เมองแมมอก

สราง Care give เตรยมความพรอมสเมองสขภาวะ

ปารชาต ออนทมวงค

ปลายฟา บนนาค

ศนยศกษามหานครและเมอง

วทยาลยรฐกจ มหาวทยาลยรงสต

2

เมองแมมอก สราง Care give เตรยมความพรอมสเมองสขภาวะ

ปารชาต ออนทมวงค นกวชาการอสระ

ปลายฟา บนนาค ปชวยวจยสถาบนคลงปญญาดานยทธศาสตรชาต

บรรณาธการ ยวด คาดการณไกล

กองบรรณาธการ ณฐธดา เยนบ ารง อรณ สถตพงศสถาพร

ปก ณฐธดา เยนบ ารง รปเลม ณฐธดา เยนบ ารง ปทเผยแพร มกราคม 2561

เผยแพรโดย ศนยศกษามหานครและเมอง วทยาลยรฐกจ มหาวทยาลยรงสต

ผสนบสนน ส านกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ (สสส.)

3

เมองแมมอก สราง Care give เตรยมความพรอมสเมองสขภาวะ

แมมอก เปนต าบลหนงซงตงอยในอ าเภอเถน จงหวดล าปาง หางจากทวาการอ าเภอเถนไปทางทศ

เหนอประมาณ 22 กโลเมตร อาณาเขตตดตอดานทศเหนอ ตดกบอ าเภอวงชน จงหวดแพร ทศตะวนออก ตดกบอ าเภอศรสชนาลย จงหวดสโขทย ทศตะวนตกและใต ตดกบต าบลแมปะและต าบลเวยงมอก อ าเภอเถน จงหวดล าปาง ปจจบนมเนอทเกอบ 2 แสนไร หรอคดเปนรอยละ 12 ของเนอทอ าเภอเถนทงหมด มประชากร 5,799 คน หรอราว 1,400 หลงคาเรอน

พนทสวนใหญเปนทลาดเชงเขา โดยมภเขาสงชนอยทางทศตะวนออกเฉยงเหนอ คนระหวางอ าเภอเถน จงหวดล าปางกบอ าเภอศรสชนาลย จงหวดสโขทย ภเขาเหลานลวนเปนแหลงตนน าล าธารทส าคญของต าบล บรเวณตอนกลางของต าบลจะเปนพนทราบมแมน าแมมอกไหลผาน และยงมล าหวยขนาดเลกไหลผานในหมบานตางๆ แมมอก มาจากชอของล าน าทไหลลงสบานผาคอก ชาวบานนยมเรยกวาแมน าผาคอก จากนนเรยกเพยนกนมาวาแมน าแมมอก และไดเรยกชอหมบานตามล าน าวาบานแมมอกมาจนถงปจจบน สวนล าน าทไหลไปอกฝ งหนงของภเขาลงสพนทในเขตจงหวดแพรและสโขทย กลายเปนตนน าของแมน ายม โดยมปาแมมอก ถอเปนปาสกงามผนสดทายของล าปาง และเปนปาสมนไพรทมความอดมสมบรณ

การเดนทางเขาสต าบลแมมอก ใชทางหลวงแผนดนหมายเลข 1 ถงอ าเภอเถนแยกเขาทางหลวงแผนดนหมายเลข 1048 สายเถน - ทงเสลยม โดยมถนนลาดยางตดเขาชมชน จากบานกมเนงใต ซงมจ านวนประชากรมากทสดในต าบล ไปสนสดทบานหวน า กลาวไดวา แมมอกทงเมอง มถนนหลกเปนสองชองทางเพยงเสนเดยว สองขางทางมตนไม ทงนาสงๆ ต าๆ ไตขนลงตามแนวดอย วด โรงเรยน สถานอนามย และบานคน

ภาพ : ถนนเสนหลกของแมมอก

4

วถชวตของคนแมมอก

ต าบลแมมอกเดมเปนพนททชาวกะเหรยงอพยพมาตงถนฐาน ตอมามราษฎรในเขตอ าเภอแมทะ อ าเภอสบปราบ จงหวดล าปาง ยายเขามาตงถนฐาน และมบรษทท าไมของประเทศองกฤษมาด าเนนงานในเขตต าบลแมมอก สงผลใหมจ านวนประชากรเพมสงขน จงไดจดตงขนเปนต าบลชอวาแมมอก ปจจบนมสถานะเปนเทศบาลต าบล มหมบานในเขตเทศบาลต าบล จ านวน 10 หม

