¾udka;hla

fiakd o<Uq Wjÿr Y%S

,xldjg muKla fkdj

bkaÈhdj we;=`M rgj,a y;<sia

y;rlg muK isÿ jQ jHikhla'

fuf;la f,dalfha lsisu rgla

o<Uqjd iïmQ¾Kfhka úkdY

lsÍug iu;a fj,d keye' Bg

fya;=j f,i lDIs úoHd{hka

fmkajd fokafka o<Uqjd iq<`.

wdOdrfhka tla /hl§ lsf,da

óg¾ ishhla jqj mshdUd hk

njla'

wfma rfÜ f.dú ix.ï

fpdaokd lf<a lDIsl¾u ks,Odßka

yß yeá o<Uqjd md,kh lsÍug

Wmfoia fkdÿka nj hs' tfy;a

o<Uq jHdma;sh iS>%fhka by< .sh

fya;= iïnkaOfhka úúO woyia

m< jqfKa tlsfkldg fpdaokd

t,a, lr.ksñka'

flfia fj;;a" fiakd

o<Uqjd iïnkaOfhka lDIsl¾u

fomd¾;fïka;=fõ m%;spdrh

yd bÈßfha§ o<Uqjd u¾okhg

iQodku ljrla o hkak úuiSu

ldf,daÑ; lreKla'

Page 6: foi;sh2019 ud¾;= 1503 foi;sh ljrfha l;djljrfha l;dj fiakd o

foi;sh 2019 ud¾;= 1504

fnda. m¾fhaIK yd ixj¾Ok

wdh;kh;a tys§ bgq lf<a ukd

fufyhla' ta fudfydf;a fjk;a

o<Uqjkag fhdok lDñ kdYl

j¾. 12la fiAkd o<Uqjdg fh§ug

ks¾foaY lrkafka fiakd o<Uqjd

y÷kd .ekSfuka miqj hs' th

;djld,sl ks¾foaYlhla' wk;=re

j kshu l< lDñ kdYl j¾.

12 g fiakd o<Uqjd u¾okh l<

yels o hkak ms<sn`o m¾fhaIK

wdrïN lf<a wïmdr" fudKrd.,"

wkqrdOmqr" l=reKE., Èia;%slalj,

msysgd we;s m¾fhaIK wdh;kj,ska'

lDñ kdYl

o<Uqjd y÷kdf.k Èk follg

miq lDñkdYl j¾. fod<fya ksheÈ

/ialr lDIs úoHd{ lKavdhï

f.dú ck;dj oekqj;a lsÍfï

jevigyka wdrïN lf<a f.dú

lafIa;%j,§ hs' bka miq fiakd

o<Uqjdf.a Ôjk pl%h yd yeisÍu

we;=<;a m;%sld u`.ska f.dú ck;dj

oekqj;a lsÍug hs lghq;= lf<a'

wk;=re j lDñkdYl j¾. 12 fh§u

wdrïN lf<a f;dard .;a f.dú

lafIa;%j,ska'

i;s fol ;=kla fkdlvjd

lDñkdYl fhdod o<Uqjd u¾okh

wdrïN jqfKa l,ska i`oyka l<

Èia;%slalj,ska' ta wkqj mÍlaIKj,g

miq f;dard.;a lDñkdYl myla

Ndú;fhka fiakd o<Uq u¾okh

lrkak ;SrKh flreKd'

;jÿrg;a o<Uqjd u¾okh i`oyd

taldnoaO m<sfndaO md,khg wkq.;

ùug ffcj md,kh" fN!;sl

md,kh" ÿgq jydu úkdY lrk

whqre yd f*drfudak W.=,aa iú lsÍu

jeks l%u wOHhkh lr i;s fol

;=kl ld,hla mqrd f.dú ck;dj

±kqj;a lrñka m<d;a uÜgñka

ks,Odßka fhduq lr fufyhqï Èh;a

jqKd' lDIsl¾u wud;HdxYfhka

uqo,a jeh lr lDñkdYl ,nd§ula

o isÿ jqfKa b;d blaukska fiakd

o<Uqjd u¾okh lr .ekSug hs'

i,Uhd

o<Uqjd ?g .uka lrk

i<Ufhla úÈyghs y`ÿkd.kak

mq`Mjka fjkafka' ÿUqre j¾Kfhka

hq;a" fikaá óg¾ 4la muK m<,e;s

i,Uhdg iq<f`.a wdOdrfhka

lsf,daóg¾ 100la muK mshdUd hdfï

yelshdj ;sfnkjd' rd;%shg mshdUk

i,Uhd ì;a;r oukafka;a rd;%sfha

hs' nvbß`.=j,g jeä leue;a;la

we;s fï i,Uhd rd;%sfha§ Ydl

m;%fha ì;a;r odkafka fmdl=rla' ta

;=< ì;a;r 100la 200la ;sfnkjd'

tla i,Uhl=f.a wdhq ld,h i;s

;=kla muK jqj;a ta ld,h ;=<

jdr oyhla muK ì;a;r ±óu isÿ

lrkjd' ì;a;rj,ska t<shg tk

lSghd nvbß`.= m;% b;d blaukska

iQrd lEul=hs olakg ,efnkafka'

m;%fha u;=msg isák lSghd l%ufhka

j¾Okh jk úg m;% yryd fjk;a

Ydlj,g udre ùu ksÍlaIKh

lrkak mq`Mjka' wk;=re j j¾Okh

jQ o<Uqjd Ydlfha by<g f.dia

f.dnhg ßx.d .kakjd' j¾Okh

jQ o<Uqjkaf.ka tla i;l= fyda

fofokl= muK hs tla Ydlhl

jdih lrkafka' fofokl= tlg

isàula olakg ,efnkafka b;d

l,d;=rlska' ;u j¾.hd u wdydrhg

.ekSu fiakd o<Uqjdf.a tla úfYaI

,laIKhla'

f.dnh ;=<g we;=`Mjk o<Uqjd

wxl=r fldgia iy j¾Okh jk îc

fldgia ld ±óuhs isÿ lrkafka'

f.dnfha ie`.ù isák o<Uqjdg

;sfnkafka lr, ;=<g;a ßx.d

.ekSfï yelshdjla' o<Uqjdf.a

yej ye,Sfï wjia:d yhla

;sfnkjd' tys wjidk wjia:d

lDñkdYl j¾. fÞ<y

lDñkdYl j¾. my

Page 7: foi;sh2019 ud¾;= 1503 foi;sh ljrfha l;djljrfha l;dj fiakd o

05 foi;sh2019 ud¾;= 15

4" 5 ;=< nvbß`.= lr, we;=<g

ßx.d isàula ±lsh yels hs' Bg

fmr wjia:d ;=fka§ u o<Uqjd

isákafka msg; ksid w`M fyda

fldfydU ødjKh fyda lDñkdYl

fhÿjfyd;a úkdY fjkjd' Bg

wu;r j l=vd l=re,a,kag yd bô

l=reñKshkag;a o<Uqjd f.dÿre

jk wjia:d ;sfnkjd' tfy;a ta

ish¨ ;¾ck we;af;a o<Uqjdf.a uq,a

wjia:d ;=fka muK hs' nvbß`.=

lr,g ßx.d .;a miq wdrlaIs;

hs' lDñkdYl fld;rï fhÿj;a

o<Uqjdg ydkshla fkdue;s j

Ydlhg isÿjkafka úYd, ydkshla'

fï o<Uq úfYaI jeäfhka wdydr

.kakd w;r jeäfhka u<my

lsÍula lrkjd' Ydl mÍlaIdjl§

,S l=vq fuka o<Uq u<my olakg

fiakd o<Uqjd w¨;a m<sfndaOlfhla'

ta ksid jHikh jeä jqKd' iajdNdúl

i;=rkag;a o<Uqjd y`ÿkd .ekSu m%udo

jqKd' fï ksid B<`. lkakfha j.djg

hkak l,ska ffcj úoHd;aul md,kh

.ek wjOdkh fhduq lsÍu hs lghq;= l<

hq;af;a' iuyr lDñ úfYaI o<Uqjdf.a

ì;a;rj,g b;d ydkslr hs' ;j;a iuyr

lDñ úfYaI lSghdg ydkslr hs' we;eï È,Sr

j¾. o<Uqjdg ydkslrhs' tfia y`ÿkd.;a oE

.=Kkh lr lafIa;%hg uqod yeÍu lDIsl¾u

fomd¾;fïka;=jg mejfrk j.lSula' ±kg

È,Sr j¾. folla fidhdf.k ;sfnkjd'

È,Sr fiakd o<Uqjdf.a isref¾ u ;snQ tajd

hs' ta È,Sr mÍlaIKd.drh ;=<§ .=Kkh lr

o<Uqjdg fhdod m%;sl%shdj l=ulao hkak ksÍlaIK lsÍu hs mÍlaIKd.

drfha isÿ jkafka' tfia u foaYSh j y`ÿkd.;a nelaàßhd úfYaI myla

;sîu;a m¾fhaIKj, ;j;a tla m%;sM,hla'

fiakd o<Uq úfYaI lsysmhla isáh;a jeä ydkshla we;s lrk fiakd

o<Uqjd (Spodoptera frugiperd) blaukska md,kh lsÍug f,dalh

ffjrihla y`ÿkdf.k ;sfnkjd' thska ydks lrkafka fiakd o<Uqjdg

muK hs' ta m¾fhaIK ;ju;a isÿ jkafkaa mßlaIKd.dr uÜgñka'

f.ka jQ ffjrih fiakd o<Uqjdg muKla m%;sl%shd lrk nj f,dalh

mqrd l< m¾fhaIKj,ska Tmamq ù ;sfnkjd' tlS ffjria úYd, f,i

.=Kkh lr lafIa;%hg uqod yeÍfï§ úfYaI l%ufõo w;ayod n,kak

w;HjYH hs' f.dúhdf.a lafIa;%fha§ ffjri w;ayod ne,Su id¾:l kï

uqodyeÍu .eg¨jla keye'

ta wkqj bÈßfha§ fiakd o<Uq jHikhla we;s jqjfyd;a id¾:l j

u¾okh lsÍfï yelshdj ;sfnkjd' f.dú ck;dj" lDIs ks,Odßka yd

ukd iïnkaëlrKhlska yd Wkkaÿfjka f.dú lafIa;%j,§ mÍlaIdldÍ

ùu;a u`.ska fiakd o<Uq jHdma;sh wju lr .ekSug ,efnkafka

rel=,la'

we;akï o<Uqjd tys fjfik nj

ks.ukhg tla idlaIshla' Ydlfhka

Ydlhg mÍlaId lrkafka kï

o<Uqjd úkdY lsÍu wmyiqjla

jkafka keye' o<Uqjd úkdY lsÍug

kï ì;a;r fmdl=re úkdY lsÍu;a

lrkak mq`Mjka'

fikaá óg¾ 5la muK úYd,

fjk o<Uqjd Ydlfhka ìug nei

mi isÿre lr f.dia fldaI.;

ùul=hs olakg ,efnkafka' ;j;a

wjia:dj, olakg ,efnkafka

Ydlh ;=<;a fldaI.; ùula' Bg

miq i,Ufhla njg m;a j Wvq

iq<f`.a mshdUd f.dia isÿ lrkafka

iqÿiq mßirhl h<s ì;a;r ±óula'

fï l%shdj,sh b;d blauka o<Uq

jHdma;shg m%Odk fya;=j hs'

nvbß`.= j.dj,g wu;r j ù"

Wla j.d ìï ;=< o<Uqjd olakg

,enqfKa b;d iq`M jYfhka'

nvbß`.= j.dfõ§ fuka ie`.ù

isàug fjk;a j.dj,§ o<Uqjdg

wjia:djla keye' nvbß`.= j.dj

.;aúg m%udo ù j.d lsÍu .eg¨jla'

kshu lkakhg iduqysl j ish¨

fokd nvbß`.= j.d l< hq;=h

hkak hs ks¾foaYh' nvbß`.= w;r

fjk;a fnda. j.d lsÍu b;d

hym;a' j.dj w;r rks, j¾.fha

fnda. j.dj iqÿiq hs' fnda. udrej

ms<sn`o;a ie,ls,a,g .; yels w;r

ldnksl fmdfydr Ndú;h .ek;a

jeä wjOdkhla fhduq lsÍu jeo.;a'

khsg%cka fmdfydr jeä jYfhka

fkdfh§ughs wjOdkh fhduq l<

hq;= jkafka'

u¾okh

o<Uqjka isák ;eka mÍlaId

fldg w;ska ì;a;r le`o,s iy

o<Uqjka bj;a lsÍuhs id¾:l u

u¾okh' fldfydU weg ødjKh"

w`M iy fjk;a Ydl idr j¾."

f.du" .j uq;%d wdÈh o<Uqjka isák

;ekaj,g fh§u o<Uq u¾okhg

jvd;a jeo.;a' o<Uqjd isá Ydl

fldgia m%jdykh ms<sn`o wdrlaIs;

m%Nd;a ksYdka; iyldr lDIsl¾u

wOHlaI ^m¾fhaIK&

m¾fhaIK id¾:lhs

Page 8: foi;sh2019 ud¾;= 1503 foi;sh ljrfha l;djljrfha l;dj fiakd o

foi;sh 2019 ud¾;= 1506

Wml%u Ndú; lsÍu iy o<Uqjka isá

j.dfõ fmdf<dj iS iEu o l< hq;=

hs' ta l%ufõo wkq.ukh lsÍfuka

o<Uq jHdma;sh yd ydksh wju

lr.kak mq`Mjka'

,xldj ;=< o<Uq jHdma;sh jeä

jQfha o<Uqjd ,xldjg kjlfhla

ùu ksi hs' ta wjia:dfõ o<Uq

.ykhg ys;lr WIaK;ajhla rg

;=< ;sîu;a jeä jYfhka nvbß`.=

j.d lr ;snQ ksid;a o<Uqjdf.a

jHdma;sh jeäùug fya;=jla'

iajNdúl i;=rkag fiakd o<Uqjd

y`ÿk .ekSu wmyiq ùu o<Uq

.ykh jeä ùug n,mE ;j;a tla

fya;=jla' fï jk úg nvbß`.=

j.dj wvq ù ;sîu o<Uqjd md,khg

rel=,la' ffcj md,khg ì;a;r

mrfmdaIs;hka" lSghkag ydks lrk

lDóka yd fonre j¾. iajNdúl

mßirfha fjfik nj fidhdf.k

;sfnkjd' ì;a;r iy l=vd

lSghka f.dÿrelr .kakd ul=`M

úfYaI" l=reñKs j¾. fiakd o<Uq

jHdma;sh;a iu`. jeä ù ;sfnkjd'

ta ksid iajNdúl j u o<Uq md,kh

isÿ fjkjd' Bg wu;r j fou,sÉpd

jeks l=re,a,ka o<Uqjd fidhdf.k

f.dia wdydrhg .ekSul=;a olakg

,enqKd'

w;S; jHik

o<Uqjdg wu;r j j.djg

ydks lrk fjk;a m<sfndaOlhka

´kE ;rï mßirfhka

y`ÿkd.kak mq`Mjka' oYl follg

muK by;§ w¾;dm,a j.dfõ m;%

lKskakdf.a Wjÿr ksid isÿjqfKa

úYd, j.d ydkshla' ta fudfydf;a§

;a msgrglska meñKs if;la hehs

wkqudk flreKd'

w¾;dm,a j.dfõ m;%

lKskakdf.a jHikh W.% jqfKa

kqjrt<sh wdY%s; m%foaYj, hs' m;%

lKskakdg ydks lrk lDñfhla

úfoia rglska f.kajd tod j.d

ydksh wju l<d' B<`.g mefmd,a

^.ia ,nq& j.dfõ msá ul=Kq

kshu lrkafka' fya;=j wfma j.dìï

;sfnkafka ck;dj mÈxÑù isák

wdikak ia:dkj,' ta ksid ck;djg

isÿjk ydksh wju lr.kak tfia

l< hq;= fjkjd' bkaÈhdj jf.a

rgla .;a úg wêidkaøK lDñkdYl

fhdod j.d lrkjd' ta m%Yakh ksid

wfma j.dìïj,g ydks jeä fjkak

mq̀Mjka' tfy;a Ydl jHdê úoHdj

ms<sn`o úfYaI{hka fuka u lSg

úoHdj ms<sn`o úfYaI{hka wm i;=

hs' ta ksid bÈßfha§ we;sjk ´kEu

m%Yakhlg uqyqKfokak mq̀Mjka

lshk úYajdih wmg ;sfnkjd'

wfkla ldrKh ;uhs f.dúck

fiajdj i`oyd fiajlhka n`ojd

.ekSu' wiQ .Kkaj, j.d ks,Odß-

ka lsh,d msßila isáhd' Tjqka

f.dúck;dj ±kqj;a lsÍu úêu;a j

l<d' wo foaYmd,k wêldßhg ´kE

úÈyg fiajlhka n`ojd .kak tl

.eg¨ldß hs' fï jf.a m%Yak rfÜ

lDIsl¾udka;h bÈßhg f.kshkak

.eg¨jla' tfy;a ±kg lDIsl¾u

fomd¾;fïka;=j id¾:l j jHik-

j,g uqyqK § ;sfnkjd' bÈßfha

we;s jk ´kEu jHikhlg uqyqK

fokak;a fomd¾;fïka;=jg mq̀Mjka'

wdpd¾h ms%hka; ùrisxywOHlaI

m%Odk lDIs úoHd{ ^mdxY= úoHdj&.kafkdarej

wNsfhda.hg iQodkï

fiakd o<Uqjd .ek udOHh;a

ck;dj ±kqj;a l<d' th ´ke-

jg;a jvd isÿjqKd' m%pdrh jQ ;rï

ydkshla j.djg jd¾;d fjkafka

keye' fï jk úg o<Uqjd u¾okh

ù ;sfnkjd' B<`. lkakfha nvbß`.=

j.dj fylaghd¾ 10"000lg muK

iSud fjkjd' uy lkakfha§ idud-

kHfhka fylaghd¾ 90"000la muK

j.d l<;a h, lkakfha ta ;rï

m%udKhla j.d lrkafka keye' ta

ksid o<Uq Wjÿrla we;s jqjfyd;a

Bg id¾:l j uqyqK§fï yelshdjla

;sfnkjd' ta ksid ,nk lkakfha§

Wmßufhka o<Uq md,khla we;s

lr.; hq;= hs' tfia fkdjqKfyd;a

B<`. lkakfha§ h<s;a jrla o<Uq

Wjÿrg uqyqK mdkakg isÿfõú' ta

ksid lDIs wxY ú;rla fkdfjhs

fï rfÜ j.lsj hq;= iEu wxYhla

u j.lSfuka lghq;= lsÍu hs l<

hq;af;a'

úfoia rgj, jf.a wfma rfÜ

j.d ìïj,g ;ks m%foaY keye'

lDñkdYl fhdod ´kE u Wjÿrla

md,kh lrkak úfoia rgj,j,g

mq̀Mjka' ta;a wfma rgg tfyu neye'

wms lDñkdYlj, wvq idkaøKhl=hs

Page 9: foi;sh2019 ud¾;= 1503 foi;sh ljrfha l;djljrfha l;dj fiakd o

07 foi;sh2019 ud¾;= 15

ydksh Èjhsk mqrd me;sr .shd' ta

fudfydf;a msá ul=Kdg ydkslr

lDóka Y%S ,xldfjka y`ÿkd

.ekqK;a" msá ul=Kdg muKla

ydkslrk úfYaIs; if;la úfoia

rglska f.kak,d lafIa;%hg ksoyia

lr,d msá ul=Kq Wjÿr u¾okh

l<d'

fiakd o<Uqjd ,xldfõ jHdma;

jk wjia:dj jk úg mdßißl

;;a;aj o<Uqjd Ôj;aùug iqÿiq

wdldrhg hs ks¾udKh fj,d

;snqfKa' wd.ka;=l fiakd o<Uqjd

muKla fkdj fjk;a o<Uq j¾.;a

j.d ydks isÿlrk ld,hlhs

o<Uq .ykh jeä jqfKa' óg fmr

wjia:dj,§ fuka u fiakd o<Uqjd

l%ufhka md,kh lrkak yelshdj

,enqKd'

lDñkdYl yd ffcj md,kh

lDñkdYl fkdfh¥ j.dj,

iajNdúl ffcj md,kh jeä ù

;sfnk njla ksÍlaIKh lrkak

mq`Mjka' yelshdjla ;sfnkjd kï

lDñkdYl fkdfhdod hdka;%sl

j o<Uqjd úkdY l< yels hs' th

jvd;a hym;a jqjfyd;a iajNdúl

md,khg wjYH úúO i;=kaf.a

fiajh ,nd .kak mq`Mjka'

m¾fhaIK

uyb`Mlam,a,u m¾fhaIKdh;kfha

nvbß`.= îc iïnkaOfhka mÍlaIK

isÿ lrkjd' tys§ îc m%;sl¾u .ek

jeä wjOdkhla fhduq lrñkqhs

;sfnkafka' nv bß`.= îcj,g

hï hï lDñ kdYl ñY% lsÍfuka

isÿjkafka tys .=Kh ld,hla

mej;Sfuka Ydlh wdrlaId ùula'

tfia u Ydl w;r mr;rh we;s

lsÍu" ñY% fnda. j.dj" fmdfydr"

fnda. udrej" nvbß`.= j¾. wdÈh

iïnkaOfhka mÍlaIK isÿ flrñka

;sfnkjd' o<Uqjdf.a ffcj md,kh

ms<sn`o m¾fhaaIK fï jk úg;a isÿ

lrkafka .kafkdarej WoHdk fnda.

m¾fhaIK wdh;kfhka'

mrfmdaIs;hka

o<Uqjdf.a lSghkag iy

ì;a;rj,g ydks lrk

mrfmdaIs;hka ±kgu;a y`ÿkdf.k

;sfnkjd' lDñkdYl fkdfh¥

m%foaYj,ska y`ÿkd.;a mrfmdaIs;hka

m¾fhaIK wdh;khg /f.k ú;a

we;s lsÍu;a m¾fhaIKj, tla

ld¾hhla' úúO laIqø Ôùka fiakd

o<Uqjdg ydks lrk nj;a fidhd

f.k ;sfnkjd' foaYSh j fidhd

.;a nelaàßhd" ffjriaa" È,Sr

j¾.j,ska fiakd o<Uqjdg ydks

lrkak mq`Mjka' frda.S jQ o<Uqjka

tl;= lr c,h;a iu`. wUrd

ksfrda.S o<Uqjkag fhdod m¾fhaIK

isÿ flfrkjd'

úfoia rgj,ska f.kajd .;a

ffjria j¾. fhdod o<Uq u¾okhg

wjYH m¾fhaIK isÿ lsÍfuka

woyia jkafka laIqø Ôùka fhdod

lDñ kdYlhla ksIamdokh lsÍula'

tu`.ska n,dfmdfrd;a;= jkafka

fiakd o<Uqjdg muKla ydksùula'

tfy;a iajNdúl j isÿjk fiakd

o<Uq u¾okh b;d by< njl= hs

fmfkkakg ;sfnkafka' fï jk

úg lDókaf.a isg l=re,a,ka olajd

we;slr ;sfnkafka fiakd o<Uqjdg

;¾ckhla' ish¨ u lDIsl¾u

ks,Odßka iy f.dúka we;=`M ish¨

fokd fiakd o<Uqjd .ek fï

jk úg ±kqj;a' ta ksid h<s o<Uq

jHikhla we;s ùfï m%jK;dj b;d

wju uÜgulhs ;sfnkafka'

ysfia hál=re jQ zYZ yevh yd YÍrh mqrd bÈuqKq ìì,s jeks oE l%uj;a rgdjlg msysá fiakd o<Uqjd'

Page 10: foi;sh2019 ud¾;= 1503 foi;sh ljrfha l;djljrfha l;dj fiakd o

wo wfma lDIsl¾udka;h .ek

;sfnkafka' lk.dgqjla'

tod rEmjdysksh fï rfÜ

lDIsl¾udka;h .ek jd¾;duh

jev igyka l<d' f.dúhka jf.a

u bf.k .kak <uhska tu

jevigyka kerUqjd' fndfyda foa

bf.k .;a;d' wms rEmjdysksh

biairyd b|.kafk ta jf.a oekqula

.kak'

o<Uqjdf.a Ôjk pl%h W.;a"

nqoaêu;a yefuda u okakjd'

o<Uqjdf.a uq,a wjia:dj i,Uhd'

hï rEmjdysks kd,sldjla fï

i,Uhd .ek fydh,d n,,d"

i,Uhdf.a ,laIK iÔù j

úldYkh lrkjd kï" f.dúhka

fï .ek wjOdkfhka bkakjd'

Tjqka wjOdkfhka ;shkak fï

rfÜ udOHhg j.lSula iy

hq;=lula ;sfnkak ´kE' wms fiakd

o<Uqjd .ek n,df.k bkakfldg"

wfkla me;af;ka lSvEjd tkjd'

rEmjdysksh wm oekqj;a lrkj o@

tfyu lrkafk kE' tal ;uhs uf.a

fpdaokdj' idudkHfhka Ydlhla

jefvkak uQ,øjH .Kkdjla ´ke'

wms wo lrkafk yeu uQ,øjHhla u

ridhksl fmdfydfrka ,nd§u'

fï ldrKh úoHd;aul hs' ta

ksid ;sia wjqreÿ hqoaOh bjr

l<d jf.a wdKavqfõ n,Odßka

fyda rcfha ks,Odßka fyda

oeka wjÈ fjkak ´k ld,h

yß' wfma rfÜ lDIsl¾udka;h

lshkafk;a ix.%duhla'

fï rfÜ ridhksl fmdfydr

.ek §¾> ld,hla l;d lrkjd'

fï wdKavqj .a,hsf*dfiÜ ;ykï

l<d' ;ykï l<dg miafia lsysm

fofkla oÕ,,d" fldfydu yß

;yku bj;a lr .;a;d' meje;s

yd mj;sk wdKavq jeäfhka u nr

;shkafk lDIs ridhkslj,g lsh,d

meyeÈ,s hs' wms lshkafka ridhksl

.ek ys;kak ´ke wjidk

fudfydf;a§ ñila m<uq fudfydf;a

fkfu hs'

ã' tia fiakdkdhlf.a urfKka

miq wfma yrla ndka ;sfyka lrk

foa tljr lrkak ;Skaÿ jqKd' bka

miq fyd| foaj,aj,g jf.a u krl

foaj,aj,g weíneys lr .kakd

;eklg wfma lDIsl¾udka;h

f.kdjd' wo fjkfldg wmg tajd

u; u hefmkak fj,d bjrhs'

idudkHfhka h, lkakfha

lSvE Wjÿrla tkjd lshkafka

l,d;=rlska fjk fohla' ta;a .sh

h, lkakfha lSvE Wjÿfrka wlalr

tla ,laI yeg foofyka ,laIhla

u úkdY jqKd lsh,d lDIsl¾u

fomd¾;fïka;=j;a ms<s.;a;d'

tod fmdf<dkakrefõ f.dùkaf.a

wlalr ,laIhlg hg lrmq i,a,s"

uykaish j;=f¾ .shd' tfyu kï

fomd¾;fïka;=fõ;a foaYmd,kfha;a

fïjdg j.lshk n,Odßka b,a,d

wiafjkak ´kE'

wo ks,Odßkag lDIsl¾uh

ms<sn`o wjfndaOhla keye'

m¾fhaIK iïnkaO ks,Odßka

lDIsl¾uh ms<sn`o mdGud,djla

lr,d weú;a bkafk' tod j.d

ks,Odß lsh,d ;k;=rla ;snqKd'

wo tjeks ;k;=rla keye' rfÜ

lDIsl¾udka;hg wdof¾ lrk lDIs

ks,Odßka msßil=;a bkakjd'

oeka lDIsl¾u fomd¾;fïka;=jg

neK neK b|,d yßhkafk keye'

fu;ek§ wms wjÈ fjkak ´kE'

wfma cd;sl j.lSu y`ÿkd.kak

´kE'

wms udOHhg lshkafka

kdhlhdf.a oelau fudlla o lsh,d

fidhd n,d f.dùkag fmkajkak'

fg,s kdgH mqrj,d wfma T¿

ál úkdY lrkafka ke;s j wm

oekqfuka fmdai;a lrkak' ta j.lSï

wfma udOH wdh;k bgq lrkjd kï

fï igk wmg ch .kak mq¿jka'

ljqvq,af,a ch;siai

iNdm;s" m%.;sYS,s f.dúck iïfï,kh" le|jqïlre mqkreo jHdmdrh

l=udß úl%uisxy

lDIsl¾udka;h .eklk.dgqhs

foi;sh 2019 ud¾;= 1508

Page 11: foi;sh2019 ud¾;= 1503 foi;sh ljrfha l;djljrfha l;dj fiakd o

09 foi;sh2019 ud¾;= 15

i,a,s u,a, fo.=K f;.=K

lrñka Bg ;j;a wx. tlalr

.ksñka .ïfmr<sh iy tkag¾m%hsia

YS% ,xld jevigyka fï jif¾

^2019& kj uqyqKqjrlska y÷kajd§ug

lghq;= lrk nj rch wjOdrKh

lrkjd' remsh,a ñ,shk 48"000lska

fï jif¾ tla tla ue;sjrK

fldÜGdihg fjka lsÍug kshñ;

j we;af;a remsh,a ñ,shk 300

ne.ska' fkdfndaÞ wr,sh.y ue÷f¾

meje;s úfYaI idlÉPdjlg tla

fjñka w.ue;s rks,a úl%uisxy iy

uqo,a weue;s ux., iurùr i|yka

lf<a tu jevigyka fï jif¾

ck;djg ióm jkafka miq.sh

jirg;a jvd mq¿,a j nj hs'

fuf;la uqo,a iy cd;sl

m%;sm;a;s iïmdok wud;HdxYh

fufyh jQ tu l¾;jHhg iajfoaY

lghq;= iy uyd ud¾. wud;HdxYh

tla j isàu;a úfYaI;ajhla' YS%

,xldfõ iEu .ïudkhlg u úYd,

ixj¾Okhla b;d flá lf,l§

w;alr §u ;u wfmalaaIdj nj hs

rcfha wjOdrKh lsÍu'

fmdÿ m%jdykh yd fcHIaG

mqrjeishkaf.a l, oji iqrlaIs;

flfrk w¨;a jevigyka fï

jif¾ w¨;ska Bg tlajk wx.'

fmdÿ m%jdykh foig uyck;dj

wdl¾IKh lr .ekSu tys

úfYaI;ajhla' Bg jeä myiqlï

iys; j iS>%.dó nia fiajdjla we;s

lsÍug hs fuys§ iQÞku' foaYSh

jHjidhlhkag tu wNsfhda.hg

id¾:l j uqyqK§ug Èߧu;a tys

wfmalaIdjla' Bg remsh,a ñ,shk

10la È.=ld,Sk fmd,S iyk ld,hla

iys; j ,nd §fuka rch wfmalaId

lrkafka fï jif¾§ msgráka jeä

myiqlï iys; iqfLdamfNda.S nia

r: 1000lg jvd wdkhkh lsÍug

foaYSh jHjidhlhka fm<Uùu hs'

jeäysá ksjdi wo iudcfha

t;rï jeä ie,ls,a,la fhduq

fkdjkakla' tfy;a ksrka;rfhka

tA foig ;,a¨jk YS% ,dxfla h

fcHIaG mqrjeis m%cdj wmyiq;djg

m;a fkdùug j. n,d .ekSu hs

rfÜ j.lSu' tA i|yd hs jeäysá

ksjdij, ixj¾Ok lghq;= i|yd

.ïfmr<sh jevigyk hgf;a tla

wdikhlg remsh,a ñ,shkhla fjka

flfrkafka'

<ore mdi,a rgg wkÕs

fufyjrla bgqlrk fuf;la rcfha

ie,ls,a,g t;rï ,la fkdjQ ;j;a

;lai,djla' tA nj jgyd .ksñka

tAjdfha ixj¾Ok lghq;= Wfoid hs

;j;a remsh,a ñ,shkhla Èjhsfka

iEu ue;sjrK wdikhla i|yd u

fjka j ;sfnkafka'

;dreKHh ;s%frdao r:fhka

tmsgg md fkd;eîu k.rn`o fuka

.u oskk z.ïfmr<shZ

foaY ú;a;sfoaY ú;a;s

Page 12: foi;sh2019 ud¾;= 1503 foi;sh ljrfha l;djljrfha l;dj fiakd o

foi;sh 2019 ud¾;= 1510

u .ïno o olakg ,efnk ;j;a

tla iudc w¾nqohla' Bg ms<shï

fiùfï§ rch ;SrKh fldg

;sfnkafka ±kg mj;sk ;s%frdao r:

fjkqjg w¨;ska wdrlaIdldÍ iy

mßir ys;ldó fudag¾ r: ñ,§

.ekSug ck;dj fm<Uùu' Bg

tkag¾m%hsia YS% ,xld jevigyk

hgf;a remsh,a ñ,shkhla olajd

u iyk fmd,S Kh msßkefukjd'

tA wkqj fuys§ mer‚ ;=kafrdao ßh

ndr§ fï kj r: ñ,g .ekSug

ck;djg bv ,efnkjd'

tjeks kj wx. fmr±ß

j miq.sh jif¾ fjka l<

uqo,a fo.=K lrñka fï jif¾

Èh;a flfrk .ïfmr<sh iy

tkag¾m%hsia YS% ,xld jHdmD;s

fndfyduhla ls%hd;aul fjkjd'

miq.sh jif¾ wjika udi 4

;=< YS% ,xldfõ iEu wdikhlg

u .ïfmr<sh jevigyk hgf;a

ixj¾Ok lghq;= i|yd remsh,a

fldaá 20la fjka flreKd' th

;j;a jeä lrñka fï jif¾ tla

wdikhlg remsh,a fldaá 30 neÕska

fjka lsÍug hs rch lghq;= lr

;sfnkafka'

miq.sh jif¾ .ïfmr<sh hgf;a

Èh;a flreKq jevigykaj,g tla

wdikhlg fjka flfrk uqo,

remsh,a ,laI 40la f,i fo.=Khla

njg m;a fldg ;sfnkjd'

uxudj;a ixj¾Okfha jeo.;alu

ie,ls,a,g .ksñka .%dóh ud¾.

jeä ÈhqKq lsÍug fï hgf;a tla

wdikhlg fjka flfrk uqo,

remsh,a ñ,shk 20la' ;jÿrg;a th

jHdma; lrñka fï jif¾§ w¨;ska

kd.ßl mgq uxudj;a ixj¾Okhg

tla wdikhlg ñ,shk 2la fjka

flfrkjd'

fndfyda mer‚ md,ï ixj¾Okh

fkdùu ck;djf.ka ks;r kefÕk

ueisú,a,la' tA wkqj fï jir

i|yd l=vd md,ï ixj¾Okhg

tla wdikhla fjkqfjka fjka

flfrk uqo, remsh,a ñ,shk 3la'

.ïno j fuka u kd.ßl j o ldKq

moaO;s wjysrùu ck;djg uyd

.eg¨jla' Bg ms<shula f,i ;j;a

remsh,a ,laIhla fjka lrk nj

hs .ïfmr<sh kshuqjkaf.a woyi'

rcfha läkï ixj¾Ok jHdmD;s

hgf;a ñka fmr f.dvkexjqj o

iq¿ iq¿ wvqmdvq ;ju;a mj;sk

bÈlsÍïj, mej;sh yels hs' tA i|yd

úfYaIfhka fï jif¾ .ïfmr<sh

jevigyka hgf;a fjka flfrk

uqo, remsh,a ñ,shkhla' tA"

ikSmdrlaIl myiqlï jeä ÈhqKq

lrñka mdi,aj, lS%vd myiqlï

by< kexùug fï jif¾ tla

wdikhlg ,nd§ug kshñ; remsh,a

ñ,shk 2g wu;r j'

j.d ìï wdYs%; c, iïmdok

jHdmD;sj,g fï jif¾ tla

wdikhlg remsh,a ñ,shkhla fjka

flfrkjd' fï ld¾hh flfrkafka

±kgu;a ls%hd;aul kj;u c,

fhdackd l%u 10"000 jHdmD;shg

wu;r j' tys§ fï jif¾ j;=lrfha

tla wdikhlg c, myiqlï by<

kexùug remsh,a ñ,shk 2 ne.ska

fjka fldg ;sîu;a úfYaI;ajhla'

we;eï wd.ñl ia:dkj,g

n,Yla;shg wÞ< j udisl j

,efnk ì,am;a f.jd ±óu

.eg¨jla' tjeks wd.ñl

ia:dkhlg remsh,a ,laI 5 ne.sska

rch .ïfmr<sh hgf;a fï jif¾

fjka flfrkafka tA tA ia:dkj,

wvla jev ksu l< jHdmD;s fõ

kï tAjdfha jev ksulr .ekSug

;j;a remsh,a ,laI 3la fjka

lrñka'

<Õ u msyssá rcfha nexl= YdLdfõ

tkag¾m%hsia YS% ,xld ljqkagrfhka

fï ms<sn| f;dr;=re ,nd.; yels

w;r .ïfmr<sh ixj¾Ok jHdmD;s

iïnkaOfhka m%dfoaYSh f,alï

ld¾hd, uÜgñka fuka u m%foaYfha

foaYmd,k kdhl;ajh iuÕ

idlÉPd fldg m%;s,dN fkdmudj

,nd .ekSug uyck;djg yelshdj

;sfnkjd' tu jevigykaj,

wvqmdvq" jxpd - ¥IK isÿ jkafka

kï fkdmudj tA iïnkaOfhka

uqo,a wud;HdxYh ±kqj;a lsÍug

lghq;= lsÍug yels ùu;a b;d

iqúfYaIS lreKla'

kqjka ufyaIa chúl%u

Page 13: foi;sh2019 ud¾;= 1503 foi;sh ljrfha l;djljrfha l;dj fiakd o

11 foi;sh2019 ud¾;= 15

ixj¾Ok ls%hdj,sh fõ.j;a

j isÿ ùfï§ rgl há;,

myiqlï l%uj;a j j¾Okh ùu o

w;HjYH ldrKhla f,i hs y÷kd

.efkkafka' úfYaIfhka u fuys§

úêu;a yd ld¾hlaIu m%jdyk

l%ufõohla ilia ùu o b;d

jeo.;a' fï i`oyd wjYH jkafka

ld,Sk wjYH;djkag .e<fmk uyd

ud¾. moaO;shla ilia ùu hs'

ñka jir lsysmhlg fmr olaIsK

wêfõ.S ud¾.h iy fld<U

lgqkdhl wêfõ.S ud¾.h

ielfikafka fmr lS ld,Sk

wjYH;djg iß,k uyd ud¾.

moaO;shla YS% ,dxlsl ck;dj

fj; Wreu lr§fï W;alDIaG

mrud¾:h we;sj hs' fï wêfõ.S

ud¾. ks¾udKh ùu ksid bka

fmr mej;s ;;a;ajhg jvd myiq

.ukd.uk ls%hdj,shlg wjldYh

ie,iS ;sfnkjd' tfia u NdKav

m%jdykfha§ isÿ jk wkjYH

m%udoh j<lajd .ksñka läkñka

wdrlaIdldÍ j iy ld,h ksis

mßÈ l<ukdlrKh lr .ksñka

tA ld¾hhka lr .ekSug o miqìu

ks¾udKh ù ;sfnkjd'

fï m%jdyk myiqj rg ueo

Ôj;a jk ck;djg iy W;=f¾

Ôj;a jk ck;djg o ,nd§fï

wruqKq we;sj hs W;=re wêfõ.S

ud¾. jHdmD;sh y÷kd .efkkafka'

uQ,sl ie,iqïj,g wkqj YS% ,xld

rch úiska fuh y÷kdf.k

;sfnkafka m%uqL;d jHdmD;shla

f,i hs' tA wkqj uQ,sl wÈhf¾§

th werfUkafka uOHu wêfõ.S

ud¾. jHdmD;sh f,i jk w;r

tuÕska m%Odk .ukdka;hka

folla fj; hs fï wêfõ.S ud¾.h

bÈflfrkafka' fuys m<uq wÈhr

bÈflfrkafka fld<U isg uOHu

m<df;a w.k.rh jk uykqjr

olajd bÈfjhs' tfia u tys wfkla

.ukdka;h ft;sydisl oUq,a,

k.rh lrd Èfjkjd'

úfYaIfhka u uOHu m%foaYh

n,d fï wêfõ.S ud¾.fha

.ukdka;h fhduq jqj o tu

ud¾.h ieliSfï jdish iuia; YS%

,dxlslhkag u ,efnk iqúfYaIS

jrm%idohla f,i y÷kd.; yels

hs' tA wkqj fï kj uOHu wêfõ.S

ud¾. jHdmD;sfha bÈlsÍï isÿ

lrkafka wÈhr 04la hgf;a hs'

lsf,da óg¾ 37l ÿrlska hq;a m<uq

wÈhf¾ bÈlsÍï isÿ flfrkafka

lvj; isg óß.u olajd hs' fojeks

wÈhr hgf;a óß.u isg l=reKE.,

olajd bÈlrk fldgfia È. lsf,da

óg¾ 39'29la' tfia u fmd;=yer isg

.,f.or olajd bÈlrk fldgfia

ueo rg miqlr W;=rg

Page 14: foi;sh2019 ud¾;= 1503 foi;sh ljrfha l;djljrfha l;dj fiakd o

foi;sh 2019 ud¾;= 1512

ÿr m%udKh lsf,da óg¾ 32'5la'

fuys wjidk wÈhr f,i lsf,da

óg¾ 60'3l ÿrla bÈflfrkafka

l=reKE., isg oUq,a, olajd'

fï jif¾ wjidkh jk úg

fuys fojeks wÈhr jk óß.u isg

l=reKE., olajd fldgi bÈlr

wjika l< yels jk nj hs tys

jHdmD;s wOHlaI mS' fudayka i|yka

lrkafka' tA wkqj lsf,da óg¾

39'29l ÿrlska hq;a fuys fhdað;

bÈlsÍfï ud¾. m:h kd.ßl

m%foaY uÕ yßñka m%Odk jYfhka

ysia bvï yryd .uka flfrkjd'

tf,i ckdlS¾K fkdjk ysia

bvï fï jHdmD;sh i|yd f;dard

.ekSug fya;=j mdßißl yd iudÔh

n,mEu wju lsÍu nj o jHdmD;s

wOHlaIjrhd i|yka lrkjd'

fï wêfõ.S ud¾.h

bÈflfrkafka ux ;Sre 04la f,i

hs' th fomig ux ;Sre 02l ne.ska

bÈ fjkjd' tfia u fojeks wÈhr

hgf;a óß.u isg l=reKE.,

olajd bÈflfrk fldgig

wka;¾ yqjudre uOHia:dk 4la

wh;a fjkjd' tA" óß.u" kdl,.

