เนื้อหาสรุป Comprehensive หมวด c

89
1 สรุปเน้อหาเตรยมสอบ Comprehensive สาขาบรหารรัฐกจ โดย นายนันทภพ สนไชย PS 705 แนวความคดเชงทฤษฏในการบรหารรัฐกจ ศกษาแนวความคดเชงทฤษฏจากผลงานเขยนของนักวชาการระดับนา ผูมบทบาท สาคัญตอการพัฒนาการของวชาการบรหารรัฐกจในโลกตะวันกและตะวันออก วเคราะหท่มา และสาระของแนวความคดเชงทฤษฏ่สาคัญๆ ศกษารายกรณท่นาทฤษฏมาประยุกตใช ฯลฯ ใหนักศกษาอภปรายสนับสนุน หรอโตแย งแนวความค ดเหลานัน การบรหารรัฐกจ หรอ รัฐประศาสนศาสตร์ รัฐประศาสนศาสตร์ อยูภายใตบรบท ( Context) ทังสภาพเหนอรัฐ ( Mega State) และ จากระบบภายในสังคม ไดแก ระบบการเมอง การปกครอง, เศรษฐกจ, กฎหมาย และปัจจัย ทางสังคมวทยาท่เก่ยวกับปัจเจกบุคคล กลุมคน ค านยมและวัฒนธรรม ฯลฯ - ฝายการเมอง เป็นฝายนาความคดจากประชาชนมาทาเป็นกฎหมาย, นโยบายและ หลักการตางๆ เพ ่อนาไปบรหารประเทศ - ายการเมอง เป็นผูกาหนดกตกาและนโยบาย - ฝายรัฐบาล เป็นผูบรหารงานภาครัฐ (หรอเรยกวาฝายบรหารรัฐกจ นั่นก็คอ รัฐ ประศาสนศาสตร นั่นเอง) - คณะรัฐมนตร เป็นผูกาหนดนโยบายใหกระทรวง, กรม และหนวยงานไปปฏบัต - ขาราชการ จงควรตองมความรูในการนานโยบายตางๆ เหลานันไปปฏบัตหรอ ดาเนนการ และควรม ความรูทางรัฐประศาสนศาสตร แนวคดและปรัชญาพ้นฐานในการบรหารรัฐก นักค ดท่สาคัญของสาขาวชาบรหารรัฐกจประกอบดวยบุคลสาคัญๆ 3 ทาน (เรยกไดวเป็น GURU ของการบรหารรัฐกจ) ค 1.วูดโรวลสัน มองวาภารก จท่ย่งใหญในการบรหารงานภาครัฐคอการทาใหประชาชน ตท ่ดท่สุด เขาจ งเช ่อวาการปฏบัตตองมากอนทฤษฎ 2.แมกซ เวเบอร นักสังคมวทยาชาวเยอรมัน 3.เฟรดเดอรก เทเลอร

Transcript of เนื้อหาสรุป Comprehensive หมวด c

Page 1: เนื้อหาสรุป Comprehensive หมวด c

1 สรปเนอหาเตรยมสอบ Comprehensive สาขาบรหารรฐกจ โดย นายนนทภพ สนไชย

PS 705 แนวความคดเชงทฤษฏในการบรหารรฐกจ

ศกษาแนวความคดเชงทฤษฏจากผลงานเขยนของนกวชาการระดบน า ผมบทบาท

ส าคญตอการพฒนาการของวชาการบรหารรฐกจในโลกตะวนกและตะวนออก วเคราะหทมา

และสาระของแนวความคดเชงทฤษฏทส าคญๆ ศกษารายกรณทน าทฤษฏมาประยกตใช ฯลฯ

ใหนกศกษาอภปรายสนบสนน หรอโตแยงแนวความคดเหลานน

การบรหารรฐกจ หรอ รฐประศาสนศาสตร

รฐประศาสนศาสตร อยภายใตบรบท (Context) ทงสภาพเหนอรฐ (Mega State) และ

จากระบบภายในสงคม ไดแก ระบบการเมอง การปกครอง, เศรษฐกจ, กฎหมาย และปจจย

ทางสงคมวทยาทเกยวกบปจเจกบคคล กลมคน คานยมและวฒนธรรม ฯลฯ

- ฝายการเมอง เปนฝายน าความคดจากประชาชนมาท าเปนกฎหมาย, นโยบายและ

หลกการตางๆ เพอน าไปบรหารประเทศ

- ฝายการเมอง เปนผก าหนดกตกาและนโยบาย

- ฝายรฐบาล เปนผบรหารงานภาครฐ (หรอเรยกวาฝายบรหารรฐกจ นนกคอ รฐ

ประศาสนศาสตร นนเอง)

- คณะรฐมนตร เปนผก าหนดนโยบายใหกระทรวง, กรม และหนวยงานไปปฏบต

- ขาราชการ จงควรตองมความรในการน านโยบายตางๆ เหลานนไปปฏบตหรอ

ด าเนนการ และควรมความรทางรฐประศาสนศาสตร

แนวคดและปรชญาพนฐานในการบรหารรฐกจ

นกคดทส าคญของสาขาวชาบรหารรฐกจประกอบดวยบคลส าคญๆ 3 ทาน (เรยกไดวา

เปน GURU ของการบรหารรฐกจ) คอ

1.วดโรว วลสน มองวาภารกจทยงใหญในการบรหารงานภาครฐคอการท าใหประชาชน

มชวตทดทสด เขาจงเชอวาการปฏบตตองมากอนทฤษฎ

2.แมกซ เวเบอร นกสงคมวทยาชาวเยอรมน

3.เฟรดเดอรก เทเลอร

Page 2: เนื้อหาสรุป Comprehensive หมวด c

2 สรปเนอหาเตรยมสอบ Comprehensive สาขาบรหารรฐกจ โดย นายนนทภพ สนไชย

ทฤษฎเกยวกบการบรหารรฐกจสวนใหญจะมพนฐานมากจากแนวคดของนกคดทง 3

และกอใหเกดวชาการตางๆทเกยวของมากมาย

แนวคดส าคญของนกคดทง 3 คนมดงน

วดโรว วลสน (Woodrow Wilson)

เปนประธานาธบดคนท 28 ของสหรฐอเมรกา ไดรบการขนานนามวาเปนบดาของวชา

บรหารรฐกจในสหรฐอเมรกา ผลงานทส าคญคอ The Study of Administration ในป 1887 เปน

ดษฎนพนธของวลสน ซงชใหเหนวาในการจะมทฤษฎในการบรหารงานไดนนการบรหารจะตอง

ปลอดจากการแทรกแซงทางการเมอง

วลสนจงเสนอใหการบรหารและการเมองแยกออกจากกน โดยการฝายการเมองควรท า

หนาทในการก าหนดนโยบาย สวนฝายบรหารหรอขาราชการประจ าควรท าหนาทน านโยบายไป

ปฏบต เพอตอบสนองความตองการของประชาชนอยางมประสทธภาพ

ทงนในเวลานนปญหาทเกดขนในระบบราชการของสหรฐคอการเขามาแทรกแซงฝาย

บรหารของนกการเมอง อนเปนสภาพทเกดขนมาตงแตสมยประธานาธบดแอนดรว แจคสน

ประธานาธบดคนท 7 ซงเมอขนมาด ารงต าแหนงกไดสงใหมการโยกยายขาราชการระดบสงถง

10 % เพระมองวาขาราชการเหลานนสนบสนนอดตประธานาธบด จอหน อดมทเปนคแขงทาง

การเมอง และการกระท าเชนนกกลายเปนวฒนธรรมทางการเมองของสหรฐ

ลกษณะเชนนท าใหขาราชการไมไดท างานเพอประชาชน แตท างานเอาใจ

นกการเมองเพอความอยรอดของตนเอง ท าใหอาชพขาราชการมความไมมนคง และขาราชการ

ขาดความเปนกลางทางการเมอง

วลสนยงเสนอระบบคณธรรม (Merit System) ในการแตงตงและโยกยายขาราชการ

หลกการนมสาระส าคญ 4 ประการคอ

1.Competence หมายถงคนทจะเขามาท างานในระบบราชการจะตองมความร

ความสามารถเหมาะสมกบต าแหนง

2.Equality of Opportunity หมายถงความเสมอภาคในโอกาสในการเขาสระบบราชการ

หมายถงคนคนทมความรความสามารถแตมความแตกตางกนในดานตางๆไมวาจะเปนเพศ การ

นบถอศาสนา สผว ควรจะมโอกาสเทาๆกนในการเขาท างานในระบบราชการ

Page 3: เนื้อหาสรุป Comprehensive หมวด c

3 สรปเนอหาเตรยมสอบ Comprehensive สาขาบรหารรฐกจ โดย นายนนทภพ สนไชย

3.Political Neutrality ความเปนกลางทางการเมอง

4.Security of Tenure คนทท างานในระบบราชการจะเปนอาชพทมความมนคง

นอกจากนวดโรว วลสน ยงเสนอใหมการน าหลกบรหารธรกจมาใชกบการการบรหาร

ราชการ

แนวคดของวลสนเปนจดเรมตนท าใหเกดแนวคดในการบรหารเปรยบเทยบ เนองจาก

แนวคดเรองระบบคณธรรมนนมการใชมานานแลวในยโรปโดยเฉพาะองกฤษ จงกอใหเกดการ

เปรยบเทยบการบรหารงาน ทงระหวางภาครฐของประเทศหนงกบอกประเทศหนง รวมทงการ

บรหารงานระหวางภาครฐกบการบรหารงานของเอกชน

หลกการบรหารตามแนวคดของวลสนถอเปนแนวคดการบรหารงานภาครฐในชวงแรก

หรออยในชวงพาราไดมท 1 ตามการแบงของนโคลส เฮนร และท าใหเกดการศกษาในวชาอนๆ

ในเวลาตอมา เชนการบรหารเปรยบเทยบ การบรหารการพฒนา และนโยบายสาธารณะ

แมกซ เวเบอร (Max Weber)

แมกซ เวเบอรมผลงานทส าคญคอการเสนอการบรหารงานในองคการขนาดใหญ หรอ

องคการทมแบบแผน หรอ Bureaucracy ซงแปลวาระบบราชการ แตแนวคดของเวเบอร

ครอบคลมถงการบรหารงานของเอกชนทเปนองคการขนาดใหญดวย

เวเบอรเสนอวาองคการขนาดใหญควรจะมหลกการบรหารทชดเจน สบเนองจากสงคม

ในเวลานนเรมขยายตวใหญขน ท าใหการบรหารงานตามความเคยชนไมประสบความส าเรจอก

ตอไป

องคการขนาดใหญหมายถง

-องคการทมภารกจจ านวนมาก

-องคการทมผปฏบตจ านวนมาก

-องคการทมหนวยงานยอยภายในจ านวนมาก

-องคการทตองใหบรการแกคนจ านวนมาก

องคการแบบนจ าเปนตองมการจดองคการแบบ Bureaucracy คอมการจดองคการ

อยางเปนระบบ เพราะหากไมมการจดระบบทแนนอนแลวจะท าใหเกดปญหาความยงยาก

Bureaucracy จงชวยใหองคการทไมมการจดการอยางเปนเปนระบบใหเปนองคการทมการ

Page 4: เนื้อหาสรุป Comprehensive หมวด c

4 สรปเนอหาเตรยมสอบ Comprehensive สาขาบรหารรฐกจ โดย นายนนทภพ สนไชย

บรหารงานอยางเปนระบบ หรอท าให Unorganized Organization กลายเปน Systematic

Organized Organization ทงนเพอใหเกดประสทธภาพในการด าเนนงาน

หลกการส าคญๆของ Bureaucracy

1.ลกษณะทางโครงสรางการจดองคการ มองวาองคการขนาดใหญจะตองมลกษณะ

1.1 การแบงงานกนท าตามแนวราบ (Horizontal Delegation) เพอใหมคนรบผดชอบใน

การท างานแตละประเภท และชวยกอใหเกดการท างานตามความช าน าญเฉพาะดาน

(Specialization) ซงท าใหเกดประสทธภาพในการท างาน

1.2 การแบงงานตามแนวดง หมายถงการมสายการบงคบบญชา (Hierarchy) เพอ

ควบคมการปฏบตงานใหเกดความถกตอง (Accuracy) การแบงงานตามแนวดงชวยสะทอนให

เหนถงระดบการตดสนใจขององคการ ซงการตดสนใจจะเปนไปตามผลประโยชนสวนรวมของ

องคการ (Organization Goal)

1.3 การมกฎระเบยบ (Rule & Regulation) เพอท าใหเกดความเปนระเบยบ ความ

แนนอน เกดมาตรฐานในการท างานทเปนแบบเดยวกน (Standardization) การมกฎระเบยบจะ

ชวยลดการสอสารทไมจ าเปน และท าใหเกดความเขาใจรวมกนของผปฏบตงาน

2.ลกษณะทางพฤตกรรม เวบเบอรมองวาพฤตกรรมในการท างานในองคการขนาดใหญ

จะตองมลกษณะ

2.1 Impersonality การปฏบตงานทไมค านงถงตวบคคล หมายถงคนทปฏบตงาน

องคการขนาดใหญทมแบบแผนจะตองแยกเรองสวนตวออกจากเรองงานอยางเดดขาด

2.2 Rationality การปฏบตงานโดยยดหลกเหตผล โดยเวเบอรมองวาสายการบงคบ

บญชาจะชวยใหการท างานมเหตผลเพราะจะชวยท าใหเกดการท าตามขนตอนทถกตอง

2.3 Rule Orientation หมายถงการปฏบตตามกฎระเบยบ หรอการยดถอกฎระเบยบใน

การปฏบตงาน เพราะกฎระเบยบท าใหมหลกฐานในการท างาน และท าใหเกดความตอเนองใน

การปฏบตงาน

เวบเบอรมองวาองคการขนาดใหญจะมประสทธภาพจะตองมทงโครงสรางและ

พฤตกรรมในการปฏบตงานทเปนแบบแผน

Page 5: เนื้อหาสรุป Comprehensive หมวด c

5 สรปเนอหาเตรยมสอบ Comprehensive สาขาบรหารรฐกจ โดย นายนนทภพ สนไชย

อยางไรกตามพบวาในความเปนจรงผลของการปฏบตตามหลก Bureaucracy ไมได

กอใหเกดประสทธภาพเสมอไป เชนการทบอกวาการแบงงานกนท าใหท าใหเกดความช านาญ

และความรวดเรวในการท างาน ชวยเพมผลผลตในการท างาน แตในอกมมหนงกพบวาเมอคน

ตองท างานเพยงงานเดยวทถนดกจะท าใหเกดความเบอหนายและขาดแรงจงใจในการท างาน

หรอการทเวบเบอรบอกวาการมสายการบงคบบญชาทชดเจน ท าใหเกดการท างานเพอ

ไปสเปาหมายขององคการ แตอกมมหนงกท าใหเกดความลาชาในการปฏบตงาน

ขณะทกฎระเบยบกลบกลายเปนชองทางในการท าใหผปฏบตน าไปสรางผลประโยชน

เชนเดยวกนกบหลกของ Bureaucracy ทมองวาจะตองไมมความเปนสวนตวในการ

ปฏบตงานกพบวาขดกบหลกความจรง เพราะเปนเรองยาก รวมทงเรองของเหตผลกพบวาใน

การปฏบตงานหลายๆอยางกไมไดมเหตผลเสมอไป

ขฯเดยวกนกพบวาในการปฏบตงานผปฏบตงานใน Bureaucracy กลบเอาระเบยบมา

เปนเปาหมายในการปฏบตงาน ท าใหเกดความลาชา แนวคดของเวบเบอรจงเปนแนวคดในเชง

อดมคตเพราะเปนสงทด แตในความเปนจรงกกอใหเกดปญหา โดยเฉพาะอยางยงในระบบ

ราชการ เพราะตองท างานบรการคนจ านวนมาก และยงยดหลกความมนคงในการประกอบ

อาชพท าใหระบบราชการเกดความอยอาย การมคนมาและมภารกจมาก การมขนตอนมากเกด

ความ กอใหเกดโรคตางๆตามมามากมาย เชน ความลาชาในการท างาน การทจรต

ดงนนในปจจบนการบรหารงานภาครฐจงเนนลดความเปนระบบราชการใหนอยลง หรอ

Debureaucratization ทงการลดคน ลดภารกจ

แนวคดเกยวกบ Bureaucracy ของเวเบอรน าไปสการศกษาเกยวกบ

-ทฤษฎองคการ

-ความสมพนธระหวางบคคลกบองคการทเปนทางการ (Formal Organization)

เฟรดเดอรกส เทเลอร ((Frederic W.Taylor)

เทเลอรไดรบการขนานนามวาเปนบดาของการจดการธรกจอตสาหกรรม เปนบรมคร

ดานการจดการ และมองวาการจดการเปนศลปะ

Page 6: เนื้อหาสรุป Comprehensive หมวด c

6 สรปเนอหาเตรยมสอบ Comprehensive สาขาบรหารรฐกจ โดย นายนนทภพ สนไชย

เทเลอรพยายามน าเอาวธการในการจดการโดยก าหนดเปนหลกการทชดเจนมาใชใน

การปฏบตงานในโรงงานอตสาหกรรม จากเดมทการปฏบตงานจะท าตามความเคยชน ซงเท

เลอรบอกวาไมกอใหความมประสทธภาพในการท างาน

เขามองวาศาสตรทแทจรงในการปฏบตงานไมใชสะสมมาจากบคคลแตละคน แตจะตอง

มการเสนออยางเปนหลกการทชดเจน เทเลอรจงน าเอาหลกววทยาศาสตรมาใชในการ

ปฏบตงานตามหลกความเคยชน

หลกวทยาศาสตรในสายตาของเทเลอรคอการมระเบยบวธในการปฏบตงานทชดเจน

และเรยกวาการจดการแบบวทยาศาสตร (Scientific Management) โดยเทเลอรศกษา

ระยะเวลาในการท างาน การแสวงหาวธการท างาน การน าเอาเครองมอมาใชในการท างาน

เทเลอรมองวาหลกการดงเดมทเคยท ากนมานนมกจะมแนวคดวานายจางกบลกจางม

ผลประโยชนขดกน คอนายจางมองวาลกจางขเกยจแตตองการเงน ขณะทลกจางมองวา

นายจางขดรดและไมตองการจายเงน

แตเทเลอรมองวานายจางกบลกจางมผลประโยชนรวมกน เพราะถานายจางไมมงาน

ลกจางกไมมงานท า ถานายจางไมมลกจางกไมมคนทาน ดงนนจงควรจะมกลไกลในการจดการ

ทท าใหทง 2 ฝายไดผลประโยชนรวมกนอยางเหมาะสม

กรรมวธในการศกษาของเทเลอรนนเรมจากการคดสรรคนเขามาท างาน จากเดมทไมได

มการคดสรร โดยเทเลอรจะดวาใครบางทมศกยภาพกจะมการเลอกคนเขามาเปนหวหนางาน

และใหหวหนางานคดสรรคนทมความสามารถในการท างาน

จากนนกจะใหการจงใจคนทมความสามารถโดยการใหคาตอบแทนในการท างานเพมขน

โดยใหท างานตามค าสง และใหความส าคญกบการฝกฝนคนใหเกดความช านาญในการ

จากการศกษาทดลองของเทเลอรในโรงงานถลงเหลกพบวาเมอมการคดสรรคนงานมา

ท างานตามทก าหนด รวมทงการฝกฝน และการใหคาตอบแทนทเพมขนเปนแรงจงใจ ท าให

คนงานท างานไดมากขน เชนสามารถล าเลยงเหลกไดเพมขนเปนวนละ 47 ตนจากเดมท าไดวน

ละ 12 ตน

หลกการส าคญของ Scientific Management

Page 7: เนื้อหาสรุป Comprehensive หมวด c

7 สรปเนอหาเตรยมสอบ Comprehensive สาขาบรหารรฐกจ โดย นายนนทภพ สนไชย

1.Specialization การแบงงานกนท าตามความสามารถเฉพาะดาน ในโรงงาน

อตสาหกรรมจงมการแบงงานออกเปนขนตอน และแตละงานจะมผรบผดชอบทชดเจน เชนใน

โรงงานตดเสอ คนทท าปกกจะท าปกอยางเดยว คนตดกระดมกตดกระดมอยางเดยว ซงเท

เลอรเชอวาการแบงงานแบบนจะท าใหไดผลผลตไดมากกวาคนๆเดยวตดเสอทงตว

2. Time and Motion Study เพอใหไดมาซงวธการท างานทดทสด หรอ The One Best

Way

เทเลอรยงไดศกษาเรองของการเคลอนไหวในการท างานและเวลาในการท างาน โดย

ศกษาจากคนกออฐวาจะมลกษณะการเคลอนไหวอยางไร มการวางอฐตรงไหน วางถงปน

ตรงไหน เคลอนไหวอยางไรจงจะชวยใหมความสะดวกและกออฐไดดวยความรวดเรว หรอเปน

วธการกออฐทดทสด

3.Intensive Wage Systems ระบบคาตอบแทนแบบจงใจ หมายถงการใหคาตอบแทน

เพมขนหากคนงานท างานไดสงกวาเกณฑทก าหนด และมการลงโทษหากคนงานท างานต ากวา

เกณฑ

การด าเนนการตามหลกการจดการแบบวทยาศาสตรกอใหเกดสงตางๆคอ

-More Production, More Money

-Full Utilization of Resources คอการใชประโยชนสงสดจากทรพยากร

-Maximization Efficiency เกดประสทธภาพสงสดตามมา

หลกการจดการแบบวทยาศาสตรของเทเลอรกลายเปนหลกการส าคญในการ

บรหารธรกจอตสาหกรรมทมองวาจะตองมการวางระบบระเบยบตางๆใหชดเจน ซงจะน ามาซง

ประสทธภาพสงสด

แนวคดของเทเลอรไดรบการนยมอยางกวางขวางแมกระทงในสหภาพโซเวยต

โดยเฉพาะอยางยงในชวงของการปฏวตอตสาหกรรม

อยางไรกตามมการวจารณวาหลกการของเทเลอรเปนหลกการทมองคนเปนหนยนต

เพราะคนงานตองท างานตามวธการทก าหนดแมกระทงเรองของทาทางในการท างาน ซงคนท

วจารณมองวาคนเรามขอจ ากดในการท างาน โดยเฉพาะดานรางกายทมความเหนดเหนอย จง

ท างานไดโดยมขอจ ากด การท างานทซ าซากท าใหคนเกดความเบอ

Page 8: เนื้อหาสรุป Comprehensive หมวด c

8 สรปเนอหาเตรยมสอบ Comprehensive สาขาบรหารรฐกจ โดย นายนนทภพ สนไชย

ขณะเดยวกนกมองวาเงนไมใชแรงจงใจหลกในการท างาน การเอาคาตอบแทนมาสราง

แรงจงใจทส าคญจงอาจจะไมไดผล เพราะความตองการของคนมหลากหลาย

การทหลกการของเทเลอรไดรบความนยมน าไปใชในโรงงานอตสาหกรรมอยางมากท า

ใหสงคมในยคการปฏวตอตสาหกรรมเปนสงคมทคนงานเปนเสมอนห นยนตทตองท างาน

เหมอนเครองจกร เรองนสะทอนใหเหนจากภาพยนตเสยดสสงคม เรอง Modern Time ทแสดง

โดยชาล แชปปลน ทแสดงเปนคนงานขนนอตในอตอเรอ การทเขาตองท าหนาทขนนอตอยาง

เดยวทกวนๆ ท าใหเขามองอะไรเปนนอตไปหมดแมกระทงนอกเวลาการท างาน

ตรงนเปนการเสยดสใหเหนวาหลกการของเทเลอรมองคนเปนเครองจกร ไมมชวตจตใจ

อยางไรกตามแนวคดของเทเลอรนบเปนการบกเบกการน าเอาระเบยบวธในการบรหาร

จดการมาใชในการบรหารงาน

การบรหารงานภาครฐ จงตองรวาจดองคกรอยางไร (ตองมหลกคด)

องคการและการจดการ เปนสาขาหนงของรฐประศาสนศาสตร ทไดมการคนควา

เทคนคและวธการใหมๆ ใหทนสมย ศกษาเกยวกบการจดการเกยวกบคนในภาครฐ เกยวกบ

การจดต าแหนง, การพฒนาคน (ปจจบนภาครฐมพฒนาดขน เพราะมการประเมนผล)

กรบรหารงานภาครฐ

การใชชวตรวมกนในสงคม กอใหเกด

กจกรรมรวมกน Collective Action

กจกรมของปจเจกบคคล Individual Action

การจดการภาครฐ เนน 3 เรองใหญ

1. Public Affairs การจดการสาธารณะ / บรหารเรองราวสาธารณะ

2. Public Interest ผลประโยชนสาธารณะ

3. Public Accountability ตรวจสอบไดจากประชาชนและมความรบผดชอบ

การบรหารของภาคธรกจ จะเนน

1. Private Affairs เรองราวทางธรกจ

2. Private Interest ผลประโยชนสวนตว

Page 9: เนื้อหาสรุป Comprehensive หมวด c

9 สรปเนอหาเตรยมสอบ Comprehensive สาขาบรหารรฐกจ โดย นายนนทภพ สนไชย

การบรหารภาครฐ ตองอาศยปจจยหลายๆ ตว ทงปจจยภายนอกรฐ, ปจจยภายในรฐ

ซงตองมความรอบรและเอาชนะอปสรรคตางๆ ทเกดขนในขณะนน ผบรหารจงตองมความร

หลายดาน เชน จตวทยา, รฐศาสตร, วทยาศาสตร, ตรรกะ, การเงน การคลง ฯลฯ

ซงการบรหารนเกยวของกบการตดสนใจ เปนการใชทรพยากรภายในใหเกดประโยชน

และเปนการน าทรพยากรภายนอกใดๆ ทเหมาะสมมาใช

ผบรหารทดตองรอบรและละเอยดในปจจยตางๆ ทเ กยวของ จงจะวเคราะห

สถานการณในการบรหารชวงใดชวงหนง

รฐประศาสนศาสตร จงอยในสภาพทงภายนอกและภายใน เชน สภาพเหนอรฐ (Mega

State : การด าเนนการทรฐตองท าจากมตภายนอก)

*** การบรหารบานเมองจงมความเคลอนไหวตลอดเวลา (Dynamics) มปจจยเขามา

เกยวของมาก การบรหารใหมความสมดล (Equilibrium) ใหไดในระยะเวลาและสถานทนนๆ ได

พฒนาการของแนวคดการบรหารรฐกจ

พาราไดม1-5

New PA.

NPM & Good Governance

กลาวคอ แนวคดทางการบรหารรฐกจ สามารถแบงออกเปน พาราไดมได 5 พาราไดม

จากในปจจบนน พาราไดมท 5 ไดพฒนาเขามาส New PA. และพฒนาตอมาในปจจบนเปน

NPM และการบรหารจดการทด หรอ Good Governance ซงเปนแนวคดครอบง าการบรหารใน

ปจจบน

กระบวนทศน (พาราไดม) ทางดานการบรหารรฐกจ หรอกรอบเคาโครง ทางดาน

การบรหารรฐกจมกแบงออกเปนตามชวงเวลา วาในแตละชวงเวลานน แนวคดหรอทฤษฎ

Page 10: เนื้อหาสรุป Comprehensive หมวด c

10 สรปเนอหาเตรยมสอบ Comprehensive สาขาบรหารรฐกจ โดย นายนนทภพ สนไชย

ทางดานบรหารรบรหรอยอมรบในเรองใดบาง สภาพทไดรบการยอมรบรวมกนจะเรยกวา

สภาพปกต หรอ Normal Science เชนในชวงพาราไดมท 1 มการยอมรบรวมกนวา การบรหาร

จะตองแยกจากกนอยางเดดขาดจากการเมอง แตโดยธรรมชาตเมอเวลาเปลยนไป การยอมรบ

หรอการรบรเดมยอมมการเปลยนแปลง เกดการตอตานหรอคดคานการยอมรบเดม ซง

เรยกวา Paradigm Crisis หรอเกดวกฤตทางดานความเชอ หากกระแสการคดคานการยอมรบ

เดมประสบความส าเรจ กจะน าไปสการเกดพาราไดมใหม ทงนพาราไดมในดานการบรหารรฐ

กจ มหลายพาราไดม การแบงพาราไดมทางดานการบรหารรฐกจตามแนวคดของ นโคลส เฮน

ร เปนการแบงพาราไดมทไดรบการยอมรบมากทสด โดยแบงออกเปน 5 พาราไดม

พาราไดมท: 1 ใหการเมองและการบรหารแยกจากกนโดยเดดขาด

โดยใหฝายการเมองท าหนาทในการก าหนดนโยบาย และฝายบรหารท าหนาทในการน า

นโยบายไปปฏบต

Wilson เปนตนก าเนดแนวคด “การแยกการบรหารกบการเมองออกจากกนเปนสอง

สวน”

Goodnow กลาววา รฐบาลมหนาทแตกตางกน 2 ประการ

- การเมอง เปนเรองของการก าหนดนโยบาย การแสดงออกซงเจตนารมณ

ของรฐ

- การบรหาร น านโยบายตาง ๆ เหลานนไปปฏบต

Leonard D. White ชใหเหนวา การเมองไมควรจะเขามาแทรกแซงการบรหาร

การศกษาเรองการบรหารรฐกจควรจะเปนการศกษาในแบบวทยาศาสตร ศกษาจาก

“ความจรง” ปลอดจาก “คานยม” สวนการศกษาเกยวกบเรองการก าหนดนโยบาย

สาธารณะและปญหาตาง ๆ ทเกยวของ เปนเรองของนกรฐศาสตร การบรหารรฐกจถอเปน

สาขาหนงของวชารฐศาสตร

พาราไดมท: 2 หลกการบรหาร

มองวาการบรหารรฐกจเปนเรองของหลกตาง ๆ ของการบรหารทม ลกษณะเปน

วทยาศาสตร หนาทของการบรหารคอ ประหยด และประสทธภาพ แนวความคดนมงศกษา

กคอ “ความรความช านาญเกยวกบหลกเกณฑตาง ๆ ของการบรหาร”

Page 11: เนื้อหาสรุป Comprehensive หมวด c

11 สรปเนอหาเตรยมสอบ Comprehensive สาขาบรหารรฐกจ โดย นายนนทภพ สนไชย

Gulick ไดเสนอหลกการบรหาร POSDCORB

1. P (Planning)-การวางแผน

2. O (Organizing)-การจดองคการ

3. S (Staffing)-การจดบคคลเขาท างาน

4. D (Directing)-การอ านวยการ

5. CO (Coordinating)-การประสานงาน

6. R (Reporting)-การรายงานผลการปฏบตงาน

7. B (Budgeting)-การงบประมาณ

Taylor แสงหาวธการท างานทดทสด one best way ใหไดผลผลตทมคณภาพและม

ปรมาณสงสด โดยใชปจจยการผลตนอยทสด (เนนเงน เนนงาน)

ตอมาพาราไดมนไดรบการโจมตจากนกวชาการสมยตอมาวา การเมองไมสามารถแยก

ออกจากกนได และหลกการบรหารไมสอดคลองตามหลกของเหตผล ไมสามารถใชไดในทาง

ปฏบต เปนแคสภาษตการบรหารเทานน

พาราไดมท 3 : การบรหารรฐกจคอรฐศาสตร

การบรหารเปนสวนหนงของการเมอง เกดขนจากการโตแยงพาราไดมท 1

- การบรหารไมสามารถแยกออกจากการเมองไดการบรหารตองศกษาไป

พรอมกบการเมอง

- หลกตาง ๆ ของการบรหารมขอขดแยงกนเสมอ จงไมใชหลกการ

ชวงพาราไดมท 3 พยายามเชอมโยงความคดระหวางวชาการบรหารรฐกจกบรฐศาสตร

ขนใหม แตผลทเกดกลบกลายเปนท าใหความเปนสาขาวชาหางไกลกนออกไป

มการละเลยการบรหาร ท าใหบทความทางการบรหารนอยลง ใหสงผลนกวชาการรฐ

กจบางกลมไมพอใจ/นอยใจในสถานภาพแบบนน รสกเปนพลเมองชนสองในคณะรฐศาสตร ท า

ใหเกดพาราไดมท 4

Elton Mayo -- Human Relation (พฤตกรรมกลม)

กลมมนษยสมพนธ สมมตฐานเบองตนเชอวา

Page 12: เนื้อหาสรุป Comprehensive หมวด c

12 สรปเนอหาเตรยมสอบ Comprehensive สาขาบรหารรฐกจ โดย นายนนทภพ สนไชย

-พฤตกรรมทเหมอนกนไมไดมาจากความตองการอยางเดยวกน บางครงพฤตกรรมท

เหมอนกนอาจมาจากความตองการทแตกตางกนกได

-พฤตกรรมทแตกตางกนบางครงสะทอนถงความตองการอยางเดยวกน

หมายความวาการจะพจารณาถงพฤตกรรมมนษยในองคการโดยดทการกระท าเพยง

อยางเดยวนนไมอาจสะทอนถงความตองการทชดเจนได จะตองศกษาเชงจตวทยาใหลกลงไป

ถงจตใจวาเขาตองการอะไรกนแน

-พฤตกรรมของคนในองคการมาจากความตองการของคน ๆ นน สวนพฤตกรรมของ

กลมมาจากปทสถานของกลม หมายถง หลกเกณฑทคนในกลมยดถอรวมกน เปนตวก าหนด

ทศทางของพฤตกรรมกลม

Maslow -- ล าดบขนความตองการ

ทฤษฎล าดบขนความตองการ (The Hierarchy of Needs Theory) เชอวา การจงใจจะ

เกดขนไดเมอตอบสนองความตองการของมนษย ถาไมรจกความตองการของมนษยยอมไมอาจ

จงใจได ความตองการทง 5 ขน ไดแก

ขนท 1 ความตองการดานกายภาพ (Physiological Needs) หรอดานรางกาย เชน ความ

ตองการปจจย 4

ขนท 2 ความตองการดานความปลอดภย (Safety Needs)

ขนท 3 ความตองการดานสงคม (Social Needs) มนษยเปนสตวสงคมไมมใครอยากอย

คนเดยวแตอยากมเพอนฝง มกลม มสมาคม

ขนท 4 ความตองการเกยรตยศชอเสยง การยกยองชนชม (Esteem Needs)

ขนท 5 ความตองการบรรลในสงทมงหวง (Self – actualization Needs) แตละคนมความ

มงหวงในชวตไมเหมอนกน

McGregor -- ทฤษฎ X Y

แมกเกรเกอร (Douglas McGregor) เสนอ Carrot and Stick Approach ไมไดพดถง

การจงใจอยางชดเจนแตพดถงพฤตกรรมของมนษยในองคการ เรยกวาทฤษฎ X และทฤษฎ Y

พฤตกรรมมนษยแบบทฤษฎ X พฤตกรรมมนษยแบบทฤษฎ Y

1. เฉอยชา ลานหมดบอย 1. ขยนขนแขง ฮกเหมมก าลงใจในการ

Page 13: เนื้อหาสรุป Comprehensive หมวด c

13 สรปเนอหาเตรยมสอบ Comprehensive สาขาบรหารรฐกจ โดย นายนนทภพ สนไชย

ท างานตลอดเวลา

2. ขาดความทะเยอทะยาน ขาดความ

รบผดชอบ น าใครไมไดชอบเปนผตาม

2. มความทะเยอทะยานสง รบผดชอบ

ชอบทจะเปนผน า ไมชอบตามใคร

3. ไมชอบคด คดอะไรไมคอยไดเรอง 3. ฉลาดคด มความคดสรางสรรค

4. ท าอะไรเงอะงะ งมงาม ไมนาเชอถอ 4. ฉลาด

สรป ทฤษฎ X คอกลมคนทมพฤตกรรมแบบขเกยจ คนแบบนไมควรมอยมากใน

องคการทฤษฎ Y คอกลมคนทขยนท าอะไรกดดไปหมด นาจะมคนประเภทนจ านวนมาก ๆ ใน

องคการ แตในความเปนจรงองคการไมสามารถเลอกไดวาตองการใหมคนแบบ Y มาก X นอย

อาจจะเลอกไดตอนแรกแตอยไป ๆ คนแบบ Y อาจจะกลายมาเปน X กได องคการทวไปจงม

คนสองประเภทนดวยกนเสมอ การจดการกบคนสองประเภทนจงแตกตางกนตาม Carrot and

Stick Approach

Carrot หมายถง การใหรางวล ใหสงจงใจดวยการชนชมยกยอง

Stick หมายถง การจดการดวยวธการรนแรง การลงโทษ ใชกฎระเบยบ

คนแบบทฤษฎ Y เปนคนทมวฒภาวะ วธการจดการตองใช Carrot หรอ Soft Control คอ

ใหรางวล ใหการชนชมยกยอง ใหเกยรต ใหอ านาจในการตดสนใจ การปกครองทเหมาะกบคน

แบบ Y คอประชาธปไตย เนนการมสวนรวม แคนคนแบบ Y กรสกไดถงการเปนสวนหนงและ

พรอมทจะท างานใหกบองคการอยแลว ถาใช Stick คนแบบ Y จะไมอยากท างานเลย

ประสทธภาพในการท างานจะลดต าลง

คนแบบทฤษฎ X นน Carrot เอาไมอย ระบบราชการไทยมคนแบบนจ านวนมาก วธการ

จดการตองใช Stick คอใชบทลงโทษและกฎระเบยบทเครงครด การตรวจสอบ การควบคมการ

ท างานทเขมงวด หรอ Hard Control

ผบรหารจงไมควรใชวธจดการกบคนเพยงวธเดยวเพราะคนมพฤตกรรมแตกตางกน

เรมตนผบรหารจะตองรกอนวาจรง ๆ แลวคน ๆ นนเปนแบบ X หรอ Y เขามาในองคการใหม ๆ

อาจจะยงเปน Y มาท างานแตเชา พอท างานไปนาน ๆ เขาเรมกลายเปนคนแบบ X ดงนนวธการ

จดการกบคนตองเปลยนแปลงตลอดขนอยกบพฤตกรรม

Page 14: เนื้อหาสรุป Comprehensive หมวด c

14 สรปเนอหาเตรยมสอบ Comprehensive สาขาบรหารรฐกจ โดย นายนนทภพ สนไชย

Herberg -- ทฤษฎสองปจจย

ทฤษฎสองปจจยของเฮรซเบรก (Two-factor Theory) เสนอใหจดการกบ

พฤตกรรมของคนในองคการดวยสองปจจย ไดแก

5.1 Hygienic Factor หมายถง ปจจยหรอสงทจ าเปนตองมและองคการจะตองจด

ใหม ถาไมมคนในองคการจะไมท างาน เมอมแลวจะกอใหเกดพฤตกรรมการท างานในระดบ

หนงแตไมไดมผลจงใจใหเกดการท างานทมประสทธภาพ เชน

-เงนเดอน (Salary) เหนไดจากขาราชการทแมจะมเงนเดอนกยงท างานแบบเชา

ชามเยนชาม เงนเดอนจงไมใชสงจงใจเพราะเปนสงทตองไดอยแลว แตถาไมมเงนเดอนใหจะไม

มใครท างาน

-การใหค าปรกษา แนะน า (Supervision) ผบงคบบญชาตองพรอมทจะใหความ

ชวยเหลอหรอใหค าปรกษาแกลกนองไมใชสกแตสงอยางเดยว ผบรหารนอกจากเปนนายแลว

ตองเปนโคชดวย โคชทดตองใหค าปรกษาไดทกเรองลกนองจะรสกอบอนใจในการท างาน

-นโยบายขององคการ (Company Policy) ถาองคการไมมนโยบายทชดเจนจะ

กอใหเกดปญหาในการท างาน ความชดเจนของนโยบายวดไดจากตวผปฏบตทจะตองมความ

เขาใจในนโยบายนนตรงกนท าใหการปฏบตไปในทศทางเดยวกน

-สภาพแวดลอมและเงอนไขการท างาน (Working Conditions) เชน ตองการ

ประหยดคาไฟดวยการปดแอร แตเมออากาศรอนมากเขาพนกงานยอมไมมอารมณท างาน

หรอการท างานของต ารวจจราจรอยาไปคาดหวงประสทธภาพใหมากนกเพราะตองท างานอย

ภายใตสภาพแวดลอมทไมเอออ านวยเลย อากาศกรอน ควนพษกสง ต ารวจจราจรไมอาจ

ท างานไดตลอด 24 ชวโมง เมอหลายปกอนมขาวเรองแหนมนว เกดจากโรงงานนนม Working

Conditions ทไมด แสงสวางนอย เวลาพกไมเหมาะสม คนงานท างานนานมากจนท างานแบบ

สะลมสะลอ

-ความมนคงปลอดภยในการท างาน (Job Security) ไมใชอยด ๆ โดนเจานายไล

ออกอยางไมมเหตผล

การประทวงของคนงานทเปนขาวอยบอย ๆ เหนไดวาเปนผลมาจาก Hygienic Factor

ทงสน ไมวาจะเปนเงนเดอน สภาพการท างาน หรอความมนคงปลอดภยในการท างาน ผบรหาร

Page 15: เนื้อหาสรุป Comprehensive หมวด c

15 สรปเนอหาเตรยมสอบ Comprehensive สาขาบรหารรฐกจ โดย นายนนทภพ สนไชย

ทฉลาดจงตองสราง Hygienic Factor ใหสมบรณไวกอนเพอใหคนงานท างานใหโดยอยาเพงหวง

เรองประสทธภาพ เมอม Hygienic Factor พรอมแลวคอยด Motivation Factor

5.2 Motivation Factor เปนปจจยจงใจ ถาไมมกไมเปนไรพนกงานจะยงคงท างาน

ตอไป แตถามปจจยเหลานแลวจะชวยสรางแรงจงใจใหคนในองคการท างานไดอยางม

ประสทธภาพมากขนเรอย ๆ ระบบราชการไทยขาดปจจยจงใจจงแกปญหาเชาชามเยนชาม

ไมได ปจจยเหลาน ไดแก

-ความส าเรจ (Achievement) ถางานทท าประสบความส าเรจไดยากดวยม

ขอจ ากดมากมาย ในทสดคนในองคการจะไมมแรงจงใจในการท างาน

-การยอมรบจากคนรอบขาง (Recognition) ผบรหารตองสรางการยอมรบใน

ผลงานของพนกงาน เชน พนกงานคนหนงท ายอดขายไดถลมทะลาย บรษทจงจดงานเลยง

แสดงความยนดใหกบบคลากรผมผลงานดเดนใหพนกงานทกคนยอมรบชนชมในผลงานของคน

ๆ นน เมอขนไปรบรางวลพนกงานยอมภาคภมใจทตนเองไดรบการยอมรบทงจากผบรหารและ

เพอนรวมงานทกคนในองคการและตงใจจะท าดเชนนอกตอไป เพราะการเปนแชมปวายาก

แลวแตการรกษาแชมปนนยากยงกวา

-ความรบผดชอบ (Responsibility) คนแบบทฤษฎ Y ชอบทจะมความรบผดชอบ

การทผบรหารมอบความรบผดชอบในงานใหมากเทากบวาผบรหารใหการยอมรบ เชน ผบงคบ

หมรบผดชอบชวตทหารกลมหนงแตเมอเลอนขนเปนผบงคบหมวดกตองรบผดชอบชวตทหาร

มากขน เทากบวาองคการไดใหความส าคญกบคน ๆ นนมากขนใหโอกาสในการดแลงานทมาก

กวาเดม ผปฏบตยอมภาคภมใจและอยากท างานมากขน แตเมอใดกตามทถกลดความ

รบผดชอบผปฏบตจะรสกเครยดวาตนเองท าอะไรผดไปจงโดนลงโทษเชนน สรปวาการเพม

ความรบผดชอบคอการเพมโอกาสในการแสดงผลงานของบคลากร

-ความกาวหนา (Advancement) ทกคนท างานยอมตองการความกาวหนา

Career Path Planning จะเปนตวบอกวาแตละต าแหนงจะมโอกาสเตบโตในงานไปไดถง

ไหน เปนการสรางแรงจงใจใหฮกเหมวาเราจะไมไดอยแคนตลอดไปแตจะเตบโตกาวหนา

ไปเรอย ๆ เมอแตละคนรบรถงโอกาสความกาวหนาของตนเองยอมท างานใหดขน ๆ

เพอจะไดขนไปส ณ จดทตนเองอยากไป

Page 16: เนื้อหาสรุป Comprehensive หมวด c

16 สรปเนอหาเตรยมสอบ Comprehensive สาขาบรหารรฐกจ โดย นายนนทภพ สนไชย

-การท างานทมอสระ สามารถประสบความส าเรจไดดวยตนเอง ไมตองไปพงพา

ใครมากมาย (The Work Itself)

ระบบราชการไทยมปญหามากใน Motivation Factor คอไมพยายามสรางปจจยตวนจน

ท าใหขาราชการมปญหาพฤตกรรมมาจนถงปจจบน โดยเฉพาะอยางยงการไมสราง The Work

Itself ใหกบขาราชการ ทกอยางตองผกตดยดโยงกบคนอน ขาราชการไมมอสระในการท างาน

แรงจงใจทจะท างานใหดจงไมเกดขน ประกอบกบการใหความกาวหนาโดยไมมองทผลงานแต

ไปมองทตวอน เชน เปนเดกใคร มเสนมสายหรอไม ยงท าใหขาราชการไมมแรงจงใจเขาไปใหญ

พาราไดมท 4 : การบรหารรฐกจคอวทยาการบรหาร

เปนพาราไดมทคดคานพาราไดม ท 2 วา หลกการบรหารทแทจรงนน ไมสามารถจะมขนได

หลกการบรหารเปนแคเพยงสภาษตเทานน พาราไดมนจงเสนอวา การบรหารรฐกจคอศาสตร

การบรหาร

ในพาราไดมนจะมการศกษา 2 สวน คอ

- ทฤษฎองคการ ศกษาเกยวกบองคการ, คน เพอทจะชวยใหเขาใจพฤตกรรม

องคการไดดขน

- วทยาการจดการ ศกษาเกยวกบเทคนคเชงปรมาณ คณตศาสตร คอมพวเตอร

มาใชในการบรหารใหมประสทธภาพเพมมากขน และเพอทจะใชวดประสทธผลของการ

ด าเนนงานไดอยางถกตอง

จดออนของพาราไดมท 4 นกวชาการมองวาไมใชตวตนทแทจรงของการบรหารรฐกจ

เพราะเปนการบรหารทวไปทใชไดทงการบรหารรฐกจและธรกจ ในความเปนจรงการบรหารรฐ

กจจะมธรรมชาตทแตกตางอยางส าคญจากธรกจ เพราะฉะนนเกณฑการประเมนจะแตกตาง

กน เนองจากการบรหารรฐกจมงเนนการตอบสนองความตองการของประชาชน เปนการเมอง

สง มกฎระเบยบมาก เปลยนแปลงไปตามนโยบาย ในขณะทธรกจมงเนนก าไร

- Herbert Simon เสนอแนวคดของการตดสนใจอยางมเหตผลภายใตกรอบจ ากด

(Bounded Rationality)

- Barnard การบงคบบญชาเปนสงทส าคญ แตอ านาจหนาททแทจรง ขนอยกบการ

ยนยอมของผรบค าสงจะยอมรบค าสงนน ๆ

Page 17: เนื้อหาสรุป Comprehensive หมวด c

17 สรปเนอหาเตรยมสอบ Comprehensive สาขาบรหารรฐกจ โดย นายนนทภพ สนไชย

ดงนน ในชวงของ 4 พาราไดม ทผานมาจะเหนไดชดเจนวา การศกษาทางดานบรหารรฐ

กจ มความเปลยนแปลงมาโดยตลอดเปนการเปลยนแปลงในเรองของการยอมรบ การรบร จด

สนใจตางๆ ท าใหการศกษาทางดานการบรหารรฐกจดเหมอนขาดความเปนเอกลกษณหรอ

ขาดเอกลกษณในตวเอง

พาราไดมท 5 : การบรหารรฐกจคอการบรหารรฐกจ

น าเอาความรในวชาการตาง ๆ มาปรบใชรวมกน ในการบรหารงานของรฐ เรยกวา

สหวทยาการ มาใชแกปญหาของสงคม ความสมพนธทางการบรหารระหวางรฐกบเอกชน

เปนเขตแดนรวมกนระหวางเทคโนโลยและสงคม สนใจมากขนในเรองของนโยบาย

เศรษฐศาสตรการเมอง กระบวนการก าหนดและวเคราะหนโยบายสาธารณะ การวดผลของ

นโยบาย

ในการศกษาพาราไดมจากการน าเสนอของนโคลส เฮนร จะเหนไดวา พาราไดม

ทงหลายมการเปลยนแปลงตลอดเวลา ซงการเปลยนแปลงพาราไดมนน เราพจารณาวาใน

สภาวะปกตทเกดการยอมรบในขณะนน เชน ยอมรบในพาราไดมท 1 วา การเมองและการ

บรหารตองแยกออกจากกนโดยเดดขาดหรอยอมรบในพาราไดมหลกการบรหาร เราถอวา

เหตการณทยอมรบพาราไดมใดพาราไดมหนงในขณะนนเปนสภาวะปกต (Normal Sign) ทม

การรบร หรอมการยอมรบการกระท าทงหลายในขณะนนวา เปนสงทถกตองและยอมรบทวกน

แตการเปลยนแปลงของพาราไดมจะเกดขนได เรยกวาเปนการเกดวกฤตการณทางดาน

เอกลกษณ (Paradigm Crisis) หรอในบางต าราใชค าวา Scientific Revolution นนกคอ เกดการ

คดคาน หรอเกดความคดทจะเปลยนแปลงการรบรหรอการยอมรบเดมวา สงทเคยยอมรบกน

นนไมเปนความจรง ณ จดนจงเรยกวาเกด วกฤตการณทางดานเอกลกษณ ซงจะน าไปสการ

เกดพาราไดนใหม ถาสามารถท าใหเกดการยอมรบหรอการบรในสงทคดคานนนวาเปนสงท

ถกตอง

วกฤตการณทางดานเอกลกษณ พาราไดนทง 5 ของนโคลส เฮนร จะเหนไดวาม

วกฤตการณทางดานเอกลกษณ มอย 2 ครงดวยกน

วกฤตการณดานเอกลกษณครงท 1 เปนการคดคาน พาราไดมท 1 และพาราไดม ท 2

เปนการคดคานวาการเมองไมสามารถแยกออกจากการบรหารได และการคดคานพาราไดม ท

Page 18: เนื้อหาสรุป Comprehensive หมวด c

18 สรปเนอหาเตรยมสอบ Comprehensive สาขาบรหารรฐกจ โดย นายนนทภพ สนไชย

2 วาในการบรหารงานภาครฐนนไมสามารถมหลกเกณฑทแนนอนในการบรหารไดอยางเปน

สากล

วกฤตการณทางดานเอกลกษณครงท 1 นน าไปสการเกดพาราไดมท 3 คอ การบรหาร

คอการเมอง และเกดพาราไดมท 4 คอ ศาสตรแหงการบรหาร

วกฤตการณทางดานเอกลกษณครงท 2 เปนชวงทการศกษาการบรหารรฐกจไดรบ

อทธพลจากการศกษาดานพฤตกรรมศาสตร จงท าใหเกดการประชมรวมกนระหวาง

นกวชาการสมยใหมรวมกนประมาณป 1968 และน าเสนอแนวคดทเรยกวา New Public

Administration หรอ New PA. ขนมา และเปนแนวคดทน าไปสการเกดพาราไดมท 5 ขนมา

New PA.เปนแนวคดทตองการใหการบรหารรฐกจใหความส าคญกบการเปลยนแปลง

ทางสงคมและใหความส าคญกบประชาชนมากขน แทนทจะมงสรางทฤษฎทางการบรหารเพยง

อยางเดยว

หลกการของ New PA.

1. Phenomenology (ปรากฏการณวทยา) หมายถงการใหความส าคญกบเหตการณหรอ

ปรากฏการณตางๆทเกดขน โดยมองวาปรากฏการณเหลานนมอทธพลตอการรบร และ

พฤตกรรมของบคคล

2. Relevant คอการยอมรบโลกแหงความเปนจรง หมายถงการบรหารรฐกจแนวใหม

จะตองใหความส าคญกบสงแวดลอมทเกดขนจรง

3. Social Equity การบรหารแนวใหมจะตองยดหลกความยตธรรมในสงคม

4. Participation การมสวนรวม การบรหารรฐกจแนวใหมจะใหความส าคญทงการมสวน

รวมของประชาชนทงภายในองคการและภายนอกองคการ

5. Decentralization หรอการกระจายอ านาจ จะพบวาหลกการทง 5 ประการทมการ

ก าหนดขนมาตงแตป 1968 นยงเปนหลกการทมบทบาทส าคญในการบรหารงานภาครฐมาโดย

ตลอด และท าใหการบรหารงานภาครฐตงแตป 1970 เปนตนมาใหความส าคญกบเรองนโยบาย

สาธารณะ หรอภารกจตางๆทรฐตองพงกระท าใหกบประชาชน ใหความส าคญกบการเขามาม

สวนรวมของประชาชนในทางการเมอง

Page 19: เนื้อหาสรุป Comprehensive หมวด c

19 สรปเนอหาเตรยมสอบ Comprehensive สาขาบรหารรฐกจ โดย นายนนทภพ สนไชย

จนกระทงป 1980 มการพจารณากนอกครงวาการบรหารงานภาครฐในรอบ 1 ทศวรรษ

ทผานมามปญหาอปสรรคอะไรบาง และพบวาตงแตป 1980 เปนตนมาอทธพลทส าคญทมผล

ตอการบรหารรฐกจมหลายประการเชน

-อทธพลของโลกาภวฒน

-สภาพการแขงขนระหวางประเทศ

-วกฤตการณทางดานเศรษฐกจทเกดขนทวโลก

-ปญหาการทจรตคอรปชน

-การไมมประสทธภาพของระบบราชการ

จะเหนไดวา หลกการส าคญๆ ของ New Public Administration ทมการก าหนดขนมาก

จากการประชมในป ค.ศ. 1968 เปนหลกการทยงคงมบทบาทส าคญตอการบรหารงานภาครฐ

ในปจจบน นนค เรองการยอมรบขอเทจจรง การยอมรบเรองคานยมวาขอเทจจรงและคานยม

ไมสามารถแยกออกจากกนได การใหความส าคญกบสภาพแวดลอมตางๆ ทมความ

เปลยนแปลงไปเพอสามารถจดบรการตางๆ ใหสอดคลองกบความตองการของประชาชนท

เปลยนแปลงไปดวย รวมถงการจดบรการสาธารณะตางๆ อยางเทาเทยมกนนอกจากนน New

Public Administration ยงใหความส าคญกบเรองของความเสมอภาคความยตธรรมภายในสงคม

ตลอดจนเรองของการมสวนรวมและการกระจายอ านาจทเราเหนภาพกนชดเจนในปจจบน

ฉะนน จากพาราไดมทง 5 และพาราไดมสดทาย Public Administration as Public

Administration โดยยดถอตามแนวทางของ New Public Administration จงเปนผลท าให

การศกษาการบรหารรฐกจ ตงแตชวงป ค.ศ. 1968-1970 เปนตนมา ใหความส าคญกบ

การศกษาทางดานนดยบายสาธารณะ โดยพจารณาวา รฐบาลจะด าเนนกจกรรมอะไรใหกบ

ประชาชนบาง ในการตอบสนองความตองการหรอแกปญหาตางๆ ใหกบประชาชน ความ

เปลยนแปลงของการศกษาทางดานการบรหารรฐกจ ไดเ กดแนวคดทส าคญขนอกชวงหนง

ในชวงป ค.ศ. 1990 แนวคดนสงผลตอการปฏรประบบราชการของทกๆ ประเทศทวโลกใน

ปจจบน นนคอแนวคดทเรยกวา New Public Management หรอเรยกยอๆ วา NPM

Page 20: เนื้อหาสรุป Comprehensive หมวด c

20 สรปเนอหาเตรยมสอบ Comprehensive สาขาบรหารรฐกจ โดย นายนนทภพ สนไชย

ทกวนนจะมการใชค าวา Management แทนค าวา Administration มากขน โดยในป1994

มการจดประชมเกยวกบ New Public Management และเนนใหการบรหารงานภาครฐมลกษณะ

ทเลกลงแตเตมไปดวยประสทธภาพคลายกบการบรหารงานขององคกรเอกชน

หลกการของ New Public Management (NPM)

1.การสรางการบรการทมคณภาพแก (Quality Service) ประชาชน นนคอภาครฐจะตอง

บอกวาประชาชนคอลกคาคนส าคญทตองใหบรการทมคณภาพ

2.การลดการควบคมจากสวนกลางและเพมอสระในการบรหารงานใหแกหนวยงาน

หรอการกระจายอ านาจนนเอง

3.การก าหนดการวดและการใหรางวลทงในระดบบคคลและระดบองคการ

เชนการทรฐบาลก าหนดใหมการพจารณาขนเงนปละ 2 ครงรวมทงมการก าหนด

มาตรการในการวดความส าเรจของงาน

4.การสรางระบบสนบสนนดานบคลากรและเทคโนโลย เพอชวยใหหนวยงานสามารถ

ท างานไดบรรลวตถประสงค

เชนการทหนวยงานภาครฐของไทยเวลานจะมส านกงานอตโนมต การเปนร ฐบาล

อเลกทรอนกส

5.การเปดกวางในการแขงขน เมอภาครฐลดบทบาทของตนเองลงท าใหงานหลายอยาง

ตองกระจายไปใหประชาชน ท าใหภาครฐตองแขงขนกนมากขนทงกบภาครฐดวยกนเอง และ

การแขงขนกบเอกชน

(เชนในอดตองคการโทรศพทไมเคยแขงขนกบใคร แตพอรฐเปดโอกาสใหเอกชนเขามา

เปนผใหบรการโทรศพทดวย องคการโทรศพทจงตองปรบตวและเปลยนองคการมาเปนบรษท

ทศท.คอรปอเรชนเพอสรางความสามารถในการแขงขนกบเอกชน-กง)

6.จะตองมการวเคราะห ภารกจวาภารกจใดควรท าเอง และภารกจใดควรปลอยให

เอกชนรบไปด าเนนการ

ประเดนนเราจะเหนจากการปรบเปลยนหนวยงานภาครฐไปสรปแบบใหม ไมวาจะเปน

องคกรมหาชน หรอกรณมหาวทยาลยทจะปรบไปเปนมหาวทยาลยในก ากบของรฐ

Page 21: เนื้อหาสรุป Comprehensive หมวด c

21 สรปเนอหาเตรยมสอบ Comprehensive สาขาบรหารรฐกจ โดย นายนนทภพ สนไชย

กระแสของ NPM ดงกลาวน าไปสการปฏรปการบรหารงานภาครฐไปทวโลก รวมทง

ประเทศไทยดวย

แนวคดในเรองการบรหารงานภาครฐหรอการศกษาเรองการบรหารงานภาครฐได

เกดขนในเมองไทยตง พ.ศ. 2543 ในรฐสมยรชการท 5 จงเปนเวลากวารอยปแลวท การ

บรหารงานภาครฐไดเกดขนในประเทศไทย

ในมมมองของนกวชาการคนไทย พาราไดม ของนกวชาการไทย จะมพาราไดมหลกท

ส าคญ 2 พาราไดม คอ

1. พาราไดมหลกการบรหาร ซงถอวาเปนพาราไดมทมบทบาทส าคญในเรองของการ

ปรบปรง หรอการจดท าในเรองของระเบยบราชการตางๆ ของสวนราชการในประเทศไทย

พาราไดมหลกการบรหาร ไดเขามามบทบาทในการบรหารราชการในประเทศไทย ดวยความ

ตองการทนกวชาการไทยมงหวงไวดงน

1.1 ประยกตหลกการบรหาร หรอเทคนคการบรหารทงหลายทนกวชาการทวโลกได

น าเสนอ มาใชในการปรบปรงการปฏบตงานในระบบราชการ ทงน เพราะแตเดมการปฏบต

ราชการในไทยมกจะเนนในเรองของประเพณดงเดม หลกเกณฑตางๆ ไมชดเจน มลกษณะของ

ความเปนสวนบคคลมากกวาหลกการ ดงนน พาราไดมหลกการบรหารจงมงหวงทจะประยกต

หลกเกณฑตางๆ ทางการบรหารงาน รวมถงเทคนคในการบรหารงานมาใชในการปรบปรง

ระบบราชการใหมประสทธภาพมากยงขน

1.2 การใหความส าคญกบระบบคณธรรม โดยมความเชอวา ระบบคณธรรมจะชวย

แกปญหาทงหลายในระบบราชการได เพราะจะท าใหขาราชการมความรความสามารถ มการ

เนนในเรองความเสมอภาคตางๆ ใหความส าคญในเรองความเปนกลางทางการเมองและ

รวมถงเรองความมนคงของการปฏบตราชการ

2. พาราไดมพฒนาระบบราชการ เนนย าในเรองการวางแผนและการก าหนดนโยบาย

โดยมองวา การบรหารราชการทงหลายจะตองมการก าหนดนโยบายทชดเจนมการวางแผนงาน

ตางๆ ทชดเจนขน ตองมการจายอ านาจ ตองใหประชาชนเขาไปมสวนรวมในการพฒนา

ประเทศ มการประสานงานทด และมระบบขอมลขาวสารทมคณภาพ

Page 22: เนื้อหาสรุป Comprehensive หมวด c

22 สรปเนอหาเตรยมสอบ Comprehensive สาขาบรหารรฐกจ โดย นายนนทภพ สนไชย

เพราะฉะนน ไมวาจะเปนพาราไดมหลการบรหาร หรอพาราไดมพฒนาระบบราชการ

ในการบรหารงานภาครฐของไทย จะเหนวา ทงสองพาราไดม ยงมการยอมรบและการรบร

รวมกนในเรองของการปรบปรงการบรหารราชการในเมองไทยอย เรามงหวงทจะเหนแนวทาง

ตางๆ เหลาน เกดขนในการบรหารราชการของไทย จากพาราไดมของนกวชาการไทย จงเปน

พาราไดมทสะทอนใหเหนถง กระบวนทศน หลกการบรหารงาน หรอแนวคดส าคญๆ ทม

บทบาทตอการบรหารงานภาครฐในประเทศไทย

การปฏรประบบการบรหารงานภาครฐในภาพรวม

การปฏรประบบการบรหารงานในภาครฐจะมยทธศาสตรส าหรบการปรบปรงและการ

พฒนาระบบการบรหารงานภาครฐ เปนประเดนส าคญๆ อย ซงยทธศาสตรในการปรบปรงและ

การพฒนาระบบการบรหารงานภาครฐนน จะเหนไดวา

- มงหวงทจะปรบลดขนาดภาครฐใหเลกลง (Down sizing) จงหมายถง การลดจ านวน

คนใหนอยลง เชน มการเกลยก าลงคน, โครงการเปลยนเสนทางชวต เกษยณกอน

ก าหนด กจะเปน Jigsaw หนงของการปรบลดขนาดภาครฐใหเลกลง

- การปรบเปลยนบทบาทและภารกจ ภาครฐจะตองมาวเคราะหภารกจของตนเองวา

ภารกจใดควรท าเอง ภารกจใดควรปลอยใหเอกชนเปนผด าเนนการ

- การปรบเปลยนกระบวนการบรหาร นนคอ การลดขนตอนการด าเนนงานทงหลาย

ใหสนลง โดยเปลยนจากการควบคม เปนก ากบดแลมากขน การใหประชาชนเขาไปม

สวนรวม

เราจะเหนภาพเหลานชดเจนขนในการปรบปรงการบรหารราชการในชวงเวลาทผานมา

นอกจากนน ยทธศาสตรของการปรบปรงทง 3 อยาง เปนบทบาททมความส าคญมากส าหรบ

การปฏรประบบการบรหารราชการทเกดขนในปจจบน รวมถงประเทสไทยดวย

ตงแตป ค.ศ. 1980 เปนตนมา อทธพลของกระแสโลกาภวตน ผนวกกบกระแสการ

ปฏรปของการบรหารงานภาครฐ รวมถงแนวคดทจะลดขนาดภาครฐใหนอยลง มการกระจาย

อ านาจมากขน ใหประชาชนเขาไปมสวนรวมมากขน จงเปนแนวคดหนงทเขาสหลกการท

เรยกวา ธรรมมาภบาล (Good Governance) ค าวา Governace เปนค าทรวมกนระหวาง

Page 23: เนื้อหาสรุป Comprehensive หมวด c

23 สรปเนอหาเตรยมสอบ Comprehensive สาขาบรหารรฐกจ โดย นายนนทภพ สนไชย

Governmrnt กบ Administration คอ ในเรองของการปกครองและการบรหารวาจะมวธการทจะ

ด าเนนการปกครองและบรหารประเทศใหเกดผมดไดอยางไร หรอเกดหลกการทดไดอยางไร

ระบบการบรหารกจการบานเมองทด หรอหลกธรรมาภบาล (GOOD GOVERNANCE)

หลกธรรมาภบาล หมายถง แนวทางในการจดระเบยบเพอใหสงคมของประเทศทง

ภาครฐ ภาคธรกจ เอกชนและภาคประชาชน สามารถอยรวมกนไดอยางสงบสข และตงอยใน

ความถกตองเปนธรรม ตามหลกพนฐานการบรหารกจการบานเมองทดตามแผนภาพ ดงน

1. หลกนตธรรม (The Rule of Law) หลกนตธรรม หมายถง การปฏบตตาม

กฎหมาย กฎ ระเบยบ ขอบงคบตาง ๆ โดยถอวาเปนการปกครองภายใต

กฎหมายมใชตามอ าเภอใจ หรออ านาจของ ตวบคคล จะตองค านงถงความเปน

ธรรม และความยตธรรม รวมทงมความรดกมและ รวดเรวดวย

2. หลกคณธรรม (Morality) หลกคณธรรม หมายถง การยดมนในความถกตอง ด

งาม การสงเสรม ใหบคลากรพฒนาตนเอง ไปพรอมกน เพอใหบคลากรมความ

ซอสตย จรงใจ ขยน อดทน มระเบยบ วนย ประกอบอาชพสจรต เปนนสย

ประจ าชาต

3. หลกความโปรงใส (Accountability)หลกความโปรงใส หมายถง ความโปรงใส

พอเทยบไดวามความหมาย ตรงขาม หรอเกอบตรงขาม กบการทจรต

คอรรปชน โดยทเรองทจรต คอรรปชน ใหม ความหมายในเชงลบ และความนา

สะพรงกลวแฝงอย ความโปรงใสเปนค าศพททใหแงมมในเชงบวก และใหความ

สนใจในเชงสงบสข ประชาชนเขาถงขอมลขาวสาร ไดสะดวกและเขาใจงาย และ

มกระบวนการใหประชาชนตรวจสอบความถกตองอยางชดเจนในการน เพอเปน

สรมงคลแกบคลากรทปฏบตงานใหมความโปรงใส ขออญเชญพระราชกระแส

รบสงในองคพระบาทสมเดจ พระเจาอยหว ภมพลอดลยเดชมหาราช ทไดทรงม

พระราชกระแสรบสง ไดแก ผทมความสจรต และบรสทธใจ แมจะมความรนอย

กยอมท าประโยชนใหแกสวนรวมไดมากกวาผทมความรมาก แตไมมความสจรต

ไมมความบรสทธใจ

Page 24: เนื้อหาสรุป Comprehensive หมวด c

24 สรปเนอหาเตรยมสอบ Comprehensive สาขาบรหารรฐกจ โดย นายนนทภพ สนไชย

4. หลกการมสวนรวม (Participation) หลกการมสวนรวม หมายถง การใหโอกาส

ใหบคลากรหรอผม สวนเกยวของเขามามสวนรวมทางการ บรหารจดการ

เกยวกบการตดสนใจในเรองตาง ๆ เชน เปนคณะกรรมการ คณะอนกรรมการ

และหรอ คณะท างานโดยใหขอมล ความคดเหน แนะน า ปรกษา รวมวางแผน

และรวมปฏบต

5. หลกความรบผดชอบ (Responsibility ) หลกความรบผดชอบ หมายถง การ

ตระหนกในสทธและหนาท ความส านกในความรบผดชอบตอสงคม การใสใจ

ปญหาการบรหารจดการ การกระตอรอรนในการแกปญหา และเคารพในความ

คดเหนทแตกตาง รวมทงความกลาทจะยอมรบผลดและผลเสยจากกระท าของ

ตนเอง

6. หลกความคมคา (Cost – effectiveness or Economy) หลกความคมคา

หมายถง การบรหารจดการและใชทรพยากรทมจ ากด เพอใหเกดประโยชน

สงสดแกสวนรวม โดยรณรงคใหบคลากรมความประหยด ใชวสดอปกรณอยาง

คมคา และรกษาทรพยากรธรรมชาตใหสมบรณยงยน

ธรรมาภบาลจงเปนกระบวนการตดสนใจหรอการก าหนดนโยบาย และกระบวนการน า

การตดสนใจนนหรอนโยบายนนไปสการปฏบต โดยตองเปนการด าเนนการทปลอดคอรปชน

และเคาระตอกฎหมาย

Good Government คอรฐบาลทรกษาผลประโยชนของประเทศตน มองประโยชนของ

ประชาชนในชาตเปนหลก โดยรจกการสรางสมดลระหวางภายในและภายนอก

ถาจะจ าอยางงายอาจจะจ าวา มรกตใสเสมอจะ ซงประกอบดวย

ม. - มสวนรวม

ร. - รบผดชอบ

ก. - ปกครองดวยกฎหมาย

ต. - ตรวจสอบได

ใส. - โปรงใส

Page 25: เนื้อหาสรุป Comprehensive หมวด c

25 สรปเนอหาเตรยมสอบ Comprehensive สาขาบรหารรฐกจ โดย นายนนทภพ สนไชย

เสมอ. - เสมอภาค

จะ. - จรยธรรม

ในแนวคดวชาการ ตวแบบส าคญทเขาไปมบทบาทและสอดคลองกบลกษณะของ

Good Governance ม 2 ตวแบบหลกๆ คอ

1. ตวแบบระบบตลาด (Market Model) เปนตวแบบทมงหวงทจะลดขนาดและจ ากด

บทบาทของภาครฐใหนอยลง ใหเอกชนเขาไปมบทบาทในการจดบรการตางๆ ไดมโอกาส

แขงขนกบภาครฐไดมากขน และในขณะเดยวกนภาครฐเองกจะตองมการปรบเปลยน

ภาคเอกชน ทเรยกวา Business Life Approach ฉะนน แนวคดนจงเปนแนวคดทจะตองมการ

ปรบเปลยนวสยทศนของทกๆ หนวยราชการ ในการปรบเปลยนวสยทศน พนธกจและภารกจ

ทงหลาย และจะด าเนนงานในเรองของการจดการทคลายคลงกบภาคเอกชนมากขนพยายาม

ประยกตแนวคดหรอมาตรการตางๆ ทเอกชนใชในการบรหารจดการมาใชในการบรหารงาน

ภาครฐ ฉะนน ในโลกปจจบนและโลกอนาคต เสนแบงเขตแดนระหวางภาคธรกจเอกชนและ

ภาครฐจะเจอจางลงไปทกท

ตวแบบระบบตลาดยงเปนตวแบบทจะท าใหการบรหารงานทงหลายเนนในเรอง

ประสทธภาพ ประสทธผล และคณภาพของการใหบรการ การผอนคลายกฎระเบยบ ความเปน

อสระ ความยดหยน ความคลองตวในการบรหาร และการวดผลสมฤทธของการด าเนนงาน จะ

เหนไดวา แนวคดตางๆ เหลาๆนสอดคลองกนทงหมด จากการบรหารงานภาครฐแบบใหม

(NPM) การปฏรประบบราชการ มาส ธรรมาภบาล (Good Governance) ฉะนน โครงสรางหรอ

ปรชญาของการบรหารงานภาครฐในปจจบนตองเปลยนแปลง รฐจะไมมการผกขาดอ านาจ

ผกขาดการใหบรหาร กฎระเบยบทงหลายจะตองผอนคลายเพอใหเกดความคลองตวในการ

บรหาร รฐตองเปลยนจากการควบคม มาเปนการก ากบดแล และอ านวยความสะดวก รวมถง

การกระจายอ านาจไปยงหนวยงานระดบลางมากยงขน ประชาชนคอ ลกคาทส าคญ และ

ผลสมฤทธของงานจะเปนตวชวดผลการด าเนนงานทงในระดบบคคล และในระดบหนวยงาน

2. ตวแบบประชารฐ (Participatory State) ในตวแบบนจะสนบสนนใหประชาชน

และองคกรประชาสงคม (Civil Society) เขาไปมสวนรวมในการบรหารปกครองบางเมอง

โดยตรงมากขน ตามรฐธรรมนญจะเหนไดวา ในเรองของการกระจายอ านาจจะเปนสงท

Page 26: เนื้อหาสรุป Comprehensive หมวด c

26 สรปเนอหาเตรยมสอบ Comprehensive สาขาบรหารรฐกจ โดย นายนนทภพ สนไชย

สอดคลองกบตวแบบเหลาน นอกจากนน ตวแบบประชารฐยงสงเสรมใหเรองของการรวมกลม

เพอทจะใหประชาชนไดมโอกาสพฒนาตนเอง เพอทจะสรางความเขมแขงของชมชนในเกดขน

จะเหนไดวา ในระดบจงหวดจะมการท าประชาคม ในระดบต าบบมการรวมกลมของประชาชน

ทงหลาย เพอมงหวงทจะใหเกดความเขมแขงของชมชน ซงความเขมแขงของชมชนจะเปน

เครอขายทสามารถถกทอ โยงใย เชอมโยงถงระดบชาตได เปนเครอขายของการสรางความ

รวมมอ ความผกพน และแสดงความเอออาทรตอกน

นอกจากนน ในตวแบบประชารฐยงมงหวงทจะใหความส าคญในบทบาทขององคกร

เอกชนอาสาสมคร ทไมมงแสวงหาก าไรเพราะถอวา องคกรอาสาสมครเหลานจะเปนกลไก

ทางเลอกใหมในเรองของการใหบรการสาธารณะ เชน รวมดวยชวนกน ซงมลกษณะของ

องคกรอาสาสมครทเปนทางเลอกใหมในการใหบรการสาธารณะ อนเปนหลกเกณฑของธรร

มาธบาลทมาพจารณาวาจะไปกนไดหรอไมกบแนวคดในการปฏรประบบราชการในปจจบน

สหอภบาล : การบรหารจดการรวมกน (Collaborative Goovernance)

แนวคดเรองการบรหารจดการรวมกน (Collaborative Governance) เปนแนวคดทไดม

การพฒนาและประยกตใชอยางแพรหลายในชวงสองทศวรรษทผานมา ซงเปนยคทตองเผชญ

กบการเปลยนแปลงอยางรวดเรว ยคทเทคโนโลยสารสนเทศเขามามบทบาทตอการด าเนนชวต

มากขน ยคทมการเปลยนถายองคความรแบบไรพรมแดน ยคทสงคมมความตองการและความ

คาดหวงเพมสงขนอยตลอดเวลา ดวยเหตน การด าเนนงานของหนวยงานภาครฐจะคงอยนง

หรอคงรปแบบการท างานทมทงคณภาพและปรมาณเทาเดมไมได เปาหมายการท างานท

เพมขนไมอาจส าเรจไดดวยความสามารถในการท างานของคนเพยงคนเดยวหรอหนวยงานใด

หนวยงานหนง เพราะสภาพสงคมในปจจบนไดแปรไปสรปแบบการท างานแบบไรพรมแดน ดวย

เหตน การบรณาการองคความรจากผปฏบตงาน หรอผรหลายกลม เปนเครอขายการท างาน

รวมกนจงเปนค าตอบใหมส าหรบการบรหารจดการภาครฐในยคปจจบน

ความหมายของการบรหารจดการรวมกน

การบรหารจดการรวมกน เปนรปแบบการท างานระหวางภาคสวนตางๆ ทม

กระบวนการตดสนใจรวมกน ซงจะตองเกดขนอยางเปนทางการ (formal) มงเนนขอสรปของ

กลม (consensus-oriented) และเปน ผลทเกดขนจากการอภปราย (deliberative) โดยม

Page 27: เนื้อหาสรุป Comprehensive หมวด c

27 สรปเนอหาเตรยมสอบ Comprehensive สาขาบรหารรฐกจ โดย นายนนทภพ สนไชย

วตถประสงคทจะรวมกนก าหนดนโยบาย น านโยบาย สการปฏบตจรง และบรหารจดการ

โครงการ หรอทรพยากรตางๆ รวมกน

จดประสงคในการพฒนาระบบการบรหารจดการรวมกน

การบรหารจดการรรวมกนมวตถประสงคเพอแกไขอปสรรคในการท างาน 3 เรองส าคญ ไดแก

- เพอเพมประสทธภาพในการตดสนใจ โดยใชการท างานรวมกนเพอใหไดผลลพธท

ดกวาสภาพทเปนอย

- เพอเพมประสทธภาพและลดความซ าซอนในการท างาน

- เพอสนบสนนความเปนประชาธปไตย ผานกระบวนการมสวนรวม

ประโยชนของการบรหารจดการรวมกน สรปไดดงน

- เพมประสทธภาพและประสทธผลในการสงมอบบรการสาธารณะ

- เพมขดสมรรถนะและความเปนมออาชพในการท างาน

- เพมระดบการสอสารแลกเปลยนขอมล

- ลดความซ าซอนในการท างาน

- เพมประสทธภาพและการเขาถงโครงการตางๆ

- ปรบปรงภาพลกษณของหนวยงานภาครฐ

- ตอบสนองความตองการไดตรงจด

- ขอมลมคณภาพ

- เพมจ านวนทรพยากรทสามารถน าไปใชได

องคประกอบส าคญเพอผลกดนใหการบรหารจดการรวมกนมประสทธภาพ และ

ประสทธผลสงสด

ประกอบดวย

1) ขอก าหนดเบองตน (starting conditions)

2) ภาวะผน าแบบเอออ านวย (facilitative leadership)

3) การออกแบบวธการท างาน “รวมกน” (institutional design) และ

Page 28: เนื้อหาสรุป Comprehensive หมวด c

28 สรปเนอหาเตรยมสอบ Comprehensive สาขาบรหารรฐกจ โดย นายนนทภพ สนไชย

4) กระบวนการท างาน “รวมกน” (collaborative process) โดยแตละองคประกอบ ม

รายละเอยดดงน

1. ขอก าหนดเบองตน (starting conditions) : ในการท างาน “รวมกน” ตองค านงถง

ขอก าหนด

เบองตนซงเปนปจจยพนฐานส าคญ 3 ขอ ไดแก

- การทภาคสวนตางๆ ทจะมาท างาน “รวมกน” มหรอไดรบทรพยากรไมเทาเทยมกน

- แรงจงใจในการเขามาด าเนนการ “รวมกน” ของผมสวนไดสวนเสยกลมตางๆ

- ประสบการณเชงลบในอดตเกยวกบการท างาน “รวมกน”

ปจจยทง 3 ทมพนฐานทมาตางกนอาจสงผลตอความส าเรจและความไมส าเรจของการ

ท างาน “รวมกน” ได

2. ภาวะผน าแบบเอออ านวย (facilitative leadership) : ผน าเปนผมบทบาทส าคญ

ในการก าหนดแนวทางการท างาน “รวมกน” การสรางความเชอมน การสรางบรรยากาศทเออ

ตอการพดคยและสอสารระหวางภาคสวนตางๆ และสรางแรงจงใจในการท างานรวมกน ภาวะ

ผน าทเอออ านวยถอเปนองคประกอบส าคญในการดงและจงใจใหทกภาคสวนท างานรวมกน

ตงแตตนจนจบและบรรลเปาหมายรวมกน

3. การออกแบบวธการท างาน “รวมกน” (institutional design) : ควรมการ

ก าหนดวธการ กฎ กตกาเบองตนในการท างาน “รวมกน” เชน ระบวาใครควรเขามามสวนรวม

บาง เปนตน เพอสรางความ เขาใจ และเออใหกระบวนการท างานของภาคสวนตางๆ ทจะเขา

มาท างาน “รวมกน” นน เปนแบบเปด กวางและมสวนรวม

4. กระบวนการท างาน “รวมกน” (collaborative process) : ในกระบวนการ

ท างาน “รวมกน” นน ประกอบดวยระยะตางๆ เชน ระยะเตรยมการ (prenegotiation phase)

ระยะของการเจรจาตกลง (negotiation phase) ระยะด าเนนการ (implementation phase) เปน

ตน ดวยเหตน กจกรรมการ สอสารตางๆ จงเขามามบทบาทส าคญในกระบวนการท างาน

“รวมกน” เพอทจะสอสารความกาวหนา และความเปลยนแปลงตางๆ ทอาจเกดขนในระหวาง

การท างาน ตวอยางกจกรรมสอสารดงกลาว ไดแก การสนทนาแบบเหนหนาคาตา (face-to-

Page 29: เนื้อหาสรุป Comprehensive หมวด c

29 สรปเนอหาเตรยมสอบ Comprehensive สาขาบรหารรฐกจ โดย นายนนทภพ สนไชย

face dialogue) การสรางความเชอมน (trust building) ความ มงมนทจะท างานรวมกน

(commitment to the process) และความเขาใจรวมกน (shared understanding) ทงน ควร

พจารณาน ากจกรรมตางๆ ไปใชอยางเหมาะสมในแตละขนตอนของ กระบวนการ

การทหนวยงานตางๆ ไดมารวมกนบรหารจดการงานใดงานหนงนน อปสรรคท

อาจพบได มดงน

- โครงสราง/การเงน/และระเบยบขอบงคบของหนวยงานทท างาน “รวมกน” มความ

แตกตางกน อาท ขอก าหนดเกยวกบการแลกเปลยนขอมลทเปนความลบ

ขอก าหนดทเกยวกบการถายโอน เงน ขอก าหนดเกยวกบการจางแรงงาน เปนตน

- องคความร และความมงมนมไมเพยงพอ เชน ขาดประสบการณการท างานรวมกบ

ผอน ท าใหไม เกดการสอสารระหวางกน การกลวเกรงทจะสญเสยอ านาจ เพราะ

ตองถายเทและแลกเปลยน องคความรและประสบการณกบผอน เปนตน

- ขาดการสนบสนนทยงยนจากฝายการเมอง

- ระบบขอมลเพอประเมนผลทไมเพยงพอ ท าใหไมสามารถแสดงใหเหนความส าเรจ

ของการ ท างานรวมกนในเชงตวเลขได

โดยสรป การบรหารจดการรวมกนเปนกระบวนการท างานทเออใหภาคสวนตางๆ มเวท

เจรจาตอรองซงกนและกน ตลอดจนเออตอการท างานแบบเปดกวาง และสรางขดสมรรถนะ

ของภาคสวนตางๆผานการแลกเปลยนขอมลและการใชทรพยากร เปนวธการบรหารรวมกน

เปนกลม ซงอาจประกอบดวย ผมสวนไดสวนเสย ภาคเอกชน ภาครฐ และภาคประชาชน โดยม

เปาหมายพนฐานอนเดยวกนเกยวกบการท างานใหส าเรจ ในกระบวนการท างานนจะเกดการ

บรหารจดการอยางรวมมอกน ไมใชการบรหารจดการอยางแขงขนกน เปนการบรหารจดการท

มพลงน าไปสการเปลยนแปลงของผลการด าเนนงาน

PS 707 การพฒนาทรพยากรมนษย

ศกษาความส าคญของทรพยากรมนษยทมตอการพฒนาประเทศ พฒนาการของ

แนวคดและทฤษฏในการพฒนาทรพยากรมนษย รวมถงยทธศาสตรการพฒนาขององคการ

Page 30: เนื้อหาสรุป Comprehensive หมวด c

30 สรปเนอหาเตรยมสอบ Comprehensive สาขาบรหารรฐกจ โดย นายนนทภพ สนไชย

สหประชาชาต นโยบายของรฐดานการพฒนาทรพยากรมนษย การจดการดานทรพยากร

มนษย ตลอดจนปญหาตางๆ ในการพฒนาทรพยากรมนษย

การพฒนาทรพยากรมนษย

ส าหรบแนวคดในการพฒนาทรพยากรมนษย นนความคดเดมคอการเนนการลงทนใน

ตวมนษยเพอใหมนษยกลายเปนทนทางดานการผลตเพอสรางความเตบโตในทางเศรษฐกจ แต

ปจจบนการพฒนามนษยเนนการสรางใหมนษยมความมนคงทงทางเศรษฐกจและจตใจ รวมทง

พฒนาใหมนษยความสข ใชชวตโดยปรบตวใหเขากบสงคมได

นอกจากนยงเนนการลงทนดานการศกษาเพอใหมนษยมศกยภาพในการแขงขนในการ

สรางนวตกรรม

โดยเฉพาะทรพยากรมนษยในภาครฐ หรอพนกงานของรฐหรอขาราชการในยคใหมจะ

แตกตางไปจากขาราชการยคเดม โดยเฉพาะทศนคตในการท างานราชการมการปรบเปลยนให

ท างานเหมอนเอกชนมากขน เนนใหประชาชนเปนลกคา สรางและผลตนวตกรรมเพอการ

บรการใหมากขน

ความส าคญของคนท าใหการบรหารทรพยากรบคคลปจจบนเปนการพฒนา

ทรพยากรมนษยในเชงกลยทธ คอการเอาคนเปนศนยกลาง การมองวาคนเปนพลงขบ

เคลอนทส าคญทสดขององคกร ส าคญกวาทรพยากรตวอนๆ จงตองพฒนาศกยภาพ

(Competency) ใหมความโดดเดน เพอใหคนเปนพลงน าไปสเปาหมายขององคกร

เนองจากทกวนนเปนยคเทคโนโลยขอมลขาวสาร องคการแตละองคการสามารถเรยนร

ไดแทบจะเทาเทยมกน การท างานขององคกรทกองคกรแทบจะไมมอปสรรคเกยวกบสถานท

และเวลาอกตอไป ความสามารถในการแขงขนขององคการจงไมไดขนอยกบวาองคการตงอย

ณ ทใด หรอมเทคโนโลยเหนอกวาอกตอไป แต ขดความสามารถในการแขงขนขององคกร

ในยคใหมขนอยกบวา องคการไหนมคนทมคณภาพมากกวากน

การพฒนาคนจงเปนเรองส าคญทสดขององคการ และการพฒนาคนทดจะตองพฒนา

ในเชงกลยทธดวย โดยกลยทธในการพฒนาทรพยากรมนษยจะตองสอดคลองกบยทธศาสตร

ขององคกร

Page 31: เนื้อหาสรุป Comprehensive หมวด c

31 สรปเนอหาเตรยมสอบ Comprehensive สาขาบรหารรฐกจ โดย นายนนทภพ สนไชย

ลกษณะเชนนฝายพฒนาทรพยากรมนษยขององคการทเรยกวา HR จะตองเปนนก

ยทธศาสตรทตองท างานรวมกบ CEO ขององคการหวหนาฝายทรพยากรมนษย หรอ CHR

(Chief Human Resource)ในองคกรสมยใหมจะไมไดเปนแคงานธรการทท างานเฉพาะ เรอง

เงนเดอนและสวสดการพนกงานอกตอไป แต HR ในองคกรเชงกลยทธจะตองเปน HR มออาชพ

หรอ HR Professional ทตองคดวาจะสรางและพฒนาคนเพอใหคนมขดความสามารถ

(Capabilities) ในการท างาน มการทมเทในการท างาน เพอใหบรรลเปาหมายขององคการได

อยางไร

ทงนแนวคดเชงกลยทธเปนแนวคดทเรมตนในวงการทหาร แตภาคเอกชนน ามาใชในการ

บรหารจดการมานานแลว รวมทงในปจจบนทภาคเอกชนใหความส าคญกบการพฒนาคน

เชงกลยทธ สวนภาคราชการเพงน ามาปรบใช โดยเฉพาะประเทศไทยเราเร มใชแนวคดการ

บรหารองคการราชการเชงกลยทธอยางจรงจงในสมยรฐบาลทกษณ

จากหลกธรรมาภบาล (Good Governance) ซงจะเปนแนวทางในการจดระเบยบเพอให

สงคมของประเทศทงภาครฐ ภาคธรกจ เอกชนและภาคประชาชน สามารถอยรวมกนไดอยาง

สงบสข และตงอยใน ความถกตองเปนธรรม ซงจะน ามาสความยงยนไดโดยเนนการให

ความส าคญในการพฒนาคน ในฐานะทเปนศนยกลางการพฒนา

ท ฤ ษ ฎ ก า ร พ ฒ น า ท ย ง ย น

Sustainable Development: UNDP, GHI-HPI (Buddha thought, BHUTAN concept), etc.

What Is Human Development ?: Mahbub ul Haq

• เปาหมายขนพนฐานของการพฒนาคอการขยายโอกาสหรอทางเลอกของประชาชนให

มากขน ซงทางเลอกดงกลาวไมมทสนสดเมอเวลาไดเปลยนไป

• วตถประสงคของการพฒนาคอการรเรมสรางสภาวะแวดลอมส าหรบมนษยเพอใหมม

สขอนามยและชวตความเปนอยทสรางสรรคในระยะยาว

• การบรรลเปาหมายของการพฒนามไดปรากฏผลขนทนททนใด หรอไมเฉพาะในเชง

รายไดหรอการเจรญเตบโต แตรวมถง :

• การทมนษยสามารถเขาถงแหลงความร

• ไดรบการเลยงดและการบรการสขภาพทดขน

Page 32: เนื้อหาสรุป Comprehensive หมวด c

32 สรปเนอหาเตรยมสอบ Comprehensive สาขาบรหารรฐกจ โดย นายนนทภพ สนไชย

• มชวตทมนคง

• มความปลอดภยจากอาชญากรรมและความรนแรงทางกายภาพ

• มชวงเวลาส าหรบความสนทรทนาพงพอใจ

• มเสรภาพในการแสดงออกทางการเมอง วฒนธรรมและจตส านกของการมสวน

รวมในกจกรรมของชมชน

• ฯลฯ

ทฤษฎน มองวา : - มนษยเปนผท าใหเกดการพฒนา เปนผคดและตดสนใจดวยตนเอง

- มนษยพฒนาตนเองไปไดเรอยๆ

- ไมไดใหน าหนกกบรายไดมากนก

- มองความสขทไดรบจากการพฒนา

การพฒนา คอ การพยายามกระท าใหบรรลเปาหมายโดยสงเสรมการพฒนาศกยภาพ

ของมนษยใหสามารถก าหนดชะตากรรมของตนเองได (มหาตมะ คานธ)

การพฒนาแบบยงยน : “การพฒนาทเกดความสมดล เปนมตรกบสงแวดลอม

ตลอดจนไมทงภาระไวแกคนรนหลง”

ตวชวดการพฒนาแบบยงยน : 1. คณภาพชวต

2. การศกษา

3. มาตรฐานการครองชพ

Human development

• หลกพนฐานของการขยายโอกาสในทางเลอกคอการสรางขดความสามารถของมนษย

(Building Human Capabilities) เพอใหเขาสามารถกระท าหรอเปนไปตามความตองการ

ของชวต

• ขดความสามารถในการพฒนามนษยจะน าไปส...

Page 33: เนื้อหาสรุป Comprehensive หมวด c

33 สรปเนอหาเตรยมสอบ Comprehensive สาขาบรหารรฐกจ โดย นายนนทภพ สนไชย

- ชวตทดมสขภาพอนามย

- มความร

- สามารถเขาถงทรพยากรทจ าเปนส าหรบมาตรฐานการครองชพ

- สามารถเขาไปมสวนรวมในวถชวตของชมชน

• จดเนนของการพฒนาในมตของการขยายตวในเชงสะสมตลอดจนการสรางความมงคง

ในทางการคลงไมใชเรองใหม โดยเฉพาะในทศนะของปรชญาเมธ และ นกเศรษฐศาสตร

ทจะมงเนนเปาประสงคในเรองของความเปนอยทดของมนษย ซงเปนเปาหมายหลกของ

การพฒนา

• เชนอารสโตเตล : “ความมงคงมใชเปนสงทเราเสาะแสวงหา แตเปนไปเพยงเพอใช

ประโยชนในการขจดสงทเราไมตองการออกไปเทานน”

• การบรรลไปสสงทมนษยเสาะแสวงหา การพฒนามนษยมมมมองเดยวกนกบมมมองใน

ดานสทธมนษยชน :

- เสรภาพของมนษย, การบรรลถงขดความสามารถและการตระหนกในสทธของ

ตนจะอาศยเสรภาพจะเปนปจจยส าคญ

- มนษยพงทจะมเสรภาพในการแสดงออกในทางเลอก และการเขามามสวนรวมใน

กระบวนการตดสนใจทจะมผลกระทบตอตน

• การพฒนามนษยและสทธมนษยชนจงเปนสงคกบในการบงคบ และชวยในการบรรล

ไปสชวตทด และเกรยตภมของมนษยทกคน ตลอดจนการสรางการเคารพในตนเองและ

ผอน

การพฒนาทรพยากรมนษยในระดบมหาภาค

องคการระหวางประเทศกบการพฒนาทรพยากรมนษย

- การศกษา

- การสาธารณสข

- การจางงาน

Page 34: เนื้อหาสรุป Comprehensive หมวด c

34 สรปเนอหาเตรยมสอบ Comprehensive สาขาบรหารรฐกจ โดย นายนนทภพ สนไชย

- คณภาพชวต

- ความมนคงทางสงคม

( cono ic and ocial

o ission for sia and acific)

1. (Investment)

-

-

-

2. (Utilization)

3. (Provision)

-

-

-

Page 35: เนื้อหาสรุป Comprehensive หมวด c

35 สรปเนอหาเตรยมสอบ Comprehensive สาขาบรหารรฐกจ โดย นายนนทภพ สนไชย

(Human Capital)

( u an ap ital ccu ulat ion)

ตวอยางการวเคราะห

หากจะกลาวถงความจนในมตเศรษฐศาสตรการเมอง จะพบวา คนจนยงมมตตางๆ คอ

- จนทรพยสน ไมมเงนใช อาจจะเนองจากไมมความรจงไมมงานท า ไมมทดนท ากน

ทจะสรางรายได ไมมทนในการประกอบอาชะ

Page 36: เนื้อหาสรุป Comprehensive หมวด c

36 สรปเนอหาเตรยมสอบ Comprehensive สาขาบรหารรฐกจ โดย นายนนทภพ สนไชย

- จนโอกาส คนจนมโอกาสนอยกวาคนรวยในเรองการเขาถงการศกษา และเรอง

สขภาพอนามย รวมทงโอกาสในการรบรขอมลขาวสาร

- จนอ านาจ คนจนขาดอ านาจตอรองในทางการเมอง อาจเพราะเกรงกลวอทธพล

เถอนจะมารงแก หากไปตอสเรยกรอง

- จนศกดศร คนจนจะถกดหมนดแคลนจากพวกคนรวยซงมองขามศกดศรความเปน

มนษยของคนจนไป

กระบวนการพฒนาทรพยากรมนษยของรฐในประเดนคนยากจนและผดอยโอกาสทาง

สงคมอาจแบงไดเปน

ยทธศาสตร ท 1 การลงทน (Investment)

1.1 การลงทนดานสขภาพ ไดแก

- จดใหมสวมทถกสขลกษณะโดยเปนของสาธารณะแบบมผดแล

- จดหาน าสะอาดใหดม ใช โดยเปนของสาธารณะแบบมผดแล

- จดบรการขนพนฐานทางสาธารณะสข เชน ใหวคซนปองกนโรคตาง ๆกบเดกๆ ให

ความรเกยวกบโรคภยไขเจบ และการปองกนเบองตน

- จดใหมการโภชนาการทด เชน แจกนม ใหความรเรองการบรโภคอาหาร การ

ไดรบสารอาหาร แนะน าใหบรโภคอาหารอยางถกสขลกษณะ ตามสภาพทองถน

- จดใหมหลกประกนสขภาพลงทนทางดานสขภาพนจะชวยใหคนจนมสขภาพรางการ

และอนามยดขน

1.2 การลงทนดานการศกษา ไดแก

- การสงเสรมใหคนจนเหนประโยชนของการศกษา

- จดการศกษาขนพนฐานใหเรยนฟร (ฟรจรงๆ)

- การสงเสรมใหเดกเรยนดแตยากจนหรอดวยโอกาสไดมโอกาสรบทนการศกษาเพอ

ศกษาตอในระดบทสงขน

- การสงเสรมความรในเรองประชาธปไตย การเมองการปกครองและการมสวนรวม

ในสงคม การลงทนในดานการศกษา นจะมผลใหคนจนมทางเลอกในกาด าเนนชวต

มากขน และสามารถยกระดบคณภาพชวตของตนใหสงขนไดในอนาคต

Page 37: เนื้อหาสรุป Comprehensive หมวด c

37 สรปเนอหาเตรยมสอบ Comprehensive สาขาบรหารรฐกจ โดย นายนนทภพ สนไชย

ยทธศาสตรท 2 การใชประโยชน (Utilization)

เมอพฒนาทรพยากรมนษยหรอสะสมทนมนษยไปแลวตองค านงถงงานทจะมารองรบ

ดวย ประเทศไทยจงยดถอการวางแผนก าลงคนหรอแผนการพฒนาทรพยากรมนษยอยาง

จรงจง เพอรองรบทรพยากรมนษยทเกดขนในแตละป

เมอคนจนไดรบโอกาสทางการศกษา มความรกสามารถออกไปประกอบอาชพสราง

รายไดเลยงตวเองและจนเจอครอบครวได ประกาศกมแรงงานทมคณภาพเพมขน

ยทธศาสตรท 3 การใหประโยชน (Provision)

รฐควรสรางระบบสวสดการทดใหกบคนจนและผดอยโอกาสทางสงคมโดยใหม

หนวยงานทรบผดชอบท างานอยางจรงจง เขมแขง หรอรฐอาจเขาไปสงเสรมใหคนจน

รวมกลมกนเขาเพอสรางสวสดการตาง ๆ ขนมารองรบกลมของตนเอง

เมอคนจนไดรบสวสดการทดขนกจะสามารถบรรเทาความเดอดรอนของพวกเขาได

บรบททางดานสถาบน

บทบาทของสถาบนทเกยวเนองกบการพฒนาทรพยากรมนษยในประเดนน ประกอบไป

ดวย

1. สถาบนครอบครว ครอบครวคนจนมกไมคอยใหลกเรยนหนงสอเพราะเสยโอกาสใน

การชวยท างานใหครอบครว จงตองท าความเขาใจเสยใหม วาจะใหลกไปเรยนหนงสอ

มความรนน สงผลดในระยาว เพราะในอนาคตเมอลกมงานท า มเงนใชกสามรถดแลพอ

แมชราไดและมโอกาสทจะไดเรยนรทกษะและเทคโนโลยใหมๆ ทเปลยนแปลงไปอยาง

รวดเรวบนโลกใบน

2. กลมประชาสงคม การสงเสรมใหคนจนรวมกลมกนเปนกลมตางๆ โดยมวตถประสงค

แตกตางกนไปนน เปนเรองทด แตตองอยภายใตกรอบของกฎหมาย เพราะการ

รวมกนเปนกลมจะท าใหเกดอ านาจการตอรองขนระหวางคนจนกบคนรวย ซงปกตแลว

คนจนจะไมมอ านาจการตอรองหรออ านาจทางการเมอง

3. หนวยงานของรฐ รฐบาลควรมนโยบายทชดเจน เพอใหหนวยงานของรฐปฏบตโดยไม

เกดความซ าซอน เหลอมล าของภารกจ ไมเกดความขดแยงกน

Page 38: เนื้อหาสรุป Comprehensive หมวด c

38 สรปเนอหาเตรยมสอบ Comprehensive สาขาบรหารรฐกจ โดย นายนนทภพ สนไชย

4. หนวยงานเอกชน – บรษท ภาคเอกชนควรมจตส านกในเรองความรบผดชอบตอสงคม

ใหมากขน เชน เรองลดมลภาวะเปนพษใหนอยลง การตอบแทนสงคมโดยการบรจาค

ชวยเหลอผประสบความเดอนรอนจากภยธรรมชาต ภยพบตตาง ๆ ซงสวนใหญเปนคน

ยากคนจนทงสน

5. องคกรพฒนาเอกชน (Non – Government Organization:NGO)

กลมNGOs นบวามบทบาทส าคญในการเขาไปชวยเหลอคนยากคนจนกลมตาง ๆ ทว

ประเทศ โดยเขาไปปกปองผลประโยชนของคนยากคนจนและผดอยโอกาสทงหลาย ม

ความสามารถในการเขาถงคนยากคนจนสงเสรมการมสวนรวมของทองถนเปนตวแทนของ

ความตองการและผลประโยชนของทองถน การท างานของ NGO นนประสบความส าเรจใน

หลายโครงการดงทเราทราบจากขาวสารผานสอตาง ๆ

ทงหลายทงปวงทกลาวมาขางตนนน จ าเปนตองเชอมโยง สอดคลองกนอยางเขมแขง

กระบวนการพฒนามนษยในดานคนยากคนจนและผดอยโอกาสทางสงคมจงจะสามารถ

ขบเคลอนตอไปไดอยางมประสทธภาพ

กรอบแนวคดในการพฒนาทรพยากรมนษย: UNDP

UNDP เปนองคการเพอการพฒนาแหงสหประชาชาต (United Nation Development

Program) ซงมแนวคดในการพฒนาทรพยากรมนษยทเรยกวาการพฒนามนษย (Human

Development: HD) โดยพฒนามนษยจะมองในมมทกวางกวาการพฒนาทรพยากรมนษย

การพฒนามนษย (Human Development: HD)

ตงแต พ.ศ. 2533 (ค.ศ. 1990) UNDP ใหความส าคญกบ “การพฒนาคน”

สหประชาชาตไดประกาศใหทศวรรษ 1990 ซงเปนทศวรรษท 4 ของการพฒนาเปนทศวรรษท

เนนการพฒนาคน (The Forth Decade of Development: Human Development Decade)

การพฒนามนษย (HD) ตามความหมายของ UNDP จงหมายถง การขยาย

ทางเลอกของคนในสงคมหนง ๆ ทงผหญงและผชายโดยเฉพาะคนยากจนและ

เสยเปรยบในสงคม

Page 39: เนื้อหาสรุป Comprehensive หมวด c

39 สรปเนอหาเตรยมสอบ Comprehensive สาขาบรหารรฐกจ โดย นายนนทภพ สนไชย

-ค าวา “การขยายทางเลอกของคนในสงคม” เหนไดวาคนในประเทศดอยพฒนาและ

ประเทศก าลงพฒนาจะมทางเลอกนอย เพราะคนในประเทศเหลานจะมความยากจน

การศกษาต า การพฒนามนษยจงเปนการขยายทางเลอก

วธการขยายทางเลอกใหกบคนทคนทดอยโอกาสจะมมากมาย ทงการใหการศกษา การ

มงานท า การมโอกาสในการโยกยาย การมสขภาพทด การอยในสงแวดลอมทด เปนตน

UNDP จะเนนวาการขยายทางเลอกของคนในสงคมจะตองครอบคลมทง “ทงผหญงและ

ผชาย” เพราะ UN สนใจประเดนความเสยเปรยบ การเอารดเอาเปรยบของผหญงในสงคม

โดยเฉพาะในสงคมทดอยพฒนา

ทงนการขยายทางเลอกของคนในสงคมจะเนนไปท “คนยากจนและเสยเปรยบในสงคม”

เพราะคนยากจนและคนทเสยเปรยบในสงคม เชน คนพการ เดกเรรอน มทางเลอกนอย

คณภาพชวตจงต า

การพฒนามนษยของ UNDP จงมคนเปนศนยกลางในการพฒนา (People-centered

Development) โดยการสรางสงแวดลอมททกคนจะสามารถมชวตทยนยาว (Longitivity) ม

สขอนามยด (Healthy) และมชวตทสรางสรรค (Creative Lives) ซงประเทศไทยของเรากเรมใช

ยทธศาสตรยดคนเปนศนยกลางในการพฒนามาตงแตแผน 8 เปนตนมา

ดงนนการพฒนามนษยจงเนนปจจยส าคญ 4 ประการคอ

1.ขจดความยากจน (Criminating Poverty) โดยตองขจดทงความจนทเกยวกบทรพยสน

ความจนในโอกาส ความจนในเรองอ านาจและความยากจนในศกดศร

2สรางงานและการด ารงชพอยางยงยน (Creating Jobs and Sustaining Livelihoods)

การมงานท าทมนคงอนเปนหลกประกนของการมรายไดจงตองสรางงานขนมารองรบ

3.ปกปองและสรางเสรมสงแวดลอม (Protecting and Regenerating the Environment)

ทงนการพฒนามนษยตองสนใจเรองสงแวดลอมดวย เพราะการอยในสงแวดลอมทดจะท าให

มนษย

4.สงเสรมความกาวหนาของสตร (Promoting the Advancement of Women) ประเดน

ของสตรเปนเรองทสหประชาชาตใหความส าคญมาก เพราะหลายประเทศผหญงอยใน

สถานภาพทเสยเปรยบ

Page 40: เนื้อหาสรุป Comprehensive หมวด c

40 สรปเนอหาเตรยมสอบ Comprehensive สาขาบรหารรฐกจ โดย นายนนทภพ สนไชย

เนน การใหมนษยสรางขดความสามารถของตนเอง เพอน าไปส

- การมสขภาพอนามยทด

- มความร

- การเขาถงทรพยากรทจ าเปน

- การมสวนรวมในวถชวต

- การแสดงออกทางการเมอง และการมสวนรวมในกจกรรมชมชน

ดรรชนชวดความสข (Human Development Index) - HDI: UNDP

• คณภาพชวต + การสาธารณสข (Healthy Life)

• ความร (Knowledge)

• รายไดทเพยงพอตอการบรโภค : มาตรฐานการครองชพ (A Decent Standard of Living)

การวดความสขมวลรวมระหวางประเทศ (The Gross International Happiness

Project-GIH)

ไมเนนเรองอนนอกจากความสขของประชาชน ไมสนใจรายได แตเนนในความพอใจใน

สงทมทเปน เนนการพฒนาทยงยนอยางแทจรง ไมสงผลกระทบกบสภาพแวดลอมตาม

ธรรมชาต เชน วถชวตของชาวบาน “บานตะคอม จงหวดศรสะเกษ” ททางการประเมนวาเปน

หมบานทยากจนทสด ตามเกณฑประเมนทถอเอา "รายได" เปนตวชวด แตพวกเขามความสขท

แทจรงตามวถแหง "สนโดษ" คอการแสวงหาความสขดวยการพงวตถใหนอยทสด ซงเปน

ตวชวดความสขแทจรง

Page 41: เนื้อหาสรุป Comprehensive หมวด c

41 สรปเนอหาเตรยมสอบ Comprehensive สาขาบรหารรฐกจ โดย นายนนทภพ สนไชย

สามเสาหลกของการพฒนาทยงยน

• เศรษฐกจ Economic

• สงแวดลอม Environmental

• สงคม Social

“Development of the People by the People and for the People” : มนษยเปน

ศนยกลางแหงการเรยนร เชน โครงการ OTOP แมวาจะมการสอบถามจากชาวบานเพอปลก

จตส านกในการมสวนรวมของคน แตการด าเนนงานทไมไดมการตอยอดความคด (ขาดการ

ตดตาม ประเมนผลและการพฒนา) จงท าใหโครงการไมประสบความส าเรจเทาทควร

ขอด : - มนษยสามารถพฒนาตนเอง ดวยขดความสามารถของตนเอง

- มการสงเสรมการพฒนาในทกๆ ดานอยางเทากน

- คนพฒนาตนเอง โดยรฐเปนผสงเสรมและใหโอกาสในการมสวนรวม

- สามารถน าเอาทฤษฎเศรษฐกจพอเพยงมาปรบใชกบทฤษฎการพฒนาทยงยนไดอยางด

- มองความสขทไดรบจากการพฒนามากกวารายได

ขอเสย : - ไมสามารถใชไดกบทกสงคม เนองจากความแตกตางในเรองของอปลกษณะนสยท

ตางกน + ผลของการไดรบความชวยเหลอในอดต เชน ประเทศในแถบแอฟรกา เปนตน

การพฒนาทรพยากรมนษยในระดบจลภาค

- การฝกอบรม ซงกยงมใชอยในปจจบน

- การจดการความร (Knowledge Management) => องคการแหงการเรยนร

(Learning Organization)

KM (Knowledge Management) การจดการความร

เปนเครองมอทใชใน “มมมองดานองคการเรยนร / การพฒนาองคกร”

KM เปนกระบวนการทน าความรทมอยหรอทเรยนรมาใชใหเกดประโยชนสงสดตอ

องคกร โดยผานกระบวนการตาง ๆ เชน

1. คนหา รวาองคการมความรอะไรบาง “รเรา”