ประชากรสวนใหญประกอบอาชพทางเกษตรกรรม ไดแก เพาะปลกพชและเลยงสตว พชทปลก อาท ขาว ถวลสง ขาวโพด กระเทยม พชผกสวนครว ล าไย มการเลยงสตว เชน โคเนอ กระบอ สกร เปด ไก ปลาน าจด ส าหรบการท านาจะท าปละครง อาศยน าฝนในเดอนกรกฎาคม – ธนวาคม โดยใชแรงงานในครวเรอน ถากรณแรงงานไมพอจะจางจากต าบลใกลเคยง เมอแรงงานวางจากภาคเกษตรกรรม บางสวนจะไปประกอบอาชพรบจางในพนทอน

แมมอกแมทางกายภาพจะมลกษณะของความเปนชนบท แตคนวยกลางคน คนรนใหมกเรมมการปรบตวเขาสวถชวตแบบเมองแลวเชนกน เชน มนายทนในพนท มการใช social media แตขณะเดยวกนยงมลกษณะแบบชนบทอยมาก วถชวตของชาวแมมอกจะมความเกยวของกบวฒนธรรมพระพทธศาสนาอยตลอด ผสงอายในชมชนจะมความตนตวในการเปนผน าท ากจกรรมตางๆ เชน การชกชวนคนหนมสาวและเดกๆ เขาวดท าบญ การประกอบประเพณสลากภตในชวงเขาพรรษา การเซนไหวแมโพสพในฤดท านา การท าบญอทศสวนกศลใหบรรพบรษ เปนตน ซงกจกรรมบญทงหมดมกจะไดรบความรวมมอในการเขารวมอยางดจากคนทกเพศทกวยเสมอจนกลายมาเปนจดแขงดานตนทนทางสงคมของชมชน

ภาพ : งานทอดผาปาทวดกมเนงใต

5

ตนทนการรวมกลมและจดเดนของแมมอก

แมมอก เปนต าบลหนงทตงอยในเขตอ าเภอเถน จงหวดล าปาง พนทสวนใหญเปนพนทปา โดยมจดเดนคอเปนปาไมเนอแขงและปาสมนไพรทมความอดมสมบรณ มปาทส าคญเรยกวา “ปาดงกเลย” ซงมพนทกวางขวางราว 1,200 ไร เปนทตงของพนทอนรกษไมสกทองธรรมชาต มน าตกแมมอกและล าน าแมมอกเปนแหลงตนน า ปลายทางน าสนสดทอางเกบน าแมมอก ดวยความอดมสมบรณของพนท จงท าใหชาวบานสามารถใชประโยชนจากทรพยากรเพอการบรโภคไปจนถงการท าเกษตรกรรมไดตลอดทงป

การรวมกลมชางมมองานไม

จดเดนของแมมอกจงลวนมตนก าเนดจากฐานตนทนทรพยากรธรรมชาตแทบทงสน โดยเฉพาะพนทปาอนอดมสมบรณ สงผลใหมแหลงน าตามธรรมชาตส าหรบการเพาะปลกพชพนธตางๆ รวมถงมอากาศบรสทธ เหมาะแกการพกผอน แมมอกจงกลายเปนพนทแหงหนงทงดงามไมแพทใดในภาคเหนอ บานเรอนจ านวนมากสรางขนจากไม ดวยความทชาวบานยากจนมากอน จงอาศยไมทข นอยตามธรรมชาตมาท าบานและเครองเรอนตางๆ ทกษะความช านาญในงานไมทส งสมมาเปนเวลานาน กอเกดการรวมกลมของชางฝมองานไม จนไดรบการพฒนาขนเปนสหกรณหตถกรรมผลตภณฑไมบานหวยเกาะหลวง จ ากด ซงเปนแหลงอาชพทสรางรายไดทางหนงใหแกชาวชมชนต าบลแมมอกในปจจบน

สหกรณหตถกรรมผลตภณฑไมบานหวยเกาะหลวง จ ากด กอตงขนเมอป พ.ศ. 2547 ปจจบนมสมาชกผถอหนจ านวน 127 ราย ประกอบกจการผลตเครองเรอนและของใชในครวเรอนจากไมสก โดยวตถดบไมไดมาอยางถกตองตามกฎหมาย จากการประมลไมขององคการอตสาหกรรมปาไม (อ.อ.ป.) จงเปนกจกรรมทไมสงผลกระทบตอพนทปาในชมชน ซงปจจบนไดสรางอาชพชางฝมอผลตเครองเรอนและ