uqj" oïfndlal yd l=reKE.,

hk wka;¾ yqjudre uOHia:dk

hs' óg wu;r j uOHu wêfõ.S

ud¾. jHdmD;sfha 03 jeks fldgi

hgf;a bÈlsÍï lghq;= isÿ flfrk

fmd;=yer yqjudrej (Pothuhera System Interchang) uÕska wêfõ.S

ud¾.h yryd .uka .kakd jdyk

kqjr - l=reKE., yd fld<U

foig yqjudre ùug myiqlï i,id

fokjd'

fï fojeks wÈhf¾ uq¿ jHdmD;s

úhou remsh,a ì,shk 160'8la

muK ^nÿ rys;& fj;ehs wfmalaId

flfrkjd' tys bÈlsÍu i|yd jk

fldka;%d;a;=j tla meflachlg

lsf,da óg¾ 10la muK jk fia

meflac 04la hgf;a hs msßkud

;sfnkafka' fuys§ cd;sl ;r.ldÍ

ñ, le|ùï ls%hdj,sh hgf;a

foaYSh fldka;%d;alrejkaf.ka

uQ,sl yjq,a jHdmdr 04la hgf;a

;r.ldß ñ, le`oùï uÕska bÈlsÍï

fldka;%d;a;=j o foaYSh WmfoaYk

yjq,a jHdmdrh fj; WmfoaYk

fldka;%d;a;=j o msßkud ;sfnkjd'

fï jHdmD;sfha isú,a

bxðfkareuh bÈlsÍï i|yd

fldka;%d;a msßkeóu remsh,a ì,shk

137'1la f,i hs i|yka jkafka'

tfia u WmfoaYk fldka;%d;a

i|yd remsh,a 2"243" 400"892la iy

weußlka fvd,¾ 5"861"284la jeh

flfrkjd' uyd ud¾. yd ud¾.

ixj¾Ok wud;HdxYh hgf;a

ls%hd;aul fï jHdmD;s fldgfia

bÈlsÍï lghq;= isÿ flfrkafka

ud¾. ixj¾Ok wêldßh uÕska' fï

i|yd jk bÈlsÍï fldka;%d;a;=j

,nd § ;sfnkafka udi 30la i|yd

hs' tA wkqj 2017 ckjdß ui bÈlsÍï

wdrïN flreKq w;r tu bÈlsÍï

lghq;= 2019 cq,s udih jk úg

wjika lsÍug hs kshñ;'

Page 15: foi;sh2019 ud¾;= 1503 foi;sh ljrfha l;djljrfha l;dj fiakd o

13 foi;sh2019 ud¾;= 15

ks¨mq,a m%shxlr fmf¾rd

fï fojeks wêfõ.S ud¾. jHdmD;sh

hgf;a bÈ flfrk uq¿ ÿr m%udKh

;=< yuqjk úYd, m%udKfha md,ï

ixLHdj 12la' tfia u wêfõ.S

ud¾.h by<ska yd my<ska .uka

lrk fldgia 42la iy fndalal=

130lska o th iukaú; hs' tfuka

u iïmQ¾Kfhka u .;a l, óg¾

10"421la jk fldkalS%Ü lKq u;

Èfjk ud¾. fldgia 36lska iukaú;

±jeka; ixj¾Ok jHdmD;shla f,i

hs fuh ls%hdjg kexfjkafka' ;j o

lsf,da óg¾ 39'29la jQ fï fldgi

i|yd uyck iqj myiqj yd wju

mdßißl n,mEula t,a, jk mßÈ

tkï wêfõ.S ud¾.h bÈlsÍu

fya;=fjka c, .e,Sï jeks ;;a;ajhka

md,kh jk mßÈ fuys lafIa;%

l<ukdlrKh isÿ lr ;sfnk

w;r tys§ m%foaYfha uyck;djf.a

woyia úfYaI ie,ls,a,lg fhduq lr

;sfnkjd'

fï ud¾.fha ix×" i,l=Kq

yd ÈYd mqjre cd;Hka;r iïu;

m%ñ;Skag wkqj fhdokq ,nk

w;r wka;¾ yqjudre uOHia:dk

i|yd m%udKj;a wdf,dal iemhqï

ia:dmkh lrk nj hs jHdmD;s

wOHlaI ù' fudayka mjikafka'

fuys Wmßu Odjk fõ.h mehg

lsf,da óg¾ 100la' tfia u tu

fõ. iSudj ;=< .ukdka;h

lrd iqjmyiqfjka yd blaukska

wdrlaIdldÍ j .uka lsÍfï myiqj

we;s lsÍfï wruqKq uq,alr f.k

tys bÈlsÍï isÿ flfrkjd' tfia

u mqoa.,hka uÕska ls%hd lrjk

yd iajhxlS%h j uqo,a wh lrk

ljq¿ iys;j hs tys ish¨ wka;¾

yqjudre uOHia:dk ia:dmkh

flfrkafka'

tfia u fmr iqÿiqlï ,;a foaYSh

fldka;%d;alrejkaf.ka we;s lr

.kakd ,o yjq,a jHdmdr iuQy

y;r u fojeks wÈhf¾ bÈlsÍï

fldka;%d;a;=jg ,nd § ;sîu

o úfYaI;ajhla' tuÕska foaYSh

fldka;%d;a iud.ïj, wêfõ.S

ud¾. bÈlsÍfï m%ùK;ajh f,dalhg

úoyd olajñka foaYSh fldka;%d;a

iud.ï i|yd cd;Hka;r ms<s.ekSula

,nd§ug yels fjkjd' tu yjq,a

jHdmdr y;frys m%Odk yjq,alre

f,i lghq;= lrkafka bÈlsÍï

l¾udka; ixj¾Ok wêldßfha

(CIDA) uyd ud¾. bÈlsÍfï

úfYaI{;dj ms<sn| CS2 fYa%‚fha

±kg ,shdmÈxÑh ,;a iud.ï'

fojeks jHdmD;s wÈhr i|yd

bvï w;am;a lr .ekSu 1950

wxl 09 ork rcfha bvï w;alr

.ekSfï mk; ^460 wêldßh& wkqj

ud¾. ixj¾Ok wêldßh úiska

isÿ flfrkjd' tA" óß.u" w,õj"

kdrïu," fmd,a.yfj," ùrUqf.or"

l=reKE., yd u,a,jmsáh m%dfoaYSh

f,alï fldÜGdi wdjrKh

jk mßÈ' tu bvï i|yd jkaÈ

;lafiarej isÿ flfrkafka

;lafiare fomd¾;fïka;=fõ

;SrKh wkqj hs' tys§ tu bvfï

fjf<|fmd< ñ, fyda tu

w;am;alr .ekSfuka isÿ jQ lsishï

ydkslr n,mEulg f.jk jkaÈh

;SrKh lsÍu zbvï w;alr .ekSï

yd m%;sia:dmk lsÍï lñgqjZ

(LARC) uÕska isÿ flfrkjd'

fï bvï w;am;a lr .ekSfï

ls%hdj,sh uÕska w;alr .ekSug

wfmalaIs; y÷kd.;a bvï fldgia

m%udKh 4705la' tuÕska n,mEug

,la jk ´kEu mqrjeishl=g

fhdað; jkaÈh m%udKj;a fkdjk

wjia:dfõ§ tA ms<sn| lreKq bÈßm;a

lr w.;Ska wju jk mßÈ ish¨ u

md¾Yajhka tlÕ jk jkaÈ uqo,la

,nd§ug lghq;= flfrk nj o

fuys§ i|yka l< hq;= lreKla'

wêfõ.S ud¾.h bÈflfrkafka ux ;Sre

04la f,i hs' th fomig ux ;Sre 02l ne.ska

bÈfjkjd' tfia u fojeks wÈhr hgf;a óß.u isg l=reKE., olajd

bÈflfrk fldgig wka;¾ yqjudre uOHia:dk 4la wh;a fjkjd' tA" óß.u" kdl,.uqj" oïfndlal

yd l=reKE., hk wka;¾ yqjudre uOHia:dk hs

Page 16: foi;sh2019 ud¾;= 1503 foi;sh ljrfha l;djljrfha l;dj fiakd o

foi;sh 2019 ud¾;= 1514

jir 1948 § fida,anß

fldñIka iNdfõ

ks¾foaYj,g wkqj rcfha m%jD;a;s

fomd¾;fïka;=j ia:dmkh lr

;snqK;a tys lghq;= úuOH.;

lsÍu isÿjkafka bka jir 50la

.; jQ miqj hs' tA" 1999 jif¾§

tjlg ckudOH wud;Hjrhd

jQ ux., iurùrf.a ixl,amhlg

wkqj Èia;s%la udOH tAll

msysgqùu;a iuÕ'

rch uÕska ls%hd;aul lrk

ixj¾Ok jevigyka ms<sn| j

Èia;s%lal uÜgñka uyck;dj

±kqj;a lsÍu;a rch úiska Èia;s%la

uÜgñka ls%hdjg kxjk ixj¾Ok

jevigyka ms<sn| j f;dr;=re

ksje/È j uyck;dj fj;

,nd§u;a tjlg Èia;s%la udOH

tAll msysgqùfï m%Odk wruqK hs'

óg wu;r j m%dfoaYSh jYfhka

lghq;= lrk udOHfõ§kag

rch fjkqfjka wjYH myiqlï

i,id §u;a Tjqkaf.a lghq;=

iïnkaëlrKh lsÍu;a fuf,i

Èia;s%la udOH tAll msysgqùfï§

n,dfmdfrd;a;= jQ ;j;a wruqKla'

fï wdldrhg Èia;s%la udOH

tAllhla ia:dmkh lsÍfï§ m%jD;a;s

ks,Odßhdg wu;r j leurd

Ys,amsfhla" ùäfhda leurd Ys,amsfhla

yd ld¾hd, ld¾h iydhl jYfhka

jQ iaÓr ks,OdÍ uKav,hla fuka u

wjYH ish¨ há;, myiqlï iys;

iukaú; wx. iïmQ¾K m%dfoaYSh

udOH tAllhla ks¾udKh lsÍug

n,dfmdfrd;a;= jqj;a úúO fya;=

ksid tA woyi id¾:l jQfha keye'

fï ksid w¨;ska n|jd.;a m%jD;a;s

ks,Odßka 24la iuÕ Èia;s%la udOH

tAll 24l lghq;= m%dfoaYSh uÜgñka

wdrïN jQfha jir 2000 fmnrjdß

udifha §' t;eka mgka fï olajd

úúO wvqmdvqlï yd ndOd ueo jqj;a

ish lghq;= yels Wmßufhka isÿ

lsÍug tA udOH tAllj, ks,Odßka

lghq;= lr ;sfnkjd'

tfia jqj;a j¾;udkfha§ wm

isákafka úoHdfjka" ;dlaIKfhka

fmdfydi;a ish¨ foa äðg,alrKh

fjñka mj;sk f,dalhl'

ckudOHj, wjYH;dj yd iSud

wìnjñka iudc udOH iS>%fhka

bÈßhg meñK ;sfnk hq.hl' fï

ksid udOHhg iïnkaO j lghq;=

lrk ish¨ fokd udOHfha j.lSu

yd ld¾hNdrh ms<sn| j kej; jrla

is;d ne,Sfï wjYH;djla o u;= ù

;sfnkjd' tA wNsfhda.j,g id¾:l

j uqyqK§ug kï Èia;s%la udOH

tAllhla o wjYH myiqlïj,ska

iu;a úh hq;= hs' tA iïnkaO

há;, myiqlï mq¿,a úh hq;= njg

újdohla o keye'

tA wkqj miq.sh 2019 fmnrjdß

ui 20 jeks Þ remsh,a ñ,shk 12

g jeä jákdlñka hq;= w;HjYH

udOH WmlrK Èjhsk mqrd msysá

ish¨ udOH tAll fj; fnÞ §u

isÿ flreKd' tA" uqo,a yd ckudOH

wud;HdxYfha fcHIaG w;sf¾l

f,alï ru‚ .=Kj¾Ok" j¾;udk

rcfha m%jD;a;s wOHlaI ckrd,a

kd,l l¨jej" ysgmq m%jD;a;s

wOHlaI ckrd,a kS;s{ iqo¾Yk

.=Kj¾Ok hk ks,Odßkaf.a

m%Odk;ajfhka fomd¾;fïka;=

Y%jKd.drfha§'

YHdud ikaOHdkdhlf.a

w¨;afjkÈia;%slaudOH tAll

uvl,mqj Èia;%sla m%jD;a;s ks,Odß ù' Ôjdkkaoka fj; rcfha m%jD;a;s wOHlaI ckrd,a kd,l l¨jej úiska udOH WmlrK ,nd ÿka wjia:dj'

Page 17: foi;sh2019 ud¾;= 1503 foi;sh ljrfha l;djljrfha l;dj fiakd o

15 foi;sh2019 ud¾;= 15

f,dj m%:u Ñ;%mgh f,i

b;sydi.; jQfha 1895

m%xYfha ¨ñfha fidfydhqrka úiska

ks¾udKh l< flá Ñ;%mgh hs'

jd¾;d Ñ;%mgh f,i ye¢kafjk

fvdlshqukagß hkak m%p,s; jQfha

fcdaka .sh¾ika úiska frdnÜ

*a,ey¾áf.a zfudakdz kue;s

Ñ;%mgh i|yd tu jok Ndú;

lsÍu;a iuÕ hs' 1922 frdnÜ

*a,ey¾á ks¾udKh l< kdkqla T*a

o fkda;a m%:u ks, jd¾;d Ñ;%mgh

f,i ms<s.efkkjd'

bka oYl lsysmhlg miq

Y%S ,xldfõ jd¾;d Ñ;%mg

ks¾udKh wdrïN flreKd' 1948

iema;eïnrfha wdrïN flreKq

rcfha Ñ;%mg wxYh uÕska

1949 fmnrjdß ui 4 jeks Èk

meje;ajqKq ksoyfia m%:u ixj;air

Wf<, w<,d ieliqKq ñks;a;= 20l

jd¾;d Ñ;%mgh furg ks¾udKh jQ

m<uq jd¾;d Ñ;%mgh f,iska

ms<s.efkkjd' §¾> ld,hla

mqrd úúO úIh m: Tiafia jd¾;d

Ñ;%mg ks¾udKh flreKq w;r 80

oYlfha rEmjdysksfha wd.ukh;a

iuÕ jd¾;d Ñ;%mglrKh o

l%ufhka wNdjhg .shd'

f,dj fndfyda rgj, jd¾;d

Ñ;%mglrKh" jD;a;dka;

Ñ;%mglrKh fia u ckms%h

l,djla' j¾;udkfha uhsl,a

uqj¾" ñÉ l,ska" we,ka f,duelaia"

f*âßla jhsiauka" YS,d fkúkaia"

yhsï f.!ß" w,s lisñ" pd,aia

*¾.ika" fcydfk fkdõcdhsï"

T,sj¾ iafgdka jeks jd¾;d

Ñ;%mglrejkaf.a ks¾udK iqúfYaI

jd¾;d Ñ;%mg f,i ms<s.efkk

w;r fndfyda úg iïudkhg o md;%

fjkjd'

rcfha Ñ;%mg wxYh ks¾udKh

l< jd¾;d Ñ;%mg yefrkakg

furg iskudlrejka b| ysg

jd¾;d Ñ;%mglrKfha ksr; jqj o

jD;a;Suh jYfhka tys ksr; jQ

iskudjiskudj

úIaKq jdiq

È<s÷lu msgqolsk iskud is;a;u

Page 18: foi;sh2019 ud¾;= 1503 foi;sh ljrfha l;djljrfha l;dj fiakd o

foi;sh 2019 ud¾;= 1516

njla olakg keye' tfy;a jd¾;d

Ñ;%mgh ;u wd;au wd;au m%ldYk

udOHh njg m;a lr.;a YS% ,dxflah

;reK wOHlaIjrhl= wmg

yuqfjkjd' Tyq úIaKq jdiq' Tyqf.a

ld¾hNdrh ù we;af;a f,dj jgd

ießirñka úúO úIh Tiafia jd¾;d

Ñ;%mg ks¾udKh lsÍu hs'

Tyqf.a kj;u jd¾;d

Ñ;%mgfha úfYaI ±laula miq.

shÞ meje;ajqKd' zyEkaâ*q,a T*a

,SõiaZ kï tu Ñ;%mgh i¾fjdaoh

Y%uÞk jHdmdrh yd tys kdhl

tA' à' wdßhr;ak uy;df.a oYl

yhl iudc fufyjrg Wmydrhla

f,i ks¾udKh jQjla' i¾fjdaoh

jHdmdrh f,dj mer‚ u yd

úYd,;u uyck jHdmdrhla' 1950

oYlfha w.Nd.fha .=rejreka yd

YsIhka msßilf.a isyskhla f,i

Wm; ,o ìï uÜgfï jHdmdrhla

jQ th wE; .ïìïj, ck;djf.a

È<s÷lu msgq±lSu i|yd úYd,

fufyjrla isÿ l<d' i¾fjdaoh

jHdmdrh w.hk f,dj mqrd

isák fndfyda úoaj;=ka fidhd

.sh úIaKq Tjqkaf.a u; ±laùï o

fï Ñ;%mgfhka bÈßm;a lsÍug

W;aiql ù ;sfnkjd' b;d ixúê;

rEm Ndú;djla Tiafia fn!oaO

o¾Ykfha isoaOdka;o leáfldg

.ksñka" jD;a;dka; Ñ;%mghl fuka

l,d;aul j zyEkaâ*q,a T*a ,Sõia

ZÑ;%mgh bÈßm;a lrkakg Tyq

iu;a ù ;sfnkjd'

j;aufkys úIaKq jdiq f,i

kdulrKh jqj o Tyqf.a ienE

ku isßiquk ,shkf.a ls%IaKr;ak

hs' oYl lsysmhlg by; foi;sh

iÕrdfõo udOHfõÈhl= f,i

lghq;= l< Tyq ±kaùï m%pdrl

wdh;k lsysmhl u msgm;a rplhl=

f,i o fiajh l< wfhla' úIaKq

furg iudch ;=< ;yjqre jQfha

furg ix.S; lafIa;%hg z>gïZ

kue;s ;d, jdoH NdKavh yqre

l< mqoa.,hd f,iskq hs' bkaÈhdj

.dkaO¾jhkaf.a mdrd§ihla' úIaKq

>gï jdokh yeoErefõ bkaÈhdfõ

m%lg >gï jdol .=rel=,hlska'

úlakq úkhla rdï kue;s uyd

ix.S;{hd hgf;a >gï jdokh

m%.=K l< Tyq tu .=rejrhdf.a

ms%h;u isiqjd o jqKd' miq j f,dj

mqrd ixpdrfha fhÿKq úIaKqf.a is;

jd¾;d Ñ;%mglrKhg we§ .sfha fï

ixpdrj,§ hs'

bkaÈhdfõ wOHdmkh ,o iufha

;u wei .egqKq o<s;ajreka fyj;a

l=,ySkhka ms<sn| Ñ;%mghla

ks¾udKh lsÍug Tyq mshjr

.;a;d' z.dkaëia Ñ,aârkaZ kï tu

jd¾;d Ñ;%mgfhka úuid ne¨fKa

bkaÈhdfõ fjfik o<s;ajrekaf.a

ÿlaÅ; Ôú;h ms<sn|j hs' nyq

jd¾.sl" nyq wd.ñl yd nyq NdIsl

bkaÈhdkq iudcfha o<s;a hkq

iqúfYaIS msßila' l=,j;=ka úiska

mxpuhka" yßckhka yd wkagpn,aia

jeks kïj,ska y÷kajk fudjqka uy;aud

.dkaê ye¢kajQfha yßckhka f,iska'

tys wre; zfoúhkaf.a orefjdaZ hkak hs'

bkamiq Tyq YS% ,xldfõ 30

jirla mqrd meje;s fnÿïjd§

hqoaOfha§ t,a' à' à' B' ixúOdkh

úiska n,y;aldrfhka igka ìug

f.k .sh <ud fid,aÞÿjka ms<sn|

jd¾;d Ñ;%mghla zng¾*a,hsZ kñka

ks¾udKh l<d' ksfjiska" mdi,ska

fuka u uyuÕ§ n,y;aldrfhka

/f.k f.dia ;=jlal=j w;g §

igkg hejQ <ud fid,aÞÿjka

ms<sn| wkqfõokSh l;d mqj;la

tu Ñ;%mghg we;=<;a' 2009 hqoaOh

wjika ùfuka miq h<s .ïìï

n,d .sh fï orejka ;u w;a±lSï

fï Ñ;%mgfhka fy<sorõ lrkjd'

úIaKq jdiqf.a bÈß wruqK o,hs

,dud;=ud ms<sn| jd¾;d Ñ;%mghla

ks¾udKh lsÍu hs'

Tyq ks¾udKh l< Ñ;%mg

;s%;ajh f,dj m%lg Ñ;%mg Wf<,

/ila ksfhdackh lr ;sfnkjd'

z.dkaêf.a orefjdaZ iekaähdf.da Ñ;%mg

Wf<f,a§;a zng¾*a,hsZ Ñ;%mgh

lsfhdaf;da Ñ;%mg Wf<f,a§;aa

fyd| u leurdlrKh Wfoid

iïudkhg md;%% jqKd' wvq

úhoulska ks¾udKh jQ úYsIag

Ñ;%mg f,iska Tyqf.a Ñ;%mg

f,dj kka foiska w.h lsÍug

,la jQ w;r oreKq jHikhl l;d

mqj;la iduldó j yd uOHia:

f,iska bÈßm;a lsÍu ms<sn| lÈu

WÞyrKhla f,i y÷kajñka

Tyqf.a zng¾*a,hsZ Ñ;%mgh tlai;a

cd;Skaf.a ixúOdkfha w.ehSug o

,la jqKd'

f,dj mqrd úYajúoHd, /

il isiqkaf.a wOHhk lghq;=

i|yd Tyqf.a ks¾udK mßYS,kh

flfrkjd' jd¾;d Ñ;%mglrKh

wm w;ßka .s,sfyñka mj;sk

hq.hl úIaKq jdiq yqfol,d

igkl ksr; fjñka furg jd¾;d

Ñ;%mglrKh cd;Hka;rhg f.k

hkakg ork W;aidyh w.h l<

hq;= hs'

ms%hkacka iqf¾Ia o is,ajd

Page 19: foi;sh2019 ud¾;= 1503 foi;sh ljrfha l;djljrfha l;dj fiakd o

17 foi;sh2019 ud¾;= 15

bkaÈhdkq iskudfõ uqødj

cd;Hka;rfha igyka

l< Ñ;%mgh jQfha mdf:a¾

mxpd,s ^udjf;a .S;h& kue;s

fnx.d,s iskudmgh hs' fnx.d,s

kjl;dlrejl= jQ ìN+;sN+Ika

nkaofHdamdoH 1929 jif¾§ rpkd

l< tu kjl;dj weiqßka mdf:a¾

mxpd,s iskudmgh ks¾udKh lf<a

i;Hð;a rdhs'

wmrdðf;da iy ´mq ikaid¾

kñka ;j;a iskud ks¾udK

follska hq;= ;=ka wE÷;= Ñ;%mghla

f,i ks¾udKh jQ th bkaÈhdkq

iskudfõ yerjqï ,laIh f,i ms<s.

