Банковата система в България - bnb.bg · 2 ƒÊÂÙ Ë ÃËÎ˙ Â Ô...

��

ДЖЕФРИ МИЛЪР

СТЕФАН ПЕТРАНОВ

БАНКОВАТА

СИСТЕМА ВБЪЛГАРИЯ

ДЖЕФРИ МИЛЪР, СТЕФАН ПЕТРАНОВ

СОФИЯ, 1996 Г.

БАНКОВАТА СИСТЕМА

В БЪЛГАРИЯВТОРО ИЗДАНИЕ

2

ƒÊÂÙË ÃËÎ˙ Â ÔÓÙÂÒÓ ÔÓ ËÍÓÌÓÏËÍ‡ ‚ ƒÂÎ‡ÛÂ˙ÒÍËˇ ÛÌË‚ÂÒË-ÚÂÚ, ‰ËÂÍÚÓ Ì‡ ÔÓ„‡Ï‡ ì»ÍÓÌÓÏËÍ‡î ‚ Ó‡ÎËˆËˇ ”ÌË‚ÂÒËÚÂÚƒÂÎ‡ÛÂ˙ ≠ ¡˙Î„‡Ëˇ. —ÚÂÙ‡Ì œÂÚ‡ÌÓ‚ ‡·ÓÚË ‚ ì¡˙Î„‡ÒÍ‡ ÍÓÌÒÛÎ-Ú‡ÌÚÒÍ‡ „ÛÔ‡î.

© Jeffrey B. Miller, 1993,© Jeffrey B. Miller, Stefan Petranov, 1996c/o Jusautor, Sofia

ŒÚÔÂ˜‡Ú‡ÌÓ ‚ œÓÎË„‡ÙË˜Ì‡ ·‡Á‡ Ì‡ ¡Õ¡—ÓÙËˇ 1000, ÔÎ. ì ÌˇÁ ¿ÎÂÍÒ‡Ì‰˙ ¡‡ÚÂÌ·Â„î π 1”Ô‡‚ÎÂÌËÂ ì¬˙ÁÍË Ò Ó·˘ÂÒÚ‚ÂÌÓÒÚÚ‡î“ÂÎÂÙÓÌË: 886 1351, 813 171“ÂÎÂÍÒ: 24090, 24091‘‡ÍÒ: (3592) 880558, 884401

3

—˙‰˙Ê‡ÌËÂ

œÂ‰„Ó‚Ó Í˙Ï Ô˙‚ÓÚÓ ËÁ‰‡ÌËÂ ................................................................ 5œÂ‰„Ó‚Ó Í˙Ï ‚ÚÓÓÚÓ ËÁ‰‡ÌËÂ ................................................................ 6

√Î‡‚‡ Ô˙‚‡ÃÓÌÂÚËÁË‡ÌÂ Ì‡ ·˙Î„‡ÒÍ‡Ú‡ ËÍÓÌÓÏËÍ‡ ............................................... 8

√Î‡‚‡ ‚ÚÓ‡—ÚÛÍÚÛ‡ Ì‡ ·‡ÌÍÓ‚‡Ú‡ ÒËÒÚÂÏ‡ .............................................................. 12

¬˙ÁÒÚ‡ÌÓ‚ˇ‚‡ÌÂ Ì‡ ÒËÒÚÂÏ‡Ú‡ Ì‡ Ú˙„Ó‚ÒÍËÚÂ ·‡ÌÍË .................................. 13—ÚÛÍÚÛ‡ Ì‡ ·‡ÌÍÓ‚Ëˇ ÒÂÍÚÓ ......................................................................... 16

√Î‡‚‡ ÚÂÚ‡¡˙Î„‡ÒÍ‡ Ì‡Ó‰Ì‡ ·‡ÌÍ‡ ........................................................................... 21

ŒÚ„Ó‚ÓÌÓÒÚË Ì‡ ˆÂÌÚ‡ÎÌ‡Ú‡ ·‡ÌÍ‡ .............................................................. 21Œ„‡ÌËÁ‡ˆËˇ Ì‡ ¡Õ¡.......................................................................................... 24¡‡Î‡ÌÒ Ì‡ ¡Õ¡ .................................................................................................... 25¿ÍÚË‚Ë .................................................................................................................. 25œ‡ÒË‚Ë................................................................................................................... 27ÕÂÁ‡‚ËÒËÏÓÒÚ Ì‡ ¡˙Î„‡ÒÍ‡Ú‡ Ì‡Ó‰Ì‡ ·‡ÌÍ‡ .............................................. 29«‡ÍÎ˛˜ËÚÂÎÌË ·ÂÎÂÊÍË ..................................................................................... 30

√Î‡‚‡ ˜ÂÚ‚˙Ú‡ƒÂÙËÌË‡ÌÂ Ì‡ Ô‡Ë˜ÌËÚÂ ‡„Â„‡ÚË ......................................................... 31

ƒÂÙËÌËˆËˇ Ì‡ Ã1 ............................................................................................... 34ƒÂÙËÌËˆËˇ Ì‡ Í‚‡ÁËÔ‡ËÚÂ .............................................................................. 35ŒÔÂ‰ÂÎÂÌËÂ Ì‡ Ã2 Ë ¯ËÓÍËÚÂ Ô‡Ë ............................................................ 38œ‡Ë˜ÌÓ ÔÂ‰Î‡„‡ÌÂ Ë ËÍÓÌÓÏË˜ÂÒÍ‡ ÔÓÎËÚËÍ‡ .......................................... 38

√Î‡‚‡ ÔÂÚ‡ƒÂÈÌÓÒÚ Ì‡ Ú˙„Ó‚ÒÍËÚÂ ·‡ÌÍË ................................................................ 39

¡‡Î‡ÌÒ Ì‡ Ú˙„Ó‚ÒÍËÚÂ ·‡ÌÍË. ¿ÍÚË‚Ë ........................................................... 40¡‡Î‡ÌÒ Ì‡ Ú˙„Ó‚ÒÍËÚÂ ·‡ÌÍË. œ‡ÒË‚Ë ........................................................... 47”Ô‡‚ÎÂÌËÂ Ì‡ ‡ÍÚË‚ËÚÂ ................................................................................... 51”Ô‡‚ÎÂÌËÂ Ì‡ Ô‡ÒË‚ËÚÂ .................................................................................... 57–ÓÎˇÚ‡ Ì‡ Ú˙„Ó‚ÒÍËÚÂ ·‡ÌÍË ........................................................................... 59

√Î‡‚‡ ¯ÂÒÚ‡ŒÔÂ‰ÂÎˇÌÂ Ì‡ Ô‡Ë˜ÌÓÚÓ ÔÂ‰Î‡„‡ÌÂ ..................................................... 60

—ËÒÚÂÏ‡ Á‡ ÒÂÚ˙ÎÏÂÌÚ ........................................................................................ 60‘ÓÏÛÎ‡ Ì‡ Ô‡Ë˜ÌÓÚÓ ÔÂ‰Î‡„‡ÌÂ Á‡ ¡˙Î„‡Ëˇ .......................................... 62«‡ÍÎ˛˜ÂÌËÂ .......................................................................................................... 68

4

√Î‡‚‡ ÒÂ‰Ï‡œ‡Ë˜Ì‡ ÔÓÎËÚËÍ‡ ....................................................................................... 69

œˇÍÓ ÙËÌ‡ÌÒË‡ÌÂ Ì‡ ‰˙Ê‡‚ÌËˇ ‰˙Î„ ........................................................ 70ŒÔÂ‡ˆËË Ì‡ ¡Õ¡ ‚ ˜ÛÊ‰ÂÒÚ‡ÌÌ‡ ‚‡ÎÛÚ‡ ..................................................... 71–ÂÙËÌ‡ÌÒË‡ÌÂ .................................................................................................... 72ŒÔÂ‡ˆËË Ì‡ ÓÚÍËÚËˇ Ô‡Á‡ ............................................................................ 74ÀËı‚ÂÌ‡ ÔÓÎËÚËÍ‡ ............................................................................................... 75Œ·˘Ë ÚÂÌ‰ÂÌˆËË ‚ Ô‡Ë˜Ì‡Ú‡ ÔÓÎËÚËÍ‡ ........................................................ 77

√Î‡‚‡ ÓÒÏ‡ÀÓ¯ËÚÂ ‰˙Î„Ó‚Â Ë «‡ÍÓÌ˙Ú Á‡ ÛÂÊ‰‡ÌÂ Ì‡ÌÂÓ·ÒÎÛÊ‚‡ÌËÚÂ ÍÂ‰ËÚË ............................................................................ 79

¬˙ÁÌËÍ‚‡ÌÂ Ì‡ ÔÓ·ÎÂÏËÚÂ Ò ÎÓ¯ËÚÂ ‰˙Î„Ó‚Â .............................................. 79«‡ÍÓÌ˙Ú Á‡ ÛÂÊ‰‡ÌÂ Ì‡ ÌÂÓ·ÒÎÛÊ‚‡ÌËÚÂ ÍÂ‰ËÚË ....................................... 84ÕËÒÍËÚÂ ÎËı‚Ë ÔÓ «”Õ -Ó‚ÂÚÂ ........................................................................ 85«”Õ -Ó‚ÂÚÂ ‚ ÔË‚‡ÚËÁ‡ˆËˇÚ‡ ........................................................................ 86ÕÓ‚Ë ÎÓ¯Ë ÍÂ‰ËÚË? .......................................................................................... 88«‡ÍÎ˛˜ËÚÂÎÌË ·ÂÎÂÊÍË ..................................................................................... 89

œÓÒÎÂÒÎÓ‚ ...................................................................................................... 90¡Ë·ÎËÓ„‡ÙËˇ ............................................................................................... 94

5

œÂ‰„Ó‚Ó Í˙Ï Ô˙‚ÓÚÓËÁ‰‡ÌËÂ

œÂÁ 1991 „. Ó‡ÎËˆËˇÚ‡ ”ÌË‚ÂÒËÚÂÚ ƒÂÎ‡ÛÂ˙ ≠ ¡˙Î„‡Ëˇ, ÔÓ‰ÔÓ-Ï‡„‡Ì‡ ÓÚ ¿ÏÂËÍ‡ÌÒÍ‡Ú‡ ‡„ÂÌˆËˇ Á‡ ÏÂÊ‰ÛÌ‡Ó‰ÌÓ ‡Á‚ËÚËÂ, ÔÓÒÚ‡‚ËÓÒÌÓ‚ËÚÂ Ì‡ ÔÓ„‡Ï‡ Á‡ ËÍÓÌÓÏË˜ÂÒÍ‡ ÔÓ‰„ÓÚÓ‚Í‡ Ì‡ ·˙Î„‡ÒÍË„‡Ê‰‡ÌË. ≈‰Ì‡ ÓÚ ÚÛ‰ÌÓÒÚËÚÂ, Ò ÍÓËÚÓ ÒÂ Ò·Î˙ÒÍ‚‡ıÏÂ Ì‡È-˜ÂÒÚÓ ‚Ú˙ÒÂÌÂÚÓ Ì‡ ËÍÓÌÓÏËÒÚË, ÍÓËÚÓ ÂÙÂÍÚË‚ÌÓ ‰‡ Ó·Û˜‡‚‡Ú ·˙Î„‡ÒÍËÚÂÍÛÒËÒÚË Ë ‰‡ ‡Ì‡ÎËÁË‡Ú ·˙Î„‡ÒÍ‡Ú‡ ËÍÓÌÓÏËÍ‡, ·Â ÎËÔÒ‡Ú‡ Ì‡ Ó·-ÁÓÌË Ï‡ÚÂË‡ÎË, Ó·Ó·˘‡‚‡˘Ë ÒÔÂˆËÙËÍ‡Ú‡ Ì‡ ·˙Î„‡ÒÍ‡Ú‡ ÒÚÓÔ‡ÌÒÍ‡ÒËÒÚÂÏ‡. ÷ÂÎÚ‡ Ì‡ Ì‡ÒÚÓˇ˘‡Ú‡ ÏÓÌÓ„‡ÙËˇ Â ‚ÂÏÂÌÌÓ ‰‡ ÔÓÔ˙ÎÌËÚ‡ÁË Ô‡ÁÌËÌ‡ ÔÓ ÓÚÌÓ¯ÂÌËÂ Ì‡ ·‡ÌÍÓ‚‡Ú‡ ÒËÒÚÂÏ‡ ‚ ¡˙Î„‡Ëˇ.* œÓ-‡‰Ë ·˙ÁËÚÂ ÔÓÏÂÌË ‚ ÔÂËÓ‰‡ Ì‡ ÔÂıÓ‰‡ Í˙Ï Ô‡Á‡Ì‡ ËÍÓÌÓÏËÍ‡ÌÂ Â ‚˙ÁÏÓÊÌÓ ‰‡ ÒÂ ÓÚ‡ÁË Ì‡È-Ò˙‚ÂÌÌÓÚÓ ∫ Ò˙ÒÚÓˇÌËÂ. ŒÔËÒ‡ÌËÚÂÚÛÍ ËÌÒÚËÚÛˆËË Ë ‚Á‡ËÏÓÓÚÌÓ¯ÂÌËˇÚ‡ ÏÂÊ‰Û Úˇı ÒÂ ÓÚÌ‡ÒˇÚ ‰Ó Ò˙˘Â-ÒÚ‚Û‚‡ÎËÚÂ ÔÂÁ ÁËÏ‡Ú‡ Ì‡ 1992 ≠ 1993 „.

Õ‡¯‡Ú‡ ‡Á‡·ÓÚÍ‡ Â ÔÂ‰Ì‡ÁÌ‡˜ÂÌ‡ ÓÒÌÓ‚ÌÓ Á‡ ‰‚Â ˜ËÚ‡ÚÂÎÒÍË„ÛÔË. ŒÚ Â‰Ì‡ ÒÚ‡Ì‡, ÚÓ‚‡ Ò‡ ÔÂÔÓ‰‡‚‡ÚÂÎË Ë ÒÚÛ‰ÂÌÚË ÔÓ ËÍÓÌÓ-ÏËÍ‡ Ì‡ Ô‡ËÚÂ Ë ·‡ÌÍÓ‚ÓÚÓ ‰ÂÎÓ, ÍÓËÚÓ ·Ëı‡ ÏÓ„ÎË ‰‡ ˇ ËÁÔÓÎÁ‚‡ÚÍ‡ÚÓ ‰ÓÔ˙ÎÌÂÌËÂ Í˙Ï Á‡Ô‡‰ÌË Û˜Â·ÌËˆË ÔÓ Ú‡ÁË ‰ËÒˆËÔÎËÌ‡. ŒÚ ‰Û-„‡ ÒÚ‡Ì‡, ÏÓÌÓ„‡ÙËˇÚ‡ ÏÓÊÂ ‰‡ ÔÂ‰ÒÚ‡‚Îˇ‚‡ ËÌÚÂÂÒ Á‡ Ì‡·Î˛‰‡-ÚÂÎËÚÂ Ì‡ ·˙Î„‡ÒÍ‡Ú‡ ËÍÓÌÓÏËÍ‡, ÍÓËÚÓ ‚Â˜Â Ò‡ ‰Ó·Â Á‡ÔÓÁÌ‡ÚË ÒÚÂÓËˇÚ‡ Ì‡ Ô‡Á‡Ì‡Ú‡ ËÍÓÌÓÏËÍ‡. ÕËÂ ÌÂ ÒÏÂ ÒË ÔÓÒÚ‡‚ˇÎË Á‡ ˆÂÎ ‰‡ËÁˇÒÌˇ‚‡ÏÂ ÒÚ‡Ì‰‡ÚÌËÚÂ ÔÓÌˇÚËˇ Á‡ Ô‡ËÚÂ Ë ·‡ÌÍÓ‚ÓÚÓ ‰ÂÎÓ. —ÚÂ-ÏÂÊ˙Ú ÌË ÔÓ-ÒÍÓÓ Â ‰‡ ÔÓÒÚ‡‚ËÏ ·˙Î„‡ÒÍ‡Ú‡ ÒÔÂˆËÙËÍ‡ ‚ ÍÓÌÚÂÍÒ-Ú‡ Ì‡ ÒÚ‡Ì‰‡ÚÌËÚÂ ÔÓÌˇÚËˇ Ë ÚÂÏËÌÓÎÓ„Ëˇ.

»ÁÒÎÂ‰‚‡ÌËˇÚ‡ ÔÓ ÚÓÁË ÔÓÂÍÚ Á‡ÔÓ˜Ì‡ı‡ ÔÂÁ ÂÒÂÌÚ‡ Ì‡ 1992 „.Í‡ÚÓ ÍÛÒÓ‚‡ ‡·ÓÚ‡ Á‡ Û˜‡ÒÚÌËˆËÚÂ ‚ ÔÓ„‡Ï‡ ì»ÍÓÌÓÏËÍ‡î Á‡ Ì‡-ÔÂ‰Ì‡ÎË. Õ‡ Á‡‚˙¯‚‡˘Ëˇ ÂÚ‡Ô ÓÚ ÍÛÒ‡ ÔÓ Ô‡Ë Ë ·‡ÌÍÓ‚Ó ‰ÂÎÓÍÛÒËÒÚËÚÂ ËÏ‡ı‡ Á‡ Á‡‰‡˜‡ ‰‡ ËÁÒÎÂ‰‚‡Ú Â‰ËÌ ÍÓÌÍÂÚÂÌ ‡ÒÔÂÍÚ Ì‡·˙Î„‡ÒÍ‡Ú‡ ·‡ÌÍÓ‚‡ ÒËÒÚÂÏ‡. Õ‡ÒÚÓˇ˘‡Ú‡ ÏÓÌÓ„‡ÙËˇ Ó·Ó·˘‡‚‡ Ë‰Ó‡Á‚Ë‚‡ Ï‡ÚÂË‡Î, Ò˙·‡Ì ‚ ÂÁÛÎÚ‡Ú ÓÚ ‡·ÓÚ‡Ú‡ Ì‡ ÍÛÒËÒÚËÚÂÔÓ ÚÂÁË Á‡‰‡˜Ë. »ÁÍ‡Á‚‡Ï ·Î‡„Ó‰‡ÌÓÒÚ Ì‡ Û˜‡ÒÚÌËˆËÚÂ ‚ ÔÓ„‡Ï‡-Ú‡, ÍÓËÚÓ ‰ÓÔËÌÂÒÓı‡ Á‡ Ì‡ÔËÒ‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ ÏÓÌÓ„‡ÙËˇÚ‡: —‚ÂÚÎ‡Ì‡¿ÎÂÍÒ‡Ì‰Ó‚‡, ¿ÌÌ‡ ¿Ì‰ÓÌÓ‚‡, ‡ÏÂÌ ¿Ú‡Ì‡ÒÓ‚, ÷‚ÂÚ‡Ì ¡ÓÌÂ‚, √ÂÓ-„Ë ◊ÓÎ‡ÍÓ‚, —ÚÓˇÌ »ÎËÂ‚, –ÛÏˇÌ‡ »ÎËÂ‚‡, …Ó‰‡Ì Õ. …Ó‰‡ÌÓ‚, …Ó-

* œ˙‚ÓÚÓ ËÁ‰‡ÌËÂ Ì‡ Ú‡ÁË ÏÓÌÓ„‡ÙËˇ ·Â ÓÁ‡„Î‡‚ÂÌÓ ì¡˙Î„‡ÒÍ‡Ú‡ ·‡Ì-ÍÓ‚‡ ÒËÒÚÂÏ‡î.

6

‰‡Ì ¬. …Ó‰‡ÌÓ‚, ƒËÏËÚ˙ ˙ÌÂ‚, ’ËÒÚÓ Ã‡‚Ó‚, ¿Ì‡ÒÚ‡ÒËˇ ÃË-ÚÂ‚‡, ¿ÌÚÓÌ œ‡¯Ó‚, ÕÂ‰ˇÎÍ‡ œÂÚÍÓ‚‡, À‡Ï·ËÌ ÿÔ‡ÚÓ‚, ¬‡ÎÂÌÚËÌ¬˙ÎÓ‚, œÎ‡ÏÂÌ …ÓÒËÙÓ‚.

ŒÒ‚ÂÌ Ò˙‡‚ÚÓ Ì‡ ‡Á‡·ÓÚÍ‡Ú‡ œÎ‡ÏÂÌ …ÓÒËÙÓ‚ ·Â Ë ‡ÒËÒÚÂÌÚ-ËÁÒÎÂ‰Ó‚‡ÚÂÎ ÔÓ ÔÓÂÍÚ‡. ¬Ë‰ÊËÌËˇ ÃËÎ˙ Ì‡ÔËÒ‡ √Î‡‚‡ ‚ÚÓ‡ ËÂ‰‡ÍÚË‡ ˆÂÎËˇ ˙ÍÓÔËÒ. »ÒÍ‡Ï ‰‡ ËÁÍ‡Ê‡ ÒÔÂˆË‡ÎÌ‡ ·Î‡„Ó‰‡ÌÓÒÚÌ‡ ¿Ì‰˛ ˙ÌËÌ„ı‡Ï, ÍÓÈÚÓ Ó„‡ÌËÁË‡ ËÁÔ˙ÎÌÂÌËÂÚÓ Ì‡ ÔÓÂÍÚ‡,ÂˆÂÌÁË‡ Â‰ËÌ ÔÓ-‡ÌÂÌ ‚‡Ë‡ÌÚ Ì‡ ˙ÍÓÔËÒ‡ Ë ÓÍ‡Á‡ ÌÂÓˆÂÌËÏ‡ ÔÓ-ÏÓ˘ ‚ ÛÒÚ‡ÌÓ‚ˇ‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ ÍÓÌÚ‡ÍÚË Ò ·‡ÌÍÂË Ë ·‡ÌÍÓ‚Ë ÒÎÛÊËÚÂÎË,ÍÓËÚÓ ÌË ÔÂ‰ÓÒÚ‡‚Ëı‡ ˆÂÌÌ‡ ËÌÙÓÏ‡ˆËˇ.

À˛·ÓÏË ’ËÒÚÓ‚, „Î‡‚ÂÌ ËÍÓÌÓÏËÒÚ ‚ ¡˙Î„‡ÒÍ‡ Ì‡Ó‰Ì‡ ·‡ÌÍ‡,Ì‡Ô‡‚Ë Ó·¯ËÂÌ ÍÓÏÂÌÚ‡ Ì‡ ÔÓ-‡ÌÂÌ ‚‡Ë‡ÌÚ Ì‡ ‡Á‡·ÓÚÍ‡Ú‡.ÃÂË —˛Á‡Ì –ÓÁÂÌ·‡ÛÏ, ÒÚ‡¯Ë ËÍÓÌÓÏËÒÚ ‚ ·‡ÌÍ‡Ú‡ Ì‡ ‘Â‰Â‡ÎÌËˇÂÁÂ‚ ‚ ¿ÚÎ‡ÌÚ‡, —¿Ÿ, ÍÓÏÂÌÚË‡ ÏÓÌÓ„‡ÙËˇÚ‡ ÓÚ „ÎÂ‰Ì‡ ÚÓ˜Í‡Ì‡ ˜ÛÊ‰ÂÒÚ‡ÌÌËˇ ÒÔÂˆË‡ÎËÒÚ.

‡ÍÚÓ ÒÂ ‚ËÊ‰‡, Á‡ ÔÓˇ‚‡Ú‡ Ì‡ Ú‡ÁË ÏÓÌÓ„‡ÙËˇ ‰ÓÔËÌÂÒÓı‡ ÏÌÓ-ÁËÌ‡. ŒÚ„Ó‚ÓÌÓÒÚÚ‡ Ó·‡˜Â Á‡ ÒÚ‡Ì‡ÎËÚÂ ‚ÒÂ Ô‡Í ‚ ÌÂˇ „Â¯ÍË ÒÂ ÔÓÂ-Ï‡ ËÁˆˇÎÓ ÓÚ ‡‚ÚÓ‡.

œÂ‰„Ó‚Ó Í˙Ï ‚ÚÓÓÚÓËÁ‰‡ÌËÂ

¡˙Î„‡ÒÍ‡Ú‡ ·‡ÌÍÓ‚‡ ÒËÒÚÂÏ‡ ÔÓ‰˙ÎÊ‡‚‡ ‰‡ ÒÂ ÔÓÏÂÌˇ ÔÂÁÔÂıÓ‰‡ Í˙Ï Ô‡Á‡Ì‡ ËÍÓÌÓÏËÍ‡. ¬ÚÓÓÚÓ ËÁ‰‡ÌËÂ Â ÓÒÌÓ‚ÌÓ ÔÂ‡-·ÓÚÂÌÓ, Í‡ÚÓ Ò‡ ‚ÍÎ˛˜ÂÌË ÌÓ‚ÓÒ˙Á‰‡‚‡˘ËÚÂ ÒÂ ËÌÒÚËÚÛˆËË, ÍÓËÚÓÓÙÓÏˇÚ ÙËÌ‡ÌÒÓ‚‡Ú‡ ÒÙÂ‡ ‚ ¡˙Î„‡Ëˇ. ŒÒ‚ÂÌ ÚÓ‚‡ ËÁ‰‡ÌËÂÚÓ Â ‰Ó-Ô˙ÎÌÂÌÓ Ò ÌˇÍÓË ‚‡ÊÌË ‡ÒÔÂÍÚË Ì‡ ÙËÌ‡ÌÒÓ‚‡Ú‡ ÒËÒÚÂÏ‡, ‡Á„ÎÂ‰‡ÌËÒ˙‚ÒÂÏ ·Â„ÎÓ ‚ Ô˙‚ÓÚÓ ËÁ‰‡ÌËÂ. Õ‡È-‚‡ÊÌËÚÂ ‰ÓÔ˙ÎÌÂÌËˇ Ò‡ ÔÓ-ÔÓ‰-Ó·ÌÓÚÓ ÓÔËÒ‡ÌËÂ Ì‡ ‰ÂÈÌÓÒÚÚ‡ Ì‡ ¡˙Î„‡ÒÍ‡Ú‡ Ì‡Ó‰Ì‡ ·‡ÌÍ‡ Ë ‡Ì‡-ÎËÁ˙Ú Ì‡ «‡ÍÓÌ‡ Ì‡ ÛÂÊ‰‡ÌÂ Ì‡ ÌÂÓ·ÒÎÛÊ‚‡ÌËÚÂ ÍÂ‰ËÚË, ‰Ó„Ó‚Ó-ÂÌË ‰Ó 31 ‰ÂÍÂÏ‚Ë 1990 „., ÍÓÈÚÓ ·Â ÔËÂÚ ÒÎÂ‰ ÔÛ·ÎËÍÛ‚‡ÌÂÚÓ Ì‡Ô˙‚ÓÚÓ ËÁ‰‡ÌËÂ. ŒÒ‚ÂÌ ÚÓ‚‡ Â ÔÂ‡·ÓÚÂÌ‡ ÙÓÏÛÎ‡Ú‡ Á‡ Ô‡Ë˜ÌËˇÏÛÎÚËÔÎËÍ‡ÚÓ, Ú‡Í‡ ˜Â ÔÓ-Ô˙ÎÌÓ ‰‡ ÓÚ‡Áˇ‚‡ ÂÙÂÍÚ‡ ÓÚ ‚‡ÎÛÚÌËÚÂ‰ÂÔÓÁËÚË.

Õ‡ ÒÂ„‡¯ÌËˇ ÂÚ‡Ô Ì‡ ÔÂıÓ‰ Ë ÂÙÓÏË ‰ËÌ‡ÏËÍ‡Ú‡ Ì‡ ÔÓˆÂÒËÚÂË ÔÓÏÂÌËÚÂ ‚ ·˙Î„‡ÒÍ‡Ú‡ ·‡ÌÍÓ‚‡ ÒËÒÚÂÏ‡ Â ÏÌÓ„Ó „ÓÎˇÏ‡. ¬ ÂÁÛÎ-Ú‡Ú Ì‡ ÚÓ‚‡ ÔÂÁ ÚÂıÌÓÎÓ„Ë˜ÌÓÚÓ ‚ÂÏÂ Á‡ ËÁ‚˙¯‚‡ÌÂ Ë ËÁ‰‡‚‡ÌÂ Ì‡Â‰ÌÓ ÔÓ-‡Á¯ËÂÌÓ ËÁÒÎÂ‰‚‡ÌÂ Ì‡ÒÚ˙Ô‚‡Ú ÌÓ‚Ë ËÁÏÂÌÂÌËˇ. ¬ ÚÓÁËÒÏËÒ˙Î ÒÎÂ‰‚‡ ‰‡ ÒÂ ÓÚ·ÂÎÂÊË, ˜Â Ì‡ÒÚÓˇ˘‡Ú‡ ÏÓÌÓ„‡ÙËˇ Â ÔËÒ‡Ì‡ÔÂÁ ÎˇÚÓÚÓ Ë ÂÒÂÌÚ‡ Ì‡ 1995 „. Ë ‡Ì‡ÎËÁË‡ ·˙Î„‡ÒÍ‡Ú‡ ·‡ÌÍÓ‚‡ ÒËÒ-

7

ÚÂÏ‡ ËÏÂÌÌÓ ÔÂÁ ÚÓÁË ÔÂËÓ‰ Ì‡ ·‡Á‡ ÓÙËˆË‡ÎÌËÚÂ ÒÚ‡ÚËÒÚË˜ÂÒÍË‰‡ÌÌË Ë ·‡ÌÍÓ‚ËÚÂ ÓÚ˜ÂÚË Á‡ 1994 „.

Õ‡ÒÚÓˇ˘ÓÚÓ ËÁ‰‡ÌËÂ ËÏ‡ „ÓÎˇÏ‡ ÔÓÎÁ‡ ÓÚ ‚ÍÎ˛˜‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ ÌÓ‚ ‡‚-ÚÓ ≠ —ÚÂÙ‡Ì œÂÚ‡ÌÓ‚.

ÃÌÓ„Ó ÒÏÂ Á‡‰˙ÎÊÂÌË Ì‡ ’‡Ë ’˙Ú˜ËÌÒ˙Ì, ÔÓ˜ÂÚÂÌ ÔÓÙÂÒÓ ÔÓËÍÓÌÓÏËÍ‡ ‚ ”ÌË‚ÂÒËÚÂÚ‡ Ì‡ ƒÂÎ‡ÛÂ˙. ÕÂ„Ó‚ÓÚÓ ÍÓÎÂ„Ë‡ÎÌÓ ÓÚÌÓ-¯ÂÌËÂ ÌË ‚‰˙ıÌÓ‚ˇ‚‡ ÓÚ ÚÓÎÍÓ‚‡ „Ó‰ËÌË, ‡ ÔÂÍ‡ÒÌÓÚÓ ÏÛ Ò˙˜ËÌÂ-ÌËÂ ÔÓ ‚˙ÔÓÒËÚÂ Ì‡ Ô‡ËÚÂ Ë ·‡ÌÍÓ‚ÓÚÓ ‰ÂÎÓ ìœ‡ËÚÂ, ·‡ÌÍÓ‚ÓÚÓ ‰Â-ÎÓ Ë ËÍÓÌÓÏËÍ‡Ú‡ Ì‡ —¿Ÿî ÔÓÒÎÛÊË Í‡ÚÓ ÏÓ‰ÂÎ Á‡ ÒÚÛÍÚÛË‡ÌÂÚÓÌ‡ Ì‡ÒÚÓˇ˘‡Ú‡ ÏÓÌÓ„‡ÙËˇ. ÃÌÓ„Ó ıÓ‡ ‰ÓÔËÌÂÒÓı‡ Á‡ Ì‡¯ÂÚÓ ËÁÒ-ÎÂ‰‚‡ÌÂ Ò˙Ò Ò˙‚ÂÚË Ë Ò˙‰ÂÈÒÚ‚ËÂ. —ÔÂˆË‡ÎÌÓ ·ËıÏÂ ËÒÍ‡ÎË ‰‡ ·Î‡„Ó-‰‡ËÏ Ì‡ —Ú‡Ì ÿ‡ÏÛÂÈ, ÍÓÈÚÓ ÓÚ‰ÂÎË ÓÚ ‚ÂÏÂÚÓ ÒË, Á‡ ‰‡ Ó·ÏËÒÎËÏÂ‰Ëˆ‡ ÚÛ‰ÌË ÔÓ·ÎÂÏË. À˛·ÓÏË ’ËÒÚÓ‚ ÏÌÓ„Ó ÌË Ì‡Ò˙˜Ë, ÔÂ„-ÎÂ‰‡ ˆˇÎ‡Ú‡ ÏÓÌÓ„‡ÙËˇ Ë ÌË ÓÍ‡Á‡ ‰ÓÔ˙ÎÌËÚÂÎÌ‡ ÔÓÏÓ˘.

ƒ˙ÎÊËÏ ÒÔÂˆË‡ÎÌ‡ ·Î‡„Ó‰‡ÌÓÒÚ Ì‡ ÒÎÛÊËÚÂÎËÚÂ Ì‡ ¡Õ¡, ÍÓËÚÓÒÂ Ò˙„Î‡ÒËı‡ ‰‡ ÔÓ‰ÔÓÏÓ„Ì‡Ú ÔÓÂÍÚ‡ Ë ‚ÎÓÊËı‡ ‚ ÌÂ„Ó ‚ÂÏÂ Ë ÛÒË-ÎËˇ. œÓ-ÒÔÂˆË‡ÎÌÓ ÃËÎÂÚË ÃÎ‡‰ÂÌÓ‚ ÌË ÓÍ‡Á‡ Ò˙‰ÂÈÒÚ‚ËÂ Ë ÏÌÓ„ÓÌË Ì‡Ò˙˜Ë.

‘ËÌ‡ÌÒÓ‚‡Ú‡ ÔÓ‰ÍÂÔ‡ Á‡ ÌÓ‚ÓÚÓ ËÁ‰‡ÌËÂ ‰ÓÈ‰Â ÓÚ ÌˇÍÓÎÍÓ ËÁÚÓ˜-ÌËÍ‡. ¿„ÂÌˆËˇÚ‡ Ì‡ —¿Ÿ Á‡ ÏÂÊ‰ÛÌ‡Ó‰ÌÓ ‡Á‚ËÚËÂ (˜ÂÁ ÓÚÔÛÒÌ‡-ÚËÚÂ ÒÂ‰ÒÚ‚‡ Á‡ ”ÌË‚ÂÒËÚÂÚ‡ Ì‡ ƒÂÎ‡ÛÂ˙) ÔÓ‰˙ÎÊË ‰‡ ÌË ÓÍ‡Á‚‡ÔÓÏÓ˘. œÓÂÍÚ˙Ú ÌˇÏ‡¯Â ‰‡ ÒÂ ÓÒ˙˘ÂÒÚ‚Ë ·ÂÁ ‰ÓÔ˙ÎÌËÚÂÎÌ‡Ú‡ ÙË-Ì‡ÌÒÓ‚‡ ÔÓ‰ÍÂÔ‡ ÓÚ Õ‡ˆËÓÌ‡ÎÌËˇ ËÁÒÎÂ‰Ó‚‡ÚÂÎÒÍË Ò˙‚ÂÚ Ì‡ —¿Ÿ.¡˙Î„‡ÒÍ‡Ú‡ Ì‡Ó‰Ì‡ ·‡ÌÍ‡ ÓÚ Ò‚Óˇ ÒÚ‡Ì‡ ÔÓÏÓ„Ì‡ ‚ ‡ÁıÓ‰ËÚÂ,Ò‚˙Á‡ÌË Ò ËÁ‰‡‚‡ÌÂÚÓ.

‡ÍÚÓ ÒÂ ‚ËÊ‰‡, ‚ÚÓÓÚÓ ËÁ‰‡ÌËÂ Ò˙˘Ó ‰˙ÎÊË ÏÌÓ„Ó Ì‡ ËÁ·ÓÂÌË-ÚÂ ıÓ‡ Ë ËÌÒÚËÚÛˆËË, ÌÓ ‡‚ÚÓËÚÂ ÔÓÂÏ‡Ú ÓÚ„Ó‚ÓÌÓÒÚÚ‡ Á‡ ‚ÒË˜ÍË‰ÓÔÛÒÌ‡ÚË „Â¯ÍË.

8

ÃÓÌÂÚËÁË‡ÌÂ Ì‡·˙Î„‡ÒÍ‡Ú‡ ËÍÓÌÓÏËÍ‡

¿ÍÓ Ò˙ˆÂ‚ËÌ‡Ú‡ Ì‡ Í‡ÔËÚ‡ÎËÁÏ‡ ÂÍ‡ÔËÚ‡Î˙Ú, ÚÓ Ò˙ˆÂ‚ËÌ‡Ú‡ Ì‡ ‰Ó·Â

ÙÛÌÍˆËÓÌË‡˘‡Ú‡ Í‡ÔËÚ‡ÎËÒÚË˜ÂÒÍ‡ ËÍÓÌÓÏËÍ‡Ò‡ ‰Ó·Â ‡·ÓÚÂ˘ËÚÂ Í‡ÔËÚ‡ÎÓ‚Ë Ô‡Á‡Ë.1

Ã‡Í‡ ‚ÒˇÍ‡ ËÍÓÌÓÏËÍ‡ ‰‡ Ó„‡ÌËÁË‡ Ë ‡ÁÔÂ‰ÂÎˇ ÂÁÛÎÚ‡ÚËÚÂÓÚ ÔÓËÁ‚Ó‰ÒÚ‚ÓÚÓ ÏÂÊ‰Û ˜ÎÂÌÓ‚ÂÚÂ Ì‡ Ó·˘ÂÒÚ‚ÓÚÓ, ËÌÒÚËÚÛˆËËÚÂ,ÍÓËÚÓ ÔÓËÁ‚ÂÊ‰‡Ú Ë ‡ÁÔÂ‰ÂÎˇÚ ÒÚÓÍËÚÂ Ë ÛÒÎÛ„ËÚÂ ‚ ˆÂÌÚ‡ÎÌÓÔÎ‡ÌË‡ÌËÚÂ ËÍÓÌÓÏËÍË (÷œ») Ë ÚÂÁË ‚ Ô‡Á‡ÌËÚÂ ËÍÓÌÓÏËÍË, ÒÂ‡ÁÎË˜‡‚‡Ú ÍÓÂÌÌÓ. œË ÔÂıÓ‰‡ Ì‡ ¡˙Î„‡Ëˇ ÓÚ ÷œ» Í˙Ï Ô‡Á‡Ì‡(Í‡ÔËÚ‡ÎËÒÚË˜ÂÒÍ‡) ÒÚÓÔ‡ÌÒÍ‡ ÒËÒÚÂÏ‡ ÏÌÓ„Ó ÓÚ ÙËÌ‡ÌÒÓ‚ËÚÂ ÒÚÛÍ-ÚÛË Úˇ·‚‡ ‰‡ ÒÂ ÔÓÏÂÌˇÚ ËÁ ÓÒÌÓ‚Ë.

≈‰ÌÓ ÓÚ „Î‡‚ÌËÚÂ ‡ÁÎË˜Ëˇ ÏÂÊ‰Û ‰‚ÂÚÂ ÒËÒÚÂÏË Â ÁÌ‡˜ÂÌËÂÚÓ Ì‡Ô‡ËÚÂ: ‚ Í‡ÔËÚ‡ÎËÒÚË˜ÂÒÍËÚÂ ËÍÓÌÓÏËÍË ÚÂ ÒÎÛÊ‡Ú Á‡ Á‡ÍÛÔÛ‚‡ÌÂ Ì‡ÒÚÓÍË. Ó„‡ÚÓ ÒÚÓÍËÚÂ ÒÂ ÍÛÔÛ‚‡Ú Ò Ô‡Ë, ÂÒÛÒËÚÂ ÒÂ Ì‡ÒÓ˜‚‡Ú Í˙ÏÓÌÂÁË ÒÚÓÔ‡ÌÒÍË ‡„ÂÌÚË ≠ ÔÂ‰ÔËˇÚËˇ Ë ÔÓÚÂ·ËÚÂÎË, ÍÓËÚÓ ËÏ‡ÚÔ‡Ë. —ËÚÛ‡ˆËˇÚ‡ Â ÍÓÂÌÌÓ ‡ÁÎË˜Ì‡ ÓÚ Ú‡ÁË ‚ ÷œ», Í˙‰ÂÚÓ ÓÎˇÚ‡Ì‡ Ô‡ËÚÂ Â ÏÌÓ„Ó ÔÓ-Ó„‡ÌË˜ÂÌ‡. ¬ıÓ‰ÌËÚÂ Ù‡ÍÚÓË Ì‡ ÔÓËÁ‚Ó‰ÒÚ-‚ÓÚÓ ÒÂ ÓÔÂ‰ÂÎˇÚ ÌÂ ÓÚ Ô‡ËÚÂ, Ò ÍÓËÚÓ ‡ÁÔÓÎ‡„‡ ÔÂ‰ÔËˇÚËÂÚÓ, ‡ÔÓ-ÒÍÓÓ ÔÓ ÎËÌËˇ Ì‡ ˆÂÌÚ‡ÎÌÓÚÓ ÔÎ‡ÌË‡ÌÂ. ƒÓË ‚ Ó·Î‡ÒÚÚ‡ Ì‡Ú˙„Ó‚ËˇÚ‡ Ì‡ ‰Â·ÌÓ, Í˙‰ÂÚÓ Ô‡ËÚÂ Ò‡ ÏÌÓ„Ó ÔÓ-‡ÁÔÓÒÚ‡ÌÂÌË,ÚˇıÌÓÚÓ ÁÌ‡˜ÂÌËÂ Â ÓÚÌÓ‚Ó ÔÓ-Ï‡ÎÍÓ, ÓÚÍÓÎÍÓÚÓ ‚ Í‡ÔËÚ‡ÎËÒÚË˜ÂÒÍÓ-ÚÓ ÒÚÓÔ‡ÌÒÚ‚Ó. ŒÔÂ‰ÂÎˇÌÂÚÓ Ì‡ ÚÓ‚‡, ÍÓÈ ‰‡ ÔÓÎÛ˜‡‚‡ ÒÚÓÍË Ë ÛÒÎÛ-„Ë, ˜ÂÒÚÓ ÒÚ‡‚‡ ÔÓ ÌÂÏÓÌÂÚ‡ÌË ÍËÚÂËË. ¬ ÷œ» ÔËÚÂÊ‡‚‡ÌÂÚÓ Ì‡Ô‡Ë ÌÂ ÓÁÌ‡˜‡‚‡ ÌÂÔÂÏÂÌÌÓ, ˜Â ˜Ó‚ÂÍ ÏÓÊÂ ‰‡ Á‡ÍÛÔË ‰‡‰ÂÌ‡ ÒÚÓÍ‡ËÎË ÛÒÎÛ„‡.

÷ÂÌËÚÂ ‚ ¡˙Î„‡Ëˇ ·ˇı‡ ÓÒ‚Ó·Ó‰ÂÌË (ÎË·Â‡ÎËÁË‡ÌË) ÔÂÁ ÙÂ‚-Û‡Ë 1991 „. »Á‚Â‰Ì˙Ê ÒÚ‡Ì‡ ‚˙ÁÏÓÊÌÓ ÌÂÓ„‡ÌË˜ÂÌÓÚÓ Á‡ÍÛÔÛ‚‡ÌÂÌ‡ ÔÂ‰Î‡„‡ÌËÚÂ ÒÚÓÍË Ë ÛÒÎÛ„Ë Ò Ô‡Ë. »ÍÓÌÓÏËÍ‡Ú‡ ·Â ÏÓÌÂÚËÁË‡-Ì‡, Ï‡Í‡ ÚÓ‚‡ ‰‡ ÒÂ Ò˙ÔÓ‚ÓÊ‰‡¯Â ÓÚ ÒÂËÓÁÂÌ ÒÚÂÒ ‚ÒÎÂ‰ÒÚ‚ËÂ Ì‡-

Глава първа

1 Stiglitz, Joseph E. The Design of Financial Systems for the Newly Emerging De-mocracies of Eastern Europe, in: Clague, Christopher, Gordon C. Rausser. The Emer-gence of Market Economies in Eastern Europe. Blackwell. Cambridge, Mass., 1992, p.161. “‡ÁË „Î‡‚‡ ‚ ÁÌ‡˜ËÚÂÎÌ‡ ÒÚÂÔÂÌ ÒÂ ÔÓÁÓ‚Ó‚‡ Ì‡ ÓÔËÒ‡ÌËÂÚÓ Ì‡ —ÚË„ÎËˆÁ‡ ËÌÒÚËÚÛˆËÓÌ‡ÎÌËÚÂ ËÁËÒÍ‚‡ÌËˇ Á‡ ‡Á‚ËÚËÂÚÓ Ì‡ Í‡ÔËÚ‡ÎÓ‚ËÚÂ Ô‡Á‡Ë‚ ÔÂËÓ‰ Ì‡ ÔÂıÓ‰.

9

ÒÎ‡„‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ ÌÓ‚‡Ú‡ ÓÎˇ Ì‡ Ô‡ËÚÂ ‚˙ıÛ ÒÚ‡‡Ú‡ ÒÚÓÔ‡ÌÒÍ‡ Ô‡Í-ÚËÍ‡. ¬ ÚÓÁË ‡ÒÔÂÍÚ ÓÒÓ·ÂÌÓ ‚‡ÊÌË Ò‡ ‰‚‡ ÓÚ ÔÓ·ÎÂÏËÚÂ Ì‡ ÔÂıÓ‰‡.œ˙‚ËˇÚ ÒÂ ÍÓÂÌË ‚ ‡ÁÎËÍ‡Ú‡ ‚ ÒÚËÏÛÎËÚÂ Á‡ ÒÔÂÒÚˇ‚‡ÌÂ Ë ÔÓÚÂ·-ÎÂÌËÂ ÓÚ ÒÚ‡Ì‡ Ì‡ ‰ÓÏ‡ÍËÌÒÚ‚‡Ú‡, ÔÓˇ‚ËÎË ÒÂ Ò ÏÓÌÂÚËÁ‡ˆËˇÚ‡ Ì‡ËÍÓÌÓÏËÍ‡Ú‡. “˙È Í‡ÚÓ ‚ ÷œ» ÔË Á‡ÍÛÔÛ‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ ÒÚÓÍË Ô‡ËÚÂ ÌÂ‚ËÌ‡„Ë Ë„‡Âı‡ ÓÒÌÓ‚Ì‡ ÓÎˇ, ÏÌÓ„Ó ıÓ‡ ·ˇı‡ Ì‡ÚÛÔ‡ÎË ÁÌ‡˜ËÚÂÎÌËÒÔÂÒÚˇ‚‡ÌËˇ. Ó„‡ÚÓ Ì‡È-ÒÂÚÌÂ ÒÚ‡Ì‡ ‚˙ÁÏÓÊÌÓ Ò Ô‡Ë ‰‡ ÒÂ ÍÛÔÛ‚‡ÚÒÚÓÍË, ÚÓ‚‡ ìÔ‡Ë˜ÌÓ Ò‚˙ıÌ‡ÚÛÔ‚‡ÌÂî ‰Ó‚Â‰Â ‰Ó „ÓÎˇÏÓ Ú˙ÒÂÌÂÔË Ò˙˘ÂÒÚ‚Û‚‡˘ÓÚÓ ÒÚÓÍÓ‚Ó ÔÂ‰Î‡„‡ÌÂ. œÓÒÎÂ‰‚‡ÎÓÚÓ ˇÁÍÓ ÔÓ-Í‡˜‚‡ÌÂ Ì‡ ˆÂÌËÚÂ Ò˙Á‰‡‰Â ËÌÙÎ‡ˆËÓÌÌ‡ ÒÂ‰‡ Ë ËÌÙÎ‡ˆËÓÌÌË Ó˜‡Í-‚‡ÌËˇ, ÍÓËÚÓ Ë ÔÂÚ „Ó‰ËÌË ÔÓ-Í˙ÒÌÓ ÔÓ‰˙ÎÊ‡‚‡Ú ‰‡ ·˙‰‡Ú ÔÓ·ÎÂÏ.¬ÚÓËˇÚ ‚˙ÔÓÒ ÒÂ ÓÚÌ‡Òˇ ‰Ó ÔÓËÁ‚Ó‰ÒÚ‚ÂÌËˇ ÒÂÍÚÓ. «‡ ÓÚ˜ËÚ‡ÌÂ Ì‡ÔÓËÁ‚Ó‰ÒÚ‚ÓÚÓ Ë ‚ıÓ‰ÌËÚÂ Ù‡ÍÚÓË ÔË ˆÂÌÚ‡ÎÌÓÚÓ ÔÎ‡ÌË‡ÌÂ ÒÂËÁÔÓÎÁ‚‡¯Â ÙËÌ‡ÌÒÓ‚‡ ÓÚ˜ÂÚÌÓÒÚ, Ó„‡ÌË˜ÂÌ‡ ‚ ‡ÏÍËÚÂ Ì‡ ÒÚÓÔ‡Ì-ÒÍËÚÂ Â‰ËÌËˆË. Ã‡Í‡ Ë ÔÓÎÂÁÌË Á‡ Ó„‡ÌËÚÂ Ì‡ ˆÂÌÚ‡ÎÌÓÚÓ ÔÎ‡ÌË-‡ÌÂ, ÚÂÁË ÙËÌ‡ÌÒÓ‚Ë ÓÚ˜ÂÚË ÌÂ ÒÎÛÊÂı‡ ÔˇÍÓ ‚ ÔÓˆÂÒ‡ Ì‡ ‡ÁÔÂ-‰ÂÎÂÌËÂ Ì‡ ÂÒÛÒËÚÂ ÏÂÊ‰Û ÙËÏËÚÂ, Ú˙È Í‡ÚÓ Ô‡ËÚÂ ÌÂ ÏÓÊÂı‡ ‰‡ÒÂ ËÁÔÓÎÁ‚‡Ú Á‡ Á‡ÍÛÔÛ‚‡ÌÂ Ì‡ ÒÚÓÍË. ¿ÍÓ ÔÂ‰ÔËˇÚËˇÚ‡ ÒÂ ÌÛÊ‰‡Âı‡ÓÚ ‰ÓÔ˙ÎÌËÚÂÎÌË ÍÂ‰ËÚË, Á‡ ‰‡ ÒÂ ÓÚ˜ÂÚ‡Ú ÒÚÓÍËÚÂ, ÒÔÛÒÌ‡ÚË ËÏ ÔÓÔÎ‡Ì, ÚÂÁË ÍÂ‰ËÚË ·Ë‚‡ı‡ ÓÚÔÛÒÍ‡ÌË. ≈‰Ì‡ ÓÚ ÓÒÓ·ÂÌÓÒÚËÚÂ Ì‡ ÔÂ-ıÓ‰ÌËˇ ÔÂËÓ‰ ÒÂ Ò˙ÒÚÓË ‚ ÚÓ‚‡, ˜Â ÒÚ‡ËˇÚ ÔÓ‰ıÓ‰ Á‡ ÓÚÔÛÒÍ‡ÌÂ Ì‡‰ÓÔ˙ÎÌËÚÂÎÌË ÍÂ‰ËÚË Ì‡ Ô‡ÍÚËÍ‡ ÔÓ‰˙ÎÊ‡‚‡, Ï‡Í‡ ÙÛÌÍˆËˇÚ‡ Ì‡Ô‡ËÚÂ ‰‡ ÒÂ ÔÓÏÂÌË Ò ÏÓÌÂÚËÁË‡ÌÂÚÓ Ì‡ ÔÓËÁ‚Ó‰ÒÚ‚ÂÌËˇ ÒÂÍÚÓ.—Â„‡, ÍÓ„‡ÚÓ Ô‡ËÚÂ ÒÂ ÓÚÔÛÒÍ‡Ú Ì‡ ÔÂ‰ÔËˇÚËˇÚ‡ ÔÓ‰ ÙÓÏ‡Ú‡ Ì‡ÒÛ·ÒË‰ËË ËÎË Á‡ÂÏË, ÚÂ ÏÓ„‡Ú ‰‡ ÒÂ ËÁÔÓÎÁ‚‡Ú Á‡ Á‡ÍÛÔÛ‚‡ÌÂ Ì‡ Ù‡Í-ÚÓË Ì‡ ÔÓËÁ‚Ó‰ÒÚ‚ÓÚÓ ËÎË Á‡ Á‡ÔÎ‡˘‡ÌÂ Ì‡ Á‡ÔÎ‡ÚË, ÔË ÍÓÂÚÓ ÒÂ‡ÁÔÂ‰ÂÎˇÚ Ó„‡ÌË˜ÂÌË ÂÒÛÒË. ¬ ÏÌÓ„Ó ÒÎÛ˜‡Ë Ó·‡˜Â ÒÂ‰ÒÚ‚‡Ú‡ ÒÂÓÚÔÛÒÍ‡Ú, ·ÂÁ ‰‡ Â Ì‡ÎËˆÂ Ô‡Á‡Ì‡ ÓˆÂÌÍ‡ Ì‡ ÍÂ‰ËÚÓÒÔÓÒÓ·ÌÓÒÚÚ‡ Ì‡ÔÂ‰ÔËˇÚËˇÚ‡, Ú‡Í‡ ˜Â Ò˙˘ÂÒÚ‚Û‚‡ ÓÚÌÓÒËÚÂÎÌÓ „ÓÎˇÏ ËÒÍ ÙËÌ‡Ì-ÒÓ‚ËÚÂ ÂÒÛÒË ‰‡ ÌÂ ÒÂ Ì‡ÒÓ˜‚‡Ú Í˙Ï Ì‡È-ÂÙÂÍÚË‚ÌËÚÂ ‰ÂÈÌÓÒÚË. Ó-„‡ÚÓ ÌÂÂÙÂÍÚË‚ÌË ÔÂ‰ÔËˇÚËˇ ÒÂ ÔÓÎÁ‚‡Ú ÓÚ ·Î‡„Ó‡ÁÔÓÎÓÊÂÌËÂÚÓÌ‡ ÍÂ‰ËÚË‡˘ËÚÂ ËÌÒÚËÚÛˆËË ÔÓ‰ ÙÓÏ‡Ú‡ Ì‡ Á‡ÂÏË ËÎË ÒÛ·ÒË‰ËË,Ì‡ Ô‡ÍÚËÍ‡ ÒÂ ÔÓı‡·ˇ‚‡Ú ˆÂÌÌË ÂÒÛÒË.2 ¬ ÚÓÁË ÒÏËÒ˙Î ÔËÂÚËˇÚ ‚Í‡ˇ Ì‡ 1993 „. «‡ÍÓÌ Á‡ ÛÂÊ‰‡ÌÂ Ì‡ ÌÂÓ·ÒÎÛÊ‚‡ÌËÚÂ ÍÂ‰ËÚË, ‰Ó-„Ó‚ÓÂÌË ‰Ó 31 ‰ÂÍÂÏ‚Ë 1990 „. («”Õ ), ÔÂ‰ÒÚ‡‚Îˇ‚‡ ÓÔËÚ ‰‡ ÒÂ Â-¯‡Ú ‰˙Î„Ó‚ËÚÂ ÔÓ·ÎÂÏË, ‚˙ÁÌËÍÌ‡ÎË ÒÎÂ‰ Ì‡˜‡ÎÓÚÓ Ì‡ ÔÂıÓ‰‡.

‡ÍÚÓ ÔÓÍ‡Á‚‡Ú ÚÂÁË ÔËÏÂË, ÔÓÏÂÌÂÌ‡Ú‡ ÓÎˇ Ì‡ Ô‡ËÚÂ ‚ ÒÚÓ-

2 ¬ ÏÌÓ„Ó ÒÎÛ˜‡Ë Á‡ ÚÓ‚‡ ËÏ‡ ‚‡ÊÌË ÔÓÎËÚË˜ÂÒÍË ÔË˜ËÌË. Ó„‡ÚÓ „ÓÎˇÏ·ÓÈ ÔÂ‰ÔËˇÚËˇ ‚ÌÂÁ‡ÔÌÓ Ë Â‰ÌÓ‚ÂÏÂÌÌÓ Ò‡ Á‡ÔÎ‡¯ÂÌË ‰‡ ÒÔ‡Ú ‰ÂÈÌÓÒÚ-Ú‡ ÒË ÔÓ‡‰Ë ÎËÔÒ‡ Ì‡ ÍË‰ËÚÂÌ ÂÒÛÒ, ÏÓÊÂ ‰‡ ÒÂ ÒÚË„ÌÂ ‰Ó ÒÂËÓÁÌË ËÍÓ-ÌÓÏË˜ÂÒÍË Ò˙ÚÂÒÂÌËˇ.

10

Ô‡ÌÒÍ‡Ú‡ ÒËÒÚÂÏ‡ ÒÎÂ‰‚‡ ‰‡ ÒÂ ÔË‰ÛÊ‡‚‡ Ë ÓÚ ÔÂ‰ÂÙËÌË‡ÌÂ Ì‡ ˆÂ-ÎËˇ Ì‡·Ó ÓÚ ÙËÌ‡ÌÒÓ‚Ë ‚Á‡ËÏÓÓÚÌÓ¯ÂÌËˇ Ë Ô‡ÍÚËÍË, ÍÓËÚÓ ÔÓ‰˙-Ê‡Ú ÙÛÌÍˆËÓÌË‡ÌÂÚÓ Ì‡ Â‰Ì‡ ÏÓÌÂÚËÁË‡Ì‡ ËÍÓÌÓÏËÍ‡. —ÚË„ÎËˆ(1992 „., Ò. 163) ËÁ·Óˇ‚‡ ÓÒÂÏ ÙÛÌÍˆËË, ÍÓËÚÓ ÒÎÂ‰‚‡ ‰‡ ÒÂ ËÁÔ˙ÎÌˇ-‚‡Ú ÓÚ ÙËÌ‡ÌÒÓ‚ËÚÂ ËÌÒÚËÚÛˆËË ‚ Ô‡Á‡Ì‡Ú‡ ËÍÓÌÓÏËÍ‡:

1) ÛÔ‡‚ÎÂÌËÂ Ì‡ ÒÂ‰ÒÚ‚‡Ú‡ Á‡ ‡ÁÏˇÌ‡;2) ÔÂı‚˙ÎˇÌÂ Ì‡ ÂÒÛÒË ÓÚ ÒÔÂÒÚËÚÂÎËÚÂ Í˙Ï ËÌ‚ÂÒÚË‡˘ËÚÂ ‚

ÌÓ‚Ë ÔÓËÁ‚Ó‰ÒÚ‚‡;3) ÏÓ·ËÎËÁË‡ÌÂ Ì‡ Ï‡ÎÍË ÒÛÏË ÒÔÂÒÚˇ‚‡ÌËˇ Á‡ ÓÒ˙˘ÂÒÚ‚ˇ‚‡ÌÂ Ì‡

ÔÓ-„ÓÎÂÏË ÔÓÂÍÚË;4) ËÁ·Ó ÏÂÊ‰Û ÔÓÂÍÚËÚÂ, Ú‡Í‡ ˜Â Ì‡È-ÂÙÂÍÚË‚ÌËÚÂ ÓÚ Úˇı ‰‡ ÒÂ

ÔÓÎÁ‚‡Ú Ò Ì‡È-„ÓÎˇÏ‡ ÔÓ‰ÍÂÔ‡;5) ÍÓÌÚÓÎ ‚˙ıÛ ÛÒ‚Óˇ‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ ÒÂ‰ÒÚ‚‡Ú‡ Ò ˆÂÎ ËÁÔÓÎÁ‚‡ÌÂÚÓ

ËÏ ÔÓ ÔÂ‰Ì‡ÁÌ‡˜ÂÌËÂ;6) ÔËÎ‡„‡ÌÂ Ì‡ ÛÒÎÓ‚ËˇÚ‡ ÔÓ ÍÂ‰ËÚÌËÚÂ ‰Ó„Ó‚ÓË, Ú‡Í‡ ˜Â ‰˙Î-

ÊËÏËÚÂ Á‡ÂÏË ‰‡ ÒÂ ÔÓ„‡Òˇ‚‡Ú;7) ÓÔÂ‰ÂÎˇÌÂ Ì‡ Ì‡˜ËÌËÚÂ Á‡ ÔÓ‰ÂÎˇÌÂ Ì‡ ËÒÍ‡ ÏÂÊ‰Û ÍÂ‰ËÚÓ-

ÔÓÎÛ˜‡ÚÂÎËÚÂ Ë Á‡ÂÏÓ‰‡ÚÂÎËÚÂ ÔË ÓÒ˙˘ÂÒÚ‚ˇ‚‡ÌÂ Ì‡ ÌÓ‚ËÒÚÓÔ‡ÌÒÍË ÔÓÂÍÚË;

8) ÒÌËÊ‡‚‡ÌÂ Ì‡ ËÒÍ‡ ˜ÂÁ Ò˙Á‰‡‚‡ÌÂ Ì‡ ÏÂÚÓ‰Ë Á‡ ‰Ë‚ÂÒËÙË-Í‡ˆËˇ Ì‡ ËÌ‚ÂÒÚËˆËÓÌÌËˇ ËÒÍ.

ÕËÍÓˇ ÓÚ ÚÂÁË ÙÛÌÍˆËË ÌÂ ·Â ËÁÔ˙ÎÌˇ‚‡Ì‡ ÓÚ ÙËÌ‡ÌÒÓ‚‡Ú‡ ÒËÒÚÂ-Ï‡ ‚ ÌÂÈÌËˇ ÔÂ‰Ë¯ÂÌ ‚Ë‰. “˙È Í‡ÚÓ ˜‡ÒÚ ÓÚ ÒÚÓÍËÚÂ Ë ÛÒÎÛ„ËÚÂ ÌÂ ÒÂÍÛÔÛ‚‡ı‡ Ò Ô‡Ë, ‰ÓË Ô˙‚‡Ú‡ ÙÛÌÍˆËˇ ≠ ÛÔ‡‚ÎÂÌËÂÚÓ Ì‡ ÒÂ‰ÒÚ‚‡Ú‡Á‡ ‡ÁÏˇÌ‡ ≠ ÒÂ ÓÒ˙˘ÂÒÚ‚ˇ‚‡¯Â ÔÓ ÍÓÂÌÌÓ ‡ÁÎË˜ÂÌ Ì‡˜ËÌ. ŒÒÚ‡Ì‡-ÎËÚÂ ÒÂ‰ÂÏ ÙÛÌÍˆËË ÔÂ‰ÔÓÎ‡„‡Ú ËÌ‚ÂÒÚËˆËÓÌÌË Â¯ÂÌËˇ, ÍÓËÚÓ ÒÂ‚ÁÂÏ‡ı‡ ÓÚ Ó„‡ÌËÚÂ Ì‡ ˆÂÌÚ‡ÎÌÓÚÓ ÔÎ‡ÌË‡ÌÂ Ò ÔÓÏÓ˘Ú‡ Ì‡ ‰Û„ËÍËÚÂËË, ÌÂ‚ÍÎ˛˜‚‡˘Ë ÓˆÂÌÍ‡Ú‡ Ì‡ ËÒÍ‡ Ë ÔÂ˜‡Î·‡Ú‡. ¬ ÂÁÛÎÚ‡ÚÌ‡ ÚÓ‚‡ ‚ ÔÓˆÂÒ‡ Ì‡ ÙÓÏË‡ÌÂ Ì‡ ÌÓ‚‡Ú‡ ÒË ÙËÌ‡ÌÒÓ‚‡ ÒËÒÚÂÏ‡¡˙Î„‡Ëˇ ÒÂ ËÁÔ‡‚ˇ ÔÂ‰ Á‡‰‡˜‡Ú‡ ‰‡ Ò˙Á‰‡‰Â ËÌÒÚËÚÛˆËÓÌ‡ÎÌËÒÚÛÍÚÛË, ÍÓËÚÓ ‰‡ ËÁÔ˙ÎÌˇ‚‡Ú ËÏÂÌÌÓ ÚÂÁË ÙÛÌÍˆËË.

Ã‡Í‡ Á‡‰‡˜ËÚÂ Ì‡ ÙËÌ‡ÌÒÓ‚ËÚÂ ÒËÒÚÂÏË ‰‡ Ò‡ ÒıÓ‰ÌË Á‡ ‚ÒË˜ÍËÍ‡ÔËÚ‡ÎËÒÚË˜ÂÒÍË ÒÚ‡ÌË, ÚÂıÌËÚÂ ÒÚÛÍÚÛË ÒÂ ÓÚÎË˜‡‚‡Ú Ò˙Ò ÁÌ‡˜Ë-ÚÂÎÌÓ ‡ÁÌÓÓ·‡ÁËÂ. “‡Í‡ Ì‡ÔËÏÂ „ÂÏ‡ÌÒÍËÚÂ Ë ˇÔÓÌÒÍËÚÂ ·‡ÌÍËÒ‡ ÏÌÓ„Ó ÔÓ-ÚˇÒÌÓ Ó·‚˙Á‡ÌË Ò Â‡ÎÌËˇ ÒÂÍÚÓ, ÓÚÍÓÎÍÓÚÓ ‡ÏÂËÍ‡Ì-ÒÍËÚÂ. “Ó‚‡ ÒÂ ‰˙ÎÊË Í‡ÍÚÓ Ì‡ ÍÛÎÚÛÌË, Ú‡Í‡ Ë Ì‡ ËÒÚÓË˜ÂÒÍË ‡Á-ÎË˜Ëˇ. Õ‡ ÚÓÁË ÂÚ‡Ô ¡˙Î„‡Ëˇ ‡ÁÔÓÎ‡„‡ Ò˙Ò ÁÌ‡˜ËÚÂÎÂÌ ÔÓÒÚÓ ÔËÓ˜ÂÚ‡‚‡ÌÂ ÒÚÛÍÚÛ‡Ú‡ Ì‡ ÙËÌ‡ÌÒÓ‚ËÚÂ ÒË ËÌÒÚËÚÛˆËË, ÌÓ ≠ Í‡ÍÚÓÌÂ‚Â‰Ì˙Ê ÒÂ Â ÔÓÎÛ˜‡‚‡ÎÓ ≠ ËÒÚÓË˜ÂÒÍÓÚÓ ‡Á‚ËÚËÂ ÓÍ‡Á‚‡ Ò‚ÓÂÚÓ‚ÎËˇÌËÂ. ¬˙ÁÏÓÊÌËÚÂ ‡ÎÚÂÌ‡ÚË‚Ë ‰ÌÂÒ Ò‡ Ó„‡ÌË˜ÂÌË ÓÚ Â‰Ëˆ‡ ÒÂ-ËÓÁÌË ÔÓ·ÎÂÏË, ÍÓËÚÓ Úˇ·‚‡ ‰‡ ÒÂ ÔÂÓ‰ÓÎÂˇÚ ÔË ÔÂıÓ‰‡. »Á-

11

·Ó˙Ú ˘Â ÔÓ‚ÎËˇÂ Ì‡ Ô˙‚ÓÌ‡˜‡ÎÌËˇ ‚Ë‰ Ì‡ ÚÂÁË ËÌÒÚËÚÛˆËË, ‡ ÒÎÂ‰Í‡ÚÓ ‚Â‰Ì˙Ê ·˙‰‡Ú ËÁ„‡‰ÂÌË, ÚˇıÌ‡Ú‡ ÒÚÛÍÚÛ‡ Ì‡ Ò‚ÓÈ Â‰ ˘ÂÓÍ‡Á‚‡ ‚ÎËˇÌËÂ ‚˙ıÛ ‚ÁÂÏ‡ÌËÚÂ ‚ ·˙‰Â˘Â Â¯ÂÌËˇ.

–‡Á‚ËÚËÂÚÓ Ì‡ ÙËÌ‡ÌÒÓ‚Ëˇ ÒÂÍÚÓ ‚ ¡˙Î„‡Ëˇ Á‡ÔÓ˜Ì‡ Ò ÂÙÓÏ‡-Ú‡ Ì‡ ‚Â˜Â Ò˙˘ÂÒÚ‚Û‚‡˘‡Ú‡ ·‡ÌÍÓ‚‡ ÒËÒÚÂÏ‡. œ˙‚ÓÌ‡˜‡ÎÌÓ ÏÓÌÓ-ÎËÚÌ‡Ú‡ ·‡ÌÍÓ‚‡ ÒËÒÚÂÏ‡ ·Â ‡Á‰ÂÎÂÌ‡ Ì‡ ‰‚Â ≠ ˆÂÌÚ‡ÎÌ‡ ·‡ÌÍ‡ ËÚ˙„Ó‚ÒÍË ·‡ÌÍË. Â‰ËÚËÚÂ Ë ÒÏÂÚÍËÚÂ Ì‡ ‰˙Ê‡‚ÌËÚÂ ÔÂ‰ÔËˇÚËˇ·ˇı‡ ‡ÁÔÂ‰ÂÎÂÌË ÏÂÊ‰Û ÌÓ‚ÓÓ·‡ÁÛ‚‡ÌËÚÂ Ú˙„Ó‚ÒÍË ·‡ÌÍË. œËˆÂÌÚ‡ÎÌÓÚÓ ÔÎ‡ÌË‡ÌÂ ‚ÒË˜ÍË ÒÔÂÒÚÓ‚ÌË ‚ÎÓ„Ó‚Â Ì‡ „‡Ê‰‡ÌË ·ˇı‡Ò˙ÒÂ‰ÓÚÓ˜ÂÌË ‚ ƒ˙Ê‡‚Ì‡ ÒÔÂÒÚÓ‚Ì‡ Í‡Ò‡. “Ó‚‡ ÔÓÎÓÊÂÌËÂ ÒÂ ÔÓ-ÏÂÌË Ë Ú˙„Ó‚ÒÍËÚÂ ·‡ÌÍË ÔÓÎÛ˜Ëı‡ Ô‡‚ÓÚÓ Ò˙˘Ó ‰‡ ÔËÂÏ‡Ú ‰ÂÔÓ-ÁËÚË. ¬˙ÔÂÍË ˜Â Ú‡ÁË ÒÚ˙ÔÍ‡ Ò˙Á‰‡‰Â ÒÚÛÍÚÛ‡, ‚˙Ì¯ÌÓ Ì‡ÔÓ‰Ó·ˇ-‚‡˘‡ ·‡ÌÍÓ‚‡Ú‡ ÒËÒÚÂÏ‡ Ì‡ Í‡ÔËÚ‡ÎËÒÚË˜ÂÒÍËÚÂ ËÍÓÌÓÏËÍË, ‚ÒÂ Ó˘ÂÒ‡ ÌÂÓ·ıÓ‰ËÏË ÙÛÌ‰‡ÏÂÌÚ‡ÎÌË ÔÓÏÂÌË, Á‡ ‰‡ ÏÓÊÂ Úˇ ÛÒÔÂ¯ÌÓ ‰‡ËÁÔ˙ÎÌˇ‚‡ ÓÒÌÓ‚ÌËÚÂ ÙÛÌÍˆËË Ì‡ Í‡ÔËÚ‡ÎÓ‚Ëˇ Ô‡Á‡.

“ÛÍ Â ÏˇÒÚÓÚÓ ‰‡ Ì‡Ô‡‚ËÏ Í‡Ú˙Í ÔÂ„ÎÂ‰ Ì‡ ÓÒÌÓ‚ÌËÚÂ ÏÓÏÂÌÚË‚ Ì‡¯ÂÚÓ ËÁÎÓÊÂÌËÂ. œ˙‚Ó, ˘Â ‡Á„ÎÂ‰‡ÏÂ ÔÓ-ÔÓ‰Ó·ÌÓ ÒÚÛÍÚÛ‡Ú‡Ì‡ ÙËÌ‡ÌÒÓ‚ËÚÂ ËÌÒÚËÚÛˆËË ‚ ÍÓÌÚÂÍÒÚ‡ Ì‡ ‰‚ÂÚÂ ÒÚÂÔÂÌË, Á‡ÎÓÊÂÌËÔÓÌ‡ÒÚÓˇ˘ÂÏ ‚ ·˙Î„‡ÒÍ‡Ú‡ ·‡ÌÍÓ‚‡ ÒËÒÚÂÏ‡. “Ó‚‡ Â Ì‡Ô‡‚ÂÌÓ ‚„Î‡‚Ë ‚ÚÓ‡ Ë ÚÂÚ‡. ¬ „Î‡‚‡ ˜ÂÚ‚˙Ú‡ ÒÂ ‡Á„ÎÂÊ‰‡Ú ÙÓÏ‡ÎÌËÚÂ ‰Â-ÙËÌËˆËË Á‡ Ô‡ËÚÂ ˜ÂÁ ÓÙËˆË‡ÎÌÓ ÔËÂÚËÚÂ ‚ ¡˙Î„‡Ëˇ Ô‡Ë˜ÌË‡„Â„‡ÚË, ‡ ‚ „Î‡‚‡ ÔÂÚ‡ ÒÂ ‡Á„ÎÂÊ‰‡ ‰ÂÈÌÓÒÚÚ‡ Ì‡ Ú˙„Ó‚ÒÍËÚÂ ·‡Ì-ÍË, ‚Ë‰ˇÌ‡ ÔÂÁ ÔËÁÏ‡Ú‡ Ì‡ ÍÓÌÒÓÎË‰Ë‡ÌËÚÂ ·‡Î‡ÌÒË Ì‡ ÚÂıÌËÚÂ ‡Í-ÚË‚Ë Ë Ô‡ÒË‚Ë. —ÎÂ‰ ÚÓ‚‡ ˘Â ÒÂ ÒÔÂÏ Ì‡ ÚÓ‚‡, Í‡Í ·˙Î„‡ÒÍËÚÂ ÙË-Ì‡ÌÒÓ‚Ë ËÌÒÚËÚÛˆËË ËÁÔ˙ÎÌˇ‚‡Ú ÙÛÌÍˆËËÚÂ, ÌÂÓ·ıÓ‰ËÏË Á‡ Â‰Ì‡ Ô‡-Á‡Ì‡ ËÍÓÌÓÏËÍ‡. ¬ „Î‡‚‡ ¯ÂÒÚ‡ Â ËÁ‚Â‰ÂÌ‡ ÙÓÏÛÎ‡ Á‡ ÓÔÂ‰ÂÎˇÌÂ‡ÁÏÂ‡ Ì‡ Ô‡Ë˜ÌÓÚÓ ÔÂ‰Î‡„‡ÌÂ, ‡ „Î‡‚‡ ÒÂ‰Ï‡ Ó·Ò˙Ê‰‡ ËÌÒÚÛÏÂÌ-Ú‡ËÛÏ‡, Ò ÍÓÈÚÓ ¡Õ¡ ‡ÁÔÓÎ‡„‡ Á‡ ÍÓÌÚÓÎË‡ÌÂ Ì‡ Ô‡Ë˜ÌÓÚÓÔÂ‰Î‡„‡ÌÂ Ë Ì‡ ‚˙ÁÏÓÊÌÓÒÚËÚÂ Á‡ ÍÂ‰ËÚË‡ÌÂ ‚ ËÍÓÌÓÏËÍ‡Ú‡. √Î‡-‚‡ ÓÒÏ‡ ÓÔËÒ‚‡ ÔÓ·ÎÂÏ‡ Ò ÎÓ¯ËÚÂ ‰˙Î„Ó‚Â ÔË ÔÂıÓ‰‡ ÓÚ ÒËÒÚÂÏ‡Ú‡Ì‡ ˆÂÌÚ‡ÎÌÓ ÔÎ‡ÌË‡ÌÂ Í˙Ï Ô‡Á‡ÌÓ ÒÚÓÔ‡ÌÒÚ‚Ó Ë Í‡Í «”Õ ·Â¯Â‡Á‡·ÓÚÂÌ Á‡ Â¯‡‚‡ÌÂ Ì‡ ÚÓÁË ÔÓ·ÎÂÏ. ¬ Á‡ÍÎ˛˜ÂÌËÂ ˘Â ÒÂ ‚˙-ÌÂÏ Ì‡Í‡ÚÍÓ Í˙Ï ÙÛÌÍˆËËÚÂ Ì‡ ÙËÌ‡ÌÒÓ‚ËÚÂ ÒËÒÚÂÏË ÒÔÓÂ‰ —ÚË„-ÎËˆ, Á‡ ‰‡ ÓˆÂÌËÏ Ì‡ÔÂ‰˙Í‡ Ì‡ ·˙Î„‡ÒÍËÚÂ ÙËÌ‡ÌÒÓ‚Ë ËÌÒÚËÚÛˆËË ‚ËÁÔ˙ÎÌÂÌËÂÚÓ Ì‡ ÌÓ‚‡Ú‡ ËÏ ÓÎˇ ÔË Ô‡Á‡ÌÓÚÓ ÒÚÓÔ‡ÌÒÚ‚Ó.

12

—ÚÛÍÚÛ‡ Ì‡ ·‡ÌÍÓ‚‡Ú‡ÒËÒÚÂÏ‡

“Ó‚‡ ËÁÒÎÂ‰‚‡ÌÂ Á‡ÔÓ˜Ì‡ Ò ËÁ‚Ó‰‡ Ì‡ —ÚË„ÎËˆ, ˜Â ì‡ÍÓ Ò˙ˆÂ‚ËÌ‡-Ú‡ Ì‡ Í‡ÔËÚ‡ÎËÁÏ‡ Â Í‡ÔËÚ‡Î˙Ú, ÚÓ Ò˙ˆÂ‚ËÌ‡Ú‡ Ì‡ ‰Ó·Â ÙÛÌÍˆËÓÌË-‡˘‡Ú‡ Í‡ÔËÚ‡ÎËÒÚË˜ÂÒÍ‡ ËÍÓÌÓÏËÍ‡ Ò‡ ‰Ó·Â ‡·ÓÚÂ˘ËÚÂ Í‡ÔËÚ‡-ÎÓ‚Ë Ô‡Á‡Ëî. ¬ Ì‡ÒÚÓˇ˘‡Ú‡ „Î‡‚‡ ÒÂ Ô‡‚Ë ÔÂ„ÎÂ‰ Ì‡ Ì‡È-‚‡ÊÌËÚÂı‡‡ÍÚÂËÒÚËÍË Ì‡ ·‡ÌÍÓ‚Ëˇ ÒÂÍÚÓ ‚ ·˙Î„‡ÒÍ‡Ú‡ ËÍÓÌÓÏËÍ‡. –Â-ÙÓÏ‡Ú‡ ‚˙‚ ÙËÌ‡ÌÒÓ‚Ëˇ ÒÂÍÚÓ Á‡ÔÓ˜Ì‡ Ò ‚˙ÁÒÚ‡ÌÓ‚ˇ‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ ÒËÒ-ÚÂÏ‡Ú‡ Ì‡ Ú˙„Ó‚ÒÍËÚÂ ·‡ÌÍË Ë ‰Ó ÚÓÁË ÏÓÏÂÌÚ ÚÂ ÔÓ‰˙ÎÊ‡‚‡Ú ‰‡·˙‰‡Ú Ì‡È-‚‡ÊÌËÚÂ ÙËÌ‡ÌÒÓ‚Ë ËÌÒÚËÚÛˆËË.

¬˙ÔÂÍË ˜Â ÚÛÍ ˘Â Ó·˙ÌÂÏ ‚ÌËÏ‡ÌËÂ „Î‡‚ÌÓ Ì‡ ·‡ÌÍÓ‚Ëˇ ÒÂÍÚÓ,ÒÎÂ‰‚‡ ‰‡ ÒÂ ÓÚ·ÂÎÂÊË, ˜Â Ò˙˘ÂÒÚ‚Û‚‡Ú Ë ‰Û„Ë ÙËÌ‡ÌÒÓ‚Ë ËÌÒÚËÚÛˆËË,ÍÓËÚÓ Ë„‡ˇÚ ‚ÒÂ ÔÓ-ÁÌ‡˜ËÚÂÎÌ‡ ÓÎˇ ‚ ·˙Î„‡ÒÍ‡Ú‡ ËÍÓÌÓÏËÍ‡. Œ·ËÍ-ÌÓ‚ÂÌÓ ÙËÌ‡ÌÒÓ‚ËÚÂ ËÌÒÚËÚÛˆËË ÒÂ ‰ÂÎˇÚ Ì‡ ‰‚Â „ÛÔË: ÙËÌ‡ÌÒÓ‚Ë ÔÓÒ-Â‰ÌËˆË Ë ‰Û„Ë ÙËÌ‡ÌÒÓ‚Ë ËÌÒÚËÚÛˆËË. ‘ËÌ‡ÌÒÓ‚ËÚÂ ÔÓÒÂ‰ÌËˆË Ò‡ËÌÒÚËÚÛˆËË, ÍÓËÚÓ ÔË‚ÎË˜‡Ú ÒÂ‰ÒÚ‚‡ ÓÚ ÒÔÂÒÚËÚÂÎË Ë ËÁ‚˙¯‚‡ÚÍÂ‰ËÚË‡ÌÂ. ¬ ¡˙Î„‡Ëˇ ÙËÌ‡ÌÒÓ‚ËÚÂ ÔÓÒÂ‰ÌËˆË ‚ÍÎ˛˜‚‡Ú Ú˙„Ó‚Ò-ÍËÚÂ ·‡ÌÍË, ƒ˙Ê‡‚Ì‡ ÒÔÂÒÚÓ‚Ì‡ Í‡Ò‡ (ÍÓˇÚÓ Ë„‡Â ÔÓ-ÒÔÂˆË‡ÎËÁË‡Ì‡ÓÎˇ ‚ Ò‡‚ÌÂÌËÂ Ò Ú˙„Ó‚ÒÍËÚÂ ·‡ÌÍË), ƒ˙Ê‡‚ÌËˇ Á‡ÒÚ‡ıÓ‚‡ÚÂÎÂÌËÌÒÚËÚÛÚ Ë ˜‡ÒÚÌËÚÂ Á‡ÒÚ‡ıÓ‚‡ÚÂÎÌË ÍÓÏÔ‡ÌËË.3 œÓ Á‡ÍÓÌ Ú˙„Ó‚ÒÍË-ÚÂ ·‡ÌÍË ÏÓ„‡Ú ‰‡ ËÏ‡Ú Ô˙ÎÂÌ ËÎË Ó„‡ÌË˜ÂÌ ÎËˆÂÌÁ, ÍÓÈÚÓ ËÏ ‰‡‚‡‚˙ÁÏÓÊÌÓÒÚ ‰‡ ‡·ÓÚˇÚ Ò˙ÓÚ‚ÂÚÌÓ ‚ ˜ÛÊ·ËÌ‡ ËÎË Ò‡ÏÓ Ì‡ ÚÂËÚÓËˇÚ‡Ì‡ ÒÚ‡Ì‡Ú‡. ƒÛ„ËÚÂ ÙËÌ‡ÌÒÓ‚Ë ËÌÒÚËÚÛˆËË ‚ÍÎ˛˜‚‡Ú ÙËÌ‡ÌÒÓ‚Ó-·Ó-ÍÂÒÍËÚÂ Í˙˘Ë Ë Ó·ÏÂÌÌËÚÂ ·˛‡. ‘ËÌ‡ÌÒÓ‚ËÚÂ Í˙˘Ë ÔÓ‰ÔÓÏ‡„‡Ú·ÓÍÂÒÍ‡Ú‡ Ú˙„Ó‚Ëˇ, ÌÓ ÓÙËˆË‡ÎÌÓ ÌˇÏ‡Ú Ô‡‚Ó ‰‡ ÒÂ Á‡ÌËÏ‡‚‡Ú Ò‚ÎÓ„ÓÌ‡·Ë‡ÌÂ ËÎË ÍÂ‰ËÚË‡ÌÂ. Õ‡ Ó·ÏÂÌÌËÚÂ ·˛‡ ÒÂ ‡ÁÂ¯‡‚‡Â‰ËÌÒÚ‚ÂÌÓ ‰‡ ÒÂ Á‡ÌËÏ‡‚‡Ú Ò Ú˙„Ó‚Ëˇ Ì‡ ‚‡ÎÛÚ‡.

‘ËÌ‡ÌÒÓ‚ËÚÂ Ô‡Á‡Ë Ò˙˘Ó ‚˙ÁÌËÍ‚‡Ú Í‡ÚÓ ˜‡ÒÚ ÓÚ ÙËÌ‡ÌÒÓ‚‡Ú‡ÒËÒÚÂÏ‡. “ÛÍ ÒÂ ‚ÍÎ˛˜‚‡Ú Ô‡Á‡˙Ú Ì‡ ‚‡ÎÛÚ‡ (‚ ÏÓÏÂÌÚ‡ Ì‡‰ 500 ÙË-ÏË ËÏ‡Ú ÎËˆÂÌÁ ‰‡ ‡·ÓÚˇÚ Í‡ÚÓ Ó·ÏÂÌÌË ·˛‡), Ô‡Á‡˙Ú Ì‡ ‰˙Ê‡‚-ÌË ˆÂÌÌË ÍÌËÊ‡, ÏÂÊ‰Û·‡ÌÍÓ‚ËˇÚ Ô‡Á‡ (ÍÓÈÚÓ ÛÎÂÒÌˇ‚‡ ÏÂÊ‰Û·‡Ì-ÍÓ‚ÓÚÓ ÍÂ‰ËÚË‡ÌÂ) Ë ÙÓÌ‰Ó‚ËÚÂ ·ÓÒË, Í˙‰ÂÚÓ ÒÂ Ú˙„Û‚‡Ú ‡ÍˆËËÌ‡ ˜‡ÒÚÌË Ë ‰˙Ê‡‚ÌË ÙËÏË. œ‡Á‡˙Ú Ì‡ ‰˙Ê‡‚ÌË ˆÂÌÌË ÍÌËÊ‡ ËÏÂÊ‰Û·‡ÌÍÓ‚ËˇÚ Ô‡Á‡ ÒÂ ÌÛÊ‰‡ˇÚ ÓÚ ÔÓ-ÔÓ‰Ó·ÌÓ ÓÔËÒ‡ÌËÂ Ë Á‡ÚÓ‚‡

3 »Á‚˙Ì ÒËÒÚÂÏ‡Ú‡ Ì‡ ÓÙËˆË‡ÎÌÓ ÎËˆÂÌÁË‡ÌËÚÂ ÙËÌ‡ÌÒÓ‚Ë ËÌÒÚËÚÛˆËËÒ‡ Ú. Ì‡. ÙËÌ‡ÌÒÓ‚Ë ÔË‡ÏË‰Ë. œÂÁ ÎˇÚÓÚÓ Ì‡ 1995 „. ÌˇÍÓÎÍÓ Ú‡ÍË‚‡ ÙË-Ì‡ÌÒÓ‚Ë ËÌÒÚËÚÛˆËË ÛıÌ‡ı‡ Ë ‰Ó‚Â‰Óı‡ ‰Ó Á‡„Û·‡ Ì‡ ÒÔÂÒÚˇ‚‡ÌËˇÚ‡ Ì‡ „Ó-ÎˇÏ ·ÓÈ ıÓ‡ Ë Ó„‡ÌËÁ‡ˆËË. “ÂÁË Ò˙·ËÚËˇ Á‡ÒËÎËı‡ Ì‡ÚËÒÍ‡ ‚˙ıÛ ‰˙Ê‡‚-ÌËÚÂ Ó„‡ÌË Á‡ ÔÓ-ÒÚÓ„Ó Â„Î‡ÏÂÌÚË‡ÌÂ Ì‡ ÔÓ‰Ó·ÂÌ ‚Ë‰ ÓÔÂ‡ˆËË.

Глава втора

13

Ì‡ Úˇı ˘Â ÒÂ ÒÔÂÏ ÔÓ-Ó·ÒÚÓÈÌÓ ‚ ÒÎÂ‰‚‡˘ËÚÂ „Î‡‚Ë. ŒÚ Ò‚Óˇ ÒÚ‡Ì‡ÙÓÌ‰Ó‚ËÚÂ ·ÓÒË Ò‡ ‚ÒÂ Ó˘Â Ú‚˙‰Â Ï‡ÎÍË Ë ÓÎˇÚ‡ ËÏ ‚ ËÍÓÌÓÏËÍ‡-Ú‡ Á‡ÒÂ„‡ Â ÌÂÁÌ‡˜ËÚÂÎÌ‡, Ï‡Í‡ ‚ ÒÚ‡Ì‡Ú‡ ‰‡ Ò‡ Â„ËÒÚË‡ÌË 12ÙÓÌ‰Ó‚Ë ·ÓÒË4 , ‚ÒˇÍ‡ ÓÚ ÍÓËÚÓ Ò˙Ò ÒÓ·ÒÚ‚ÂÌË Ô‡‚ËÎ‡. “˙„Û‚‡ÌËÚÂÓ·ÂÏË Ò‡ ÏÌÓ„Ó Ï‡ÎÍË, Ò˙˘Ó Í‡ÍÚÓ Ë ·ÓˇÚ Ì‡ Ú˙„Û‚‡ÌËÚÂ ÙËÏË.5

¬ ÂÁÛÎÚ‡Ú Ì‡ ÒÎ‡·‡Ú‡ Ú˙„Ó‚Ëˇ ÚË ÓÚ ËÁ·ÓÂÌËÚÂ ÙÓÌ‰Ó‚Ë ·ÓÒË6

‚Â˜Â ÔÂÍ‡ÚËı‡ ‰ÂÈÌÓÒÚÚ‡ ÒË. Õ‡ Ô‡ÍÚËÍ‡ ‰ÂÈÌÓÒÚ ËÏ‡Ú ‰‚Â ·ÓÒË:œ˙‚‡ ·˙Î„‡ÒÍ‡ ÙÓÌ‰Ó‚‡ ·ÓÒ‡ (75% ÓÚ Ó·˘Ëˇ Ó·ÂÏ Ì‡ Ú˙„Ó‚ËˇÚ‡)Ë —ÓÙËÈÒÍ‡ ÙÓÌ‰Ó‚‡ ·ÓÒ‡ (10% ÓÚ Ó·ÂÏ‡).

Õ‡ 29 ˛ÌË 1995 „. Õ‡Ó‰ÌÓÚÓ Ò˙·‡ÌËÂ ÔËÂ «‡ÍÓÌ‡ Á‡ ˆÂÌÌËÚÂÍÌËÊ‡, ÙÓÌ‰Ó‚ËÚÂ ·ÓÒË Ë ËÌ‚ÂÒÚËˆËÓÌÌËÚÂ ‰ÛÊÂÒÚ‚‡. «‡ÍÓÌ˙Ú Â„-Î‡ÏÂÌÚË‡ Ò˙Á‰‡‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ ÙÓÌ‰Ó‚Ë ·ÓÒË Ë Ú˙„Ó‚ËˇÚ‡ Ò ˆÂÌÌË ÍÌË-Ê‡. —˙„Î‡ÒÌÓ ÌÂ„Ó‚ËÚÂ ‡ÁÔÓÂ‰·Ë ÚÂ ÒÂ Â„ÛÎË‡Ú Ë ÍÓÌÚÓÎË‡Ú ÓÚÓ‚Î‡ÒÚÂÌËˇ Á‡ ˆÂÎÚ‡ ‰˙Ê‡‚ÂÌ Ó„‡Ì ≠ ÓÏËÒËˇÚ‡ ÔÓ ˆÂÌÌËÚÂ ÍÌËÊ‡Ë ÙÓÌ‰Ó‚ËÚÂ ·ÓÒË. œÓ‡‰Ë ÚÂıÌË˜ÂÒÍË Ë ‡‰ÏËÌËÒÚ‡ÚË‚ÌË Á‡ÚÛ‰ÌÂ-ÌËˇ Ò˙Á‰‡‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ ÍÓÏËÒËˇÚ‡ ·Â Á‡·‡‚ÂÌÓ, ÍÓÂÚÓ Ì‡ Ò‚ÓÈ Â‰ Á‡·‡‚ˇÔËÎ‡„‡ÌÂÚÓ Ì‡ Á‡ÍÓÌ‡. ¬ ÂÁÛÎÚ‡Ú Ì‡ ÚÓ‚‡ ‚ Í‡ˇ Ì‡ 1995 „. ÒÂ Ì‡·Î˛-‰‡‚‡ ÁÌ‡˜ËÚÂÎÂÌ ÒÔ‡‰ ‚ Ú˙„Û‚‡ÌËÚÂ Ó·ÂÏË.

Възстановяване на системата на търговските банкиœÂÁ ÔÓ-„ÓÎˇÏ‡Ú‡ ˜‡ÒÚ ÓÚ ÍÓÏÛÌËÒÚË˜ÂÒÍ‡Ú‡ ÂÔÓı‡ ‚ÒË˜ÍË ·‡ÌÍÓ-

‚Ë ÙÛÌÍˆËË ÒÂ ÔÓÂÏ‡ı‡ ÓÚ ¡Õ¡, ÍÓˇÚÓ ˜ÂÁ Ì‡ˆËÓÌ‡ÎËÁ‡ˆËˇ ·Â ÔÓ„˙Î-Ì‡Î‡ Ò˙˘ÂÒÚ‚Û‚‡˘ËÚÂ Â‰ÌÓ ‚ÂÏÂ Ú˙„Ó‚ÒÍË ·‡ÌÍË. ¡Õ¡ ÒÂ Ì‡ÏË-‡¯Â ÔÓ‰ ÔÂÍËˇ ÍÓÌÚÓÎ Ì‡ ÃËÌËÒÚÂÒÍËˇ Ò˙‚ÂÚ. ŒÒ‚ÂÌ ¡Õ¡ Ò˙-˘ÂÒÚ‚Û‚‡ı‡ Ò‡ÏÓ ‰‚Â ‰Û„Ë ·‡ÌÍË: ƒ— ≠ Â‰ËÌÒÚ‚ÂÌ‡Ú‡ ·‡ÌÍ‡, Ì‡ ÍÓ-ˇÚÓ ·Â ‡ÁÂ¯ÂÌÓ ‰‡ ‰˙ÊË ÒÏÂÚÍË Ì‡ „‡Ê‰‡ÌË, Ë ¡˙Î„‡ÒÍ‡ ‚˙Ì¯-ÌÓÚ˙„Ó‚ÒÍ‡ ·‡ÌÍ‡, ËÁ‚˙¯‚‡˘‡ ‚ÒË˜ÍË ‚‡ÎÛÚÌË ÓÔÂ‡ˆËË Ì‡ ÒÚ‡-Ì‡Ú‡. œÂÁ 1987 „. ·ˇı‡ Ò˙Á‰‡‰ÂÌË ÒÔÂˆË‡ÎËÁË‡ÌË, ÓÚ‡ÒÎÓ‚Ë Ú˙„Ó‚-ÒÍË ·‡ÌÍË, ‚ÒˇÍ‡ ÓÚ ÍÓËÚÓ ÍÂ‰ËÚË‡¯Â Ò‡ÏÓ ÓÔÂ‰ÂÎÂÌ ÓÚ‡Ò˙Î ≠Ì‡ÔËÏÂ ıËÏË˜ÂÒÍ‡Ú‡ ÔÓÏË¯ÎÂÌÓÒÚ ËÎË Ú‡ÌÒÔÓÚ‡. ¬ Í‡ˇ Ì‡1989 „. ·Â ÔÓ‚Â‰ÂÌ‡ „ÓÎˇÏ‡ ËÌÒÚËÚÛˆËÓÌ‡ÎÌ‡ ÂÙÓÏ‡ ‚ ·‡ÌÍÓ‚‡Ú‡

4 œ˙‚‡ ·˙Î„‡ÒÍ‡ ÙÓÌ‰Ó‚‡ ·ÓÒ‡, —ÓÙËÈÒÍ‡ ÙÓÌ‰Ó‚‡ ·ÓÒ‡, œÎÓ‚‰Ë‚ÒÍ‡ÙÓÌ‰Ó‚‡ ·ÓÒ‡, ◊ÂÌÓÏÓÒÍ‡ ÙÓÌ‰Ó‚‡ ·ÓÒ‡, —‚Ó·Ó‰Ì‡ ÙÓÌ‰Ó‚‡ ·ÓÒ‡ ìƒÛ-Ì‡‚î ≠ –ÛÒÂ, ¬ÂÎËÍÓÚ˙ÌÓ‚ÒÍ‡ ÙÓÌ‰Ó‚‡ ·ÓÒ‡ ì—Â‚Âî, ¬‡ÌÂÌÒÍ‡ ÙÓÌ‰Ó‚‡ ·Ó-Ò‡, ‘ÓÌ‰Ó‚‡ ·ÓÒ‡ ì¡‡ÎÍ‡Ìî, —Ú‡ÓÁ‡„ÓÒÍ‡ ÙÓÌ‰Ó‚‡ ·ÓÒ‡, œÎÂ‚ÂÌÒÍ‡ ÙÓÌ-‰Ó‚‡ ·ÓÒ‡, ¡Û„‡ÒÍ‡ ÙÓÌ‰Ó‚‡ ·ÓÒ‡, —ÎË‚ÂÌÒÍ‡ ÙÓÌ‰Ó‚‡ ·ÓÒ‡, œÂÌË¯Í‡ ÙÓÌ-‰Ó‚‡ ·ÓÒ‡.

5 Õ‡ ÙÓÌ‰Ó‚ËÚÂ ·ÓÒË Ò‡ Â„ËÒÚË‡ÌË ˆÂÌÌËÚÂ ÍÌËÊ‡ Ì‡ ÓÍÓÎÓ 15 ≠ 20 ÙË-ÏË, „Î‡‚ÌÓ ÙËÌ‡ÌÒÓ‚Ë ËÌÒÚËÚÛˆËË. œÂÁ 1995 „. ÒÚÛÍÚÛ‡Ú‡ Ì‡ Ú˙„Û‚‡ÌËÚÂÓ·ÂÏË Á‡ Â„ËÒÚË‡ÌËÚÂ ÙËÏË ·Â, Í‡ÍÚÓ ÒÎÂ‰‚‡: ÓÍÓÎÓ 80% ‡ÍˆËË Ì‡ ·‡ÌÍË,10% ‡ÍˆËË Ì‡ ÌÂ·‡ÌÍÓ‚Ë ÙËÌ‡ÌÒÓ‚Ë ËÌÒÚËÚÛˆËË Ë 10% Ì‡ ‰Û„Ë ÙËÏË.

6 “ÂÁË ÓÚ œÎÂ‚ÂÌ, ¡Û„‡Ò Ë —ÎË‚ÂÌ.

14

ÒËÒÚÂÏ‡, ÍÓˇÚÓ ÔÂÏËÌ‡ Í˙Ï ‰‚ÛÒÚÂÔÂÌÌ‡ Ó„‡ÌËÁ‡ˆËˇ Ò ˆÂÌÚ‡ÎÌ‡·‡ÌÍ‡ Ë Ú˙„Ó‚ÒÍË ·‡ÌÍË. —ÔÂˆË‡ÎËÁË‡ÌËÚÂ ·‡ÌÍË ·ˇı‡ ÔÂÓ·‡ÁÛ‚‡-ÌË ‚ ÛÌË‚ÂÒ‡ÎÌË ·‡ÌÍË Ò Ô‡‚Ó ‰‡ ÍÂ‰ËÚË‡Ú ‚ÒË˜ÍË ÒÂÍÚÓË Ì‡ËÍÓÌÓÏËÍ‡Ú‡. œÓ Ò˙˘ÓÚÓ ‚ÂÏÂ ÓÚ 59-ÚÂ ÍÎÓÌ‡ Ì‡ ¡Õ¡ ·ˇı‡ Ò˙Á‰‡‰Â-ÌË Ó·ËÍÌÓ‚ÂÌË Ú˙„Ó‚ÒÍË ·‡ÌÍË.

–Â‰Ëˆ‡ ÓÚ ÌÓ‚ÓÒ˙Á‰‡‰ÂÌËÚÂ Ì‡ ·‡Á‡Ú‡ Ì‡ ·Ë‚¯ËÚÂ ÍÎÓÌÓ‚Â Ì‡ ¡Õ¡Ú˙„Ó‚ÒÍË ·‡ÌÍË ÒÂ ÓÍ‡Á‡ı‡ ÌÂÂÙÂÍÚË‚ÌÓ Ï‡ÎÍË. œÓ Ú‡ÁË ÔË˜ËÌ‡ ‚ıÓ‰‡ Ì‡ ÂÙÓÏ‡Ú‡ ·Â Ò˙Á‰‡‰ÂÌ‡ ¡‡ÌÍÓ‚‡Ú‡ ÍÓÌÒÓÎË‰‡ˆËÓÌÌ‡ ÍÓÏ-Ô‡ÌËˇ, Ò ˆÂÎ ‰‡ Ó„‡ÌËÁË‡ ‚˙ÁÌËÍ‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ ÔÓ-„ÓÎÂÏË ·‡ÌÍË ˜ÂÁÒÎË‚‡ÌËˇ. ”ÒÔÓÂ‰ÌÓ Ò ÍÓÌÒÓÎË‰Ë‡ÌÂÚÓ Ì‡ ‰˙Ê‡‚ÌËÚÂ ·‡ÌÍË Á‡ÔÓ˜-Ì‡ Ë ÓÒÌÓ‚‡‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ ÌÓ‚Ë ˜‡ÒÚÌË ·‡ÌÍË. ŒÒ‚ÂÌ ÚÓ‚‡ Ì‡ Ô‡Á‡‡ Ì‡‚ÎË-Á‡Ú Ë ÌÓ‚Ë ˜‡ÒÚÌË ÌÂ·‡ÌÍÓ‚Ë ÙËÌ‡ÌÒÓ‚Ë ËÌÒÚËÚÛˆËË. “Â ÍÓÌÍÛË‡Ú·‡ÌÍËÚÂ ‚ ÔÂ‰Î‡„‡ÌÂÚÓ Ì‡ Â‰Ëˆ‡ ÒÔÂˆË‡ÎËÁË‡ÌË ÛÒÎÛ„Ë. ¬ Ó·Î‡ÒÚ-Ú‡ Ì‡ ÙËÌ‡ÌÒÓ‚ËÚÂ ÛÒÎÛ„Ë ‚ÒÂ Ó˘Â ÔÂÓ·Î‡‰‡‚‡Ú Ú˙„Ó‚ÒÍËÚÂ ·‡ÌÍË,ÌÓ Ò ÚÂ˜ÂÌËÂ Ì‡ ‚ÂÏÂÚÓ ˘Â ‡ÒÚÂ ÁÌ‡˜ÂÌËÂÚÓ Ì‡ ÌÂ·‡ÌÍÓ‚ËÚÂ ÙËÌ‡Ì-ÒÓ‚Ë ËÌÒÚËÚÛˆËË.

œÂÁ ˛ÌË 1991 „. ‚ÎÂÁÂ ‚ ÒËÎ‡ «‡ÍÓÌ˙Ú Á‡ ¡˙Î„‡ÒÍ‡Ú‡ Ì‡Ó‰Ì‡ ·‡Ì-Í‡, ÍÓÈÚÓ ÍÓÂÌÌÓ ÔÓÏÂÌË ÓÎˇÚ‡, ˆÂÎËÚÂ Ë ÙÛÌÍˆËËÚÂ Ì‡ ˆÂÌÚ‡ÎÌ‡-Ú‡ Ë Ì‡ Ú˙„Ó‚ÒÍËÚÂ ·‡ÌÍË ‚ ¡˙Î„‡Ëˇ. «‡ÍÓÌ˙Ú ÔÓ‰„ÓÚ‚Ë ÛÒÎÓ‚ËˇÚ‡ Á‡ÔÂ‡Á„ÎÂÊ‰‡ÌÂ ÓÎËÚÂ Ë ÓÚ„Ó‚ÓÌÓÒÚËÚÂ ‚ ‰ÌÂ¯Ì‡Ú‡ ‰‚ÛÒÚÂÔÂÌÌ‡·‡ÌÍÓ‚‡ ÒËÒÚÂÏ‡. Ã‡ÎÍÓ ÔÓ-Í˙ÒÌÓ, ÔÂÁ Ï‡Ú 1992 „., ·Â ÔËÂÚ ‰Û„ËˇÚÓÒÌÓ‚ÓÔÓÎ‡„‡˘ Á‡ ÙËÌ‡ÌÒÓ‚‡Ú‡ ÒËÒÚÂÏ‡ Á‡ÍÓÌ ≠ «‡ÍÓÌ˙Ú Á‡ ·‡ÌÍËÚÂ ËÍÂ‰ËÚÌÓÚÓ ‰ÂÎÓ. “ÓÈ Ò˙‰˙Ê‡ ÌÓÏ‡ÚË‚Ì‡Ú‡ ÛÂ‰·‡ Á‡ ‰ÂÈÌÓÒÚÚ‡ Ì‡·‡ÌÍÓ‚ËÚÂ ËÌÒÚËÚÛˆËË. —ÎÂ‰ ÔËÂÏ‡ÌÂÚÓ Ì‡ ÚÓÁË Á‡ÍÓÌ ‚ÒË˜ÍË ·‡ÌÍË,‰ÓË Ë ‰˙Ê‡‚ÌËÚÂ, ‡·ÓÚˇÚ ‚ ÁÌ‡˜ËÚÂÎÌ‡ ÒÚÂÔÂÌ Ò‡ÏÓÒÚÓˇÚÂÎÌÓ.

œÂ‰ÒÚ‡‚‡ Á‡ ‡Á‚ËÚËÂÚÓ Ì‡ ·‡ÌÍÓ‚‡Ú‡ ÒËÒÚÂÏ‡ ‰‡‚‡Ú ÒÚ‡ÚËÒÚË-˜ÂÒÍËÚÂ ‰‡ÌÌË. ŒÚ 1991 „. ‰Ó 1994 „. ·‡ÌÍÓ‚ËÚÂ ‡ÍÚË‚Ë Í‡ÚÓ ˆˇÎÓ ÓÚ-ÌÓÒËÚÂÎÌÓ Ì‡Ï‡Îˇ‚‡Ú, ‡ÍÓ ÒÂ Ò˙ËÁÏÂ‚‡Ú Ò ‡ÒÚÂÊ‡ Ì‡ Ô‡Ë˜Ì‡Ú‡ Ï‡-Ò‡ Ë Ì‡ ÌÓÏËÌ‡ÎÌËˇ ¡¬œ. ‡ÍÚÓ ÔÓÍ‡Á‚‡ Ú‡·ÎËˆ‡ 2. 1., ·‡ÌÍÓ‚ËÚÂ ‡Í-ÚË‚Ë (Ì‡ Ú˙„Ó‚ÒÍËÚÂ ·‡ÌÍË Ë Ì‡ ƒ— ) ÒÂ Û‚ÂÎË˜‡‚‡Ú Ò‡ÏÓ Ò˙Ò131.5%, ‰ÓÍ‡ÚÓ Ô‡Ë˜Ì‡Ú‡ Ï‡Ò‡ (ËÁÏÂÂÌ‡ Ò Ã2) Ì‡‡ÒÚ‚‡ Ò 277.4%, ‡ÌÓÏËÌ‡ÎÌËˇÚ ¡¬œ ≠ Ò 300.4%.

“‡·ÎËˆ‡ 2.1. ¡‡ÌÍÓ‚Ë ‡ÍÚË‚Ë, Ô‡Ë˜Ì‡ Ï‡Ò‡ Ë ÌÓÏËÌ‡ÎÂÌ ¡¬œ(ÏÎ‰. Î‚.)

XII.1991 XII.1992 XII.1993 XII.1994

¡‡ÌÍÓ‚Ë ‡ÍÚË‚Ë 462.8 582.3 809.5 1071.7 “ÂÏÔÓ‚Â Ì‡ ‡ÒÚÂÊ, % 25.8 39.9 32.4œ‡Ë˜Ì‡ Ï‡Ò‡, Ã2 108.4 164.7 229.9 409.1 “ÂÏÔÓ‚Â Ì‡ ‡ÒÚÂÊ, % 51.9 39.6 77.9ÕÓÏËÌ‡ÎÂÌ ¡¬œ 135.7 200.8 298.9 543.4 “ÂÏÔÓ‚Â Ì‡ ‡ÒÚÂÊ, % 47.9 48.8 81.8

»ÁÚÓ˜ÌËÍ: √Ó‰Ë¯ÂÌ ÓÚ˜ÂÚ Ì‡ ¡Õ¡.

15

–‡Á¯Ëˇ‚‡ÌÂÚÓ Ó·ı‚‡Ú‡ Ì‡ ‰ÂÈÌÓÒÚ Ë Ì‡‚ÎËÁ‡ÌÂÚÓ Ì‡ ÌÓ‚Ë ·‡ÌÍË ‚ÒÂÍÚÓ‡ ‚Ó‰Ë ‰Ó Ì‡‡ÒÚ‚‡ÌÂ Ì‡ ÍÓÌÍÛÂÌˆËˇÚ‡. “‡·ÎËˆ‡ 2.2. ÔÓÍ‡Á‚‡‰‡ÌÌËÚÂ Á‡ ·Óˇ Ì‡ Ú˙„Ó‚ÒÍËÚÂ ·‡ÌÍË (Ë ƒ— ) Á‡ ÔÂËÓ‰‡ 1991 „. ≠1994 „., ÍÓÈÚÓ Â ËÌ‰ËÍ‡ÚÓ Á‡ ‰ËÌ‡ÏËÍ‡Ú‡ Ì‡ Ì‡‚ÎËÁ‡ÌÂ Ì‡ Ô‡Á‡ÌË‡„ÂÌÚË ‚˙‚ ÙËÌ‡ÌÒÓ‚Ëˇ ÒÂÍÚÓ.

“‡·ÎËˆ‡ 2.2. ¡ÓÈ Ì‡ Ú˙„Ó‚ÒÍËÚÂ ·‡ÌÍË

1991 1992 1993 1994

√ÓÎÂÏË ·‡ÌÍË 3 4 7 10 ƒ˙Ê‡‚ÌË 3 4 6 9 ◊‡ÒÚÌË 0 0 1 1Ã‡ÎÍË Ë ÒÂ‰ÌË ·‡ÌÍË 75 76 33 28 ƒ˙Ê‡‚ÌË 69 65 18 6 ◊‡ÒÚÌË 6 11 15 22—ÔÂÒÚÓ‚ÌË ·‡ÌÍË 1 1 1 1◊ÛÊ‰ÂÒÚ‡ÌÌË ·‡ÌÍË 0 0 0 0Œ·˘Ó 79 81 41 41

»ÁÚÓ˜ÌËÍ: ¡Õ¡ Ë ¿ÒÓˆË‡ˆËˇ Ì‡ Ú˙„Ó‚ÒÍËÚÂ ·‡ÌÍË.

‡ÍÚÓ ÒÂ ‚ËÊ‰‡ ÓÚ Ú‡·ÎËˆ‡Ú‡, ·ÓˇÚ Ì‡ ·‡ÌÍËÚÂ Ì‡Ï‡Îˇ‚‡, ‰˙ÎÊ‡-˘Ó ÒÂ ËÁˆˇÎÓ Ì‡ ÍÓÌÒÓÎË‰‡ˆËˇÚ‡ Ì‡ ‰˙Ê‡‚ÌËÚÂ ·‡ÌÍË, ‡ ÌÂ Ì‡ Á‡ÍË-‚‡ÌÂ Ì‡ ·‡ÌÍË. ÃÂÊ‰Û‚ÂÏÂÌÌÓ ·ÓˇÚ Ì‡ ÌÓ‚ÓÒ˙Á‰‡‰ÂÌËÚÂ ˜‡ÒÚÌË ·‡Ì-ÍË ÌÂÔÂÍ˙ÒÌ‡ÚÓ Ì‡‡ÒÚ‚‡. ˙Ï Í‡ˇ Ì‡ 1994 „. ‚Â˜Â Ò˙˘ÂÒÚ‚Û‚‡Ú 22˜‡ÒÚÌË ·˙Î„‡ÒÍË ·‡ÌÍË. –‡ÒÚÂ Ò˙˘Ó Ú‡Í‡ ·ÓˇÚ Ì‡ „ÓÎÂÏËÚÂ ·‡ÌÍË.

ŒÚ ‰Û„‡ ÒÚ‡Ì‡, ÔËÒ˙ÒÚ‚ËÂÚÓ Ì‡ ˜ÛÊ‰ÂÒÚ‡ÌÌË ·‡ÌÍË ‚ÒÂ Ó˘Â ÌÂ Â„ÓÎˇÏÓ. ¬ Ò‡ÏÓÚÓ Ì‡˜‡ÎÓ Ì‡ ÂÙÓÏ‡Ú‡ ÚÂ ÌˇÏ‡ı‡ Ô‡‚Ó ‰‡ ÓÚÍË‚‡ÚÍÎÓÌÓ‚Â ‚ ¡˙Î„‡Ëˇ. œÓÒÚÂÔÂÌÌÓ ÂÊËÏ˙Ú ÒÂ ÎË·Â‡ÎËÁË‡ Ë ÔÂÁ1994 „. ‰‚Â ˜ÛÊ‰ÂÒÚ‡ÌÌË ·‡ÌÍË ÓÚÍËı‡ Ò‚ÓË ÍÎÓÌÓ‚Â: „˙ˆÍ‡Ú‡ì’ËÓÒî Ë ıÓÎ‡Ì‰ÒÍ‡Ú‡ ì»Õ√¡¿Õ î. œÂÁ 1995 „. Ó˘Â ‰‚Â ˜ÛÊ‰ÂÒÚ‡Ì-ÌË ·‡ÌÍË ÓÚÍËı‡ Ò‚ÓË ÍÎÓÌÓ‚Â: ¡Õœ ≠ ƒÂÁ‰ÌÂ ≠ ¡˙Î„‡Ëˇ, ¿ƒ, Ë…ÓÌËÈÒÍ‡Ú‡ ·‡ÌÍ‡.7 ¬ ÏÓÏÂÌÚ‡ ˜ÛÊ‰ÂÒÚ‡ÌÌËÚÂ ·‡ÌÍË ËÏ‡Ú ÒÔÂˆË‡-ÎËÁË‡Ì Ë Ú‚˙‰Â Ó„‡ÌË˜ÂÌ ÔÓÙËÎ Ì‡ ‰ÂÈÌÓÒÚ Ë Ò˙ÁÌ‡ÚÂÎÌÓ ÒÂ Ì‡-ÒÓ˜‚‡Ú „Î‡‚ÌÓ Í˙Ï Ó·ÒÎÛÊ‚‡ÌÂ Ì‡ ÏÂÊ‰ÛÌ‡Ó‰ÌËÚÂ ‡ÁÔÎ‡˘‡ÌËˇ, Í‡ÚÓÌËÚÓ Â‰Ì‡ ÓÚ Úˇı ÌÂ ËÁ‚˙¯‚‡ ·‡ÌÍÓ‚‡ ‰ÂÈÌÓÒÚ ‚ Ô˙ÎÂÌ Ó·ÂÏ.8 ‡ÚÓ‚ÁÂÏÂÏ ÔÂ‰‚Ë‰ Ò‡‚ÌËÚÂÎÌËÚÂ ËÏ ÔÂ‰ËÏÒÚ‚‡ ÓÚ „ÎÂ‰Ì‡ ÚÓ˜Í‡ Ì‡ ‡‚-ÚÓËÚÂÚ, ÒË„ÛÌÓÒÚ, ÏÂÊ‰ÛÌ‡Ó‰ÌË ÍÓÌÚ‡ÍÚË Ë ÓÔËÚ, Ó˜Â‚Ë‰ÌÓ ÚÂ Ò‡ ‚Ò˙ÒÚÓˇÌËÂ ‰‡ ÓÍ‡Á‚‡Ú ÁÌ‡˜ËÚÂÎÂÌ ÍÓÌÍÛÂÌÚÂÌ Ì‡ÚËÒÍ ‚˙ıÛ ·˙Î„‡-

7 ¬ ÌˇÍÓË ÓÚ Ú˙„Ó‚ÒÍËÚÂ ·‡ÌÍË ËÏ‡ ˜ÛÊ‰ÂÒÚ‡ÌÌÓ ‰ˇÎÓ‚Ó Û˜‡ÒÚËÂ.8 “ˇ·‚‡ ‰‡ ÒÂ ÓÚ·ÂÎÂÊË, ˜Â ÌˇÏ‡ Á‡ÍÓÌÓ‚Ó Ó„‡ÌË˜ÂÌËÂ, ÍÓÂÚÓ ‰‡ ÌÂ ‰ÓÔÛÒ-

Í‡ ˜ÛÊ‰ÂÒÚ‡ÌÌËÚÂ ·‡ÌÍË ‰Ó ÍÓÌÍÛÂÌˆËˇ Ì‡ ‚˙ÚÂ¯ÌËÚÂ ÙËÌ‡ÌÒÓ‚Ë Ô‡Á‡Ë.◊ÛÊ‰ÂÒÚ‡ÌÌËÚÂ ·‡ÌÍË ÒÂ ÚÂÚË‡Ú ‡‚ÌÓÔÓÒÚ‡‚ÂÌÓ Ò ÏÂÒÚÌËÚÂ. ¬Ò˙˘ÌÓÒÚÚÂ ËÏ‡Ú Ë ËÁ‚ÂÒÚÌÓ ÔÂ‰ËÏÒÚ‚Ó, Á‡˘ÓÚÓ ÓÚ Úˇı ÌÂ ÒÂ ËÁËÒÍ‚‡ ‰‡ ÓÚ„Ó‚‡ˇÚÌ‡ ÒÔÂˆË‡ÎÌË Â„ÛÎ‡ÚË‚ÌË ËÁËÒÍ‚‡ÌËˇ, ‡ÍÓ ÓÚÍË‚‡Ú ÍÎÓÌÓ‚Â ‚ ÒÚ‡Ì‡Ú‡.

16

ÒÍËÚÂ ·‡ÌÍË. ¬ ‚˙ÁÍ‡ Ò ÚÓ‚‡ Â‰ËÌ ÓÚ ‚‡ÊÌËÚÂ ‚˙ÔÓÒË Ì‡ ÂÙÓÏ‡Ú‡ ‚·‡ÌÍÓ‚‡Ú‡ ÒËÒÚÂÏ‡, ÍÓÈÚÓ Úˇ·‚‡ ‰‡ ·˙‰Â Â¯ÂÌ ÒÂ„‡, Â ‰ÓÍÓÎÍÓ ˘Â ÒÂ‰ÓÔÛÒÌÂ Ì‡‚ÎËÁ‡ÌÂÚÓ Ì‡ ˜ÛÊ‰ÂÒÚ‡ÌÌË ·‡ÌÍË. œÂ‰ËÏÒÚ‚ÓÚÓ ÓÚ ÔË-Ò˙ÒÚ‚ËÂÚÓ Ì‡ „ÓÎÂÏË ˜ÛÊ‰ÂÒÚ‡ÌÌË ·‡ÌÍË Â, ˜Â ˜ÂÁ Úˇı ÒÂ Ú‡ÌÒÙÂË-‡Ú ÒÔÂˆËÙË˜ÂÌ ÓÔËÚ Ë ÛÏÂÌËˇ. ŒÚ ‰Û„‡ ÒÚ‡Ì‡, ·˙Î„‡ÒÍËÚÂ ·‡ÌÍËÓÔÂ‰ÂÎÂÌÓ ÒÂ ÌÛÊ‰‡ˇÚ ÓÚ Ó˘Â ‚ÂÏÂ, Á‡ ‰‡ ÒÚ‡Ì‡Ú Ì‡Ô˙ÎÌÓ ÍÓÌÍÛÂÌ-ÚÓÒÔÓÒÓ·ÌË Ì‡ ˜ÛÊ‰ÂÒÚ‡ÌÌËÚÂ ·‡ÌÍË Ë ·ÂÁÍÓÌÚÓÎÌÓÚÓ Ì‡‚ÎËÁ‡ÌÂ ‚ÒÂÍÚÓ‡ ÏÓÊÂ ‰‡ ÒÂ ÓÍ‡ÊÂ ÌÂ·Î‡„ÓÔËˇÚÌÓ Á‡ Úˇı. —Â„‡¯Ì‡Ú‡ ÔÓÎË-ÚËÍ‡ ‚ Ú‡ÁË Ì‡ÒÓÍ‡ Í‡ÚÓ ˜Â ÎË ÔÓÁ‚ÓÎˇ‚‡ Ì‡ ˜ÛÊ‰ÂÒÚ‡ÌÌËÚÂ ·‡ÌÍË ‰‡ÓÚÍË‚‡Ú ÍÎÓÌÓ‚Â ‚ ÒÚ‡Ì‡Ú‡ ‰ÓÚÓÎÍÓ‚‡, ‰ÓÍÓÎÍÓÚÓ ÚÂ Ó„‡ÌË˜‡‚‡Ú‰ÂÈÌÓÒÚÚ‡ ÒË ‰Ó ÒÔÂˆË‡ÎËÁË‡ÌË ÛÒÎÛ„Ë.

Структура на банковия сектор ËÚÂËÈ Á‡ ÍÓÌÍÛÂÌˆËˇÚ‡ ‚ ‰‡‰ÂÌ ÓÚ‡Ò˙Î Â ÒÚÂÔÂÌÚ‡ Ì‡ ÍÓÌ-

ˆÂÌÚ‡ˆËˇ. —ÏˇÚ‡ ÒÂ, ˜Â ÍÓÌÍÛÂÌˆËˇÚ‡ Â ÔÓ-„ÓÎˇÏ‡, ‡ÍÓ ËÏ‡ ÔÓ-„ÓÎˇÏ ·ÓÈ ÙËÏË Ò ÓÚÌÓÒËÚÂÎÌÓ Â‰Ì‡Í‚Ë ‡ÁÏÂË, ‡ Ï‡ÎÍÓ Ì‡ ·ÓÈÙËÏË Ò ÓÚÌÓÒËÚÂÎÌÓ „ÓÎÂÏË ‡ÁÏÂË ı‡‡ÍÚÂËÁË‡Ú ÏÓÌÓÔÓÎËÁË-‡ÌËÚÂ Ô‡Á‡Ë. ¬ ÚÓÁË ÍÓÌÚÂÍÒÚ ËÌ‰ÂÍÒ˙Ú Ì‡ ’ÂÙËÌ‰‡Î Ë ÍÓÂÙËˆË-ÂÌÚ˙Ú Ì‡ ÍÓÌˆÂÌÚ‡ˆËˇ Ò‡ Ì‡È-˜ÂÒÚÓ ËÁÔÓÎÁ‚‡ÌËÚÂ ÙÓÏ‡ÎÌË ÔÓÍ‡-Á‡ÚÂÎË Á‡ ÒÚÂÔÂÌ Ì‡ ÍÓÌÍÛÂÌˆËˇ9, Í‡ÚÓ ÍÓÎÍÓÚÓ ÔÓ-Ï‡ÎÍË Ò‡ ÚÂÁËÔÓÍ‡Á‡ÚÂÎË, ÚÓÎÍÓ‚‡ ÔÓ-„ÓÎÂÏ‡ Â ÍÓÌÍÛÂÌˆËˇÚ‡. “‡·ÎËˆ‡ 2.3. ÔÓÍ‡Á-‚‡ ÌˇÍÓÎÍÓ ÏÂÍË Á‡ ÍÓÌˆÂÌÚ‡ˆËˇÚ‡ ‚ ·˙Î„‡ÒÍËˇ ·‡ÌÍÓ‚ ÒÂÍÚÓ.»Ì‰ÂÍÒ˙Ú Ì‡ ’ÂÙËÌ‰‡Î Ë ÍÓÂÙËˆËÂÌÚËÚÂ Ì‡ ÍÓÌˆÂÌÚ‡ˆËˇ ‚ ÒÎÛ˜‡ˇÒ‡ ËÁ˜ËÒÎÂÌË ÔÓ ÚË ÔÓÍ‡Á‡ÚÂÎˇ Á‡ ‡ÁÏÂ‡ Ì‡ ·‡ÌÍËÚÂ: (1) Ó·˘ ‡Á-ÏÂ Ì‡ ‡ÍÚË‚ËÚÂ; (2) ‚ÁÂÏ‡ÌËˇ ÓÚ ÌÂÙËÌ‡ÌÒÓ‚Ë ËÌÒÚËÚÛˆËË Ë (3)ÔË‚ÎÂ˜ÂÌË ÂÒÛÒË ÓÚ ÌÂÙËÌ‡ÌÒÓ‚Ë ËÌÒÚËÚÛˆËË Ë ‰Û„Ë ÍÎËÂÌÚË.

“‡·ÎËˆ‡ 2.3. œÓÍ‡Á‡ÚÂÎË Á‡ ÍÓÌˆÂÌÚ‡ˆËˇÚ‡ ‚ ·‡ÌÍÓ‚Ëˇ ÒÂÍÚÓ

1991 1992 1993 1994

¡‡ÌÍÓ‚Ë ‡ÍÚË‚Ë »Ì‰ÂÍÒ Ì‡ ’ÂÙËÌ‰‡Î 0.38 0.33 0.30 0.15 ÓÂÙËˆËÂÌÚ Ì‡ ÍÓÌˆÂÌÚ‡ˆËˇ, % 80.9 77.2 73.4 60.3¬ÁÂÏ‡ÌËˇ ÓÚ ÌÂÙËÌ‡ÌÒÓ‚Ë ËÌÒÚËÚÛˆËË »Ì‰ÂÍÒ Ì‡ ’ÂÙËÌ‰‡Î 0.18 0.19 0.24 0.24 ÓÂÙËˆËÂÌÚ Ì‡ ÍÓÌˆÂÌÚ‡ˆËˇ, % 69.2 64.5 66.0 63.0œË‚ÎÂ˜ÂÌË ÂÒÛÒË ÓÚ ÌÂÙËÌ‡ÌÒÓ‚ËËÌÒÚËÚÛˆËË Ë ‰Û„Ë ÍÎËÂÌÚË »Ì‰ÂÍÒ Ì‡ ’ÂÙËÌ‰‡Î 0.15 0.15 0.15 0.13 ÓÂÙËˆËÂÌÚ Ì‡ ÍÓÌˆÂÌÚ‡ˆËˇ, % 66.2 59.2 57.3 54.7

»ÁÚÓ˜ÌËÍ: ¡Õ¡, ¿“¡ Ë ËÁ˜ËÒÎÂÌËˇ Ì‡ ‡‚ÚÓËÚÂ.

10 »Ì‰ÂÍÒ˙Ú Ì‡ ’ÂÙËÌ‰‡Î ÒÂ ÓÔÂ‰ÂÎˇ ÔÓ ÙÓÏÛÎ‡Ú‡: H = si2∑ , Í˙‰ÂÚÓ

si Â ‰ÂÎ˙Ú ‚ ÓÚ‡Ò˙Î‡ Ì‡ ÙËÏ‡Ú‡ i. »Ì‰ÂÍÒ˙Ú ‰ÓÒÚË„‡ Ï‡ÍÒËÏ‡ÎÌ‡Ú‡ ÒËÒÚÓÈÌÓÒÚ 1 ÔË Ò˙˘ÂÒÚ‚Û‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ ÏÓÌÓÔÓÎËÒÚ.

17

œÓ ÓÚÌÓ¯ÂÌËÂ Ì‡ ·‡ÌÍÓ‚ËÚÂ ‡ÍÚË‚Ë ËÌ‰ÂÍÒ˙Ú Ì‡ ’ÂÙËÌ‰‡Î ÔÓ-Í‡Á‚‡ ÌÂÔÂÍ˙ÒÌ‡Ú ÒÔ‡‰ ÔÂÁ ˆÂÎËˇ ÔÂËÓ‰, ÍÓÈÚÓ Ò‚Ë‰ÂÚÂÎÒÚ‚‡ Á‡Ú‡ÈÌ‡ ÚÂÌ‰ÂÌˆËˇ Í˙Ï ÔÓ-‡‚ÌÓÏÂÌÓ Ë ·‡Î‡ÌÒË‡ÌÓ ‡ÁÔÂ‰ÂÎÂÌËÂÌ‡ ‡ÍÚË‚ËÚÂ ÏÂÊ‰Û ·‡ÌÍËÚÂ. —Ô‡‰˙Ú Â ÓÒÓ·ÂÌÓ ÒËÎÂÌ ÔÂÁ 1994 „. “ÂÌ-‰ÂÌˆËˇÚ‡ Í˙Ï Á‡ÒËÎ‚‡ÌÂ Ì‡ ÍÓÌÍÛÂÌˆËˇÚ‡ Ò˙˘Ó ÓÚ„Ó‚‡ˇ Ì‡ ‰ËÌ‡-ÏËÍ‡Ú‡ Ì‡ ÍÓÂÙËˆËÂÌÚ‡ Ì‡ ÍÓÌˆÂÌÚ‡ˆËˇ, ÍÓÈÚÓ Ì‡Ï‡Îˇ‚‡ Ò ÚÂ˜ÂÌËÂÌ‡ ‚ÂÏÂÚÓ.

¬ÁÂÏ‡ÌËˇÚ‡ ÓÚ ÌÂÙËÌ‡ÌÒÓ‚Ë ËÌÒÚËÚÛˆËË ‡ÁÍË‚‡Ú ÌˇÍÓË ÔÓÚË-‚ÓÂ˜Ë‚Ë ÚÂÌ‰ÂÌˆËË. ◊ÂÚËËÚÂ Ì‡È-„ÓÎÂÏË ·‡ÌÍË Ò‡ Á‡„Û·ËÎË ˜‡ÒÚ ÓÚÔ‡Á‡Ì‡Ú‡ ÒË ÔÓÁËˆËˇ, ÌÓ ËÌ‰ÂÍÒ˙Ú Ì‡ ’ÂÙËÌ‰‡Î ‡ÒÚÂ. “Ó‚‡ ÔÓÍ‡Á-‚‡, ˜Â ÒÂ Ì‡·Î˛‰‡‚‡ ÔÓ-„ÓÎˇÏ‡ ÍÓÌˆÂÌÚ‡ˆËˇ, ÌÓ ÔÓ‰ ‡‚ÌË˘ÂÚÓ Ì‡˜ÂÚËËÚÂ Ì‡È-„ÓÎÂÏË ·‡ÌÍË. “ÓÁË Ù‡ÍÚ ÒÂ Ó·ˇÒÌ‡‚‡ ˜ÂÁ ÏÂı‡ÌËÁÏ‡Ì‡ ‰ÂÈÒÚ‚ËÂ Ì‡ «‡ÍÓÌ‡ Á‡ ÛÂÊ‰‡ÌÂ Ì‡ ÌÂÓ·ÒÎÛÊ‚‡ÌËÚÂ ÍÂ‰ËÚË, ‰Ó„Ó-‚ÓÂÌË ‰Ó 31 ‰ÂÍÂÏ‚Ë 1990 „. —˙„Î‡ÒÌÓ ÌÂ„Ó ·‡ÌÍËÚÂ ÔÓÎÛ˜Ëı‡ ‚˙Á-ÏÓÊÌÓÒÚÚ‡ ‰‡ Á‡ÏÂÌˇÚ ÌÂÒ˙·Ë‡ÂÏËÚÂ ‰˙Î„Ó‚Â Ì‡ ‰˙Ê‡‚ÌËÚÂ ÔÂ‰-ÔËˇÚËˇ Ò ‰˙Ê‡‚ÂÌ ‰˙Î„, Í‡ÚÓ „ÓÎÂÏËÚÂ ‰˙Ê‡‚ÌË ·‡ÌÍË ·ˇı‡ ÓÒ-ÌÓ‚ÌË Û˜‡ÒÚÌËˆË ‚ Ú‡ÁË ÔÓ„‡Ï‡.

œË‚ÎÂ˜ÂÌËˇÚ Í‡ÔËÚ‡Î ÓÚ ÌÂÙËÌ‡ÌÒÓ‚ËÚÂ ËÌÒÚËÚÛˆËË Ë ‰Û„ËÍÎËÂÌÚË Ì‡‡ÒÚ‚‡ ‚ ÌÓÏËÌ‡ÎÌÓ ËÁ‡ÊÂÌËÂ ÓÚ 114.8 ÏÎ‰. Î‚. Ì‡ 405.5ÏÎ‰. Î‚., ËÎË Ò 253.2%, Á‡ ÔÂËÓ‰‡. “Ó‚‡ Û‚ÂÎË˜ÂÌËÂ Â ÔÓ-Ï‡ÎÍÓ ÓÚËÌÙÎ‡ˆËˇÚ‡, Ú. Â. ‚ Â‡ÎÌÓ ËÁ‡ÊÂÌËÂ ‡ÁÏÂ˙Ú Ì‡ ÔË‚ÎÂ˜ÂÌËÚÂÒÂ‰ÒÚ‚‡ Ì‡Ï‡Îˇ‚‡. ¬ ÒÎÛ˜‡ˇ ËÌ‰ÂÍÒ˙Ú Ì‡ ’ÂÙËÌ‰‡Î Â ÓÚÌÓÒËÚÂÎÌÓÒÚ‡·ËÎÂÌ Ë ÎÂÍÓ ÒÔ‡‰‡ Í˙Ï Í‡ˇ Ì‡ ÔÂËÓ‰‡, ‰ÓÍ‡ÚÓ ÍÓÂÙËˆËÂÌÚ˙Ú Ì‡ÍÓÌˆÂÌÚ‡ˆËˇ Ì‡Ï‡Îˇ‚‡ ÔÂÁ ˆÂÎËˇ ÔÂËÓ‰. Œ·ˇÒÌÂÌËÂÚÓ Â, ˜Â Ò˙ÒÒ‚Ë‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ ‰ÂÔÓÁËÚËÚÂ ‚ Â‡ÎÌÓ ËÁ‡ÊÂÌËÂ ÍÓÌÍÛÂÌˆËˇÚ‡ ÒÚ‡‚‡Ì‡È-ÒËÎÌ‡ ËÏÂÌÌÓ ‚ Ú‡ÁË Ì‡ÒÓÍ‡.

ŒÒ‚ÂÌ ÒÚÂÏÂÊ‡ Í˙Ï Ó·ÒÎÛÊ‚‡ÌÂ Ì‡ ÔÂ‰ÔËˇÚËˇÚ‡ ÏÌÓ„Ó ·‡ÌÍË·˙ÁÓ Á‡ÔÓ˜Ì‡ı‡ ‰‡ ËÁ„‡Ê‰‡Ú ÍÎÓÌÓ‚Ë ÏÂÊË, Á‡ ‰‡ ÔË‚ÎË˜‡Ú ‰ÂÔÓ-ÁËÚË ÓÚ Ì‡ÒÂÎÂÌËÂÚÓ. «‡ ÒÂ„‡ ÚÓÁË ÒÂ„ÏÂÌÚ ÓÚ Ô‡Á‡‡ ÔÓ‰˙ÎÊ‡‚‡ ‰‡·˙‰Â ‰ÓÏËÌË‡Ì ÓÚ ƒ— , ÌÓ Úˇ ÔÓÒÚÂÔÂÌÌÓ Á‡„Û·Ë ˜‡ÒÚ ÓÚ Ô‡Á‡ÌËˇÒË ‰ˇÎ ÔÂÁ ‡Á„ÎÂÊ‰‡ÌËˇ ÔÂËÓ‰.

“‡·ÎËˆ‡ 2.4. ÔÓÍ‡Á‚‡ ÓÚÌÓÒËÚÂÎÌËˇ ‰ˇÎ Ì‡ ‡ÁÎË˜ÌË „ÛÔË ·‡ÌÍËÔÓ ÚË ÔÓÍ‡Á‡ÚÂÎˇ: Ó·˘ ‡ÁÏÂ Ì‡ ‡ÍÚË‚ËÚÂ, ‚ÁÂÏ‡ÌËˇ ÓÚ ÌÂÙËÌ‡ÌÒÓ-‚Ë ËÌÒÚËÚÛˆËË Ë ‰Û„Ë ÍÎËÂÌÚË Ë ÔË‚ÎÂ˜ÂÌË ÂÒÛÒË ÓÚ ÌÂÙËÌ‡ÌÒÓ-‚Ë ËÌÒÚËÚÛˆËË Ë ‰Û„Ë ÍÎËÂÌÚË.

¬ ÂÁÛÎÚ‡Ú ÓÚ ÍÓÌÒÓÎË‰‡ˆËˇÚ‡ Ì‡ ‰˙Ê‡‚ÌËÚÂ ·‡ÌÍË Ë Ì‡‚ÎËÁ‡-ÌÂÚÓ Ì‡ ˜‡ÒÚÌË ·‡ÌÍË ÒÚÛÍÚÛ‡Ú‡ Ì‡ ÒÂÍÚÓ‡ ˇÁÍÓ ÒÂ ÔÓÏÂÌË ÔÂÁ‡Á„ÎÂÊ‰‡ÌËˇ ÔÂËÓ‰. ¬˙ÔÂÍË ‡ÒÚˇ˘Ëˇ ·ÓÈ Ì‡ „ÓÎÂÏËÚÂ ·‡ÌÍËÓÚÌÓÒËÚÂÎÌËˇÚ ËÏ ‰ˇÎ ‚ Ó·˘Ëˇ ‡ÁÏÂ Ì‡ ‡ÍÚË‚ËÚÂ Ì‡Ï‡Îˇ‚‡. œÂÁ1993 „. Ë 1994 „. œ˙‚‡ ˜‡ÒÚÌ‡ ·‡ÌÍ‡ Û‰‚ÓË ‡ÍÚË‚ËÚÂ ÒË Ë ÒÚ‡Ì‡ Ô˙-‚‡Ú‡ ˜‡ÒÚÌ‡ ·‡ÌÍ‡, ÍÓˇÚÓ ÒÂ ‚ÍÎ˛˜Ë ‚ „ÛÔ‡Ú‡ Ì‡ „ÓÎÂÏËÚÂ ·‡ÌÍË. œÓÚÓÁË Ì‡˜ËÌ ÒÂ ÓÙÓÏËı‡ ‰‚Â „ÛÔË ·‡ÌÍË. ≈‰Ì‡Ú‡ Ó·ı‚‡˘‡ „ÓÎÂÏËÚÂ

18

10 ¿ÍÓ ÚÛÍ ‰Ó·‡‚ËÏ Ë ƒ˙Ê‡‚Ì‡ ÒÔÂÒÚÓ‚Ì‡ Í‡Ò‡, ‡‚ÌË˘ÂÚÓ Ì‡ ÍÓÌˆÂÌÚ‡-ˆËˇ ˘Â ÒÂ ÔÓ‚Ë¯Ë Ó˘Â ÔÓ‚Â˜Â.

‰˙Ê‡‚ÌË ·‡ÌÍË Ë œ˙‚‡ ˜‡ÒÚÌ‡ ·‡ÌÍ‡. ¬ Ú‡ÁË „ÛÔ‡ ÒÂ Ì‡ÏË‡Ú71.1% ÓÚ ‡ÍÚË‚ËÚÂ Ì‡ ·‡ÌÍÓ‚‡Ú‡ ÒËÒÚÂÏ‡, 79.9% ÓÚ ÍÂ‰ËÚËÚÂ Á‡Â‡ÎÌËˇ ÒÂÍÚÓ Ë 51.4% ÓÚ ‰ÂÔÓÁËÚËÚÂ Ì‡ Ì‡ÒÂÎÂÌËÂÚÓ Ë ÔÂ‰ÔËˇ-ÚËˇÚ‡.10 Ã‡Í‡ Ë ÏÌÓ„Ó·ÓÈÌË, ‚ÒË˜ÍË ÓÒÚ‡Ì‡ÎË Ï‡ÎÍË Ë ÒÂ‰ÌË ·‡Ì-ÍË ‰˙Ê‡Ú Â‰‚‡ ÓÍÓÎÓ Â‰Ì‡ ¯ÂÒÚ‡ ÓÚ Ô‡Á‡‡.

“‡·ÎËˆ‡ 2.4. ŒÚÌÓÒËÚÂÎÌË ‰ˇÎÓ‚Â Ì‡ ‡ÁÎË˜ÌËÚÂ „ÛÔË ·‡ÌÍË

ÒÔÓÂ‰ Ó·˘Ëˇ ‡ÁÏÂ Ì‡ ‡ÍÚË‚ËÚÂ, ‚ÁÂÏ‡ÌËˇÚ‡ ÓÚ ÌÂÙËÌ‡ÌÒÓ‚Ë

ËÌÒÚËÚÛˆËË Ë ÔË‚ÎÂ˜ÂÌËÚÂ ÂÒÛÒË ÓÚ ÌÂÙËÌ‡ÌÒÓ‚Ë ËÌÒÚËÚÛˆËË

Ë ‰Û„Ë ÍÎËÂÌÚË(%)

1991 1992

¡ÓÈ ¿ÍÚË‚Ë ¬ÁÂÏ‡ÌËˇ ÓÚ œË‚ÎÂ˜ÂÌË ¡ÓÈ ¿ÍÚË‚Ë ¬ÁÂÏ‡ÌËˇ ÓÚ œË‚ÎÂ˜ÂÌË(Ó·˘Ó) ÌÂÙËÌ. ËÌÒÚ. ÂÒÛÒË (Ó·˘Ó) ÌÂÙËÌ. ËÌÒÚ. ÂÒÛÒË

√ÓÎÂÏË ·‡ÌÍË 6 77.76 71.36 43.08 8 74.80 71.94 35.92 ‰˙Ê‡‚ÌË 6 77.76 71.36 43.08 6 72.27 67.94 29.60 ˜‡ÒÚÌË 0 0.00 0.00 0.00 2 2.53 4.00 6.32Ã‡ÎÍË Ë ÒÂ‰ÌË ·‡ÌÍË 72 14.48 21.85 28.00 72 14.93 22.11 28.33 ‰˙Ê‡‚ÌË 66 12.96 20.30 24.13 63 13.36 19.75 26.22 ˜‡ÒÚÌË 6 1.52 1.55 3.87 9 1.57 2.36 2.11◊ÛÊ‰Ë ·‡ÌÍË 0 0.00 0.00 0.00 0 0.00 0.00 0.00

0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00ƒ— 1 7.76 6.79 28.91 1 10.27 5.95 35.75Œ·˘Ó 79 100.00 100.00 100.00 81 100.00 100.00 100.00

1993 1994

¡ÓÈ ¿ÍÚË‚Ë ¬ÁÂÏ‡ÌËˇ ÓÚ œË‚ÎÂ˜ÂÌË ¡ÓÈ ¿ÍÚË‚Ë ¬ÁÂÏ‡ÌËˇ ÓÚ œË‚ÎÂ˜ÂÌË(Ó·˘Ó) ÌÂÙËÌ. ËÌÒÚ. ÂÒÛÒË (Ó·˘Ó) ÌÂÙËÌ. ËÌÒÚ. ÂÒÛÒË

√ÓÎÂÏË ·‡ÌÍË 13 81.61 85.04 53.17 15 78.47 89.27 60.14 ‰˙Ê‡‚ÌË 10 77.22 77.71 44.30 11 69.61 76.98 48.99 ˜‡ÒÚÌË 3 4.39 7.33 8.87 4 8.87 12.28 11.14Ã‡ÎÍË Ë ÒÂ‰ÌË ·‡ÌÍË 27 7.33 10.17 11.63 23 7.74 7.82 8.86 ‰˙Ê‡‚ÌË 14 3.74 4.37 6.61 4 1.17 0.76 1.51 ˜‡ÒÚÌË 13 3.59 5.80 5.02 19 6.57 7.06 7.35◊ÛÊ‰Ë ·‡ÌÍË 0 0.00 0.00 0.00 2 0.06 0.00 0.03ƒ— 1 11.05 4.78 35.20 1 13.73 2.91 30.98Œ·˘Ó 41 100.00 100.00 100.00 41 100.00 100.00 100.00

»ÁÚÓ˜ÌËÍ: ¡Õ¡.

ƒÂÎ˙Ú Ì‡ ˜‡ÒÚÌËˇ ÒÂÍÚÓ Ò˙˘Ó ÌÂÔÂÍ˙ÒÌ‡ÚÓ ÒÂ Û‚ÂÎË˜‡‚‡. ¬ Í‡ˇÌ‡ 1991 „. Ì‡ ˜‡ÒÚÌËÚÂ ·‡ÌÍË ÒÂ Ô‡‰‡Ú Â‰‚‡ 1.5% ÓÚ ·‡ÌÍÓ‚ËÚÂ ‡ÍÚË‚Ë,1.5% ÓÚ ÍÂ‰ËÚËÚÂ Á‡ Â‡ÎÌËˇ ÒÂÍÚÓ Ë 3.9% ÓÚ ‰ÂÔÓÁËÚËÚÂ. ˙Ï Í‡ˇÌ‡ 1994 „. ÚÂÁË ÔÓÍ‡Á‡ÚÂÎË ·ˇı‡ Ò˙ÓÚ‚ÂÚÌÓ 15.4% , 19.4% Ë 18.4%.

19

ƒÛ„ ‚‡ÊÂÌ ËÌ‰ËÍ‡ÚÓ Á‡ Ò˙ÒÚÓˇÌËÂÚÓ Ë ÍÓÌÍÛÂÌˆËˇÚ‡ ‚ ÒÂÍÚÓ‡Â ÂÙËÌ‡ÌÒË‡ÌÂÚÓ ÓÚ ¡Õ¡. “Ó Ò˙˘Ó ÏÓÊÂ ‰‡ ÒÂ ‡Á„ÎÂÊ‰‡ Í‡ÚÓ ÔÓ-Í‡Á‡ÚÂÎ Í‡ÍÚÓ Á‡ ÍÓÌÍÛÂÌˆËˇÚ‡ ÏÂÊ‰Û ·‡ÌÍËÚÂ, Ú‡Í‡ Ë Á‡ ÓËÂÌÚ‡-ˆËˇÚ‡ Ì‡ ·‡ÌÍÓ‚Ëˇ ÒÂÍÚÓ Í˙Ï Ô‡Á‡ÌËÚÂ ÔËÌˆËÔË. «‡‚ËÒËÏÓÒÚÚ‡ ÓÚÏ‡˘‡·ÌÓÚÓ ÂÙËÌ‡ÌÒË‡ÌÂ ÓÚ ¡Õ¡ Ì‡Ï‡Îˇ‚‡ ‡‚ÌË˘ÂÚÓ Ì‡ ÍÓÌÍÛ-ÂÌˆËˇÚ‡ Á‡ ÙËÌ‡ÌÒÓ‚Ë ÂÒÛÒË Ë Á‡·‡‚ˇ ‡Á‚ËÚËÂÚÓ Ì‡ Ô‡Ë˜ÌËˇ Ô‡-Á‡ Ë Ì‡ Ô‡Á‡ËÚÂ Ì‡ ÓÒÚ‡Ì‡ÎËÚÂ ÙËÌ‡ÌÒÓ‚Ë ËÌÒÚÛÏÂÌÚË. Ó„‡ÚÓ·‡ÌÍËÚÂ ÌÂ ÏÓ„‡Ú ‰‡ ‡Á˜ËÚ‡Ú Ì‡ ÂÙËÌ‡ÌÒË‡ÌÂ, ÚÂ Úˇ·‚‡ ‰‡ ÒÂÓ·˙Ì‡Ú Í˙Ï ˜‡ÒÚÌËˇ Ô‡Á‡ Á‡ ÂÒÛÒË. “Ó‚‡ ‚Ó‰Ë ‰Ó ‡Á¯Ëˇ‚‡ÌÂ Ì‡Ú˙„Ó‚ËˇÚ‡ Ì‡ ÏÂÊ‰Û·‡ÌÍÓ‚Ëˇ Ô‡Ë˜ÂÌ Ô‡Á‡, Í˙‰ÂÚÓ ·‡ÌÍËÚÂ ‚Á‡ËÏ-ÌÓ ÒÂ ÍÂ‰ËÚË‡Ú, Ë ‰Ó Á‡ÒËÎÂÌ‡ ÍÓÌÍÛÂÌˆËˇ Á‡ ‰ÂÔÓÁËÚË ÓÚ Ì‡ÒÂÎÂ-ÌËÂÚÓ Ë ÔÂ‰ÔËˇÚËˇÚ‡.

“‡·ÎËˆ‡ 2.5. Ò‡‚Ìˇ‚‡ ÚÂÏÔÓ‚ÂÚÂ Ì‡ ‡ÒÚÂÊ Ì‡ ·‡ÌÍÓ‚ÓÚÓ ÂÙË-Ì‡ÌÒË‡ÌÂ, ‰ÂÔÓÁËÚËÚÂ Ì‡ ÔÂ‰ÔËˇÚËˇÚ‡ ‚ ·‡ÌÍËÚÂ Ë Á‡ÂÏËÚÂ Á‡Â‡ÎÌËˇ ÒÂÍÚÓ.

“‡·ÎËˆ‡ 2.5. –ÂÙËÌ‡ÌÒË‡ÌÂ ÓÚ ¡Õ¡, ÔË‚ÎÂ˜ÂÌË ÒÂ‰ÒÚ‚‡ Ë

‚ÁÂÏ‡ÌËˇ Ì‡ ·‡ÌÍÓ‚Ëˇ ÒÂÍÚÓ(ÏÎ‰. Î‚.)

1991 1992 1993 1994

–ÂÙËÌ‡ÌÒË‡ÌÂ ÓÚ ¡Õ¡ 18.8 15.7 22.7 36.4“ÂÏÔÓ‚Â Ì‡ ‡ÒÚÂÊ, % 16.7 44.4 60.4œË‚ÎÂ˜ÂÌË ÒÂ‰ÒÚ‚‡ ÓÚÌÂÙËÌ‡ÌÒÓ‚Ë ËÌÒÚËÚÛˆËË Ë‰Û„Ë ÍÎËÂÌÚË 114.8 147.1 221.6 405.5“ÂÏÔÓ‚Â Ì‡ ‡ÒÚÂÊ, % 28.1 50.6 82.0¬ÁÂÏ‡ÌËˇ ÓÚ ÌÂÙËÌ‡ÌÒÓ‚Ë ËÌÒÚËÚÛˆËË 164.4 218.6 281.3 434.5“ÂÏÔÓ‚Â Ì‡ ‡ÒÚÂÊ, % 32.9 28.7 54.4

»ÁÚÓ˜ÌËÍ: √Ó‰Ë¯ÌË ÓÚ˜ÂÚË Ì‡ ¡Õ¡.

«‡ ÔÂËÓ‰‡ 1991 „. ≠ 1994 „. ÂÙËÌ‡ÌÒË‡ÌÂÚÓ ÓÚ ¡Õ¡ Ì‡‡ÒÚ‚‡ Ò‡-ÏÓ Ò 92.8% ÒÔˇÏÓ Û‚ÂÎË˜ÂÌËÂ ÓÚ 253% Á‡ ‰ÂÔÓÁËÚËÚÂ Ì‡ ÔÂ‰ÔËˇ-ÚËˇ Ë 164.3% ÔË ÍÂ‰ËÚËÚÂ Á‡ Â‡ÎÌËˇ ÒÂÍÚÓ. ŒÒ‚ÂÌ ÚÓ‚‡ Í˙Ï Í‡ˇÌ‡ 1994 „. 77% ÓÚ Ó·˘ÓÚÓ ÂÙËÌ‡ÌÒË‡ÌÂ Ì‡ Ú˙„Ó‚ÒÍËÚÂ ·‡ÌÍË Ò‡ÍÓÌˆÂÌÚË‡ÌË ‚ —ÚÓÔ‡ÌÒÍ‡ ·‡ÌÍ‡ Ë ÃËÌÂ‡Î·‡ÌÍ, ÍÓËÚÓ ÒÂ ÌÛÊ‰‡Â-ı‡ ÓÚ ÒÔÂ¯Ì‡ ÔÓÏÓ˘ ÔÓ‡‰Ë ÎËÍ‚Ë‰ÌË ÍËÁË. “‡Í‡ ÒÎÂ‰ ËÁ‚ÂÒÚÂÌ Ô˙-‚ÓÌ‡˜‡ÎÂÌ ÔÂËÓ‰, ÔÂÁ ÍÓÈÚÓ Ú˙„Ó‚ÒÍËÚÂ ·‡ÌÍË Úˇ·‚‡¯Â ‰‡ ‡Á-˜ËÚ‡Ú ‰Ó „ÓÎˇÏ‡ ÒÚÂÔÂÌ Ì‡ ÂÙËÌ‡ÌÒË‡ÌÂ, ÔÂÁ 1993 „. Ë 1994 „. Ó-ÎˇÚ‡ ÏÛ ÔÓÒÚÂÔÂÌÌÓ Ì‡Ï‡Îˇ‚‡.

ÓÌÍÛÂÌˆËˇÚ‡ ‚ ·‡ÌÍÓ‚Ëˇ ÒÂÍÚÓ ÏÓÊÂ ‰‡ ËÏ‡ ‡ÁÎË˜ÌË ËÁÏÂ-ÂÌËˇ. ≈‰ÌÓ ÓÚ Úˇı Â ‡Á¯Ëˇ‚‡ÌÂÚÓ Ó·ı‚‡Ú‡ Ì‡ ÔÂ‰Î‡„‡ÌËÚÂ ÙËÌ‡Ì-ÒÓ‚Ë ÛÒÎÛ„Ë. Õ‡ÔËÏÂ ÌˇÍÓË ·‡ÌÍË ÓÒ‚ÂÌ Ó·Ë˜‡ÈÌËÚÂ ÒÓÍÓ‚Â Á‡‚ÎÓ„Ó‚ÂÚÂ (1, 3, 6 Ë 12 ÏÂÒÂˆ‡) ‚Â˜Â ÔÂ‰Î‡„‡Ú Ë Ú‡ÍË‚‡ Ò ÌÂÓÔÂ‰ÂÎÂÌ

20

Ô‡‰ÂÊ Ë ‰ÂÔÓÁËÚË ìÌ‡ ‚ËÊ‰‡ÌÂî Ò ‡ÁÎË˜ÌË ËÁËÒÍ‚‡ÌËˇ Á‡ ÔÂ‰ËÁ-‚ÂÒÚËÂ ÔË ÚÂ„ÎÂÌÂÚÓ ËÏ. ¬˙‚Â‰ÂÌË Ò‡ ‚ÎÓ„Ó‚Â Ò ÔÂÙÂÂÌˆË‡ÎÌË ÛÒ-ÎÓ‚Ëˇ Á‡ ‡ÁÎË˜ÌË „ÛÔË ÍÎËÂÌÚË (ÔÂÌÒËÓÌÂË, Û˜‡˘Ë ÒÂ Ë ‰.). ŒÚÌ‡˜‡ÎÓÚÓ Ì‡ 1995 „. ÌˇÍÓË ˜‡ÒÚÌË ·‡ÌÍË Á‡ÔÓ˜Ì‡ı‡ ‰‡ ÔÂ‰Î‡„‡Ú ËÓÔÂ‰ÂÎÂÌË Á‡ÒÚ‡ıÓ‚ÍË ÔË ‰ÂÔÓÁË‡ÌÂ Ì‡ ‚ÎÓ„Ó‚Â ÔË Úˇı.

¬ Ò˙˘ÓÚÓ ‚ÂÏÂ ˆÂÌÓ‚‡Ú‡ ÍÓÌÍÛÂÌˆËˇ ÌÂ Â Ú‡Í‡ ÒËÎÌÓ ËÁ‡ÁÂÌ‡.¬˙ÔÂÍË ˜Â ·‡ÌÍËÚÂ ÒÂ ÓÚÍ‡Á‡ı‡ ÓÚ Ò˙‚ÏÂÒÚÌ‡Ú‡ ÒË ÎËı‚ÂÌ‡ ÔÓÎË-ÚËÍ‡, ÔÂÁ 1994 „. ÒÂ Ì‡·Î˛‰‡‚‡ Û‚ÂÎË˜ÂÌËÂ Ì‡ ‡ÁÎËÍ‡Ú‡ ÏÂÊ‰Û ÎËı-‚ÂÌËÚÂ ÔÓˆÂÌÚË ÔÓ ÍÂ‰ËÚËÚÂ Ë ÔÓ ‰ÂÔÓÁËÚËÚÂ. “ÓÁË ÓÚÌÓÒËÚÂÎÌÓ„ÓÎˇÏ ‰ËÙÂÂÌˆË‡Î ÓÚ‡Áˇ‚‡ ÚÛ‰ÌÓÚÓ ÔÓÎÓÊÂÌËÂ, ‚ ÍÓÂÚÓ ÒÂ ÓÍ‡Á‡ı‡ÌˇÍÓË „ÓÎÂÏË ‰˙Ê‡‚ÌË ·‡ÌÍË. ŒÚ Ò‚Óˇ ÒÚ‡Ì‡ ÌÓ‚ÓÒ˙Á‰‡‰ÂÌËÚÂ˜‡ÒÚÌË ·‡ÌÍË ÌÂ ËÁ·‡ı‡ ÍÓÌÍÛÂÌˆËˇÚ‡ ˜ÂÁ Á‡Ú‚‡ˇÌÂ Ì‡ ÌÓÊËˆ‡Ú‡.¬ÏÂÒÚÓ ÚÓ‚‡ ÚÂ ÒÂ Ì‡ÒÓ˜Ëı‡ ÔÂ‰Ë ‚ÒË˜ÍÓ Í˙Ï ÔÂ‰Î‡„‡ÌÂ Ì‡ ÌÓ‚ËÛÒÎÛ„Ë.

«‡ ÔÂËÓ‰‡ 1991 „. ≠ 1994 „. ·‡ÌÍÓ‚ËˇÚ ÒÂÍÚÓ ÒÂ ÔÓÏÂÌË ‚ ÏÌÓ„ÓÓÚÌÓ¯ÂÌËˇ. ¬ ÌÂ„Ó Ì‡‚ÎˇÁÓı‡ Â‰Ëˆ‡ ÌÓ‚Ë ËÌÒÚËÚÛˆËË, Á‡ÒËÎË ÒÂ ÍÓÌ-ÍÛÂÌˆËˇÚ‡ Ë Ô‡Á‡Ì‡Ú‡ ÓËÂÌÚ‡ˆËˇ. —˙˘Â‚ÂÏÂÌÌÓ Ó·‡˜Â Ò˙ÒÚÓˇ-ÌËÂÚÓ ÏÛ Â ‚ÒÂ Ó˘Â ‰‡ÎÂ˜ ÓÚ ÊÂÎ‡ÌÓÚÓ. ¬ ÒÂÍÚÓ‡ ‚ÒÂ Ó˘Â ‰ÓÏËÌË‡Ú„ÓÎÂÏËÚÂ ‰˙Ê‡‚ÌË ·‡ÌÍË, Ó·ÂÏÂÌÂÌË Ò ÎÓ¯Ë ‰˙Î„Ó‚Â. œÓˇ‚ˇ‚‡Ú ÒÂÚÂ‚ÓÊÌË ÔËÁÌ‡ˆË Á‡ ÌÓ‚Ë ÎÓ¯Ë ‰˙Î„Ó‚Â Í‡ÍÚÓ ‚ ‰˙Ê‡‚ÌËÚÂ, Ú‡Í‡Ë ‚ ˜‡ÒÚÌËÚÂ ·‡ÌÍË. œ‡Á‡˙Ú Á‡ ‡ÁÎË˜ÌËÚÂ ÙËÌ‡ÌÒÓ‚Ë ÛÒÎÛ„Ë ÔÓ-‰˙ÎÊ‡‚‡ ‰‡ ·˙‰Â ÒÂ„ÏÂÌÚË‡Ì Ë ÍÓÌÍÛÂÌÚÌËˇÚ Ì‡ÚËÒÍ ÓÚ ˜ÛÊ‰Â-ÒÚ‡ÌÌËÚÂ ÙËÌ‡ÌÒÓ‚Ë ËÌÒÚËÚÛˆËË Á‡ÒÂ„‡ Â ÒÎ‡·.

21

¡˙Î„‡ÒÍ‡ Ì‡Ó‰Ì‡ ·‡ÌÍ‡

Отговорности на централната банка¬ Ú‡ÁË „Î‡‚‡ ‡Á„ÎÂÊ‰‡ÏÂ ÓÚ„Ó‚ÓÌÓÒÚËÚÂ Ì‡ ¡˙Î„‡ÒÍ‡Ú‡ Ì‡Ó‰-

Ì‡ ·‡ÌÍ‡ (¡Õ¡) Ë ÔÂ‰ÒÚ‡‚ˇÏÂ ÌÂÈÌËˇ ·‡Î‡ÌÒ.–ÓÎˇÚ‡ Ì‡ ¡˙Î„‡ÒÍ‡Ú‡ Ì‡Ó‰Ì‡ ·‡ÌÍ‡ Â Ó„‡ÌË˜ÂÌ‡ Ë ‚ÍÎ˛˜‚‡

ÙÛÌÍˆËËÚÂ Ì‡ ˆÂÌÚ‡ÎÌ‡ ·‡ÌÍ‡ Ë ÓÒ˙˘ÂÒÚ‚ˇ‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ ·‡ÌÍÓ‚ Ì‡‰ÁÓ.¡Õ¡ ËÏ‡ ÒÔÓÂ‰ ÌÓÏ‡ÚË‚Ì‡Ú‡ ÛÂ‰·‡ ÚË Ï‡Ì‰‡Ú‡11:

ì(1) ŒÒÌÓ‚Ì‡ Á‡‰‡˜‡ Ì‡ ¡˙Î„‡ÒÍ‡Ú‡ Ì‡Ó‰Ì‡ ·‡ÌÍ‡ Â ‰‡ ‚˙Á‰ÂÈ-ÒÚ‚‡ Á‡ ÔÓ‰‰˙Ê‡ÌÂ Ì‡ ‚˙ÚÂ¯Ì‡Ú‡ Ë ‚˙Ì¯Ì‡Ú‡ ÒÚ‡·ËÎÌÓÒÚ Ì‡ Ì‡ˆËÓ-Ì‡ÎÌ‡Ú‡ Ô‡Ë˜Ì‡ Â‰ËÌËˆ‡. «‡ Ú‡ÁË ˆÂÎ Úˇ ‡Á‡·ÓÚ‚‡ Ë ÔÓ‚ÂÊ‰‡ Ì‡-ˆËÓÌ‡ÎÌ‡Ú‡ Ô‡Ë˜Ì‡ Ë ÍÂ‰ËÚÌ‡ ÔÓÎËÚËÍ‡ Ë Ò˙‰ÂÈÒÚ‚‡ Á‡ Ò˙Á‰‡‚‡ÌÂ ËÔÓ‰‰˙Ê‡ÌÂ Ì‡ ÂÙÂÍÚË‚ÌË ÔÎ‡ÚÂÊÌË ÏÂı‡ÌËÁÏË.

(2) ¡˙Î„‡ÒÍ‡Ú‡ Ì‡Ó‰Ì‡ ·‡ÌÍ‡ ËÏ‡ ËÁÍÎ˛˜ËÚÂÎÌÓ Ô‡‚Ó ‰‡ ÂÏË-ÚË‡ ·‡ÌÍÌÓÚË ‚ ÒÚ‡Ì‡Ú‡.

(3) ¡˙Î„‡ÒÍ‡Ú‡ Ì‡Ó‰Ì‡ ·‡ÌÍ‡ Â„ÛÎË‡ Ë ÍÓÌÚÓÎË‡ ‰ÂÈÌÓÒÚÚ‡Ì‡ ‰Û„ËÚÂ ·‡ÌÍË ‚ ÒÚ‡Ì‡Ú‡ Ò Ó„ÎÂ‰ ÔÓ‰‰˙Ê‡ÌÂ Ì‡ ÒÚ‡·ËÎÌÓÒÚÚ‡ Ì‡·‡ÌÍÓ‚‡Ú‡ ÒËÒÚÂÏ‡.î

œÓ‰‰˙Ê‡ÌÂ Ì‡ ‚˙ÚÂ¯Ì‡Ú‡ Ë ‚˙Ì¯Ì‡Ú‡ ÒÚ‡·ËÎÌÓÒÚ Ì‡ Ì‡ˆËÓ-Ì‡ÎÌ‡Ú‡ Ô‡Ë˜Ì‡ Â‰ËÌËˆ‡. œ˙‚Ó, Ì‡ ¡Õ¡ ÒÂ ‚˙ÁÎ‡„‡ ÌÂÈÌ‡Ú‡ Ì‡È-‚‡ÊÌ‡ Ë ÚÛ‰Ì‡ Á‡‰‡˜‡. “˙È Í‡ÚÓ ÒÎÂ‰‚‡˘ËÚÂ „Î‡‚Ë ÔÓ‰Ó·ÌÓ ˘Â ÒÂÁ‡ÌËÏ‡ˇÚ Ò ËÁÔÓÎÁ‚‡ÌËÚÂ ÓÚ ˆÂÌÚ‡ÎÌ‡Ú‡ ·‡ÌÍ‡ ÏÂı‡ÌËÁÏË Á‡ ÛÔ‡‚-ÎÂÌËÂ Ì‡ Ô‡Ë˜ÌÓÚÓ ÔÂ‰Î‡„‡ÌÂ Ë Á‡ ÛÂÊ‰‡ÌÂ Ì‡ ‡ÁÔÎ‡˘‡ÌËˇÚ‡, ·Â-ÎÂÊÍËÚÂ ÚÛÍ ˘Â ·˙‰‡Ú Ò˙‚ÒÂÏ Í‡ÚÍË. ”ÏÂÒÚÌÓ Â Ó·‡˜Â ‰‡ ÓÚ·ÂÎÂ-ÊËÏ ÓÒÓ·ÂÌÓÚÓ Û‰‡ÂÌËÂ, ÍÓÂÚÓ Á‡ÍÓÌ˙Ú ÔÓÒÚ‡‚ˇ Í‡ÍÚÓ Ì‡ ì‚˙ÚÂ¯-ÌËˇî, Ú‡Í‡ Ë Ì‡ ì‚˙Ì¯ÌËˇî ‡ÒÔÂÍÚ Ì‡ Ú‡ÁË Á‡‰‡˜‡. ¬˙ÚÂ¯Ì‡Ú‡ Ë ‚˙Ì-¯Ì‡Ú‡ ÒÚ‡·ËÎÌÓÒÚ Ò‡ ‚Á‡ËÏÓÒ‚˙Á‡ÌË, ÌÓ ÌÂÁ‡‚ËÒËÏË Á‡‰‡˜Ë. “ÂÔÂ‰ÒÚ‡‚Îˇ‚‡Ú ÌÂÓ·ıÓ‰ËÏÓ ÛÒÎÓ‚ËÂ Á‡ ÓÒ˙˘ÂÒÚ‚ˇ‚‡ÌÂ Ì‡ Ô˙‚‡Ú‡ÙÛÌÍˆËˇ ÔÓ —ÚË„ÎËˆ, ÍÓˇÚÓ ÙËÌ‡ÌÒÓ‚ËÚÂ ËÌÒÚËÚÛˆËË Úˇ·‚‡ ‰‡ ËÁ-‚˙¯‚‡Ú ‚ ÛÒÎÓ‚ËˇÚ‡ Ì‡ Ô‡Á‡Ì‡Ú‡ ËÍÓÌÓÏËÍ‡ ≠ ÛÔ‡‚ÎÂÌËÂ Ì‡ ‡Á-ÏÂÌÌÓÚÓ ÒÂ‰ÒÚ‚Ó.

Œ·ËÍÌÓ‚ÂÌÓ ‚˙ÚÂ¯Ì‡Ú‡ ÒÚ‡·ËÎÌÓÒÚ ÒÂ ÔÓÒÚË„‡, ÍÓ„‡ÚÓ ˜ÂÁ Â„Û-ÎË‡ÌÂ Ì‡‡ÒÚ‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ Ô‡Ë˜Ì‡Ú‡ Ï‡Ò‡ ÒÂ ÍÓÌÚÓÎË‡ ËÌÙÎ‡ˆËˇÚ‡ ËÍÓ„‡ÚÓ Ô‡Ë˜Ì‡Ú‡ Â‰ËÌËˆ‡ ÒÂ ÔËÂÏ‡ Í‡ÚÓ ÒÂ‰ÒÚ‚Ó Á‡ ËÁ‚˙¯‚‡ÌÂ Ì‡Ò‰ÂÎÍË. ‡ÚÓ ˜‡ÒÚ ÓÚ ÔÓÎËÚËÍ‡Ú‡ Á‡ ÔÓ‰‰˙Ê‡ÌÂ ÒÚ‡·ËÎÌÓÒÚÚ‡ Ì‡ ÎÂ-‚‡ Í‡ÚÓ ‚˙ÚÂ¯ÌÓ ÒÂ‰ÒÚ‚Ó Á‡ ‡ÁÏˇÌ‡ ÃËÌËÒÚÂÒÍËˇÚ Ò˙‚ÂÚ ËÁ‰‡‰ÂœÓÒÚ‡ÌÓ‚ÎÂÌËÂ π 15 ÓÚ ÙÂ‚Û‡Ë 1991 „., ÍÓÂÚÓ Á‡·‡ÌË ËÁÔÓÎÁ‚‡-

11 «‡ÍÓÌ Á‡ ¡˙Î„‡ÒÍ‡Ú‡ Ì‡Ó‰Ì‡ ·‡ÌÍ‡, „Î‡‚‡ Ô˙‚‡, ˜Î. 2.

Глава трета

22

ÌÂÚÓ Ì‡ ˜ÛÊ‰ÂÒÚ‡ÌÌ‡ ‚‡ÎÛÚ‡ ÔË ‚˙ÚÂ¯ÌÓÚ˙„Ó‚ÒÍË Ò‰ÂÎÍË. ŒÚ ÔÓ-„ÓÎˇÏÓ ÁÌ‡˜ÂÌËÂ Á‡ ÊËÁÌÂÌÓÒÚÚ‡ Ì‡ ÎÂ‚‡ ÔË ‚˙ÚÂ¯ÌÓÚ˙„Ó‚ÒÍËÚÂÓÔÂ‡ˆËË Ó·‡˜Â Â „Î‡‰ÍÓÚÓ ÙÛÌÍˆËÓÌË‡ÌÂ Ì‡ Ô‡Á‡ËÚÂ Á‡ ˜ÛÊ‰‡ ‚‡-ÎÛÚ‡. »ÏÂÌÌÓ ÚÓ ÏÓÊÂ Ú‡ÈÌÓ ‰‡ ÂÎËÏËÌË‡ ÒÚËÏÛÎËÚÂ Á‡ ÌÂÈÌÓÚÓËÁÔÓÎÁ‚‡ÌÂ. ¿ÍÓ Ò‡‚ÌËÏ Ì‡˜‡ÎÌËˇ ÔÂËÓ‰ Ì‡ ÂÙÓÏ‡Ú‡ Ò 1994 „. Ë1995 „., ·ÂÁÒÔÓÌÓ ÒÂ„‡ ÎÂ‚˙Ú Â ÔÓ-‰Ó·Â ÔËÂÚ Í‡ÚÓ ÒÂ‰ÒÚ‚Ó Á‡ ‡Á-ÔÎ‡˘‡ÌÂ. “Ó‚‡ Â ‚‡ÊÌÓ ÔÓÒÚËÊÂÌËÂ Á‡ ËÍÓÌÓÏËÍ‡Ú‡ ‚ ÔÂËÓ‰ Ì‡ÔÂıÓ‰.

¬˙Ì¯Ì‡Ú‡ ÒÚ‡·ËÎÌÓÒÚ Á‡‚ËÒË ÓÚ ÛÒÚ‡ÌÓ‚ˇ‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ ÍÓÌ‚ÂÚËÛÂÏÍÛÒ ÒÔˇÏÓ ˜ÛÊ‰ÂÒÚ‡ÌÌ‡Ú‡ ‚‡ÎÛÚ‡. œÂÁ ‡ÌÌËÚÂ ÂÚ‡ÔË Ì‡ ÔÂıÓ‰‡ÚÓ‚‡ ·Â Â‰Ì‡ ÓÚ ÓÒÌÓ‚ÌËÚÂ Á‡‰‡˜Ë Ì‡ ˆÂÌÚ‡ÎÌ‡Ú‡ ·‡ÌÍ‡ Ë ¡Õ¡ ÔÓÒ-ÚË„Ì‡ ÁÌ‡˜ËÚÂÎÂÌ ÛÒÔÂı ‚ ÚÓ‚‡ ÓÚÌÓ¯ÂÌËÂ. ŒÚ ÓÒ‚Ó·ÓÊ‰‡‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ˆÂÌËÚÂ ÔÂÁ ÙÂ‚Û‡Ë 1991 „. ÍÓÌ‚ÂÚËÛÂÏÓÒÚÚ‡ Ì‡ ÎÂ‚‡ ÒÂ ÛÒÚ‡ÌÓ‚ËÁ‡ Â‰Ëˆ‡ ‚Ë‰Ó‚Â Ú‡ÌÒ‡ÍˆËË Ë ‚‡ÎÛÚÌËˇÚ ÍÛÒ ÒÂ ÒÚ‡·ËÎËÁË‡. œÂÁ1991 „. ÔÎ‡‚‡˘ËˇÚ ‚‡ÎÛÚÂÌ ÍÛÒ ‚‡Ë‡¯Â ÏÂÊ‰Û 15 Ë 22 ÎÂ‚‡ Á‡ Â‰ËÌ˘‡ÚÒÍË ‰ÓÎ‡. œÂÁ 1992 „. ÍÓÎÂ·‡ÌËˇÚ‡ ‚ ÍÛÒ‡ Ì‡ ÎÂ‚‡ ·ˇı‡ ÛÏÂÂÌËË Â‡ÎÌ‡Ú‡ ÏÛ ÒÚÓÈÌÓÒÚ ÔÂÁ „Ó‰ËÌ‡Ú‡ ÒÂ ÔÓ‚Ë¯Ë. ÕÂ„Ó‚‡Ú‡ ÌÓÏË-Ì‡ÎÌ‡ ÒÚÓÈÌÓÒÚ Ì‡‡ÒÌ‡ ÓÚ 22 ‰Ó 26 ÎÂ‚‡ Á‡ ‰ÓÎ‡ ÔË ËÌÙÎ‡ˆËˇ ÓÚÓÍÓÎÓ 80%. œÂÁ ÂÒÂÌÚ‡ Ì‡ 1993 „. Ë ÔÓÎÂÚÚ‡ Ì‡ 1994 „. ËÏ‡¯Â ÂÁÍËÔÓÏÂÌË ‚˙‚ ‚‡ÎÛÚÌËˇ ÍÛÒ. ÕÓÏËÌ‡ÎÌ‡Ú‡ Ë Â‡ÎÌ‡Ú‡ ÒÚÓÈÌÓÒÚ Ì‡ÎÂ‚‡ ‰‡ÒÚË˜ÌÓ Ì‡Ï‡Îˇ. œÂÁ ÎˇÚÓÚÓ Ì‡ 1994 „. Ó·ÏÂÌÌËˇÚ ÍÛÒ ‰ÓÒ-ÚË„Ì‡ 54 ÎÂ‚‡ Á‡ Â‰ËÌ ˘‡ÚÒÍË ‰ÓÎ‡. œÂÁ ÒÎÂ‰‚‡˘ËÚÂ ÏÂÒÂˆË ÎÂ‚˙ÚÌÂÓÚÍÎÓÌÌÓ ÒÂ Ó·ÂÁˆÂÌˇ‚‡¯Â ‚ ÌÓÏËÌ‡ÎÌÓ ËÁ‡ÊÂÌËÂ Ë Í˙Ï Í‡ˇ Ì‡1994 „. ÒÚË„Ì‡ ‰Ó 66 ÎÂ‚‡ Á‡ ‰ÓÎ‡, Í‡ÚÓ ËÌÙÎ‡ˆËˇÚ‡ ÔÂÁ ÔÂËÓ‰‡ ÓÚ-ÌÓ‚Ó ·Â ÔÓ-‚ËÒÓÍ‡ ≠ Á‡ 1994 „. ÚÂÏÔ˙Ú Ì‡ Ì‡‡ÒÚ‚‡ÌÂ Ì‡ ÔÓÚÂ·ËÚÂÎ-ÒÍËÚÂ ˆÂÌË ·Â 121%.12

œ‡Ë˜ÌË ÂÏËÒËË. ¬ÚÓÓ, ˆÂÌÚ‡ÎÌ‡Ú‡ ·‡ÌÍ‡ Úˇ·‚‡ ‰‡ ‚ÁÂÏ‡ Â¯Â-ÌËˇ Á‡ ÓÚÔÂ˜‡Ú‚‡ÌÂÚÓ Ë ËÁÚÂ„ÎˇÌÂÚÓ Ì‡ ·‡ÌÍÌÓÚÌË ÂÏËÒËË. œË ‡Á-„ÎÂÊ‰‡ÌÂÚÓ Ì‡ ÚÓÁË Ï‡Ì‰‡Ú Úˇ·‚‡ ‰‡ ÒÂ ËÏ‡ ÔÂ‰‚Ë‰ ‡ÁÎËÍ‡Ú‡ ÏÂÊ‰ÛÔ‡Ë˜ÌÓ ÔÂ‰Î‡„‡ÌÂ Ë Ô‡Ë ‚ Ó·‡˘ÂÌËÂ. œË ÍÓÌÚÓÎ‡ Ì‡ Ô‡Ë˜ÌÓÚÓ

ÔÂ‰Î‡„‡ÌÂ, ÍÓÂÚÓ ‚ÍÎ˛˜‚‡ Í‡ÍÚÓ Ô‡ËÚÂ ‚ Ó·‡˘ÂÌËÂ, Ú‡Í‡ Ë ‰Û„ËÚÂÎËÍ‚Ë‰ÌË ‡ÍÚË‚Ë, ¡Õ¡ ÒÂ ÒÚÂÏË ‰‡ ÓÒ˙˘ÂÒÚ‚ˇ‚‡ Ì‡ˆËÓÌ‡ÎÌËÚÂ Ï‡Í-ÓËÍÓÌÓÏË˜ÂÒÍË ˆÂÎË ≠ Ó„‡ÌË˜‡‚‡ÌÂ Ì‡ ËÌÙÎ‡ˆËˇÚ‡ Ë ÒÚËÏÛÎË‡ÌÂÌ‡ ËÍÓÌÓÏË˜ÂÒÍËˇ ‡ÒÚÂÊ. œË Ô‡Ë˜ÌËÚÂ ÂÏËÒËË ˆÂÎÚ‡ Ì‡ ¡Õ¡ ÂÏÌÓ„Ó ÔÓ-Ó„‡ÌË˜ÂÌ‡. –Â¯ÂÌËˇÚ‡ ÏÓ„‡Ú ‰‡ ÒÂ ˙ÍÓ‚Ó‰ˇÚ ÓÚ ÔÂ‰ÔÓ˜Ë-Ú‡ÌËˇÚ‡ Ì‡ ËÍÓÌÓÏË˜ÂÒÍËÚÂ ÒÛ·ÂÍÚË ÔÓ ÓÚÌÓ¯ÂÌËÂ Í‡ÍÚÓ Ì‡ ÍÓÎË˜ÂÒÚ-‚ÓÚÓ, Ú‡Í‡ Ë Ì‡ ‡ÁÏÂ‡ Ì‡ ÍÛÔ˛ËÚÂ, ÒÚË„‡ ˆÂÌÚ‡ÎÌ‡Ú‡ ·‡ÌÍ‡ ‰‡ ÍÓÌ-ÚÓÎË‡ Ó·˘ÓÚÓ ÍÓÎË˜ÂÒÚ‚Ó Ì‡ Ô‡Ë˜ÌÓÚÓ ÔÂ‰Î‡„‡ÌÂ Ë ÍÂ‰ËÚ‡.

12 ‡ÚËÌ‡Ú‡ ËÁ„ÎÂÊ‰‡ ÍÓÂÌÌÓ ‡ÁÎË˜Ì‡, ‡ÍÓ ‚ÏÂÒÚÓ ËÌ‰ÂÍÒ‡ Ì‡ ˆÂÌËÚÂÌ‡ ‰Â·ÌÓ ÒÂ ËÁÔÓÎÁ‚‡ ËÌ‰ÂÍÒ˙Ú Ì‡ ˆÂÌËÚÂ Ì‡ ÔÓËÁ‚Ó‰ËÚÂÎ, ÍÓÈÚÓ ÒËÒÚÂÏ‡-ÚË˜ÌÓ ‰ÓÒÚ‡ ËÁÓÒÚ‡‚‡ ÓÚ ËÌ‰ÂÍÒ‡ Ì‡ ÔÓÚÂ·ËÚÂÎÒÍËÚÂ ˆÂÌË.

23

√‡ÎÓÔË‡˘‡Ú‡ ËÌÙÎ‡ˆËˇ ÔÂÁ ÔÓÒÎÂ‰ÌËÚÂ ÌˇÍÓÎÍÓ „Ó‰ËÌË ËÁÏÂÒ-ÚË ÔÓÚÂ·ËÚÂÎÒÍËÚÂ ÔÂ‰ÔÓ˜ËÚ‡ÌËˇ ÓÚ Ï‡ÎÍËÚÂ ÎÂ‚Ó‚Ë ÍÛÔ˛Ë Ë ÒÚÓ-ÚËÌÍËÚÂ Í˙Ï ÔÓ-Â‰ËÚÂ ÍÛÔ˛Ë. “‡Í‡ Ì‡ÔËÏÂ ¡Õ¡ ‚ÁÂ Â¯ÂÌËÂ ‰ÓÍ‡ˇ Ì‡ 1995 „. ‰‡ Á‡ÏÂÌË ·‡ÌÍÌÓÚËÚÂ ÓÚ 1, 2 Ë 5 ÎÂ‚‡ Ò ÏÓÌÂÚË Ë ‰‡ËÁÚÂ„ÎË ÓÚ Ó·‡˘ÂÌËÂ ÏÓÌÂÚËÚÂ ÓÚ 1, 2 Ë 5 ÒÚÓÚËÌÍË. œÂÁ 1992 „.¡Õ¡ Á‡ Ô˙‚ Ô˙Ú ÔÛÒÌ‡ ‚ Ó·‡˘ÂÌËÂ 200-ÎÂ‚Ó‚‡ ·‡ÌÍÌÓÚ‡. œÂÁ 1993„. ‚ Ó·‡˘ÂÌËÂ ‚ÎˇÁÓı‡ ÍÛÔ˛Ë ÓÚ 500 ÎÂ‚‡. œÂÁ 1994 „. ÒÂ ÔÓˇ‚Ëı‡·‡ÌÍÌÓÚËÚÂ ÓÚ 1000 Ë 2000 ÎÂ‚‡. ŒÒ‚ÂÌ ÔÂ‰ÔÓ˜ËÚ‡ÌËˇÚ‡ Á‡ ‡ÁÏÂ‡Ì‡ ‰ÂÌÓÏËÌ‡ˆËËÚÂ ËÍÓÌÓÏË˜ÂÒÍËÚÂ ÒÛ·ÂÍÚË ÔÓÌˇÍÓ„‡ ËÏ‡Ú ÌÛÊ‰‡ ÓÚÓÚÌÓÒËÚÂÎÌÓ ÔÓ‚Â˜Â Ô‡Ë ‚ Ó·‡˘ÂÌËÂ Ë ÓÚÌÓÒËÚÂÎÌÓ ÔÓ-Ï‡ÎÍÓ ·‡Ì-ÍÓ‚Ë ‰ÂÔÓÁËÚË. ¡Õ¡ ÏÓÊÂ ‰‡ Â‡„Ë‡ Ì‡ ÚÂÁË ÒÂËÓÁÌË ÔÓÚÂ·ÌÓÒÚË,Í‡ÚÓ Û‚ÂÎË˜‡‚‡ ÍÓÎË˜ÂÒÚ‚ÓÚÓ Ô‡Ë ‚ Ó·‡˘ÂÌËÂ.

–Â„ÛÎË‡ÌÂ ‰ÂÈÌÓÒÚÚ‡ Ì‡ Ú˙„Ó‚ÒÍËÚÂ ·‡ÌÍË. ¡Õ¡ ÔÓÂ Ò˙˘Ó Ú‡Í‡ÓÚ„Ó‚ÓÌÓÒÚÚ‡ ‰‡ ÒÎÛÊË Í‡ÚÓ ‰˙Ê‡‚ÂÌ Â„ÛÎ‡ÚÓ Ì‡ Ú˙„Ó‚ÒÍËÚÂ·‡ÌÍË. Õ‡‚ÒˇÍ˙‰Â ÔÓ Ò‚ÂÚ‡ Ô‡‚ËÚÂÎÒÚ‚‡Ú‡ Ó·ËÍÌÓ‚ÂÌÓ ÓÔÂ‰ÂÎˇÚÔ‡‚ËÎ‡Ú‡ Ë ÒÎÂ‰ˇÚ ÂÁÛÎÚ‡ÚËÚÂ ÓÚ ‰ÂÈÌÓÒÚÚ‡ Ì‡ ·‡ÌÍËÚÂ ‚ ÁÌ‡˜Ë-ÚÂÎÌÓ ÔÓ-„ÓÎˇÏ‡ ÒÚÂÔÂÌ, ÓÚÍÓÎÍÓÚÓ Ô‡‚ˇÚ ÚÓ‚‡ ÔÓ ÓÚÌÓ¯ÂÌËÂ Ì‡‰Û„Ë ÒÚÓÔ‡ÌÒÍË Â‰ËÌËˆË. ¬ ÓÒÌÓ‚‡Ú‡ Ì‡ Ú‡ÁË ÔÂ‰Ô‡ÁÌ‡ ÏˇÍ‡ Ì‡Ô˙‚Ó ÏˇÒÚÓ ÒÚÓË Ù‡ÍÚ˙Ú, ˜Â ·‡ÌÍËÚÂ ÓÔÂË‡Ú ÔÂ‰ËÏÌÓ Ò ˜ÛÊ‰ËÒÂ‰ÒÚ‚‡ ≠ ÚÂÁË Ì‡ ÚÂıÌËÚÂ ‰ÂÔÓÁËÚÓË, ÍÓËÚÓ ËÁËÒÍ‚‡Ú Á‡˘ËÚ‡ ÒÂ-˘Û ‚˙ÁÏÓÊÌË ÁÎÓÛÔÓÚÂ·Ë ÔË ÛÔ‡‚ÎÂÌËÂÚÓ ËÏ. ŒÒ‚ÂÌ ÚÓ‚‡, ÓÚ˜Ë-Ú‡ÈÍË ÓÒÌÓ‚Ì‡Ú‡ ÓÎˇ Ì‡ Ú˙„Ó‚ÒÍËÚÂ ·‡ÌÍË ÔË ‡ÁÔÂ‰ÂÎÂÌËÂÚÓ Ì‡ÙËÌ‡ÌÒÓ‚ËÚÂ ÂÒÛÒË, ÓÔ‡ÒÌËÚÂ ÔÓÒÎÂ‰ËˆË ÓÚ ·‡ÌÍÓ‚ Ù‡ÎËÚ ÏÓ„‡Ú ‰‡‡ÁÚ˙ÒˇÚ ˆˇÎ‡Ú‡ ËÍÓÌÓÏËÍ‡.

ÕÂ Â ÌÂÓ·ıÓ‰ËÏÓ ˆÂÌÚ‡ÎÌËÚÂ ·‡ÌÍË ÌÂÔÂÏÂÌÌÓ ‰‡ ·˙‰‡Ú Ë Ó„‡-ÌË Ì‡ ·‡ÌÍÓ‚Ëˇ Ì‡‰ÁÓ. » Ì‡ËÒÚËÌ‡ ‡ÎÚÂÌ‡ÚË‚‡Ú‡ Á‡ Ò˙Á‰‡‚‡ÌÂ Ì‡Ì‡‰ÁÓÂÌ Ó„‡Ì ËÁ‚˙Ì ÒÚÛÍÚÛ‡Ú‡ Ì‡ ¡Õ¡ ÒÂ Ó·Ò˙Ê‰‡¯Â, ÌÓ ÔÂ‰-ÎÓÊÂÌËÂÚÓ ·Â ÓÚı‚˙ÎÂÌÓ ÓÚ ·˙Î„‡ÒÍËÚÂ Á‡ÍÓÌÓ‰‡ÚÂÎË ÔÓ‡‰Ë Ó„-‡ÌË˜ÂÌËˇ ·ÓÈ ‚ËÒÓÍÓÍ‚‡ÎËÙËˆË‡ÌË ·‡ÌÍÓ‚Ë ÒÔÂˆË‡ÎËÒÚË Ë ÔÓ‡-‰Ë ‚˙ÁÏÓÊÌÓÒÚÚ‡ ‰‡ ÒÂ ÔÓÎÛ˜Ë Á‡ÒÚ˙Ô‚‡ÌÂ Ì‡ ÍÓÌÚÓÎÌËÚÂ ÔÂÓ„‡-ÚË‚Ë Ò ÚÂÁË Ì‡ ¡Õ¡ (Stratev, Borislav. The Law on Banks and Credit Ac-tivity as the Legal Framework for Commercial Banking. Bank Review.Quarterly Journal of the Bulgarian National Bank, No. 2/1992).

Œ·˘ËÚÂ ÔÓÎÓÊÂÌËˇ, ÓÔËÒ‚‡˘Ë Á‡‰˙ÎÊÂÌËˇÚ‡ Ì‡ ¡Õ¡ Í‡ÚÓ Â„Û-Î‡ÚÓ Ì‡ ‰ÂÈÌÓÒÚÚ‡ Ì‡ Ú˙„Ó‚ÒÍËÚÂ ·‡ÌÍË, Ò‡ ËÁÎÓÊÂÌË ‚ «‡ÍÓÌ‡ Á‡¡˙Î„‡ÒÍ‡Ú‡ Ì‡Ó‰Ì‡ ·‡ÌÍ‡. “ÂÁË Ó·˘Ë Á‡‰˙ÎÊÂÌËˇ ÒÂ ÍÓÌÍÂÚËÁË-‡Ú ‚ «‡ÍÓÌ‡ Á‡ ·‡ÌÍËÚÂ Ë ÍÂ‰ËÚÌÓÚÓ ‰ÂÎÓ ÓÚ 1992 „. “ÓÈ ÓÔÂ‰ÂÎˇÔ‡‚ÓÏÓ˘ËˇÚ‡ Ì‡ ¡Õ¡ Á‡ ËÁ‰‡‚‡ÌÂ Ë ÓÚÌÂÏ‡ÌÂ Ì‡ ÎËˆÂÌÁËË Á‡ ÓÒ˙-˘ÂÒÚ‚ˇ‚‡ÌÂ Ì‡ ·‡ÌÍÓ‚Ë ÓÔÂ‡ˆËË. —˙˘ËˇÚ Á‡ÍÓÌ ÔÂ‰‚ËÊ‰‡ Â‚ËÁËËË ÔÓ‚ÂÍË ÔÓ ‰ÓÍÛÏÂÌÚË Ë Ì‡ ÏˇÒÚÓ ‚ Ú˙„Ó‚ÒÍËÚÂ ·‡ÌÍË.

24

Организация на БНБ‘ÛÌÍˆËËÚÂ Ì‡ ¡Õ¡ ÒÂ ÓÒ˙˘ÂÒÚ‚ˇ‚‡Ú ÓÚ ÛÔ‡‚ËÚÂÎ, ”Ô‡‚ËÚÂÎÂÌ Ë

œÎÂÌ‡ÂÌ Ò˙‚ÂÚ. ”Ô‡‚ËÚÂÎˇÚ ÒÂ ËÁ·Ë‡ ÓÚ Õ‡Ó‰ÌÓÚÓ Ò˙·‡ÌËÂ Á‡ÌÂ ÔÓ‚Â˜Â ÓÚ ‰‚‡ ÔÂÚ„Ó‰Ë¯ÌË Ï‡Ì‰‡Ú‡ Ë ÓÚ„Ó‚‡ˇ Á‡ Ó„‡ÌËÁË‡ÌÂÚÓ,˙ÍÓ‚Ó‰ÒÚ‚ÓÚÓ Ë ÍÓÌÚÓÎ‡ Ì‡ ‰ÂÈÌÓÒÚÚ‡ Ì‡ ¡Õ¡ Ë ˇ ÔÂ‰ÒÚ‡‚Îˇ‚‡ ‚ÒÚ‡Ì‡Ú‡ Ë ‚ ˜ÛÊ·ËÌ‡. ”Ô‡‚ËÚÂÎˇÚ ÔÂ‰ÒÂ‰‡ÚÂÎÒÚ‚‡ ”Ô‡‚ËÚÂÎÌËˇÒ˙‚ÂÚ. —˙‚ÂÚ˙Ú ‚ÍÎ˛˜‚‡ ÚËÏ‡ ÔÓ‰ÛÔ‡‚ËÚÂÎË Ë ÔÂÚËÏ‡ ˙ÍÓ‚Ó‰ËÚÂ-ÎË Ì‡ ÛÔ‡‚ÎÂÌËˇ ‚ ·‡ÌÍ‡Ú‡. ¬ÒË˜ÍË ‚‡ÊÌË Â¯ÂÌËˇ Á‡ ÔÓÎËÚËÍ‡Ú‡ ËÂ„ÛÎË‡ÌÂÚÓ, Ò‚˙Á‡ÌË Ò ÚËÚÂ ÓÒÌÓ‚ÌË ÙÛÌÍˆËË Ì‡ ¡Õ¡, ÒÂ ÔËÂÏ‡ÚÓÚ ÚÓÁË Ò˙‚ÂÚ. — ˆÂÎ ‰‡ ÒÂ Á‡˘ËÚË ”Ô‡‚ËÚÂÎÌËˇÚ Ò˙‚ÂÚ ÓÚ ÔÂÍ‡ÎÂÌÓÔÓÎËÚË˜ÂÒÍÓ ‚ÎËˇÌËÂ, ˜Î. 15, ‡Î. 1 ÓÚ «‡ÍÓÌ‡ Á‡ ¡Õ¡ ÔÓÒÚ‡ÌÓ‚ˇ‚‡:ìÃ‡Ì‰‡Ú˙Ú Ì‡ ÛÔ‡‚ËÚÂÎˇ Ì‡ ·‡ÌÍ‡Ú‡, Ì‡ ÔÓ‰ÛÔ‡‚ËÚÂÎËÚÂ Ë Ì‡ ÓÒÚ‡-Ì‡ÎËÚÂ ˜ÎÂÌÓ‚Â Ì‡ ”Ô‡‚ËÚÂÎÌËˇ Ò˙‚ÂÚ ÏÓÊÂ ‰‡ ·˙‰Â ÔÂ‰ÒÓ˜ÌÓÔÂÍ‡Úˇ‚‡Ì Ò‡ÏÓ ‡ÍÓ ÚÂ Ò‡ ÓÒ˙‰ÂÌË Á‡ ÛÏË¯ÎÂÌÓ ÔÂÒÚ˙ÔÎÂÌËÂ ÓÚÓ·˘ ı‡‡ÍÚÂ ËÎË Ò‡ ‚˙ÁÔÂÔˇÚÒÚ‚‡ÌË ‰‡ ÛÔ‡ÊÌˇ‚‡Ú Ò‚ÓËÚÂ ÙÛÌÍˆËËÁ‡ ÔÓ‚Â˜Â ÓÚ Â‰Ì‡ „Ó‰ËÌ‡.î13

«‡ÍÓÌ˙Ú Á‡ ¡˙Î„‡ÒÍ‡Ú‡ Ì‡Ó‰Ì‡ ·‡ÌÍ‡ ÔÓÒÓ˜‚‡ Á‡‰˙ÎÊÂÌËˇÚ‡ Ì‡”Ô‡‚ËÚÂÎÌËˇ Ò˙‚ÂÚ. “ÓÈ Úˇ·‚‡ ‰‡ ìÓ·Ò˙Ê‰‡ Ë ‚ÁÂÏ‡ Â¯ÂÌËˇ ÔÓÔÓ‚ÂÊ‰‡ÌÂ Ì‡ Ô‡Ë˜Ì‡Ú‡ Ë ÍÂ‰ËÚÌ‡Ú‡ ÔÓÎËÚËÍ‡î. œÓ-ÍÓÌÍÂÚÌÓÚÓÈ ÒÂ Á‡‰˙ÎÊ‡‚‡ ‰‡ ìÓÔÂ‰ÂÎˇ ÔÓˆÂÌÚËÚÂ Ì‡ ÏËÌËÏ‡ÎÌËÚÂ ÂÁÂ‚Ë,ÍÓËÚÓ ·‡ÌÍËÚÂ Úˇ·‚‡ ‰‡ ‰˙Ê‡Úî Ë ‰‡ ìÓÔÂ‰ÂÎˇ ÎËı‚ÂÌËÚÂ ÔÓˆÂÌÚËÔÓ ÓÔÂ‡ˆËËÚÂ Ì‡ ·‡ÌÍ‡Ú‡î. “ÂÁË ÙÛÌÍˆËË ÔÂ‰ÒÚ‡‚Îˇ‚‡Ú ËÌÒÚÛÏÂÌ-ÚË ÓÚ Â¯‡‚‡˘Ó ÁÌ‡˜ÂÌËÂ Á‡ ÛÔ‡‚ÎÂÌËÂÚÓ Ì‡ ËÍÓÌÓÏËÍ‡Ú‡. ≈‰ËÌ-ÒÚ‚ÂÌ ”Ô‡‚ËÚÂÎÌËˇÚ Ò˙‚ÂÚ ‰‡‚‡ Ë ÓÚÌÂÏ‡ ÎËˆÂÌÁËËÚÂ Ì‡ Ú˙„Ó‚ÒÍË-ÚÂ ·‡ÌÍË Ë ÓÔÂ‰ÂÎˇ ÌÓÏ‡ÚË‚ËÚÂ Á‡ ÚˇıÌ‡Ú‡ ‰ÂÈÌÓÒÚ.

œÎÂÌ‡ÌËˇÚ Ò˙‚ÂÚ ‚ÍÎ˛˜‚‡ ˜ÎÂÌÓ‚ÂÚÂ Ì‡ ”Ô‡‚ËÚÂÎÌËˇ Ò˙‚ÂÚ ËÓ˘Â ¯ÂÒÚËÏ‡ ÂÍÒÔÂÚË ÓÚ ÙËÌ‡ÌÒÓ‚‡Ú‡ Ë Ì‡Û˜Ì‡Ú‡ Ó·Î‡ÒÚ. ‘ÛÌÍˆËË-ÚÂ Ì‡ œÎÂÌ‡ÌËˇ Ò˙‚ÂÚ ËÏ‡Ú ÔÓ-„ÎÓ·‡ÎÂÌ Ó·ı‚‡Ú. “Â ‚ÍÎ˛˜‚‡Ú ÔÓ-ÒÍÓÓ ÓÔÂ‰ÂÎˇÌÂÚÓ Ì‡ Ó·˘ËÚÂ Ì‡ÒÓÍË Ì‡ Ô‡Ë˜Ì‡Ú‡ Ë ÍÂ‰ËÚÌ‡Ú‡ÔÓÎËÚËÍ‡, ÓÚÍÓÎÍÓÚÓ ÍÓÌÍÂÚÌÓÚÓ ËÏ ÔËÎÓÊÂÌËÂ. —˙‚ÂÚ˙Ú Â Ì‡ÚÓ-‚‡ÂÌ ‰‡ Ó‰Ó·ˇ‚‡ „Ó‰Ë¯ÌËÚÂ ÓÚ˜ÂÚË Ë ·˛‰ÊÂÚ‡ Ì‡ ·‡ÌÍ‡Ú‡.

13 “ÓÁË ÚÂÍÒÚ ÔÂÚ˙Ôˇ Ò˙˘ÂÒÚ‚ÂÌË ËÁÏÂÌÂÌËˇ Ò ÔÛ·ÎËÍÛ‚‡ÌËÚÂ ‚ ƒ¬,·. 32 ÓÚ 1996 „. ÔÓÏÂÌË ‚ Á‡ÍÓÌ‡.

25

Баланс на БНБƒÂÈÌÓÒÚËÚÂ Ì‡ ¡Õ¡ ÏÓ„‡Ú ‰‡ ·˙‰‡Ú ÓÔËÒ‡ÌË ˜ÂÁ ‡Ì‡ÎËÁ‡ Ì‡

·‡Î‡ÌÒ‡ Ì‡ ·‡ÌÍ‡Ú‡, ÍÓÈÚÓ Â ÔÂ‰ÒÚ‡‚ÂÌ ‚ Ú‡·ÎËˆ‡ 3.1.

“‡·ÎËˆ‡ 3.1. ¡‡Î‡ÌÒ Ì‡ ¡˙Î„‡ÒÍ‡ Ì‡Ó‰Ì‡ ·‡ÌÍ‡

Í˙Ï 31 ‰ÂÍÂÏ‚Ë 1994 „.(ÏÎÌ. Î‚.)

Активи Пасиви

Õ‡ÎË˜ÌÓÒÚ ‚ ·˙Î„‡ÒÍË ÏÓÌÂÚË 343 ŒÒÌÓ‚ÂÌ Í‡ÔËÚ‡Î 200Õ‡ÎË˜ÌÓÒÚ ‚ ˜ÛÊ‰ÂÒÚ‡ÌÌ‡ ‚‡ÎÛÚ‡ 109 –ÂÁÂ‚ÌË Ë ‰Û„Ë ÙÓÌ‰Ó‚Â 91094”˜‡ÒÚËÂ ‚ ÏÂÊ‰ÛÌ‡Ó‰ÌË ËÌÒÚË-ÚÛˆËË 12075 ¡‡ÌÍÌÓÚË ‚ Ó·‡˘ÂÌËÂ 45935Õ‡ÎË˜ÌÓÒÚ ‚ ˜ÛÊ‰ÂÒÚ‡ÌÌËˆÂÌÌË ÍÌËÊ‡ 50391 “ÂÍÛ˘Ë Ë ‰ÂÔÓÁËÚÌË ÒÏÂÚÍË 86361œÂ‰ÓÒÚ‡‚ÂÌË ‰ÂÔÓÁËÚË ËÍÂ‰ËÚË Ì‡ “¡ 89946 ƒÛ„Ë Ô‡ÒË‚Ë 17734œÂ‰ÓÒÚ‡‚ÂÌË ÍÂ‰ËÚË Ì‡‰˙Ê‡‚‡Ú‡ 40087÷ÂÌÌË ÍÌËÊ‡ 14767ƒÛ„Ë ‡ÍÚË‚Ë 33606

Œ·˘Ó ‡ÍÚË‚Ë 241324 Œ·˘Ó Ô‡ÒË‚Ë 241324

»ÁÚÓ˜ÌËÍ: √Ó‰Ë¯ÂÌ ÓÚ˜ÂÚ Ì‡ ¡Õ¡.

АктивиÕ‡ÎË˜ÌÓÒÚ ‚ ·˙Î„‡ÒÍË ÏÓÌÂÚË. “Ó‚‡ ÔÂÓ Â ‡ÍÚË‚ Á‡ ¡Õ¡ Ë

Ô‡ÒË‚ Á‡ ‰˙Ê‡‚‡Ú‡. –‡‚ÌÓÒËÎÌÓ Â Ì‡ Ô‡Ë˜Ì‡ ÂÏËÒËˇ ÓÚ ‰˙Ê‡‚‡Ú‡ ËÒÂ ‡ÁÎË˜‡‚‡ ÓÚ ·‡ÌÍÌÓÚËÚÂ, ÍÓËÚÓ Ò‡ Ô‡ÒË‚ Ì‡ ¡Õ¡.

Õ‡ÎË˜ÌÓÒÚ ‚ ˜ÛÊ‰ÂÒÚ‡ÌÌ‡ ‚‡ÎÛÚ‡. «‡Â‰ÌÓ Ò ˜ÛÊ‰ÂÒÚ‡ÌÌËÚÂ ˆÂÌ-ÌË ÍÌËÊ‡ ÔÂ‰ÒÚ‡‚Îˇ‚‡Ú ‚‡ÎÛÚÌËÚÂ ÂÁÂ‚Ë Ì‡ ¡Õ¡.

◊ÛÊ‰ÂÒÚ‡ÌÌË ˆÂÌÌË ÍÌËÊ‡. ¡Õ¡ ‰˙ÊË ÔÓ-„ÓÎˇÏ‡Ú‡ ˜‡ÒÚ ÓÚ ‚‡-ÎÛÚÌËÚÂ ÒË ÂÁÂ‚Ë ‚ ˆÂÌÌË ÍÌËÊ‡, Á‡ ‰‡ ÔÓÎÛ˜‡‚‡ ÎËı‚Ë ÓÚ ˜ÛÊ‰Â-ÒÚ‡ÌÌËÚÂ ÒË ·‡Î‡ÌÒË. ¡Õ¡ ‡ÍÛÏÛÎË‡ ‚‡ÎÛÚÌË ÂÁÂ‚Ë, ÍÓ„‡ÚÓ ÔÓ-‰‡‚‡ ÎÂ‚Ó‚Â Ë ÍÛÔÛ‚‡ ˜ÛÊ‰ÂÒÚ‡ÌÌ‡ ‚‡ÎÛÚ‡ Ì‡ ‚‡ÎÛÚÌËˇ Ô‡Á‡. œÓÌÂ-ÊÂ Â ‚ Ò˙ÒÚÓˇÌËÂ ‰‡ ·Ó‡‚Ë Ò „ÓÎÂÏË Ó·ÂÏË, Â¯ÂÌËˇÚ‡ Ì‡ ·‡ÌÍ‡Ú‡ Á‡ÔÓÍÛÔÍ‡ ËÎË ÔÓ‰‡Ê·‡ Ì‡ ‚‡ÎÛÚ‡ ÓÍ‡Á‚‡Ú ‚˙Á‰ÂÈÒÚ‚ËÂ ‚˙ıÛ Ó·ÏÂÌ-ÌËˇ ÍÛÒ Ì‡ ÎÂ‚‡. œÓ ÚÓÁË Ì‡˜ËÌ ÔÓÎËÚËÍ‡Ú‡ Ì‡ ¡Õ¡ ÔÓ ÓÚÌÓ¯ÂÌËÂÌ‡ ‚‡ÎÛÚÌËˇ ÍÛÒ ÏÓÊÂ ‰‡ ÓÍ‡ÊÂ ÁÌ‡˜ËÚÂÎÌÓ ‚ÎËˇÌËÂ ‚˙ıÛ ËÍÓÌÓÏË-Í‡Ú‡. ƒ‚ËÊÂÌËÂÚÓ Ì‡ ‚‡ÎÛÚÌËˇ ÍÛÒ ÏÓÊÂ ‰‡ ÒÂ ÓÚ‡ÁË Í‡ÍÚÓ Ì‡ ˆÂÌË-ÚÂ ‚ ¡˙Î„‡Ëˇ, Ú‡Í‡ Ë Ì‡ ÍÓÌÍÛÂÌÚÓÒÔÓÒÓ·ÌÓÒÚÚ‡ Ì‡ ·˙Î„‡ÒÍËÚÂÒÚÓÍË Ì‡ ˜ÛÊ‰ÂÒÚ‡ÌÌËÚÂ Ô‡Á‡Ë. œË ÂÁÍËÚÂ ÓÚÍÎÓÌÂÌËˇ ‚˙‚ ‚‡ÎÛÚ-ÌËˇ ÍÛÒ ‚ Í‡ˇ Ì‡ 1993 „. Ë ÔÓÎÂÚÚ‡ Ì‡ 1994 „. ¡Õ¡ ËÌÚÂ‚ÂÌË‡¯Â,ÔÓ‰‡‚‡ÈÍË ˜ÛÊ‰ÂÒÚ‡ÌÌ‡ ‚‡ÎÛÚ‡, Á‡ ‰‡ ÔÂ‰ÓÚ‚‡ÚË ÔÂÍ‡ÎÂÌÓˇÁÍÓÚÓ Ó·ÂÁˆÂÌˇ‚‡ÌÂ Ì‡ ÎÂ‚‡.

26

¬ ÏÓÏÂÌÚ‡ ¡Õ¡ ÒÂ ÔË‰˙Ê‡ Í˙Ï ÔÓÎËÚËÍ‡ Ì‡ ÔÎ‡‚ÌÓ ÔÓÍ‡˜‚‡ÌÂÌ‡ ÍÛÒ‡ Ë ÔÂ‰ÓÚ‚‡Úˇ‚‡ÌÂ Ì‡ „ÓÎÂÏË ÓÚÍÎÓÌÂÌËˇ (√Ó‰Ë¯ÂÌ ÓÚ˜ÂÚÌ‡ ¡Õ¡, 1994 „., Ò. 104). œÂÁ Ô˙‚‡Ú‡ ÔÓÎÓ‚ËÌ‡ Ì‡ 1995 „. ¡Õ¡ Û‚Â-ÎË˜Ë ÁÌ‡˜ËÚÂÎÌÓ Ò‚ÓËÚÂ ÂÁÂ‚Ë ˜ÂÁ ÔÓÍÛÔÍË Ì‡ ‚‡ÎÛÚ‡, Í‡ÚÓ Ó·ÏÂÌ-ÌËˇÚ ÍÛÒ ÔÓ˜ÚË ÌÂ ÒÂ ÔÓÏÂÌË ÔÂÁ ÔÂËÓ‰‡. ¡ÂÁ ÚÂÁË ÔÓÍÛÔÍË ÎÂ‚˙Ú‚ÂÓˇÚÌÓ ˘Â¯Â ‰‡ ÒÂ Â‚‡ÎÓËÁË‡.

ƒÛ„ ‚‡ÊÂÌ ËÁÚÓ˜ÌËÍ Ì‡ ‚‡ÎÛÚÌË ÂÁÂ‚Ë Ò‡ ÍÂ‰ËÚËÚÂ ÓÚ ÏÂÊ‰Û-Ì‡Ó‰ÌË Ó„‡ÌËÁ‡ˆËË, ‚ÍÎ˛˜ËÚÂÎÌÓ ÃÂÊ‰ÛÌ‡Ó‰ÌËˇÚ ‚‡ÎÛÚÂÌ ÙÓÌ‰(Ã¬‘), —‚ÂÚÓ‚Ì‡Ú‡ ·‡ÌÍ‡, ≈‚ÓÔÂÈÒÍËˇÚ Ò˙˛Á Ë ‰.

–‡‚ÌË˘ÂÚÓ Ì‡ ‚‡ÎÛÚÌËÚÂ ÂÁÂ‚Ë ËÏ‡ „ÓÎˇÏÓ ÁÌ‡˜ÂÌËÂ Á‡ ÓÔÂ‰Â-ÎˇÌÂ Â‡ÎÌËÚÂ ‚˙ÁÏÓÊÌÓÒÚË Ì‡ Ô‡Ë˜Ì‡Ú‡ ÔÓÎËÚËÍ‡ Ì‡ ·‡ÌÍ‡Ú‡. Ó-„‡ÚÓ ‡ÁÔÓÎ‡„‡ Ò˙Ò ÁÌ‡˜ËÚÂÎÌË ‚‡ÎÛÚÌË ÂÁÂ‚Ë, ¡Õ¡ ÏÓÊÂ ÔÓ-ÎÂÒÌÓ‰‡ ÒÂ Ì‡ÏÂÒ‚‡ Ì‡ ‚‡ÎÛÚÌËˇ Ô‡Á‡ Ë ‰‡ ÔÂ‰ÓÚ‚‡Úˇ‚‡ ÂÁÍËÚÂ ÍÓÎÂ-·‡ÌËˇ, ‡ ‰ÂÍÎ‡‡ˆËËÚÂ ˜Â ˘Â ÔÂ‰ÓÚ‚‡ÚË Ó·ÂÁˆÂÌˇ‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ ÎÂ‚‡,Á‡ÔÓ˜‚‡Ú ‰‡ Á‚Û˜‡Ú ÁÌ‡˜ËÚÂÎÌÓ ÔÓ-Û·Â‰ËÚÂÎÌÓ. ¬‡ÎÛÚÌËÚÂ ÂÁÂ‚Ë ËÁ-Ô˙ÎÌˇ‚‡Ú Ó˘Â Â‰Ì‡ ‚‡ÊÌ‡ ÙÛÌÍˆËˇ. œÂÁ ÔÓÎÂÚÚ‡ Ì‡ 1994 „. ¡˙Î-„‡Ëˇ ÔÓ‰ÔËÒ‡ ÒÔÓ‡ÁÛÏÂÌËÂ Ò ÀÓÌ‰ÓÌÒÍËˇ ÍÎÛ· Á‡ ‡ÁÒÓ˜‚‡ÌÂ Ì‡ÔÎ‡˘‡ÌËˇÚ‡ ÔÓ ˜‡ÒÚ ÓÚ ‚˙Ì¯ÌËˇ ‰˙Î„ Ì‡ ÒÚ‡Ì‡Ú‡.14 —˙„Î‡ÒÌÓ ÚÓ‚‡ÒÔÓ‡ÁÛÏÂÌËÂ ÒÂ ÔÓÒÚË„Ì‡ ÁÌ‡˜ËÚÂÎÌÓ Ì‡Ï‡ÎÂÌËÂ (ÓÍÓÎÓ 45%) Ì‡‰˙Î„‡ Ë ÔÂÒÚÛÍÚÛË‡ÌÂ Ì‡ ÌÂ„Ó‚ÓÚÓ Ó·ÒÎÛÊ‚‡ÌÂ, Í‡ÚÓ ‰˙Ê‡‚‡Ú‡ÔÓÂ Á‡‰˙ÎÊÂÌËˇ Á‡ Â‰Ó‚ÌÓÚÓ ÏÛ ÔÓ„‡Òˇ‚‡ÌÂ. Õ‡ÚÛÔ‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ ‚‡ÎÛÚ-ÌË ÂÁÂ‚Ë ÔÂÁ Ô˙‚‡Ú‡ ÔÓÎÓ‚ËÌ‡ Ì‡ 1995 „. ·Â¯Â Ì‡ÒÓ˜ÂÌÓ ËÏÂÌÌÓÍ˙Ï ÛÎÂÒÌˇ‚‡ÌÂ Ì‡ ÔÂ‰ÒÚÓˇ˘ËÚÂ ÔÎ‡˘‡ÌËˇ.15

”˜‡ÒÚËÂ ‚ ÏÂÊ‰ÛÌ‡Ó‰ÌË Ó„‡ÌËÁ‡ˆËË. ¡˙Î„‡Ëˇ ˜ÎÂÌÛ‚‡ ‚ ‡Á-ÎË˜ÌË ÏÂÊ‰ÛÌ‡Ó‰ÌË Ó„‡ÌËÁ‡ˆËË, ÒÂ‰ ÍÓËÚÓ Ò‡ ÃÂÊ‰ÛÌ‡Ó‰ÌËˇÚ‚‡ÎÛÚÂÌ ÙÓÌ‰, √ÛÔ‡Ú‡ Ì‡ —‚ÂÚÓ‚Ì‡Ú‡ ·‡ÌÍ‡ (Ã¡¬–, ÃÂÊ‰ÛÌ‡Ó‰Ì‡ÙËÌ‡ÌÒÓ‚‡ ÍÓÔÓ‡ˆËˇ, ÃÌÓ„ÓÒÚ‡ÌÌ‡ ‡„ÂÌˆËˇ Á‡ „‡‡ÌÚË‡ÌÂ Ì‡ ËÌ-‚ÂÒÚËˆËËÚÂ), ≈‚ÓÔÂÈÒÍ‡Ú‡ ·‡ÌÍ‡ Á‡ ‚˙ÁÒÚ‡ÌÓ‚ˇ‚‡ÌÂ Ë ‡Á‚ËÚËÂ(≈¡¬–). ¡˙Î„‡Ëˇ Â Ò˙˘Ó Ú‡Í‡ Ò˙ÓÒÌÓ‚‡ÚÂÎÍ‡ Ì‡ ¡‡ÌÍ‡Ú‡ Á‡ ÏÂÊ‰Û-Ì‡Ó‰ÌË ‡ÁÔÎ‡˘‡ÌËˇ (¡Ã–) ‚ ¡‡ÁÂÎ Ë ‰‚ÂÚÂ ·‡ÌÍË Ì‡ ·Ë‚¯Ëˇ —»¬

14 ÀÓÌ‰ÓÌÒÍËˇÚ ÍÎÛ· Â ·‡ÌÍÓ‚‡ „ÛÔ‡ Á‡ ÔÂ„Ó‚ÓË Ò˙Ò ÒÚ‡ÌË ‰Î˙ÊÌËˆË,ËÁÔ‡‰Ì‡ÎË ‚ Á‡ÚÛ‰ÌÂÌËˇ Ò ‚˙Ì¯ÌËˇ ÒË ‰˙Î„. —˙ÒÚÓË ÒÂ ÓÚ ˜‡ÒÚÌË ·‡ÌÍË Á‡‡ÁÎËÍ‡ ÓÚ œ‡ËÊÍËˇ ÍÎÛ·, Í˙‰ÂÚÓ ÒÂ ÔÂ„Ó‚‡ˇ ÔË Á‡ÚÛ‰ÌÂÌËˇ Ò ‰˙Ê‡‚-ÌË Á‡ÂÏË.

15 œÂÁ Ô˙‚‡Ú‡ ÔÓÎÓ‚ËÌ‡ Ì‡ 1995 „. ¡Õ¡ ÒÂ ÒÚÂÏÂ¯Â Í˙Ï Ì‡ÚÛÔ‚‡ÌÂ Ì‡‚‡ÎÛÚÌË ÂÁÂ‚Ë, ‚˙ÁÔÓÎÁ‚‡ÈÍË ÒÂ ÓÚ ÓÚÌÓÒËÚÂÎÌ‡Ú‡ ÒÚ‡·ËÎÌÓÒÚ Ì‡ ÎÂ‚‡.—˙˘Â‚ÂÏÂÌÌÓ ËÌÙÎ‡ˆËˇÚ‡ Ì‡Ï‡Îˇ Ë ÒÂ Ì‡ÚÛÔ‡ı‡ ‰ÓÒÚ‡Ú˙˜ÌÓ ÂÁÂ‚Ë Á‡ÔÎ‡˘‡ÌËˇ Ò˙„Î‡ÒÌÓ ÒÔÓ‡ÁÛÏÂÌËÂÚÓ Ò ÀÓÌ‰ÓÌÒÍËˇ ÍÎÛ·, Í‡ÚÓ ÒÂ Ò˙Á‰‡‰Â ‡Î-ÚÂÌ‡ÚË‚‡ Ì‡ ‚˙ÁÏÓÊÌ‡Ú‡ ‰ÓÔ˙ÎÌËÚÂÎÌ‡ ÔÓÏÓ˘ ÓÚ Ã¬‘. ≈‰ËÌ ÓÚ ÌÂËÁˇÒ-ÌÂÌËÚÂ ÚÓ„‡‚‡ ÔÓ·ÎÂÏË Â Á‡ ËÁÚÓ˜ÌËÍ‡ Ì‡ Ú‡ÁË ‚‡ÎÛÚ‡, ÔË ÔÓÎÓÊÂÌËÂ ˜ÂÌˇÏ‡ ÒÚÂÌ‰-·‡È ÒÔÓ‡ÁÛÏÂÌËÂ Ò Ã¬‘, Ë ‰‡ÎË ÚÓÁË ËÁÚÓ˜ÌËÍ Â Ò ‚ÂÏÂÌÂÌËÎË Ò ÔÓÒÚÓˇÌÂÌ ı‡‡ÍÚÂ.

27

Ò˙Ò ÒÂ‰‡ÎË˘Â ‚ ÃÓÒÍ‚‡. ”˜‡ÒÚËÂÚÓ Ì‡ ÒÚ‡Ì‡Ú‡ ‚ ‰ˇÎÓ‚Ëˇ Í‡ÔËÚ‡Î Ì‡ÚÂÁË ËÌÒÚËÚÛˆËË ÒÂ ÔÓÂÏ‡ ÓÚ ¡Õ¡ Ò˙‚ÏÂÒÚÌÓ Ò ÃËÌËÒÚÂÒÚ‚ÓÚÓ Ì‡ÙËÌ‡ÌÒËÚÂ.

Â‰ËÚË Á‡ ‰˙Ê‡‚‡Ú‡. ŒÚ Ì‡˜‡ÎÓÚÓ Ì‡ ÂÙÓÏËÚÂ ‚ÒˇÍ‡ „Ó‰ËÌ‡·˛‰ÊÂÚ˙Ú Â ‚ ‰ÂÙËˆËÚ. ≈‰ËÌ ÓÚ ‰‚‡Ú‡ ‚‡ÊÌË Í‡Ì‡Î‡ Á‡ ÍÂ‰ËÚË‡ÌÂÌ‡ ‰˙Ê‡‚‡Ú‡ Â ÔˇÍÓÚÓ ÍÂ‰ËÚË‡ÌÂ Ì‡ Ô‡‚ËÚÂÎÒÚ‚ÂÌËÚÂ ‡ÁıÓ‰ËÓÚ ¡Õ¡. ‡ÍÚÓ ˘Â ‚Ë‰ËÏ ÔÓ-Ì‡Ú‡Ú˙Í, ÚÓÁË ÔÓ‰ıÓ‰ Â ‡‚ÌÓÒËÎÂÌ Ì‡ÔÂ˜‡Ú‡ÌÂ Ì‡ Ô‡Ë ÓÚ ¡Õ¡. œÓ‡‰Ë Ì‡ÎË˜ËÂÚÓ Ì‡ ÂÊÂ„Ó‰ÂÌ ·˛‰ÊÂÚÂÌ‰ÂÙËˆËÚ ÚÂÌ‰ÂÌˆËˇÚ‡ Á‡ÒÂ„‡ Â ‰˙Î„˙Ú Ì‡ ‰˙Ê‡‚‡Ú‡ Í˙Ï ¡Õ¡ ÔÓÒ-ÚÓˇÌÌÓ ‰‡ Ì‡‡ÒÚ‚‡, Í‡ÚÓ Ì‡È-˜ÂÒÚÓ ÍÂ‰ËÚËÚÂ Ò‡ Ò ‰ÂÒÂÚ„Ó‰Ë¯ÂÌ Ï‡-ÚÛËÚÂÚ ÔË ÓÒÌÓ‚ÂÌ ÎËı‚ÂÌ ÔÓˆÂÌÚ.

÷ÂÌÌË ÍÌËÊ‡. ¬ Ú‡ÁË „‡Ù‡ Ì‡ ·‡Î‡ÌÒ‡ ÒÂ ÓÚ‡Áˇ‚‡ ÒÚÓÈÌÓÒÚÚ‡ Ì‡ËÁÍÛÔÂÌËÚÂ ÓÚ ¡Õ¡ ‰˙Ê‡‚ÌË ˆÂÌÌË ÍÌËÊ‡. ≈ÏËÒËËÚÂ Ì‡ ‰˙Ê‡‚ÌËˆÂÌÌË ÍÌËÊ‡ ÔÂ‰ÒÚ‡‚Îˇ‚‡Ú ‚ÚÓËˇÚ Í‡Ì‡Î, ˜ÂÁ ÍÓÈÚÓ ‰˙Ê‡‚‡Ú‡Á‡ÂÏ‡ ÒÂ‰ÒÚ‚‡. “Â ÒÂ ÍÛÔÛ‚‡Ú ÓÚ Ú˙„Ó‚ÒÍËÚÂ ·‡ÌÍË, ƒ˙Ê‡‚ÌËˇ Á‡-ÒÚ‡ıÓ‚‡ÚÂÎÂÌ ËÌÒÚËÚÛÚ, ƒ— Ë ¡Õ¡. √‡Ê‰‡ÌËÚÂ ËÁÍÛÔÛ‚‡Ú ÓÚÌÓÒË-ÚÂÎÌÓ ÌÂÁÌ‡˜ËÚÂÎÂÌ ‰ˇÎ ƒ÷ . Ó„‡ÚÓ ‰˙Ê‡‚‡Ú‡ ÂÏËÚË‡ ‰˙Ê‡‚ÌËˆÂÌÌË ÍÌËÊ‡ Ë ÚÂ ÒÂ ËÁÍÛÔÛ‚‡Ú ÓÚ ¡Õ¡, Í‡ÈÌËˇÚ ÂÁÛÎÚ‡Ú Â ‡‚ÌÓÒË-ÎÂÌ Ì‡ ÔˇÍÓ ÍÂ‰ËÚË‡ÌÂ. œÓ Ò˙˘ÂÒÚ‚Ó ˆÂÌÚ‡ÎÌ‡Ú‡ ·‡ÌÍ‡ ÔÂ˜‡Ú‡Ô‡Ë, ÍÓËÚÓ ÒÂ ËÁ‡ÁıÓ‰‚‡Ú Á‡ ÔÓÍË‚‡ÌÂ Ì‡ ‡ÁıÓ‰ËÚÂ ‚ ·˛‰ÊÂÚÌ‡Ú‡ÒÙÂ‡.

«‡ ¡Õ¡ ‰˙Ê‡‚ÌËÚÂ ˆÂÌÌË ÍÌËÊ‡ ÒÎÛÊ‡Ú Á‡ ÔÓÒÚË„‡ÌÂÚÓ Ë Ì‡ Ó˘ÂÂ‰Ì‡ ˆÂÎ. Ó„‡ÚÓ ÍÛÔÛ‚‡ Ë ÔÓ‰‡‚‡ ƒ÷ Ì‡ ÙËÌ‡ÌÒÓ‚Ëˇ Ô‡Á‡, ¡Õ¡ÏÓÊÂ ‰‡ Â„ÛÎË‡ Ô‡Ë˜Ì‡Ú‡ Ï‡Ò‡. Ã‡Í‡ ˜Â ‚ÚÓË˜ÌËˇÚ Ô‡Á‡ Á‡ ‰˙-Ê‡‚ÌË ˆÂÌÌË ÍÌËÊ‡ ÔÓÒÚÂÔÂÌÌÓ ÒÂ ‡Á‚Ë‚‡, ¡Õ¡ ‚ÒÂ Ó˘Â Â Ó„‡ÌË-˜ÂÌ‡ ‚ ËÁÔÓÎÁ‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ ÚÓÁË ËÌÒÚÛÏÂÌÚ Ì‡ Ô‡Ë˜Ì‡Ú‡ ÔÓÎËÚËÍ‡. ¬„Î‡‚‡ ÒÂ‰Ï‡ Ú‡ÁË ‰ÂÈÌÓÒÚ Â ‡Á„ÎÂ‰‡Ì‡ ÔÓ-ÔÓ‰Ó·ÌÓ.

ƒÛ„Ë ‡ÍÚË‚Ë. “ÛÍ ÒÂ ‚ÍÎ˛˜‚‡Ú Ú‡ÍË‚‡ ÂÎÂÏÂÌÚË Ì‡ ·‡Î‡ÌÒ‡ Í‡ÚÓÒ„‡‰Ë Ë Ó·ÓÛ‰‚‡ÌÂ, ÒÓ·ÒÚ‚ÂÌÓÒÚ Ì‡ ¡Õ¡, Ë Û˜‡ÒÚËÂÚÓ Ì‡ ¡Õ¡ ‚¡‡ÌÍÓ‚‡Ú‡ ÍÓÌÒÓÎË‰‡ˆËÓÌÌ‡ ÍÓÏÔ‡ÌËˇ. ¬ ÚÓ‚‡ ÔÂÓ ÒÂ ËÁ‡‚Ìˇ‚‡Ú ËÔÂÓˆÂÌÍËÚÂ Ì‡ ‚‡ÎÛÚÌËÚÂ Ô‡ÒË‚Ë ÔË Ó·ÂÁˆÂÌˇ‚‡ÌÂ Ì‡ ÎÂ‚‡.

ПасивиŒÒÌÓ‚ÂÌ Í‡ÔËÚ‡Î. —˙„Î‡ÒÌÓ «‡ÍÓÌ‡ Á‡ ¡Õ¡ ·‡ÌÍ‡Ú‡ ËÏ‡ ÓÒÌÓ‚ÂÌ

Í‡ÔËÚ‡Î ‚ ‡ÁÏÂ Ì‡ 200 ÏÎÌ. Î‚. “ÓÈ ÔÂ‰ÒÚ‡‚Îˇ‚‡ Ë ˜‡ÒÚ ÓÚ ÌÂÚÌ‡Ú‡ÒÚÓÈÌÓÒÚ Ì‡ ·‡ÌÍ‡Ú‡ Í‡ÚÓ ‡ÁÎËÍ‡ ÏÂÊ‰Û ÌÂÈÌËÚÂ ‡ÍÚË‚Ë Ë Ô‡ÒË‚Ë.

–ÂÁÂ‚ÌË Ë ‰Û„Ë ÙÓÌ‰Ó‚Â. ‘ÓÌ‰ ì–ÂÁÂ‚ÂÌî Â ÍÓÏÔÓÌÂÌÚ Ì‡ ÌÂÚÌ‡Ú‡ÒÚÓÈÌÓÒÚ. ¡Õ¡ ÔÓÎÛ˜‡‚‡ ÎËı‚Ë ÔÓ ÍÂ‰ËÚËÚÂ, ÍÓËÚÓ ÓÚÔÛÒÍ‡ Ì‡·‡ÌÍËÚÂ Ë Ì‡ ‰˙Ê‡‚‡Ú‡. ŒÒ‚ÂÌ ÚÓ‚‡ ÔÓÎÛ˜‡‚‡ ÎËı‚Ë ÔÓ ˜ÛÊ‰ÂÒÚ‡Ì-ÌËÚÂ ˆÂÌÌË ÍÌËÊ‡. ¡‡ÌÍ‡Ú‡ ÔÎ‡˘‡ ÎËı‚Ë ÔÓ ÚÂÍÛ˘ËÚÂ Ë ‰ÂÔÓÁËÚÌËÚÂÒÏÂÚÍË, ÌÓ ÚÂ Ò‡ ‰‡ÎÂ˜ ÔÓ-ÌËÒÍË ÓÚ ÎËı‚ËÚÂ, ÍÓËÚÓ ÔÓÎÛ˜‡‚‡ ÔÓ Ò‚ÓËÚÂ‡ÍÚË‚Ë. œÓ ‰Û„Ëˇ Ô‡ÒË‚, ·‡ÌÍÌÓÚËÚÂ, ¡Õ¡ ÌÂ ÔÎ‡˘‡ ÎËı‚Ë. “ˇ ÔÓÍ-

28

Ë‚‡ ÚÂÍÛ˘ËÚÂ ÒË ‡ÁıÓ‰Ë Ò ÔÓÎÛ˜ÂÌËˇ ÔÓ ÚÓÁË Ì‡˜ËÌ ˜ËÒÚ ‰ÓıÓ‰, Í‡ÚÓÓÒÚ‡‚‡ ÁÌ‡˜ËÚÂÎÌ‡ ÔÂ˜‡Î·‡. ŒÚ ÌÂˇ ÒÂ ÙÓÏË‡ ÂÁÂ‚ÌËˇÚ ÙÓÌ‰.

¿ÍÓ ·‡ÌÍ‡Ú‡ ·Â¯Â ˜‡ÒÚÌ‡, Ì‡ÚÛÔ‡ÌËÚÂ ‰ÓıÓ‰Ë ˘ˇı‡ ‰‡ ÒÂ ËÁÔÎ‡-˘‡Ú Ì‡ ‡ÍˆËÓÌÂËÚÂ ËÎË ‰‡ ÒÂ ËÁÔÓÎÁ‚‡Ú Á‡ Û‚ÂÎË˜‡‚‡ÌÂ Ì‡ ÌÂÈÌ‡Ú‡Í‡ÔËÚ‡ÎËÁ‡ˆËˇ. ¡Õ¡ Â ˆÂÌÚ‡ÎÌ‡ ·‡ÌÍ‡ Ë ‡ÁÔÂ‰ÂÎÂÌËÂÚÓ Ì‡ ÔÂ˜‡Î-·‡Ú‡ ÓÚ ‰ÂÈÌÓÒÚÚ‡ ∫ ÒÂ Â„Î‡ÏÂÌÚË‡ ‚ «‡ÍÓÌ‡ Á‡ ¡Õ¡ (˜Î. 8). ◊‡ÒÚÓÚ ÔÂ˜‡Î·‡Ú‡ (25%) ÒÂ Á‡‰ÂÎˇ ‚˙‚ ÙÓÌ‰ ì–ÂÁÂ‚ÂÌî. ”Ô‡‚ËÚÂÎÌËˇÚÒ˙‚ÂÚ ÏÓÊÂ ‰‡ ‚ÁÂÏÂ Â¯ÂÌËÂ Á‡ Ò˙Á‰‡‚‡ÌÂ Ì‡ ˆÂÎÂ‚Ë ÙÓÌ‰Ó‚Â ≠ ‚ÏÓÏÂÌÚ‡ 1% ÓÚ ÔÂ˜‡Î·‡Ú‡ ÒÂ ‡ÁÔÂ‰ÂÎˇ Á‡ ËÁ‚˙ÌÂ‰ÌÓ ÔÓ‰ÔÓÏ‡„‡ÌÂÌ‡ ÒÂÏÂÈÒÚ‚‡Ú‡ Ì‡ ÒÎÛÊËÚÂÎË Ì‡ ¡Õ¡. ŒÒÚ‡Ì‡ÎËÚÂ 74% ÒÂ ÔÂı‚˙-ÎˇÚ Ì‡ ‰˙Ê‡‚‡Ú‡. œÂÁ 1994 „. ¡Õ¡ ÔÂı‚˙ÎË Ì‡‰ 21 ÏÎ‰. Î‚. ÓÚÂÁÂ‚Ì‡Ú‡ ÒË ÒÏÂÚÍ‡ Ì‡ Ô‡‚ËÚÂÎÒÚ‚ÓÚÓ (√Ó‰Ë¯ÂÌ ÓÚ˜ÂÚ Ì‡ ¡Õ¡,1994 „., Ò. 88).

¡‡ÌÍÌÓÚË ‚ Ó·‡˘ÂÌËÂ. “ÓÁË ÂÎÂÏÂÌÚ ÓÚ‡Áˇ‚‡ ÓÎˇÚ‡ Ì‡ ¡Õ¡ Í‡-ÚÓ ÂÏËÚÂÌÚ Ì‡ Ì‡ˆËÓÌ‡ÎÌ‡Ú‡ ‚‡ÎÛÚ‡.

“ÂÍÛ˘Ë Ë ‰ÂÔÓÁËÚÌË ÒÏÂÚÍË. “Â ÒÂ ‡Á‰ÂÎˇÚ Ì‡ ‰‚Â ÓÒÌÓ‚ÌË Í‡ÚÂ-„ÓËË. ÃËÌËÒÚÂÒÚ‚ÓÚÓ Ì‡ ÙËÌ‡ÌÒËÚÂ ËÁÔÓÎÁ‚‡ Ò‚ÓˇÚ‡ ÒÏÂÚÍ‡ ‚ ¡Õ¡,Í‡ÍÚÓ Â‰ÌÓ ÙËÁË˜ÂÒÍÓ ËÎË ˛Ë‰Ë˜ÂÒÍÓ ÎËˆÂ ·Ë ËÁÔÓÎÁ‚‡ÎÓ ‡ÁÔÎ‡-˘‡ÚÂÎÌ‡ ÒÏÂÚÍ‡ ‚ Ú˙„Ó‚ÒÍ‡ ·‡ÌÍ‡. ÃËÌËÒÚÂÒÚ‚ÓÚÓ ÓÚ„Ó‚‡ˇ Ë ÓÒ˙-˘ÂÒÚ‚ˇ‚‡ ‰˙Ê‡‚ÌËÚÂ ÔÎ‡˘‡ÌËˇ. Õ‡ÔËÏÂ ‚˙Ì¯ÌËˇÚ ‰˙Î„ Ì‡ ¡˙Î-„‡Ëˇ Í˙Ï ÀÓÌ‰ÓÌÒÍËˇ ÍÎÛ· ÒÂ ÒÏˇÚ‡ Á‡ Á‡‰˙ÎÊÂÌËÂ Ì‡ ‰˙Ê‡‚‡Ú‡. Ó„‡ÚÓ ÃËÌËÒÚÂÒÚ‚ÓÚÓ ËÁ‚˙¯‚‡ ÔÎ‡˘‡ÌÂ Í˙Ï ÀÓÌ‰ÓÌÒÍËˇ ÍÎÛ·,Ì‡Ï‡Îˇ‚‡ ÓÒÚ‡Ú˙Í˙Ú ÔÓ ÒÏÂÚÍ‡Ú‡ ÏÛ ‚ ¡Õ¡. ¬ Ú‡ÍË‚‡ ÒÎÛ˜‡Ë ¡Õ¡„Û·Ë ˜‡ÒÚ ÓÚ ‚‡ÎÛÚÌËÚÂ ÒË ÂÁÂ‚Ë, Í‡ÍÚÓ ÎË˜Ë ÓÚ ÒıÂÏ‡Ú‡.

¡Õ¡

(ÏÎÌ. Î‚.)


◊ÛÊ‰ÂÒÚ‡ÌÌ‡ ‚‡ÎÛÚ‡ -20 000 ƒÂÔÓÁËÚÌË ÒÏÂÚÍË -20 000

¬ ÚÓÁË ÂÎÂÏÂÌÚ Ì‡ ·‡Î‡ÌÒ‡ ÒÂ ‚ÍÎ˛˜‚‡Ú Ó˘Â Ë ‰ÂÔÓÁËÚÌËÚÂ ÒÏÂÚ-ÍË Ì‡ Ú˙„Ó‚ÒÍËÚÂ ·‡ÌÍË, ÓÚ ÍÓËÚÓ ‚‡ÊÌË Í‡ÚÂ„ÓËË Ò‡ ‡ÁÔÎ‡˘‡-ÚÂÎÌËÚÂ Ë ÂÁÂ‚ÌËÚÂ ÒÏÂÚÍË. –‡ÁÔÎ‡˘‡ÚÂÎÌËÚÂ ÒÏÂÚÍË ÒÂ ËÁÔÓÎÁ‚‡ÚÓÚ Ú˙„Ó‚ÒÍËÚÂ ·‡ÌÍË Á‡ ÛÎÂÒÌˇ‚‡ÌÂ Ì‡ ÏÂÊ‰Û·‡ÌÍÓ‚ËÚÂ ÔÂ‚Ó‰Ë, ÍÓ-„‡ÚÓ Ì‡ÔËÏÂ ÔÎ‡˘‡ÌËˇÚ‡ ÒÂ ËÁ‚˙¯‚‡Ú ÏÂÊ‰Û ÔÂ‰ÔËˇÚËˇ Ò˙ÒÒÏÂÚÍË ‚ ‡ÁÎË˜ÌË ·‡ÌÍË. ŒÒ‚ÂÌ ÚÓ‚‡ Ú˙„Ó‚ÒÍËÚÂ ·‡ÌÍË ‰ÂÔÓÁË‡ÚÒÂ‰ÒÚ‚‡ ‚ ÂÁÂ‚ÌË ÒÏÂÚÍË, Á‡ ‰‡ ÓÚ„Ó‚‡ˇÚ Ì‡ ËÁËÒÍ‚‡ÌÂÚÓ Á‡ ÏË-ÌËÏ‡ÎÌÓ ‡‚ÌË˘Â Ì‡ ÂÁÂ‚ËÚÂ. «‡‰˙ÎÊËÚÂÎÌËÚÂ ÂÁÂ‚Ë ÒÂ ‰ËÒÍÛ-ÚË‡Ú ‚ „Î‡‚‡ ÔÂÚ‡.

ƒÛ„Ë Ô‡ÒË‚Ë. “ÓÁË ÂÎÂÏÂÌÚ ‚ÍÎ˛˜‚‡ ÍÓÂÍˆËËÚÂ ‚ ·‡Î‡ÌÒÓ‚Ëˇ ÓÚ-˜ÂÚ ÔË Â‚‡ÎÓËÁ‡ˆËˇ Ì‡ ÎÂ‚‡. “Ó‚‡ Â Ì‡ÎÓÊËÚÂÎÌÓ, Á‡˘ÓÚÓ ˜‡ÒÚ ÓÚ

29

‡ÍÚË‚ËÚÂ Ë Ô‡ÒË‚ËÚÂ Ì‡ ¡Õ¡ Ò‡ ‚ ˜ÛÊ‰ÂÒÚ‡ÌÌ‡ ‚‡ÎÛÚ‡.

Независимост на Българската народна банкаœÓÒÎÂ‰ÌËˇÚ ‚‡ÊÂÌ ÂÎÂÏÂÌÚ ÓÚ ÒÚÛÍÚÛ‡Ú‡ Ì‡ ·‡ÌÍÓ‚‡Ú‡ ÒËÒÚÂÏ‡

Ò‡ ‚Á‡ËÏÓÓÚÌÓ¯ÂÌËˇÚ‡ ÏÂÊ‰Û ˆÂÌÚ‡ÎÌ‡Ú‡ ·‡ÌÍ‡ Ë Ô‡‚ËÚÂÎÒÚ‚ÓÚÓ.Œ˘Â ÓÚ ÓÒÌÓ‚‡‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ ¡Õ¡ ÔÂÁ 1879 „. Ò‡ Ò˙˘ÂÒÚ‚Û‚‡ÎË ÒÔÓÓ‚Â,Í‡Í‚Ë ‰‡ ·˙‰‡Ú Ò˙˘ÌÓÒÚÚ‡ Ë ÒÚÂÔÂÌÚ‡ Ì‡ ÌÂÁ‡‚ËÒËÏÓÒÚ Ì‡ ¡Õ¡ ÓÚÔ‡‚ËÚÂÎÒÚ‚ÓÚÓ. “‡Í‡ Ì‡ÔËÏÂ ÔÂËÓ‰˙Ú Ì‡ Á‡ÒËÎÂÌ‡ Ò‡ÏÓÒÚÓˇÚÂÎ-ÌÓÒÚ ÔÂÁ 20-ÚÂ „Ó‰ËÌË Â ÔÓÒÎÂ‰‚‡Ì ÓÚ Á‡ÒËÎÂÌ Ô‡‚ËÚÂÎÒÚ‚ÂÌ ÍÓÌÚ-ÓÎ ÔÂÁ 30-ÚÂ (Colander, David, Andrew Kenningham. Economics. Bul-garian ≈dition, unpublished manuscript, 1993). ¬˙ÔÓÒ˙Ú Ë ÚÓ„‡‚‡, Ë ÒÂ-„‡ Â ÍÓÈ ‰‡ ÛÔ‡ÊÌˇ‚‡ ÍÓÌÚÓÎ Ì‡‰ Ô‡Ë˜Ì‡Ú‡ ÔÓÎËÚËÍ‡: ‰‡ÎË ÌÂÁ‡‚Ë-ÒËÏ Ó„‡Ì, Ó„Î‡‚ˇ‚‡Ì ÓÚ Ì‡ÁÌ‡˜ÂÌ ÛÔ‡‚ËÚÂÎ, ÍÓÈÚÓ Ì‡ ÚÂÓËˇ ÌÂ ÏÓ-ÊÂ ‰‡ ·˙‰Â ÓÚÒÚ‡Ìˇ‚‡Ì ÔÂÊ‰Â‚ÂÏÂÌÌÓ ÓÚ ÔÓÒÚ‡ ÒË, Ú˙È Í‡ÚÓ Â ÔÓ‰Á‡˘ËÚ‡Ú‡ Ì‡ Á‡ÍÓÌ‡, ËÎË ÓÚ Ô‡‚ËÚÂÎÒÚ‚ÓÚÓ, ËÁ·‡ÌÓ ÓÚ „‡Ê‰‡ÌËÚÂ.ÕÂÁ‡‚ËÒËÏÓÒÚÚ‡ ÒÂ ÔÂ‰ÔÓ˜ËÚ‡ ÓÚ ÚÂÁË, ÍÓËÚÓ ËÒÍ‡Ú ‰‡ Á‡Ô‡ÁˇÚ ÒÔÓ-ÒÓ·ÌÓÒÚÚ‡ Ì‡ ˆÂÌÚ‡ÎÌ‡Ú‡ ·‡ÌÍ‡ ‰‡ ‚ÁÂÏ‡ ÌÂÓ·ıÓ‰ËÏË, ÌÓ ÌÂÔÓÔÛÎˇ-ÌË Â¯ÂÌËˇ ÔÓ ‚˙ÔÓÒËÚÂ Ì‡ ·‡ÌÍÓ‚‡Ú‡ ÔÓÎËÚËÍ‡. «‡ÒËÎÂÌËˇÚ ÍÓÌÚ-ÓÎ ÒÂ ÔÂ‰ÔÓ˜ËÚ‡ ÓÚ ÓÌÂÁË, ÍÓËÚÓ ˆÂÌˇÚ ÒÔÓÒÓ·ÌÓÒÚÚ‡ ‰‡ ÒÂ Â‡„Ë‡‚ Ò˙„Î‡ÒËÂ Ò ÓÔÂ‰ÂÎÂÌ Ô‡‚ËÚÂÎÒÚ‚ÂÌ ÍÛÒ. ¬Á‡ËÏÓÓÚÌÓ¯ÂÌËˇÚ‡ÏÂÊ‰Û Ô‡‚ËÚÂÎÒÚ‚ÓÚÓ Ë ˆÂÌÚ‡ÎÌ‡Ú‡ ·‡ÌÍ‡ ÔÓ‰˙ÎÊ‡‚‡Ú ‰‡ ·˙‰‡ÚˆÂÌÚ˙ Ì‡ Ó·Ò˙Ê‰‡ÌÂ Ë ‰ÌÂÒ, ÍÓ„‡ÚÓ ‚˙ÔÓÒ˙Ú ÓÔË‡ ‰Ó ËÍÓÌÓÏËÍ‡ ‚ÔÂËÓ‰ Ì‡ ÔÂıÓ‰, Ó·ÂÏÂÌÂÌ‡ Ò ÚÂÊÂÒÚÚ‡ Ì‡ ·ÂÁ‡·ÓÚËˆ‡Ú‡ Ë ËÌ-ÙÎ‡ˆËˇÚ‡.

Õ‡ÔÓÒÎÂ‰˙Í ËÍÓÌÓÏËÒÚËÚÂ Ó·˙˘‡Ú ‚ÒÂ ÔÓ-„ÓÎˇÏÓ ‚ÌËÏ‡ÌËÂ Ì‡‚˙ÔÓÒ‡, ‰‡ÎË ÌÂÁ‡‚ËÒËÏÓÒÚÚ‡ Ì‡ ˆÂÌÚ‡ÎÌ‡Ú‡ ·‡ÌÍ‡ ‚Ó‰Ë ‰Ó ÔÓ-‰Ó·-Ë ËÍÓÌÓÏË˜ÂÒÍË ÔÓÍ‡Á‡ÚÂÎË. √ÂÏ‡ÌËˇ, Í˙‰ÂÚÓ ¡ÛÌ‰ÂÒ·‡ÌÍ Â ‚ „ÓÎˇ-Ï‡ ÒÚÂÔÂÌ Ò‡ÏÓÒÚÓˇÚÂÎÌ‡, Â ÔËÏÂ Á‡ Â‰ÌÓ‚ÂÏÂÌÌÓ Ò˙˘ÂÒÚ‚Û‚‡ÌÂÌ‡ ÌÂÁ‡‚ËÒËÏÓÒÚ Ì‡ ˆÂÌÚ‡ÎÌ‡Ú‡ ·‡ÌÍ‡ Ë ÌËÒÍË ÚÂÏÔÓ‚Â Ì‡ ËÌÙÎ‡ˆËˇ.÷ÛÍÂÏ‡Ì (Cukierman, Alex. Central Bank Independence and MonetaryControl. Economic Journal, Vol. 104, No. 427, November 1994, pp. 1437 ≠1448) Ô‡‚Ë ÔÂ„ÎÂ‰ Ì‡ ÁÌ‡˜ËÚÂÎÂÌ ·ÓÈ ËÁÒÎÂ‰‚‡ÌËˇ, ÍÓËÚÓ ÔÓÍ‡Á-‚‡Ú, ˜Â ÔÓ-„ÓÎˇÏ‡Ú‡ ˛Ë‰Ë˜ÂÒÍ‡ Ò‡ÏÓÒÚÓˇÚÂÎÌÓÒÚ Â Ò‚˙Á‡Ì‡ Ò ÔÓ-ÌËÒÍ‡ ËÌÙÎ‡ˆËˇ ‚ ÒÚ‡ÌËÚÂ Ò ‡Á‚ËÚ‡ ËÍÓÌÓÏËÍ‡, ÌÓ ‚˙ÁÍ‡Ú‡ ÌÂ Â‚‡ÎË‰Ì‡ Á‡ ÔÓ-ÒÎ‡·Ó ‡Á‚ËÚËÚÂ ÒÚ‡ÌË. —ÔÓÂ‰ ÷ÛÍÂÏ‡Ì ‚ ÌÂ‡Á‚Ë-ÚËÚÂ ÒÚ‡ÌË ËÏ‡ ÒËÎÌ‡ ‚˙ÁÍ‡ ÏÂÊ‰Û ËÌÙÎ‡ˆËˇÚ‡ Ë ÚÂÍÛ˜ÂÒÚ‚ÓÚÓ Ì‡ÛÔ‡‚ËÚÂÎËÚÂ Ì‡ ˆÂÌÚ‡ÎÌËÚÂ ·‡ÌÍË. “Ó‚‡ ÔÂ‰ÔÓÎ‡„‡ ‡ÁÎËÍ‡ ‚ Ô‡-‚Ó‚Ëˇ Â‰ ÏÂÊ‰Û ‡Á‚ËÚËÚÂ Ë ÌÂ‡Á‚ËÚËÚÂ ÒÚ‡ÌË. «‡ ËÍÓÌÓÏËÍËÚÂ ‚ÔÂıÓ‰ Ò ÔÓ-Ï‡Î˙Í ÓÔËÚ ‚ Ô‡‚ÌËÚÂ Ó„‡ÌË˜ÂÌËˇ Ò‡ ÔÓ-ÔÓ‰ıÓ‰ˇ˘Ë‰Û„Ë ÏÂÍË Á‡ ÌÂÁ‡‚ËÒËÏÓÒÚÚ‡. œË ÚˇıÌÓÚÓ ÔËÎ‡„‡ÌÂ ÔÓ‰˙ÎÊ‡‚‡‰‡ ÒÂ ÓÚÍÓˇ‚‡ ÔÓÎÁ‡Ú‡ ÓÚ ÌÂÁ‡‚ËÒËÏÓÒÚÚ‡ Ì‡ ˆÂÌÚ‡ÎÌ‡Ú‡ ·‡ÌÍ‡ ˜ÂÁ

30

ÔÓ-ÌËÒÍËÚÂ ÚÂÏÔÓ‚Â Ì‡ ËÌÙÎ‡ˆËˇ.16

ÕÓÏ‡ÚË‚Ì‡Ú‡ ·‡Á‡ ‚ ¡˙Î„‡Ëˇ, ÍÓˇÚÓ ÓÔÂ‰ÂÎˇ ‚Á‡ËÏÓÓÚÌÓ¯ÂÌË-ˇÚ‡ ÏÂÊ‰Û ‰‚ÂÚÂ ËÌÒÚËÚÛˆËË, Í‡ÚÓ ˆˇÎÓ ÔÓ‰ÍÂÔˇ ÌÂÁ‡‚ËÒËÏÓÒÚÚ‡ Ì‡ˆÂÌÚ‡ÎÌ‡Ú‡ ·‡ÌÍ‡. ◊Î. 47 ÓÚ «‡ÍÓÌ‡ Á‡ ¡Õ¡ „Î‡ÒË, ˜Â ˆÂÌÚ‡ÎÌ‡Ú‡·‡ÌÍ‡ ËÁÔ˙ÎÌˇ‚‡ ÙÛÌÍˆËËÚÂ ÒË Ë Â ìÌÂÁ‡‚ËÒËÏ‡ ÓÚ ÛÍ‡Á‡ÌËˇ Ì‡ ÃËÌËÒ-ÚÂÒÍËˇ Ò˙‚ÂÚ Ë Ì‡ ‰Û„Ë ‰˙Ê‡‚ÌË Ó„‡ÌËî, Ï‡Í‡ ˜Î. 1, ‡Î. 2 ‰‡ ˇ Á‡-‰˙ÎÊ‡‚‡ ‰‡ ÒÂ ÓÚ˜ËÚ‡ Á‡ Ò‚ÓˇÚ‡ ‰ÂÈÌÓÒÚ ÔÂ‰ Õ‡Ó‰ÌÓÚÓ Ò˙·‡ÌËÂ.ƒ‚‡ Ô˙ÚË „Ó‰Ë¯ÌÓ ¡Õ¡ Â ‰Î˙ÊÌ‡ ‰‡ Ô‡‚Ë ÓÚ˜ÂÚ Ì‡ ‰ÂÈÌÓÒÚÚ‡ ÒË ÔÂ‰Ô‡Î‡ÏÂÌÚ‡. ÕÓ Í‡ÍÚÓ ÔÂÁ 1991 „., Ú‡Í‡ Ë ÔÂÁ 1992 „. «‡ÍÓÌ˙Ú Á‡ ‰˙-Ê‡‚ÌËˇ ·˛‰ÊÂÚ Ì‡ Ô‡ÍÚËÍ‡ ‚ÎÂÁÂ ‚ ÔÓÚË‚ÓÂ˜ËÂ Ò ˜Î. 49, ÍÓÈÚÓ Ó„-‡ÌË˜‡‚‡ ÔË‰Ó·Ë‚‡ÌÂÚÓ, ÔˇÍÓ ËÎË ÍÓÒ‚ÂÌÓ, Ì‡ ‰˙Ê‡‚ÌË ˆÂÌÌË ÍÌË-Ê‡ ËÎË ÔÂ‰ÓÒÚ‡‚ˇÌÂÚÓ Ì‡ Í‡Í‚ËÚÓ Ë ‰‡ Â ÍÂ‰ËÚË Ì‡ ‰˙Ê‡‚‡Ú‡ ËÎË Ì‡Ó·˘ËÌËÚÂ. “ÂÁË ‰ÂÈÒÚ‚Ëˇ ‡ÍÓ ÌÂ ÌÓÏ‡ÚË‚ÌÓ, ÚÓ Ì‡È-Ï‡ÎÍÓÚÓ Ô‡ÍÚË-˜ÂÒÍË ÔÓÒÚ‡‚Ëı‡ ÔÓ‰ ‚˙ÔÓÒ ÌÂÁ‡‚ËÒËÏÓÒÚÚ‡ Ì‡ ¡Õ¡.

Заключителни бележки¬ Ú‡ÁË „Î‡‚‡ ‚Ë‰ˇıÏÂ, ˜Â ¡Õ¡ ÌÓÒË ÓÚ„Ó‚ÓÌÓÒÚËÚÂ Á‡ Ô‡Ë˜ÌËÚÂ

ÂÏËÒËË, ÒÚ‡·ËÎÌÓÒÚÚ‡ Ì‡ ÎÂ‚‡ Ë Á‡ ÛÔ‡‚ÎÂÌËÂÚÓ Ì‡ Ó·˘ÓÚÓ ÔÂ‰Î‡-„‡ÌÂ Ì‡ Ô‡Ë Ë ÍÂ‰ËÚË. “ÂÁË ÙÛÌÍˆËË ÒÂ ÛÔ‡ÊÌˇ‚‡Ú ÓÚ ”Ô‡‚ËÚÂÎ-ÌËˇ Ò˙‚ÂÚ Ì‡ ·‡ÌÍ‡Ú‡ ÔÓ‰ ˙ÍÓ‚Ó‰ÒÚ‚ÓÚÓ Ì‡ ÌÂ„Ó‚Ëˇ ÛÔ‡‚ËÚÂÎ.÷ÂÌÚ‡ÎÌ‡Ú‡ ·‡ÌÍ‡ ÛÒÔÂ¯ÌÓ Ì‡ÎÓÊË ·˙Î„‡ÒÍËˇ ÎÂ‚ Í‡ÚÓ ÒÂ‰ÒÚ‚Ó Á‡‡ÁÏˇÌ‡ ≠ ÒÔÓÂ‰ —ÚË„ÎËˆ Ô˙‚‡Ú‡ ÙÛÌÍˆËˇ, ÍÓˇÚÓ Úˇ·‚‡ ‰‡ ÒÂ ÛÔ-‡ÊÌˇ‚‡ ÓÚ ÙËÌ‡ÌÒÓ‚ËÚÂ ËÌÒÚËÚÛˆËË ÔË Ô‡Á‡Ì‡Ú‡ ËÍÓÌÓÏËÍ‡. ¡˙Î-„‡ÒÍËÚÂ ·‡ÌÍÓ‚Ë Á‡ÍÓÌË ÔÓÍ‡Á‚‡Ú, ˜Â Ï‡Í‡ ÌÂÁ‡‚ËÒËÏÓÒÚÚ‡ Ì‡ ˆÂÌ-Ú‡ÎÌ‡Ú‡ ·‡ÌÍ‡ ‰‡ Â ·ËÎ‡ Ô‡ÍÚË˜ÂÒÍË Á‡ÒÚ‡¯‡‚‡Ì‡, Ì‡ ÚÓÁË ÂÚ‡ÔÒÚ‡Ì‡Ú‡ ‡ÁÔÓÎ‡„‡ Ò˙Ò ÒËÒÚÂÏ‡ ÓÚ Á‡ÍÓÌË, ÓÔÂ‰ÂÎˇ˘Ë ÓÒÌÓ‚Ì‡Ú‡ÒÚÛÍÚÛ‡ Ì‡ Â‰Ì‡ Ò˙‚ÂÏÂÌÌ‡ ‰‚ÛÒÚÂÔÂÌÌ‡ ·‡ÌÍÓ‚‡ ÒËÒÚÂÏ‡.

16 ÷ÛÍÂÏ‡Ì ÌÂ Ì‡ÏË‡ ‚˙ÁÍ‡ ÏÂÊ‰Û ÌÂÁ‡‚ËÒËÏÓÒÚÚ‡ Ì‡ ˆÂÌÚ‡ÎÌ‡Ú‡·‡ÌÍ‡ Ë Á‡·‡‚ÂÌËÚÂ ÚÂÏÔÓ‚Â Ì‡ ‡ÒÚÂÊ. “ÓÈ Ô‡‚Ë ËÁ‚Ó‰‡, ˜Â ÔÓ-„ÓÎˇÏ‡Ú‡ÌÂÁ‡‚ËÒËÏÓÒÚ ‚Ó‰Ë ‰Ó ÔÓ-ÌËÒÍ‡ ËÌÙÎ‡ˆËˇ, ·ÂÁ ‰‡ ÔÂ˜Ë Ì‡ ‡ÒÚÂÊ‡.¿‚ÚÓ˙Ú „Ó‚ÓË Ò˙˘Ó Ë Á‡ ‰Û„Ë Â„ÛÎË‡˘Ë ÙÛÌÍˆËË Ì‡ ˆÂÌÚ‡ÎÌ‡Ú‡ ·‡ÌÍ‡Í‡ÚÓ Ì‡ÔËÏÂ Á‡ÒÚ‡ıÓ‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ ‰ÂÔÓÁËÚËÚÂ Ë ÍÂ‰ËÚÓ ÓÚ ÔÓÒÎÂ‰Ì‡ ËÌ-ÒÚ‡ÌˆËˇ. “ÓÈ Ú‚˙‰Ë, ˜Â ÍÓ„‡ÚÓ ˆÂÌÚ‡ÎÌ‡Ú‡ ·‡ÌÍ‡ ÔÓÂÏ‡ ÚÂÁË ÓÚ„Ó‚Ó-ÌÓÒÚË, ìÒ˙˘ÂÒÚ‚Û‚‡ ‚ÂÓˇÚÌÓÒÚ ÎÓ¯ËÚÂ ‰˙Î„Ó‚Â ‰‡ ÒÂ ÏÓÌÂÚËÁË‡Ú ·ÂÁ ·˛-‰ÊÂÚÌÓ Á‡ÍÓÌÓ‰‡ÚÂÎÒÚ‚Ó. «‡ ‡ÁÎËÍ‡ ÓÚ ÚÓ‚‡ ÔÓÎÓÊÂÌËÂ, ÍÓ„‡ÚÓ ÚÂÁËÙÛÌÍˆËË Ò‡ ËÌÒÚËÚÛˆËÓÌ‡ÎÌÓ ÓÚ‰ÂÎÂÌË ÓÚ ˆÂÌÚ‡ÎÌ‡Ú‡ ·‡ÌÍ‡, ÔÓ-‚ÂÓˇÚ-ÌÓ Â ‚ Ó˜ËÚÂ Ì‡ Ó·˘ÂÒÚ‚ÂÌÓÒÚÚ‡ ·˛‰ÊÂÚÌËÚÂ ÔÓÒÎÂ‰ËˆË ÓÚ ÚÂÁË ÒÔ‡ÒË-ÚÂÎÌË ÓÔÂ‡ˆËË ‰‡ Ò‡ ÔÓ-‚Ë‰ËÏËî (Ò. 1445)

31

ƒÂÙËÌË‡ÌÂ Ì‡ Ô‡Ë˜ÌËÚÂ‡„Â„‡ÚË

œË Ô‡Á‡Ì‡Ú‡ ËÍÓÌÓÏËÍ‡ Ô‡ËÚÂ ÒÎÛÊ‡Ú Í‡ÚÓ ÒÂ‰ÒÚ‚Ó Á‡ ‡ÁÏˇÌ‡,Í‡ÚÓ ÏˇÍ‡ Ì‡ ÒÚÓÈÌÓÒÚÚ‡ Ë Á‡ Ò˙ı‡Ìˇ‚‡ÌÂ Ì‡ ·Ó„‡ÚÒÚ‚ÓÚÓ. œË ˆÂÌÚ-‡ÎÌÓÚÓ ÔÎ‡ÌË‡ÌÂ Ó·‡˜Â Ô‡ËÚÂ ÌÂ ‚ËÌ‡„Ë ÙÛÌÍˆËÓÌË‡Ú Í‡ÚÓ ÒÂ‰ÒÚ-‚Ó Á‡ ‡ÁÏˇÌ‡ Ë Á‡ Ò˙ı‡Ìˇ‚‡ÌÂ. ¬ ¡˙Î„‡Ëˇ Ì‡ Ô‡ÍÚËÍ‡ Ò˙˘ÂÒÚ‚Û‚‡ı‡‰‚‡ ‚Ë‰‡ Ô‡Ë. ≈‰ËÌËˇÚ ÒÎÛÊÂ¯Â Á‡ ËÁÔÎ‡˘‡ÌÂ Ì‡ Á‡ÔÎ‡ÚË Ë ·Â ‚ Ó·-‡˘ÂÌËÂ ÏÂÊ‰Û „‡Ê‰‡ÌËÚÂ ≠ ÔË Á‡ÍÛÔÛ‚‡ÌÂ Ì‡ ÒÚÓÍË Ë ÛÒÎÛ„Ë Ì‡ Ô‡-Á‡‡. ¬ÚÓËˇÚ ‚Ë‰ Ò˙˘ÂÒÚ‚Û‚‡¯Â ÔÓ ·‡ÌÍÓ‚ËÚÂ ÒÏÂÚÍË Ì‡ ‰˙Ê‡‚ÌËÚÂÔÂ‰ÔËˇÚËˇ. “ÓÈ ÒÂ ËÁÔÓÎÁ‚‡¯Â Á‡ ÓÔËÒ‚‡ÌÂ Ì‡ Ú‡ÌÒ‡ÍˆËËÚÂ ÏÂÊ‰Û‰˙Ê‡‚ÌËÚÂ ÔÂ‰ÔËˇÚËˇ Ë ÔÂ‚˙˘‡ÌÂÚÓ Ì‡ Ô‡ËÚÂ ÓÚ ÚÓÁË ‚Ë‰ ‚ Ô‡-Ë ÓÚ Ô˙‚Ëˇ ‚Ë‰ ·Â ÒËÎÌÓ Ó„‡ÌË˜ÂÌÓ. — ÏÓÌÂÚËÁË‡ÌÂÚÓ Ì‡ ·˙Î„‡Ò-Í‡Ú‡ ËÍÓÌÓÏËÍ‡ ‡ÁÎËÍ‡Ú‡ ÏÂÊ‰Û ‰‚‡Ú‡ ‚Ë‰‡ Ô‡Ë ÒÂ Á‡ÎË˜Ë. œÂ‰-ÔËˇÚËˇÚ‡ ÏÓ„‡Ú ‰‡ ËÁÔÓÎÁ‚‡Ú ‚ÚÓËˇ ‚Ë‰ Ô‡Ë Á‡ Á‡ÍÛÔÛ‚‡ÌÂ Ì‡ ‚ÒË˜-ÍË ‚Ë‰Ó‚Â ÒÚÓÍË Ë ÛÒÎÛ„Ë, ‚ÍÎ˛˜ËÚÂÎÌÓ Ë ÚÛ‰Ó‚Ë ÛÒÎÛ„Ë. —Â„‡ ÍÓ„‡ÚÓ·˙Î„‡ÒÍËˇÚ ÎÂ‚ ËÁÔ˙ÎÌˇ‚‡ ÙÛÌÍˆËËÚÂ Ì‡ Ô‡ËÚÂ ‚ ÒÏËÒ˙Î‡, ÍÓÈÚÓ ÚÂËÏ‡Ú ‚ Ô‡Á‡ÌËÚÂ ËÍÓÌÓÏËÍË, ¡˙Î„‡Ëˇ Â ËÁÔ‡‚ÂÌ‡ ÔÂ‰ Ò˙˘ËÚÂ ÚÛ‰-ÌÓÒÚË ÔË ‰ÂÙËÌË‡ÌÂÚÓ Ë ËÁÏÂ‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ Ô‡ËÚÂ, ÔÂ‰ ÍÓËÚÓ ÒÚÓˇÚÒÚ‡ÌËÚÂ Ò Ô‡Á‡Ì‡ ËÍÓÌÓÏËÍ‡. œ‡ÍÚË˜ÂÒÍÓÚÓ ÙÓÏÛÎË‡ÌÂ Ì‡ ÚÓ˜ÌË‰ÂÙËÌËˆËË Á‡ Ô‡Ë˜ÌÓÚÓ ÔÂ‰Î‡„‡ÌÂ ‚ ¡˙Î„‡Ëˇ Â ÓÒÓ·ÂÌÓ Á‡ÚÛ‰ÌÂÌÓÓÚ Ù‡ÍÚ‡, ˜Â ËÌÒÚËÚÛˆËÓÌ‡ÎÌ‡Ú‡ ÛÂ‰·‡ Ì‡ ÓÚ˜ÂÚÌÓÒÚÚ‡ Ë Ì‡ ËÌÙÓÏ‡-ˆËÓÌÌËÚÂ ÔÓÚÓˆË ˜ÂÒÚÓ ÒÂ ÔÓÏÂÌˇ.

¬ Á‡‚ËÒËÏÓÒÚ ÓÚ ÔÂ‰Ì‡ÁÌ‡˜ÂÌËÂÚÓ Ì‡ Ò˙ÓÚ‚ÂÚÌËÚÂ ËÁÏÂËÚÂÎËÒÎÂ‰‚‡ ‰‡ ÒÂ ËÁÔÓÎÁ‚‡Ú ‡ÁÎË˜ÌË Ô‡Ë˜ÌË ‡„Â„‡ÚË. ŒÒÓ·ÂÌÓ ‚‡ÊÌÓÔË ‡Ì‡ÎËÁ‡ Ì‡ Ï‡ÍÓËÍÓÌÓÏË˜ÂÒÍËÚÂ ‚˙ÔÓÒË Â Ì‡ÏË‡ÌÂÚÓ Ì‡ ÔÓ‰-ıÓ‰ˇ˘ ËÁÏÂËÚÂÎ Ì‡ ÍÓÎË˜ÂÒÚ‚ÓÚÓ Ô‡Ë, Ú˙È Í‡ÚÓ ÔÓ„Â¯Ì‡Ú‡ ÏˇÍ‡ÏÓÊÂ ‰‡ ‰Ó‚Â‰Â ‰Ó „Â¯ÂÌ ËÁ·Ó Ì‡ ËÍÓÌÓÏË˜ÂÒÍ‡ ÔÓÎËÚËÍ‡. œÓ Ú‡-‰ËˆËˇ Ì‡È-ÚÂÒÌËˇÚ Ô‡Ë˜ÂÌ ‡„Â„‡Ú ÒÂ Ì‡Ë˜‡ Ã1, ‡ ‚ÒÂ ÔÓ-‡Á¯Ëˇ-‚‡˘ËÚÂ ÒÂ ≠ Ò˙ÓÚ‚ÂÚÌÓ Ã2, Ã3 Ë Ú. Ì. Ã1 ‚ÍÎ˛˜‚‡ ÓÌÂÁË ‡ÍÚË‚Ë, ÍÓ-ËÚÓ ÒÎÛÊ‡Ú Í‡ÚÓ ÒÂ‰ÒÚ‚Ó Á‡ ‡ÁÏˇÌ‡. Ã2 Ò˙‰˙Ê‡ Ò˙˘ËÚÂ ‡ÍÚË‚Ë,ÔÎ˛Ò Ì‡È-ÎËÍ‚Ë‰ÌËÚÂ, Ú. Â. ÓÌÂÁË ‡ÍÚË‚Ë, ÍÓËÚÓ ÎÂÒÌÓ Ë ·˙ÁÓ ÏÓ„‡Ú‰‡ ÒÂ ÔÂ‚˙Ì‡Ú ‚ ‡ÍÚË‚Ë, ÍÓËÚÓ ‰‡ ÒÂ ËÁÔÓÎÁ‚‡Ú Í‡ÚÓ ÒÂ‰ÒÚ‚Ó Á‡‡ÁÏˇÌ‡. Ã3 Ë Ã4 ÒÂ Ò˙ÒÚÓˇÚ ÓÚ ‡ÍÚË‚Ë Ò ‚ÒÂ ÔÓ-Ï‡ÎÍ‡ ÎËÍ‚Ë‰ÌÓÒÚ.

ŒÔÂ‰ÂÎˇÌÂÚÓ Ì‡ ÚÓ‚‡, Í‡Í‚Ó ‰‡ ‚ÍÎ˛˜‚‡ ‚ÒÂÍË ÓÚ ÚÂÁË ‡„Â„‡ÚË,ÏÓÊÂ ‰‡ ÒÂ ÔÓÏÂÌˇ ‚˙‚ ‚ÂÏÂÚÓ ‚ Á‡‚ËÒËÏÓÒÚ ÓÚ ËÌÒÚÛˆËÓÌ‡ÎÌ‡Ú‡ÛÂ‰·‡ Ë ‚˙ÁÔËÂÚ‡Ú‡ Ô‡ÍÚËÍ‡. ¿ÍÓ ÒÂ ÛÒÚ‡ÌÓ‚ˇÚ ÏÂı‡ÌËÁÏË, ÔÓÁ-‚ÓÎˇ‚‡˘Ë Ì‡ ËÍÓÌÓÏË˜ÂÒÍËÚÂ ‡„ÂÌÚË ‰‡ ËÁ‚˙¯‚‡Ú ÔÎ‡˘‡ÌËˇ ÔÓÒ-Â‰ÒÚ‚ÓÏ ÓÔÂ‰ÂÎÂÌË ‡ÍÚË‚Ë, ÚÓ ÚÂ ·Ëı‡ ÏÓ„ÎË ‰‡ ÒÂ ‚ÍÎ˛˜‡Ú ‚ Ã1.“Â ÒÎÂ‰‚‡ ÌÂÔÂÏÂÌÌÓ ‰‡ ÒÂ Ò˙‰˙Ê‡Ú ‚ Ã1, ‡ÍÓ ËÍÓÌÓÏË˜ÂÒÍËÚÂ

Глава четвърта

32

‡„ÂÌÚË Ì‡ Ô‡ÍÚËÍ‡ „Ë ËÁÔÓÎÁ‚‡Ú Á‡ ËÁ‚˙¯‚‡ÌÂ Ì‡ ÔÎ‡˘‡ÌËˇ. Õ‡-ÔËÏÂ ‡ÁÔÓÒÚ‡ÌÂÌËÚÂ ‚ —¿Ÿ ‰ÂÔÓÁËÚÌË ÒÏÂÚÍË Ì‡ Ô‡Ë˜ÌËˇ Ô‡-Á‡ ÌÓÒˇÚ ÎËı‚‡, ÍÓÌÍÛË‡˘‡ Ú‡ÁË ÔÓ ÒÔÂÒÚÓ‚ÌËÚÂ ‚ÎÓ„Ó‚Â. œÓ ÚÂÁËÒÏÂÚÍË ÒÂ ‰ÓÔÛÒÍ‡ ËÁ‰‡‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ Ó„‡ÌË˜ÂÌ ·ÓÈ ˜ÂÍÓ‚Â ÏÂÒÂ˜ÌÓ.Ã‡Í‡ ˜Â ÒÂ‰ÒÚ‚‡Ú‡ ÔÓ Úˇı ÏÓ„‡Ú ‰‡ ÒÂ ËÁÔÓÎÁ‚‡Ú Á‡ ËÁ‚˙¯‚‡ÌÂ Ì‡ÔÎ‡˘‡ÌËˇ, „‡Ê‰‡ÌËÚÂ ˇ‰ÍÓ „Ó Ô‡‚ˇÚ. »Ì‡˜Â Í‡Á‡ÌÓ, ıÓ‡Ú‡ ·Ëı‡ÏÓ„ÎË ‰‡ ÚÂÚË‡Ú ÚÂÁË ÒÏÂÚÍË Í‡ÚÓ ÒÂ‰ÒÚ‚Ó Á‡ ‡ÁÏˇÌ‡, ÌÓ Ì‡ Ô‡Í-ÚËÍ‡ ÌÂ „Ó Ô‡‚ˇÚ. œÓ‡‰Ë Ú‡ÁË ÔË˜ËÌ‡ Â ‚ÁÂÚÓ Â¯ÂÌËÂ ‰ÂÔÓÁËÚÌË-ÚÂ ÒÏÂÚÍË Ì‡ Ô‡Ë˜ÌËˇ Ô‡Á‡ ‰‡ ÒÂ ‚ÍÎ˛˜‡Ú ÌÂ ‚ Ã1, ‡ ‚ Ã2.17

¬ ¡˙Î„‡Ëˇ ¡Õ¡ ÓÚ˜ËÚ‡ ÚË ËÁÏÂËÚÂÎˇ Ì‡ Ô‡Ë˜ÌÓÚÓ ÔÂ‰Î‡„‡-ÌÂ ≠ Ã1, Í‚‡ÁËÔ‡Ë Ë ¯ËÓÍË Ô‡Ë, Í‡ÚÓ ·˙Î„‡ÒÍ‡Ú‡ ÍÓÌˆÂÔˆËˇÒ˙ÓÚ‚ÂÚÒÚ‚‡ Ì‡ ÒÚ‡Ì‰‡ÚÌ‡Ú‡ ÏÂÊ‰ÛÌ‡Ó‰Ì‡ Ô‡ÍÚËÍ‡. Ã2 ‚ÍÎ˛˜‚‡Ã1, ‰ÂÔÓÁËÚËÚÂ ‚ ˜ÛÊ‰ÂÒÚ‡ÌÌ‡ ‚‡ÎÛÚ‡ Ë ÒÔÂÒÚÓ‚ÌËÚÂ ‰ÂÔÓÁËÚË, ÍÓË-ÚÓ ÓÚ Ò‚Óˇ ÒÚ‡Ì‡ Ó·‡ÁÛ‚‡Ú Í‚‡ÁËÔ‡ËÚÂ. ÿËÓÍËÚÂ Ô‡Ë ÔÂ‰ÒÚ‡‚-Îˇ‚‡Ú Ò·Ó ÓÚ Ã2 Ë ·ÎÓÍË‡ÌËÚÂ ‰ÂÔÓÁËÚË. «‡ ÒÂ„‡ ¡Õ¡ ÌÂ ÔÛ·ÎËÍÛ‚‡ÓÙËˆË‡ÎÌÓ ÓˆÂÌÍË Á‡ Ô‡Ë˜ÌË ‡„Â„‡ÚË, Ò˙ÓÚ‚ÂÚÒÚ‚‡˘Ë Ì‡ Ã3.

œÓÌ‡ÒÚÓˇ˘ÂÏ ‰ÂÙËÌËˆËËÚÂ Á‡ Ô‡Ë˜ÌÓÚÓ ÔÂ‰Î‡„‡ÌÂ ≠ Ã1, Í‚‡ÁË-Ô‡ËÚÂ QM, Ã2 Ë ¯ËÓÍËÚÂ Ô‡Ë BM ≠ Ò‡, Í‡ÍÚÓ ÒÎÂ‰‚‡:

Ã1 = Cp + DD (ÎÂ‚Ó‚Â)

QM = FCD + S + T

M2 = M1 + QM

BM = M2 + RA

Í˙‰ÂÚÓ Cp Ò‡ Ô‡ËÚÂ ËÁ‚˙Ì ·‡ÌÍËÚÂ, DD ≠ ·ÂÁÒÓ˜ÌËÚÂ ÎÂ‚Ó‚Ë ‰Â-ÔÓÁËÚË Ì‡ ÙËÏË, FCD ≠ ·ÂÁÒÓ˜ÌËÚÂ ‰ÂÔÓÁËÚË Ì‡ ÙËÏË ‚ ÍÓÌ‚ÂÚË-ÛÂÏ‡ ‚‡ÎÛÚ‡18, S ≠ ÒÔÂÒÚÓ‚ÌËÚÂ ‰ÂÔÓÁËÚË, “ ≠ ÒÓ˜ÌËÚÂ ‰ÂÔÓÁËÚË ÓÚ‚ÒË˜ÍË ÌË‚‡ Ì‡ ÒÓ˜ÌÓÒÚ, ‡ RA Ò‡ ·ÎÓÍË‡ÌËÚÂ ÒÏÂÚÍË, ‰Ó ÍÓËÚÓ ‚Â-ÏÂÌÌÓ ÌˇÏ‡ ‰ÓÒÚ˙Ô.

œÓ-‰ÓÎÛ ˘Â ‡Á„ÎÂ‰‡ÏÂ ‚ÒÂÍË ÍÓÏÔÓÌÂÌÚ ÔÓÓÚ‰ÂÎÌÓ, ÌÓ Â ‚‡ÊÌÓÔ˙‚Ó ‰‡ ÒÂ ÔÓÎÛ˜Ë Ó·˘‡ ÔÂ‰ÒÚ‡‚‡ Á‡ Ó·ÂÏ‡ Ë ‰ËÌ‡ÏËÍ‡Ú‡ Ì‡ ‡Á-ÎË˜ÌËÚÂ ‡„Â„‡ÚË. “‡·ÎËˆ‡ 4.1. ÔÓÍ‡Á‚‡ ‰‡ÌÌËÚÂ Ì‡ ¡Õ¡ Á‡ Ô‡Ë˜-ÌÓÚÓ ÔÂ‰Î‡„‡ÌÂ. ÃÓÊÂ ‰‡ ÒÂ ÓÚ·ÂÎÂÊË, ˜Â ÔÂÁ 1993 „. ÒÓ˜ÌËÚÂ ‰Â-ÔÓÁËÚË Ì‡‡ÒÚ‚‡Ú ÔÓ-·˙ÁÓ ‚ Ò‡‚ÌÂÌËÂ Ò ‰Û„ËÚÂ ÎËÍ‚Ë‰ÌË ‡ÍÚË‚Ë. ¬

17 —ÔÓÂ‰ ÃË¯ÍËÌ (Mishkin, Frederic S. The Economics of Money, Banking andthe Financial Markets. Third Edition. Harper Collins. New York, 1992, . 33) ‚ ËÁ-ÔÓÎÁ‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ ÚÂÁË ÒÂ‰ÒÚ‚‡ Ò˙˘ÂÒÚ‚Û‚‡Ú ÔÂÍ‡ÎÂÌÓ ÏÌÓ„Ó ‰‚ÛÒÏËÒÎËˇ.≈ÚÓ Á‡˘Ó ÚÓÈ ÔÂ‰Î‡„‡ ÚÂ ‰‡ ÌÂ ÒÂ ‚ÍÎ˛˜‚‡Ú ËÁˆˇÎÓ, ÌÓ Ë ‰‡ ÌÂ ÒÂ ËÁÍÎ˛˜-‚‡Ú ÓÚ ‡„Â„‡Ú‡ Ã1. “ÓÈ ÔÂ‰Î‡„‡ Ã1 ‰‡ Ò˙‰˙Ê‡ ÓÔÂ‰ÂÎÌ‡ ˜‡ÒÚ ÓÚ ÚÂÁËÒÛÏË.

18 ƒÓ ÓÍÚÓÏ‚Ë 1992 „. Í‡ÍÚÓ ÎÂ‚Ó‚ËÚÂ, Ú‡Í‡ Ë ‚‡ÎÛÚÌËÚÂ ·ÂÁÒÓ˜ÌË ‰ÂÔÓ-ÁËÚË ‚ÎËÁ‡ı‡ ‚ ‰ÂÙËÌËˆËˇÚ‡ Ì‡ Ã1. œÂÁ ÌÓÂÏ‚Ë ·ÂÁÒÓ˜ÌËÚÂ ‰ÂÔÓÁËÚË ‚˜ÛÊ‰ÂÒÚ‡ÌÌ‡ ‚‡ÎÛÚ‡ ·ˇı‡ ËÁÍÎ˛˜ÂÌË ÓÚ Ã1, Í‡ÚÓ ÓÒÚ‡Ì‡ı‡ Ò‡ÏÓ ‚ Í‚‡ÁË-Ô‡ËÚÂ.

33

“‡·Î

Ëˆ

‡ 4

.1.

œ‡

Ë˜

ÌÓ Ô

Â‰Î

‡„‡Ì

Â Ô

Ó Ú

Ë

ÏÂÒÂ˜

Ëˇ

(ÏÎ

‰. Î

‚.)

По

каза

тел

и19

9119

9219

9319

9419

95X

IIII

IV

IIX

XII

III

VI

IXX

IIII

IV

IIX

XII

III

ÿË

ÓÍË

Ô‡Ë

111.

6112

3.06

128.

5814

6.89

158.

5616

9.72

188.

121

3.39

234.

0729

9.96

315.

2137

5.98

418.

0044

8.42

M2

108.

0211

9.77

125.

5014

3.62

154.

9716

5.73

184.

3920

9.56

229.

9229

1.83

309.

7336

6.73

409.

1043

9.93

M1

26.8

923

.90

25.1

031

.84

37.8

332

.58

36.9

243

.82

48.3

050

.15

55.0

063

.69

75.1

371

.59

œ‡

Ë ËÁ

‚˙Ì

·‡ÌÍ

ËÚÂ

11.8

711

. 80

12.7

615

.98

18.2

717

.38

20.2

023

.27

25.1

526

.80

30.2

633

.26

38.5

037

.13

¡ÂÁ

ÒÓ˜

ÌË‰Â

ÔÓÁË

ÚË15

.02

12.1

012

.34

15.8

619

.57

15.2

016

.72

20.5

123

.15

23.3

524

.74

30.4

336

.63

34.4

6

‚‡

ÁËÔ‡

Á‡Ë

81.1

395

.87

100.

4011

1.78

117.

1413

3.15

147.

4716

5.74

181.

6224

1.68

254.

7330

3.04

333.

9736

8.34

—Ó

˜ÌË

‰ÂÔÓ

ÁËÚË

25.8

737

.33

44.6

152

.84

59.4

172

.88

87.1

299

.59

109.

9712

0.81

136.

0314

7.75

164.

9519

9.05

—ÔÂ

ÒÚÓ‚

ÌË‰Â

ÔÓÁË

ÚË15

.95

14.6

314

.71

15.6

820

.21

20.2

721

.05

22.3

528

.05

28.1

329

.97

31.2

240

.85

43.4

6ƒ

ÂÔÓÁ

ËÚË

‚˜Û

Ê‰‡

‚‡Î

ÛÚ‡

39.3

143

.91

41.0

843

.26

37.5

240

.00

39.3

043

.80

43.6

092

.74

88.7

312

4.07

128.

1712

5.83

¡ÎÓ

ÍË‡

ÌË‰Â

ÔÓÁË

ÚË3.

593.

293.

083.

273.

593.

993.

713.

834.

158.

135.

489.

258.

908.

49

»ÁÚ

Ó˜ÌË

Í: »

ÌÙÓ

Ï‡ˆ

ËÓÌÌ

Ë ·˛

ÎÂÚË

ÌË Ì

‡ ¡

Õ¡

.

34

ÂÁÛÎÚ‡Ú ÔÂÁ ÚÓÁË ÔÂËÓ‰ ‡ÒÚÂÊ˙Ú Ì‡ Í‚‡ÁËÔ‡ËÚÂ ÁÌ‡˜ËÚÂÎÌÓ ËÁ-ÔÂ‚‡‚‡ ÚÓÁË Ì‡ Ã1. œÂÁ 1994 „. ÚÂÏÔÓ‚ÂÚÂ Ì‡ Û‚ÂÎË˜‡‚‡ÌÂ Ì‡ Ã1 ËÌ‡ ÒÓ˜ÌËÚÂ ‰ÂÔÓÁËÚË Ò‡ ÔË·ÎËÁËÚÂÎÌÓ Â‰Ì‡Í‚Ë, ‰ÓÍ‡ÚÓ ‰ÂÔÓÁËÚËÚÂ‚ ˜ÛÊ‰ÂÒÚ‡ÌÌ‡ ‚‡ÎÛÚ‡ Ì‡‡ÒÚ‚‡Ú ÏÌÓ„Ó ÔÓ-·˙ÁÓ. –‡ÁÎËÍ‡Ú‡ ‚ ‰ËÌ‡-ÏËÍ‡Ú‡ Ì‡ ‰ÂÔÓÁËÚËÚÂ ‚ ˜ÛÊ‰ÂÒÚ‡ÌÌ‡ ‚‡ÎÛÚ‡ ÏÓÊÂ ‰‡ ÒÂ Ó·ˇÒÌË ÒˇÁÍÓÚÓ Ó·ÂÁˆÂÌˇ‚‡ÌÂ Ì‡ ÎÂ‚‡ ÔÂÁ ÔÓÎÂÚÚ‡ Ì‡ 1994 „. Ë Ò ÔÓÓ‰Â-ÌËÚÂ Ó˜‡Í‚‡ÌËˇÚ‡ Á‡ ‚˙ÁÏÓÊÌÓ ÌÓ‚Ó Ó·ÂÁˆÂÌˇ‚‡ÌÂ ÔÂÁ ÂÒÂÌÚ‡. œÓ-ÌÂÊÂ ‰ÂÔÓÁËÚËÚÂ ‚ ˜ÛÊ‰ÂÒÚ‡ÌÌ‡ ‚‡ÎÛÚ‡ Ò‡ ˜‡ÒÚ ÓÚ Í‚‡ÁËÔ‡ËÚÂ, ÚÓÁËÍÓÏÔÓÌÂÌÚ Ì‡ Ô‡Ë˜ÌÓÚÓ ÔÂ‰Î‡„‡ÌÂ ÔÓ‰˙ÎÊË Ë ÔÂÁ 1994 „. ‰‡ Ì‡-‡ÒÚ‚‡ ÔÓ-·˙ÁÓ, ÓÚÍÓÎÍÓÚÓ Ã1. Õ‡·Î˛‰‡‚‡ÌËÚÂ ‡ÁÎËÍËÚÂ ‚ ‰ËÌ‡-ÏËÍ‡Ú‡ Ì‡ ÓÚ‰ÂÎÌËÚÂ ÍÓÏÔÓÌÂÌÚË Ì‡ Ô‡Ë˜ÌÓÚÓ ÔÂ‰Î‡„‡ÌÂ Ì‡ Ô‡Í-ÚËÍ‡ ËÎ˛ÒÚË‡ Ú‚˙‰ÂÌËÂÚÓ, ˜Â ËÁ·Ó˙Ú Ì‡ ÔÓ‰ıÓ‰ˇ˘ ËÁÏÂËÚÂÎ Á‡Â‰ÌË ËÎË ‰Û„Ë ˆÂÎË Ì‡ËÒÚËÌ‡ Â ÓÚ Ò˙˘ÂÒÚ‚ÂÌÓ ÁÌ‡˜ÂÌËÂ.

Дефиниция на М1

М1 = Ср + DD (левове)Ã1 Ò˙‰˙Ê‡ Ò‡ÏÓ Ì‡È-ÎËÍ‚Ë‰ÌËÚÂ ‡ÍÚË‚Ë ≠ Ô‡ËÚÂ ‚ ·ÓÈ Ë ·ÂÁ-

ÒÓ˜ÌËÚÂ ‰ÂÔÓÁËÚË. » ‰‚‡Ú‡ ‚Ë‰‡ ‡ÍÚË‚Ë ÏÓ„‡Ú ‰‡ ÒÂ ËÁÔÓÎÁ‚‡Ú Í‡ÚÓÔÎ‡ÚÂÊÌÓ ÒÂ‰ÒÚ‚Ó, ÌÓ ‚ ¡˙Î„‡Ëˇ ÓÒÓ·ÂÌÓ ÏÌÓ„Ó ÒÂ ‡Á˜ËÚ‡ Á‡ Ú‡ÁËˆÂÎ Ì‡ Ô‡ËÚÂ ‚ ·ÓÈ. Œ·ˇÒÌÂÌËÂÚÓ Á‡ Ò‡‚ÌËÚÂÎÌÓ „ÓÎˇÏÓÚÓ Ò˙ÓÚ-ÌÓ¯ÂÌËÂ ÏÂÊ‰Û Ô‡ËÚÂ ‚ ·ÓÈ Ë ·ÂÁÒÓ˜ÌËÚÂ ‰ÂÔÓÁËÚË Â Ò‚˙Á‡ÌÓ ÒÚË Ù‡ÍÚÓ‡: ÏÂı‡ÌËÁÏËÚÂ Ì‡ ÔÎ‡˘‡ÌÂ, ‚ÂÏÂÚÓ, ÌÂÓ·ıÓ‰ËÏÓ Á‡ ËÁ-‚˙¯‚‡ÌÂ Ì‡ ÔÎ‡˘‡ÌËˇÚ‡ (ÓÒÓ·ÂÌÓ Ò Ó„ÎÂ‰ Ì‡ ÔÂÓ·Î‡‰‡‚‡˘ËÚÂ ÎËı-‚ÂÌË ‡‚ÌË˘‡), Ë ËÁ·ˇ„‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ ‰‡Ì˙ˆËÚÂ.

»Á‚˙¯‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ ÔÎ‡˘‡ÌËˇ ÔÓ ·‡ÌÍÓ‚ Ô˙Ú Â ‚ÒÂ Ó˘Â Ó„‡ÌË˜ÂÌÓ ‚Ò‡‚ÌÂÌËÂ Ò ‰ÂÈÒÚ‚ËÚÂÎÌËˇ ‡ÁÏÂ Ì‡ Ú‡ÌÒ‡ÍˆËËÚÂ Ë ÒÂ ÔÓÎÁ‚‡ „Î‡‚-ÌÓ ÓÚ ‰˙Ê‡‚ÌËÚÂ ÙËÏË, ÍÓËÚÓ ÔÓ ÔËÌˆËÔ ÔÓÎÁ‚‡Ú ·‡ÌÍÓ‚Ë ÛÒÎÛ„Ë.“Ó‚‡ Ó·‡˜Â ÌÂ Â ‚‡ÎË‰ÌÓ Á‡ „‡Ê‰‡ÌËÚÂ. ¬ ÚÓÁË ÒËÒ˙Î Úˇ·‚‡ ‰‡ ÒÂÓÚ·ÂÎÂÊË, ˜Â ÏˇÍ‡Ú‡ Á‡ Ã1 ‚ÍÎ˛˜‚‡ Ò‡ÏÓ ÙËÏÂÌËÚÂ ·ÂÁÒÓ˜ÌË ÎÂ-‚Ó‚Ë ‰ÂÔÓÁËÚË. Ã‡Í‡ ‡ÁÔÎ‡˘‡ÚÂÎÌËÚÂ ‰ÂÔÓÁËÚË, ÔÂ‰ÒÚ‡‚Îˇ‚‡˘ËÎË˜ÌË ÒÏÂÚÍË Ì‡ „‡Ê‰‡ÌË, Ò˙˘Ó ‰‡ ÏÓ„‡Ú ‰‡ ÒÎÛÊ‡Ú ‰ËÂÍÚÌÓ Á‡ÔÎ‡˘‡ÌËˇ, ÔËÎÓÊÂÌËÂÚÓ ËÏ ÒÂ Ó„‡ÌË˜‡‚‡ ‰Ó ÛÂÊ‰‡ÌÂ Ì‡ ÒÏÂÚÍË Á‡·ËÚÓ‚Ë ÛÒÎÛ„Ë. ŒÒÌÓ‚Ì‡Ú‡ ÔË˜ËÌ‡ „‡Ê‰‡ÌËÚÂ ‰‡ ‡Á˜ËÚ‡Ú Ì‡ Ô‡ËÚÂ‚ ·ÓÈ Í‡ÚÓ ÔÎ‡ÚÂÊÌÓ ÒÂ‰ÒÚ‚Ó Ó·ËÍÌÓ‚ÂÌÓ Â ÎËÔÒ‡Ú‡ Ì‡ ‰Û„‡ ‡Î-ÚÂÌ‡ÚË‚‡. “ÛÍ ˇÁÍÓ ËÁÔ˙Í‚‡ ‡ÁÎËÍ‡Ú‡ Ò ÔÓÎÓÊÂÌËÂÚÓ ‚ —¿Ÿ Ë ÔÓ-‚Â˜ÂÚÓ ‡Á‚ËÚË Ô‡Á‡ÌË ËÍÓÌÓÏËÍË, Í˙‰ÂÚÓ ¯ËÓÍÓ ÒÂ ËÁÔÓÎÁ‚‡Ú ‰Û-„Ë ÙÓÏË Ì‡ ÔÎ‡˘‡ÌÂ.19

19 ¬ ÚÓÁË ‰Ûı ÏÓÊÂ ‰‡ ÒÂ ÓÚ·ÂÎÂÊË, ˜Â ÒÚÓ‰ÓÎ‡Ó‚ËÚÂ ·‡ÌÍÌÓÚË ÒÂ ÒÂ˘‡ÚÏÌÓ„Ó ÔÓ-˜ÂÒÚÓ ‚ ¡˙Î„‡Ëˇ, ÓÚÍÓÎÍÓÚÓ ‚ —¿Ÿ. «‡ ÚÓ‚‡ ËÏ‡ ‰‚Â ÒÓÎË‰ÌË ÓÒ-ÌÓ‚‡ÌËˇ. œ˙‚Ó, ¡˙Î„‡Ëˇ ÌˇÏ‡ ÒÓ·ÒÚ‚ÂÌË ·‡ÌÍÌÓÚË Ò˙Ò Ò‡‚ÌËÏ‡ ÒÚÓÈ-

35

ƒÛ„ Ù‡ÍÚÓ Â ÔÓ‰˙ÎÊËÚÂÎÌÓÒÚÚ‡ Ì‡ ÔÂËÓ‰‡ ÔÂ‰Ë ÔÓÎÛ˜‡‚‡ÌÂÌ‡ ÔÎ‡˘‡ÌËˇÚ‡ ˜ÂÁ ·˙Î„‡ÒÍ‡Ú‡ ·‡ÌÍÓ‚‡ ‡ÁÔÎ‡˘‡ÚÂÎÌ‡ ÒËÒÚÂÏ‡.œË ÓÔÂ‰ÂÎÂÌË ÛÒÎÓ‚Ëˇ Ô‡ËÚÂ ‚ ·ÓÈ ÏÓ„‡Ú ‰‡ ·˙‰‡Ú Á‡ ÔÂ‰ÔÓ-˜ËÚ‡ÌÂ ‰ÓË ÔË ‡ÁÔÎ‡˘‡ÌËˇ ÏÂÊ‰Û ÔÂ‰ÔËˇÚËˇ. œË ‚ËÒÓÍË ÎËı-‚ÂÌË ÔÓˆÂÌÚË Á‡·‡‚ˇÌÂÚÓ ÔË ÔÓÎÛ˜‡‚‡ÌÂ Ì‡ Ô‡ËÚÂ ÒÚÛ‚‡ ÒÍ˙ÔÓ.»ÏÂÌÌÓ Ò ˆÂÎ ÔÂÓ‰ÓÎˇ‚‡ÌÂ Ì‡ ÚÓÁË ÔÓ·ÎÂÏ ¡Õ¡ ‚˙‚Â‰Â ÌÓ‚‡ ÍÎË-ËÌ„Ó‚‡ ÒËÒÚÂÏ‡ ≠ ¡‡ÌÍÓ‚‡ ËÌÚÂ„Ë‡Ì‡ ÒËÒÚÂÏ‡ Á‡ ÂÎÂÍÚÓÌÌË ‡Á-ÔÎ‡˘‡ÌËˇ (¡»—≈–¿), ˜ËÂÚÓ ÔÂ‰Ì‡ÁÌ‡˜ÂÌËÂ Â ‰‡ ÒÂ ËÁ·Â„ÌÂ Á‡·‡‚ˇ-ÌÂÚÓ ÔË Ó·‡·ÓÚÍ‡Ú‡ Ì‡ ÔÎ‡˘‡ÌËˇÚ‡. œÓ ÚÓÁË Ì‡˜ËÌ ·ˇı‡ Â‡ÎËÁË-‡ÌË Ò˙˘ÂÒÚ‚ÂÌË ÔÓ‰Ó·ÂÌËˇ ÔË Ó·‡·ÓÚÍ‡Ú‡ Ì‡ Ú‡ÌÒ‡ÍˆËËÚÂ ‚Ò‡‚ÌÂÌËÂ Ò Ì‡˜‡ÎÌËˇ ÔÂËÓ‰ Ì‡ ‡Á‚ËÚËÂ Ì‡ ‰‚ÛÒÚÂÔÂÌÌ‡Ú‡ ·‡ÌÍÓ‚‡ÒËÒÚÂÏ‡. œÓÌ‡ÒÚÓˇ˘ÂÏ ÓÍÓÎÓ 99% ÓÚ ÏÂÊ‰Û·‡ÌÍÓ‚ËÚÂ Ú‡ÌÒ‡ÍˆËË ÒÂËÁ‚˙¯‚‡Ú ‚ ÒÓÍ ÓÚ 24 ˜‡Ò‡. œÂ‚Ó‰˙Ú ÓÚ ÒÏÂÚÍ‡ Ì‡ ÔÎ‡ÚÂˆ ÔÓ ÒÏÂÚ-Í‡ Ì‡ ·ÂÌÂÙËˆËÂÌÚ ‚ ÍÓËÚÓ Ë ‰‡ Â ‰‚Â Ì‡ÒÂÎÂÌË ÏÂÒÚ‡ Ì‡ ÒÚ‡Ì‡Ú‡ÏÓÊÂ ‰‡ ÒÂ ËÁ‚˙¯Ë Á‡ ÚË ‰ÌË.

ƒÓ·˙ ÔÓÍ‡Á‡ÚÂÎ Á‡ Ì‡ÔÂ‰˙Í‡ Ì‡ ‡ÁÔÎ‡˘‡ÚÂÎÌ‡Ú‡ ÒËÒÚÂÏ‡ Â Ó·-ÒÚÓˇÚÂÎÒÚ‚ÓÚÓ, ˜Â Ë ˜‡ÒÚÌËÚÂ ÙËÏË Ò˙˘Ó ˇ ËÁÔÓÎÁ‚‡Ú ‚˙‚ ‚ÒÂ ÔÓ-„ÓÎˇÏ‡ ÒÚÂÔÂÌ. ¬ ÚÓÁË ÒÎÛ˜‡È ÒÎÂ‰‚‡ ‰‡ ÒÂ ÓÚ˜ËÚ‡ Ë ÚÂÚËˇÚ Ù‡ÍÚÓ, ‡ËÏÂÌÌÓ ≠ ÔË Úˇı ÏÓÚË‚ËÚÂ Á‡ ËÁ·ˇ„‚‡ÌÂ Ì‡ ‰‡Ì˙ˆËÚÂ Ò‡ ‚ÒÂ Ó˘Â ‰ÓÒ-Ú‡ ÒËÎÌË. Ã‡Í‡ ‰‡ Ò˙˘ÂÒÚ‚Û‚‡ Ó„‡ÌË˜ÂÌËÂ Á‡ Ï‡ÍÒËÏ‡ÎÌËˇ ‚˙Á-ÏÓÊÂÌ Ó·ÂÏ Ì‡ Â‰ÌÓ ÔÎ‡˘‡ÌÂ ‚ ·ÓÈ, ÚÓ Â‰‚‡ ÎË ÏÓÊÂ ‰‡ ·˙‰Â ÂÙÂÍ-ÚË‚ÌÓ ‚ ÒÎÛ˜‡È ˜Â Ë ‰‚ÂÚÂ ÒÚ‡ÌË ÊÂÎ‡ˇÚ ‰‡ „Ó ËÁ·Â„Ì‡Ú.

Дефиниция на квазипарите

QM = FCD + S+T¬ Í‡ÚÂ„ÓËˇÚ‡ Ì‡ Í‚‡ÁËÔ‡ËÚÂ ÒÂ ‚ÍÎ˛˜‚‡Ú ‡ÍÚË‚Ë, ÍÓËÚÓ Ò‡ ‚˙‚

‚ËÒÓÍ‡ ÒÚÂÔÂÌ ÎËÍ‚Ë‰ÌË, ÌÓ ÔË ÌÓÏ‡ÎÌË Ó·ÒÚÓˇÚÂÎÒÚ‚‡ ÌÂ ÒÂ ËÁ-ÔÓÎÁ‚‡Ú Á‡ ‡ÁÔÎ‡˘‡ÌÂ.

¡ÂÁÒÓ˜ÌË ‰ÂÔÓÁËÚË Ì‡ ÙËÏË ‚ ˜ÛÊ‰ÂÒÚ‡ÌÌ‡ ‚‡ÎÛÚ‡. ƒÓ ÒÂÔÚÂÏ-‚Ë 1992 „. ·ÎËÁÓ 60% ÓÚ ·ÂÁÒÓ˜ÌËÚÂ ‰ÂÔÓÁËÚË ‚ Ú˙„Ó‚ÒÍËÚÂ ·‡ÌÍË·ˇı‡ ‚ ˜ÛÊ‰ÂÒÚ‡ÌÌ‡ ‚‡ÎÛÚ‡.20 ƒÓ ÌÓÂÏ‚Ë 1992 „. ÚÂÁË ÒÏÂÚÍË ÒÂ‚ÍÎ˛˜‚‡ı‡ ‚ Ã1. “Â ·ˇı‡ ÔÂı‚˙ÎÂÌË Í˙Ï Í‚‡ÁËÔ‡ËÚÂ, Á‡˘ÓÚÓ ÒÂËÁÔÓÎÁ‚‡Ú Á‡ Ò˙ı‡Ìˇ‚‡ÌÂ Ì‡ ÒÚÓÈÌÓÒÚÚ‡ ËÎË Á‡ ÔÎ‡˘‡ÌËˇ Ì‡ ‚ÌÓÒÌËÒÚÓÍË, Ú˙È Í‡ÚÓ ÌÂ ÏÓ„‡Ú ‰‡ ÒÂ ËÁÔÓÎÁ‚‡Ú Í‡ÚÓ ÒÂ‰ÒÚ‚Ó Á‡ ‡ÁÔÎ‡-

ÌÓÒÚ. “‡Í‡ ˜Â, ‡ÍÓ ˜Ó‚ÂÍ ÔÓ ÌˇÍ‡Í‚Ë ÔË˜ËÌË ÊÂÎ‡Â ‰‡ ÌÓÒË Ò˙Ò ÒÂ·Â ÒË „ÓÎˇÏ‡ÒÛÏ‡ Ô‡Ë, ÔÓ-ÎÂÒÌÓ Â ÚÂ ‰‡ ·˙‰‡Ú ‚ ‰ÓÎ‡Ë. ¬ÚÓÓ, ‚ —¿Ÿ ÔË ÔÓ‚Â˜ÂÚÓÚ‡ÌÒ‡ÍˆËË Á‡ Í‡Í‚‡ÚÓ Ë ‰‡ Â ÒÛÏ‡ ÌÂ ÒÂ ËÁÔÓÎÁ‚‡Ú Ô‡Ë ‚ ·ÓÈ. œÂ‰ÔÓ˜ËÚ‡-ÌËˇÚ Ì‡˜ËÌ Ì‡ ÔÎ‡˘‡ÌÂ Â ˜ÂÁ ÍÂ‰ËÚÌË Í‡ÚË ËÎË ˜ÂÍÓ‚Â.

20 œÂÁ ÒÂÔÚÂÏ‚Ë 1991 „. Ó·˘‡Ú‡ ÒÛÏ‡ Ì‡ ·ÂÁÒÓ˜ÌËÚÂ ‰ÂÔÓÁËÚË ‚˙ÁÎËÁ‡-¯Â Ì‡ 57 ÏÎ‰. Î‚. ƒÂÔÓÁËÚËÚÂ ‚˙‚ ‚‡ÎÛÚ‡ ·ˇı‡ 41 ÏÎ‰. Î‚.

36

˘‡ÌÂ Ì‡ ÚÂËÚÓËˇÚ‡ Ì‡ ÒÚ‡Ì‡Ú‡. Œ·ÓÒÌÓ‚Í‡Ú‡ Ì‡ ÚÓ‚‡ Â¯ÂÌËÂ ÂÒıÓ‰Ì‡ Ò ÔÓÒÓ˜ÂÌËˇ ÔËÏÂ Á‡ ‰ÂÔÓÁËÚÌËÚÂ ÒÏÂÚÍË Ì‡ Ô‡Ë˜ÌËˇ Ô‡Á‡‚ —¿Ÿ. “Ó‚‡ ÓÁÌ‡˜‡‚‡, ˜Â ·ÂÁÒÓ˜ÌËÚÂ ‰ÂÔÓÁËÚË Ì‡ ÙËÏËÚÂ ‚ ˜ÛÊ-‰ÂÒÚ‡ÌÌ‡ ‚‡ÎÛÚ‡ ÌÂ ÒÂ ËÁÔÓÎÁ‚‡Ú Á‡ ‚˙ÚÂ¯ÌË ÔÎ‡˘‡ÌËˇ Ë ÒÎÂ-‰Ó‚‡ÚÂÎÌÓ ÌÂ Úˇ·‚‡ ‰‡ ÒÂ ‚ÍÎ˛˜‚‡Ú ‚ Ã1.21

—ÔÂÒÚÓ‚ÌË ‰ÂÔÓÁËÚË. Ã‡Í‡ ÒÔÂÒÚÓ‚ÌËÚÂ ‰ÂÔÓÁËÚË (Ú. Â. ÒÏÂÚÍË)‰‡ Ò‡ Ú‚˙‰Â ÎËÍ‚Ë‰ÌË, ÚÂ ÒÂ ‚ÍÎ˛˜‚‡Ú ‚ ËÁ˜ËÒÎˇ‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ Í‚‡ÁË-Ô‡ËÚÂ, ‡ ÌÂ Ì‡ Ã1, Á‡˘ÓÚÓ ÌÂ ÒÂ ËÁÔÓÎÁ‚‡Ú Á‡ Ú‡ÌÒ‡ÍˆËË. œÂ‰ËÂÙÓÏ‡Ú‡ ‚ ·‡ÌÍÓ‚‡Ú‡ ÒËÒÚÂÏ‡ ÚÓ‚‡ ·Â¯Â Â‰ËÌÒÚ‚ÂÌËˇÚ ‚Ë‰ ‰ÂÔÓ-ÁËÚË, ÔÂ‰Î‡„‡Ì Ì‡ „‡Ê‰‡ÌËÚÂ, Ë ÚÓ Ò‡ÏÓ ÓÚ ƒ— . —Â„‡ ÚÂÁË ‰ÂÔÓÁË-ÚË ÒÂ ÔÂ‰Î‡„‡Ú ÓÚ ‚ÒË˜ÍË Ú˙„Ó‚ÒÍË ·‡ÌÍË.

—Ó˜ÌË ‰ÂÔÓÁËÚË. œÓÒÎÂ‰Ì‡Ú‡ Í‡ÚÂ„ÓËˇ ≠ ÒÓ˜ÌËÚÂ ‰ÂÔÓÁËÚË ≠‚ÍÎ˛˜‚‡ ·‡ÌÍÓ‚Ë ‰ÂÔÓÁËÚË Ò˙Ò ÒÓ˜ÌÓÒÚ ÓÚ Â‰ËÌ ÏÂÒÂˆ ‰Ó Â‰Ì‡ „Ó-‰ËÌ‡ Ò Ì‡Í‡Á‡ÚÂÎÌ‡ ÎËı‚‡ ÔË ÔÂÊ‰Â‚ÂÏÂÌÌÓ ËÁÚÂ„ÎˇÌÂ Ì‡ ÒÂ‰-ÒÚ‚‡. “Â Ò‡ ÒıÓ‰ÌË Ò ‰ÂÔÓÁËÚÌËÚÂ ÒÂÚËÙËÍ‡ÚË ‚ —¿Ÿ. ŒÒÓ·ÂÌÓÚÓ ÚÛÍÂ, ˜Â ‚ Ú‡ÁË Í‡ÚÂ„ÓËˇ ÒÂ ‚ÍÎ˛˜‚‡Ú Ë ‰ÂÚÒÍËÚÂ ‰ÂÔÓÁËÚË, ÍÓËÚÓ ÔÂ‰-ÒÚ‡‚Îˇ‚‡Ú ÒÔÂÒÚÓ‚ÌË ‰ÂÔÓÁËÚË Ò Ó„‡ÌË˜ÂÌËˇ ‚˙ıÛ ÚÂ„ÎÂÌÂÚÓ Ì‡ÒÂ‰ÒÚ‚‡, ‚ÍÎ˛˜‚‡˘Ë ÔÓ‰ÔËÒËÚÂ Ì‡ ‰‚‡Ï‡Ú‡ Ó‰ËÚÂÎË, ‡ ‚ ÌˇÍÓË ÒÎÛ-˜‡Ë Ë Ì‡ ‰ÂÚÂÚÓ. œÓ‡‰Ë Ì‡ÎË˜ËÂÚÓ Ì‡ ÔÓ‰Ó·ÌË Ó„‡ÌË˜ÂÌËˇ Ó·ËÍ-ÌÓ‚ÂÌÓ ÚÂÁË ‰ÂÔÓÁËÚË ÌÓÒˇÚ ÓÚÌÓÒËÚÂÎÌÓ ÔÓ-‚ËÒÓÍË ÎËı‚Ë.

—Ó˜ÌËÚÂ ‰ÂÔÓÁËÚË Ò ‡ÁÎË˜ÂÌ Ï‡ÚÛËÚÂÚ ÌÓÒˇÚ ‡ÁÎË˜Ì‡ ÎËı‚‡,Í‡ÚÓ ÚÂÁË Ò ÔÓ-„ÓÎˇÏ Ï‡ÚÛËÚÂÚ Ò‡ Ò‚˙Á‡ÌË Ò ÔÓ-‚ËÒÓÍ‡ ÎËı‚‡, ÌÓ Á‡ÒÂ„‡ ÎËı‚ÂÌËÚÂ ‰ËÙÂÂÌˆË‡ÎË ÌÂ Ò‡ ÓÒÓ·ÂÌÓ Ò˙˘ÂÒÚ‚ÂÌË. œÓ‡‰Ë ÚÓ-‚‡ ÔÓ-„ÓÎˇÏ‡Ú‡ ˜‡ÒÚ ÓÚ ÒÓ˜ÌËÚÂ ‰ÂÔÓÁËÚË Ò‡ ÍÓÌˆÂÌÚË‡ÌË ‚ Í‡Ú-ÍËÚÂ Ï‡ÚÛËÚÂÚË ≠ Â‰ËÌ ‰Ó ÚË ÏÂÒÂˆ‡, ÍÓËÚÓ ÍÓÏ·ËÌË‡Ú ÓÚÌÓÒË-ÚÂÎÌÓ ‚ËÒÓÍË ÎËı‚Ë Ò ‰Ó·‡ ÎËÍ‚Ë‰ÌÓÒÚ.

Õ‡ ÚÓÁË ÂÚ‡Ô ‚ÒË˜ÍË ·‡ÌÍË ÔÂ‰Î‡„‡Ú ÎËı‚Ë ÔÓ ÒÓ˜ÌËÚÂ ‰ÂÔÓÁË-ÚË, ÍÓËÚÓ ÌÂ Ò‡ ÙËÍÒË‡ÌË Á‡ Ò˙ÓÚ‚ÂÚÌËˇ ÒÓÍ, ‡ ÏÓ„‡Ú ‰‡ ‚‡Ë‡Ú ÒÔÓÏˇÌ‡Ú‡ Ì‡ ÎËı‚ÂÌËÚÂ ‡‚ÌË˘‡ ‚ ËÍÓÌÓÏËÍ‡Ú‡. Ã‡Í‡ ·‡ÌÍËÚÂÓ·ËÍÌÓ‚ÂÌÓ ‰‡ Ó·ˇ‚ˇ‚‡Ú, ˜Â ÎËı‚ËÚÂ ÔÓ ‰ÂÔÓÁËÚËÚÂ ÒÂ ÍÓË„Ë‡ÚÒ˙Ó·‡ÁÌÓ ÓÒÌÓ‚ÌËˇ ÎËı‚ÂÌ ÔÓˆÂÌÚ Ì‡ ˆÂÌÚ‡ÎÌ‡Ú‡ ·‡ÌÍ‡22, ÏÂÊ‰ÛÍÎËÂÌÚ‡ Ë ·‡ÌÍ‡Ú‡ Ó·ËÍÌÓ‚ÂÌÓ ÌÂ Ò˙˘ÂÒÚ‚Û‚‡ ‰Ó„Ó‚ÓÂÌÓÒÚ Ò ˛Ë-‰Ë˜ÂÒÍ‡ ÒËÎ‡, ÓÔÂ‰ÂÎˇ˘‡ Í‡Í ÚÓ˜ÌÓ ˘Â ÒÂ ÍÓË„Ë‡ ÎËı‚ÂÌËˇÚ ÔÓ-

21 —Ú‡ÚËÒÚË˜ÂÒÍËÚÂ ‰‡ÌÌË Á‡ Ã1 ‰Ó 1993 „. ·ˇı‡ Ò˙ÓÚ‚ÂÚÌÓ ÍÓÂ„Ë‡ÌË. ¬ÓÙËˆË‡ÎÌËÚÂ ÔÛ·ÎËÍ‡ˆËË ÒÎÂ‰ 1993 „. ‰‡ÌÌËÚÂ Ò‡ ËÁˆˇÎÓ ‚ Ò˙ÓÚ‚ÂÚÒÚ‚ËÂ ÒÌÓ‚‡Ú‡ ‰ÂÙËÌËˆËˇ.

22 ŒÒÌÓ‚ÌËˇÚ ÎËı‚ÂÌ ÔÓˆÂÌÚ ÒÂ ÓÔÂ‰ÂÎˇ ÓÚ ¡Õ¡. “Ó‚‡ Â ÎËı‚‡Ú‡, ÔË ÍÓˇÚÓˆÂÌÚ‡ÎÌ‡Ú‡ ·‡ÌÍ‡ ÔÂ‰ÓÒÚ‡‚ˇ Ó·ÂÁÔÂ˜ÂÌË, Ú. Â. ÎÓÏ·‡‰ÌË ÍÂ‰ËÚË Ì‡ Ú˙„Ó‚-ÒÍËÚÂ ·‡ÌÍË (‰Û„ËÚÂ ÍÂ‰ËÚË ÓÚ ¡Õ¡ Á‡ Ú˙„Ó‚ÒÍËÚÂ ·‡ÌÍË ÏÓ„‡Ú ‰‡ ·˙‰‡ÚÔË ÔÓ-‚ËÒÓÍË ÎËı‚ÂÌË ÔÓˆÂÌÚË). ŒÒÌÓ‚ÌËˇÚ ÎËı‚ÂÌ ÔÓˆÂÌÚ ‚ÎËˇÂ Ì‡ ÏÌÓ„Ó ‰Û-„Ë ÎËı‚ÂÌË ÔÓˆÂÌÚË ‚ ËÍÓÌÓÏËÍ‡Ú‡. “ÓÈ ÒÂ ‡Á„ÎÂÊ‰‡ ÔÓ‰Ó·ÌÓ ÔÓ-Ì‡Ú‡Ú˙Í.

37

ˆÂÌÚ ÔÂÁ ‚˙ÔÓÒÌËˇ ÔÂËÓ‰.23 ÕÂ‚˙ÁÏÓÊÌÓÒÚÚ‡ ÍÎËÂÌÚËÚÂ ‰‡ ÔÓÎÛ-˜‡Ú ˇÒÌ‡ ÙÓÏÛÎËÓ‚Í‡ ÓÚÌÓÒÌÓ ÍÓÂÍˆËËÚÂ Ì‡ ÎËı‚ÂÌËˇ ÔÓˆÂÌÚ ÔÓÚÂÁË ÒÏÂÚÍË, ÍÓˇÚÓ ‰‡ ÒÂ ÔÓÎÁ‚‡ ˛Ë‰Ë˜ÂÒÍË Í‡ÚÓ ‰Ó„Ó‚Ó, ÒÓ˜Ë, ˜Â·‡ÌÍËÚÂ ‚ÒÂ Ó˘Â ÏÓ„‡Ú ‰‡ ‰ÂÈÒÚ‚‡Ú ÓÚ ÔÓÁËˆËˇÚ‡ Ì‡ ÏÓÌÓÔÓÎÌ‡ ÒËÎ‡ÒÔˇÏÓ Ò‚ÓËÚÂ ÍÎËÂÌÚË.

—Ó˜ÌËÚÂ ‰ÂÔÓÁËÚË Ò‡ Ì‡È-·˙ÁÓ ‡ÒÚˇ˘ËˇÚ ÂÎÂÏÂÌÚ Ì‡ Ô‡Ë˜ÌÓÚÓÔÂ‰Î‡„‡ÌÂ. ŒÚ ‰ÂÍÂÏ‚Ë 1991 „. ‰Ó ˛ÌË 1993 „. ÒÓ˜ÌËÚÂ ‰ÂÔÓÁËÚËÌ‡‡ÒÌ‡ı‡ Ò 237%. «‡ Ò‡‚ÌÂÌËÂ Ã1 ÒÂ Û‚ÂÎË˜Ë Ò 37%, ‡ ·ÂÁÒÓ˜ÌËÚÂÎÂ‚Ó‚Ë ‰ÂÔÓÁËÚË ≠ Ò 11%. ¬ËÒÓÍËˇÚ ÌÓÏËÌ‡ÎÂÌ ÚÂÏÔ Ì‡ Ì‡‡ÒÚ‚‡ÌÂ Ì‡ÒÓ˜ÌËÚÂ ‰ÂÔÓÁËÚË ÏÓÊÂ ‰‡ ÒÂ Ò‚˙ÊÂ Ò ‚ËÒÓÍËÚÂ ÌÓÏËÌ‡ÎÌË ÎËı‚ÂÌËÔÓˆÂÌÚË ÔÓ ÚÂÁË ÒÏÂÚÍË Ë ÓÚÌÓÒËÚÂÎÌÓ ÌËÒÍËÚÂ Ì‡Í‡Á‡ÚÂÎÌË ÎËı‚ËÔË ÔÂÊ‰Â‚ÂÏÂÌÌÓ ÚÂ„ÎÂÌÂ. »Á‚ÂÒÚÌÓ ·‡Î‡ÌÒË‡ÌÂ ÏÂÊ‰Û Ô‡Ë ‚·ÓÈ, ‡ÁÔÎ‡˘‡ÚÂÎÌË ‰ÂÔÓÁËÚË Ë ÒÓ˜ÌË ‰ÂÔÓÁËÚË ÒÂ ÔÓÒÚË„Ì‡ ‚ÒÂ‰‡Ú‡ Ì‡ 1993 „. —ÎÂ‰ ÚÓ‚‡ ÚÂÏÔÓ‚ÂÚÂ Ì‡ Ì‡‡ÒÚ‚‡ÌÂ Ì‡ ÚÂÁË ÚË‚Ë‰‡ ‡ÍÚË‚Ë Ò‡ ÔÓ˜ÚË Â‰Ì‡Í‚Ë. ŒÚ ˛ÌË 1993 „. ‰Ó ‰ÂÍÂÏ‚Ë 1994 „.ÚÂÏÔ˙Ú Ì‡ Ì‡‡ÒÚ‚‡ÌÂ Ì‡ Ô‡ËÚÂ ËÁ‚˙Ì ·‡ÌÍËÚÂ Â 91%, Ì‡ Ã1 ≠ 103%Ë Ì‡ ÒÓ˜ÌËÚÂ ‰ÂÔÓÁËÚË ≠ 89%.

œÂÁ ˆˇÎ‡Ú‡ 1994 „. ÌÓÏËÌ‡ÎÌËÚÂ ÎËı‚ÂÌË ÔÓˆÂÌÚË ÔÓ ÒÓ˜ÌËÚÂ‰ÂÔÓÁËÚË ÓÒÚ‡Ì‡ı‡ ‚ËÒÓÍË ≠ ÒÂ‰ÌÓ ÓÍÓÎÓ 60%, ÌÓ ÒÎÂ‰ ÓÚ˜ËÚ‡ÌÂ Ì‡ËÌÙÎ‡ˆËˇÚ‡ Â‡ÎÌËÚÂ ÎËı‚Ë Ò‡ ÒËÎÌÓ ÓÚËˆ‡ÚÂÎÌË. œÂÁ 1994 „. Ô‡-ËÚÂ ÔÓ Ú‡ÁË ÒÏÂÚÍ‡ Á‡„Û·Ëı‡ ÓÍÓÎÓ 25% ÓÚ Â‡ÎÌ‡Ú‡ ÒË ÔÓÍÛÔ‡ÚÂÎÌ‡ÒÔÓÒÓ·ÌÓÒÚ. “ÂÁË ÒËÎÌÓ ÓÚËˆ‡ÚÂÎÌË Â‡ÎÌË ÎËı‚Ë ÌÂ ÒÚËÏÛÎË‡ı‡Ì‡ÒÂÎÂÌËÂÚÓ ‰‡ Û‚ÂÎË˜‡‚‡ ÒÓ˜ÌËÚÂ ‚ÎÓ„Ó‚Â. –‡ÒÚÂÊ˙Ú Ì‡ ÌÓÏËÌ‡Î-ÌËˇ ‡ÁÏÂ Ì‡ ÒÓ˜ÌËÚÂ ‰ÂÔÓÁËÚË ÔÂÁ 1994 „. ·Â¯Â Ï‡ÎÍÓ ÔÓ-Ï‡Î˙ÍÓÚ ÎËı‚ËÚÂ ÔÓ Úˇı, ÍÓÂÚÓ Ù‡ÍÚË˜ÂÒÍË ÓÁÌ‡˜‡‚‡, ˜Â ÔÂÁ 1994 „. ÒÂ Ì‡-·Î˛‰‡‚‡ ÌÂÚÌÓ ËÁÚÂ„ÎˇÌÂ Ì‡ ‚ÎÓÊËÚÂÎËÚÂ ÓÚ ÒÓ˜ÌËÚÂ ‰ÂÔÓÁËÚË. “ÂÌ-‰ÂÌˆËˇÚ‡ ÒÂ ÔÓÏÂÌË ÔÂÁ 1995 „., ÍÓ„‡ÚÓ ÒÂ ÒÚ‡·ËÎËÁË‡ ‚‡ÎÛÚÌËˇÚÍÛÒ Ë ËÌÙÎ‡ˆËˇÚ‡ ‚ÁÂ ‰‡ Ì‡Ï‡Îˇ‚‡. —Ó˜ÌËÚÂ ‰ÂÔÓÁËÚË ÓÚÌÓ‚Ó Á‡-ÔÓ˜Ì‡ı‡ ‰‡ ÒÂ Û‚ÂÎË˜‡‚‡Ú. Ã‡Í‡ ‰‡ ÌÂ ÒÎÛÊ‡Ú ÔˇÍÓ Á‡ ËÁ‚˙¯‚‡ÌÂÌ‡ ÔÎ‡˘‡ÌËˇ, ÒÂ„‡ ÚÂ ÒÂ ËÁÔÓÎÁ‚‡Ú ÓÚ „‡Ê‰‡ÌËÚÂ Í‡ÚÓ ‚ËÒÓÍÓÎËÍ-‚Ë‰ÂÌ ‡ÍÚË‚. “‡Í˙‚ ‡ÍÚË‚ ÏÓÊÂ Ò‡‚ÌËÚÂÎÌÓ ÎÂÒÌÓ, ·˙ÁÓ Ë ·ÂÁ ÓÒÓ-·ÂÌË Á‡„Û·Ë ‰‡ ÒÂ ÔÂ‚˙ÌÂ ‚ Ô‡Ë ‚ ·ÓÈ Á‡ ËÁ‚˙¯‚‡ÌÂ Ì‡ ÔÎ‡˘‡-ÌËˇ, Í‡ÚÓ ÔÓÌ‡ÒÚÓˇ˘ÂÏ ÚÂÁË ‰ÂÔÓÁËÚË Ò˙ÒÚ‡‚Îˇ‚‡Ú Ò˙˘ÂÒÚ‚ÂÌ‡ ˜‡ÒÚÓÚ Ô‡Ë˜ÌÓÚÓ ÔÂ‰Î‡„‡ÌÂ. ¬ ˜‡ÒÚÌÓÒÚ Â‰ÌÓÏÂÒÂ˜ÌËÚÂ ‰ÂÔÓÁËÚË Ò‡ÙÓÏ‡ Ì‡ Í‚‡ÁËÔ‡Ë, ÍÓËÚÓ ÔÓ‡‰Ë ‚ËÒÓÍ‡Ú‡ ÒË ÒÚÂÔÂÌ Ì‡ ÎËÍ‚Ë‰ÌÓÒÚÏÓ„‡Ú ‰‡ ÓÍ‡Á‚‡Ú ÒËÎÌÓ ‚ÎËˇÌËÂ ‚˙ıÛ Ú˙ÒÂÌÂÚÓ ‚ ËÍÓÌÓÏËÍ‡Ú‡. œÓ-‡‰Ë Ú‡ÁË ÔË˜ËÌ‡ ÚÂ ‚ÂÓˇÚÌÓ ·Ë ÒÎÂ‰‚‡ÎÓ ‰‡ ÒÂ ‡Á„‡ÌË˜‡Ú ÓÚ ‰Û-„ËÚÂ ‰ÂÔÓÁËÚË ÔË ‰ÂÙËÌË‡ÌÂÚÓ Ì‡ Ô‡Ë˜ÌÓÚÓ ÔÂ‰Î‡„‡ÌÂ.

23 ÕˇÍÓË ·‡ÌÍË ‰ÂÍÎ‡Ë‡Ú, ˜Â ÎËı‚ÂÌËˇÚ ÔÓˆÂÌÚ ÔÓ‰ÎÂÊË Ì‡ ÍÓÂÍˆËˇ ËÁ‡‚ËÒË ÓÚ ÓÒÌÓ‚ÌËˇ ÎËı‚ÂÌ ÔÓˆÂÌÚ Ì‡ ˆÂÌÚ‡ÎÌ‡Ú‡ ·‡ÌÍ‡, ÌÓ ‚ÔÓÒÎÂ‰ÒÚ‚ËÂÌÂ ÒÔ‡Á‚‡Ú Ú‡ÁË Û„Ó‚ÓÍ‡.

38

Определение на М2 и широките париÃ2 Â Ò·Ó ÓÚ Í‚‡ÁËÔ‡ËÚÂ Ë Ã1. «‡ÚÓ‚‡ Ã2 Ò˙‰˙Ê‡ ‚ÒË˜ÍË ÓÔË-

Ò‡ÌË ‰ÓÚÛÍ ‡ÍÚË‚Ë. ÿËÓÍËÚÂ Ô‡Ë ‚ÍÎ˛˜‚‡Ú ‚ÒË˜ÍË ÚÂÁË ‡ÍÚË‚Ë ËÓÒ‚ÂÌ Úˇı ·ÎÓÍË‡ÌËÚÂ ‰ÂÔÓÁËÚË.

¡ÎÓÍË‡ÌË ‰ÂÔÓÁËÚË. ¡ÎÓÍË‡ÌËÚÂ ‰ÂÔÓÁËÚË ‚ÍÎ˛˜‚‡Ú ÒÂ‰ÒÚ‚‡-Ú‡, ‰Ó ÍÓËÚÓ ÚÂıÌËÚÂ ÒÓ·ÒÚ‚ÂÌËˆË ‚ÂÏÂÌÌÓ ÌˇÏ‡Ú ‰ÓÒÚ˙Ô.

Парично предлагане и икономическа политикаŒ·˘ÓÔËÂÚÓ Â Òı‚‡˘‡ÌÂÚÓ, ˜Â ÏÂÊ‰Û ÚÂÏÔ‡ Ì‡ ‡ÒÚÂÊ Ì‡ Ô‡Ë˜-

ÌÓÚÓ ÔÂ‰Î‡„‡ÌÂ Ë ËÌÙÎ‡ˆËˇÚ‡ Úˇ·‚‡ ‰‡ Ò˙˘ÂÒÚ‚Û‚‡ ÒËÎÌ‡ Á‡‚ËÒË-ÏÓÒÚ. “Ó‚‡ ‚‡ÊË Ò ÓÒÓ·ÂÌ‡ ÒËÎ‡ Á‡ ÒÚ‡ÌË Ò ‚ËÒÓÍ‡ ËÌÙÎ‡ˆËˇ24. ÕÓËÁÒÎÂ‰‚‡ÌËˇÚ‡ Ì‡ œÂÚ‡ÌÓ‚ (1993 „.) Ë ÃËÌ‡ÒˇÌ (1994 „.) ÓÚÍË‚‡ÚÒÎ‡·‡ Á‡‚ËÒËÏÓÒÚ ÏÂÊ‰Û ÔÓÏÂÌËÚÂ ‚ Ô‡Ë˜ÌÓÚÓ ÔÂ‰Î‡„‡ÌÂ Ë ËÌÙÎ‡-ˆËˇÚ‡ ‚ ¡˙Î„‡Ëˇ, ‰ÓË ÔË ËÁÔÓÎÁ‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ ÌˇÍÓÎÍÓ ÓÚ Ò˙˘ÂÒÚ‚Û‚‡-˘ËÚÂ ‰ÂÙËÌËˆËË Ì‡ Ô‡Ë˜ÌÓÚÓ ÔÂ‰Î‡„‡ÌÂ. ÕÂ‚˙ÁÏÓÊÌÓÒÚÚ‡ ‰‡ ÒÂÓÚÍËÂ ‚ËÒÓÍ‡ ÍÓÂÎ‡ˆËˇ ÏÂÊ‰Û Ì‡‡ÒÚ‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ Ô‡Ë˜Ì‡Ú‡ Ï‡Ò‡ ËËÌÙÎ‡ˆËˇÚ‡ ÏÓÊÂ ‰‡ ÒÂ ‰˙ÎÊË Ì‡ Â‰Ëˆ‡ Ù‡ÍÚÓË. ≈‰Ì‡ ÓÚ ‚˙ÁÏÓÊ-ÌÓÒÚËÚÂ Â Ò‚˙Á‡Ì‡ Ò ‡‰ËÍ‡ÎÌËÚÂ ÔÓÏÂÌË ‚˙‚ ÙËÌ‡ÌÒÓ‚ËÚÂ ËÌÒÚË-ÚÛˆËË. ‡ÍÚÓ ‚Ë‰ˇıÏÂ, ÒÎÂ‰ Ì‡˜‡ÎÓÚÓ Ì‡ ÔÂıÓ‰‡ Ì‡ÒÚ˙ÔËı‡ Ò˙˘Â-ÒÚ‚ÂÌË ÔÓÏÂÌË ‚ Ò˙ÓÚÌÓ¯ÂÌËˇÚ‡ ÏÂÊ‰Û ‡ÁÎË˜ÌËÚÂ ‚Ë‰Ó‚Â ‰ÂÔÓ-ÁËÚË. “‡Í‡ Ì‡ÔËÏÂ ‰Ó ÒÂ‰‡Ú‡ Ì‡ 1993 „. ÒÓ˜ÌËÚÂ ‰ÂÔÓÁËÚË ÒÂ Û‚Â-ÎË˜‡‚‡ı‡ ÏÌÓ„Ó ÔÓ-·˙ÁÓ ÓÚ ‰Û„ËÚÂ ÂÎÂÏÂÌÚË Ì‡ Ã2. ŒÚÚÓ„‡‚‡ ÚÂÏ-ÔÓ‚ÂÚÂ ËÏ Ì‡ Ì‡‡ÒÚ‚‡ÌÂ Ò‡ ÔË·ÎËÁËÚÂÎÌÓ Â‰Ì‡Í‚Ë Ò ÚÂÁË Ì‡ ‰Û„ËÚÂ‰ÂÔÓÁËÚË. ŒÚ ÒÂ‰‡Ú‡ Ì‡ 1993 „. ‰Ó ÚÂÚÓÚÓ ÚËÏÂÒÂ˜ËÂ Ì‡ 1994 „. ‚‡-ÎÛÚÌËÚÂ ‰ÂÔÓÁËÚË Ì‡‡ÒÚ‚‡ı‡ ÔÓ-·˙ÁÓ ÓÚ ÓÒÚ‡Ì‡ÎËÚÂ ÂÎÂÏÂÌÚË Ì‡Ã2. ◊‡ÒÚ ÓÚ ˇÁÍÓÚÓ Û‚ÂÎË˜ÂÌËÂ ÒÂ ‰˙ÎÊË Ì‡ ÔÂÓˆÂÌÍ‡Ú‡ Ì‡ ÒÚÓÈ-ÌÓÒÚÚ‡ Ì‡ ‚‡ÎÛÚÌËÚÂ ‰ÂÔÓÁËÚË ‚ ÂÁÛÎÚ‡Ú Ì‡ Ó·ÂÁˆÂÌˇ‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ ÎÂ‚‡.ÕÓ 20% ÓÚ Û‚ÂÎË˜ÂÌËÂÚÓ ÒÂ ‰˙ÎÊ‡Ú Ì‡ ÌÓ‚Ë ‚‡ÎÛÚÌË ‰ÂÔÓÁËÚË, ‰Ó·‡-‚ÂÌË ÔÓ ÒÏÂÚÍËÚÂ ‚ ÔÂËÓ‰‡ ÓÚ ÒÂ‰‡Ú‡ Ì‡ 1993 „. ‰Ó Ï‡Ú 1995 „.œÂÁ ÚÂÚÓÚÓ ÚËÏÂÒÂ˜ËÂ Ì‡ 1994 „. ËÏ‡¯Â ˇÁÍÓ ÔÂÌ‡ÒÓ˜‚‡ÌÂ Í˙Ï‚‡ÎÛÚÌË ‰ÂÔÓÁËÚË ÒÎÂ‰ ÚÂÊÍ‡Ú‡ ‚‡ÎÛÚÌ‡ ÍËÁ‡ ÔÂÁ ÔÓÎÂÚÚ‡ Ì‡ Ò˙-˘‡Ú‡ „Ó‰ËÌ‡. “‡ÁË ÚÂÌ‰ÂÌˆËˇ ÒÔˇ, ÍÓ„‡ÚÓ ‚‡ÎÛÚÌËˇÚ ÍÛÒ ÒÂ ÒÚ‡·ËÎË-ÁË‡, ÌÓ ËÁÏÂÌÂÌËˇÚ‡ ‚ Ò˙ÓÚÌÓ¯ÂÌËˇÚ‡ ÏÂÊ‰Û ‡ÁÎË˜ÌËÚÂ ÍÓÏÔÓÌÂÌ-ÚË Ì‡ Ô‡Ë˜ÌÓÚÓ ÔÂ‰Î‡„‡ÌÂ ÔÓÍ‡Á‚‡Ú ‚‡ÊÌË ÔÓ‚Â‰ÂÌ˜ÂÒÍË ÔÓÏÂÌË,ÍÓËÚÓ ÌÂ ÒÂ ÓÚ‡Áˇ‚‡Ú ‚ ‡„Â„Ë‡ÌËÚÂ ‰‡ÌÌË Á‡ Ã2. œÓ‡‰Ë Ú‡ÁË ÔË-˜ËÌ‡ ÔË ÓÔÂ‰ÂÎˇÌÂÚÓ Ì‡ Ì‡Ô‡‚ÎÂÌËˇÚ‡ Ì‡ ËÍÓÌÓÏË˜ÂÒÍ‡Ú‡ ÔÓÎË-ÚËÍ‡ ÒÎÂ‰‚‡ ‰‡ ÒÂ ‚ÁÂÏ‡Ú ÔÂ‰‚Ë‰ Ù‡ÍÚÓËÚÂ, Ò‚˙Á‡ÌË Ë Ò ÓÚ‰ÂÎÌËÚÂÍÓÏÔÓÌÂÌÚË Ì‡ Ô‡Ë˜ÌÓÚÓ ÔÂ‰Î‡„‡ÌÂ.

24 ¬ËÊ Ì‡Ô. ÍÎ‡ÒË˜ÂÒÍÓÚÓ ËÁÒÎÂ‰‚‡ÌÂ Ì‡ ‡„‡Ì (Cagan, Philip. The MonetaryDynamics of Hyperinflation, in: Friedman, Milton. Studies in the Quantity Theory ofMoney. University of Chicago Press. Chicago, 1956) Á‡ ıËÔÂËÌÙÎ‡ˆËˇÚ‡.

39

ƒÂÈÌÓÒÚ Ì‡ Ú˙„Ó‚ÒÍËÚÂ·‡ÌÍË

»Ï‡ ÔÓÌÂ ‰‚Â Ò˙˘ÂÒÚ‚ÂÌË ÔË˜ËÌË, ÔÓ‡‰Ë ÍÓËÚÓ Â ‚‡ÊÌÓ ‰‡ ÒÂ‡Á·Â‡Ú ‰ÂÈÌÓÒÚËÚÂ Ì‡ Ú˙„Ó‚ÒÍËÚÂ ·‡ÌÍË. œ˙‚Ó, ÓÒÌÓ‚ÌËˇÚ ÏÂı‡-ÌËÁ˙Ï Á‡ Ì‡ÒÓ˜‚‡ÌÂ Ì‡ ÒÔÂÒÚˇ‚‡ÌËˇÚ‡ Ì‡ „‡Ê‰‡ÌËÚÂ Í˙Ï ËÌ‚ÂÒÚË-ÚÓËÚÂ ÒÂ ÓÒ˙˘ÂÒÚ‚ˇ‚‡ ÔÓÒÂ‰ÒÚ‚ÓÏ ÒËÒÚÂÏ‡Ú‡ Ì‡ Ú˙„Ó‚ÒÍËÚÂ ·‡Ì-ÍË. “Ó‚‡ Â ÔÓ Ò˙˘ÂÒÚ‚Ó ‚ÚÓ‡Ú‡ ÒÔÓÂ‰ —ÚË„ÎËˆ ÌÂÓ·ıÓ‰ËÏ‡ ÙÛÌÍˆËˇÌ‡ ÙËÌ‡ÌÒÓ‚ËÚÂ ËÌÒÚËÚÛˆËË ÔË Ô‡Á‡Ì‡Ú‡ ËÍÓÌÓÏËÍ‡. “˙È Í‡ÚÓ ÔÓ-Ì‡ÒÚÓˇ˘ÂÏ ‡ÁÌÓÓ·‡ÁËÂÚÓ ÓÚ ÙËÌ‡ÌÒÓ‚Ë ËÌÒÚËÚÛˆËË ‚ ¡˙Î„‡Ëˇ ÌÂÂ „ÓÎˇÏÓ, ÁÌ‡˜ÂÌËÂÚÓ Ì‡ Ú˙„Ó‚ÒÍËÚÂ ·‡ÌÍË ‚ ÚÓÁË ÔÓˆÂÒ Ì‡ ÙËÌ‡Ì-ÒÓ‚Ó ÔÓÒÂ‰ÌË˜ÂÒÚ‚Ó Â Ó„ÓÏÌÓ. ¬ÚÓÓ, ·‡ÌÍËÚÂ Ë„‡ˇÚ ‚‡ÊÌ‡ ÓÎˇÔË ÓÔÂ‰ÂÎˇÌÂÚÓ Ì‡ Ô‡Ë˜ÌÓÚÓ ÔÂ‰Î‡„‡ÌÂ ≠ ÔÓÏÂÌÎË‚‡ ÓÚ ËÁÍÎ˛-˜ËÚÂÎÌÓ ÁÌ‡˜ÂÌËÂ Á‡ Ï‡ÍÓËÍÓÌÓÏË˜ÂÒÍ‡Ú‡ ÔÓÎËÚËÍ‡. “Ó‚‡ ÒÂ ‰˙ÎÊËÌ‡ Ù‡ÍÚ‡, ˜Â ‚ÒË˜ÍË ‰ÂÙËÌËˆËË Ì‡ Ô‡Ë˜ÌÓÚÓ ÔÂ‰Î‡„‡ÌÂ, ÍÓËÚÓ ‡Á-„ÎÂ‰‡ıÏÂ ‚ „Î‡‚‡ ÚÂÚ‡, ÌÂËÁÏÂÌÌÓ ‚ÍÎ˛˜‚‡Ú Ë ÓÔÂ‰ÂÎÂÌ ÍÎ‡Ò ‰ÂÔÓ-ÁËÚË ‚ Ú˙„Ó‚ÒÍËÚÂ ·‡ÌÍË. œÓ ÚÓÁË Ì‡˜ËÌ ÓÎˇÚ‡ Ì‡ Ú˙„Ó‚ÒÍËÚÂ ·‡Ì-ÍË ÔË ÓÔÂ‰ÂÎˇÌÂ Ì‡ Ô‡Ë˜ÌÓÚÓ ÔÂ‰Î‡„‡ÌÂ Â Ô˙‚ÓÒÚÂÔÂÌÌ‡, Ú˙ÈÍ‡ÚÓ ‚˙ÔÓÒÌËÚÂ ‰ÂÔÓÁËÚË Ò‡ ÚÂıÌË Ô‡ÒË‚Ë.

«‡ÔÓ˜‚‡ÏÂ Ì‡ÒÚÓˇ˘‡Ú‡ „Î‡‚‡ Ò ‡Á„ÎÂÊ‰‡ÌÂÚÓ Ì‡ ‡ÁÎË˜ÌËÚÂÔÓÁËˆËË ‚ ·‡Î‡ÌÒËÚÂ Ì‡ Ú˙„Ó‚ÒÍËÚÂ ·‡ÌÍË. —ÎÂ‰ ÚÓ‚‡ ˘Â ÒÂ ÒÔÂÏ Ì‡Ì‡˜ËÌËÚÂ, ÔÓ ÍÓËÚÓ ÚÂ ÛÔ‡‚Îˇ‚‡Ú Ò‚ÓËÚÂ ‡ÍÚË‚Ë Ë Ô‡ÒË‚Ë.

¬ Ú‡·ÎËˆ‡ 5.1. Â ÔÂ‰ÒÚ‡‚ÂÌ ÍÓÌÒÓÎË‰Ë‡ÌËˇÚ ·‡Î‡ÌÒ Ì‡ ·˙Î„‡-ÒÍËÚÂ Ú˙„Ó‚ÒÍË ·‡ÌÍË. œÂÁ ÙÂ‚Û‡Ë 1993 „. ·ˇı‡ ‚˙ÁÔËÂÚË ÌÓ‚Ë·‡ÌÍÓ‚Ë Ò˜ÂÚÓ‚Ó‰ÌË ÒÚ‡Ì‰‡ÚË. ¡‡ÌÍËÚÂ ÒÂ Á‡‰˙ÎÊ‡‚‡ı‡ ‰‡ ÔÂÏËÌ‡ÚÍ˙Ï ÌÓ‚‡Ú‡ ÒËÒÚÂÏ‡ ‚ ÒÓÍ ‰Ó 30 ˛ÌË 1994 „., ÌÓ ÔÓ‡‰Ë ÚÂıÌË˜ÂÒÍËÔË˜ËÌË ÚÓÁË ÔÂËÓ‰ ÒÂ ÓÍ‡Á‡ Ú‚˙‰Â Í‡Ú˙Í. ÕÓ‚‡Ú‡ Ò˜ÂÚÓ‚Ó‰Ì‡ ÒËÒ-ÚÂÏ‡ ·Â ÔËÂÚ‡ ‚ Ì‡˜‡ÎÓÚÓ Ì‡ ˛ÌË 1995 „. œÓ‡‰Ë Ù‡ÍÚ‡, ˜Â ‚ Ì‡ÒÚÓˇ-˘ÓÚÓ ËÁÒÎÂ‰‚‡ÌÂ ÒÂ ËÁÔÓÎÁ‚‡Ú ‰‡ÌÌË ‰Ó 1994 „., Ú. Â. ÔÓ ÒÚ‡‡Ú‡ Ò˜ÂÚÓ-‚Ó‰Ì‡ ÒËÒÚÂÏ‡, ÍÓˇÚÓ ËÏ‡ ÓÔÂ‰ÂÎÂÌË ÌÂ‰ÓÒÚ‡Ú˙ˆË, ÚÂÁË ‰‡ÌÌË ÒÎÂ‰-‚‡ ‰‡ ·˙‰‡Ú ËÌÚÂÔÂÚË‡ÌË ÔÂ‰Ô‡ÁÎË‚Ó. ŒÒ‚ÂÌ ÚÓ‚‡ Ò˙˘ÂÒÚ‚Û‚‡ÓÔ‡ÒÌÓÒÚ ÔË ÍÓÌÒÓÎË‰Ë‡ÌÂ Ì‡ ‰‡ÌÌËÚÂ Á‡ ˆˇÎÓÒÚÌ‡Ú‡ ·‡ÌÍÓ‚‡ ÒËÒ-ÚÂÏ‡ ÒÔÂˆË‡ÎËÁË‡ÌËÚÂ ·‡ÌÍË ‰‡ ËÁÍË‚ˇÚ Ó·˘‡Ú‡ Í‡ÚËÌ‡. “‡Í˙‚ ÂÒÎÛ˜‡ˇÚ Ò ‚ÍÎ˛˜‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ ÔÓÁËˆËˇ ìƒÛ„Ë ‡ÍÚË‚Ëî ÓÚ ·‡Î‡ÌÒ‡ Ì‡¡˙Î„‡ÒÍ‡Ú‡ ‚˙Ì¯ÌÓÚ˙„Ó‚ÒÍ‡ ·‡ÌÍ‡ (¡ÛÎ·‡ÌÍ) Ë Ì‡ ìœË‚ÎÂ˜ÂÌËÒÂ‰ÒÚ‚‡ ÓÚ ÌÂÙËÌ‡ÌÒÓ‚Ë ÔÂ‰ÔËˇÚËˇ Ë ‰Û„Ë ÍÎËÂÌÚËî ÓÚ ·‡Î‡ÌÒ‡Ì‡ ƒ— . œÓ‰Ó·ÌË ÓÚÍÎÓÌÂÌËˇ ˘Â ·˙‰‡Ú ˆËÚË‡ÌË ÔË ‡Á„ÎÂÊ‰‡ÌÂÚÓÌ‡ Ò˙ÓÚ‚ÂÚÌËÚÂ ·‡Î‡ÌÒÓ‚Ë ÔÓÁËˆËË.

Глава пета

40

“‡·ÎËˆ‡ 5.1. ÓÌÒÓÎË‰Ë‡Ì ·‡Î‡ÌÒ Ì‡ Ú˙„Ó‚ÒÍËÚÂ ·‡ÌÍË Ë ƒ—

Í˙Ï 31 ‰ÂÍÂÏ‚Ë 1994 „.(ÏÎ‰. Î‚.)

АКТИВИ ПАСИВИ

¿. ‘ËÌ‡ÌÒÓ‚Ë ‡ÍÚË‚Ë 926.613 ¿. œË‚ÎÂ˜ÂÌË ÒÂ‰ÒÚ‚‡ 809.620I. œ‡Ë˜ÌË ÒÂ‰ÒÚ‚‡ 112.165 I. ŒÚ ·‡ÌÍË Ë ‰Û„Ë ÙËÌ‡ÌÒÓ‚Ë

ËÌÒÚËÚÛˆËË 368.873II. ƒ˙Ê‡‚ÌË ˆÂÌÌË ÍÌËÊ‡ 212.331 II. ŒÚ ÌÂÙËÌ‡ÌÒÓ‚Ë ËÌÒÚËÚÛˆËË

Ë ‰Û„Ë ÍÎËÂÌÚË 422.747III. ¬ÁÂÏ‡ÌËˇ ÓÚ ·‡ÌÍË Ë ‰Û„Ë ÙËÌ‡ÌÒÓ‚Ë ËÌÒÚËÚÛˆËË 137.756 ¡. œËıÓ‰Ë Á‡ ·˙‰Â˘Ë ÔÂËÓ‰Ë 57.459IV. ¬ÁÂÏ‡ÌËˇ ÓÚ ÌÂÙËÌ‡ÌÒÓ‚Ë ËÌÒÚËÚÛˆËË Ë ‰Û„Ë ÍÎËÂÌÚË 451.224 ¬. ƒÛ„Ë Ô‡ÒË‚Ë 113.982V. Œ·ÎË„‡ˆËË Ë ‰Û„Ë ˆÂÌÌË ÍÌËÊ‡ Ò ÙËÍÒË‡Ì ‰ÓıÓ‰ ‚ √. —Ó·ÒÚ‚ÂÌ Í‡ÔËÚ‡Î 90.697 Ó·ÓÓÚÂÌ ÔÓÚÙÂÈÎ 4.260VI. ¿ÍˆËË Ë ‰Û„Ë ˆÂÌÌË ÍÌËÊ‡ I. œÂ˜‡Î·‡ 9.519 Ò ÔÓÏÂÌÎË‚ ‰ÓıÓ‰ ‚ Ó·ÓÓÚÂÌ II. ‡ÔËÚ‡Î 51.925 ÔÓÚÙÂÈÎ 0.917 III. –ÂÁÂ‚Ë 29.251VII. ‘ËÌ‡ÌÒÓ‚Ë ‰˙Î„ÓÚ‡ÈÌË ‡ÍÚË‚Ë 7.949¡. ÕÂÙËÌ‡ÌÒÓ‚Ë ‡ÍÚË‚Ë 20.110

¬. –‡ÁıÓ‰Ë Á‡ ·˙‰Â˘Ë ÔÂËÓ‰Ë 3.400√. ¬ÁÂÏ‡ÌËˇ ÔÓ Á‡ÔËÒ‡ÌË ‰ˇÎÓ‚Ë ‚ÌÓÒÍË 0.688ƒ. ƒÛ„Ë ‡ÍÚË‚Ë 102.769≈. «‡„Û·‡ ÓÚ ÓÚ˜ÂÚÌËˇ ÔÂËÓ‰ 17.178

Œ·˘Ó ‡ÍÚË‚Ë 1071.759 Œ·˘Ó Ô‡ÒË‚Ë 1 071.759∆. «‡‰·‡Î‡ÌÒÓ‚Ë ‡ÍÚË‚Ë 216.969 ƒ. «‡‰·‡Î‡ÌÒÓ‚Ë Ô‡ÒË‚Ë 216.969

»ÁÚÓ˜ÌËÍ: √Ó‰Ë¯ÂÌ ÓÚ˜ÂÚ Ì‡ ¡Õ¡, 1994 „.

Баланс на търговските банки. Активи25

“ÛÍ Ò‡ ÓÔËÒ‡ÌË ÓÒÌÓ‚ÌËÚÂ ‡ÍÚË‚Ë Ì‡ Ú˙„Ó‚ÒÍËÚÂ ·‡ÌÍË Ë ÚˇıÌ‡Ú‡ÙÛÌÍˆËˇ. ‘Ë„ÛË 5.1. Ë 5.2. ÔÂ‰ÒÚ‡‚ˇÚ ÒÚÛÍÚÛ‡Ú‡ Ì‡ ·‡ÌÍÓ‚ËÚÂ ‡Í-ÚË‚Ë Ò˙ÓÚ‚ÂÚÌÓ ‚ Í‡ˇ Ì‡ 1993 „. Ë 1994 „. «‡ ÔÓ-„ÓÎˇÏ‡ ˇÒÌÓÚ‡ ÔË„‡ÙË˜ÌÓÚÓ ÔÂ‰ÒÚ‡‚ˇÌÂ ìÓ·ÎË„‡ˆËË Ë ‰Û„Ë ˆÂÌÌË ÍÌËÊ‡ Ò ÙËÍÒË-‡Ì ‰ÓıÓ‰î, ì‡ÍˆËË Ë ‰Û„Ë ˆÂÌÌË ÍÌËÊ‡ Ò ÔÓÏÂÌÎË‚ ‰ÓıÓ‰î, ìÙËÌ‡Ì-ÒÓ‚Ë ‰˙Î„ÓÚ‡ÈÌË ‡ÍÚË‚Ëî, ì‡ÁıÓ‰Ë Á‡ ·˙‰Â˘Ë ÔÂËÓ‰Ëî Ë ì‚ÁÂÏ‡ÌËˇÔÓ Á‡ÔËÒ‡ÌË ‰ˇÎÓ‚Ë ‚ÌÓÒÍËî Ò‡ „ÛÔË‡ÌË ‚ Ó·˘‡Ú‡ Í‡ÚÂ„ÓËˇ ì‰Û„Ë‡ÍÚË‚Ëî ÔÓ‡‰Ë ÚÓ‚‡, ˜Â Ì‡ ÚÓÁË ÂÚ‡Ô ÔÓÓÚ‰ÂÎÌÓ ÚÂ ËÏ‡Ú ÌÂÁÌ‡˜Ë-ÚÂÎÂÌ ÓÚÌÓÒËÚÂÎÂÌ ‰ˇÎ.

25 –‡Á‰ÂÎ˙Ú ÒÂ ÔÓÁÓ‚‡‚‡ „Î‡‚ÌÓ Ì‡ Ï‡ÚÂË‡Î‡, ÔÂ‰ÓÒÚ‡‚ÂÌ ÓÚ —ÚÓˇÌ»ÎËÂ‚ Ë ÷‚ÂÚ‡Ì ¡ÓÌÂ‚.

41

‘Ë„. 5.1. —ÚÛÍÚÛ‡ Ì‡ ·‡ÌÍÓ‚ËÚÂ ‡ÍÚË‚Ë Í˙Ï 31 ‰ÂÍÂÏ‚Ë 1993 „.


‘Ë„. 5.2. —ÚÛÍÚÛ‡ Ì‡ ·‡ÌÍÓ‚ËÚÂ ‡ÍÚË‚Ë Í˙Ï 31 ‰ÂÍÂÏ‚Ë 1994 „.


œ‡Ë˜ÌË ÒÂ‰ÒÚ‚‡. “‡ÁË Í‡ÚÂ„ÓËˇ ‚ÍÎ˛˜‚‡ ‚ÒË˜ÍË ·‡ÌÍÌÓÚË (Ô‡-Ë ‚ ·ÓÈ) ‚ Í‡ÒËÚÂ Ì‡ ·‡ÌÍËÚÂ, Á‡‰˙ÎÊËÚÂÎÌËÚÂ ‡ÁÂ‚Ë ‚ ¡˙Î„‡-ÒÍ‡Ú‡ Ì‡Ó‰Ì‡ ·‡ÌÍ‡, ‰ÂÔÓÁËÚËÚÂ ‚ ‰Û„Ë ·‡ÌÍË Ë ·Î‡„ÓÓ‰ÌËÚÂ ÏÂ-Ú‡ÎË.

¡‡ÌÍËÚÂ ÔÓ‰‰˙Ê‡Ú Í‡ÒÓ‚‡ Ì‡ÎË˜ÌÓÒÚ Á‡ Ó·ÒÎÛÊ‚‡ÌÂ Ì‡ ËÒÍ‡ÌË-ˇÚ‡ Ì‡ Ò‚ÓËÚÂ ÍÎËÂÌÚË Ë Ú˙È Í‡ÚÓ ÌˇÏ‡ ÏÌÓ„Ó ‡ÎÚÂÌ‡ÚË‚Ë, ÔÎ‡˘‡ÌÂ-ÚÓ ‚ ·ÓÈ Â ¯ËÓÍÓ ‡ÁÔÓÒÚ‡ÌÂÌÓ ‚ ¡˙Î„‡Ëˇ. œÓ‡‰Ë Ú‡ÁË ÔË˜Ë-Ì‡ ·˙Î„‡ÒÍËÚÂ ·‡ÌÍË Úˇ·‚‡ ‰‡ ÔÓ‰‰˙Ê‡Ú ÔÓ-‚ËÒÓÍÓ ‡‚ÌË˘Â Ì‡Í‡ÒÓ‚‡ Ì‡ÎË˜ÌÓÒÚ ‚ Ò‡‚ÌÂÌËÂ Ò ·‡ÌÍËÚÂ ‚ ‡Á‚ËÚËÚÂ ÒÚ‡ÌË, Í˙‰ÂÚÓÏ‡ÒÓ‚Ó Ò‡ ‡ÁÔÓÒÚ‡ÌÂÌË ‰Û„Ë ÔÎ‡ÚÂÊÌË ÒÂ‰ÒÚ‚‡.

42

œÓ Á‡ÍÓÌ Ú˙„Ó‚ÒÍËÚÂ ·‡ÌÍË Úˇ·‚‡ ‰‡ ÔÓ‰‰˙Ê‡Ú ÏËÌËÏ‡ÎÌËÚÂÁ‡‰˙ÎÊËÚÂÎÌË ÂÁÂ‚Ë ‚ ¡˙Î„‡ÒÍ‡Ú‡ Ì‡Ó‰Ì‡ ·‡ÌÍ‡. “ˇ ÒÎÂ‰‚‡ ‰‡ÓÔÂ‰ÂÎˇ ‡‚ÌË˘ÂÚÓ Ì‡ ÚÂÁË ÂÁÂ‚Ë. —˙„Î‡ÒÌÓ «‡ÍÓÌ‡ Á‡ ¡Õ¡(˜Î. 40) ì¡Õ¡ ÓÔÂ‰ÂÎˇ ÏËÌËÏ‡ÎÌËÚÂ Á‡‰˙ÎÊËÚÂÎÌË ÂÁÂ‚Ë, ÍÓËÚÓ·‡ÌÍËÚÂ Ò‡ ‰Î˙ÊÌË ‰‡ ÔÓ‰‰˙Ê‡Ú ÔË ÌÂˇ, ‚ ‡ÁÏÂ ‰Ó 15 Ì‡ ÒÚÓ ÓÚ‚ÒË˜ÍË ‡ÍÚË‚Ë, Í‡ÍÚÓ Ë ÏÂÚÓ‰‡ Ì‡ ËÁ˜ËÒÎˇ‚‡ÌÂÚÓ ËÏ.î œ˙‚ÓÌ‡˜‡ÎÌÓËÁËÒÍ‚‡ÌÂÚÓ ·Â¯Â Á‡ 7% ÓÚ Ó·˘Ëˇ ‡ÁÏÂ Ì‡ ÔË‚ÎÂ˜ÂÌËÚÂ ÒÂ‰ÒÚ‚‡,ÌÓ Ò˙ÓÚÌÓ¯ÂÌËÂÚÓ ·Â ÔÓ‚Ë¯ÂÌÓ Ò ÔÓÂ‰Ëˆ‡ ÏÂÍË ÔÂÁ 1994 „. Ë1995 „., ‰ÓÍ‡ÚÓ ÒÚË„Ì‡ ‰Ó 12% ÔÂÁ ÔÓÎÂÚÚ‡ Ì‡ 1995 „. œÂÁ ‡‚„ÛÒÚÒ˙˘‡Ú‡ „Ó‰ËÌ‡ ‡‚ÌË˘ÂÚÓ Ì‡ ÏËÌËÏ‡ÎÌËÚÂ Á‡‰˙ÎÊËÚÂÎÌË ÂÁÂ‚Ë ·ÂÌ‡Ï‡ÎÂÌÓ Ì‡ 11%. ŒÒ‚ÂÌ ÚÓ‚‡ ¡Õ¡ ÏÓÊÂ ‰‡ ÓÔÂ‰ÂÎˇ ÎËı‚ËÚÂ ÔÓ ÚÂ-ÁË ÒÏÂÚÍË Í‡ÚÓ ÂÎÂÏÂÌÚ Ì‡ Ô‡Ë˜Ì‡Ú‡ ÒË ÔÓÎËÚËÍ‡. ƒÓ Ï‡È 1995 „.ÎËı‚Ë Á‡ ÏËÌËÏ‡ÎÌËÚÂ Á‡‰˙ÎÊËÚÂÎÌË ÂÁÂ‚Ë ÌÂ ÒÂ ËÁÔÎ‡˘‡ı‡, ‡ ÒÎÂ‰ÚÓ‚‡ ¡Õ¡ ÓÔÂ‰ÂÎË ÎËı‚‡ ‚ ‡ÁÏÂ Ì‡ 10% „Ó‰Ë¯ÌÓ.

ÃËÌËÏ‡ÎÌËÚÂ Á‡‰˙ÎÊËÚÂÎÌË ÂÁÂ‚Ë Úˇ·‚‡ ‰‡ ·˙‰‡Ú ‚ ÎÂ‚Ó‚ËÒÏÂÚÍË, ÌÓ ‡ÍÓ ·‡ÌÍ‡Ú‡ ËÏ‡ ÍÎËÂÌÚË Ò ‚‡ÎÛÚÌË ‰ÂÔÓÁËÚË, ˜‡ÒÚ ÓÚ Á‡-‰˙ÎÊËÚÂÎÌËÚÂ ÂÁÂ‚Ë ‚ ¡Õ¡ ÏÓ„‡Ú ‰‡ ·˙‰‡Ú Ë ‚˙‚ ‚‡ÎÛÚ‡.26

“˙„Ó‚ÒÍËÚÂ ·‡ÌÍË ‰˙Ê‡Ú ‚ ¡Õ¡ Ë ÒÏÂÚÍË, ÍÓËÚÓ ÒÂ ËÁÔÓÎÁ‚‡ÚÁ‡ ‡ÁÔÎ‡˘‡ÌÂ (Ú. Â. ÍÎËËÌ„Ó‚Ë ËÁ‡‚Ìˇ‚‡ÌËˇ). Ó„‡ÚÓ Â‰ÌÓ ÔÂ‰-ÔËˇÚËÂ ËÁ‚˙¯‚‡ ÔÎ‡˘‡ÌÂ ‚ ÔÓÎÁ‡ Ì‡ ‰Û„Ó ‚ ÎÂ‚Ó‚Â Ë ‰‚ÂÚÂ ÔÂ‰-ÔËˇÚËˇ ÔÓÎÁ‚‡Ú ‡ÁÎË˜ÌË ·‡ÌÍË, Ô‡Ë˜ÌËˇÚ ÔÂ‚Ó‰ ÏÂÊ‰Û ‰‚ÂÚÂÔÂ‰ÔËˇÚËˇ ÒÚ‡‚‡ Ë ÔÂ‚Ó‰ ÏÂÊ‰Û Ò˙ÓÚ‚ÂÚÌËÚÂ ‰‚Â ·‡ÌÍË. ƒ‡ ‰Ó-ÔÛÒÌÂÏ, ˜Â ÔÂ‰ÔËˇÚËÂÚÓ ÔÎ‡ÚÂˆ ËÏ‡ ÒÏÂÚÍ‡ ‚ ¡‡ÎÍ‡Ì·‡ÌÍ, ‡ ·ÂÌÂ-ÙËˆËÂÌÚ˙Ú ≠ ‚ “—¡‡ÌÍ. Ó„‡ÚÓ ÒÂ ÔÂı‚˙ÎˇÚ ÒÂ‰ÒÚ‚‡ ÏÂÊ‰Û ‰‚ÂÚÂÔÂ‰ÔËˇÚËˇ, ÒÂÚ˙ÎÏÂÌÚ˙Ú Ì‡ Ò‰ÂÎÍ‡Ú‡ ÒÂ ÔÓÎÛ˜‡‚‡ ˜ÂÁ ÔËÒÔ‡‰‡ÌÂÓÚ ‡ÁÔÎ‡˘‡ÚÂÎÌ‡Ú‡ ÒÏÂÚÍ‡ Ì‡ ¡‡ÎÍ‡Ì·‡ÌÍ ‚ ¡Õ¡ Ë ‰Ó·‡‚ˇÌÂ Í˙ÏÒÏÂÚÍ‡Ú‡ Ì‡ “—¡‡ÌÍ ‚ ¡Õ¡. –‡ÁÔÎ‡˘‡ÚÂÎÌËÚÂ ÒÏÂÚÍË Ì‡ Ú˙„Ó‚-ÒÍËÚÂ ·‡ÌÍË ‚ ¡Õ¡ ÌÓÒˇÚ ÎËı‚‡ ‚ ‡ÁÏÂ Ì‡ 14%. (BNB Monthly Bulle-tin, No. 4/1995).

26 Ó„‡ÚÓ ÔÂÁ 1990 „. ·ˇı‡ ‚˙‚Â‰ÂÌË ÏËÌËÏ‡ÎÌËÚÂ Á‡‰˙ÎÊËÚÂÎÌË ÂÁÂ‚Ë,Ì‡ Ú˙„Ó‚ÒÍËÚÂ ·‡ÌÍË ·Â¯Â ‡ÁÂ¯ÂÌÓ ‰‡ ËÁÔÓÎÁ‚‡Ú ‚‡ÎÛÚÌË ‰ÂÔÓÁËÚË, Á‡‰‡ Û‰Ó‚ÎÂÚ‚ÓˇÚ ËÁËÒÍ‚‡ÌÂÚÓ Á‡ ÂÁÂ‚ËÚÂ. ÕÓ Ò˙ÓÚÌÓ¯ÂÌËÂÚÓ ÏÂÊ‰Û ‚‡-ÎÛÚÌËÚÂ Ë Ó·˘ËÚÂ ÂÁÂ‚Ë ÒÎÂ‰‚‡¯Â ‰‡ Ò˙ÓÚ‚ÂÚÒÚ‚‡ Ì‡ Ò˙ÓÚÌÓ¯ÂÌËÂÚÓÏÂÊ‰Û ÔË‚ÎÂ˜ÂÌËÚÂ ÒÂ‰ÒÚ‚‡ ‚˙‚ ‚‡ÎÛÚ‡ Ë Ó·˘ËÚÂ ÔË‚ÎÂ˜ÂÌË ÒÂ‰ÒÚ‚‡.“ÓÁË ÂÎÂÏÂÌÚ Ì‡ Ô‡Ë˜Ì‡Ú‡ ÔÓÎËÚËÍ‡ ÔÂÚ˙Ôˇ ÔÓÒÎÂ‰Ó‚‡ÚÂÎÌÓ Â‰Ëˆ‡ÔÓÏÂÌË. —˙˘ÂÒÚ‚Û‚‡¯Â Â¯ÂÌËÂ, ˜Â ‚‡ÎÛÚÌËÚÂ ÂÁÂ‚Ë Úˇ·‚‡ ‰‡ ÒÂ ÔÂÏ‡ı-Ì‡Ú ‰Ó Í‡ˇ Ì‡ 1993 „. œÓ-Í˙ÒÌÓ ÚÂ ÓÚÌÓ‚Ó ·ˇı‡ ‚˙‚Â‰ÂÌË. œÂÁ 1994 „. ÓÚÌÓ-ÒËÚÂÎÌËˇÚ ‰ˇÎ Ì‡ ÂÁÂ‚ËÚÂ ‚ ˜ÛÊ‰ÂÒÚ‡ÌÌ‡ ‚‡ÎÛÚ‡ ÒÂ ÔÓÏÂÌË ÌÂÍÓÎÍÓ-Í‡ÚÌÓ. Õ‡ÔËÏÂ ÔÂÁ ‡‚„ÛÒÚ 1994 „. ÔÓÎËÚËÍ‡Ú‡ ÒÂ ÔÓÏÂÌË ‰‚‡ Ô˙ÚË.(BNB Monthly Bulletin, No. 8, pp. 42 ≠ 43). ŒÚ Ì‡˜‡ÎÓÚÓ Ì‡ 1995 „. ÓÚÌÓÒËÚÂÎ-ÌËˇÚ ‰ˇÎ Â 50% ÔË ÓÔÂ‰ÂÎÂÌË ÍÓÌÍÂÚÌË ÛÒÎÓ‚Ëˇ, ‡ ‚ ÓÒÚ‡Ì‡ÎËÚÂ ÒÎÛ˜‡Ë ≠20%.

43

—ËÒÚÂÏ‡Ú‡ Ì‡ ÍÎËËÌ„ ˜ÂÁ ¡Õ¡ ÒÂ ÓÚÌ‡Òˇ Ò‡ÏÓ ‰Ó Ú‡ÌÒ‡ÍˆËË ‚ÎÂ‚Ó‚Â. —ÂÚ˙ÎÏÂÌÚ˙Ú ÔÓ Â‚ÂÌÚÛ‡ÎÌË Ú‡ÌÒ‡ÍˆËË ‚˙‚ ‚‡ÎÛÚ‡ ÒÂ ÛÂÊ-‰‡ ÓÚ Ò‡ÏËÚÂ Ú˙„Ó‚ÒÍË ·‡ÌÍË,27 Í‡ÚÓ Á‡ ÛÎÂÒÌˇ‚‡ÌÂ Ì‡ ÔÓˆÂÒ‡ ·‡Ì-ÍËÚÂ ÔÓ‰‰˙Ê‡Ú ‚‡ÎÛÚÌË ÒÏÂÚÍË ‚ ‰Û„ËÚÂ Ú˙„Ó‚ÒÍË ·‡ÌÍË. ¡ÛÎ·‡ÌÍ(·Ë‚¯‡Ú‡ ¡˙Î„‡ÒÍ‡ ‚˙Ì¯ÌÓÚ˙„Ó‚ÒÍ‡ ·‡ÌÍ‡) ‚Î‡‰ÂÂ Ì‡È-„ÓÎˇÏ ‰ˇÎÓÚ Ô‡Á‡‡ Ì‡ ÏÂÊ‰ÛÌ‡Ó‰ÌËÚÂ ÛÒÎÛ„Ë Á‡ ÓÒÚ‡Ì‡ÎËÚÂ Ú˙„Ó‚ÒÍË ·‡ÌÍË,ÌÓ ‚ÒˇÍ‡ ·‡ÌÍ‡ Ò Ô˙ÎÂÌ ÎËˆÂÌÁ, ÍÓËÚÓ ‚ ÏÓÏÂÌÚ‡ Ò‡ 17, ÏÓÊÂ ‰‡ ÔÂ‰-Î‡„‡ Ò˙˘ËÚÂ ÛÒÎÛ„Ë.

ƒ˙Ê‡‚ÌË ˆÂÌÌË ÍÌËÊ‡. ¡‡ÌÍËÚÂ ‰˙Ê‡Ú ‰‚‡ ‚Ë‰‡ ‰˙Ê‡‚ÌË ˆÂÌÌËÍÌËÊ‡ (ƒ÷ ): ˆÂÌÌË ÍÌËÊ‡, ÂÏËÚË‡ÌË Á‡ ÙËÌ‡ÌÒË‡ÌÂ Ì‡ ·˛‰ÊÂÚ-ÌËˇ ‰ÂÙËˆËÚ Ë ˆÂÌÌË ÍÌËÊ‡, ÂÏËÚË‡ÌË Ò˙„Î‡ÒÌÓ «‡ÍÓÌ‡ Á‡ ÛÂÊ‰‡ÌÂÌ‡ ÌÂÓ·ÒÎÛÊ‚‡ÌËÚÂ ÍÂ‰ËÚË, ‰Ó„Ó‚ÓÂÌË ‰Ó 31 ‰ÂÍÂÏ‚Ë 1990 „., Ò ˆÂÎÔÓÍË‚‡ÌÂ Ì‡ ÎÓ¯ËÚÂ ‰˙Î„Ó‚Â Ì‡ ‰˙Ê‡‚ÌËÚÂ ÔÂ‰ÔËˇÚËˇ.

ƒ÷ , ÂÏËÚË‡ÌË Á‡ ÔÓÍË‚‡ÌÂ Ì‡ ·˛‰ÊÂÚÌËˇ ‰ÂÙËˆËÚ, ÒÂ ‡ÁÎË-˜‡‚‡Ú ÔÓ Ô‡‰ÂÊ. ¬ Í‡ˇ Ì‡ 1994 „. 59.7% ÓÚ Úˇı ·ˇı‡ Í‡ÚÍÓÒÓ˜ÌË, ‡40.3% ≠ ‰˙Î„ÓÒÓ˜ÌË. —ÚÛÍÚÛ‡Ú‡ Ì‡ Ô‡‰ÂÊ‡ Ì‡ ‰˙Ê‡‚ÌËÚÂ ˆÂÌÌËÍÌËÊ‡, ÂÏËÚË‡ÌË Á‡ ÙËÌ‡ÌÒË‡ÌÂ Ì‡ ‰ÂÙËˆËÚ‡, Â ÔÓÍ‡Á‡Ì‡ ÔÓ‰Ó·ÌÓÌ‡ ÙË„. 5.3.28

27 «‡ÒÂ„‡ ‚‡ÎÛÚÌËÚÂ Ú‡ÌÒ‡ÍˆËË ÒÂ ËÁ‚˙¯‚‡Ú ˜ÂÁ ÍÓÂÒÔÓÌ‰ÂÌÚÒÍË ÓÚ-ÌÓ¯ÂÌËˇ ÏÂÊ‰Û ·‡ÌÍËÚÂ, ÌÓ Ò˙˘ÂÒÚ‚Û‚‡Ú Ì‡ÏÂÂÌËˇ ‚ ·˙‰Â˘Â ‰‡ ÒÂ ÔÂÏËÌÂÍ˙Ï ÍÎËËÌ„Ó‚‡ ÒËÒÚÂÏ‡ ˜ÂÁ ¡Õ¡. (Ordinance of Payments ≠ BUS 1092, Settle-ment in the BNB, p. 2.1; 2.2.6).

28 »Ï‡ Ë ÔÓ-‰˙Î„ÓÒÓ˜ÌË ‰˙Ê‡‚ÌË ˆÂÌÌË ÍÌËÊ‡, ÍÓËÚÓ ÒÂ ‰˙Ê‡Ú „Î‡‚ÌÓÓÚ ƒ˙Ê‡‚Ì‡ ÒÔÂÒÚÓ‚Ì‡ Í‡Ò‡, ÂÏËÚË‡ÌË Ò˙„Î‡ÒÌÓ ˜‡ÒÚË˜Ì‡ ÔÓ„‡Ï‡ Á‡ Â-Í‡ÔËÚ‡ÎËÁ‡ˆËˇ. œÂÁ 1991 „. ·ˇı‡ ÂÏËÚË‡ÌË 20-„Ó‰Ë¯ÌË Ó·ÎË„‡ˆËË Ì‡ÒÚÓÈÌÓÒÚ 4.1 ÏÎ‰. Î‚.

44

‘Ë„. 5.3. —ÚÛÍÚÛ‡ Ì‡ Ï‡ÚÛËÚÂÚ‡ Ì‡ ƒ÷

¬ÚÓËˇÚ ÚËÔ ‰˙Ê‡‚ÌË ˆÂÌÌË ÍÌËÊ‡ Ò‡ ÂÏËÚË‡ÌË ÓÚ Ô‡‚ËÚÂÎ-ÒÚ‚ÓÚÓ Á‡ ÔÓÍË‚‡ÌÂ Ì‡ ÎÓ¯ËÚÂ ‰˙Î„Ó‚Â Ì‡ ‰˙Ê‡‚ÌËÚÂ ÙËÏË. œÂÁ1991 „. Ë 1992 „. Á‡ÔÓ˜Ì‡ ˜‡ÒÚË˜ÌÓ Â¯ÂÌËÂ Ì‡ ÔÓ·ÎÂÏ‡ Ò ÓÚÌÓÒËÚÂÎ-ÌÓ Ï‡ÎÍË ÔÓ„‡ÏË, ÒÎÂ‰ ÍÓÂÚÓ ‚ Í‡ˇ Ì‡ 1993 „. Õ‡Ó‰ÌÓÚÓ Ò˙·‡ÌËÂÔËÂ Á‡ÍÓÌ‡ Á‡ ÛÂÊ‰‡ÌÂ Ì‡ ÌÂÒ˙·Ë‡ÂÏËÚÂ ÍÂ‰ËÚË,29 ÍÓÈÚÓ ÒÂ ÓÚ-Ì‡Òˇ Á‡ ‚ÒË˜ÍË ÌÂÓ·ÒÎÛÊ‚‡ÌË ‰˙Î„Ó‚Â Ì‡ ‰˙Ê‡‚ÌËÚÂ ÔÂ‰ÔËˇÚËˇ ‰Ó‰ÂÍÂÏ‚Ë 1990 „. —˙„Î‡ÒÌÓ «”Õ ·‡ÌÍËÚÂ ÔÓÎÛ˜Ëı‡ ‚˙ÁÏÓÊÌÓÒÚÚ‡ ‰‡Á‡ÏÂÌˇÚ ÎÓ¯Ë ‰˙Î„Ó‚Â Ì‡ ‰˙Ê‡‚ÌË ÔÂ‰ÔËˇÚËˇ ‚ ‡ÁÏÂ Ì‡ 119.3ÏÎ‰. Î‚. ÒÂ˘Û ‰˙Ê‡‚ÌË ˆÂÌÌË ÍÌËÊ‡. œÓ„‡Ï‡Ú‡ ·Â¯Â ‡Á‡·Ó-ÚÂÌ‡ Á‡ Ó·ÎÂÍ˜‡‚‡ÌÂ ·ÂÏÂÚÓ Ì‡ ÌÂÒ˙·Ë‡ÂÏËÚÂ ÍÂ‰ËÚË Í‡ÍÚÓ Á‡‰˙Ê‡‚ÌËÚÂ ÔÂ‰ÔËˇÚËˇ, Ú‡Í‡ Ë Á‡ Ú˙„Ó‚ÒÍËÚÂ ·‡ÌÍË. œÓ-ÔÓ‰Ó·ÌÓÓÔËÒ‡ÌËÂ Ì‡ Ú‡ÁË ÔÓ„‡Ï‡ Ë ‚˙ÁÏÓÊÌËÚÂ ÔÓÒÎÂ‰ËˆË ÓÚ ÌÂˇ Â ‰‡‰ÂÌÓ‚ „Î‡‚‡ ÓÒÏ‡.

—‡‚ÌÂÌËÂÚÓ Ì‡ Ó·˘Ëˇ ‡ÁÏÂ Ì‡ ·‡ÌÍÓ‚ËÚÂ ‡ÍÚË‚Ë ‚ Í‡ˇ Ì‡ 1993 „.Ë 1994 „. ÔÓÍ‡Á‚‡, ˜Â ÓÚÌÓÒËÚÂÎÌËˇÚ ‰ˇÎ Ì‡ ƒ÷ Â Ì‡‡ÒÌ‡Î ÓÚ 8.9% Ì‡19.8%. ”‚ÂÎË˜ÂÌËÂÚÓ ÒÂ ‰˙ÎÊË „Î‡‚ÌÓ Ì‡ ÔËÎ‡„‡ÌÂÚÓ Ì‡ «”Õ ÔÂÁ1994 „. ˙Ï Í‡ˇ Ì‡ 1994 „. 57.2% ÓÚ ‚˙ÚÂ¯ÌËˇ ‰˙Ê‡‚ÂÌ ‰˙Î„ ·Â¯ÂÓÙÓÏÂÌ ‚ «”Õ -Ó·ÎË„‡ˆËË. «‡ Ò‡‚ÌÂÌËÂ ‰˙Ê‡‚ÌËÚÂ Ó·ÎË„‡ˆËË, ÂÏË-ÚË‡ÌË Á‡ ÙËÌ‡ÌÒË‡ÌÂ Ì‡ ·˛‰ÊÂÚÌËˇ ‰ÂÙËˆËÚ, ÔÂ‰ÒÚ‡‚Îˇ‚‡ı‡ Â‰‚‡27.3%.

¬˙ÔÂÍË ˜Â ‰˙Ê‡‚ÌËÚÂ ˆÂÌÌË ÍÌËÊ‡ Á‡ ÙËÌ‡ÌÒË‡ÌÂ Ì‡ ·˛‰ÊÂÚ-ÌËˇ ‰ÂÙËˆËÚ ÒÂ ÂÏËÚË‡Ú ÓÚ ÃËÌËÒÚÂÒÚ‚ÓÚÓ Ì‡ ÙËÌ‡ÌÒËÚÂ, ÚÂ ÒÂ

29 »Á‚ÂÒÚÂÌ Í‡ÚÓ «”Õ .

45

ÔÓ‰‡‚‡Ú Ì‡ Ó„‡ÌËÁË‡ÌË ÓÚ ¡Õ¡ Ú˙„Ó‚Â. ¬ÚÓË˜ÌËˇÚ Ô‡Á‡ Á‡ ÚÂÁËÓ·ÎË„‡ˆËË ÒÂ ‡Á‚Ë‚‡ ÓÚ ˇÌÛ‡Ë 1993 „. Œ·ÂÏ˙Ú Ì‡ Ú˙„Ó‚ËˇÚ‡ ÒÂ Û‚Â-ÎË˜Ë ÁÌ‡˜ËÚÂÎÌÓ ÔÂÁ 1994 „., ‚˙ÔÂÍË ˜Â ¡Õ¡ ‚ÒÂ Ó˘Â Â ÓÒÌÓ‚ÂÌÛ˜‡ÒÚÌËÍ ‚ ÔÓ‚Â˜ÂÚÓ Ò‰ÂÎÍË. ¬˙ÁÏÓÊÌÓÒÚÚ‡ ‰‡ ÒÂ Ú˙„Û‚‡ Ì‡ ÚÂÁË Ô‡-Á‡Ë Û‚ÂÎË˜‡‚‡ ÎËÍ‚Ë‰ÌÓÒÚÚ‡ Ì‡ ‰˙Ê‡‚ÌËÚÂ ˆÂÌÌË ÍÌËÊ‡ Ë „Ë Ô‡‚ËÔÓ-ÔË‚ÎÂÍ‡ÚÂÎÌË Á‡ Ú˙„Ó‚ÒÍËÚÂ ·‡ÌÍË, Í‡ÚÓ ÓÍÓÎÓ 90% ÓÚ ‰˙Ê‡‚-ÌËÚÂ ˆÂÌÌË ÍÌËÊ‡ Ò‡ ËÏÂÌÌÓ ‚ ·‡ÌÍÓ‚Ëˇ ÒÂÍÚÓ.30

¬ÁÂÏ‡ÌËˇ ÓÚ ·‡ÌÍË Ë ‰Û„Ë ÙËÌ‡ÌÒÓ‚Ë ËÌÒÚËÚÛˆËË. ¬ Ú‡ÁË Ó·˘‡Í‡ÚÂ„ÓËˇ ÒÂ ‚ÍÎ˛˜‚‡Ú ‰‚‡ ÓÒÌÓ‚ÌË ‚Ë‰‡ ‚ÁÂÏ‡ÌËˇ: ‰ÂÔÓÁËÚË ‚ ‰Û„Ë·‡ÌÍË Ë ÙËÌ‡ÌÒÓ‚Ë ËÌÒÚËÚÛˆËË Ë ÍÂ‰ËÚË Á‡ ‰Û„Ë ·‡ÌÍË Ë ÙËÌ‡Ì-ÒÓ‚Ë ËÌÒÚËÚÛˆËË. ¬˙‚ ‚ÒÂÍË ‚Ë‰ Ò˙˘ÂÒÚ‚Û‚‡Ú Ò˙ÓÚ‚ÂÚÌË ‡Á„‡ÌË-˜ÂÌËˇ ÓÚÌÓÒÌÓ ÒÔÂˆËÙË˜ÌÓÚÓ ÔÂ‰Ì‡ÁÌ‡˜ÂÌËÂ Ì‡ ‚ÁÂÏ‡ÌËˇÚ‡. “ÛÍ ÒÂÓÚ˜ËÚ‡Ú ÒÓ˜ÌËÚÂ ‰ÂÔÓÁËÚË Ì‡ Ú˙„Ó‚ÒÍËÚÂ ·‡ÌÍË ‚ ‰Û„Ë ·‡ÌÍË. ŒÒ-ÌÓ‚ÂÌ ‚Ë‰ ‚ÁÂÏ‡ÌËˇ Ò‡ Ë ÏÂÊ‰Û·‡ÌÍÓ‚ËÚÂ Á‡ÂÏË, ÔÂ‰ÓÒÚ‡‚ˇÌË ÓÚ Â‰-Ì‡ Ì‡ ‰Û„‡ Ú˙„Ó‚ÒÍ‡ ·‡ÌÍ‡ ÔÓÒÂ‰ÒÚ‚ÓÏ ÏÂÊ‰Û·‡ÌÍÓ‚Ëˇ Ô‡Á‡. œÓ-‚Â˜ÂÚÓ ÓÚ ÒÂ‰ÒÚ‚‡ Á‡ ÚÂÁË Á‡ÂÏË Ë‰‚‡Ú ÓÚ ƒ— , ÍÓˇÚÓ ‚ÒÂ Ó˘Â ‰˙ÊËÌ‡È-„ÓÎÂÏËˇ ‰ˇÎ ÓÚ ‰ÂÔÓÁËÚËÚÂ Ì‡ „‡Ê‰‡ÌËÚÂ. ŒÒÚ‡Ì‡ÎËÚÂ ·‡ÌÍË ‚Ú‡ÁË ÒËÒÚÂÏ‡ ÔÓ-˜ÂÒÚÓ ÒÂ ˇ‚ˇ‚‡Ú ÌÂÚÌË ÍÂ‰ËÚÓÔÓÎÛ˜‡ÚÂÎË (BNB,News Bulletin, No. 2, 1993).

¬ Í‡ˇ Ì‡ 1993 „. ‚ÁÂÏ‡ÌËˇÚ‡ ÓÚ ·‡ÌÍË Ë ‰Û„Ë ÙËÌ‡ÌÒÓ‚Ë ËÌÒÚËÚÛ-ˆËË ÔÂ‰ÒÚ‡‚Îˇ‚‡Ú 41.3% ÓÚ Ó·˘ËÚÂ ‡ÍÚË‚Ë Ì‡ ·‡ÌÍÓ‚‡Ú‡ ÒËÒÚÂÏ‡ ËÌ‡Ï‡Îˇ‚‡Ú ˇÁÍÓ ‰Ó 12.8% ‚ Í‡ˇ Ì‡ 1994 „. ÕÂÁ‡‚ËÒËÏÓ ÓÚ ÒÔ‡‰‡Úˇ·‚‡ ‰‡ ÒÂ ÓÚ·ÂÎÂÊË, ˜Â ‚ ÒÚ‡ÌËÚÂ Ò ‡Á‚ËÚË ÙËÌ‡ÌÒÓ‚Ë ËÌÒÚËÚÛ-ˆËË ÚÓÁË ‰ˇÎ Ó·ËÍÌÓ‚ÂÌÓ Â ÏÌÓ„Ó ÔÓ-Ï‡Î˙Í. ŒÚ·ÂÎˇÁ‡ÌÓÚÓ ÔÂÁ1994 „. Ì‡Ï‡ÎÂÌËÂ ÏÓÊÂ ‰‡ ÒÂ ‡Á„ÎÂÊ‰‡ Í‡ÚÓ ‰‚ËÊÂÌËÂ Í˙Ï ÌÓÏ‡-ÎËÁË‡ÌÂÚÓ Ì‡ ·‡ÌÍÓ‚ËÚÂ ÔÓÚÙÂÈÎË Ë ÔË‚ÂÊ‰‡ÌÂÚÓ Ì‡ ÚÂÁË ‡ÍÚË‚Ë‚ ÔÓ-„ÓÎˇÏÓ Ò˙ÓÚ‚ÂÚÒÚ‚ËÂ Ò ÏÂÊ‰ÛÌ‡Ó‰ÌËÚÂ ÏÓ‰ÂÎË.

¬ÁÂÏ‡ÌËˇ ÓÚ ÌÂÙËÌ‡ÌÒÓ‚Ë ËÌÒÚËÚÛˆËË. ¬‡ÊÌ‡ ÙÛÌÍˆËˇ Ì‡ Ú˙-„Ó‚ÒÍËÚÂ ·‡ÌÍË Â ÔÂ‰ÓÒÚ‡‚ˇÌÂÚÓ Ì‡ ÍÂ‰ËÚË ‚ ÔÓ‰ÍÂÔ‡ Ì‡ ÒÚÓÔ‡Ì-ÒÍ‡Ú‡ ‰ÂÈÌÓÒÚ Ì‡ ÙËÏËÚÂ. —ÔÓÂ‰ ·˙Î„‡ÒÍÓÚÓ Á‡ÍÓÌÓ‰‡ÚÂÎÒÚ‚Ó·‡ÌÍËÚÂ ÏÓ„‡Ú ‰‡ ÓÚÔÛÒÍ‡Ú ÍÂ‰ËÚË Í‡ÍÚÓ ‚ ÎÂ‚Ó‚Â, Ú‡Í‡ Ë ‚ ˜ÛÊ‰Â-ÒÚ‡ÌÌ‡ ‚‡ÎÛÚ‡. œÂÁ 1994 „. ·ÎËÁÓ 44% ÓÚ ‚ÒË˜ÍË ÔÂ‰ÓÒÚ‡‚ÂÌË ÍÂ-‰ËÚË ·ˇı‡ ‚˙‚ ‚‡ÎÛÚ‡ (√Ó‰Ë¯ÂÌ ÓÚ˜ÂÚ Ì‡ ¡Õ¡, 1994 „.). “‡ÁË Í‡ÚÂ„Ó-Ëˇ ‚ÍÎ˛˜‚‡ ÍÂ‰ËÚËÚÂ, ÓÚÔÛÒÌ‡ÚË Ì‡ ÙËÏË Ë ËÌ‰Ë‚Ë‰Û‡ÎÌË„‡Ê‰‡ÌË. ‡ÍÚÓ ·Â ÓÔËÒ‡ÌÓ ÔÓ-„ÓÂ, Á‡ÂÏËÚÂ, ÔÂ‰ÓÒÚ‡‚ÂÌË Ì‡ ‰Û„Ë·‡ÌÍË, ÒÂ ‚ÍÎ˛˜‚‡Ú ‚ Í‡ÚÂ„ÓËˇÚ‡ ì¬ÁÂÏ‡ÌËˇ ÓÚ ·‡ÌÍË Ë ‰Û„Ë

30 ƒÛ„ËˇÚ ÓÒÌÓ‚ÂÌ ÍÛÔÛ‚‡˜ Ì‡ ƒ÷ Â ƒ˙Ê‡‚ÌËˇÚ Á‡ÒÚ‡ıÓ‚‡ÚÂÎÂÌ ËÌÒÚË-ÚÛÚ. ¡‡ÌÍËÚÂ ‰ÂÈÒÚ‚‡Ú ÓÒ‚ÂÌ Í‡ÚÓ ÍÛÔÛ‚‡˜Ë Ë Í‡ÚÓ ‡„ÂÌÚË Á‡ ÙËÁË˜ÂÒÍË Ë˛Ë‰Ë˜ÂÒÍË ÎËˆ‡, ÍÓËÚÓ ÊÂÎ‡ˇÚ ‰‡ Á‡ÍÛÔˇÚ Ó·ÎË„‡ˆËË. ÀËˆÂÚÓ ÒÂ Ó·˙˘‡Í˙Ï ·‡ÌÍ‡Ú‡, ÍÓˇÚÓ Ì‡ Ò‚ÓÈ Â‰ ËÁ‚˙¯‚‡ ÔÓÍÛÔÍ‡Ú‡ Ì‡ ƒ÷ . ŒÚÒÍÓÓ ÌˇÍÓËÙËÌ‡ÌÒÓ‚Ë Í˙˘Ë Ò˙˘Ó ‰ÂÈÒÚ‚‡Ú Í‡ÚÓ ‡„ÂÌÚË Ì‡ ÙËÁË˜ÂÒÍË ÎËˆ‡ Ë ÙËÏË.

46

ÙËÌ‡ÌÒÓ‚Ë ËÌÒÚËÚÛˆËËî. ¬ ÌÂˇ ÒÂ ÓÚ‡Áˇ‚‡Ú ÍÂ‰ËÚËÚÂ, ÔÂ‰ÓÒÚ‡‚ÂÌËÍ‡ÍÚÓ Ì‡ ‰˙Ê‡‚ÌË, Ú‡Í‡ Ë Ì‡ ˜‡ÒÚÌË ÙËÏË31, Í‡ÚÓ ÎËı‚ÂÌËˇÚ ÔÓ-ˆÂÌÚ ÔÓ ÚÂÁË ÍÂ‰ËÚË ÒÂ ÓÔÂ‰ÂÎˇ Ò‚Ó·Ó‰ÌÓ ÔÓ ‰Ó„Ó‚‡ˇÌÂ ÏÂÊ‰Û ·‡Ì-ÍËÚÂ Ë ÚÂıÌËÚÂ ÍÎËÂÌÚË. «‡ÚÛ‰ÌÂÌÓÚÓ ÙËÌ‡ÌÒÓ‚Ó ÔÓÎÓÊÂÌËÂ Ì‡ ÏÌÓ-„Ó ÔÂ‰ÔËˇÚËˇ Ë ÌÂÔÓ„‡Òˇ‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ ÚÂıÌËÚÂ Á‡ÂÏË ÔÂ‰ÒÚ‡‚Îˇ‚‡Ú Ì‡ÚÓÁË ÂÚ‡Ô Â‰ËÌ ÓÚ Ì‡È-ÒÂËÓÁÌËÚÂ ÔÓ·ÎÂÏË Á‡ ·˙Î„‡ÒÍ‡Ú‡ ·‡ÌÍÓ‚‡ÒËÒÚÂÏ‡, ÍÓÈÚÓ ÒÂ ‡Á„ÎÂÊ‰‡ ÔÓ-‰ÓÎÛ ‚˙‚ ì¬˙ÔÓÒË Ì‡ ÛÔ‡‚ÎÂÌËÂÚÓÌ‡ ·‡ÌÍÓ‚ËÚÂ ‡ÍÚË‚Ëî.

¬ Ú‡ÁË Í‡ÚÂ„ÓËˇ ÒÂ ‚ÍÎ˛˜‚‡Ú Ë Á‡ÂÏËÚÂ Á‡ ÙËÁË˜ÂÒÍË ÎËˆ‡ Á‡ ÊË-ÎË˘ÌË Ë ‰Û„Ë ÌÛÊ‰Ë. “Â Ó·ËÍÌÓ‚ÂÌÓ ÒÂ ÓÚÔÛÒÍ‡Ú ÓÚ ƒ— , Í˙‰ÂÚÓÎËı‚ÂÌËˇÚ ÔÓˆÂÌÚ Â Ì‡È-ÌËÒ˙Í. ”ÒÎÓ‚ËˇÚ‡ Á‡ ÔÓÎÁ‚‡ÌÂ Ì‡ Ú‡ÍË‚‡ÔÓÚÂ·ËÚÂÎÒÍË ÍÂ‰ËÚË ÒÂ ÓÔÂ‰ÂÎˇÚ ÓÚ ÒÔÂˆË‡ÎÌË Ì‡Â‰·Ë.

ŒÚÌÓÒËÚÂÎÌËˇÚ ‰ˇÎ Ì‡ ‚ÁÂÏ‡ÌËˇÚ‡ ÓÚ ÌÂÙËÌ‡ÌÒÓ‚Ë ËÌÒÚËÚÛˆËË Ë‰Û„Ë ÍÎËÂÌÚË ‚ Ó·˘Ëˇ ‡ÁÏÂ Ì‡ ‡ÍÚË‚ËÚÂ ÒÂ Û‚ÂÎË˜Ë ÓÚ 34.8% ‚Í‡ˇ Ì‡ 1993 „. ‰Ó 42.1% ‚ Í‡ˇ Ì‡ 1994 „. “˙È Í‡ÚÓ ÍÂ‰ËÚË‡ÌÂÚÓ Ì‡Â‡ÎÌËˇ ÒÂÍÚÓ ÒÎÂ‰‚‡ ‰‡ ·˙‰Â ÓÒÌÓ‚Ì‡Ú‡ ‰ÂÈÌÓÒÚ Ì‡ Ú˙„Ó‚ÒÍËÚÂ·‡ÌÍË, ÚÓÁË ÓÚÌÓÒËÚÂÎÂÌ ‰ˇÎ, ÓÒÓ·ÂÌÓ Ì‡ ÙÓÌ‡ Ì‡ ÏÂÊ‰ÛÌ‡Ó‰ÌËÚÂÒÚ‡Ì‰‡ÚË, ÏÓÊÂ ‰‡ ÒÂ ÒÏˇÚ‡ Á‡ Ò‡‚ÌËÚÂÎÌÓ Ï‡Î˙Í. –ÂˆÂÒËˇÚ‡ ‚ ¡˙Î-„‡Ëˇ, Ì‡Ï‡ÎÂÌ‡Ú‡ ËÌ‚ÂÒÚËˆËÓÌÌ‡ ‰ÂÈÌÓÒÚ, ÌÂÌ‡‰ÂÊ‰ÌÓÒÚÚ‡ Ì‡ ÍÂ-‰ËÚÓËÒÍ‡ÚÂÎËÚÂ, ÌÂÒË„ÛÌÓÚÓ Ó·ÂÁÔÂ˜ÂÌËÂ Ë ËÌÒÚËÚÛˆËÓÌÌËÚÂ ÔÓ-ÏÂÌË ‰ÓÔËÌÂÒÓı‡ Á‡ ÌËÒÍÓÚÓ ‡‚ÌË˘Â Ì‡ ÍÂ‰ËÚË‡ÌÂÚÓ ÏÛ. ”‚ÂÎË-˜‡‚‡˘ËˇÚ ÒÂ ‰ˇÎ Ì‡ ÚÂÁË Á‡ÂÏË ÏÓÊÂ ·Ë Â Ì‡˜‡ÎÓÚÓ Ì‡ ÔÂÒÚÛÍÚÛ-Ë‡ÌÂÚÓ Ì‡ ·‡ÌÍÓ‚ËÚÂ ÔÓÚÙÂÈÎË ‚ ÔÓÎÁ‡ Ì‡ Á‡ÂÏËÚÂ Á‡ Â‡ÎÌËˇ ÒÂÍ-ÚÓ.

Œ·ÎË„‡ˆËË Ë ‰Û„Ë ˆÂÌÌË ÍÌËÊ‡ Ò ÙËÍÒË‡Ì ‰ÓıÓ‰ ‚ Ó·ÓÓÚÂÌÔÓÚÙÂÈÎ. “ÛÍ ÒÂ ÓÚ˜ËÚ‡Ú Ó·ÎË„‡ˆËË Ë ˆÂÌÌË ÍÌËÊ‡ Ò ÙËÍÒË‡Ì ‰Ó-ıÓ‰ Ë Ô‡‰ÂÊ, ÔÓ-Ï‡Î˙Í ÓÚ Â‰Ì‡ „Ó‰ËÌ‡, Á‡ÍÛÔÂÌË ÓÚ ·‡ÌÍËÚÂ Ò ˆÂÎıÂ‰ÊË‡ÌÂ ËÎË ÒÔÂÍÛÎË‡ÌÂ.

¿ÍˆËË Ë ‰Û„Ë ˆÂÌÌË ÍÌËÊ‡ Ò ÔÓÏÂÌÎË‚ ‰ÓıÓ‰ ‚ Ó·ÓÓÚÂÌ ÔÓÚ-ÙÂÈÎ. “‡ÁË Í‡ÚÂ„ÓËˇ ‚ÍÎ˛˜‚‡ ˆÂÌÌËÚÂ ÍÌËÊ‡, ÍÓËÚÓ ·‡ÌÍËÚÂ ‰˙Ê‡ÚÒ˙˘Ó Á‡ Í‡Ú˙Í ÔÂËÓ‰ ÓÚ ‚ÂÏÂ (ÔÓ-Ï‡ÎÍÓ ÓÚ Â‰Ì‡ „Ó‰ËÌ‡) Ò ˆÂÎıÂ‰ÊË‡ÌÂ ËÎË ÒÔÂÍÛÎË‡ÌÂ, ÌÓ Ò ÔÓÏÂÌÎË‚ ‰ÓıÓ‰.

ƒ˙Î„ÓÒÓ˜ÌË ÙËÌ‡ÌÒÓ‚Ë ‡ÍÚË‚Ë. “‡ÁË Í‡ÚÂ„ÓËˇ ‚ÍÎ˛˜‚‡ ˆÂÌÌËÍÌËÊ‡, ÍÓËÚÓ ·‡ÌÍ‡Ú‡ ‚˙ÁÌ‡ÏÂˇ‚‡ ‰‡ Á‡‰˙ÊË Á‡ ‰˙Î˙„ ÔÂËÓ‰ ÓÚ‚ÂÏÂ (Ì‡‰ Â‰Ì‡ „Ó‰ËÌ‡), Á‡ ‰‡ ÔÓÎÛ˜‡‚‡ ‰Ë‚Ë‰ÂÌÚË, ‰‡ ÍÓÌÚÓÎË‡

31 ◊Î. 28 ÓÚ «‡ÍÓÌ‡ Á‡ ·‡ÌÍËÚÂ Ë ÍÂ‰ËÚÌÓÚÓ ‰ÂÎÓ ÔÂ‰‚ËÊ‰‡ ÌˇÍÓÎÍÓ ‚‡-ÊÌË Ó„‡ÌË˜ÂÌËˇ ‚˙ıÛ ‡ÁÏÂ‡ Ì‡ ì„ÓÎÂÏËÚÂ ÍÂ‰ËÚËî, Ú. Â. ÍÂ‰ËÚËÚÂ,ÔÂ‰ÓÒÚ‡‚ÂÌË ìÌ‡ Â‰ÌÓ ÎËˆÂ ËÎË ËÍÓÌÓÏË˜ÂÒÍË Ò‚˙Á‡ÌË ÎËˆ‡î. Â‰ËÚ, