เศรษฐศาสตรแรงงาน EC 471

การก�าหนดค่�าจ้�างและการจ้�ดสรรแรงงาน

รองศาสตราจ้ารย์ ดร. ภาวด� ทองอ�ไทย์ ส!งหาค่ม 2552

ห�วข้�อ• ด�ลย์ภาพในตลาดแข้�งข้�นสมบู'รณ์ • การจ้�ดสรรแรงงานอย์�างม�ประส!ทธิ!ภาพ –แรงงาน และ หน�วย์ผล!ตได�ร�บูผลประโย์ชน

รวมส'งส�ด –นโย์บูาย์สาธิารณ์ะ•ภาษ� และ เง!นอ�ดหน�น

• ตลาดแข้�งข้�นไม�สมบู'รณ์–ตลาดผ'กข้าดด�านผ'�ซื้/0อแรงงาน (Monopsony)

–ตลาดผ'กข้าดด�านผ'�ข้าย์ส!นค่�า (Monopoly)

ล�กษณ์ะข้องด�ลย์ภาพในตลาดแรงงานท�1ม�การแข้�งข้�น

• การแลกเปล�1ย์นระหว�างแรงงานและหน�วย์ผล!ต ประโย์ชนต�อเศรษฐก!จ้รวม

• เส�นอ�ปสงค่แรงงาน แสดง ม'ลค่�าข้องผลผล!ตหน�วย์ส�ดท�าย์ value of marginal product (VMP)

พ/0นท�1ภาย์ใต�เส�นอ�ปสงค่แรงงาน = ม'ลค่�าข้องผลผล!ตรวม value of total product

ราย์ร�บูรวม = ผลรวมข้อง VMPs

ก�าไรข้องหน�วย์ผล!ต = ส�วนเก!นข้องผ'�ผล!ต Producer surplus

= สามเหล�1ย์ม P

• เส�นอ�ปทานแรงงาน: แสดงถึ4งค่�าจ้�างท�1 จ้�าเป5นในการจ้'งใจ้ ให�ค่นเข้�าส'�ตลาดแรงงาน พ/0นท�1ภาย์ใต�เส�นอ�ปทาน = ม'ลค่�ารวมข้อง ค่�าเส�ย์โอกาส

ข้องค่นงานท�1เพ!1มเข้�ามาในตลาดผลประโย์ชนต�อค่นงาน = ค่วามแตกต�างระหว�าง:

- ส!1งท�1ค่นงานได�ร�บู ณ์ ระด�บูค่�าจ้�างด�ลย์ภาพ w* ก�บู

- ม'ลค่�าข้อง เวลา ข้องค่นงาน ถึ�าอย์'�นอกตลาดแรงงาน

ส�วนเก!นข้องค่นงาน = สามเหล�1ย์ม Q

ผลประโย์ชนจ้ากการแลกเปล�1ย์น และ การจ้�ดสรรอย์�างม�ประส!ทธิ!ภาพ

• ผลประโย์ชนรวมจ้ากการแลกเปล�1ย์น = ส�วนเก!นข้องผ'�ผล!ต (producer surplus) + ส�วนเก!นข้องแรงงาน (worker surplus) = พ/0นท�1 P+Q

• ในตลาดแข้�งข้�นสมบู'รณ์ ผลประโย์ชนจ้ากการแลกเปล�1ย์นจ้ะอย์'�ในระด�บูส'งส�ด

• การจ้�ดสรรอย์�างม�ประส!ทธิ!ภาพ = การจ้�ดสรรแรงงานไปให�แก�หน�วย์ผล!ตท�1ส�งผลให�เก!ดผลประโย์ชนจ้ากการแลกเปล�1ย์นส'งส�ด

• ด�ลย์ภาพในตลาดแข้�งข้�นสมบู'รณ์ การจ้�ดสรรแรงงานอย์�างม�ประส!ทธิ!ภาพ

ด�ลย์ภาพในตลาดแข้�งข้�น ท�1ม�สองตลาด• ตลาดแรงงานสองแห�ง จ้�างแรงงานท�1ม�

ท�กษะค่ล�าย์ก�น ทดแทนก�นได�อย์�างสมบู'รณ์• ถึ�าค่�าจ้�างระหว�างสองตลาดแตกต�างก�น จ้ะ