efkkjd' mdf:a¾ mxpd,s m%o¾Ykh

jQfha 1955 jif¾ §' 1956 jif¾ ldka

Ñ;%mg Wf<, ksfhdackh l< th

Wf<f,a fyd`| u Ñ;%mgh f,iska

iïudkhg md;% jQ w;r miq j

cd;Hka;r iïudk /ilska msÿï

,enqjd' mdf:a¾ mxpd,s iskudmgfha

m%Odk pß; fol jQfha ÿ¾.d iy

´mq hk fidfydhqre fidfydhqßhka

fom< hs' ÿ¾.df.a

pß;h Wud Þia.=ma;

úiska o ´mqf.a <ud

ld,h iqî¾ nek¾ð

úiskao ksrEmKh

l<d' fï jk úg

mdf:a¾ mxpd,s

Ñ;%mghg jir 63la

jk w;r tys m%Odk

pß; folla rÕ

mE <ud k`M ks<s

hqj< jfhdajDO hs' Wud Þia .=ma;

Ñ;%mgfha rÕmdk úg wef.a jhi

wjqreÿ 12 la'

i;Hð;a rdhs Ñ;%mghla i|yd

<ud ks<shl fidhk njg wdrxÑh

f.k wdfõ rdhsf.a fuka u

Wud wOHdmkh ,o mdif,a

úÿy,am;sjrhdf.ao ñ;=rl= jQ wYSIa

n¾uka kue;a;l= úiska' úÿy,am;sjrhd

mdif,a olaI ±ßhl jQ ÿ¾.d tA i|yd

kï l< w;r miq j rdhs o weh ÿ¾.df.a

pß;hg iqÿiq hehs ks.ukh l<d'

fï jk úg Wud 75 yeúßÈ

ldka;djla' .;al;=jßhl jk

weh pß; l;d /ila rpkd fldg

;sfnkjd' tA w;r z;df.da¾ w

nfhd.%*sZ" zb,iafÜ%gâ ,hs*a T*a

;df.da¾Z" zf*%kaâIsmaia T*a ,dckia

wekaâ *S%vïZ jeks lD;s úfYaI hs'

mdf:a¾ mxpd,s Ñ;%mgh ms<sn|

l;dnyl§ m<uq jrg Ñ;%mgh

kerUQ whqre iaurKh l< weh

zzuu uf.a rÕmEïj,g i;=gq jqfKa

keye' tA;a yefuda u th w.h

lrñka l;d lroa§ mqÿu i;=gla

±kqKd' ÿ¾.d ñh hk wjia:dj iy

´mq .u w;yer k.rfha mÈxÑhg

ìN+;sN+Ika nkaofHdamdoH

yerjqul pß; folla zÿ¾.d iy ´mqz

Page 20: foi;sh2019 ud¾;= 1503 foi;sh ljrfha l;djljrfha l;dj fiakd o

foi;sh 2019 ud¾;= 1518

hk wjia:dfõ§ ug we;a;g u

we~qKd'

jir 60lg muK by; w;S;

u;l ;ju;a uf.a ys;ska neyer

fj,d keye' ÿïßh tkfldg tAl

n,kak wE;g Èj .sh yeá" f¾,a

mS,a,g lk ;shdf.k ÿïßh Yío

weiQ yeá u;la fjkfldg wog;a

mqÿu i;=gla ±fkkjd'ZZ hkqfjka

udOHg mjid ;snqKd' mdf:a¾

mxpd,s Ñ;%mgfhka miq weh fjk;a

lsisÿ Ñ;%mghl rÕmEfõ keye'

tfy;a wog;a ÿ¾.d f,dal iskudj

;=< Ôjudk hs'

ÿ¾.df.a fidfydhqre ´mqf.a

<ud ld,h ksrEmkh l< iqî¾

nek¾ðg Ñ;%mgfha rÕk úg

jhi wjqreÿ kjh hs' Tyq Ôj;a

jQfha i;Hð;a rdhsf.a ksfji

wdikakfha' Èkla iqî¾ nek¾ðf.a

ksfjig wuq;af;la meñfKkjd'

zzuf.a mshd ud id,hg le|jQjd'

wm ksfjig meñK isá wuq;a;d

fmkajd zfuhdg Thdj Ñ;%mghlg

.kak ´kE lshkjd hehs mejiqjd'

wuq;a;d i;Hð;a rdhs' ud Ñ;%mghg

iïnkaO fjkjdg mshdf.a t;rï

leue;a;la ;snqfKa keye' túg

wuq;a;d fufyu lsõjd' zñ;%hd

udj;a Tnf.a mq;dj;a wo ojfia

ljqrej;a okafka keye' ux yok

Ñ;%mgfhka fnx.d, iskudj

fjkia fõú' túg uq`M fnx.d,h u

Tnf.a mq;%hdj;a udj;a y÷kd

.ksúZ' ueks,d Ñ;%mg Wf<f,a

ud fyd| u <ud k`Mjd f,i

iïudkhg md;% jqKd' wikSm j isá

neúka iïudk Wf<,g iyNd.s

úh fkdyels jqKd' fnx.d,s rcfha

ksfhdað;hl= f,i weu;sjrhl=

thg iyNd.s jqKd' fnx.d,s rch

tA fjkqfjka i;=g m< l<;a lsis

Èfkl wmg Wmydr msÿfõ keye'˜

—mdf:a¾ mxpd,s Ñ;%mghg 50

jirla msÍu ksñ;af;ka úYd,

W;aijhla l,algd Ñ;%mg Wf<f,a§

meje;ajqKd' tA;a ug tA i|yd

wdrdOkdjla fyda ,enqfKa keye˜

iqî¾ nek¾ð mejiqfõ lk.dgq

iajrfhka mejiSh'

mdf:a¾ mxpd,s Ñ;%mgfha

rÕmEfuka miq iqî¾ nek¾ð o

Wud fuka fjk;a lsisÿ Ñ;%mghl

rÕmEfõ keye' l,a.;j;a u fï

<ud k`Mjd ms<sn| wjOdkh .s,syS

hkakg jQ w;r Tyq ms<sn| h<s

wikakg ,enqfKa 1980 § bkaähd

gqfâ iÕrdj Tyq iuÕ l< iïuqL

idlÉPdjla ksid' l,la lïy,l

fiajh l< Tyq miq j rcfha ,smslre

fiajhghs tla jqfKa' 72 yeúßÈ Tyq

±ka miq jkafka úY%du iqjfhka'

i;Hð;a rdhs

iqî¾ nek¾ð

Wud odia .=ma; ms%hkacka iqf¾Ia o is,ajd

Page 21: foi;sh2019 ud¾;= 1503 foi;sh ljrfha l;djljrfha l;dj fiakd o

19 foi;sh2019 ud¾;= 15

l`¿ cd;slhka iqÿ cd;slhka

njg m;a l< The Underground Railroad kjl;dj

;=<ska Colson Whitehead f,aLlhd fndfyda iqÿ cd;slhkag

wu;l ù .sh l`¿ cd;Skaf.a

uQ,sl whs;sjdislï ish i;a jeks

kjl;dfjkaa meyeÈ,s lsÍug

W;aidy f.k ;sfnkjd' fuh

2017 jif¾§ fyd`ou kjl;dj

f,i úpdrl meiiqug ,la jQ

kj l;djla' óg wu;r j tu

jif¾§ u weußldkq rdcH idys;H

iïudkh jk mq,sÜia iïudkh o

thg ysñ jqKd'

ld,hdf.a je,s;,dfjka jeiS

.sh ñksia whs;sjdislï iy pdß;%"

jdß;% flfrys wjOdkh fhduq

lr fmdÿ l;sldjla u;= lsÍug

f,aLlhd W;aidyf.k ;sfnk njhs

Tyqf.a kjl;dj úuik úg fmkS

hkafka' óg jir .Kkdjlg

fmr wfußldfõ lmq iy ;sß`.=

j.d lsÍu i`oyd wjYH jqfKa ñksia

Y%ñlhka' ta i`oyd fiajh lsÍug

meñKsfha ol=Kq wm%sldfjys ^jy,a¨&

l`¿ cd;slhka' fufia jy,a¨

ixl%uKh ùu ;=<ska wfußldj ;=<

úúO m%Yak W.% jqKd' th md,kh

lsÍu i`oyd j;= wêldßjreka

iy j;= ysñhkaf.a ix.uh ±ä

u¾okldÍ jHdmdrhl=hs mgka

.;af;a' fuys m%;sM,h jQfha l`¿

cd;slhka ±ä f,i lïmkhg m;a

ùu' fï jD;dka;h f,aLlhdf.a

úYsIag bÈßm;a lsÍula'

Colson Whitehead ckau ,dNh

,enQfõ wfußldfõ ksõfhda¾la

m%dka;fha§ hs' miq l, uõmshka

iu`. l=vd orejd ish kscìu

w;yer oud hkafka l¾udka;

mqrhlajk uefpiag¾j,g' Tyq

uQ,sl wOHdmkh ,enQfõ TRINITY COLLEGE ys§' miqj Wiia

wOHdmkh ,eîu i`oyd we;=`M

jqfKa HARWARD úYajúoHd,hg'

tys úfYaI Wmdêhla ,ndf.k

tu úYajúoHd,fha u ndysr

lÓldpd¾hjrhl= f,i fiajh

lsÍug Tyqg wjia:dj ysñjqKd'

miqj úYajúoHd, .=rejrhl= f,i

fjk;a úYajúoHd,j, o fiajh

lsÍug bvlv ,nd .;a;d'

úYajúoHd, Ôú;fha§ ,enQ uQ,sl

mkakrh ish ±kqu iu`. tl;=

lrf.k Tyq ish m%:u kjl;dj

f,i t<s olajkafka The Villege Voice' fï kjl;djg úYd, mdGl

ixLHdjlaa olajkafka leue;a;la'

tys m%;sM,hla jYfhka fï

f,aLlhd idys;H f,dalfha fyd`o

kjl;d ,shk f,aLlfhla njghs

m%p,s; jqfKa' iEfyk ld,hla ;=<

kjl;d lsysmhla u ,shd m< lrk

fudyqf.a fmr<sldr kjl;dj f,i

kï lr we;af;a wjidkhg ,shd

m< lrk ,o iïudkhg md;% jQ

jyf,la l;d lrhs

idys;Hhidys;Hh

Page 22: foi;sh2019 ud¾;= 1503 foi;sh ljrfha l;djljrfha l;dj fiakd o

The undergraund railroad kjl;dj'

fuys m%Odk pß;h jqfKa cora f.a

pß;h' weh uq`¿ kjl;dj mqrdu

Èj hk pß;hla' fï pß; ;=<ska

f,aLlhd wruqKq lrf.k we;af;a

iuia; l¿ cd;Skaf.a Ôú;j,g

yud .sh fÄojdplh ishqï f,i

ufkdaNdjhka ;=<ska úoHdudk

lsÍula'

cora l=vd l, ish uj iu`.

ol=Kq wm%sldfõ isg wfußldfõ

fcda¾ðhd m%dka;hg meñfKkafka

j;=j, jev lsÍug hs' weh

;reKshla njg m;a jkafka o jy,a

l`ojqrl§ hs' miq l, wef.a uj

ñh hkafka i¾mhl= oIag lsÍfuka'

Bg miqj weh jy,a l`ojqf¾

yqol,d fjkjd' tfy;a wksl=;a

jy¨ka wehg fudfyd;lg fyda

weiajeiqula jqKd' fufia ld,h .;

lrk w;r;=r hs wehg isis¾ kï

;reK jyf,la uqK.efikafka'

weh Tyq iu`. l=`Mm. ù flfia

fyda jy,a l`ojqfrka mek hdughs

iQodkï jqfKa' Èkla fudjqka

fofokd jy,a l`ojqfrka mek hk

w;r u`.§ uqrNgfhla uqK .eiS

Tyq iu`. we;s lr.;af;a .egqula'

wjidkfha uqrNghd urd oud

fudjqka fofokd mek hkjd'

ol=Kq lefrda,skd m%dka;fha

jy¨kag t;rï jofõokd fkdfok

ksid l=vd ksjila f.k j;=j,

jev lrñka fudjqka fofokd

ál l,la .; lf<a idufhka'

fudjqka ol=Kq lefrda,skd m%dka;hg

meñKs nj ±k.;a uqrNghka ol=Kq

lefrda,skdfõ§ isis¾ w;awvx.=jg

m;ajqKd' tys§ Tjqka isis¾ urd

±uqfõ we;s jQ .egqulska' cora o w;awvx.=jg f.k fcdaðhd

m%dka;hg f.k f.dia w`ÿre

isrl=áhl isrlrf.k ;nd ÿkafka

±ä o`vqjï' udi .Kklg miq weh

ksoyia lr bähdkd m%dka;fha

úYd, f.dúfmd<l fiajh i`oyd

hs msg;a lf<a' tys Èjd ? fkdn,d

fiajh lsÍug isÿjqK wehg ish

wlue;af;ka fyda fï isoaêj,g

uqqyqKfoñka fiajh lrkak isÿ

jqKd'

yÈisfha u jy,a l`ojqf¾ .skakla

we;sùfuka jy¨ka /ljrKhlska

f;drj úisß .shd' fï wjia:dfõ§

f.dúfmdf<ka mek.;a weh

wjdikdjka; f,i hs uqrNghl=g

yiq jkafka' tfy;a ±ä ù¾hhlska

Tyq ;,a¨lr oud wi, we;s ÿïßh

ia:dkhg f.dia mek hkafka

fjk;a m%dka;hlg' fï kjl;dj

È. yefrkafka tf,i'

weußldkq ckdêm;s ne/la

Tndud o .sïydk iD;=fõ§ úfõl

iqjh ú`§ug hk úg /f.k hkafka

kjl;d fmd;a 37la' thska tl

kjl;djla fï kjl;dj njhs

Oj, ukaÈr f,alï m%ldY lr

;snqfKa'

fï kjl;dj fg,s kdgl

wOHlaI BARRY úiska fg,s l;d

jD;dka;hla f,ihs ks¾udKh lr

AMAZON rEmjdysksfha úldYkh

lr ;sfnkafka' ksõfhda¾la

ghsïia mqj;amf;a úpdrlhl= jQ

KAKUTANI MICHICO woyia

m%ldY lrñka zuq`M kjl;dj mqrdu

ksrEms; jkafka l`¿ cd;Skaf.a

fÄojdplh njhs i`oyka lr

;snqfKa' The guardian mqj;am;g

úpdrhla ,shd ;snQ preston alex f.a woyi jQfha fï kjl;dj l`¿

cd;Skaf.a fõokdj u;= lrk iqÿ

cd;slhkaf.aa kjl;djla jk nj hs'

fï kjl;djg rdcH fkdjk

ixúOdkj,ska úfYaI f.!rjkSh

iïudkh msßkeóg wu;r j Man Booker iïudk wjika jghg

ks¾foaY jQ kjl;djla f,i;a

ie,flkjd' fï lreKq i,ld

n,k l, kjl;d úpdrlhkaf.a

iqnjd§ úpdr ixl,amkdjg f.dÿre

jQ úYsIag kjl;djla njhs igyka

l< yelafla'

Tnf.a ÿ

rl

;k

wxl

h - ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''

rd

Þhl

;ajh

re' 1

"536

'00$

re' 7

68'00

Tn <`.g u f.kajd .kak'my; l+mkh mqrjd wm

fj; tjkak'

mqj;a i`.rdj

ir;a wdkkao úfÊj¾Ok

foi;sh 2019 ud¾;= 1520

Page 23: foi;sh2019 ud¾;= 1503 foi;sh ljrfha l;djljrfha l;dj fiakd o

21 foi;sh2019 ud¾;= 15

bkaÈhdj úiska f,dalfha wvq

u nßka hq;a zl,dïieÜ

ù2Z (Kalamsat-V2) pkaøsldj

wNHjldY.; lroa§ Y%S

,xldj fjkqfjka zrdjKd IZ (RAAVANA-1) llaI.; ùug

iQodkï' th llaI.; ùu i|yd

ndr fokq ,enqfõ cmdk cd;Hka;r

wNHjldY uOHia:dkfhka ksid

miq.shod cmdk wNHjldY .fõIK

wdh;kh fj; th ,nd ÿkakd'

zrdjKd IZ f,i kï l<

fï pkaøsldj ks¾udKh

jkafka furg wd;¾ iS la,dla

uOHia:dkfha wëlaIKh hgf;a

;reK ks¾udKlrejka fofokl=

úiska' lgqneoao wd;¾ iS la,dla

uOHia:dkfha ysgmq wOHlaI ckrd,a

ik;a mkdjekakf.a fhdackdjla

wkqj fï iqúfYaI pkaøsldj zrdjKd

IZ f,i kï flreKd' ta rdjKdf.a

.=jka ;dlaIKh ms<sn| f,dalhg

lshd mEfï wruqfKka'

ÿ,dks ú;dkf.a iy ;re÷

ohdr;ak fï oejeka; mshjrg w;

.ikafka cmdkfha mYapdoa Wmdêh

yodrñka isák w;r;=r hs' ÿ,dks

wd;¾ iS' la,dla uOHia:dkhg

tla jkafka ;dhs,ka;fha§ úoHq;a

hdka;%sl bxðfkare ;dlaIKh

yeoEÍfuka miq hs' fmardfo‚h

úYajúoHd,fhka úÿ,s iy úoHq;a

bxðfkare Wmdêh yeoErE ;ß÷

wd;¾ iS la,dla uOHia:dkfha

m¾fhaIK bkaðfkarejrhl= f,i

fiajh wdrïN lr ;sfnkjd'

rdjKd 1 >kl pkaøsldjla'

th cube satellite f,i y÷kajk

w;r >kl pkaøsldjla hkq úYd,

m%udKfha pkaøsldjla' fuh

Classical Satellite pkaøsldjla

fkdjk w;r m%udKfhka l=vd

pkaøsldjla njhs udOH fj;

y÷kajd §fï§ wkdjrKh jqfKa'

>k fikaáóg¾ 1000l

úYd,;ajfhka hq;= pkaøsldfõ nr

lsf,da.%Eï 1'05la nj;a fujeks

pkaøsld ks¾udKh lsÍug fuka u

llaI.; lsÍug o jeh jk uqo,

idfmalaI j b;d wvq uÜgul

mj;sk nj;a úoHq;a hdka;%sl

bkaðfkare ÿ,dks i|yka l<d'

cmdk cd;Hka;r wNHjldY

uOHia:dkfha isg lsf,daóg¾ 400la

>k fikaáóg¾ 1000l

úYd,;ajfhka hq;=

pkaøsldfõ nr lsf,da.%Eï

1'05la nj;a fujeks pkaøsld

ks¾udKh lsÍug fuka u

llaI.; lsÍug o jeh jk

uqo, idfmalaI j b;d wvq

uÜgul mj;sk nj;a fuys§

úoHq;a hdka;%sl bkaðfkare

ÿ,dks i|yka l<d' cmdk

cd;Hka;r wNHjldY

uOHia:dkfha isg lsf,daóg¾

400la muK ÿßka rdjKd 1

llaI.; lsÍug hs kshñ;'

tys wju wdhq ld,h wjqreÿ

tl yudrla' tfy;a th

wjqreÿ 5la olajd mej;sh

yels njg;a úYajdih m<

lrkjd'

..k ;rKhg zrdjKd IZ

kj ksmehqïkj ksmehqï

Page 24: foi;sh2019 ud¾;= 1503 foi;sh ljrfha l;djljrfha l;dj fiakd o

foi;sh 2019 ud¾;= 1522

muK ÿßka rdjKd 1 llaI.;

lsÍughs kshñ;' tys wju wdhq

ld,h wjqreÿ tl yudrla' tfy;a

th wjqreÿ 5la olajd mej;sh yels

njg;a úYajdih m< lrkjd'

rdjKd 1 llaI.; lrkqfha

yqfola m<uq jrg ,xldj fjkqfjka

pkaøsldjla llaI.; lsÍfï

f.!rjh ,nd .ekSfï wNs,dIfhka

u muKla fkdfjhs' fuys§

wfmalaId lrk fufyhqï 05la

w;ßka Y%S ,xldfõ iy wdikak

l,dmfha PdhdrEm .ekSug hs

m%uqL;ajh ysñ jkafka' fojeks j

bÈß pkaøsldj,§ Ndú;hg .ekSug

kshñ; zf,dard fudähq,aZ ^fuh

o;a; vjqkaf,daâ lsÍu iy pkaøsldj

md,kh lsÍu i|yd fhdod .ekSug

kshñ;h& kue;s uDÿldx.h w;ayod

ne,Su;a n,dfmdfrd;a;=jla' ;j

o pkaøsld ie,iqï lsÍfï§ oekg

Ndú; jk oDvdx. l%uh fjkqjg

uDÿldx. l%uhla w;ayod n,kq

,nk w;r llaI.; lsÍfuka miq

pkaøsldj ;uka jgd lerflk

fõ.h wvq lsÍu ^active attitude stabilization& ms<sn| w;ayod

ne,Sug;a wfmalaId lrkjd' fï

w;r mDÓúfha pqïNl Yla;sh ms<sn|

wOHhkh lsÍu ;j;a wruqKla'

cmdkfha lHqIq ;dlaI‚l

wOHhk wdh;kfha ^Kyushu Institute of Technology& isg

ks¾udKh l< fï pkaøsldj ms<sn|

úfoia udOH iu`. woyia olajñka

bxðfkare ;ß÷ ohdr;ak fufia

mjid ;snqKd'

zcmdk wNHjldY .fõIK

tackaish uÕska wfma pkaøsldj

cd;Hka;r wNHjldY uOHia:dkhg

hjkjd' lshqí pkaøsld úYd,

fkdjk ksid cd;Hka;r

wNHjldY uOHia:dkhg wdydr

iy ;j;a WmlrK heùfï§ wmf.a

pkaøsldj;a tfyg heùug iQodkï

lr,d ;sfhkjd' pkaøsldj llaI.;

lrkafka cd;Hka;r wNHjldY

uOHia:dkfha isg hsZ

t<fUk wm%sfh,a udifha§

Y%S ,xldfõ wNsudkh /f.k

wNHjldY .; jk rdjKd 1

ieneúka u rgla jYfhka furg

;nk iqúfYaI mshjrla' th

ch.%yKhla f,i ye¢kaùu

iqÿiq hs' fjk;a rgj, oejeka;

m¾fhaIK lghq;=j, kdhl;ajh

fndfyda wjia:dj, .kq ,nkafka

Y%S ,dxlslhka njhs ksrka;rfhka

jd¾;d jkafka' ta iïnkaOfhka

wmg jpkfha mßiudma; wre;ska u

we;af;a Woï wkkakg wjia:djla'

ta wo fkdj fyg Èkfha Ôj;a

fjñka" mDÓúfhka tyd is;k

;reKHfha uysufhka'

zuf.a tl u wruqK ;uhs Y%S

,xldfõ isáñka u Y%S ,xldfõ

u pkaøsldjla ks¾udKh lsÍu'

talg wjYH oekqu wmg ;sfnkjd'

myiqlï kï keyeZ ;ß÷ mjikafka

tf,i'

zuf.a wkd.; b,lalh ;uhs

wNHjldY bkaðfkare ;dlaIKh

iïnkaOfhka wdpd¾h Wmdêhla

,nd .ekSu' Bg miafia Y%S ,xldfõ

wNHjldY ;dlaIKh k`.d

isgqjkakhs uu lghq;= lrkafkaZ

ÿ,dks mjikjd'