Page 42: เนื้อหาสรุป Comprehensive หมวด c

42 สรปเนอหาเตรยมสอบ Comprehensive สาขาบรหารรฐกจ โดย นายนนทภพ สนไชย

2. การสรางและแสวงหาความร ดงความรมารวบรวม และแสวงหาเพมจาก

ภายนอกองคกร

3. การจดความรเปนระบบ สามารถคนหาและใชประโยชนได

4. การประมวลและกลนกรองความร ใหอยในรปแบบและภาษาทเขาใจงาย

5. การเขาถงความร

6. การแบงปนและแลกเปลยนความร จดเกบในรปแบบเอกสาร หรอน าเทคโนโลย

มาชวย

7. การเรยนรอยางตอเนอง สม าเสมอ

กระบวนการจดการความร เปนเครองมอใหคนหลากหลายทกษะ หลากหลายวธ

คด ท างานรวมกนอยางสรางสรรค รวมกนพฒนาวธท างานในรปแบบใหม ๆ ทดลองการ

เรยนร และน าเขาความรจากภายนอกมาปรบใชอยางเหมาะสม ม เปาหมาย คอ - เพอ

พฒนางาน - เพอพฒนาคน -เพอพฒนา “ฐานความร” ทนความรหรอทนปญญาของ

องคกรจะชวยท าใหองคกรมศกยภาพในการฟนฝาความไมแนนอนในอนาคตไดดขน

องคประกอบ KM - คน : แหลงความรและน าไปใช

- เทคโนโลย : เครองมอ คนหา จดเกบ แลกเปลยน น า

ความรไปใช

- กระบวนการจดการ : วธการบรหารเพอน าความรไปใช

ปจจยทท าใหการจดการความรประสบความส าเรจ

1. ภาวะผน าและกลยทธ

2. วฒนธรรมองคกร

3. เทคโนโลยสารสนเทศดานการจดการความร

4. การวดผล ท าใหองคกรทราบถงสถานะปจจบน เพอน าไปทบทวนและปรบปรง

5. โครงสรางพนฐาน องคกรควรใหมการแลกเปลยนความรกนอยางสะดวก เชน

สถานท เครองมออปกรณ

สรป หากองคกรสามารถบรหารปจจยทง 5 ประการอยางเปนระบบ เปนไปในทศทาง

เดยวกน และมความสอดคลองเชอมโยงกนแลว การจดการความรกจะไมใชเรองยาก

Page 43: เนื้อหาสรุป Comprehensive หมวด c

43 สรปเนอหาเตรยมสอบ Comprehensive สาขาบรหารรฐกจ โดย นายนนทภพ สนไชย

LO (Learning Organization) องคการแหงการเรยนร

แนวคดในการสรางองคการแหงการเรยนร คอ การท าใหคนในองคการเรยนรปจจย

ตาง ๆ ทงภายในและภายนอก เพอน ามาใชในการพฒนาตนเอง พฒนาองคกรอยางม

ประสทธภาพ ซงตองมการจดการความรควบคไปดวยเสมอ

LO เปนกระบวนการบรหารรปแบบใหมทใหความส าคญตอ

- การพฒนาความเปนผน า

- การเรยนรของบคลากรภายในองคกร

- เนนรปแบบการท างานเปนทม

- เสรมสรางการเรยนรรวมกน

- สรางสรรคความคดและความใจในการท างานอยางเปนระบบ โดยประสานรบกน

ระหวางหนวยงาน

- เพอพฒนาองคกรใหเขมแขงและสรางขอไดเปรยบในการแขงขน

เรยนรเพอ - เชอมโยงระหวางกลยทธขององคกรกบกระบวนการเรยนร

- สรางผน า

- สรางทมงานในการเปลยนแปลงเพอใหเกดนวตกรรม

องคประกอบทส าคญซงนบวาเปนหวใจของการเปน “องคกรแหงการเรยนร” คอ

“วนย 5 ประการ” ซง Peter M Senge กลาวไว ไดแก

1. บคคลทรอบร (Personal Mastery)

Page 44: เนื้อหาสรุป Comprehensive หมวด c

44 สรปเนอหาเตรยมสอบ Comprehensive สาขาบรหารรฐกจ โดย นายนนทภพ สนไชย

หมายถง การเรยนรของบคลากรจะเปนจดเรมตน คนในองคกรจะตองใหความส าคญ

กบ การเรยนร ฝกฝน ปฏบต และเรยนรอยางตอเนองไปตลอดชวต (Lifelong Learning)

เพอเพมศกยภาพของตนเองอยเสมอ

2. รปแบบความคด (Mental Model)

หมายถง แบบแผนทางความคด ความเชอ ทศนคต จากการสงสมประสบการณ

กลายเปนกรอบความคดทท าใหบคคลนน ๆ มความสามารถในการท าความเขาใจ วนจฉย

ตดสนใจในเรองตางๆ ไดอยางเหมาะสม คดแบบบรณาการ

3. การมวสยทศนรวม (Shared Vision)

หมายถง การสรางทศนคตรวมของคนในองคกรใหสามารถมองเหนภาพและมความ

ตองการทจะมงไปในทศทางเดยวกน เปนการมองในระดบความมงหวง เปรยบเสมอนหางเสอ

ของเรอทขบเคลอนใหเรอนนมงสเปาหมายในทศทางทรวดเรว ประหยดและปลอดภย

4. การเรยนรเปนทม (Team Learning)

หมายถง การเรยนรรวมกนของสมาชกในลกษณะกลมหรอทมงาน เปนเปาหมาย

ส าคญทจะตองท าใหเกดขน เพอใหมการแลกเปลยนถายทอดความรและประสบการณกน

อยางสม าเสมอ เพอกอใหเกดการรวมมอกนแกปญหาตางๆ ทเกดขน

5. การคดเชงระบบ (System Thinking)

หมายถง การทคนในองคกรมความสามารถทจะเชอมโยงสงตางๆ โดยมองเหนภาพ

ความสมพนธกนเปนระบบไดอยางเขาใจและมเหตมผล เปนลกษณะการมองภาพรวมหรอ

ระบบใหญ กอนวาจะมเปาหมายในการท างานอยางไร แลวจงสามารถมองเหนระบบยอย

ท าใหสามารถน าไปวางแผน และด าเนนการท าสวนยอย ๆ นนใหเสรจทละสวน

ในการขบเคลอนองคการแหงการเรยนรตองสามารถขบเคลอนไดทงองคการโดยผาน

การขบเคลอนทางกลยทธทมการคดเชงระบบทเชอมโยงสนบสนนกนโดยอาศยเครองมอตาง ๆ

ทางการบรหารและทางการพฒนาคณภาพมาใชใหถกตอง ถกท ถกเวลา

การน าหลกสมรรถะ (Competency) น ามาใชในการพฒนาทรพยากรมนษย

David C. McClelland ทกลาววา Competency คอ บคลกลกษณะทซอนอยภายใต

ปจเจกบคคล ซงสามารถผลกดนใหปจเจกบคคลนน สรางผลการปฏบตงานทดหรอตามเกณฑท

Page 45: เนื้อหาสรุป Comprehensive หมวด c

45 สรปเนอหาเตรยมสอบ Comprehensive สาขาบรหารรฐกจ โดย นายนนทภพ สนไชย

ก าหนด ในงานทตนรบผดชอบ ความสามารถตามกรอบแนวคดเรองขดความสามารถ ซง

สามารถอธบายไดตามแผนภาพโมเดลภเขาน าแขง แสดงเกยวกบ แนวคด หลกการของ

Competency

สามารถอธบายไดวา คณลกษณะของบคคลนนเปรยบเหมอนภเขาน าแขงท

ลอยอยในน า โดยมสวนหนงทเปนสวนนอยลอยอยเหนอน า ไดแก ความรทบคคลมใน

สาขาตางๆ ทเรยนรมา และสวนของทกษะ ไดแก ความเชยวชาญ ช านาญพเศษใน

ดานตางๆ สวนทลอยอยเหนอน านเปนสวนทสงเกตและวดไดงาย ส าหรบสวนของ

ภเขาน าแขงทอยใตน านนเปนสวนทมปรมาณมากกวาสงเกตและวดไดยากกวา และเปน

สวนทมอทธพลตอพฤตกรรมของบคคลมากกวา สวนตางๆ นไดแก บทบาททแสดงออก

ตอสงคม (Social Role) ภาพลกษณของบคคลทมตอตนเอง (Self-Image) คณลกษณะ

Page 46: เนื้อหาสรุป Comprehensive หมวด c

46 สรปเนอหาเตรยมสอบ Comprehensive สาขาบรหารรฐกจ โดย นายนนทภพ สนไชย

สวนบคคล (Traits) และแรงจงใจ (Motives) สวนทอยเหนอน านนเปนสวนทสมพนธกบ

เชาวนปญญาของบคคล ซงการทบคคลมเพยงความฉลาดทท าใหเขาสามารถเรยนร

องคความร และทกษะไดเทานน ซงยงไมเพยงพอทจะท าใหเขาเปนผทมผลการ

ปฏบตงานทโดดเดน บคคลจ าเปนตองมแรงผลกดน เบองลก คณลกษณะสวนบคคล

ภาพลกษณของบคคลทมตอตนเองและบทบาททแสดงออกตอสงคมทเหมาะสมดวยจง

จะท าใหเขาสามารถเปนผทมผลงานทโดดเดนได และค านยามนมกจะถกน ามาเปน

กรอบแนวทางในการก าหนด

ผเขยนขอสรปความหมายของค าวา Competency ทจะใชในบทความฉบบนวา คอ

ความร (Knowledge) ทกษะ (Skills) และคณลกษณะสวนบคคล (Personal Characteristic of

Attributes) ทสงผลตอการแสดง พฤตกรรม (Behavior) ทจ าเปน และมผลท าใหบคคลนน

ปฏบตงานในความรบผดชอบของตนไดดกวาผอน Competency ของคนซงเกดไดจาก 3 ทางคอ

(ณรงควทย แสนทอง : 2547)

1 เปนพรสวรรคทตดตวมาตงแตเกด 2 เกดจากประสบการณการท างาน 3 เกดจากการ

ฝกอบรมและพฒนา

ประเภทของ Competency แบงออกเปน 3 ประเภท ดงน (อาภรณ ภวทยพนธ: 2547)

1. ขดความสามารถหลก (Core Competency) หมายถง บคลกลกษณะหรอการ

แสดงออกของพฤตกรรมของพนกงานทกคนในองคการ ทสะทอนใหเหนถงความร ทกษะ

ทศนคต ความเชอ และอปนสยของคนในองคการโดยรวม ถาพนกงานทกคนในองคการมขด

ความสามารถประเภทน กจะมสวนทจะชวยสนบสนนใหองคการบรรลเปาหมายตามวสยทศนได

2. ขดความสามารถดานการบรหาร (Managerial Competency) คอ ความร

ความสามารถดานการบรหารจดการ เปนขดความสามารถทมไดทงในระดบผบรหารและระดบ

พนกงานโดยจะแตกตางกนตามบทบาทและหนาทความรบผดชอบ (Role – Based) แตกตาง

ตามต าแหนงทางการบรหาร งานทรบผดชอบ

3. ขดความสามารถตามต าแหนงงาน (Functional Competency ) คอ ความร

ความ สามารถในงานซงสะทอนใหเหนถงความร ทกษะ และคณลกษณะเฉพาะของงานตาง ๆ

Page 47: เนื้อหาสรุป Comprehensive หมวด c

47 สรปเนอหาเตรยมสอบ Comprehensive สาขาบรหารรฐกจ โดย นายนนทภพ สนไชย

(Job – Based) เชน ต าแหนงวศวกรไฟฟา ควรตองมความรทางดานวศวกรรม นกบญช ควร

ตองมความรทางดานการบญช เปนตน

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

1.

2.

3.

4.

1. Batch hiring

2. Clustering

3. Role Model

4. Women’s network

5. Flexible organization structures

Page 48: เนื้อหาสรุป Comprehensive หมวด c

48 สรปเนอหาเตรยมสอบ Comprehensive สาขาบรหารรฐกจ โดย นายนนทภพ สนไชย

6.

1.

1.1

1.2

1.3

2.

2.1

2.2

2.3

3.

3.1

3.2

3.3

1.

Page 49: เนื้อหาสรุป Comprehensive หมวด c

49 สรปเนอหาเตรยมสอบ Comprehensive สาขาบรหารรฐกจ โดย นายนนทภพ สนไชย

2.

3.

1.

2.

3.

4.

PS 708 องคการและการจดการ

แนวความคดเกยวกบองคการและการจดองคการ ปรชญาการบรหาร เปาหมาย

รปแบบ และจรยธรรมของนกบรหาร องคประกอบการบรหารยทธศาสตร และการพฒนาการ

บรหาร การบรหารภายใตภาวะจ ากด การจดการกบความขดแยง ตลอดจนการแกปญหาใน

กรณศกษาดานการบรหารทแทจรง

องคการ หมายถง การทคนตงแตสองคนขนไปมารวมมอกน มวตถประสงคหรอ

เปาหมายรวมกน และทส าคญทสดคอตองมการจดการเพอใหเปาหมายบรรลผล

เชสเตอร ไอ. บารนารด กลาววา องคการ หมายถง การรวมมอรวมใจกนของคนใน

การกระท าการบางอยางรวมกนอยางมจตส านก หมายความวาคนทมารวมกนนนไมไดถก

บงคบใหมาแตมาอยางเตมใจ อยางสมครใจ รวามาท าอะไร และกระท ากจกรรมบางอยางใน

ระยะเวลายาวนอนพอสมควรเพอใหบรรลวตถประสงคทไดตงเอาไว ถามแควตถประสงคแตไม

มกจกรรมยอมไมใชองคการทสมบรณ เชน คนทนงรถเมลคนเดยวกน ตางคนตางมเปาหมาย

Page 50: เนื้อหาสรุป Comprehensive หมวด c

50 สรปเนอหาเตรยมสอบ Comprehensive สาขาบรหารรฐกจ โดย นายนนทภพ สนไชย

ตางกนลงกนคนละท นงบนรถกไมมการท ากจกรรมรวมกน แตกตางกบการนงรถทวรไปท า

กจกรรมรบนองททกคนมเปาหมายรวมกนและท ากจกรรมบนรถจงถอเปนองคการ (แบบไม

เปนทางการ)

ทฤษฏองคการ

ทฤษฎการจดองคการยคดงเดม (Classical)

เปนทฤษฎทน าเสนอขนมาเพอจดวางระบบโครงสรางและการบรหารองคการเพอท าให

เกดประสทธภาพและประหยด ท าใหบางครงมการเรยกวาเปนตวแบบระบบปด (Closed

Modern ในกลมนมแนวคดทนาสนใจ 3 แนวคดดวยกนคอ

1.Bureaucratic Theory หรอแนวคดการจดองคการแบบมแบบแผน

แมกซ เวเบอร มองวาองคกรขนาดใหญควรจะมการจดระบบการท างานทชดเจน เพอ

ท าใหเกดการท างานทมประสทธภาพ ซง ลกษณะทส าคญของ Bureaucracy ประกอบดวย

-Hierarchy ตองมการจดสายการบงคบบญชา

-Division Of Labor การแบงงานกนท าตามความช านาญตาม Specialization

-Impersonality การไมค านงถงตวบคคลในการปฏบตงาน

-Rules & Regulations การท างานจะตองยดกฎระเบยบเปนหลก

2.Scientific Management Theory หรอการจดการแบบวทยาศาสตร เปนแนวคดทเท

เลอรน าเสนอในสหรฐอเมรกาในชวงทใกลเคยงกบแนวคดของเวเบอร เปนแนวคดทมงหวงให

การปฏบตงานมประสทธภาพสงสด โดยมการสรางระบบการท างานทดทสด การจงใจในการ

ท างาน โดยมจดเนนทส าคญคอการพฒนาคน

3.Administrative Management Theory การจดการและการบรหาร มองวาหลกการการ

จดการแบบวทยาศาสตรของเทเลอรใชส าหรบผปฏบตงานระดบลางเทานน กลมนจงเสนอ

หลกการบรหารทน าไปใชไดอยางกวางขวางมากขน

นกวชาการในกลมนทส าคญม 2 กลม

กลมแรกคอ องร ฟาโร เปนนกอตสาหกรรมชาวฝรงเศส มองวาการบรหารจดการใน

องคการทจะท าใหเกดประสทธภาพควรจะมหลกในการบรหารจดการ 5 ประการ ทเรยกยอๆ

วา POCCC ประกอบดวย

Page 51: เนื้อหาสรุป Comprehensive หมวด c

51 สรปเนอหาเตรยมสอบ Comprehensive สาขาบรหารรฐกจ โดย นายนนทภพ สนไชย

1.Planning คอการวางแผน หรอการก าหนดแนวทางในการด าเนนงานเอาไวลวงหนา ใน

การวางแผนจะมองคประกอบคอ ผปฏบตงาน งานทตองท า และระยะเวลาในการท างาน

2.Organizing การจดองคการ คอการจดหนวยงานทจะรองรบการปฏบตงาน

3.Commanding/Directing การอ านวยการหรอการสงการ

4.Coordinating การประสานงาน

5.Controlling การควบคม

นอกจากนฟาโยยงเสนอหลกการทวไปๆในการบรหารงานอก 14 ขอประการ เชน

หลกการแบงงานกนท า หลกวนยในการท างาน เปนตน

กลมทสอง คอ กลลคและเออร วค น าเสนอหลกการในการจดการทเรยกวา

POSDCORB ซงมความใกลเคยงกบหลกการของฟาโย ประกอบดวย

-P-Planning การวางแผน

-O-Organizing การจดองคการ

-S-Staffing การจดบคคลเขาไปปฏบตงาน

-D-Directing การอ านวยการ

-Co-Coordinating การประสานงาน

-R-Reporting การจดรายงานผล

-B-Budgeting การจดท างบประมาณ (ทง การรายงานและการจดท างบประมาณเปน

เหมอนการควบคมของฟาโยนนเอง)

กลลกและเออรวคมองวาทง 7 ประการเปนหนาททส าคญของการบรหาร ซงในเวลา

ตอมาจะมหนาทอนๆเพมขนอกมากมาย

นนคอแนวคดทส าคญทง 3 แนวทอยในทฤษฎองคการในยคคลาสสก ซงจะเนนการ

น าเสนอหลกการ หรอวธการท างานภายในองคการเพอใหเกดประสทธภาพและ

ประหยด โดยไมไดค านงถงคนในองคการวาคนในองคการจะท าตามหลกการหรอหลกเกณฑท

วางเอาไวหรอไม ทฤษฎองคการในยคคลาสสกจงไมไดค านงถงคนในองคการ และไมให

ความส าคญกบสภาพแวดลอมทงภายในและภายนอกองคการ ท าให ถกมองวาเปน

Organization Without People Approach หรอเปนองคการทปราศจากคน (Dehumanize)

Page 52: เนื้อหาสรุป Comprehensive หมวด c

52 สรปเนอหาเตรยมสอบ Comprehensive สาขาบรหารรฐกจ โดย นายนนทภพ สนไชย

การเรยกวาทฤษฎองคการในยคคลาสสกวาเปนตวแบบระบบปดเนองจาก

-การไมสนใจคนในองคการ

-การไมสนใจสภาพแวดลอมอนๆขององคการ โดยใหความส าคญเฉพาะหลกการ

ท างานและหลกการบรหารเทานน

ทฤษฎในยคดงเดมแบบใหม (Neo-Classical)

ถกมองวาเปนทฤษฎระบบเปด หรอ Open Model เปนแนวคดทพฒนามาจากยค

คลาสสก พยายามลดขอจ ากดของทฤษฎในยคคลาสสก โดยใหความสนใจในปจจยทเกยวกบ

มนษยอยางจรงจง

นกวชาการส าคญในกลมนเชน แมร ปารกเกอร ฟอลเลต (Mary Parker Follet) ,เอลตน

เมโย (Elton Mayo), เชสเตอร ไอ.บารนารด (Chester I.Barnard)

แมร ปารกเกอร ฟอลเลต เปนนกวชาการคนแรก ทสนใจปจจยเกยวกบมนษย มองวา

มนษยเปนองคประกอบทส าคญในการบรหารงานในองคการและปจจยทเกยวของกบมนษย

เปนปจจยทมความซบซอนและมความลกซง ทงยงเชอวาปญหาทเกดขนในองคการมกจะมา

จากปจจยทเกยวของกบมนษย โดยเฉพาะการตดตอสอสารทไมเขาใจกนซงมกน ามาซงความ

ขดแยง

ความสนใจของฟอลเลตท าใหเปนจดเรมตนในการศกษาเกยวกบ Human Relation

Movement หรอการศกษาเกยวกบขบวนการมนษยสมพนธในชวงเวลาตอมา

เอลตน เมโย เปนผทมบทบาทส าคญในการศกษาเกยวกบมนษยสมพนธ โดยเขาได

ท าการศกษาในเชงทดลองทเรยกวา Hawthorne Experiments ในบรษทไฟฟาในเมองชคาโก

เปนการศกษาทดลองแบบวทยาศาสตร คอเปนการศกษาแบบมขนตอนและมระเบยบ

วธ

ส ง ท เมโยศกษากคอการศกษาถงสภาพแวดลอมกบผลของการท างาน วา

สภาพแวดลอมมผลตอการท างานหรอไม โดยสภาพแวดลอมทเมโยศกษาคอ ความเขมของ

แสงสวางในทท างาน และมการตงสมมตฐานวาถาแสงสวางเพมขนจะท าใหผปฏบตงานท างาน

ไดมประสทภาพสงขน

Page 53: เนื้อหาสรุป Comprehensive หมวด c

53 สรปเนอหาเตรยมสอบ Comprehensive สาขาบรหารรฐกจ โดย นายนนทภพ สนไชย

การทดลองของเมโยท าโดยการใหแสงสวางเพมขนเปนระยะๆพรอมกบการบนทกผล

การปฏบตงาน พบวาผลการปฏบตงานของคนงานดขนทกระยะๆเมอมแสงสวางเพมขน แตเมอ

มการลดแสงสวางลงในระยะตอมาผลการปฏบตงานกยงดขน ท าใหเขามองวาความเขมของ

แสงสวางไมไดมผลโดยตรงตอผลการปฏบตงาน แตเขาพบวาขวญและก าลงใจมผลตอผลการ

ปฏบตงาน เนองจากคนงานทน ามาทดลองศกษาไดเกดความผกพนกน ท าใหเกดกล มในการ

ท างาน เกดความคนเคย

เมโยจงมองวามาตรฐานในการท างานจงเปนเรองของกลมภายในองคการ โดยท

องคการไมจ าเปนตองก าหนด แตกลมจะก าหนดมาตรฐานและก าหนดโทษกนเอง เชนถาใน

กลมมคนไมท างานกลมกจะลงโทษโดยไมเอาเขากลมถอเปนการลงโทษทางสงคมทไดผล

มากกวาการลงโทษทางเศรษฐกจ

การศกษามนษยสมพนธจงเนนเรองกลมอยางไมเปนทางการ ขวญและก าลงใจในการ

ท างาน และการจงใจทางสงคม ซงเมโยมองวาสงเหลานจะกอใหเกดประสทธภาพในการ

ท างาน

เชสเตอร ไอ.บารนารด เปนนกวชาการทมองวาองคการคอการทคน 2 คนเขามา

ท างานรวมกนอยางมสตเพอใหบรรลเปาหมาย โดยการท างานในองคการมสงทส าคญคอ

อ านาจหนาทและล าดบชนของการบงคบบญชา แตตองเปนอ านาจหนาททมการยอมรบหรอ

ไดรบการยนยอมจากผทเกยวของ หรอเปนอ านาจทผรบค าสงยนยอมทจะท าตาม (เรยกวา

Consent Model ตวแบบแหงการยอมรบ)

บารนารดจงสนใจทงหลกการหรอกฎระเบยบและสนใจคนในองคการ และมองวาการ

ออกค าสงจะไดผลหรอไมขนอยกบการตดตอสอสาร (Communication) ทดดวย เพราะหาก

สอสารผดพลาดกจะท าใหไมมการท างานตามค าสง

การจะท าใหผรบค าสงยอมรบอ านาจและท าตามผออกค าสง บารนารดไดเสนอแนวคด

ทเรยกวา แนวคดแหงการสนบสนนและการเหนยวน า (Concept of Contribution and

Inducements) ซงเปนแนวคดทใหความส าคญกบมนษยและใหความส าคญกบการสอสาร

แนวคดแหงการสนบสนน (Contribution) กคอความตงใจและเตมใจของผปฏบตงานทจะ

ท างานใหกบองคการ ซงขนอยกบการเหนยวน า ( Inducement) หมายถงความตงใจหรอความ

Page 54: เนื้อหาสรุป Comprehensive หมวด c

54 สรปเนอหาเตรยมสอบ Comprehensive สาขาบรหารรฐกจ โดย นายนนทภพ สนไชย

เตมใจของผบรหารทจะโนมนาวใหผปฏบตงานยนยอมท าตามหรอใหผปฏบตงานพรอมทจะ

ปฏบตงาน

เชนการสรางความเปนกนเอง การพดจาทด การใหรางวลทางสงคม กถอเปนการ

เหนยวน าอยางหนงของผบรหาร ทจะท าใหลกนองอทศตวเองในการท างาน

บารนารดใหความส าคญกบการโนมนาวทางดานสงคมมากกวาความโนมนาวทางดาน

เศรษฐกจ ซงจะท าใหเกดความส าเรจในการบรหารงาน

สงทตองระวงจากการสนบสนนและเหนยวน าคอการเกดปญหาทเรยกวา Inducements

Communication Contribution Syndrome หรอการความบกพรองจากการสอสาร ท าใหเกด

ความไมเขาใจของผปฏบตงานซงจะสงผลใหไมเกด Contribution

เชนในหนวยงานขนาดเลกทมคนท างาน 7 คนมการรวมมอกนท างานอยางหนกจนงาน

ประสบความส าเรจ หวหนาจงตองการตอบแทนดวยการพาลกนองไปเทยว แตไมสามารถพา

ไปพรอมกนไดทง 7 คน หวหนาจงตองจดสลบกนแตไมไดสอสารใหเกดความเขาใจ กจะท าให

เกดความคลางแคลงใจในระหวางคนท างานทง 7 คนได และผลทเกดขนคอความรวมมอรวมใจ

กนในการท างานหนกกจะไมเกดขนอก

ทฤษฎองคการยคนโอคลาสสกจงเปนทฤษฎทใหความสนใจกบคนในองคการ ขณะทยค

คลาสสกใหความส าคญกบหลกการ

ทฤษฎองคการสมยใหม (Modern)