ภาพลาง บรรยากาศของทงนา และภาพขวา แหลงน าตกธรรมชาตของแมมอก

6

ของใชจากไมไดราว 30 คน มโรงเรอนการผลตอยในบรเวณเดยวกนกบทต งสหกรณฯ โดยใชพนทรมถนนเปนหนาราน และพนทดานหลงเปนโรงเรอน การจดจ าหนายมทงแบบขายสงคอผลตตามค าสงซอของลกคาประเภทรานเฟอรนเจอรและโรงแรมรสอรตจากในเมอง และแบบขายปลกคอผลตตามค าสงซอของลกคารายยอยทวไป รวมถงลกคาทเดนทางมาเลอกซอสนคาบรเวณหนาราน

การรวมกลมผลตสมนไพรเพอสขภาพ

ความอดมสมบรณของทรพยากรปาไมและแหลงน าตามธรรมชาตยงสงผลตอระบบเกษตรกรรมภายในพนท โดยในระยะหลงเรมมชอเสยงมากขนในเรองการเกษตรแบบผสมผสานและเกษตรอนทรย ขณะทสมนไพรเปนอกผลตภณฑหนงทสรางชอเสยงใหแกแมมอกไมยงหยอนไปกวากน ปจจบนมการกอตงสหกรณการเกษตรสมนไพรต าบลแมมอก จ ากด ด าเนนการผลตและจดจ าหนายผลตภณฑจากสมนไพร ซงถอเปนตนทนทส าคญในการตอยอดไปสกจกรรมดานสขภาพอนๆ ของชาวแมมอกในล าดบตอไป

สหกรณการเกษตรสมนไพรต าบลแมมอก จ ากด ชาวแมมอกใชสมนไพรสดรกษาโรคมาแตดงเดม กระทงในป พ.ศ. 2542 มหาวทยาลยมหดล ไดเขามาท าการศกษาวจยโดยสงเสรมใหมการผลตเปนรปธรรม จากนนฝายเภสชกรรม โรงพยาบาลเถน ไดสนบสนนกจกรรมการผลตสมนไพรของชาวบานมาอยางตอเนอง กระทงมการกอตงหนวยงานในรปแบบสหกรณ ด าเนนการผลตและจดจ าหนายผลตภณฑจากสมนไพร ภายใตชอตราสนคา “สมนไพรแมมอก” จดเดนของผลตภณฑอยทวตถดบทใช ซงเกดจากการทสมาชกมสวนรวมในการปลกสมนไพรอนทรย โดยมการจดการแปลงเพาะปลกพชทหลากหลาย ทงพชสมนไพร ขาว ผลไม และผกสวนครว สวนมากปลกในพนทของตนเอง และมแปลงปลกรวมของชมชน ผลตภณฑสมนไพรจงผลตขนจากวตถดบทมคณภาพด ปลอดสารพษ และไดรบการรบรองมาตรฐานเกษตรอนทรยแบบมสวนรวม (PGS) เนนการผลตสมนไพรเพอสขภาพ ผลตภณฑทโดดเดน ไดแก ยาแคปซลขมนชน และยาชงชมเหดเทศ ปจจบนเรมขยายมาสการผลตเวชส าอางคดานความงามเพมมากขน อาท สบ แชมพ เปนตน รวมถงการจ าหนายในลกษณะทเปนวตถดบสมนไพรใหแกโรงพยาบาลตางๆ ซงทางโรงพยาบาลเถนจะเขารวมวางแผนการผลตกบสหกรณฯ และคอยตดตามควบคมคณภาพอยางตอเนอง