อย์'�ไม�ได�นานเพราะ–แรงงานในตลาดท�1ค่�าจ้�างต�1ากว�าจ้ะโย์กย์�าย์ เพ/1อ

ไปส'�ท�1ซื้41งจ้ะได�ค่�าจ้�างส'งกว�า ได�อรรถึประโย์ชนส'งกว�า

เส�นอ�ปทานแรงงานเค่ล/1อน–หน�วย์ผล!ตก6จ้ะย์�าย์เช�นก�น เพ/1อหา

ประโย์ชนจ้ากค่�าจ้�างท�1ต�1ากว�า เส�นอ�ปสงค่แรงงานเค่ล/1อน

นโย์บูาย์ร�ฐในตลาดแรงงาน• จ้ะเก!ดอะไรข้40นต�อค่�าจ้�างและการจ้�างงาน เม/1อ ร�ฐเก6บู

ภาษ�ค่�าจ้�าง• กรณี�ที่��เก�บภาษี�จากนายจ�าง–หน�วย์ผล!ตจ้ะต�องจ้�าย์ ภาษ� $1 ต�อค่นงานท�กค่นท�1

จ้�างเข้�ามา• จ้ะบูวกเพ!1มเข้�าไปในค่�าจ้�าง ($10 + $1)

• ค่�าจ้�างท�1จ้�าย์จ้ะเพ!1มเป5น W0 – 1 จ้�างค่นงาน E0

เส�นอ�ปสงค่แรงงานจ้ะเค่ล/1อนลงข้�างล�าง–ภาษ�ค่�าจ้�างจ้ะท�าให�ค่�าจ้�างท�1ค่นงานได�ร�บูต�1าลง W0 W1

– เพ!1มต�นท�นข้องการจ้�างค่นงานจ้าก W0 W1+1

• กรณี�ที่��เก�บภาษี�จากคนงาน– ถึ�าค่นงานต�องจ้�าย์ภาษ� $1 ส�าหร�บูแต�ละ

ช�1วโมงท�1ท�างาน– จ้ะเร�ย์กร�องให�นาย์จ้�างจ้�าย์ค่�าจ้�างเพ!1มเป5น W0

+ $1 เส�นอ�ปทานแรงงานจ้ะเค่ล/1อนข้40น $1

– ค่นงานได�ร�บูค่�าจ้�าง W1

– ปร!มาณ์การจ้�างงานลดลง– ค่�าจ้�างหล�งภาษ�ลดลง W0 W1-1

• อ!ทธิ!พลข้องค่วามย์/ดหย์��นข้องอ�ปทาน– ถึ�าอ�ปทานม�ค่วามย์/ดหย์��นสมบู'รณ์ ภาษ�

จ้ะถึ'กผล�กภาระให�ค่นงานท�0งหมด

Deadweight loss

• ไม�ว�าจ้ะเก6บูภาษ�จ้ากหน�วย์ผล!ต หร/อ จ้ากค่นงานโดย์ตรง ก6ม�ผลเช�นเด�ย์วก�น–การจ้�างงานลด ต�นท�นการจ้�างค่นงาน

เพ!1ม เง!นเข้�ากระเป7าลด• ด�ลย์ภาพหล�งภาษ� ไม�ม�ประส!ทธิ!ภาพ–ค่นงานไม�ได�ร�บูการจ้�างงาน ณ์ ระด�บูท�1 ผล

ประโย์ชนรวมจ้ากการแลกเปล�1ย์นในตลาดแรงงานม�ปร!มาณ์ส'งส�ด–ภาษ�การจ้�างงาน deadweight loss หร/อ

ภาระส�วนเก!น excess burden

Deadweight loss• Deadweight loss ว�ดม'ลค่�าข้องผลประโย์ชนท�1

ต�องเส�ย์สละไป– เพราะภาษ�บู�งค่�บูให�นาย์จ้�างต�องลดการจ้�างงาน

ลงต�1ากว�าระด�บูท�1ม�ประส!ทธิ!ภาพ• ท�0งน�0 โดย์ไม�ได�เก�1ย์วก�บูค่�าใช�จ้�าย์ในการตาม