;jÿrg;a fï is;sú,s ,xldj

;=< bm§ ,xldj ;=< u ñh hk

isysk muKla fkdúh hq;= hehs wm

igyka lr ;eîug leu;shs'

ksydrd fudkrú,

bkaÈhdj úiska f,dalfha wvq u nßka hq;a zl,dïieÜ ù2Z (Kalamsat-V2) pkaøsldj wNHjldY.;

lroa§ Y%S ,xldj fjkqfjka zrdjKd IZ (RAAVANA-1) llaI .; ùug iQodkï' th llaI.; ùu i|yd ndr fokq

,enqfõ cmdk cd;Hka;r wNHjldY uOHia:dkfhka ksid miq.shod cmdk wNHjldY

.fõIK wdh;kh fj; th ,nd ÿkakd'

Page 25: foi;sh2019 ud¾;= 1503 foi;sh ljrfha l;djljrfha l;dj fiakd o

bkaÈhdj iy mdlsia;dkh w;r

fï jkúg W;aikak fjñka

we;s .egqïldÍ ;;a;ajh cd;Hka;r

jYfhka úYd, wjOdkhla Èkdf.k

;sfnk ldrKhla' Tjqka w;r hqo

.egqula mjd we;s úh yels o hk

iel ixld fndfyda fokl= ;=<

u;=fjñka we;s wdldrhla o miq.sh

Èkj, olakg ,enqKd' b;sydih

mqrdu fï forg w;r tÈßjdÈlï

;snqKq nj ryila fkdfjhs' óg fmr

o lsysmj;djla u Tjqka w;r hqo .egqï

we;s ù ;sfnkjd' 1947" 1965 iy

1999 jirj, we;s jQ hqoaO fï w;ßka

m%Odk hs'

bkaÈhdj;a mdlsia;dkh;a w;r

±ka u;=ù ;sfnk w¨;a u >Ügkh

mek ke`.=fKa miq.sh fmnrjdß

ui 14 jeks Èk ldYaórfha mq,ajdud

keue;s m%foaYfha§" bkaÈhdkq

wdrCIl fin¿ka msßila /f.k

hñka ;snQ jdyk fm<lg t,a, jQ

ìysiqKq urdf.k uefrk m%ydrh

iuÕ hs' fndaïn wgjk ,o fudag¾

ßhla fï yuqÞ jdykj, ymamjd

mqmqrejd yer ;snQ w;r fin¿ka 40

lg wêl msßila thska urKhg

m;a jqKd' miq.sh jir 30 l ld,h

;=< ldYaórfha § bkaÈhdkq yuqÞjg

t,a, jQ oreKqu m%ydrh f,i hs fuh

ie,flkafka' mdlsia;dkh ;=< isg

ls%hd;aul jk cdhsIa-b-fudfyduâ

keue;s uqia,sï igkaldó ixúOdkh

fï m%ydrh ms<sn| j.lSu Ndr

f.k ;sfnkjd' WKqiqï .egqïldÍ

;;a;ajhla mek ke`.=fKa fuu

isoaêh;a iuÕ hs' fï w;r bkaÈhdkq

nqoaê wxY mjid ;snqfKa <Õ§ u

;j;a fun÷ urdf.k uefrk m%ydr

t,a, lsÍug chsIa-b-fudfyduâ

ixúOdkh iQÞkï fjñka isák njg

f;dr;=re we;s nj hs'

flfia fj;;a we;s ù ;sfnk

fï ;;a;ajh ms<sn| j f;areï

bkaÈhdj

mdlsia;dkh

fkdikaiqka

úfoia ú;a;súfoaia ú;a;s

kf¾kaø fudaÈ bïrdka Ldka

23 foi;sh2019 ud¾;= 15

Page 26: foi;sh2019 ud¾;= 1503 foi;sh ljrfha l;djljrfha l;dj fiakd o

.ekSfï§ ±ka ld,hl isg u

ldYaórh flaJø lrf.k mj;sk

.egqï iïnkaOfhka fláfhka fyda

úuid ne,Su jeo.;a' bkaÈhdfõ

W;=re foiska msysá ldYaórfha tla

fldgila wh;a jkafka bkaÈhdjg hs'

;j fldgila mdlsia;dkfha md,kh

hgf;a mj;skjd' Ökfha md,kh

hgf;a mj;sk l=vd fldgil=;a

;sfnkjd' by; lS urdf.k uefrk

m%ydrh t,a, jqfKa bkaÈhdfõ

md,kh hgf;a mj;sk cïuq ldYaór

m%dka;h ;=< hs' fuys Ôj;a jk

nyq;rh yska¥ka fkdjk w;r Tjqka

uqia,sï cd;slhka' fï miqìu ;=<

fï m%foaYh bkaÈhdfjka uqÞf.k

mdlsia;dkh iuÕ tla lsÍfï

jEhula lf,l isg u ls%hd;aul

fjñka ;sfnkjd' by; lS cdhsIa-b-

fudfyduâ jeks uqia,sï ixúOdk

igka lrñka isákafka tA fjkqfjka'

Tjqka ±ka ld,hl mgka u tu

m%dka;h ;=< ls%hd;aul fjñka

bkaÈhdkq wdrCIl wxY fj; m%ydr

t,a, lrñka isákq ±lsh yels hs'

flfia fj;;a 14 jeks Èk t,a,

jQ m%ydrfha oreKqlu ksidu th

bkaÈhdkqjka ;=< ±ä lïmkhla

iy fldamhla cks; lsÍug fya;=

jQ nj fmkS .shd' bkaÈhdj fpdaokd

lrñka isákafka ;u rgg tfrys j

ls%hd;aul jk fujeks igkaldó

ixúOdkj,g mdlsia;dkfha iyh

ysñ jk nj hs' fï ixúOdkj,g

mdlsia;dkh ;=< isg ls%hd;aul ùug

bv § ;sîu .ek ksrka;rfhka

bkaÈhdfõ úfrdaOh mdlsia;dkh

fj; t,a, fjkjd' cdhsIa-b-

fudfyduâ jeks ixúOdkj,g

mdlsia;dk yuqÞfõ iy nqoaê wxYj,

iyh ysñjk nj;a bkaÈhdfõ

m%Odk fpdaokdjla' mq,ajdud m%ydrh

weiqfrka forg w;r ±ä wd;;shla

f.dv kef`.ñka we;af;a fï miqìu

;=< hs'

m%ydrh t,a, jqfKa bkaÈhdfõ

uy ue;sjrKh b;d wdikak j

;sìh§ ùu ksid tys n,mEu

bkaÈhdkq foaYmd,k mCIj,g

o ;Èka ±fkkakla njg

m;a j ;sfnkjd' ^ue;sjrKh

meje;afjkafka wfm%a,a-uehs

udij, hs& úYd, m%ydrhg j.lsj

hq;a;kag tA fjkqfjka f,dl=

jkaÈhla f.ùug isÿjkq we;s njg

w.ue;s kf¾Jø fudaÈ miq.sh Þ

m%ldYhla lr ;snqKd' bkaÈhdj

mdlsia;dkhg tfrys j yuqÞu h

ls%hdud¾.hla .kSúo hk ldrKh

.ek mjd úYd, wjOdkhla fhduqù

;sfnkjd' fï w;r mdlsia;dk

w.ue;s bïrdka Ldka fuhg

ál Èklg fmr mjid ;snqfKa

bkaÈhdj tjeks yuqÞuh ls%hdud¾.

hla .;fyd;a mdlsia;dkh o thg

m%;spdr olajkq we;s nj hs' trg

rEmjdysksh yryd úfYaI m%ldYhla

l< bïrdka lshd isáfha m%ydrh

t,a, l< igkaldó ixúOdkhg

mdlsia;dk rcfha iyh ,efnk

nj Tmamq l< yels idCIs lsisjla

bÈßm;a fkdlr kslrefKa ;u rgg

fpdaokd t,a, lsÍfuka bkaÈhdj

je<lS isáh hq;= nj hs' hï fyhlska

bkaÈhdkq yuqÞ mdlsia;dkhg

tfrys j m%ydrhla Èh;a l<fyd;a

mdlsia;dkh o ksiel j u thg

m%;spdr olajkq we;s nj o Tyq tys§

wjOdrKh l<d' rgj,a folu fï

jkúg kHIaál wúj,ska ikakoaO

rgj,a ùu o fndfyda md¾Yaj ;=<

fkdikaiqkalula we;s lsÍug

fya;=jla ù ;sfnkjd' tlai;a

cd;Skaf.a ixúOdkfha uy f,alï

wkaf;daksfhda .=;f¾ia o m%ldYhla

lrñka bjiSfuka lghq;= lrk

fuka foráka u b,a,Sula lr ;snqKd'

by; lS fndaïn m%ydrh t,a,

l< cdhsIa-b-fudfyduâ ixúOdkhg

mdlsia;dk yuqÞfõ iy nqoaê wxYj,

iyh ,efnk njg ;uka i;=j m%n,

idCIs we;ehs bkaÈhdj m%ldYhla

lr ;snqKd' tA idCIs we;=<;a ,smsf.

dkqjla Tjqka ilia lrñka isák

nj;a" th cd;Hka;r md¾Yaj

fj; bÈßm;a lrñka tA yryd

mdlsia;dkhg tfrys j cd;Hka;r

úfrdaOhla f.dkq lsÍug iQÞkï

fjñka isák nj;a udOH yryd

wkdjrKh jqKd' fuhg wÞ< j

mdlsia;dkh mjikafka tjeks

idlaIs we;akï tA ms<sn| j mq¿,a

mÍlaIKhla isÿ lrk f,i hs' tjeks

mÍCIKhlg iïmQ¾K iyh ,nd

§ug ;uka iQÞkï nj o mdlsia;dk

n,OdÍka m%ldY lr ;snqKd'

fï w;r mdlsia;dkhg tfrys j

fjf<| fCIa;%hg wÞ< j hï hï

mshjr .ekSug o bkaÈhdj lghq;=

lr we;s njhs jd¾;d jqfKa'

mdlsia;dkfha isg bkaÈhdjg

wdkhkh lrk ish¨ u NdKav

i|yd jk ;Sre nÿ ishhg 200

lska jeä lsÍug Tjqka ;SrKh lr

;sfnkjd' fï w;r mdlsia;dkh

o bkaÈhdfjka f.kajk NdKav

iïnkaOfhka iSud mekùu .ek

l,amkd lrñka isák neõ miq.sh

Èkj, trg udOH jd¾;d lr ;snqKd'

tjekakla isÿ jqjfyd;a thska

forfÜ u wd¾Ólhg hï n,mEula

isÿ úh yels nj ryila fkdfj hs'

bÈßfha§ hqo .egqula we;s jkq

we;ehs hk ìfhka ldYaórfha

ck;dj wdydr" bkaOk wdÈh /ialr

;nd .ekSu wdrïN lr we;s njhs

jd¾;d jqfKa' fï w;r ldYaórh

;=< bkaÈhdkq yuqÞ wxY ;r lr

we;s njo jd¾;d jqKd' bkaÈhdkq

.=jkahdkd mdlsia;dk iSudjg

.uka lr tys chsIa-b-fudfyduâ

l|jqrej,g myr t,a, lr we;s

nj;a" mdlsia;dkh o m%;sm%ydr t,a,

lsÍug mshjr .ksñka isák nj;a

jd¾;d jqKd'

ksyd,a mSßia

bkaÈhdj fpdaokd

lrñka isákafka

;u rgg tfrys j

ls%hd;aul jk fujeks

igkaldó ixúOdkj,g

mdlsia;dkfha iyh

ysñ jk nj hs'

fï ixúOdkj,g

mdlsia;dkh ;=<

isg ls%hd;aul

ùug bv § ;sîu

.ek ksrka;rfhka

bkaÈhdfõ úfrdaOh

mdlsia;dkh fj; t,a,

fjkjd'

foi;sh 2019 ud¾;= 1524

Page 27: foi;sh2019 ud¾;= 1503 foi;sh ljrfha l;djljrfha l;dj fiakd o

i¾jck Pkao n,h"

m%cd;ka;%jdoh iy ck;d

mrudêm;Hh ms<sn| j wm

iudcfha lÓldjla mj;skafka

oYl .Kkdjl isg hs' th

jßkajr u;= jk iy hg

hk lÓldjla njg m;a j

;sfnkjd' tfy;a fï .sks mqmqr

.sks ue,hla fia oe,aù ;sìh

hq;= hs' i¾jck Pkao n,h"

m%cd;ka;%jdoh iy ck;d

mrudêm;H ms<sn| yeÕSula

ck;dj ;=< we;s l< úg hs

ck;djg ;ukaf.a whs;sjdislï

/l.; yels fjkafka'

ue;sjrK fldñIka iNdj 2017

-2020 Wmdhud¾. ie,eiafuys olajd

we;s wkaoñka m%cd;ka;%jdoh ms<sn|

iudc lÓldjla we;s lsÍu uq,a

lr.ksñka le,‚h úYajúoHd,fha

ckikaksfõok wOHhk wxYh

yd wOHdmk wud;HdxYh tlaj

m%cd;ka;%jdoh" ck;d mrudêm;H yd

i¾j¾ck Pkao n,h iïnkaOfhka

ck;dj oekqj;a lsÍu i|yd hs

—fm!r˜ (Stories of Democracy) kñka flá Ñ;%mg Wf<,la

ixúOdkh lrkafka'

ue;sjrK fldñifï iNdm;s

uyskao foaYm%sh —fm!r˜ flá

Ñ;%mg Wf<, ms<sn| woyia olajd

isáfha fï whqßka'

—ue;sjrK fldñIka iNdfõ

j.lSu jkafka i¾jck Pkao n,h

iq/flk mßÈ ksoyia yd idOdrK

Pkao úuiSï meje;aùu iy ta i|yd

25 foi;sh2019 ud¾;= 15

Page 28: foi;sh2019 ud¾;= 1503 foi;sh ljrfha l;djljrfha l;dj fiakd o

foi;sh 2019 ud¾;= 1526

wjYH Pkao ysñ kdu f,aLkh ilia

lsÍu hs' tfy;a 17 jeks wdKavql%u

jHjia:d ixfYdaOkfha oelafjkafka

ue;sjrK fldñiu wod< lreKq

folg muKla iSud fkdúh hq;=

njla' uyck;dj oekqj;a lsÍu

o ue;sjrK fldñIka iNdfõ

ld¾hNdrhla'

l=ula .ek o ck;dj oekqj;a

lrkafka@ m%cd;ka;%jdoh r|d

mj;skafka i¾jck Pkao n,fhka'

wfma rgg m%cd;ka;%jdoh jeo.;a

fjkafka wehs@ m%cd;ka;%jdoh"

ck;d mrudêm;H jeks oE

jHjia:djg muKla iSud ù we;s

njhs fndfyda fokl=f.a u; h'

tfy;a tjekakla keye' wdKavql%u

jHjia:dfõ m<uq jeks jHjia:djg

wkqj wfma rfÜ ku i|yka

fjkafka zY%S ,xld m%cd;dka;%sl

iudcjd§ ckrchZf,i hs' t;ek u

m%cd;ka;%jdoh ;sfnkjd' ksfhdack

m%cd;ka;%jdoh l%shd;aul jk

rglg wjYH jkafka i¾jck Pkao

n,hla'

jir 8l muK ld,hl isg cqks

01 jeksodg hs Pkao ysñhkaf.a Èkh

iurkafka' ta fjkqfjka md .uka

ixúOdkh lrkjd' oekqu ñkqu"

rpkd iy lÓl ;r." udOHfõ§ka

oekqj;a lsÍfï jevigyka Wmdh

ud¾. ie,eiaug we;=<;a' ta

w;r;=r ;uhs ks,OdÍkaf.ka

fhdackdjla bÈßm;a jqfKa flá

Ñ;%mg ;r.dj,shla mj;ajkak

lsh,d'˜

m%cd;ka;%jdoh ms<sn| kjH yd

ks¾udKYS,S m%fõYhla f,i ck;dj

oekqj;a lsÍu i|yd flá Ñ;%mg

ksIamdokh lr.ekSu;a —fm!r˜

flá Ñ;%mg Wf<f,a tla wruqKla'

tys§ l,d lafIa;%fha m%ùKhka"

;reK ks¾udKlrejka" úoHd¾Óka"

mdi,a YsIH YsIHdjka fï jevigyk

u`.ska ue;sjrK fldñIka iNdfõ

md¾Yajlrejka f,i iïnkaO lr

.ekSu isÿ fjkjd'

fï i|yd NdId ;=fkka u flá

Ñ;%mg bÈßm;a l< yels hs' bÈßm;a

lrk flá Ñ;%mgj, Odjk ld,h

úkdä 05g fkdjeä úh hq;= w;r

HD äðg,a ;dlaIKh hs tys§ Ndú;

l< hq;af;a' rEmrduqj, ;;a;ajh

HD ^16'9& o ùäfhda wdlD;sh MP4 (DVD Data format) o úh hq;= hs'

f;dard.kakd flá jd¾;d Ñ;%mg"

ue;sjrK fldñIka iNdfõ bÈß

jevigyka i|yd Ndú; lsÍug bv

,nd§ug tl`.ùu ;r.lrejkag

mekfjk fldkafoaishla'

újD; iy mdi,a jYfhka

wxY folla hgf;a hs ;r.

meje;afjkafka' újD; wxYfha m%:u

ia:dkh i|yd re 125"000la yd

fojk ia:dkh i|yd re' 100"000la

f;jeks ia:dkh i|yd re' 75"000la

o jYfhka uqo,a ;Hd. msßkefukjd'

mdi,a wxYh fjkqfjka uqo,a ;Hd.

msßkefukafka m%:u ia:dkh i|yd

re' 50"000la" fojeks ia:dkh i|yd

re' 30"000la" f;jeks ia:dkh i|yd

re' 20"000la jYfhka'

Bg wu;rj flá Ñ;%mg bÈßm;a

lrk ish¨ ks¾udKlrejka i|yd

iy;slm;a msßkeóug;a lghq;=

lr ;sfnkjd' m%cd;ka;%jdoh"

ck;d mrudêm;H yd i¾jck

Pkao n,h ms<sn| j mdi,a

YsIH" YsIHdjka oekqj;a lsÍu"

flá Ñ;%mg ksIamdokh lsÍu

iïnkaOfhka wjYH ;dlaI‚l

oekqu ,nd§u i|yd ish¨ mdi,a

ksfhdackh jk mßÈ jevuq¿ 22la

meje;aùug;a kshñ; hs' tu jevuq¿

meje;afjkafka ud¾;= 15 jeks Èk

isg 25 jeks Èk olajd'

flá Ñ;%mg Ndr.kakd wjika

Èkh jkafka 2019 uehs ui 15

jeksod hs' f;dard .kakd flá jd¾;d

Ñ;%mg m%o¾Ykh lsÍfï Wf<,"