ภาพ : โรงงานไมของสหกรณหตถกรรมผลตภณฑไมบานหวยเกาะหลวง

7

การท าเกษตรอนทรยแบบมสวนรวม

จดเดนอกประการหนงทกอใหเกดศกยภาพในการพฒนาเขาสสงคมสขภาวะของแมมอกคอความพยายามในการปรบปรงเปลยนแปลงรปแบบการผลตทางการเกษตรไปเปนการเกษตรแบบผสมผสานและเกษตรอนทรย ภายใตระบบการรบรองมาตรฐานเกษตรอนทรยแบบมสวนรวม (Participatory Guarantee System; PGS) ซงขบเคลอนและประสานงานโดยมลนธเกษตรอนทรยไทย โดยกลมเกษตรกรแมมอกเปน 1 ใน 5 กลมเกษตรกรน ารองของประเทศไทย ทมการผลตภายใตมาตรฐานเกษตรอนทรย อาท แหลงน าตองสะอาด ประปาธรรมชาต หรอบอ ทไมปะปนสารเคม ไมใชสารเคม เชน ป ยเคม ยาก าจดศตรพช หางไกลแหลงปฏกล ปลกพชเปนแนวกนชนเพอปองกนสารพษจากแหลงขางเคยง เชน ไผ ตนกลวย ชะอม เปนตน ประกอบกบมการท าเกษตรกรรมแบบผสมผสานทปลกพชพนธหลากหลายในพนท จงท าใหทรพยากรดนในแมมอกมความอดมสมบรณอยางตอเนอง ปจจบนแมมอกมผลผลตทางการเกษตรทเปนเกษตรอนทรยเกนกวาครงของผลผลตทงหมด ผลผลตทส าคญ ไดแก ขาว ถวลสง ถวเหลอง เมลดกาแฟ กระเทยม และผลไมตางๆ โดยเฉพาะขาวไรซเบอรรและกระเทยมทไดรบความนยมจนผลผลตไมเพยงพอกบการจดจ าหนาย

ภาพ : การปลกสมนไพรและการแปรรปเปนผลตภณฑยาตางๆ

8

กลมผสรางบานแปงเมองขบเคลอนการพฒนาแมมอก

ปจจบนคนในพนทแมมอกเรมมการรวมกลมพฒนาแมมอก โดยมกลมคนทรวมตวกนประกอบดวยสมาชกจากทงชาวแมมอกทยงอยในแมมอก และชาวแมมอกทไปท างานอยนอกถน คนกลมนมทงอาจารย พระสงฆ พนกงานเทศบาลต าบลแมมอก นกธรกจทองถน ต ารวจ ดอกเตอรหลากหลายสาขา เปนหวหอกส าคญในการระดมความรวมมอผานกจกรรมการท าบญ โดยใชวดเปนสอกลางในการรวมตว

คนกลมนเปนกลมคนแมมอกทมความรความสามารถ มความเชยวชาญและมประสบการณ ทส าคญ คอ มความรกในถนก าเนดของเขา คลายกบทรกชาตบานเมอง ตองการสรางบานแปงเมอง จงลกขนมาพงตนเอง รวมกนระดมทนจากคนภายในชมชนเปนหลก โดยไมไดพงพาเทศบาลหรอราชการสวนภมภาคหรอสวนกลาง

สงทรอยรดพวกเขาไวอยางเหนยวแนน คอ มตรภาพในวยเยาว ซงสวนใหญเปนเพอนนกเรยนเกากน ความเปนญาตพนองเกยวพนกน รจกกนทงต าบล และความส านกรกในแมมอก ทตองการพฒนาใหบานเกดเมองนอนของตนมความเจรญทางดานคณคาและมลคา ใหคนในชมชนพงพาตนเองและพงพาซงกนและกนได โดยพฒนาบนพนฐานอตลกษณของตนเอง ใชทรพยากรและทนพนททมอยใหเกดประโยชนสงสด

กลไกของการท างาน แบงคนออกเปนกลมใหญ 4 กลม ดงน

1. กลมปฏบต กลมปฏบตจะแบงยอยเปนอกหลายทมตามความถนดของแตละคน โดยแบงเปน ทมประชาสมพนธ (รวมทงจดท าเสนทางจกรยาน แผนทแมมอก) ทมหมอนวดแผนไทย ทมแมครว ทมคมนาคมขนสง (รวมทงรถยนต รถจกรยานยนต และรถจกรยาน) ทมนกบรบาลผสงอาย ทม

ภาพ : การท าเกษตรอนทรยและผลผลตจากธรรมชาต

9

โฮมสเตย (โฮมสเตย รสอรท หองเชา และทพกนกทองเทยว) กลมการทองเทยว (ดแลการทองเทยว ไกดชมชน) ทมเกษตร (เนนเกษตรอนทรและใชการตลาดน าการผลต)

2. กลมประสานงาน คนในกลมประสานงานนคอ คนจากแตละทมปฏบตทถกคดตวมาเปนหวหนาของแตละทม ท าหนาทเปนผประสานงานระหวางกลมอ านวยการกบทมของกลมปฏบตแตละทม

3. กลมอ านวยการ กลมนเปนกลมคนทเปนแกนหลก เปนตวเชอมระหวางขางลางกบขางบน เชอมระหวางนกวชาการ แหลงทนตางๆ กบกลมประสานงานและคนในพนทแมมอก