เก6บูภาษ�น�0นๆ• Deadweight loss เก!ดข้40นเพราะ:–ภาษ�ท�าให�แรงงานบูางค่น ไม�ได�งานท�า–ประโย์ชนบูางส�วนท�1น�าจ้ะเก!ดก�บูส�งค่มก6เลย์

ส'ญหาย์ไป• VMP ข้องค่นงาน > ม'ลค่�าข้องเวลานอก

ตลาดแรงงานข้องค่นงานค่นน�0น

การอ�ดหน�น (subsidy) ส�าหร�บู การจ้�างงาน• ร�ฐอาจ้ให�เง!นอ�ดหน�น เพ/1อสน�บูสน�นให�หน�วย์ผล!ต

จ้�างค่นงานเพ!1มข้40น–ช�วย์ลดต�นท�นการจ้�างค่นงาน– เช�น ให�เค่รด!ตภาษ� ส�าหร�บูค่นงานแต�ละค่นท�1

หน�วย์ผล!ตจ้�างเพ!1ม ($1) เส�นอ�ปสงค่แรงงานจ้ะเค่ล/1อนข้40นข้�างบูน $1

•ท�าให�ม�การจ้�างงานมากข้40น• เง!นเข้�ากระเป7าค่นงานเพ!1มข้40น จ้าก W0 เป5น W1

•ค่�าจ้�างท�1หน�วย์ผล!ตจ้�าย์ ลดจ้าก W0 เป5น W1 - $1–ข้นาดข้องผลกระทบู ข้40นอย์'�ก�บู•ความย�ดหย��น ข้อง อ�ปทาน และ อ�ปสงค่

ผ'�ผ'กข้าดท�1สามารถึแบู�งแย์กแรงงานได�ช�ดเจ้น

• ม�เส�นอ�ปทานแรงงาน ลาดข้40น หร/อ เส�นอ�ปทานข้องตลาด– จ้�างค่นงาน ด�วย์อ�ตราค่�าจ้�างท�1ต�างก�น – เส�นอ�ปทานแรงงาน = เส�น marginal cost

• ไม�ม�อ!ทธิ!พลต�อ ราค่า ผลผล!ต – ข้าย์เท�าไรก6ได�ตามต�องการ ณ์ ราค่าท�1

ตลาดก�าหนด p

• หน�วย์ผล!ตท�1ต�องการก�าไรส'งส�ด อาจ้จ้�างค่นงานจ้นถึ4งจ้�ดท�1:–ม'ลค่�าข้องแรงงานหน�วย์ส�ดท�าย์ =

ต�นท�นข้องการจ้�างค่นงานน�0น – w* ไม�ใช�ค่�าจ้�างระด�บูแข้�งข้�น (competitive

wage)• เป5นค่�าจ้�างท�1ผ'�ผ'กข้าดการซื้/0อแรงงานต�อง

จ้�าย์ เพ/1อจ้'งใจ้แรงงานหน�วย์ส�ดท�าย์ท�1จ้�างมา

–ค่นงานอ/1นๆ จ้ะได�ร�บู = ค่�าจ้�างส�ารอง reservation wage ข้องแต�ละค่น

ผ'�ผ'กข้าดท�1ไม�สามารถึแบู�งแย์กค่นงานได� • จ้�าย์ค่�าจ้�างเท�าก�นหมด ไม�ว�า ค่�าจ้�างส�ารองข้อง

แต�ละค่นจ้ะเป5นเท�าใด– เม/1อผล!ตเพ!1ม ต�นท�นหน�วย์ส�ดท�าย์เพ!1มเร6วกว�าค่�าจ้�าง– เส�นต�นท�นหน�วย์ส�ดท�าย์อย์'�เหน/อกว�าเส�นอ�ปทาน