úoaj;a lÓldj yd ;Hd. m%odkh

cqks ui 08 jeks Èk m'j'3'00g

meje;afjkafka cd;sl Ñ;%mg

ixia:dfõ ;rx.kS iskud Yd,dfõoS'

zwmg bkakjd fndfydu

olaI ks¾udKd;aul orejka iy

.=rejreka' fuh Tjqkag ;ukaf.a

ks¾udK" olaI;d bÈßm;a lrkak

,efnk fyd| wjia:djla' ta ksid

u wOHdmk wud;HdxYh úÈyg

mQ¾K iyfhda.h wm ,nd fokak

leu;shsZ wOHdmk ksfhdacH wOHlaI

jreK w,yfldaka —fm!r˜ flá

Ñ;%mg Wf<, iïnkaOfhka woyia

oelajQfha tf,i hs'

ldxpkd isßj¾Ok

wmg bkakjd fndfydu olaI

ks¾udKd;aul orejka iy .=rejreka'

fuh Tjqkag ;ukaf.a ks¾udK"

olaI;d bÈßm;a lrkak ,efnk

fyd| wjia:djla' ta ksid u wOHdmk

wud;HdxYh úÈyg mQ¾K iyfhda.h

,nd fokak leu;shs

Page 29: foi;sh2019 ud¾;= 1503 foi;sh ljrfha l;djljrfha l;dj fiakd o

27 foi;sh2019 ud¾;= 15

mßirhmßirh

we;eï m%Yakj,g rgla f,i

wm uqyqKfokafka ;ks ;ks

jYfhka jqj;a iuia; f,dalhg u

tla j úi÷ï fiùug isÿjk m%Yak

o ke;=jd u fkdfõ' tA w;ßka

m%uqL lreKla f,i y÷kdf.k

;sfnkafka mdßißl .eg¨jla jk

jdhq ¥IKh by< hdu' ta ms<sn`o

fï jk úg f.da,Sh m%cdj tla j

úi÷ï fiùug .kakd m%h;akh

w.h l< hq;af;a ksoyfia

yqiau .ekSug yels mßirhla

f.dvke`.Su wm ish¨ fokdf.a u

j.lSula o jk ksid'

f,dalfha ck;dj ñhhdug

n,mdk ldrKd wkqj 23]la ñh

hkafka mdßißl idOl u; njg

wkdjrKh ù ;sfnkjd' 2016

jif¾ f,dal fi!LH ixúOdkh

wkdjrKh l< o;a; wkqj

jirlg jdhq ¥IKh fya;=fjka

ñh hk msßi ñ,shk 7la' tys§

msg; jdhq ¥IKh ksid ñ,shk

4'2la ck;dj ñh hk w;r

.Dyia: jdhq ¥IKh ksid ñ,shk

3'8la ñh hk nj hs fi!LH yd

foaYSh ffjoH wud;HdxYfha

mdßißl yd jD;a;Sh fi!LH

wxYfha m%cd fi!LH úfYaI{

ffjoH bfkdald iqrùr udOH

±kqj;a lsÍfï jevuq¿jg

tlafjñka fmkajd fokafka' tA

wkqj jdhq ¥IKh ksid yg.kakd

fmky¨ ms<sldj,ska 29]la"

wd>d;fhka 24]la" yDo frda.j,ska

25]la fuka u §¾>ld,Sk fmky¨

frda.j,ska 43]la ñh hk nj;a

weh wjOdrKh lrkafka fuys

we;s Nhdkl nj meyeÈ<s lrñka'

mdßißl iu;=,s; nj .s<syS

hdu ksid we;sjk fï ;;a;ajhg

iajdNdúl fya;= fuka u udkj

l%shdldrlï o n, md ;sfnkjd'

ta fya;=fjka ¥IHldrl jdhq f,i

ie,flk i,a*¾ vfhdlaihsâ"

khsg%cka Tlaihsâ" ldnka

fudfkdlaihsâ" óf;aka jeks jdhq

idkaøK by< hdu jdhq ¥IKh

f,i hs ie,flkafka'

uyje,s ixj¾Ok yd mßir

wud;HdxYfha wOHlaI ^foaY.=Ksl&

wdpd¾h iqksu,a ch;=x. i|yka

lrkafka 1988 jif¾§ msysgqjd

yqiau .kakbvla keoao@

f,dalfha ck;dj ñhhdug n,mdk ldrKd

wkqj 23]la ñh hkafka mdßißl idOl u;

njg wkdjrKh ù ;sfnkjd' 2016 jif¾

f,dal fi!LH ixúOdkh wkdjrKh l<

o;a; wkqj jirlg jdhq ¥IKh fya;=fjka

ñh hk msßi ñ,shk 7la'

Page 30: foi;sh2019 ud¾;= 1503 foi;sh ljrfha l;djljrfha l;dj fiakd o

.kakd ,o foaY.=K úm¾hdi

ms<sn| wka;¾ rdcH uKav,h (Inter governmental Panal of climate change) úiska jdhqf.da,Sh WIaK;ajh

by< hdfuka we;s jk foaY.=‚l

úm¾hdi u; §¾>ld,Sk m%;súmdl

we;s úh yels njg mqfrdal:kh lr

;sfnk nj' tA wkqj W;a;r O%ejfha

yd olaIsK O%ejfha whsia Èhùu ksid

uqyqÿ c, uÜgu by< hdu f.da,Sh

wjÞkula f,i hs y÷kdf.k

;sfnkafka' fuys§ ixj¾ê; jQ

rgj,a jdhq f.da,hg yß;d.dr jdhq

tl;= lrk w;r ixj¾Okh fjñka

mj;sk rgj,a o thg tla ù we;ehs

hkak wkdjrKh ù we;s nj;a

,xldfõ fï i|yd Þhl;ajh 0'1]la

jk nj;a Tyq i|yka lrkjd' fï

wkqj tAl mqoa.,

yß;d.dr jdhq úfudapkh

fgdka 7'8la f,i hs .Kka

n,d ;sfnkafka' flfia fj;;a

weußldfõ tAl mqoa., yß;d.dr

jdhq úfudapkh fgdka 22000-

23000;a w;r uÜgul mej;Sfuka

fmkS hkafka ixj¾ê; rgj,

l%shdldß;ajh ±ä j jdhq ¥IKh

by< hdug n,mdk nj'

fï wjodkï ;;a;ajhg

uqyqK§ug ish¨ rgj,a ne`§ isák

nj wm wu;l fkdl< hq;= hs'

flfia fj;;a ta i`oyd rgj,a

l%shdlrk wdldrh úuik úg fmkS

hkafka ;u ;ukaf.a hq;=lï yd

j.lSï bgq lsÍug Tjqka olajk

odhl;ajfha wvqjeä nj' ta ms<sn`o

woyia olajk wdpd¾h iqksu,a

ch;=x.¦—1992 jif¾ n%iS,fha

ßfhda o cefkhsfrda kqjr meje;s

tlai;a cd;Skaf.a ixj¾Ok yd

mßir ms<sn| iuq¿fõ§ we;s lr.;a

tlai;a cd;Skaf.a foaY.=K úm¾hdi

ms<sn| rduq.; iïuq;sh jdhq

¥IKh wju lsÍug bgq lrkafka

m%uqL ld¾hNdrhla' Y%S ,xldj tys

md¾Yajlrejl= njg m;a jkafka

1993 jif¾ isg' fï rgj,a tla j

msysgqjd .;a lsfhdf;da ikaOdkhg

ixj¾Okh fjñka mj;sk rgj,g

ne£ula ;snqfKa keye' ixj¾ê;

rgj,a yß;d.dr jdhq wju lsÍug hs

tys§ tlÕ;djg meñKsfha'

fï ikaOdkfha 2008-2012 m<uq

jeks Oqr ld,h ;=< ixj¾ê;

rgj,a mQ¾j ld¾ñl ;;a;ajh

ie,ls,a,g f.k 1990 jirg

idfmalaI j yß;d.dr jdhqj,ska 5]

la wvq lsÍug tlÕ jqKd' weußldj

thg tla jqfKA keye' hqfrdamd

ix.uh thg tla jqKd' 2012 jif¾

fodayd k.rfha meje;s 18 jeks

md¾Yajlrejkaf.a iuq¿fõ§ 2013-

2020 fojk Oqr ld,h ;=< 1990 jirg

idfmalaI j yß;d.dr jdhqj,ska 18]

la wvq lsÍug tlÕ jqj;a weußldj"

lekvdj" reishdj" cmdkh iy

kjiS,ka;h hk rgj,a thg tla

jqfKa keye' fï w;r rgj,a 144la

fï i|yd tl`.;ajh m< l< hq;=

jqj;a th tfia fkdjQ ksid fï

fojk Oqr ld,h ;ju;a n, .eka

ù keye'

flfia fj;;a 2015 jif¾ t<eô

meßia .súiqu wkqj ;SrKh jqfKa

ydjâ úYajúoHd,fha

isÿ l< iólaIKhlg

wkqj tal mqoa., wdodhu

fvd,¾ 1200g jeä ùu;a

iu`. fudag¾ ihsl,hla

w;a lr .ekSug;a tal

mqoa., wdodhu fvd,¾

3500g jeä ùu;a iu`.

fudag¾ r:hla w;a lr

.ekSug;a fhduqjk nj

wkdjrKh ù ;sfnkjd'

foi;sh 2019 ud¾;= 1528

Page 31: foi;sh2019 ud¾;= 1503 foi;sh ljrfha l;djljrfha l;dj fiakd o

rgj,a ;ks ;ks j yß;d.dr jdhq wju

lsÍug lghq;= l< hq;= njg' zfoaYSh

j kS¾Kh lrk ,o Þhl;ajhZ

f,i hs th ye`Èkafjkafka' ta

wkqj 2100 jir jk úg f.da,Sh

WIaK;ajh 2Ÿ C lg wvqfjka

mj;ajd .; hq;= njg hs ;SrKh

jqfKa'˜

msg; jdhq ¥IKh yd wNHka;r

jdhq ¥IKh ksid isÿ jk

n,mEu lsis úfgl;a .Kkh

l< fkdyelalla' úfYaIfhka

fmdis, bkaOk oykh ksid

msg jk r:jdyk ÿu iy

l¾udka;Yd,dj,ska msgjk úI jdhq

mßir ¥IHldrl hs' j¾;udkfha

jdyk Ndú;h by< hdu tu

;;a;ajh ;Sj% lrkjd' m%jdyk

wud;HdxYfha ysgmq f,alï" m%jdyk"

wd¾Òl yd uQ,H úYaf,aaIl ã' tia

chùr wkdjrKh lrk wdldrhg

fï ;;a;ajh Woa.; ù ;sfnkafka

iudc wd¾Ól ldrKd /ila o

fya;=fjka'

tA ms<sn| woyia olajk ã' tia

chùr —2008 jir jk úg 33]la

jQ Y%S ,xldfõ fm!oa.,sl m%jdyk

fiajh fï jk úg 56]la olajd jeä

ù ;sfnkjd' fmdÿ m%jdyk fiajdj

ÈhqKq fkdùu ksid ;u wdodhug

iß,k mßÈ m%jdyk udOHhlg

udre ùug lghq;= lsÍuhs thg

fya;=j' ydjâ úYajúoHd,fha isÿ

l< iólaIKhlg wkqj tal

mqoa., wdodhu fvd,¾ 1200g jeä

ùu;a iu`. fudag¾ ihsl,hla w;a

lr .ekSug;a tal mqoa., wdodhu

fvd,¾ 3500g jeä ùu;a iu`.

fudag¾ r:hla w;a lr .ekSug;a

fhduqjk nj wkdjrKh ù

;sfnkjd' ta wkqj ud¾. ;onoh

jeä lrk jdyk m%udKh jeäùu

ksid jdhq ¥IKh by< hdu

fkdje<elaúh yels lreKlaa'˜

tfia u msg; jdhq ¥IKhg n,mdk

l¾udka;Yd,dj, w¾nqoh;a

wjOdkhg ,laúh hq;= ldrKdjla'

fndfyda l¾udka;Yd,d h,a mek

.sh ;dlaI‚l Ys,aml%u u; fuka

u ld¾hlaIu;dfjka wvq bkaOk

Ndú;hg;a fhduq j ;sfnk ksid

tuÕska mßirhg isÿjk ydksh

úYd, hs'

.Dyia: jdhq ¥IKh ksid isÿ

jk ydkshg fnfyúka f.dÿre

jkafka ldka;djka fuka u orejka'

Tjqka .Dyia: mßirh ;=< jeä

jYfhka .ejiSu thg fya;=j hs'

mdrïmßl ,smaj, or oykh u`.sska

isÿ jk jdhq ¥IKh mj;skafka

by< uÜgul' f,dalfha ì,shk 3la

or Ndú;d lrk w;r mehl§ or

oykh lsÍfuka is.rÜ 300l oyk

úIla ksl=;a jk nj;a wkdjrKh

ù we;s ldrKdjla' ta wkqj u<

ore Wm;a yd wvq nr ore Wm;a"

fkdfïre ore Wm;a" Èhjeähdj"

ksõfudakshdj jeks frda. je<f`ok

w;r ;sfnk frda.S ;;a;ajh ;j;a

j¾Okh ùu fkdje<elaúh yels

hs' jdhq ¥IKfha n,mEu ksid

<uhskaf.a fud<h j¾Okh nd,

ùug;a ms<sld je<`§fï wjodkug

orejka f.dÿre ùug;a we;s bvlv

o jeä hs'

fï ;;a;ajh j<lajd .ekSug

kï taa i`oyd fláld,Sk fuka u

È.=ld,Sk mshjr .; hq;= fjkjd'

ld¾ñl ;dlaIK wdh;kfha

fÊHIaG ridhkd.dr ;dlaIK{

ks,OdÍ ^jdhq ;;a;aj& wd¾' tka' wd¾

chr;ak i`oyka lrk wdldrhg

Y%S ,xldfõ .Dyia: jdhq ¥IKh

iïnkaOfhka m%ñ;s keye' tfy;a

fjk;a rgj, fï ms<sn`o wjOdkh

jeä hs' ksjdi WKqiqï lsÍug .,a

w`.=re ±ùu ksid isÿ jk jdhq

¥IKh je<elaùug m<uq tâjâ

rcq ,kavka k.rfha kS;sh ;Èka

l%shd;aul lsÍug hs lghq;= lf<a'

ta" tjeks l%shdjla l<fyd;a ysi

.id ouk njg ;Skaÿ lsÍfuka'

tfia u 1943 jif¾ f,dia

wekac,Sia kqjr m%ldY ridhk óÿu

fya;=fjka jukh" l,ka;h" Yajik

wmyiq;d ksid ck;djg uqyqK§ug

isÿjqfKa wmyiq;d /ilg' fujeks

isoaê u; jdhq ¥IKh md,kh

29 foi;sh2019 ud¾;= 15

Page 32: foi;sh2019 ud¾;= 1503 foi;sh ljrfha l;djljrfha l;dj fiakd o

foi;sh 2019 ud¾;= 1530

lsÍug f,dalfha ±ä wjOdkhla

fhduq ù ;sfnkjd'

uyje,s ixj¾Ok yd mßir

wud;HdxYh úiska z2025-msßiqÿ

jd;h i`oyd jQ l%shdldÍ ie,eiauZ

ilia lr ta Tiafia jdhq ¥IKh

wju lsÍug lghq;= lr ;sfnkjd'

hQfrda m%ñ;sfhka hqq;a jdyk muKla

wdkhkh lsÍug ;SrK .ekSu jdhq

¥IKh msgq ±lSug .;a l%shdud¾.hla'

Y%S ,xldfõ jdyk jdhq úfudapk

m%ñ;s y÷kajd §u" rdcH fuka u

rdcH fkdjk wdh;kj, iydh

,nd .ksñka .Dyia: jdhq ¥IKh

md,kh" wúêu;a fuka u kqiqÿiq

yd wkqu; fkdl< l%shdldrlï

md,kh" ±kqj;a lsÍu fï hgf;a

f.k we;s mshjr' fuys§ bÈlsÍï

lafIa;%fha kS;s jeä lsÍug o

mshjr f.k we;s w;r cd;Hka;r

iyfhda.h fï lghq;= i`oyd ,nd

.ekSu w;HjYH ldrKhla f,i

hs y`ÿkdf.k ;sfnkafka' Èkm;d

jdhq ¥IKh uekSug lghq;= lsÍu;a

.;a tla l%shdud¾.hla' cd;sl

f.dvke.s,s m¾fhaIK wdh;kfha

fÊHIaG úµd{ tÉ'ã'tia' fm%auisß

mjikafka ,xldfõ k.r 12l fï

lghq;= isÿ jk nj' uq,ska u 1998

jif¾ fld<U k.rfha jdhq ¥IKh

uekSug lghq;= flreKq w;r 2012

jißka miqjhs uykqjr" l=reKE.,"

mq;a;,u" wkqrdOmqr jeks k.rj,

th l%shd;aul jkafka' f,dalfha

Tka,hska l%uhg fï lghq;= isÿ

fjkjd' airvisual app u`.ska tu

f;dr;=re mÍlaId lsÍfï yelshdj

;sfnkjd' Tyq fmkajd fok

wdldrhg jdhq ¥IKh jeä jYfhka

isÿ jkafka Bidk È. fudaiï iq<x

l%shd;aul jk ld,fha§' tfia u

fld<U k.rhg jvd uykqjr

k.rfha jeä jYfhka jdyk

.ejfik ksid i,a*¾vfhdlaihsâ

idkaøKh jeä ùfuka tu k.rfha

jdhq ¥IKh jeä ùu;a fï jk úg

y`ÿkdf.k ;sfnk ldrKhla'

m%jdyk" wd¾Òl yd uQ,H

úYaf,aaIl ã' tia chùr i`oyka

lrkafka fï i`oyd fmdÿ m%jdyk

fiajh Yla;su;a l< hq;= nj'

2003 jif¾ Bhï rys; fmg%,a

Ndú;hg fhduq ùu;a 2007 jif¾

oaú;aj myr ;%Sú,¾ y`ÿkajd §u;a

jeo.;a mshjrla' fuys§ wjOdkh

fhduq jQ 2024 jir jk úg ÿïßh

úÿ,shlrKh lsÍug fï jk úg

.súiqï w;aika lr wjika' fmg%,a-

ãi,a ie,eiau hgf;a hQfrda 5 iqm¾

ãi,a Ndú;hg;a 2021 jir jk úg

msßiqÿ fmg%,a iy ãi,a Ndú;hg;a

wjOdkh fhduq ù ;sfnkjd'

Èrdm;a jk li<j, ksmofjk

óf;aka jdhqj úI iys; hs' ta

ksid li< w;r WmøjldÍ

wmøjH neyer lsÍfï§ wm úfYaI

wjOdkhla fhduq l< hq;= fjkjd'

l¾udka;Yd,d iy frday,aj,

wmøjH ms<siaiSfï§ WIaK;ajh

1200ŸC jeä jk úg isÿ jk ydksh

wju hs' wkqu; ridhk øjH i`oyd

fhduq ùu" kshñ; m%udKhg yd

wdrlaIs; j tu ridhk øjH .nvd

lr ;eîu wjYH hs' ta wkqj li<

ckkh wvq lsÍu" m%;spl%ShlrKh"

Èrdm;ajk wmøjHj,ska óf;aka

jdhqj ksIamdokh lr n,Yla;sh

f,i Ndú; lsÍu wjYH nj

hs uyje,s ixj¾Ok yd mßir

wud;HdxYfha mßir ¥IK md,k

yd ridhk øjH l<ukdlrK

wxYfha iyldr wOHlaI iqÔjd

m%kdkaÿ i`oyka lrkafka'

fï wkqj jdhq ¥IKh wju

lsÍu iïnkaOfhka ±kqj;aNdjhla

ck;djg ,nd §u" jdhq ¥IK md,k

Wml%u Ndú;fha§ kùk ;dlaI‚l

l%u fj; fhduq ùu" jk .ykh

jeä lsÍu" mqk¾ckkSh n,Yla;s

fj; fhduqùu wd§ ldrKd flfrys

fhduq ùu w;sYhska jeo.;a'

ud,d u,aldka;s mrK.uf.a

uyje,s ixj¾Ok yd mßir wud;HdxYh úiska

z2025 msßiqÿ jd;h i`oyd jQ l%shdldÍ ie,eiauZ

ilia lr tA Tiafia jdhq ¥IKh wju lsÍug

lghq;= lr ;sfnkjd' hQfrda m%ñ;sfhka hqq;a jdyk

muKla wdkhkh lsÍug ;SrK .ekSu jdhq ¥IKh

msgq ±lSug .;a l%shdud¾.hla'

Page 33: foi;sh2019 ud¾;= 1503 foi;sh ljrfha l;djljrfha l;dj fiakd o

31 foi;sh2019 ud¾;= 15

fkdfndaod uykqjr

jrd;ekak ylals`o

m%foaYh mdßißl wdrlaIK

m%foaYhla njg kï lsÍug rch

úiska mshjr .ekqKd' ta" 1979 wxl

23 ork Y%S ,xld uyje,s wêldÍ

mkf;a i|yka úêúOdk wkqj'

,xldfõ fiiq Èia;%slal iu`.

ii`ok úg uykqjr Èia;%slalhg

ysñ jkafka iqúfYaI ia:dkhla'

ft;sydisluh jYfhka mj;sk

jákdlu fuka u wd.ñl iy

ixialD;sluh jYfhka olakg we;s

jákdlï Bg m%Odk;u fya;=j hs'

Bg wu;r j uykqjr jákdlu

jeä lsÍug Èia;%slalfha ld,.=‚l

iy foaY.=‚l rgdj o n,md

;sfnkjd'

uOHu m<df;a uykqjr iy

ud;f,a Èia;%slal fol ,xldfõ

Ôj;aùug iqÿiqu ld,.=‚l iy

foaY.=‚l rgdjka iys; m%foaY

f,ihs jeä fokdf.a ms<s.ekSu'

iqkaor yka;dk iy kl,aia l÷

jeáh ksid uykqjr k.rhg

we;s mdßißl jákdlu o b;d

by< hs' woaú;shSh N+ ,laIK" Y%S

,xldjg wdfõ‚l Ydl yd i;=ka

iy c, fmdaIl m%foaY wdÈh ksid

uykqjr Èia;%slalfha mdßißl

jákdlu foia úfoiays m%p,s; hs'

ta ksid ,xldfõ fï wisßh ú`§ug

meñfKk úfoaYslfhla uykqjrg

fkdmeñ‚h fyd;a th úYd,

wvqmdvqjla f,i hs i,lkafka'

uykqjr Èia;%slalfha mßir

moaO;sh ms<sn`oj;a th /l .ekSfï

we;s wjYH;dj ms<sn`oj;a ks;r

ks;r l;dnyg ,la lrkjd'