4. กลมพเศษ คอกลมทปรกษา เปนทปรกษาดานการตลาด การผลต เปนปญญาปฏบตทเปนผเฒาผแก ผหลกผใหญทมประสบการณและประสบความส าเรจในสาขาของตน มความเชยวชาญเฉพาะดาน เชน คณหนย เปนคนแมมอกทไปท าธรกจขายผลผลตทางการเกษตรทเชยงราย จะเขามาเปนทปรกษาดานการตลาดน าการผลต และมผสงอายทานหนง เคยจดสวนใหพระราชนของนวซแลนด กจะเขามาเปนทปรกษาดานภมสถาปตย

การพฒนาในอนาคต : สราง Care Giver รองรบสงคมผสงอาย

เปาหมายทส าคญของการพฒนาแมมอกคอการสรางเศรษฐกจเพอทองถนและชมชน โดยมงท า Local and Communitarian Capitalism ใหเกดขน ทกครวเรอนตองไดรบประโยชน เพอใหแมมอกเจรญกาวหนาอยางยงยนและรกษาจดเดนไวใหไดมากทสด ไมปลอยใหกลไกตลาดบนทอนครอบครว ชมชนและทรพยากร หรอบดเบอนสงคมกบวฒนธรรมของชาวแมมอกไปในทางลบ โดยเนนการสรางมลคาเพมใหแกตนทนทางธรรมชาตและวฒนธรรมทแมมอกมอย ตวอยางของวสาหกจชมชนทไดด าเนนการไปแลว อาท การผลตและจดจ าหนายผลตภณฑเครองเรอนและของใชทท าจากไม ยาและเวชส าอางคจากสมนไพร โดยมกจกรรมทางเศรษฐกจทก าลงจะรเรมท าในอนาคต เชน จากการส ารวจบานกวา 1,400 หลงคาเรอนทวต าบลแมมอก พบวามบานไมกวารอยละ 15 ทไมมผอยอาศย แตยงคงไดรบการดแลเปนอยางด จงเปนโอกาสทเจาของบานจะดดแปลงบานเหลานใหเปนบานพกคางคน (Homestay) เพอรองรบการทองเทยววถชมชน โดยไมตองพงพานายทนและท าลายสงแวดลอมไปมากกวาเดม

การสงเสรมกจกรรมเชงสขภาพเปนอกหนงกจกรรมเปาหมายทชาวแมมอกก าลงมงมนด าเนนการใหเกดขนในอนาคต ซงนอกจากจะตอบโจทยการสรางอาชพ สรางรายไดทม นคง และสรางการเตบโตของเศรษฐกจทองถนทชาวบานเปนเจาของทรพยากรและสามารถพงพาตนเองไดอยางยงยนแลว ยงหมายรวมถงการสรางสงคมสขภาวะใหเกดขน ดวยการตอบสนองตอสงคมผสงอายทชาวแมมอกก าลงเผชญหนาอยในปจจบน ซงโครงการแรกทจะรเรมขนในป พ.ศ. 2561 คอการอบรมนกบรบาลผสงอาย โดยศนยเรยนรและพฒนาสขภาวะผสงอายแบบครบวงจรและบรบาลผปวยระยะทาย โรงพยาบาลรามาธบด จะเขามามบทบาทส าคญในการสรางหลกสตรอบรมนกบรบาลผสงอายหรอทเรยกวา “ผดแล” (Care Giver) ซงแบงการดแลออกเปน 3 ระดบ ใชเวลาในการอบรมประมาณระดบละ 7 วน

10

เรมตงแตการดแลขนพนฐาน เปนการดแลผสงอายพงพงทยงชวยเหลอตวเองไดบาง ระดบถดไปคอการดแลเบองตน เปนการดแลผสงอายทตดเตยง ซงจะมวธการทซบซอนมากขน เชน การพลกตะแคงตว การระวงเรองแผลกดทบ และหลกสตรระดบสง ส าหรบดแลผสงอายสมองเสอม หรอมภาวะแทรกซอนทซบซอนมากขน อยางเชน ผสงอายทใสสายใหออกซเจน ใสสายใหอาหารทางจมก โดยหลกสตรจะเนนการฝกปฏบตจรง ซงตองประสานงานกบหนวยงานดานสาธารณสขในพนท ในการน าผเขาอบรมไปฝกปฏบตงานกบผปวยตดเตยงในโรงพยาบาล อาท การวดความดน การเชดตว การจดทาทางทถกตองในการยกตวผปวย การอมขนมาจากเตยง การชวยจากเตยงลงมานงเกาอ การพยงตว การพาเดน เพอใหผปวยปลอดภย และใหตวผดแลเองปลอดภยดวย รวมถงการชวยชวต การป มหวใจ การปฐมพยาบาลเบองตน ตลอดจนการน าหลกสตรการนวดตอกเสน ทคดคนขนมาเปนภมปญญาเฉพาะของทานสาธารณสขอ าเภอเถน เขามาผนวกเขาไวดวย เพอการดแลสขภาพผสงอายอยางครบวงจร