เปนทฤษฎทพยายามสงเคราะหระหวางทฤษฎในยคดงเดมและยคนโอคลาสสกเขา

ดวยกน เพราะมองวาทงคนและหลกการลวนมความส าคญ

ตวอยางของการผสมผสานระหวางคนกบหลกการเขาดวยกนคอ ทฤษฎ 7’s ซง

ประกอบดวย

*Structure การจดโครงสรางขององคการและการจดความสมพนธระหวางอ านาจ

หนาทและความรบผดชอบภายในองคการ

*Strategy หรอกลยทธในการบรหารงาน

*Systems คอตวระบบการท างานในองคการ หรอระเบยบปฏบต

และกระบวนการปฏบตงานในดานตางๆตองมระบบทชดเจน

Page 55: เนื้อหาสรุป Comprehensive หมวด c

55 สรปเนอหาเตรยมสอบ Comprehensive สาขาบรหารรฐกจ โดย นายนนทภพ สนไชย

ปจจยทกลาวมาทงหมดจะเปนปจจยทเกยวกบองคการ ทมเปาหมายไปสประสทธของ

องคการ สวนปจจยทเหลอจะเปนปจจยทเกยวกบคนคอ

*Skill ทกษะหรอความช านาญของคนในองคการ

*Staff คอบคลากรของหนวยงาน

*Style คอลลาของการบรหาร

สวน S สดทายคอ Super Ordinate Goal จะเปนเปาหมายสงสดขององคการจะบรรลถง

Super Ordinate Goal ไดจะตองผสาน S ตวอนๆเขาดวยกน เชนการจะจดวางโครงสรางของ

องคการจะตองสอดคลองกบทกษะของผปฏบตงาน ทกษะจะเกยวของกบการดแลคนหรอ

Staff เปนตน ดงภาพ

ทฤษฎนถกน ามาใชอยางไดผลในญปน เพราะญปนใหความส าคญกบคนพรอมๆกบ

หลกการ นอกเหนอจากหลกความสามารถแลวญปนยงดหลกอาวโส ขณะทการบรหารงานใน

สหรฐอาจจะใหความส าคญเฉพาะ 3 S แรก

ทฤษฎองคการสมยใหมจะมองเหนไดจาก ทฤษฎการพฒนาทรพยากรมนษย (Human

Resource Theory) เพราะจะมองคนวาคนไมใช Economic Man หรอ Social Man ลวนๆ แตจะ

ผสมทง 2 อยางเขาดวยกน นนคอคนเราจะไมไดสนใจเงนทองเทานน แตมความตองการทาง

สงคมดวย

ทฤษฎการพฒนาทรพยากรมนษย (Human Resource Theory ) ประกอบดวย

1.ทฤษฎการพฒนาการทางดานบคลกลกษณะ

Page 56: เนื้อหาสรุป Comprehensive หมวด c

56 สรปเนอหาเตรยมสอบ Comprehensive สาขาบรหารรฐกจ โดย นายนนทภพ สนไชย

เปนทฤษฎมองวาคนเราจะมการพฒนามาตงแตเดก ซงในวยเดกจะตองพงพาคนอนๆ

และความตองการพงพาจะลดลงเรอยๆเมอโตขน พรอมกบความตองการทจะมอสระกม

เพมขน เมอคนเขาสวยท างานกจะไปพบกบกฎระเบยบตางๆ ซงเปนตวขดขวางความตองการ

เปนอสระของคนเรา ท าใหคนมกจะฝาฝนกฎระเบยบ

ทฤษฎพฒนาการทางดานบคลกลกษณะจงเสนอวาองคการจะตองมการผอนปรนให

คนมอสระในการด าเนนการบาง ไมใชบงคบใหคนท าตามระเบยบกฎ เกณฑ หรอวธการท างาน

แบบเดมตลอดเวลา แตการใหคนมโอกาสคดและมอสระจะท าใหผลการปฏบตดกวาการท า

ตามกฎเกณฑไปทงหมด

2.ทฤษฎการจงใจ ทฤษฎจงใจจะมองวามความจ าเปนทจะตองโนมนาวใหผปฏบตงาน

เกดความตองการท างาน ทฤษฎการจงใจจะมหลายทฤษฎเชนทฤษฎความตองการตามล าดบ

ขนของมาสโลว เชน X ฤษฏ Y ทฤษฎความตองการจากการเรยนรของแมกเคนแลน ซงดส

แปลงทฤษฎของมาสโลวและบอกวาคนมความตองการ 3 อยางคอความตองการประสบ

ความส าเรจ (Need for Achievements) ความตองการทางสงคม และความตองการมอ านาจ

(Need for Power)

ตวอยางของคนทมความมงมนทจะประสบความส าเรจคอเอสเฟ ลอเดอร เจาของ

เครองส าอางคชอดงทเดมเปนแคสาวขายเครองส าอางแบบ Direct Sale แตถกลกคาดถกท าให

เธอมความพยายามและพฒนาจนกระทงเครองส าอางคของเธอมชอเสยงระดบโลก

ทฤษฎการจงใจจะชวยใหผบรหารน าไปใชในการโนมนาวใหลกนองท างาน เพอ

ความส าเรจขององคการ แตจะใชไดผลหรอไมขนอยกบศลปะการน าไปใช

3.กลมทฤษฎอนๆ เชน

-ทฤษฎพฒนาองคการ (OD-Organizational Development Theory) เปนทฤษฎทม

บทบาทอยางมากในปจจบน เพราะมารถน ามาใชในการปรบเปลยนสงตางๆในองคการได

เพราะมองวาองคการเปนเหมองภเขาน าแขง ( Ice Berg) คอมสวนทมองเหนชดเจนเหมอนกบ

ภเขาน าแขงทโผลพนน า เชนโครงสรางองคการ แตกมสงอยใตผวน าทมองไมเหนมากมาย จง

ตองมการน าเอาสวนทมองไมเหนมาท าใหสอดคลองกบสวนทมองเหน

(นกศกษาจะไดเรยนเรองการพฒนาองคการในวชา PS 708 องคการและการจดการ)

Page 57: เนื้อหาสรุป Comprehensive หมวด c

57 สรปเนอหาเตรยมสอบ Comprehensive สาขาบรหารรฐกจ โดย นายนนทภพ สนไชย

-Reengineering การรอปรบระบบในการบรหารงาน

-ทฤษฎวงแหวนคณภาพ (QCC – Quality Control Circle Theory เปนทฤษฎทน าเสนอ

โดยนกวชาการชาวอเมรกนแตใชไดผลมากในประเทศญปน เพราะเปนแนวคดทเนนการท างาน

โดยอาศยกลม ซงไมคอยสอดคลองกบวฒนธรรมแบบอเมรกนทคนจะมความเปนปจเจกสง

ขณะทคนญปนมวฒนธรรมของการรวมกลมมากกวา

การทคนญปนตองรวมตวกนเพราะมสภาพพนททเกดภยธรรมชาตอยเสมอ ท าใหคน

จ าเปนตองรวมตวกนเพอชวยเหลอซงกนและกน ท าใหชมชนของญปนมความเขมแขงโดยไม

ตองรอการชวยเหลอจากภาครฐ ตางจากสงคมไทยทแมเราจะพยายามสรางการรวมกลมแต

เปนกลมไมไดเกดขนเอง แตเกดจากการสงการของทางราชการ

แนวคดนจงใชไมไดผลในประเทศไทย ท าใหมการพดวาแนวคด QCC เกดอเมรกา โตท

ญปน แตมาตายทเมองไทย

ลกษณะขององคการสมยใหม

องคการสมยใหมจะมลกษณะทส าคญคอการเปนองคการแบบ High Performance

Organization (HPO) หรอ องคการทเนนผลการปฏบตงานในระดบสงมาเปนเกณฑในการ

ท างาน ซงจะประกอบดวย

1.Globally Engaged การค านงถงการตดตอสมพนธกบองคกรอนๆ เนองจากองคการแต

ละองคการไมไดอยเพยงล าพงอกตอไป แตตองมการตดตอสมพนธกบองคการอน เชนอาจจะม

การเปรยบเทยบระหวางองคการของเรากบองคการอนๆ เพอปรบปรงการปฏบตงานใหด

เทยบเทากบองคการอนๆ หรอเหนอกวาอยางตอเนองตลอดเวลา (Continuous Improvement)

เพอใหเกดการปฏบตงานทเปนเลศ (Best Practice) เพอน าองคการไปสองคการระดบโลก

(World Class Organization)

เชนถาเราเปนอบต. เราจะตองเปรยบเทยบกบอบต.ทดกวาเพอใหมการท างานทด

เทาๆกนหรอดกวาอบต.ทเราเปรยบเทยบ และตองมการปรบปรงตลอดเวลาเพอท าใหเปนอบต.

ทดทสดในโลกใหได

Page 58: เนื้อหาสรุป Comprehensive หมวด c

58 สรปเนอหาเตรยมสอบ Comprehensive สาขาบรหารรฐกจ โดย นายนนทภพ สนไชย

2.Technological Literacy หมายถงตองเปนองคการทตองมความรเทาทนเทคโนโลย

และสามารถน าเทคโนโลยมาใชใหเปนประโยชนในการบรหารจดการภายในองคการ โดยตอง

ไมตกเปนทาสของเทคโนโลย

เชนรามค าแหงจะมการน าเอาเทคโนโลยมาใชในการเรยนการสอนทางไกล

3.Performance-Based เปนองคการทเนนการปฏบตงานเปนหลก หรอ Result Based

Management หรอการบรหารงานโดยมงผลสมฤทธ ผลสมฤทธดงกลาวจะประกอบดวย

ผลผลต (Output ) ผลลพธ (Out Come) ผลบนปลาย (Ultimate Outcome)

การบรหารงานในปจจบนจะเนนทง 3 สวน ตางจากการบรหารแบบเดมทเนน Input

และ Outcome เทานน เชนจะดวามงบประมาณเทาไหร มทรพยากรแคไหน และใชทรพยากรให

เกดผลผลต แตปจจบนตองดถงผลลพธและผลลพธปนปลายดวย จงจะไดงบประมาณหรอ

ทรพยากรไปท างาน

ตวอยางเชน การท าโครงการบานเอออาทรจะตองดวาผลผลตของโครงการคออะไร ซง

ผลผลตของโครงการกคอ ตวบานทตองมการสราง สวน Outcome กคอคนทจะเขาไปอยใน

โครงการคอคนทมรายไดนอยจรงๆ ซงจะท าใหเกดเปาหมายบนปลายในระยะยาวคอคนเหลาน

มคณภาพชวตทดขน

ตางจากโครงการลกษณะเดยวกนในอดตทเนนแตสรางบาน ไมไดเขาไปจดการใหคน

ยากจนไดอยอาศยจรง ท าใหคนจนน าบานไปขายตอสวนตนเองยงอยอาศยตามสลมเหมอนเดม

คณภาพชวตจงไมไดดขน

4.Custommer-Focused การใหความส าคญกบลกคาเปนแนวคดทภาคเอกชนให

ความส าคญมานานโดยมองวาลกคาคอคนส าคญ ลกคาตองถกตองเสมอ

ปจจบนภาครฐกตองใหความส าคญกบลกคาหรอประชาชนเชนเดยวกน ขณะท

สมยกอนมกจะมองวาขาราชการคอนายของประชาชน แตปจจบนการบรหารของระบบ

ราชการจะตองสรางความพงพอใจใหกบประชาชน เชนใหการบรการอยางรวดเรว ความ

สะดวกสบายในการใหบรการ และความหลากหลากหลาย

High Performance Organization จงท าใหองคการภาครฐมความคลายคลงกบการ

บรหารงานเอกชนมากขนหรอมลกษณะทเรยกวา Business -Like Approach ตรงนสอดคลอง

Page 59: เนื้อหาสรุป Comprehensive หมวด c

59 สรปเนอหาเตรยมสอบ Comprehensive สาขาบรหารรฐกจ โดย นายนนทภพ สนไชย

กบแนวคดของวดโรว วลสน ทเคยเสนอใหมการน าเอาหลกการบรหารของเอกชนมาใชกบการ

บรหาราชการ

ทฤษฎยคหลงสมยใหม (Post Modern)

ความกาวหนาของเทคโนโลยขอมลขาวสารท าใหเกดการเปลยนแปลงอยางรวดเรว ท า

ใหชองวางในดานเวลาหายไป เกดการเปลยนแปลงในเรองอาณาเขตแดน การจดองคการจง

เขาสยค Post Modern

ทฤษฎในยคนยอมรบการเปลยนแปลงทรวดเรว การบรหารจดการจงตองมลกษณะท

ยดหยน ขอบเขตขององคการจะไมมความชดเจนอกตอไป ลกษณะทส าคญของทฤษฎในยคนน

คอ

1.มการเปลยนแปลงดานทรพยากร องคการจะไมมการก าหนดขอบเขตการท างานท

ชดเจน แตจะมความหลากหลายในการด าเนนงาน เชนไปรษณยจากเดมทท าเฉพาะการรบจาย

จดหมาย แตปจจบนท าหนาททกอยางในลกษณะ Pay at Post หรอธนาคารเพอการเกษตรกม

บรหารทวมตรทรบจายคาบรการตางๆ

2.มการน าปรชญา Just in Time (JIT) มาใชในการบรหารงานเพอใหไดผลตอบแทน

กลบมาในเวลาอนรวดเรว

3.การท างานจะมความยดหยนมากขน เชนอาจจะมการท างานสปดาหละ 4 วนแตเพม

จ านวนชวโมงตอวนเพมขน หรอมการน าเอาบคคลภายนอก (Out Source) มาท างานในองคการ

เชนรามค าแหงใชคนจากภายนอกมาท างานเกยวกบการรบสมครนกศกษา

นอกจากนอาจจะมการท างานทบานโดยใชเทคโนโลยในการท างาน (Telecommuting)

บานกบทท างานจงแยกออกจากกนไมได เชนเดยวกบการเรยนในอนาคตกสามารถเรยนไดท

บาน เปนลกษณะ E-University E-Learning

4.การท างานในยค Post Modern จะมลกษณะเครอขายและอาศย Out source มากขน

เชนการจะจดงานสกอยางกจะมหนวยงานเขามาจดการให ไมวาจะเปนประชม สมมนา หรอ

กระทงงานแตงงาน

ยคสมยใหมจะมการใชทปรกษาในการบรหารงานมากขน

Page 60: เนื้อหาสรุป Comprehensive หมวด c

60 สรปเนอหาเตรยมสอบ Comprehensive สาขาบรหารรฐกจ โดย นายนนทภพ สนไชย

(จงหวดอดรธานเปนจงหวดทผหญงนยมแตงงานกบฝรง ท าใหมการบรการดานการ

จดหาคหญงไทยกบตางชาตเกดขนหลายแหง ท าใหจงหวดอดรมเงนไหลเขาจากตางประเทศป

ละไมนอย ซงถามองในมมกลบกจะท าใหสงคมไทยถกกรดกรอนทางวฒนธรรม ซงถอเปนเรอง

ส าคญ ปญหานกเคยเกดขนในอยปตเชนกนทชายชาวอยปตนยมแตงงานกบหญงตางชาต จน

รฐบาลตองออกมาสงเสรมใหผชายนยมแตงงานกบหญงชาวอยปตโดยมกองทนเพอเรองน

โดยเฉพาะ)

การท างานยคหลงสมยใหมจะอาศยพนธมตรในการท างาน ในอนาคตการท างานจะไมม

สถานท ไมมส านกงาน เชนการขายของผานอนเตอรเนต

แนวคดในยค Post Modern จะเปนทมาขององคการทเรยกวา Virtual Organization

หรอองคการเสมอน หรอองคการเสมอนจรง หมายถง องคการทใชเครอขายในการเชอมโยง

คน ทรพยสน ความคด เพอทจะสรางสนคาและกระจายสนคา โดยไมตองค านงถงสถานทตง

แตเปนองคกรทถกเชอมโยงโดยเทคโนโลยสารสนเทศ

องคการเสมอนอาจจะเปนองคการทภารกจตางๆจะถกจางใหหนวยงานอนท าแทน

องคการเสมอนจะท าใหส านกงานมลกษณะเปน Virtual Office ไมมทท างานทแทจรง การ

ท างานแบบนจะเรยกวา Mobile Worker ซงพนฐานของการท างานจะตองอยบนความไววางใจ

เชนถาใหคนท างานทบานตองมนใจวาคนท างานตองมผลงานออกมา คนท างานกตองมการ

บรหารจดการตนเอง (Self Management)

องคประกอบทส าคญของโครงสรางองคการ

1 . ความซบซอนของโครงสราง (Complexity) หมายถง ระดบความแตกตาง

(Differentiation) ในโครงสราง ยงมความแตกตางมากกยงซบซอนมาก

ความแตกตางในโครงสรางแยกเปนสามลกษณะคอ

1.1 ความแตกตางในแนวนอน (Horizontal Differentiation) องคการทแบงงานเฉพาะดาน

มาก ๆ จะยงเกดความแตกตางในแนวนอน และท าใหชวงการบงคบบญชากวาง อยาง

โรงพยาบาลโรคจตรบคนไขประเภทเดยวมความแตกตางในแนวนอนนอยกวาโรงพยาบาลทรบ

Page 61: เนื้อหาสรุป Comprehensive หมวด c

61 สรปเนอหาเตรยมสอบ Comprehensive สาขาบรหารรฐกจ โดย นายนนทภพ สนไชย

คนไขทกประเภท ความแตกตางในแนวนอนเกดจากความเชยวชาญพเศษในงาน (Job

Specialization) เกดการจดหนวยผเชยวชาญเฉพาะทาง (Departmentalization) รวมงานประเภท

เดยวกนไวดวยกน เกดหนวยในแนวนอนในลกษณะตาง ๆ ยงท าใหองคการซบซอนบรหารยาก

ลกษณะของการแบงงานในแนวนอน ไดแก

-แบงแบบงาย เชน มพนกงาน 100 คนอยากจะแบงเปน 10 กองกเอา 10 ไปหาร

100 แบงไดกองละ 10 คน

-แบงตามหนาท เชน ฝายผลต ฝายการเงน ฝายขาย

-แบงตามชนดของสนคา เชน ฝายอาหาร ฝายยา

-แบงตามลกคาทมาใชบรการ เชน ฝายศลยกรรม สตนรเวช

-แบงตามสถานทตง เชน โรงพก เหตเกดทไหนตองแจงโรงพกในทองทนน

-แบงตามกระบวนการผลตหรอใหบรการ

1.2 ความแตกตางในแนวดง (Vertical Differentiation) หมายถง ความลกของโครงสราง

หรอจ านวนระดบชนของการบงคบบญชาในแตละสายการบงคบบญชา ยงมระดบชนมากความ

ซบซอนในแนวดงกมสง บางครงเรยกวา Levels of Control, Levels of Supervision, Level of

Management ยงมระดบชนมากจะยงควบคมไดยาก เกดปญหาในการสงขาวสารจงจ าเปนตอง

มหวหนาดแล

องคการทมชวงการบงคบบญชา (Span of Control) แคบจะเปนองคการทสงและซบซอน

กวาองคการทมชวงการบงคบบญชากวาง (ยกเวนวาจะมความแตกตางในแนวนอนจากการ

แบงงานเฉพาะดานมาก)

1.3 การกระจายของสถานทตง (Spatial Dispersion) การมหลาย ๆ ทตงเปนการเพม

ความซบซอน การควบคมตดตอประสานงานท าไดยาก การกระจายทตงมหลายลกษณะคอ

-การกระจายทตงตามแนวนอน เชน ฝายขาย ฝายผลตอยเมองเดยวกน

-การกระจายทตงตามแนวดง เชน ฝายบรหารระดบสง กลาง ตน อยเมอง

เดยวกน สาขาวทยบรการของรามฯ เปนการกระจายตามแนวดง

Page 62: เนื้อหาสรุป Comprehensive หมวด c

62 สรปเนอหาเตรยมสอบ Comprehensive สาขาบรหารรฐกจ โดย นายนนทภพ สนไชย

(จากแบบวดความซบซอนในหนา 181 การกระจายของสถานทตงดทสาขา ความ

แตกตางในแนวดงดทสายการบงคบบญชา ระดบการบงคบบญชา ความแตกตางในแนวนอนด

ทความแตกตางของต าแหนง จ านวนแผนกงาน ผทรงคณวฒตางสาขา)

2. ความเปนทางการของโครงสราง (Formalization) เกดจากกฎเกณฑตาง ๆ ของ

หนวยงาน พจารณาไดจาก

-Job Standardization งานตองมมาตรฐานทชดเจน เกยวของตงแตกระบวนการ

คดเลอกคน บทบาทหนาทของแตละต าแหนง กฎ ขนตอน นโยบาย การฝกอบรม การพสจน

ความจงรกภกดตอองคการ

-Job Description ก าหนดใหมค าบรรยายลกษณะงาน

-Job Instruction คมอการท างาน

-Job Tradition แบบแผนการท างาน

ถามและตองปฏบตตามสงเหลานแสดงวาความเปนทางการสง ความเปนทางการจง

หมายถงการทผปฏบตงานในองคการมอสระในการท างานตามใจชอบไดมากนอยเพยงใด ถาม

อสระมากแสดงวาความเปนทางการต า

สรป การบรหารงานแบบเกาเหมอนหรอแตกตางกบการบรหารยครวมสมยอยางไรบาง

พวกคลาสสกคอกลมนกวชาการกลม Scientific Management แมกซ เวเบอร (ทฤษฎระบบ

ราชการ) นกทฤษฎการบรหาร กลมนท าใหเกดการท างานดงตารางขางซายในหนา 7

องคการแบบเกา องคการรวมสมย

สถต พลวต

ไมยดหยน ยดกฎระเบยบ ยดหยน

เนนงานทผานการวเคราะหแลว เนนทกษะความสามารถ คน ๆ หนงอาจ

ท างานไดมากกวาหนงหนาท

งานถกก าหนดโดยต าแหนงหนาท งานถกก าหนดโดยภารกจทตองกระท า

เนนความสามารถของบคคลใหตรงตาม

ต าแหนงหนาท

เนนการท างานเปนทม

โครงสร า งถาวร การปร บ เปล ยน ใ ช Temporary Job งานชวคราว ไมถาวร เมอ

Page 63: เนื้อหาสรุป Comprehensive หมวด c

63 สรปเนอหาเตรยมสอบ Comprehensive สาขาบรหารรฐกจ โดย นายนนทภพ สนไชย

องคการแบบเกา องคการรวมสมย

เวลานาน หมดความจ าเปนกเลกภารกจนไปได

เนนการใชค าสง เนนการคดรวมกน

ผบรหารตดสนใจเสมอ ผปฏบตงานมสวนรวมในการตดสนใจ

เนนกฎระเบยบ เนนผรบบรการ

การปฏบตงานมเอกภาพ การปฏบตงานหลากหลาย ไมมเอกภาพ

ท างานในสถานทและเวลาตายตว ท างานไดทกวน ทกเวลา ทกสถานท ไมม

ขดจ ากด

ความสมพนธตามสายการบงคบบญชา สมพนธในแนวนอนและใชเครอขาย

(หนา 127) ตวแปรของแนวคดเชงระบบสามารถน ามาเปนกรอบการวเคราะหในการ

เขยนรายงานได ตวแปรทตองศกษาคอ Inputs, Process, Output, Outcome

-Output ผลผลต เชน รามค าแหงผลตบณฑตเขาสตลาดแรงงาน

-Outcome ผลลพธ เชน คนทจบการศกษาจากรามค าแหงมชวตการท างานเปนอยางไร

แตกตางจากบณฑตมหาวทยาลยอนอยางไร

ถาใชแนวคดเชงสถาบนในการวเคราะหตวแปรทศกษาคอ คณสมบตทท าใหเกด

องคการใหม ๆ ขนมา (หนา 128) ดวาองคการนนเกดขนดวยกฎหมายใด กฎหมายทใชทนสมย

เหมาะสม หรอมปญหาอยางใดบาง ควรปรบปรงกฎหมายหลกในเรองใด หนาทหลกหนาทรอง

ตามกฎหมายสอดคลองกบความตองการของสงคมหรอไม โครงสราง อตราก าลง งบประมาณ

เครองมอเครองใช สถานท วธบรหารจดการเหมาะสมเพยงพอ หรอไม คณสมบตเหลาน

เรยกวาคณสมบตในเชงสถาบน

การเตรยมตวสอบขอใหทบทวนแนวคดของนกวชาการทอาจารยไดพดไปแลว

(คลาสสก รวมสมย) เขาใจคณสมบตในในโครงสราง เชน การรวมอ านาจ กระจายอ านาจ

ความซบซอน ความเปนทางการวาคออะไร ตวแปรทเปนคณสมบตของโครงสรางมอะไรบาง

อาจารยจะถามภาพกวาง ๆ แตใครจ าทฤษฎอะไรไดกเอามาตอบ หรออาจารยอาจถามสน ๆ

10 ขอ

Page 64: เนื้อหาสรุป Comprehensive หมวด c

64 สรปเนอหาเตรยมสอบ Comprehensive สาขาบรหารรฐกจ โดย นายนนทภพ สนไชย

(หนา 238) จากแผนภาพแสดงถงหนวยงานสนบสนนของคณะรฐศาสตรเรยกวา

ส านกงานเลขานการ มเลขานการคณะเปนหวหนาดแลรบผดชอบ รายงานโดยตรงตอคณบด

คณะรฐศาสตร แบงหนวยงานภายในเปน 4 หนวยงาน แตละหนวยมหวหนางานรบผดชอบ แต

ละงานแบงออกเปนหนวยและแตละหนวยมพนกงานประจ าหนวยละ 4 คน หนงคนในนนท า

หนาทเปนหวหนาหนวยเทากบวาแตละหนวยมผปฏบตงาน 3 คนเทากนทงหมด ดงน

1. งานบรหารและธรการ มหนวยยอยคอ

-หนวยสารบรรณ

-หนวยการเจาหนาท

-หนวยอาคารสถานท

-หนวยผลตเอกสาร

2. งานคลงและพสด มหนวยยอยคอ

-หนวยการเงนและบญช

-หนวยพสด

3. งานบรการการศกษา มหนวยยอยคอ

-หนวยทะเบยนและประเมนผลการศกษา

-หนวยกจการนกศกษา

-หนวยสงเสรมและพฒนาทางวชาการ

-หนวยบณฑตศกษา

4. งานนโยบายและแผน มหนวยยอยคอ

-หนวยวเคราะหแผนและงบประมาณ

-หนวยวจยสถาบนและสารสนเทศ

-หนวยวเทศสมพนธ

องคการในแบบ Shamrock

เ ปนองคการในอนาคตอกรปแบบหน ง ท เสนอโดย ชารลส แฮนด ( Charles

Handy) เหตผลทเรยกองคการแบบนวาเปนองคการแบบแชมรอค กลาวไดวามาจากรากฐาน

ของชอตนทเปนตนไมประจ าชาตของประเทศไอรแลนด ซงตนแชมรอคจะมลกษณะพเศษท

Page 65: เนื้อหาสรุป Comprehensive หมวด c

65 สรปเนอหาเตรยมสอบ Comprehensive สาขาบรหารรฐกจ โดย นายนนทภพ สนไชย

ส าคญอยทใบเปนแฉก 3 ใบทอยตดกนเปนกระจก ลกษณะใบ 3 แฉกทอยตดกนของตนแช

มรอคน ไดถกน ามาเทยบเคยงกบการแบงกลมงานภายในองคการออกเปน 3 กลมทส าคญ

คอ (1) กลมผเชยวชาญ (professional core) (2) กลมผปฏบตงานจากภายนอก (outsourcing

vendors) และ (3) กลมพนกงานชวคราว (part-time)