úfYaIfhka u yka;dk l÷jeáh

wdrlaId lr .ekSug óg jir

.Kkdjlg fmr mej;s rchka

;SrKh lrk ,oafoa tu wjYH;dj

ie,ls,a,g .ksñka' wúêu;a j

flfrk bÈlsÍï we;=¿ mdßißl

úkdY ksid yka;dk l`ÿjeáh kdh

hEfï ;¾ckhlg o ,la jqKd'

yka;dk /l .ekSu i`oyd f.k

.sh wr.,fha m%;sM,hla f,i wo

jk úg yka;dk m%foaYh mdßißl

wdrlaIK m%foaYhla f,i kï lr

;sfnkjd'

yka;dk l`ÿjeáh iy ta wdY%s;

m%foaYfha we;s jákdlu .ek

jeä msßila oekf.k isáh;a

uykqjr Èia;%slalfha u msysgd we;s

jrd;ekak ylals`oiq/fla

Page 34: foi;sh2019 ud¾;= 1503 foi;sh ljrfha l;djljrfha l;dj fiakd o

foi;sh 2019 ud¾;= 1532

ufkdacd iurkdhl

Bg fkdfojeks jákdlula we;s

jrd;ekak ylals`o m%foaYh ms<sn`o

jeä msßila wid fkd;sfnkakg

mq¿jka' tfy;a uykqjr muKla

fkdj ish¨ ,dxlslhkaf.a

wjOdkhg ,la úh hq;= m%foaYhla

f,i jrd;ekak ylals`o m%foaYh

y`ÿkajkak mq¿jka'

uykqjr lvj;a i;r yd .Õjg

fldarf<a" ydßiam;a;=j iy hákqjr

hk m%dfoaYSh f,alï fldÜGdij,g

wh;a jrd;ekak ylals`o m%foaYh

.%du ks,Odß jiï yhlg wh;ajk

f,i msysgd ;sfnkjd' uyje,s

.Õ wdY%s; ixfõ§ iy iqúfYaIS

ruKSh mßir moaO;shlska hq;a fï

m%foaYfha we;s ffcj úúO;ajh b;d

jeo.;a' ¥m;a úYd, ixLHdjla iys;

j uyje,s .f`.a m<, u ia:dkh;a

mgq u ia:dkh;a tlsfklg

b;d u wdikak j msysàu fuys

iqúfYaI;ajh hs'

,xldjg wdfõ‚l wegU iy

nÿ,a, hk wjodkug ,la j we;s

Ydl fï m%foaYfha msysgd we;s

w;r flg, jeks wjodkug ,la

jQ c,c Ydl o m%foaYfha§ oel.;

yels hs' .vhd" oï fld< fm;shd"

.,a mdähd " ;,afldiaid iy l`ÿ

wNsrdj jeks c,c Ôùka o oel.ekSug

wjYH kï ta i`oyd ylals`o m%foaYhg

meñŒug isÿ fjkjd' Y%S ,xldjg

wdfõKsl mlaISka jk uQl,ka

fldÜfgdarejd" iy uhs, f.dhd hk

mlaISka o oel n,d .ekSug fyda

m¾fhaIK lsÍug meñfKkafka kï

ta i`oyd o ylalsog u meñ‚h hq;=

hs'

ylals`o m%foaYh ft;sydisluh

jYfhka o b;d jeo.;a' jir

ishhlg jvd mer‚ ,.a <s`o kï

fidfrdõjla msysàu thska tla

jákdlula' tfuka u Wvrg

wurmqr ksldfha jrd;ekak iSud

ud,lh o fï m%foaYfha msysgd

;sfnkjd' fujeks iqúfYaI;d ksid

m¾fhaIlhka" iriú úoHd¾Òka"

ixpdrlhka iy l,dlrejka jeks

m%foaYh .ek okakd ie,lsh hq;=

msßila fï jrd;ekak ylals`o

m%foaYhg meñfKkjd' tfia jqj;a

tys wisßh ú`o.kakg;a m¾fhaIK

i`oyd;a meñfKk we;eï

mqoa.,hkaf.a l%shd l,dm ksid

ukialdka; mßir moaO;sh Èfkka

Èk msßySug m;a fjñka ;sfnkjd'

wkjir f.dv lsÍï" uyje,s .Õg

wm c,h iy wmøjH uqod yeÍï"

rlaIs; wkjirfhka w,a,d .ekSu

iy bÈlsÍï iy wúêu;a mßyrKh

ta w;ßka m%Odk fjkjd'

jrd;ekak ylals`o m%foaYhg

ld,dka;rhl isg isÿfjñka hk

fï mdßißl ;¾ckh .ek rcfha

iy j.lsj hq;a;kaf.a wjOdkhg

fhduq l< o fndfyda wjia:dj, ta

ms<sn`o t;rï wjOdkhlg fhduq

fkdùu wjdikdjla' fï ms<sn`o j

bl=;a jif¾§ ckdêm;sjrhdf.a

wjOdkhg fhduqùfuka jrd;ekak

ylalso m%foaYh mdßißl wdrlaIl

m%foaYla f,i kï lsÍug lghq;=

lsÍu iuia; ,dxlslhkaf.a muKla

fkdj f,dalfha u mßirfõ§kaf.a

o f.!rjdorhg ,la jk lreKla'

ta" iu`. 1947 wxl 47 ork cd;sl

mdßirsl mk; hgf;a fï m%foaYh

o iqúfYaI mdßißl jákdlula

iys; wdrlaId lr .; hq;= m%foaYla

njg m;a j ;sfnkjd'

,xldjg wdfõ‚l

wegU iy nÿ,a, hk

wjodkug ,la j we;s

Ydl fï m%foaYfha

msysgd we;s w;r flg,

jeks wjodkug ,la jQ

c,c Ydl o m%foaYfha§

oel.; yels hs' Y%S

,xldjg wdfõ‚l mlaISka

jk uQl,ka fldÜfgdarejd"

iy uhs,f.dhd hk

mlaISka o oel n,d

.ekSug fyda m¾fhaIK

lsÍug meñfKkafka kï

ta i`oyd o ylalsog u

meñ‚h hq;= hs

Page 35: foi;sh2019 ud¾;= 1503 foi;sh ljrfha l;djljrfha l;dj fiakd o

33 foi;sh2019 ud¾;= 15

iEu jirlu fmnrjdß ui 04

jeks Èk f,dal ms<sld Èkh

f,i kï lr ;sfnkjd' fuf,i

Èkhla kï lsÍfuys wruqK jkafka

j<lajd .; yels ms<sld fya;=fjka

ñhhk ñ,shk .Kkla Ôú; iq/lSug

rdcH uÜgfuka fuka u fm!oa.,sl

uÜgfuka o l%shd;aul ù oekqj;a

lsÍfï jevigyka l%shd;aul

lsÍuhs'

f,dal ms<sld Èkfha f;audj

jkafka zuu l%shd;aul fjñ" wo

fukau fyg;a hkak hs' th kï

lr ;sfnkafka 2019 jif¾ isg 2021

jir olajd jk jir ;=k i|yd hs'

f,dal ms<sld Èkh ieuÍu i|yd

Okd;aul j yd ie,iqï iy.;

j jevigyka l%shd;aul lsÍfuka

ms<sldj u¾okh lsÍug l%shd l<

hq;= nj Y%s ,xld ffjoH ix.ufha

iNdm;sksh uydpd¾h wkq,d

úfÊiqkaor mjikjd'

ms<sld fya;=fjka fndfyda

fofkla ;u Ôú; ld,h ;=< iDcq

j fyda jl%dldr j ,la jkafka

mSvdjlg' ms<sld ksid isÿ úh yels

jHikh wju fldg wld,fha

ñh hdu j<lajd .ekSug yelshdj

,efnk ksid ms<sld j<lajd

.ekSug mshjr .ekSu jeo.;a'

wkd.; mrmqrg fi!LHdrlaIs;

Èú fmfj;la .; lsÍu i|yd

ms<sld wjodku wju lr .ekSug

wjYH ys;lr mdi,a mßirhla

ìys lsÍug;a" orejkayg ta i|yd

oekqu yd uÕ fmkaùu ,nd §ug;a

fi!LH wud;HdxYh lghq;= lsÍu

w.h l< hq;= lreKla' f,dj mqrd

uyck fi!LH .eg¨jla ù we;s

ms<sld frda.h bÈßfha§ ;jÿrg;a

by< hdul=hs olakg ,efnkafka'

2018 j¾Ifha f,dj mqrd ñ,shk

18'1la ms<sld frda.Ska w¨f;ka

y`ÿkdf.k ;sîu tu lreK ;yjqre

lrkjd' ñ,shk 9'6la ms<sld frda.h

fya;=fjka ñh f.dia we;s nj;a

2018 jif¾ ksl=;a jQ .af,dafndaleka

jd¾;dfõ i`oyka' bÈß wjqreÿ

20 ;=< w¨f;ka y`ÿkd .kakd

ms<sld frda.Ska ñ,shk 29'5la olajd

jeä úh yels nj;a ;jÿrg;a tu

jd¾;dj fmkajd § ;sfnkjd'

by; lreKq ie,ls,a,g

.ekSfï§ ms<sld frda. je<elaùu yd

l,ska y`ÿkd .ekSu ms<sn| m%cdj

oekqj;a lsÍfï m%dfhda.sl jevigyka

jeä jYfhka yd läkñka isÿ l<

hq;= njhs ms<sld u¾ok tallfha

wOHlaI ffjoH iqo;a iurùrf.a

woyi'

frðiagd¾ ckrd,a

fomd¾;fïka;=fõ o;a;j,g wkqj

miq.sh jir lsysmh uq¿,af,au Y%S

,xldfõ isÿjQ urKj,ska ms<sld

frda. fya;=fjka isÿjk urK

fojeks ia:dkhg m;aj ;sîu

wjOdkhg ,la l< hq;= lreKla'

,xldfõ oekg ms<sld j¾Okh

ùfï m%jK;djla oel .; yels

jqj;a fuh ,xldjg muKla iSud jQ

.eg¨jla fkdfjhs' ms<sld u¾okh

lsÍug wo jk úg úoHdj yd

;dlaIKfha ÈhqKqj;a iu`. úlsrK

ud¾.fhka m%;sldr ,nd §ug yels

ffjoH uOHia:dk ;sfnk w;r

äïn fldaI" .eíf., yd .¾NdI

uu ls%hd;aul fjñ

fi!Lhfi!LH

Page 36: foi;sh2019 ud¾;= 1503 foi;sh ljrfha l;djljrfha l;dj fiakd o

foi;sh 2019 ud¾;= 1534

.hdYsld l=uqÿud,s fikr;a

wdY%s; ffY,Hl¾u kqjr" lrdmsáh

yd fld<U frday,a lsysmhl isÿjk

nj ms<sld ms<sn`o úfYaI{ ffjoH

fvydka .=Kfialr mjikjd' Tyq

;jÿrg;a m%ldY lr isáfha uqL

ms<sldj" .,kd, ms<sldj" uydka;%

yd .=o ud¾. ms<sld" mshhqre ms<sld"

.eíf., ms<sld" mqriaÓ .%kaÓfha

ms<sld yd ;hsfrdhsâ .%kaÓfha ms<sld

f,i ms<sld j¾. lsysmhla y÷kd

f.k ;sfnk nj'

mshhqre ms<sld" .eíf., ms<sld

yd uqL ms<sld hk j¾. iS>%fhka

me;sfrk ms<sld j¾. f,ihs y`ÿkd

f.k ;sfnkafka' yDohdndO" Yajik

frda." wxYNd.h wd§ fnda fkdjk

frda. uÕska o ms<sld we;s lrkjd'

fmky¨ yd uqL l=yrfha fuka u

wfkl=;a bkaøshkaf.a o ms<sld we;s

lrk w;r ÿïmdkh lrkakl=

wi, isàfuka ÿï fkdfndk Tn

o wjodkug ,lajk nj Y%S ,xld

ffjoH ix.ufha iNdm;s uydpd¾h

wkq,d úfÊiqkaor m%ldY lrkjd'

wys;lr wdydr mqreÿ ms<sld

/ilg fya;=jk w;r u fidfiacia"

óÜfnda,aia jeks ilik ,o uia

Ndú;fhka je<lS isàu jeo.;a'

r;= uia j¾. wdydrhg .ekSu yd

fhdoh iys; lsß" ng¾ jeks ix;Dma;

fïoh wvx.= wdydr j¾. iSud lsÍu;a

wjYHhs' f;,a" iSks iy ¨Kq nyq,

wdydr Ndú;h iSud lsÍu;a ms<sld

Wjÿr uev meje;aùug l< hq;=

ld¾hhla'

úúO j¾Kj,ska yd rifhka hq;a

iajdNdúl t<j¿" m,;=re yd m,d

j¾. nyq, j wdydrhg .ekSu;a"

ys;lr fïoh nyq, j we;s neúka

kejqï ud¿ wdydrhg tla lr .ekSu;a

jeo.;a' uiaj, wvx.= fïoh yd iu

bj;a lr wdydrhg .ksñka" Wig

iß,k nrla mj;ajd .ekSug yels

jk mßÈ msIagh iys; wdydr kshñ;

m%udKfhka ,nd .ekSu jeo.;a nj

fi!LH m%j¾Ok ld¾hdxYfha wOHlaI

úfYaI{ ffjoH mnd m,syjvk

m%ldY l<d'

ms<sld frda.h fya;=fjka iEu

mqoa.,hl= u ÿmam;a" fmdfydi;a

fíohlska f;dr j l=uk whqrlska fyda

mSvdjg m;a úh yels lreKla' tfuka

u ms<sld frda.h fya;=fjka" mjq,a

uÜgfuka yd m%cd uÜgfuka we;s úh

yels wys;lr m%;sM, wju lsÍu i|yd

lghq;= lsÍfï yelshdj;a ish¨ fokd

u i;= jk nj o fkdryila'

^Y%S ,xld ffjoH ix.ï

Y%jKd.drfha meje;ajqKq udOH

iïuka;%Khla weiqßka&

mshhqre ms<sld" .eíf.,

ms<sld yd uqL ms<sld

iS>%fhka me;sfrk

ms<sld j¾. f,i hs

y`ÿkd f.k ;sfnkafka'

yDohdndO" Yajik

frda." wxYNd.h wd§

fnda fkdjk frda.

uÕska o ms<sld we;s

lrkjd' fmky¨ yd

uqL l=yrfha fuka u

wfkl=;a bkaøshkaf.a o

ms<sld we;s lrk w;r

ÿïmdkh lrkakl= wi,

isàfuka ÿï fkdfndk

Tn o wjodkug

,laúh yels hs'

Page 37: foi;sh2019 ud¾;= 1503 foi;sh ljrfha l;djljrfha l;dj fiakd o

35 foi;sh2019 ud¾;= 15

,dÿre hkq nelaàßhdjlska

fndajk ksoka.; frda.

hla' Yajik ud¾.fhka ksl=;ajk

wdidÈ; ì¢;s uÕskqhs frda.h

jHdma; jkafka' m%;sldr ,nd

.kakd frda.Skaf.ka wka whg

frda.h fnda jkafka keye' ksis

m%;sldr .ekSfuka frda.h iqjlsÍug

yelshdj ,efnkjd' miq.sh j¾I 10

;=< jd¾;d ù we;s frda.Ska ixLHdj

2000la'

Y%S ,xldfõ 2018 jir ;=<

mqoa.,hka 1683 fofkla w¨;ska

frda.Ska f,i y÷kdf.k ;sfnkjd'

tu frda.Ska f.ka 41la jd¾;d

jkafka niakdysr m<df;ka'

fï ms<sn| woyia olajk

úfYaI{ ffjoH iqmqka úfÊisxy"

z,dÿreZ frda.h b;d wE; ld,fha

isg u wm w;r mj;sk fndajk

frda.hla' l%s' mQ' j¾I 600§ ;rï

wE; ld,fha§ ,dÿre ms<sn| ,shejqKq

jd¾;d bkaÈhdfjka yd Ökfhka

,eî ;sfnkjd' mjqldrhkag yd

jerÈ lrk mqoa.,hkag iEfok

frda.hla f,i tl, th ie,lSu

ksid ,dÿre frda.Ska iudcfha

wjudkhg ,lajqKd' fï frda.Ska

flfrys ms<sl=<la we;s jQfha frda.S

;;a;ajh W.% ù" frda.Ska ;=< we;s jQ

úlD;s;d fya;=fjka' w;S;fha ,dÿre

frda.Skag iudcfhka wE;aù ¥m;aj,

msysg jQ wkd:d.drj, Ôj;a jkakg

isÿ jqKd' w;S;fha ,dÿre frda.h

fndajk wdldrh fkdoek isàu;a

frda.h iqjl< yels T!IOhla

fkd;sîu;a .eg¨jla' tfy;a

j¾;udk ms<s.ekSu jkafka ,dÿre

b;d myiqfjka iqj l< yels frda.

hla nj' wka whg fndaùu wvqfjka

isÿfjkjd'

,dÿre frda.h fndaùug fya;=jk

nelaàßhdj uq,ska u fidhd.;af;a

fkda¾úðhdkq cd;sl úoHd{hl=

jQ wdu¾ yeßika úiska j¾I 1701

§' ,dÿre frda.h i|yd id¾:l

m%;sldrhla uq,ska u fidhdf.k

we;af;a 1940 j¾Ifha§' 1981 j¾Ifha

f,dal fi!LH ixúOdkfha ks¾foaY

iys; j nyq T!IO m%;sldr l%uh

y÷kajd fokq ,enqjd'

fï ms<sn| j woyia olajk

ifï frda. ms<sn| úfYaI{

ffjoH fk¿ï úl%uisxy zfuys

frda.ldrl nelaàßhdj jkafka

uhsfldnelaàßhï f,fm%' fï

frda.h m%;sldr fkd.;fyd;a

fndaúh yels hs' nelaàßhdj YÍr.;

ùfuka miq îfc!IK iuh" o<

jYfhka ie,flkafka wjqreÿ 3;a

- 5;a w;r jYfhka" YÍrh ;=<

úIîch me;sÍu isÿjkafka b;d

fiñka' kQ;k nyq T!IO m%;sldrh

uÕska frda.h myiqfjka iqj l<

yels hs' uq,a wjia:dfõ§ u frda.h

y÷kdf.k kshñ; T!IO Ndú;

lsÍfuka úlD;s;dj,ska f;drj

frda.h iqj lr.kak;a mq¿jka'

wjuka fkdlrkq

Page 38: foi;sh2019 ud¾;= 1503 foi;sh ljrfha l;djljrfha l;dj fiakd o

foi;sh 2019 ud¾;= 1536

m%;sldr lsÍfuka wk;=rej frda.Skag

idudkH Ôjk rgdjg wkqj Ôj;a

fjkak mq¿jka'

,dÿre frda.h fnda jkafka"

m%;sldr fkd.kakd fndajk j¾.fha

,dÿre frda.shl=f.a leiai fyda

lsúiqï uÕska jd;hg tl;=jk l=vd

ì¢;s kSfrda.S mqoa.,hl=f.a Yajik

moaO;sh yryd YÍr.; ùfuka'

fï frda.h fndaùfï m%jK;dj

ms<sn| wjOdkh fhduq lsÍfï§

ck.ykfhka jeä fokl=g

,dÿre frda.hg tfrys j iajNdúl

m%;sYla;shla ;sfnkjd' fï ksid

m%;sldr ,nd fkd.kakd ,dÿre

frda.shl=f.ka kSfrda.S whl=g frda.h

fndaùug bvla keye'

,dÿre frda.h úksYaph lr.kakd

frda. ,laIK f,i" ifuys

ixfõokh yd ,m le<e,a fyda Bg

jeä m%udKhla ;sîu y÷kd.;

yels hs' fuys§ ,d meyehla" uo r;=

meyehla fyda ;U meyehla .ekSug

mq¿jka' tys uola Wia jQ yd me;,s

,laIK o ;sìh yels hs' tu ,m

le<e,a leiSula we;s fkdjk w;r

tys WKqiqu" iam¾Yh" fõokdj hk

ixfõokj,g ydksù ;sìh yels hs'

ifuys ´kEu ia:dkhl fï ,m we;s

jkak mq¿jka' uqyqK" lka yd YÍrfha

fjk;a ia:dkj, we;sjk uo r;=

meyefhka fyda È,sfik iq¿" >k

jQ ifuys ;äiaisùï isÿ fjkjd' fï

ia:dkj, ifï ixfõokhg ydks

we;s fkdùug bv we;;a w;a yd

mdoj, ysß .;shla È.g u mj;skak

mq¿jka'

z,dÿreZ frda.h mÍlaId lsÍfï§

iajdNdúl wdf,dalhla fyda meyeÈ,s

úÿ,s wdf,dalhlska hqla; jQ ia:dkhl

iu mÍlaId l< hq;= nj ,dÿre u¾ok

jHdmdrfha wOHlaI úfYaI{ ffjoH

pïmd fÊ' w¨;aùr m%ldY l<d'

fuys§ fm!oa.,sl;ajh /flk

mßÈ YÍrh u mÍlaId l< hq;= hs'

ifuys ,m fyda le<e,a tlla fyda

lsysmhla f;dard.; hq;= w;r meyeÈ,s

f,i oekSula ,m u; fkdue;s kï

th ,dÿre frda.h njg ksYaph l<

yels jk nj ffjoH fÊ' w¨;aùr

i|yka lrkjd' óg fmr ,nd.;a

m%;sldr ms<sn|j úuiSula fuys§

wjYH hs' kùk nyq T!IO m%;sldr

l%uh iïmQ¾Kfhka ,nd.;a flkl=g

kej; m%;sldr wjYH jkafka

l,d;=rlska'

,dÿre frda.fha Wmøj wjia:djka

f,i we;sjk úlD;Ska weiaj,"

uqyqfKa fyda fomdj, we;aoehs mÍlaId

lsÍu;a jeo.;a' kQ;k T!IO uÕska

,dÿre frda.h ksÜgdjg u iqj l<

yels hs' rcfha frday,aj, msysá p¾u

frda. idhkj,ska T!IO fkdñf,a

,nd.ekSug yelshdj ;sfnkjd'

fuys§ ,ndfok T!IO úIîc

u¾okh fldg frda.h ;j;a wh

fndaùu iyuq,ska u kj;ajkjd'

ck iudch iuÕ ióm weiqrla

we;s wdhq¾fõo iy foaYSh

ffjoHjrhdf.a wo ojfia ld¾hh

jkafka ,dÿre frda.h ms<sn|j

ck;dj ;=< we;s ÿ¾u; ÿrefldg"

Y%S ,xldfjka ,dÿre ;=rka lsÍfï

i;aldrhg odhl;ajh ,nd§u hs'

ufkdacd iurkdhl

z,dÿreZ frda.h b;d wE; ld,fha isg u wm w;r mj;sk fndajk frda.hla' l%s'mQ' j¾I 600 §

;rï wE; ld,fha§ ,dÿre ms<sn| ,shejqKq jd¾;d bkaÈhdfjka yd Ökfhka ,eî ;sfnkjd' mjqldrhkag yd jerÈ

lrk mqoa.,hkag iEfok frda.hla f,i tl< th ie,lSu ksid ,dÿre frda.Ska iudcfha

wjudkhg ,lajqKd'

Page 39: foi;sh2019 ud¾;= 1503 foi;sh ljrfha l;djljrfha l;dj fiakd o

furg PdhdrEm l,dfõ

mqfrda.dñhl= miq.shÞ

wm w;ßka iuq.;a;d' n¾á

.=Kfialr kï jQ Tyq l,dfõ úúO

Ydkr /ila Tiafia olaI;d

m%lg l< lD;yia;fhla' jD;a;Sh

PdhdrEm Ys,amshl= f,i 30 jirlg

wêl ld,hla ksr;j isá Tyq l,d

f,djg msúisfhaa 70 oYlfha' tA"

Ñ;%mg ;srkdgl rplhl= f,iska'

iskudjg iqúfYaIS we,aulaa ;snq

n¾á g m%:ufhka u Ñ;%mghlg ;sr

kdglhla ,shkak wjia:dj WÞ

jqfKa rkað;a fmf¾rdf.a z/h;a

ojd,;aZ Ñ;%mgh i|yd hs' bka

,o mßph Tiafia Tyqg iq.;md,

fikr;a hdmdf.a zyka;dfka

l;djZ Ñ;%mgfha iu ;srkdgl

rplhl= jkakg wjia:dj ie,iqKd'

yka;dfka l;dj Ñ;%mgfha

;srkdglhg iïnkaO jQ wfkla

fofokd O¾ufiak m;srdc yd n¾á

chfialr' bkamiq Tyq wurkd;a

ch;s,lf.a zms%hx.dZ yd fcda

uhsl,af.a zoylska tfllaZ hk

Ñ;%mgj, iyh wOHlajrhl= f,i

lghq;= l<d' Tyq .=jkaúÿ,shg

iïnkaO jQfha iq.;md,o is,ajdf.a

werhqñka' .=jkaúÿ,sh i|yd kdgH

yd flál;d /ila Tyq w;ska

ks¾udKh jqKd' l,la rcfha

fiajfha ksr; jQ n¾á ±ä l,lsÍu

u; bka bj;a jqKd'

Tyq jD;a;Sh PdhdrEmlrKhg tla

jQfha 1984 § nkaÿ, moau l=udrf.a

iris mqj;amf;a uq,a ljrh i|yd

PdhdrEm .ksñka' tu PdhdrEmj,

;snQ l,d;aulNdjh u; mqj;amf;a

wf,úh o by< .shd' bka miq tu

mqj;am;a wdh;kfha wfkl=;a mqj;am;a

i|yd;a Tyqf.a Þhl;ajh ysñ jqKd'

iajdëk rEmjdyskS fiajh uÕska fï

olajd úldYh jk f,dj §¾>;u

fg,s kdgHhla f,i ie,flk zfldams

lfâZ fg,s kdgHfha m<uq l;dx.h

,sõfj;a n¾á'

upx n¾á iqn .uka

37 foi;sh2019 ud¾;= 15

Page 40: foi;sh2019 ud¾;= 1503 foi;sh ljrfha l;djljrfha l;dj fiakd o

foi;sh 2019 ud¾;= 1538

úch l=udr;=x. 1984 jif¾§ uyck mlaIh

ks¾udKh l<d' úchf.a ióm ñ;=rl= jQ n¾á tu

mlaIhg ne£ tys fixlv., m%Odk ixúOdhl jqKd'

úchf.a foaYmd,k .uka uf.a ióm i.hl= jQ n¾á"

úch iuÕ fndfyda .uka ìuka i|yd iïnkaO jqKd'

úchf.a jeäu PdhdrEm f.k we;af;a o n¾á' t,a'à'à'B'

ixúOdkh úiska w;awvx.=jg .kakd ,o yuqÞ fin`Mka

isõ fokl== ksoyia lr .ekSu i|yd t,a'à'à'B'h

iuÕ idlÉPd lsÍug úch iuÕ hdmkhg .sh isõ

fokdf.ka tla whl= jQfha;a Tyq hs' wfkla fofokd TiS

wfí.=Kfialr iy *S,slaia fmf¾rd hs'

miqj n¾á fjf<| m%pdrl PdhdrEmlrKh fj;

keUqre jqKd' Tyqf.a PdhdrEmj, lsishï iqúfYaI;ajla

;snqKd' tfyhska tjl furg meje;s m%uqL;u fjf<|

m%pdrK wdh;k /ila ;u ±kaùï PdhdrEm yd Èk

o¾Yk ks¾udKh lr .ekSu i|yd Tyq iïnkaO lr

.;a;d'

n¾á .=Kfialr ud uq,ska u y÷kd .;af;a 1986 jeks

ld,fha' tjl furg PdhdrEm uqøK wdh;k ;snqfKa

w;f<diaila muK hs' wm w;r m%p,s; ia:dkh jQfha

fld<U 5 *hs*a mdf¾ ;snqKq f*dfgda l,¾ wdh;kh hs'

t;ekg tjl udOH lafaIa;%hg yd ±kaùï lafIa;%hg

iïnkaO ish¨ u PdhdrEm Ys,amSka meñ‚hd' mg,

mgh úldYh lr wjYH PdhdrEm f;dard tAjd uqøKh

lrf.ku hkakg wm tjl mqreÿ ù isáhd' tu ld¾h

bgqjk f;la fmdfgda l,a¾ wdh;kfha fld;ekl fyda

tl;= ù fndfyda foa l;d lsÍu wfma mqreoaola jqKd' n¾á

.=Kfialr o ks;r tys meñ‚ fyhska wm fndfyda iqyo

jqKd' wm Tyq weu;=fõ n¾á whshd kñka' Tyq wmg

jvd jeäuy¨ jqj;a yefudag u l;d lf<a upx lsh,hs'

b;d ksy;udkS" fiñka l;dny l< n¾á whshd isák

;ekl b;d úfkdaoldñ mßirhla uejqKd' Tyq yd l<

l;dnfya§ wmg fndfyda w;a±lSï ,nd.; yels jqKd'

úfYaIfhka äðg,a ;dlaIKhla ms<sn| j ySfkkaj;a wid

fkd;snqKq wmg PdhdrEm .ekSfï we;eï Wml%u n¾á

whshd lshd ÿkakd' tA" Tyq i;;dNHdifhka y÷kd.;a

Wml%u' miq j f*dfgda l,¾ wdh;kh bínkaj,g

f.k .sh miq ;j;a w¨;a ñ;=rka /ila wmg tla jqKd'

Tjqkaf.ka we;eï wh wo wm yer f.diska' ±ka n¾á

whshd o iuqf.k .syska' Tyq ug wjika jrg yuq jqfKa

2014 wf.daia;= udifha' tÈk Tyq ud fiajh l< bßÞ

,xld§m ld¾hd,hg meñK Tyqf.a ks¾udK Þhl;ajh

w.hñka t<s ±lajqKq lD;shla ug ÿkakd' zwkka; jQ

forK irdZ kï jQ tu lD;sh ;=< Tyqf.a Ôú;fha

iuia;h u leá j ;snqKd' n¾á whsfha Tng iqn .uka'

ms%hkacka iqf¾Ia o is,ajd

Tyq wmg jvd jeäuy¨ jqj;a yefudag u l;d lf<a upx lsh,hs' b;d ksy;udkS" fiñka l;dny

l< n¾á whshd isák ;ekl b;d úfkdaoldñ mßirhla uejqKd' Tyq yd l< l;dnfya§ wmg fndfyda w;a±lSï ,nd.; yels jqKd'

úfYaIfhka äðg,a ;dlaIKhla ms<sn| j ySfkkaj;a wid fkd;snqKq

wmg PdhdrEm .ekSfï we;eï Wml%u n¾á whshd lshd ÿkakd' tA" Tyq i;;dNHdifhka y÷kd.;a

Wml%u' miq j f*dfgda l,¾ wdh;kh bínkaj,g f.k .sh miq ;j;a w¨;a ñ;=rka /ila wmg tla jqKd' Tjqkaf.ka we;eï wh wo wm yer f.diska'

Page 41: foi;sh2019 ud¾;= 1503 foi;sh ljrfha l;djljrfha l;dj fiakd o

l%Svdl%Svd

,nk wfma %,a udifha fodayd lgd¾ys§ meje;aùug

kshñ; wdishdkq u,, l% Svd Y+r;dj,sh i|yd jk

Y% S ,xld uq,sl ixÑ;h f;aÍu miq.shod meje;ajqKd'

fld<U iq.;odi msáfha meje;s tu cd;sl f;aÍï

;r.fha§ kj Y% S ,xld jd¾;djla iu`.ska ol=Kq

wdishdkq jd¾;djla w¨;a lsÍug flá ÿr Odjk Y+r

ysudI taIdka iu;a jqKd' óg¾ 100 biõjg tla jQ Tyq

;;amr 10'22l ld,hlska ;r.h ksu lrñkqhs fï

jd¾;dj ìys lf<a'

tys§ ì| jegqfKa bkaÈhdfõ .=jyd;sys§ 2016 jif¾

meje;s ol=Kq wdishdkq l% Svd Wf<f,a fõ.j;au

l% Svlhd f,i óg¾ 100 biõj ;;amr 10'26lska

ksu l< ysudI taIdka úiska u msysg jQ Y% S ,xld

jd¾;dj iy ol=Kq wdishdkq jd¾;dj hs'

fï ;r.fha m<uq Èkfha óg¾

100 biõfõ uQ,sl jghg ;;amr

10'11 lska o" wjika mQ¾j ;r.h

;;amr 10'12 lska o ksu

lsÍug ysudI iu;a jqj;a th

iq<f`.a fõ.fha jdish u;

fmka jQ olaI;djla f,i

i,ld jd¾;d fmd;g tla

jqfKa keye' flfia fj;;a

th tf;la fuf;la óg¾

100 ;r.hl§ Y% S ,xld

l% Svlhl= jd¾;d l< by<u

oialu o fjkjd'

iq<f`.a wNsfhda.h tAIdka

m%shxlr ùrisxy

39 foi;sh2019 ud¾;= 15

Page 42: foi;sh2019 ud¾;= 1503 foi;sh ljrfha l;djljrfha l;dj fiakd o

foi;sh 2019 ud¾;= 1540

mrdchka je,l fj<S isá YS%

,xld lKavdhu fkdfndaÞ

ksudj ÿgq YS% ,xld - ol=Kq wms%ldkq

fgiaÜ ;r. ud,dj 2 - 0la jYfhka

ch.;af;a wdishdkq rgla trg ;=<

§ ,nd.;a m%:u mQ¾K ;r.dj,s

ch.%yKh njg jd¾;d fmd;g

tlalrñka' óg fmr trg ;=<§

mQ¾K fgiaÜ ;r.dj,s ch.%yK

jd¾;d lr we;af;a ´iafÜ%,shdj yd

tx.,ka;h muK hs' fï ksid fï

;r.dj,sh YS% ,xld fgiaÜ ls%lÜ

lKavdhug iqúfYaI ch.%yKhla

fjkjd'

ol=Kq wms%ldkq ;r.dj,sh

wdrïN jkafka kj kdhl Èuq;a

lreKdr;akf.ka hq;a kjl

lS%vlhkaf.ka iukaú; lKavdhula

yeáhg hs' tA jf.a u ol=Kq wms%ldkq

lKavdhu ;u uõìfï§ olajk

iqúfYaI olaI;d .ek úfYaIfhka

i|yka l< hq;= keye' thg fya;=j

fõ. ;K;s,s iys; lS%vdmsá ;=<§

f,dj bÈßfhka u isák fõ. mkaÿ

heùfï n,we‚hla Tjqka i;=ùu hs'

úfYaIfhka u j¾kka *s,ekav¾"

l.Sfida rndvd" vqwdka T,súh¾"

úhdka uq,av¾ jeks lS%vlhka Bg

fyd`o u WÞyrK hs'

;r.dj,sfha m%Odk yerjqï ,CIHh

;r.dj,sfha m%:u ;r.fha§

,nd.;a lvq̈ tll w;súYsIag

ch.%yKh fï ;r.dj,sh

iïmQ¾Kfhka

u fjkia ùug

m%Odk fya;=j

jqKd' úfYaIfhka u

YS% ,xld kdhl

Èuq;a lreKdr;ak

ldisfha jdish Èkd

.ksñka m%:ufhka ol=Kq

wms%ldkqjkag mkaÿjg myr§ug

wdrdOkh lsÍu;a Tjqka j m<uq

bksfï§ ,l=Kq 235lg iSud lsÍu;a

ch.%dyS udjf;a uQ,sl wä;d,u

njg m;a jqKd' tfy;a YS% ,xld

lKavdhug ol=Kq wms%ldkqjkaf.a

oCI mkaÿ hjkakka bÈßfha m<uq

bksu fjkqfjka ,nd .ekSug

yels jqfKa o ,l=Kq 191la muK

hs' fojeks bksu fjkqfjka ol=Kq

wms%ldkq lKavdhu ,l=Kq 259lg

iSud lsÍug YS% ,xld mkaÿ hjkakka

yd mkaÿ rlskakka j. n,d .;a;

o Tjqkaf.a m<uq bksfï ,l=Kq

44l w;sßla;h;a iu`. YS% ,xldfõ

fojeks bksfï ch.%dyS b,a,lh

jqfKa ,l=Kq 304la' tu b,lalh

yUdhdug msáhg msúis YS% ,xld

lKavdhfï m%Odk ms;slrejka

lS%vd.drhg hejQ ol=Kq wms%ldkq

mkaÿ hjkakka ,l=Kq 226la jk

úg lvq¨ 9la ì| ouñka ch.%yKh

wdikakhg meñK isáhd' tA jk

úg ms;slrejl= f,ig kï ±rE

l=i,a cks;a fmf¾rdg wjidk

ms;slre f,i isá úYaj m%kdkaÿ

wk.s iyhla foñka ls%lÜ lS%vdfõ

ch.%yKh wúksYaÑ; tlla nj

kej; f,djg mila lf<a ,l=Kq

78l fkdì÷Kq

in|;djla

mj;añka' fï jk

úg l=i,a cks;a fkd±ù

,l=Kq 153la /ialrf.k

isá w;r úYaj m%kdkaÿ

Tyqg wk.s iydhla

,ndfoñka ,nd isá

,l=Kq ixLHdj 06la'

fuh wjidk

lvq,af,a

jd¾;d.;

iïnkaO;djla

f,i jd¾;d

fmd;g o tlafjkjd'

fmda¾Ü t,sifn;a lS%vdx.Kfha

meje;s fojeks fgiaÜ ;r.fha§

ldisfha jdish Èkd m<uqj mkaÿjg

myrÿka ol=Kq wms%ldkq lKavdhu

uq,a bksu fjkqfjka ,l=Kq 222la

/ia l< w;r Bg ms<s;=re jYfhka

m<uq bksu fjkqfjka YS % ,xld

lKavdhu ,l=Kq 154la /ia

l<d' ,l=Kq 68l w;sßla;hla

we;sj fojeks bksu wdrïN l<

ol=Kq wms%ldkq lKavdhu tys§ ish¨

fokd u ±ù /ia lf<a ,l=Kq 128la

muK hs' tys§ YS% ,xld lKavdhu

ch udj;g msúisol=Kq wm%sldkq ixpdrh

Page 43: foi;sh2019 ud¾;= 1503 foi;sh ljrfha l;djljrfha l;dj fiakd o

41 foi;sh2019 ud¾;= 15

wdkkao chisxy

fjkqfjka wk.s mkaÿ heùul

ksr; jqKq iqrx. ,laud,a ,l=Kq

39lg lvq¨ 4la o" Okxch is,ajd

,l=Kq 36lg lvq¨ 3la o" liqka

rdð; ,l=Kq 20lg lvq¨ 2la o

,nd .ksñka mkaÿfjka oialï

±lajQjd' tA wkqj ch.%yKh i|yd YS%

,xld lKavdhfï b,lalh jqfKa

,l=Kq 197la' tu b,lalh yUd

.sh YS% ,xld lKavdhu lvq¨ 2la

±ù tu b,lalh fj; <.dùug

iu;ajqKd' tA wkqj YS% ,xldjg ysñ

jQfha lvq¨ 8l úYsIag chla' tys§ YS%

,xld lKavdhu fjkqfjka l=i,a

fukaäia fkd±ù ,l=Kq 84la o"

´IO m%kdkaÿ fkd±ù ,l=Kq 75la o

,nd.ksñka YS% ,xld ch.%yKfha

kshuqjka jqKd'

;r.dj,sfhka miq j udOH

fj; woyia ±la jQ l=i,a cks;a

—ol=Kq wms%ldkq lKavdhug

tfrys j ;r.dj,sh ch.ekSu

.ek b;du;a i;=gq fjkjd' m<uq

;r.fha§ ;udg iyfhda.h foñka

ch.%yKh olajd u úYaj m%kdkaÿ

±la jQ olaI;dj w;sYhska u w.h

lrkjd' óg wu;r j

fï ;r.dj,sfha§

ish¨ u

lS%vlhkag

fuys f.!rjh

ysñúh hq;= hs'˜

;r.dj,sfhka miq udOH fj;

woyia ±la jQ YS% ,xld lKavdhfï

kdhl Èuq;a lreKdr;ak —ol=Kq

wms%ldfõ§ ;r.dj,shla ch.%yKh

lrkjd lshk tl f,fyis

ld¾hhla fkdfjhs' tAl úYsIag

ch.%yKhla' wfma lS%vlhka

fyd¢ka lS%vd l<d' Tjqkaf.a lS%vd

rgdj .ek ksiel j u i;=gq

jqKd' ;reK lS%vlhka ±la jQ

oCI;d b;d u by< hs' wfma mkaÿ

heùfï n, we‚h;a tfia u hs'

fï ch.%yKh YS% ,xldfõ ls%lÜ

f,da,Ska fjkqfjka mqo lrkjd'

Tjqka wmg È.ska È.g u iyfhda.h

ÿkakd muKla fkdfjhs" wm

mrdch jk úg§

mjd wm iuÕ isáhd'

Tjqka fjkqfjka

hula lrkak wmg

´kElu ;snqKd'˜ flfia

fj;;a m<uq ;r.fha

ch.%yKfhka miq YS% ,xld

lKavdhfï lS%vd.drh ;=< th

iurkq ,enQ wdldrh yd tys§ l<

m%ldY ms<sn| wka;¾cd,h Tiafia

m%pdrh lsÍu b;d u lk.dgqjg

lreKla' tjeks foa

bÈßhg fkdùug

j.n,d .;

hq;= fjkjd' YS%

,xldfõ ls%lÜ

kexùug fï

ch.%yKfha

isg olaI;d

bÈßhg u

f.khdug

kj ls%lÜ

kdhlhdg yd Tyqf.a i.hkag

yels jqfKd;a YS% ,xldfõ ls%lÜ

kej; cd;Hka;rfha nenf,kjd

fkdwkqudk hs'

Page 44: foi;sh2019 ud¾;= 1503 foi;sh ljrfha l;djljrfha l;dj fiakd o

l=udß úl%uisxy

foi;shmqj;a iÕrdj 50/-

rcfha m%jD;a;s fomd¾;fïka;=fõ m%ldYkhla

f,dalfha fyd| u .=rejßh f;aÍfï

;r.dj,shla ud¾;= ui 10

jeks Èk vqndhsys§ meje;aùug lghq;= lr

;sfnkafka tlai;a wrdì tó¾ rdcHfha

wkq.%yfhka' f;aÍ m;ajk fyd| u .=rejrhdg

wfußldkq fvd,¾ ñ,shkl ;Hd.hla

msßkeóug hs kshñ;'

o .af,dan,a àp¾ m%hsia ^The Global Teacher Prize& kñka kï lr we;s fï

jevigyfka wjika 10 fokd w;rg

Y%S ,dxlsl ;eke;a;shl we;=<;a ùu

iqúfYaIs;ajhla' zf,dalfha fyd| u

.=rejrhd iïudkhz wìhig meñK isák

weh hfidaodhs fi,ajl=urka kue;s 32 yeúßÈ

;reK .=rejßhla'

1987 § Y%S ,xldfõ Wmka weh tlS ld,

jljdkqfõ ;snQ foaYmd,ksl ;;a;ajh

ksid TiafÜ%,shdjg ixl%uKh ù ;sfnkjd'

1988 jif¾§ uj mshd iu`.ska TiafÜ%,shdjg

ixl%uKh jk úg wehg wjqreoaolg;a jvd

wvq nj hs i`oyka jqfKa'

hfidaodhs fi,ajl=urka .=rejßhl f,i

fiajh ,nd fokafka TiafÜ%,shdfõ isâks

kqjr msysá rEá ys,a yhs ial+,a ^Rooty Hill High School& kue;s mdi,g hs' weh

úfoia udOHg mjid ;snqfKa 2009 jif¾

úYajúoHd, YsIHdjl f,i mqyqKqjla

,nkak tlS mdi,g we;=<;a jQ njla'

flfia fj;;a f,dalfha fyd`o u .=rejßh

ùfï n,dfmdfrd;a;=j we;sj bkakd weh

foudmshka" ñ;=rka iy b.ekajQ .=rejrekag

ia;=;sjka; ù ;snqfKa fu;rïÿrla meñŒug

w;aje,la jQfha Tjqka nj mjiñka'

isyskhlsfyd|u .=rejßh

hfidaodhs fi,ajl=urka