ภาพ : การประชมชาวแมมอกทตองการสมครเปนนกบรบาล

ภายหลงจากการอบรมนกบรบาลผสงอาย หรอ “ผดแล” (Care Giver) ชาวแมมอก รนท 1 จ านวน

ประมาณ 60 – 70 คน เสรจสนแลว ทางชมชนมแนวทางการด าเนนงานเพอตอยอดกลมนกบรบาลเปน 3 แนวทางดงน

1. การรบผสงอายเขามาดแลในชมชนระยะสน โดยผนวกเขากบการทองเทยววถธรรมชาตและชมชนแมมอก ภายใตแนวคดทวาแมมอกมธรรมชาตทสวยงาม อากาศด มทรพยากรการทองเทยวประเภทปา เขา ล าธาร ถ า น าตก รวมถงก าลงมการพฒนาบานพกคางในชมชนรปแบบโฮมสเตย เหมาะส าหรบลกหลานทตองการเดนทางมาทองเทยวในชมชนและพนทละแวกขางใกลเคยง และตองการพาพอแมผสงอายมาพกผอนตากอากาศในสถานททมอากาศด ซงเวลาลกหลานออกไปเทยวขางนอก ผสงอายอาจจะไมสะดวก หรอไมมความพรอมทจะออก

11

เดนทางไปดวย ลกหลานจงสามารถฝากผสงอายไวทบานพกเพอใหนกบรบาลเปนผดแล และออกไปเทยวดวยความสบายใจ ไมตองกงวล

2. การรบผสงอายเขามาดแลในชมชนระยะยาว โดยผนวกเขากบแนวคดธรกจบรการเพอสขภาพระยะยาว (long-stay and health care) โดยใชบรการดานสขภาพเปนจดขาย ซงจ าเปนตองเตรยมความพรอมของชมชนใหเปนแหลงใหบรการพกผอนระยะยาว พรอมทงมการบรการดานสขภาพอยางครบวงจร ทงนเพอใหบรการแกกลมลกคาเปาหมายผสงอาย หรอวยเกษยณอาย ทตองการเขามาพกผอนระยะยาว ระยะเวลาตงแต 2 สปดาห จนถง 2-3 เดอน หรอ 1 ป ซงสวนใหญมก าลงซอสง ตองการมสงแวดลอมทด มการแลกเปลยนวฒนธรรมประเพณกบประชาชนในทองถน มการทองเทยวเปลยนบรรยากาศเปนครงคราว

3. การสงออกนกบรบาลไปดแลผสงอายภายนอกชมขน โดยจดตงเปนกลมวสาหกจชมชนเพอเปนศนยกลางในการตดตอประสานงานเพอสงนกบรบาลทมความพรอมออกไปท างานเปนผดแลตามบานหรอตามศนยรบดแลผสงอายในพนทใกลเคยง ในจงหวดล าปาง จงหวดตาก หรอจงหวดอนๆ ตอไป

แมวนนแมมอกอาจจะไมเมองใหญ ทเตมไปดวยการพฒนาทล าหนามากมาย แตแมมอกเปนเมองธรรมชาตทยงคงความดงเดม มอากาศทดในแบบทหลายเมองอยากได และวนนพวกเขากอยากแปรเปลยนตนทนธรรมชาต ภมปญญาพนบาน และทนทางสงคมอนเปนจดเดนของสงคมทมพนฐานชนบท รวมพลงสรางกลมคนทเขามาคดและวางแผนขบเคลอนเมองในแบบทพวกเขาอยากใหเปน แมจะอยในชวงเรมตน แตกจดเรมตนทเปนเคารางของการพฒนาทด กลมคนทรกเมอง สรางสรรคสงดเพอเมอง จะเปนจดเรมตนทดใหแมมอกกลายเปนเมองทนาอยเมองหนงของไทย