กลมแรก คอ กลมผเชยวชาญ ถอไดวาเปนกลมบคคลทเปนความสามารถหลกของ

องคการ โดยเปนผปฏบตงานประจ าขององคการทมความเชยวชาญในการปฏบตงาน โดยม

หนาทหลกทตองรบผดชอบ คอ การบรหารและการด าเนนงานในภารกจหรอกจกรรมหลกท

เปนหวใจขององคการ

กลมทสอง คอ กลมผปฏบตงานจากภายนอก ซงอาจจะเปนภารกจหรองานหลกของ

องคการ หรอ ทมใชเปนภารกจหรองานหลกขององคการกได โดยบคคลทมาปฏบตงานใน

กลมนจะเปนพนกงานของบรษทหรอองคการอน ทอยในฐานะคสญญากบองคการ ในกรณ

แรก เปนการวาจางผปฏบตงานจากภายนอก ใหมาปฏบตภารกจหรองานหลกขององคการ

สาเหตเกดจากการทองคการตองการเรงด าเนนการใหเสรจตามก าหนดเวลา หรอ องคการ

ตองการทจะลดคาใชจายดานบคลากรใหต าลง องคการกเลยวาจางบคลากรกลมหนงเขามา

ปฏบตงาน โดยทท าหนาทชวยสนบสนนในภารกจหรองานหลก ตวอยางในภาครฐ เชน วาจาง

พนกงานธรการจากบรษทเอกชนทเปนคสญญา เปนตน สวนในกรณทสอง ทมใชเปนภารกจ

หรองานหลกขององคการ เกดจากการทองคการไมไดมความรความช านาญในเรองนน หรอ

เกดจากการทองคการมมบคลากรไมเพยงพอทจะมาด าเนนการในภารกจ หรอกจกรรมนน

หรอ เกดจากการทองคการไมประสงคทจะด าเนนการ ตวอยางในภาคเอกชนและภาครฐ เชน

การวาจางใหบรษทหรอองคการอนทอยในฐานะคสญญากบองคการ จดหาบคลากรมา

ปฏบตงานในฝายตางๆ ทเปนงานสนบสนน (staff) ขององคการ

กลมทสาม คอ กลมพนกงานชวคราว (part-time) ซงเปนกลมพนกงานทองคการได

วาจางจากบคคลทวไปภายนอกโดยตรง เพอมาชวยปฏบตงานในองคการ ซงอาจจะเปนภารกจ

หลกหรอมใชทเปนภารกจหลกขององคการกได โดยทจ านวนทจะวาจางจะเพมขนหรอลดลง

ไดตามความจ าเปนหรอความตอง การขององคการในแตละชวงเวลา ตวอยางในภาครฐ เชน

Page 66: เนื้อหาสรุป Comprehensive หมวด c

66 สรปเนอหาเตรยมสอบ Comprehensive สาขาบรหารรฐกจ โดย นายนนทภพ สนไชย

มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราชวาจางบคลากรภายนอกโดยตรงมาชวยด าเนนการใน ภารกจ

การสอบในแตละภาคการศกษา

จากทกลาวมาทงหมดถงการจดองคการแบบแชมรอคดงกลาวขางตน จะเหนไดวาการ

จดองคการแบบนสอดคลองกบแนวคดการลดขนาดองคการ (downsizing) เพราะองคการ

แบบแชมรอคจะชวยลดจ านวนผปฏบตงานประจ าขององคการลงใหเหลอ เพยงแคหนงในสาม

เมอเปรยบเทยบกบทงหมด โดยจะเหลอเฉพาะผปฏบตงานประจ าทถอเปนความสามารถหลก

ขององคการเทา นน ขณะทผปฏบตงานอกสองสวนทด าเนนงานใหกบองคการนนจะไมถอเปน

ผปฏบตงานประจ าขององคการ

โครงสรางแบบเครอขาย

จะเปนโครงสรางทมหนวยงานหลายหนวยงานทมโครงสรางในแบบตางๆมาท างาน

รวมกน เชนบรษทเสอผาจะมหนวยงานสนบสนน เชนจางบรษทส ารวจตลาด จางบรษท

ออกแบบ จางบรษทตดเยบ และจางบรษทจดจ าหนาย โดยมบรษทเจาของแบรนดเนมเปน

ผบรหารจดการ

ความสมพนธระหวางหนวยงานจะไมมสายการบงคบบญชา มความยดหยนสง การ

บอกเลกจางท าไดงาย

การจดโครงสรางแบบนท าใหหนวยงานหลกไมตองไปท างานทกอยางดวยตนเอง

การพฒนาองคการเนนการพฒนา 2 สวนใหญ คอ

1. โครงสรางองคการ มการปรบโครงสรางองคการในลกษณะใดจงจะท าใหการ

ปฏบตงานมประสทธภาพมากขน และสามารถใหบรการไดอยางมคณภาพมากขนกวาเดม

2. การพฒนาหรอปรบปรงพฤตกรรมการท างานของผปฏบตงานในองคการ การ

เปลยนโครงสรางจะสามารถท าไดอยางรวดเรว แตการเปลยนพฤตกรรมเปนสงยากและตอง

อาศยเวลา

แนวคดการพฒนาองคการเหนไดชดในการปฏรประบบราชไทยในปจจบน รฐบาล

ตดสนใจปฏรประบบราชการในเดอนตลาคม ปค.ศ.2545 ถอเปนจดเรมตนอยางเปนทางการ

Page 67: เนื้อหาสรุป Comprehensive หมวด c

67 สรปเนอหาเตรยมสอบ Comprehensive สาขาบรหารรฐกจ โดย นายนนทภพ สนไชย

ของการปฏรประบบราชการไทย ปจจบนเปนเวลากวา 5 ปของการพฒนา เราจะไดเหนการ

ปรบปรงเปลยนแปลงในหลายดาน สวนทก าลงด าเนนการอยางเขมขน คอ การปรบเปลยน

วฒนธรรมและคานยมในการท างานของขาราชการ และม พ.ร.บ.ระเบยบขาราชการพลเรอน

ฉบบใหม เพอปรบปรงกระบวนการท างาน วธการท างาน และแนวปฏบตตางๆ เพอน าไปส

องคการทมสมรรถนะสง

หลกการส าคญขององคการทมสมรรถนะสง (High Performance Organization:

HPO) ประกอบดวย

1. Globally Engaged มการตดตอสมพนธกบองคการอนในทกระดบ เพอพฒนา

องคการใหเปนองคการระดบโลก (World Class Organization)

2. Technological Literacy เรยนรและตามทนการเปลยนแปลงของเทคโนโลย

สามารถน าเทคโนโลยตางๆ มาใชในองคการไดอยางเหมาะสม

3. Performance Based/ Result Based ท างานโดยมงผลสมฤทธ การให

ความส าคญกบประสทธภาพ ประสทธผล และสมรรถภาพ โดยก าหนดตวชวดการปฏบตงาน

เพอใชประเมนผลการท างาน

4. Customer Focused การเนนลกคา/ประชาชน องคการภาครฐจะตองใหบรการ

แกประชาชนอยางมคณภาพ เชน ความเสมอภาค ประสทธภาพ ประหยด รวดเรว ความ

ตอเนองในการใหบรการ ใหบรการดวยความเปนธรรมและโปรงใส

การปฏรประบบราชการของไทยในปจจบน

ในการปฏรประบบราชการไทยทเรามการปฏรปในป 2545 เราไดด าเนนงานกนมา

ตอเนอง รฐบาลชดกอนๆกจะมแนวทางในการปฏรประบบราชการมาตลอด เชนในสมยชวน

หลกภยกจะมการแตงตงคณะกรรมการปฏรประบบราชการ มแผนปฏรประบบราชการ แมแต

สมยของรฐบาลพลเอกสจนดา กมการแตงตงคณะกรรมการปฏรประบบราชการเชนกน

สวนการปฏรปทเกดขนในป 2545 นน เราไดใชกฎหมายและยทธศาสตรหลกๆ คอ

1.พรบ. ระเบยบบรหารราชการแผนดน พ.ศ. 2545

2.พรบ. ปรบปรงกระทรวง ทบวง กรม พ.ศ. 2545

3.ยทธศาสตรการพฒนาระบบราชการไทย พ.ศ. 2546-2550

Page 68: เนื้อหาสรุป Comprehensive หมวด c

68 สรปเนอหาเตรยมสอบ Comprehensive สาขาบรหารรฐกจ โดย นายนนทภพ สนไชย

4.พระราชกฤษฎกาวาดวยหลกเกณฑและวธการบรหารกจการบานเมองทด ออกมาใน

เดอนตลาคม 2546

ดงนนทงพรบ.และยทธศาสตรขางตนเปนเสมอนทศทางในการปฏรประบบราชการไทย

โดยการปรบโครงสรางกระทรวง ทบวง กรมนน เปรยบเสมอนการทบทวนภารกจและพบวา

ภารกจยงมความซ าซอน และไมมประสทธภาพ ทกกระทรวง ทบวง กรม จงตองมการ

วเคราะหภารกจและมการจดกลมกระทรวงขนมาใหม เราจงมการเปลยนแปลงจาก 13

กระทรวงเปน 20 กระทรวง และก าลงจากมการปรบโครงสรางใหมอกรอบในเรวๆน

ขณะทญปนปรบจาก 22 กระทรวงมาเปน 13 กระทรวง สวนของไทยการปรบรอบใหม

คาดวาอาจจะลดจ านวนลง

ยทธศาสตรการจดการภาครฐ

สวนนอาจารยจะพดถงหลกการทเราน ามาใชในการปฏรปหรอการพฒนาระบบราชการ

ของไทย

องคประกอบหลกในการก าหนดยทธศาสตร

1.Governing หมายถงบทบาทของภาครฐในการด าเนนงานทกอยางทงการบรหารและ

ปกครองจะตองน าไปสการบรหารบานเมองทด (Good Governance)

2.Directing เปนบทบาทของภาครฐในการชน าเศรษฐกจและสงคมเพอกอใหเกดการ

เจรญเตบโตและมนคง เปนการเตบโตอยางยงยน (Sustainable Management) พรอมกนทกๆ

ดาน

3.Managing หมายถงการลงมอท าใหไปสการ Good Governance และการเตบโตแบบ

ยงยน

4.Executing บทบาทของรฐในการบรหารระดบนโยบาย และนโยบายจะตองเกดผล

ในทางปฏบต

การปฏรประบบราชการไทย (พ.ศ. 2545)

สรปหลกการส าคญไดดงน

Page 69: เนื้อหาสรุป Comprehensive หมวด c

69 สรปเนอหาเตรยมสอบ Comprehensive สาขาบรหารรฐกจ โดย นายนนทภพ สนไชย

1. การกระจายอ านาจ มทงการกระจายอ านาจจากการบรหารราชการสวนกลางไปส

ทองถน หรอจากหนวยงานระดบใหญไปใหหนวยงานระดบยอย เพอใหหนวยงานทไดรบการ

กระจายอ านาจมอสระในการตดสนใจและการบรหารจดการไดดวยตวเอง

2. การตรวจสอบ หนวยงานทไดรบมอบอ านาจจะตองมความพรอมทจะด าเนนการได

เอง พรอมทจะรบผดชอบ และใหตรวจสอบผลการปฏบตงานของตน

3. การมสวนรวม เนองจากระบอบประชาธปไตยแบบตวแทนไมกอใหเกดประโยชนท

แทจรงตอประชาชน จงตองมการเสนอประชาธปไตยแบบมสวนรวม โดยใหประชาชนเขามาม

สวนรวมโดยตรงมาขน ทงดานการบรหาร การเมอง และการปกครอง เชน การท าประชา

พจารณ การลงประชามตตางๆ

4. การบรหารทรพยากรมนษย เปนการปรบโครงสรางดานการสรรหา การคดเลอก

การเลอนต าแหนง การใหคาตอบแทน และการประเมนผลการปฏบตราชการ นกศกษาจะตอง

ตดตามความเคลอนไหวของ พ.ร.บ.ระเบยบขาราชการพลเรอนฉบบใหม เพราะเปนแมบท

ส าคญในการวางแนวทางการบรหารทรพยากรมนษยในระบบราชการ เชน การวางโครงสราง

ต าแหนงและโครงสรางคาตอบแทน

5. การบรหารการเงนการคลง เหนไดชดในการวางรปแบบการจดสรรงบประมาณ

ใหมในระบบ Performance Based Budgeting การน าระบบ GSMIF เขามาใช รวมถงการท าบญช

ตนทนตางๆ

โดยยทธศาสตรของการจดการภาครฐมเปาหมายทส าคญคอการท าใหรฐบาลพฒนาไป

เปน High Performance Government

PS 711 การวเคราะหนโยบายสาธารณะ

ศกษาพฒนาการและแนวความคดเกยวกบนโยบายศาสตร และการวเคราะหนโยบาย

สาธารณะ ทฤษฏและเทคนคในการวเคราะหนโยบายสาธารณะในแตละขนตอนของ

กระบวนการทางนโยบาย ตงแตการวเคราะหสถานการณทเปนปญหาและการวเคราะห เพอ

เลอกวธการแกปญหาในขนการก าหนดนโยบายการวเคราะหในขนการเปลยนแปลงนโยบาย

Page 70: เนื้อหาสรุป Comprehensive หมวด c

70 สรปเนอหาเตรยมสอบ Comprehensive สาขาบรหารรฐกจ โดย นายนนทภพ สนไชย

จนถงการวเคราะหในการตดตาม และการประเมนผลของการน านโยบายไปปฏบต รวมทงการ

วเคราะหเพอยต หรอ พฒนานโยบายสาธารณะ

ค าจ ากดความของนโยบายสาธารณะ

Thomas R. Dye ใหความหมายวา นโยบายสาธารณะ คอ สงทรฐบาลเลอกทจะ

กระท าหรอไมกระท า

ดงนน สงทรฐบาลตดสนใจเลอกทจะกระท าหรอไมกระท า สงนน ถอเปนนโยบาย

สาธารณะทงสน เชน รฐบาลมแนวทางทจะท าวธทางปองกนโรคระบาดไขหวดใหญพนธใหม

H1N1 คอ สงทรฐบาลเลอกกระท า แตบางเรองรฐบาลเลอกทจะไมกระท า เชน การทรฐบาลจะ

ตรงราคาแกส LPG จนถงปลายป (ไมขนราคากาซจนถงปลายป)

สาระส าคญของนโยบายสาธารณะ

สาระส าคญของนโยบายสาธารณะ

1) ค านงถงคานยม ทงของรฐบาลและประชาชน ซงคานยมจะถกก าหนดหรอถกน าไปใช

ในการวเคราะหเพอทจะก าหนดออกมาเปนนโยบายใดๆ เชน นโยบายประชานยมสวนใหญจะ

เปนนโยบายทเกดผลในระยะสนและรวดเรว ซงหมายถงเสยงสนบสนนการท างานของรฐบาล

ทงปจจบนและอนาคตดวย ดงนนถามองจากคานยม เปนนโยบายทเกดผลเรว ประชาชนไดรบ

ประโยชนเรว

2) เปนการตดสนใจในการด าเนนกจกรรมของรฐบาล นโยบายสาธารณะนนจะตอง

สะทอนใหเหนถงการตดสนใจของนโยบายของรฐบาลอยากจะท าหรอไมอยากจะท า

3) เปนการด าเนนกจกรรมเพอประชาชนและสงคมโดยรวม จะเหนวา นโยบายทงหลาย

ทก าหนดออกมาและเมอถกน าไปปฏบตกจะมงหวงผไดรบประโยชน คอประชาชนและสงคม

โดยรวม

4) มผลทางกฎหมายจะน าไปบงคบใชตอคนสวนใหญ

5) ถกน าไปปฏบตโดยสวนราชการ / มอบใหเอกชนรบผดชอบปฏบต

เหตผลในการวเคราะหนโยบาย

1) วเคราะหวา อะไรเปนสาเหตนโยบาย และ อะไรคอผลนโยบาย

Page 71: เนื้อหาสรุป Comprehensive หมวด c

71 สรปเนอหาเตรยมสอบ Comprehensive สาขาบรหารรฐกจ โดย นายนนทภพ สนไชย

2) เพอทจะหาแนวทางแกไขปญหา (Problem Solving) นนคอ เมอเรารและเขาใจสงท

เปนสาเหตของนโยบายและผลทเกดจากนโยบาย ท าใหเราสามารถทจะไปประยกตใชในการ

วเคราะหนโยบายเพอใหนโยบายสาธารณะสามารถน าไปใชแกปญหาตางๆในสงคมได เปน

ความรทใชในการวเคราะหเชงตรรกะวทยาในลกษณะ If… Then… เชน ถาสภาพสงคม.... ผล

.... หรอ ถาน านโยบายนไปปฏบต.... ผล.... เพอใชในการแกไขปญหาสงคมเปนการมองในเชง

วชาชพ

3) การเสนอแนะนโยบาย (Policy Recommendation) เปนการเสนอแนะนโยบายท

ถกตองและเหมาะสม เพอบรรลเปาหมาย (ทางการเมอง) ผลทไดจากการน าเสนอกจะได

นโยบายทด บรรลเปาหมายทางการเมองหรอวตถประสงคทางการเมอง เมอพจารณา

วตถประสงคทางการเมอง เปนการมองวา รฐบาลก าหนดนโยบายอะไรออกมาบาง

นโยบายนนถกน าไปปฏบต ประสบความส าเรจหรอไม ถาประสบความส าเรจประชาชน

พอใจ กท าใหมการเสนอแนะนโยบายใหม ทคลายคลงกบของเดม แต ถาไม ประสบ

ความส าเรจกอาจจะตองมการแกไขหรอยกเลกนโยบายนน แลวกน าไปสการเสนอแนะ

นโยบายในอนาคตทท าใหรฐบาลสามารถบรรลวตถประสงคทางการเมอง

เพราะฉะนน นโยบายจงเปนเครองมอหนงในการบรหารงานหรอเปนแนวทางในการ

ท างานจงท าใหมองนโยบายใน เชงกระบวนการ (Processes of Policy) ดงน

1) การกอรปนโยบาย (Formation) เนองจากเรายงไมมอะไรเลย เรากตองกอรปในการ

ท างานงานขนมา นนคอ ท าการเขยนนโยบายก าหนดเปาหมายใหชดเจนขนมา (นน

คอวาขนตอนน จะเรมตนสถานการณทเกดนโยบาย ตระหนกและระบปญหา

กลนกรองปญหา จดระเบยนวาระนโยบาย ก าหนดวตถประสงคขน)

2) การวเคราะหและประเมน (Analysis / Appraisal) เปนการศกษาดวาปฏบตไดหรอ

ไมได หมายความวา ปฏบตแลวเปนผลดหรอผลเสย มผลดเพยงพอตอการลงทน

หรอไม (การวเคราะห คอ การจ าแนก แยกแยะ จดกลม จดพวก สวน การ

ประเมน เปนการคดลวงหนา เปนการก าหนดคณคาใหกบสงทประเมน) ถา

ประเมนไดวานโยบายด กจะน าไปสกระบวนการขนท 3

3) การน านโยบายไปปฏบต ( Implementation) เปนการด าเนนการตามขนตอนท

Page 72: เนื้อหาสรุป Comprehensive หมวด c

72 สรปเนอหาเตรยมสอบ Comprehensive สาขาบรหารรฐกจ โดย นายนนทภพ สนไชย

นโยบายวาไวใหเกดผลอยางทนโยบายตอง เมอปฏบตเสรจกจะเกดผลลพธ

(Results) ผลลพธทแทจรง เหนผลตอบแทนไดจรง

4) การประเมนผล (Evaluation) การประเมนผลเพอตองการดวาผลทเกดขนมาใชผลท

เราตองการทเราตงไวหรอไม การประเมนผลคอ การเปรยบเทยบวาผลทเกดขน

จรงกจากการปฏบต (Exact Results) ตรงกบผลทคาดคะเนไวหรอไม (Expected)

จากค าทกลาววา นโยบาย เปนเครองมอในการท างานหรอการบรหารงาน หากตองการ

ใหการท างานนนมประสทธภาพตองอาศยการตดสนใจทด ซง ทฤษฎการตดสนใจ ม 2 แบบ

ดวยกนดงตอไปน

การตดสนใจหรอการวนจฉยแบบไมมแผน (Unplanned Decision Making)

1. Rule of Thumb (กฎหวแมมอ) คอ การจดไมสนไมยาว เปนการตดสนใจแบบเสยง

เลยแบบไมมทางเลอก ไมมเวลา ถาหากถกกจะถกเลย แตถาผดกผดเลย ไม

สามารถจะกลบทางได

2. Trial & Error (แบบลองผดลองถก) คอ มเวลาใหลองผดลองถกบาง ซงถาหากเลอก

ทางทผด กสามารถกลบมาใชในทางทถกได

3. Incremental (แบบคอยเปนคอยไป) คอ ไปทละสวนจนกวาจะถงจดสดทาย

4. Rational (แบบมเหตมผล) คอ ตองมเปาหมาย แลวท าใหไดบรรลเปาหมาย ถอวา

การตดสนใจนนแบบมเหตมผล (ถาหากเปนเหตผลสวนตวจะไมเปน Rational สวน

เหตผลทตงขนเอง เรยกวา Reason)

การตดสนใจหรอการวนจฉยแบบมแผน (Planned Decision Making)

1. Planning หลกการวางแผน จะวางแผนใหเปนแผนงาน หรอโครงการกแลวแต

2. Plan (แผน) คอแนวทางในการท างานทก าหนดไวลวงหนา

3. Policy (นโยบาย) คอ สงทรฐบาลจะเลอกท าหรอไมท า

ในการศกษานโยบายสาะรณะสามารถท าความเขาใจเกยวกบสาเหตของนโยบายและ

ผลทเกดขนจากการด าเนนนโยบาย ซงจะท าใหเราเขาใจเชองโยงการเกยวพนระหวาง สภาพ

สงคมและเศรษฐกจ ระบบการเมองและนโยบายมความสมพนธเกยวพนกนอยางไร (เปน

Page 73: เนื้อหาสรุป Comprehensive หมวด c

73 สรปเนอหาเตรยมสอบ Comprehensive สาขาบรหารรฐกจ โดย นายนนทภพ สนไชย

การศกษาอยางเปนวทยาศาสตร) ดงน

1. ศกษาสาเหตของนโยบาย : นโยบายเปนตวแปรตาม กจะรวาสภาพสงคมและ

เศรษฐกจอะไรบางทสงผลใหมการก าหนดนโยบายนน ระบบการเมองเปนอยางไร

พฤตกรรมทางการเมอง กระบวนการทางการเมอง สถาบนทางการเมองเปน

อยางไร ทท าใหมการก าหนดนโยบาย

2. ศกษาผลของนโยบาย : นโยบายเปนตวแปรอสระ หรอ เปนตวแปรตน คอ เทากบ

เราท าการศกษาถงผลทเกดขนจากการด าเนนนโยบายวา เมอนโยบายนนถกน าไป

ปฏบตแลวเกดผลสะทอนกลบตอสภาพสงคมและเศรษฐกจอยางไร และเกดผล

สะทอนกลบตอสถาบนทางเกมอง กระบวงนการพฤตกรรมทางการเมองอยางไร

และระบบการเมองนนสงผลสะทอนกลบตอสภาพสงคมและเศรษฐกจอยางไร

เพราะวาถาการเมองมเสถยรภาพ การเมองมความมนคงสงคมและเศรษฐกจก

มนคงไปดวย

กรอบการวเคราะหนโยบายสาธารณะในภาพรวม คอ

1. Cause-effect Approach

ส าหรบตวแบบการวเคราะหนโยบาย สามารถดจาก Cause-effect Approach น

ตวแบบนสามารถใชตอบค าถามวา อะไรเปนสาเหตทท าใหมการก าหนดนโยบาย

สาธารณะ และเมอนโยบายสาธารณะถกน าไปปฏบตแลวไดเกดผลกระทบอะไรบาง ซงตวแปร

ทส าคญม 3 ตวแปร คอ ระบบการเมอง สภาพสงคมและเศรษฐกจ และนโยบายสาธารณะ

ทง 3 ตวแปรมความสมพนธกน 2 ลกษณะ คอ

1. นโยบายสาธารณะเปนตวแปรตาม (ตามลกศรเสนประ/ลกศรทอยดานนอก) คอ

นโยบายสาธารณะเปนผลมาจากสภาพสงคมและเศรษฐกจ และระบบการเมอง เชน สภาพ

ระบบการเมอง

สภาพสงคมและเศรษฐกจ นโยบายสาธารณะ

Page 74: เนื้อหาสรุป Comprehensive หมวด c

74 สรปเนอหาเตรยมสอบ Comprehensive สาขาบรหารรฐกจ โดย นายนนทภพ สนไชย

เศรษฐกจตกต าและระดบการวางงานของประชาชนสง รฐบาลจงตดสนใจก าหนดนโยบายจาง

งานสาธารณะเพมขน

2. นโยบายสาธารณะเปนตวแปรอสระหรอตวแปรตน (ลกศรเสนทบ/ลกศรทอย

ดานใน) เมอนโยบายสาธารณะถกน าไปปฏบตจะสงผลสะทอนกลบตอระบบการเมอง สภาพ

สงคมและเศรษฐกจอยางไร

2. Policy Systems

- Policy Stakeholders คอ ผมสวนไดสวนเสยหรอมสวนเกยวของกบนโยบาย อาจ

เปนปจเจกบคคล กลมคน องคการ ระบบราชการ พรรคการเมอง หรอกลมผลประโยชนตางๆ

ทมสวนเกยวของในการก าหนดนโยบาย การด าเนนนโยบาย หรอไดรบผลจากการด าเนน

นโยบาย

- Policy Environment ไดแก สภาพแวดลอมทางเศรษฐกจ สงคม การเมอง หรอ

สภาพแวดลอมตางๆ ทมสวนท าใหเกดนโยบายและไดรบผลกระทบจากนโยบาย

- Public Policies นโยบายสาธารณะตางๆ

ความสมพนธของทง 3 ตวแปรม 2 ลกษณะ ดงน

1. Public Policies เปนตวแปรตาม ทเปนผลมาจาก Policy Stakeholders และPolicy

Environment (ตามลกศรเสนประ/ลกศรทอยดานนอก)