• ผ'�ผ'กข้าดท�1แสวงหาก�าไรส'งส�ด จ้�างค่นงานจ้นถึ4งจ้�ดท�1 ต�นท�นข้องการจ้�างแรงงานหน�วย์ส�ดท�าย์ = ม'ลค่�าข้องผลผล!ตหน�วย์ส�ดท�าย์ –จ้�างค่นงานน�อย์กว�าในตลาดแข้�งข้�นสมบู'รณ์– ค่�าจ้�าง < ค่�าจ้�างแข้�งข้�น < ม'ลค่�าข้องผลผล!ตหน�วย์

ส�ดท�าย์ข้องแรงงาน• แรงงานจ้ะถึ'ก เอาเปร�ย์บู ‘exploited’

ค่�าจ้�างข้�0นต�1า และ ผ'�ผ'กข้าดท�1ไม�สามารถึแบู�งแย์กค่นงานได�

• การบู�งค่�บูใช�ค่�าจ้�างข้�0นต�1า ในตลาดผ'กข้าดด�านผ'�ซื้/0อแรงงาน จ้ะเพ!1มท�0งค่�าจ้�าง และ การจ้�างงาน

• ผ'�ผ'กข้าดท�1ม��งก�าไรส'งส�ด จ้ะต�องการ ให� ต�นท�นหน�วย์ส�ดท�าย์ข้องการจ้�างงาน (marginal cost of hiring)

ม�ม'ลค่�าเท�าก�บู ผลผล!ตหน�วย์ส�ดท�าย์ข้องแรงงาน (marginal product of labour)

• ไม�ม�การว�างงานเก!ดข้40น–ท�กค่นท�1อย์ากท�างาน และเต6มใจ้ย์อมร�บูค่�าจ้�าง

ข้�0นต�1า จ้ะได�งานท�า• ค่�าจ้�างข้�0นต�1าท�1ออกแบูบูได�เหมาะสม จ้ะสามารถึ

ก�าจ้�ดอ�านาจ้ในตลาดข้องผ'�ผ'กข้าดได� และ ป:องก�นไม�ให�ม�การเอาเปร�ย์บูแรงงาน

ตลาดแข้�งข้�นไม�สมบู'รณ์: ผ'กข้าดด�านการข้าย์ผลผล!ต (monopoly)

• ผ'�ผ'กข้าด สามารถึม�อ!ทธิ!พลในการต�0งราค่าข้าย์

• เม/1อข้ย์าย์ผลผล!ต ราค่าข้าย์จ้ะลดลง– ราย์ได�หน�วย์ส�ดท�าย์ Marginal revenue ไม�เท�าก�บู

ราค่าข้องส!นค่�า output price p– เส�น MR ลาดลง และ อย์'�ต�1ากว�าเส�นอ�ปสงค่

• ผ'�ผ'กข้าดท�1ม��งก�าไรส'งส�ด จ้ะผล!ตจ้นถึ4งจ้�ดท�1 MR=MC

–จ้ะผล!ตในปร!มาณ์ต�1ากว�าหน�วย์ผล!ตในตลาดแข้�งข้�นสมบู'รณ์–และข้าย์ในราค่าส'งกว�า

• ผลข้องการม�อ�านาจ้ผ'กข้าดต�ออ�ปสงค่แรงงานข้องหน�วย์ผล!ต และต�อการต�ดส!นใจ้จ้�างงาน–จ้ะจ้�างค่นงานจ้นถึ4งจ้�ดท�1 ส!1งท�1ได�ร�บูจ้ากค่นงาน =

ต�นท�นข้องการจ้�าง• MRPE (MR x MPE)

–แต�ว�า ... MRP < VMP (เพราะ MR < P)

• หน�วย์ผล!ตในตลาดผ'กข้าด จ้�างค่นงานน�อย์กว�า หน�วย์ผล!ตในตลาดแข้�งข้�นสมบู'รณ์ (ซื้41ง W=VMP)

• แต� อาจ้ม�กรณ์�ท�1จ้�าย์ค่�าจ้�างส'งกว�า ในตลาดแข้�งข้�น–ถึ�า...อย์ากด4งด'ดค่นงานด�ๆ และ สามารถึผล�กภาระ

ต�นท�นท�1เพ!1มข้40นให�ผ'�บูร!โภค่ได