2. Public Policies เปนตวแปรตนหรอตวแปรอสระ คอ นโยบายสาธารณะมผล

สะทอนกลบตอ Policy Stakeholder และ Policy Environment (ตามลกศรเสนทบ/ลกศรทอย

ดานใน) นกศกษาจะตองกลบไปทบทวนวา ผลกระทบของนโยบายสาธารณะทมตอตวแปรอนๆ

เปนอยางไร

Policy Stakeholders

Policy Environment Public Policies

Page 75: เนื้อหาสรุป Comprehensive หมวด c

75 สรปเนอหาเตรยมสอบ Comprehensive สาขาบรหารรฐกจ โดย นายนนทภพ สนไชย

ในการก าหนดนโยบายนนมปจจยหรอองคประกอบอะไรบางทเขามามอทธพลตอการ

ก าหนดนโยบายสาธารณะและมอทธพลตอการน านโยบายสาธารณะนนไปปฏบตใหประสบ

ความส าเรจ ซงสามารถทจะแยกออกเปน 2 ประเภทดงตอไปน

ประเภทท 1 ปจจยทเปนองคประกอบพนฐาน มดงตอไปน

1. ผลประโยชน ถอวาเปนปจจยทมอทธพลเปนอนดบแรก หากวานโยบายดงกลาว

สามารถสะทอนใหเหนถงผลประโยชนโดยรวมของประชาชน ผลประโยชนของ

ประเทศชาต การวพากษวจารณนโยบายดงกลาวกจะนอยหรอแทบไมมเลย

2. Fasts (ขอมลทเปนขอเทจจรง) อาจจะเกดจากปญหาตางๆ ทเกดขนในสงคม

3. Actors (บทบาทของตวแสดงตางๆ ในสงคม) เชน ผก าหนดนโยบาย คอ ฝาย

การเมอง , กลมผลประโยชนตางๆในสงคม เปนตน

4. Values (คานยม) ขอมลทเปนความรสกนกคด การรบรของประชาชนในแตละกลม

ประเภทท 2 ปจจยทเปนองคประกอบทางดานสภาพแวดลอม มดงนตอไปน

1. สภาพแวดลอมทางสงคม อาจจดจากตวชวดยอยๆ เชน ลกษณะประชากรแตละ

ชวงวย นนคอ สดสวนประชากรในแตละวย, การขยายตวของชมชนเมอง, ความ

ยากจนและคณภาพชวตของประชาชน, โครงสรางการศกษา เปนตน

2. สภาพแวดลอมทางการเมอง สภาพบนทางการเมองมเสถยรภาพหรอไม,

ขาราชการประจ า ขาราชการทหาร ทท าใหการเมองเกดเสถยรภาพมากนอยเพยงใด

ระบบการเมอง สถาบนตางๆ

กระบวนการ พฤตกรรม

นโยบายสาธารณะ สภาพสงคมและเศรษฐกจ

Page 76: เนื้อหาสรุป Comprehensive หมวด c

76 สรปเนอหาเตรยมสอบ Comprehensive สาขาบรหารรฐกจ โดย นายนนทภพ สนไชย

, มการกระจายอ านาจมย, มการปรบเปลยนบทบาทภาครฐ เชน การก าหนดขนาด

ก าลงคนเหมาะสม, วฒนธรรมทางการเมองทเนนการมสวนรวมทกภาคสวน เปนตน

3. สภาพแวดลอมทางเศรษฐกจก เชน ภาวะเงนเฟอเทาไร, มอตราการวางงานเทาไร,

ภาพรวมและการเปลยนแปลงโครงสรางทางเศรษฐกจ, กระแสทนนยมเสรท าใหเกด

การแขงขนทางเศรษฐกจทกวางขวาง, ราคามน ามนจะมผลตอเศรษฐกจ ราคา

ทองค า เปนตน

4. สภาพแวดลอมขององคการระหวางประเทศ เชน องคการทมบทบาทในโลก มการ

ก าหนดกฎเกณฑอะไรบางทสงผลตอเศรษฐกจของประเทศ หรอ การเมองของ

ประเทศ

5. สภาพแวดลอมทางดานเทคโนโลย เชน คอมพวเตอรตางๆ, เทคโนโลยสารสนเทศ,

การสอสารโทรคมนาคม ระบบส านกงานอตโนมต, กรขนสง, การบวนการผลต ซง

พบวามการน าความรทางดานเทคโนโลยชวภาพมาใช เชน กระบวนการตดตอยนต

ทเรยกวา GMO ซงบางประเทศมนโยบายตอตาน GMO เปนตน

ตวแบบการวเคราะหนโยบาย (Models for Policy Analysis)

ตวแบบของ Thomas R. Dye เปนตวแบบทงายและชดเจนในการท าความเขาใจการเมอง

และนโยบายสาธารณะทไดก าหนดออกมา เปนตวแบบทใหค าตอบไดวาใครเปนผก าหนด

นโยบายและการก าหนดนโยบายนนอาศยหลกเกณฑอะไรซงมทงหมด 9 ตวแบบ

Page 77: เนื้อหาสรุป Comprehensive หมวด c

77 สรปเนอหาเตรยมสอบ Comprehensive สาขาบรหารรฐกจ โดย นายนนทภพ สนไชย

ลกษณะส าคญ

1. นโยบายเปนผลผลตของสถาบน

2. เนนสถาบนส าคญทมอ านาจในการก าหนดนโยบาย

จดเดน

1. งายและสะดวกในการศกษาโดยพจารณาจากรฐธรรมนญ

จดดอย

1. เนนโครงสราง (Structure) โดยไมสนใจหนาท พฤตกรรม (Function / Behavior)

2. อาจท าใหไมเหนถงปจจย หรอภาพในเชงปฏบต

สรป ตวแบบสถาบนจะวเคราะหวา สถาบนใด

1. ท าหนาทก าหนดนโยบาย

2. ท าหนาทน านโยบายสาธารณะไปปฏบต

3. สถาบนใดท าหนาทบงคบใชนโยบายในสงคม

ลกษณะส าคญ

1. นโยบายเปนกจกรรมทางการเมอง

2. เนนขนตอนและพฤตกรรมทส าคญในการก าหนดนโยบายวามอะไร

Page 78: เนื้อหาสรุป Comprehensive หมวด c

78 สรปเนอหาเตรยมสอบ Comprehensive สาขาบรหารรฐกจ โดย นายนนทภพ สนไชย

จดเดน

1. เนนเรองขนตอนและพฤตกรรมแทนการเนนเรองโครงสราง

จดดอย

1. อาจจะละเลยเนอหาหรอสาระของนโยบายซงเปนหวใจส าคญของการศกษา

นโยบาย

สรป ตวแบบกระบวนการ สงทตองวเคราะหคอ ขนตอน / กระบวนการนโยบาย

1. การวเคราะหปญหา ดวานโยบายนนถกก าหนดขนเพอแกไขปญหาอะไร, ปญหา

ดงกลาวนนเปนปญหาทมความส าคญเรงดวนหรอไม ถาเรงดวนแสดงวานโยบายนน

ตวผน าหรอฝายการเมองใหความส าคญ แตหากไมเรงดวน แตถกน ามาเปนนโยบาย

กตองหาเหตผลใหไดวาเปนเพราะอะไร หรอมผลประโยชนอะไรเขาไปเกยวของดวย

หรอไม

2. การก าหนดทางเลอกนโยบาย คอ วธการในการแกไขปญหา จากปญหานโยบาย

อาจจะมทางเลอกในการแกไขปญหาไดหลายทาง, ตองมการรบฟงความคดเหนของ

ประชาชน ตองมการวเคราะหความเปนไปไดของแตละทางเลอก

3. การตดสนนโยบาย ใชเกณฑอะไรในการตดสนนโยบาย เชน ดตามขอมลการรบฟง

ความคดเหนของประชาชนหรอไม หรอ ดจากการวเคราะหความเปนไปไดหรอไม

หรอ มาจากฝายการเมอง

4. การน านโยบายไปปฏบต โดยสวนราชการตางๆ ซงจะดวามการเมองเขาไป

แทรกแซงการด าเนนนโยบายของสวนราชการหรอไม หรอการเขาไปก ากบดแล

ตดตามผลการด าเนนนโยบายของฝายการเมอง

5. การประเมนผลนโยบาย ดวาฝายการเมองเขาไปมบทบาทในการประเมนผลนโยบาย

หรอไมอยางไร

Page 79: เนื้อหาสรุป Comprehensive หมวด c

79 สรปเนอหาเตรยมสอบ Comprehensive สาขาบรหารรฐกจ โดย นายนนทภพ สนไชย

ลกษณะส าคญ

1. นโยบายคอดลยภาพระหวางกลมซงเปนผลจากการตอสตอรองของกลม

2. ปฏสมพนธของกลมทงทเปนทางการและไมเปนทางการคอหวใจของการเมอง

จดเดน

1. เนนสภาพการปฏสมพนธระหวางกลมตามความเปนจรง

2. การมกลมหลากหลายจะท าใหนโยบายมลกษณะประนประนอม

จดดอย

1. ถอวาผก าหนดนโยบายมหนาทตอบสนองขอตกลงของกลมเทานน

2. ละเลยอ านาจของผตดสนนโยบายและสภาพแวดลอมทมอทธพล

สรป ตวแบบกลม

นโยบายทสนใจ มความเกยวของ / สะทอนถงผลประโยชนของกลมในสงคมหรอไม (ถา

มกสามารถใชตวแบบนวเคราะหได) ซงการวเคราะหจะดวา

1. มกลมผลประโยชนกลมใดบางทเกยวของกบนโยบาย

2. ผลประโยชนของกลมผลประโยชนแตละกลม สอดคลอง / ขดแยงกน

3. นโยบายทก าหนดมานน สะทอนดลยภาพระหวางกลมในลกษณะใด เปนการ

ประสานประโยชนหรอคอนไปทางผมอทธพลมากกวา

Page 80: เนื้อหาสรุป Comprehensive หมวด c

80 สรปเนอหาเตรยมสอบ Comprehensive สาขาบรหารรฐกจ โดย นายนนทภพ สนไชย

ลกษณะส าคญ

1. นโยบายเปนสทธความชอบธรรมชอบผน า

2. ผน าเปนผก าหนดนโยบาย เพราะประชาชนขาดความสนใจ หรอ ความร ในเรอง

นโยบายนน หรอ อาจเกยวของกบความมนคงทางการเมอง

3. ผน ามอทธพลเหนอประชาชนซงเปนสงคมปดหรอไมมนคง

4. ขาราชการมหนาทน านโยบายไปปฏบตเทานน

จดเดน

1. สะทอนถงสภาพความเปนจรงของสงคมทมผมอทธพลและขาดการมสวนรวม

จดดอย

1. ละเลยความส าคญของการมสวนรวมในกระบวนการก าหนดนโยบาย

2. ขดกบลกษณะส าคญทวานโยบายมไดตดสนทจดใดจดหนงแตมพฒนาการ

3. นโยบายจะมลกษณะทผกขาดและเออประโยชนเฉพาะกลม

สรป ตวแบบผน า

การวเคราะห จะตองอธบายใหไดวาผลทเกดขนจากการด าเนนนโยบายนนสอดคลอง

กบผลประโยชนหรอความตองการของกลมผน าเทานน (ไมใชเปนสงทสอดคลองผลประโยชน

ของประชาชน ตองมขอมลประกอบการอธบายดวย)

Page 81: เนื้อหาสรุป Comprehensive หมวด c

81 สรปเนอหาเตรยมสอบ Comprehensive สาขาบรหารรฐกจ โดย นายนนทภพ สนไชย

ลกษณะส าคญ

1. นโยบายคอผลประโยชนสงสดของสงคม (Maximum Social Gain) มคณคาทงทาง

เศรษฐกจ สงคม และการเมอง

2. เปนการพจารณาการเลอกนโยบายทใหประโยชนสงสดเมอเปรยบเทยบกบตนทน

3. ผตดสนนโยบายเปนผทมเหตผล

จดเดน

1. การตดสนนโยบาย เปนผลจากการมขอมลทสมบรณ มทรพยากรทจ าเปนและมการ

วเคราะหอยางเปนระบบ

จดดอย

1. ในสภาพความเปนจรงยอมมเงอนไข ทรพยากร เหตผลและความสมารถทจ ากด

2. ประโยชนสงสดของสงคมมกไมไดความเหนเอกฉนท

3. ประโยชนและตนทนบางอยางไมชดเจน และไมอาจเปรยบเทยบกนได

4. ผตดสนใจอาจเจอปนดวยผลประโยชนสวนบคคล หรอ อคต

5. ผตดสนใจอาจแสวงหาทางเลอก ทปฏบตไดมากกวาทางทดทสด

สรปตวแบบยดหลกเหตผล

1. รวาสงคมสวนรวมมความความตองการอะไร ทงรความตองการประชาชนทงหมด

วาตองการอะไร วามปญหาอะไรบางคอตองรทงหมด (เปนไปไมได) และชงน าหนก

Page 82: เนื้อหาสรุป Comprehensive หมวด c

82 สรปเนอหาเตรยมสอบ Comprehensive สาขาบรหารรฐกจ โดย นายนนทภพ สนไชย

ได คอ จดล าดบความส าคญของความตองการหรอเรยงล าดบความส าคญของ

ปญหาได

2. ในความตองการนนในแตละความตองการเรามวธในการตอบความสนองความ

ตองการนนอยางไรตองรครบทกทางเลอกคอหาแนวทางในการแกไขปญหาใหครบ

ทกทาง

3. รผลทเกดขนจากแตละทางเลอกแลวตองรผลตอบแทนแตละทางเลอกคมคาหรอมย

แลวเลอกทางเลอกทดทสด (ตองกอใหเกดผลประโยชนในทกๆ ดาน จงจะเรยกวา

เปนนโยบายทมเหตผล

ลกษณะส าคญ

1. นโยบายเปนความตอเนองของกจกรรมของรฐบาลในอดตเพยงแตแกไขเพมเตม

หรอปรบปรงบางสวน

2. กระบวนการก าหนดนโยบายเปนกระบวนการสงสมความรจากประสบการณในอดต

3. เนนการปรบเปลยนตามสภาพแวดลอมทละนอย และยอมรบแนวนโยบายทผาน

มาแลวในอดต

จดเดน

1. งายตอการพจารณา มความเสยงนอย

2. มความเปนไปไดทจะไดรบการยอมรบสง

จดดอย

Page 83: เนื้อหาสรุป Comprehensive หมวด c

83 สรปเนอหาเตรยมสอบ Comprehensive สาขาบรหารรฐกจ โดย นายนนทภพ สนไชย

1. ขาดกระบวนการในการสรางทางเลอก และตดสนใจอยางมเหตผล

2. ไมมลกษณะททาทาย หรอเกดการพฒนาสงใหม

3. มลกษณะอนรกษนยม ความกาวหนาหรอการสรางสรรคในการแกไขปญหาเรงดวน

เปนไปไดยาก

สรป ตวแบบสวนเพมหรอคอยเปนคอยไป ตองวเคราะหใหไดวา

1. ในอดตมการก าหนดนโยบายในแบบเดยวกนกบนโยบายทวเคราะหอะไรบาง

2. นโยบายทเราวเคราะหมการปรบเปลยน / เพมเตมจากนโยบายในอดตอยางไร

เพราะวาการก าหนดนโยบายในตวแบบนเปนการก าหนดนโยบายทสามารถ

ด าเนนการไดโดยไมตองใชเวลาในการวเคราะหมากนก ประหยดเวลา ประหยด

คาใชจาย ขอมลการวเคราะหกมไมมาก

ลกษณะส าคญ

1. นโยบายคอทางเลอกทมเหตผลทามกลางสถานการณทมการแขงขน คอ จะมผเลน

อยางนอย 2 ฝาย เมอมผเลน เรากไมสามารถจะคาดเดาไดวาเคาจะเลนแบบไหน

ดงนนเรากตองพจารณาวาจะด าเนนการ ด าเนนกลยทธแบบใด จงจะชนะ

2. ดงนน เปนการน าทฤษฏเกมส ซงเปนทฤษฏการตดสนใจในสถานการณทมการ

แขงขนตงแต 2 ฝายขนไป การเลอกของอกฝายหนงขนอยกบอกฝายหนงเสมอ ซง

การเลอกทางเลอกตองเปนการเลอกทมเหตผลทดทสดเพราะฉะนนการตดสนใจจะ

ไมเปนอสระจากกน ซงจะตองมการค านงถงกลยทธ ทท าใหเราไดเปรยบหรอ

Page 84: เนื้อหาสรุป Comprehensive หมวด c

84 สรปเนอหาเตรยมสอบ Comprehensive สาขาบรหารรฐกจ โดย นายนนทภพ สนไชย

เสยหายนอยทสด ดงนนการตดสนใจจะสงผลหรอขนอยกบอกฝายหนงเสมอ

3. แนวคดหลกยทธศาสตร (Strategy) การตดสนใจอยางมเหตผลใหไดประโยชนสงสด

จากคแขง

4. เปาหมาย Minimax หรอ 1. ลดความสญเสย / ขาดทนนอยทสด และ 2. เพม

ผลประโยชน / ก าไรมากทสด

จดเดน

1. เหมาะส าหรบนโยบายเกยวกบสงคราม สนตภาพ การใชอาวธรายแรง

2. นยมใชในการพจารณาความสมพนธระหวางประเทศ

3. หรอใชในการตอรองและการสรางแนวรวม

4. มกใชเปนเครองมอในการวเคราะห มากกวา เปนเครองมอในการก าหนดนโยบาย

จดดอย

1. ไมเหมาะกบสภาพความขดแยงทรนแรง และไมเหมาะเปนเครองมอในการก าหนด

นโยบาย

2. ยากทจะค านวณประโยชนสงสด และ พยากรณทางเลอกของฝายตรงขาม

3. มปจจยอนๆ ทไมเอออ านวยในการตดสนใจอยางมเหตผล

ในตวแบบทางเลอกสาธารณะนนจะสะทอนใหเหนถงการตดสนใจรวมกนของหลายๆ

ฝายโดยค านงถงผลประโยชนรวมกนของปจเจกบคคล เพราะฉะนนในตวแบบทางเลอก

สาธารณะคอ ปจเจกบคคล มองวา ปจเจกบคคลแตละบคคลมเหตผล ทามกลางความม

เหตผลของปจเจกบคคลทกคนจงแสวงหาอรรถประโยชนใหแกตนเอง ซงตวแบบนเปนตวแบบ

ทน าหลกเศรษฐศาสตรมาใชในการวนจฉยสงการ เปนการมองถงการตดสนใจรวมกนหลายๆ

ฝายและผลทออกมาเปนนโยบายจะสะทอนถงการใหความสนใจปจเจกบคคล เชน นโยบายท

เรามการถายโอนภารกจใหเอกชนด าเนนการ รปแบบของการใหบรการหลากหลาย การให

ตวแบบทางเลอกสาธารณะ (Public Choice Model)

Page 85: เนื้อหาสรุป Comprehensive หมวด c

85 สรปเนอหาเตรยมสอบ Comprehensive สาขาบรหารรฐกจ โดย นายนนทภพ สนไชย

ความส าคญกบผลประโยชนปจเจกบคคลวา บรการแตละแบบจะตรงใจกบปจเจกบคคลแตละ

บคคล

ตวแบบทางเลอกสาธารณะ วเคราะห นโยบายดานการใหบรการสาธารณะทมรปแบบ

การบรการหลายรปแบบ รปแบบการบรการแตละรปแบบสามารถตอบสนองความตองการ

หรอผลประโยชนของปจเจกบคคลได

ตวแบบระบบ (Systems Model) การตอบขอสอบ นกศกษาควรเลอกตวแบบอนทล า

ลกมากกวาตวแบบระบบ มองวา นโยบายสาธารณะเปนผลผลตของระบบ ตามภาพจากแผนภาพอธบายไดวา

ปจจยน าเขาอาจจะเปนขอเรยกรองตองการ (Demands) หรอการสนบสนนจากประชาชน

(Supports) จะถกน าเขาสระบบการเมองเพอกลนกรองแลวตดสนใจออกมาเปนนโยบาย

สาธารณะ ดงนนนโยบายสาธารณะจงเปนผลผลตของระบบ ผลของนโยบายจะตกอยกบ

ประชาชน โดยจะประเมนวานโยบายดงกลาวตอบสนองความตองการของประชาชนไดมาก

นอยเพยง ใดจาก Feedback ทยอนกลบมา เชน คนกรงเทพฯ มปญหาการจราจรตดขดอยาก

ใหรฐบาลสรางถนนเพม จากนนกประเมนผลวาสรางถนนแลวการจราจรยงตดขดอกหรอไม

ถายงตดขดอยกเปน Feedback กลบเขาสรฐบาลอกรอบหนง รฐบาลกตองคดวาควรแกไขหรอ

ก าหนดนโยบายใดออกมา ตวแบบระบบสามารถน าไปวเคราะหไดหลากหลายจนกลายเปนตว

แบบอเนกประสงค แตอาจารยอยากใหใชตวแบบอนมากกวาตวแบบนงายเกนไป

Page 86: เนื้อหาสรุป Comprehensive หมวด c

86 สรปเนอหาเตรยมสอบ Comprehensive สาขาบรหารรฐกจ โดย นายนนทภพ สนไชย

ทง 9 ตวแบบทกลาวไปจะใหค าตอบไดวาใครเปนผก าหนดนโยบายสาธารณะ ใช

หลกเกณฑใดในการก าหนด บางตวแบบใชวเคราะหไดบางนโยบาย เชน ตวแบบกลม ตวแบบ

ผน า ตวแบบสวนเพม บางตวแบบวเคราะหไดทก ๆ นโยบาย เชน ตวแบบสถาบน ตวแบบ

กระบวนการ ตวแบบระบบสามารถน าไปใชไดอยางกวางขวาง ตวแบบมเหตผลแทบจะใชไมได

เลยในสภาพความเปนจรง ตวแบบทฤษฎเกมใชส าหรบนโยบายการปองกนประเทศ

ตวแบบในการน านโยบายไปปฏบต เชน

1. ตวแบบมเหตผล (Rational Model)

2. ตวแบบการจดการ (Management Model)

3. ตวแบบการพฒนาองคการ (Organizational Development Model)

4. ตวแบบกระบวนการระบบราชการ (Bureaucratic Process Model)

5. ตวแบบทางการเมอง (Political Model)

ในการวเคราะหการน านโยบายไปปฏบต นกศกษาควรเลอกตวแบบทสอดคลองทตน

ถนด โดยไมจ าเปนตองใชตวแบบทงหมด

1. ตวแบบมเหตผล (Rational Model) มองวา ความส าเรจในการด าเนนนโยบาย

ขนอยกบประสทธภาพในการวางแผนและการควบคมการด าเนนการ โดยมองคประกอบ

ตอไปน

1) วตถประสงคและเปาหมาย

2) การก าหนดภารกจและการมอบหมายภารกจ

3) มาตรฐานในการปฏบตงาน

4) ระบบการวดผล

5) ระบบการใหคณใหโทษ

หากนกศกษาน าตวแบบเหตผลมาวเคราะหการด าเนนนโยบาย นกศกษากตองหา

องคประกอบเหลานใหพบ

2. ตวแบบการจดการ (Management Model) มองวา ความส าเรจของการด าเนน

นโยบายขนอยกบสมรรถนะขององคการทรบผดชอบในการด าเนนนโยบาย โดยมปจจยดงน

Page 87: เนื้อหาสรุป Comprehensive หมวด c

87 สรปเนอหาเตรยมสอบ Comprehensive สาขาบรหารรฐกจ โดย นายนนทภพ สนไชย

1) โครงสราง มองความพรอมทจะสนบสนนในการด าเนนนโยบาย

2) บคลากร มองวา มจ านวนเพยงพอหรอไม และมคณสมบตทจะรบผดชอบในการ

ด าเนนนโยบายหรอไม

3) งบประมาณ มองวา มเพยงพอหรอไม ประสทธภาพการเบกจายเปนอยางไร

4) สถานท มองท าเลทตงวาเหมาะสมกบการน านโยบายไปปฏบตหรอไม

5) วสดอปกรณ/ เครองมอเครองใช มองวา มครบถวน เพยงพอ และทนสมยตอการ

ด าเนนนโยบายหรอไม

3. ตวแบบการพฒนาองคการ (Organizational Development Model) มองวา

ความส าเรจของการด าเนนนโยบายขนอยกบปจจย 5 สวน ดงน

1) ภาวะผน า ผน าของหนวยงานทรบผดชอบด าเนนนโยบายมภาวะผน าหรอไม

2) ผน าสามารถโนมนาวจงใจ ใหบคลากรในหนวยงานอยากท างานหรอไม

3) หนวยงานทรบผดชอบด าเนนนโยบายมการท างานเปนทมหรอไม

4) หนวยงานไดสงเสรมการมสวนรวมหรอไม

5) หนวยงานไดสรางการความผกพนและการยอมรบในการท างานหรอไม เพราะ

สงเหลานเปนตวเสรมสรางขวญและก าลงใจในการท างานเปนอยางด

หากสามารถหาค าตอบทง 5 สวนนได กจะสามารถใชตวแบบการพฒนาองคการมา

วเคราะหการด าเนนนโยบายได เชน มภาวะผน าเหมาะสม (เปนประชาธปไตย) มการจงใจทง

ทางเศรษฐกจและสงคม มการสนบสนนการมสวนรวม มการท างานเปนทมสง บคลากรมความ

ผกพนและมการยอมรบกนในการท างานสง โอกาสทจะน านโยบายไปปฏบตไดส าเรจกมมาก

4. ตวแบบกระบวนการระบบราชการ (Bureaucratic Process Model) มองวา

ความส าเรจในการน านโยบายไปปฏบตขนอยกบความเขาใจของผก าหนดนโยบายและระดบ

การยอมรบของผด าเนนนโยบาย เพราะบางครง ขาราชการการเมองทเขาไปด าเนนนโยบาย

ขาดความเขาใจในสภาพของปญหา สงผลท าใหการด าเนนนโยบายไมประสบความส าเรจหรอ

ส าเรจนอย และหากขาราชการประจ าใสเกยรวางหรอไมยอมรบนโยบาย โอกาสทนโยบายนน

จะประสบความส าเรจกมนอย

Page 88: เนื้อหาสรุป Comprehensive หมวด c

88 สรปเนอหาเตรยมสอบ Comprehensive สาขาบรหารรฐกจ โดย นายนนทภพ สนไชย

นกศกษาตองวเคราะหวา ผก าหนดนโยบายมขอมลพรอมและเขาใจสภาพปญหาหรอไม

และสามารถถายทอดใหผปฏบตเกดการยอมรบไดหรอไม

5. ตวแบบทางการเมอง (Political Model) มองสมรรถนะของหนวยงานทรบผดชอบ

ในการด าเนนนโยบายวามอ านาจในการตอรองหรอไม จ านวนหนวยงานทเขามาเกยวของกบ

การด าเนนนโยบายมมากหรอนอย หากมมาก การด าเนนนโยบายกจะส าเรจนอย เพราะตางก

แยงชงทรพยากรกน และหนวยงานทรบผดชอบไดรบการสนบสนนจากสอมวลชน นกการเมอง

หวหนาหนวยงาน และกลมผลประโยชนหรอไม

หากหนวยงานมอ านาจในการตอรองมาก ผลของการด าเนนนโยบายกมโอกาสประสบ

ความส าเรจไดมาก ตวบงชความสามารถในการตอรองคอ บคลกภาพของผน า ความร

ความสามารถของผน า/องคการ สถานะทางดานอ านาจและทรพยากรของหนวยงาน

ภาพรวมเงอนไขตางๆ ทมผลตอความส าเรจของนโยบาย

นกศกษาอาจสรปวา ความส าเรจในการด าเนนนโยบายขนอยกบภาวะผน า ความ

รวมมอ สภาพแวดลอมตางๆ ทงดานการเมอง เศรษฐกจ สงคม และเทคโนโลย จากภาพจะ

เหนวาตวแปรตางๆ มความสมพนธซงกนและกน

ตวแบบในการประเมนผล ม 3 ตวแบบ ไดแก

1. Policy monitoring การตดตามผลการด าเนนนโยบายเปนการตดตาม

ความคบหนาของการด าเนนนโยบายในแตละชวงระยะวาเปนอยางไร

เปนการใชมาตรฐาน หรอตวชวดคอยตดตามดการปฏบตงานไปเรอยๆ

Page 89: เนื้อหาสรุป Comprehensive หมวด c

89 สรปเนอหาเตรยมสอบ Comprehensive สาขาบรหารรฐกจ โดย นายนนทภพ สนไชย

ในทางวชาการมองวา การตดตามประเมนผลนโยบายเปนการ

ตรวจสอบพนทบรการ (coverage)วา นโยบายไปถงกลมเปาหมายมาก

นอยแคไหน และการใหบรการ (delivery) วา การปฏบตและวธการ

ตางๆทท าจรงนน ตรงตามแผนการใหบรการหรอไมอยางเปนระบบ

2. Efficiency Evaluation การประเมนประสทธภาพของการด าเนน

นโยบาย

3. Effectiveness Evaluation การประเมนประสทธผลของการด าเนน

นโยบาย

ขนตอนการประเมนผล

- การศกษารายละเอยดของสงทถกประเมนและการศกษาความตองการของ

ผใช ผลประเมน

- การก าหนดประเดนในการประเมน/การก าหนดตวชวดและการพฒนาตวชวด

- การออกแบบการประเมน (การก าหนดกลมตวอยาง วธวเคราะหขอมลและ

การเสนอรายงาน

- การเกบรวบรวมขอมล

- การวเคราะหขอมล

- การสรปผลการประเมน

- การเขยนรายงาน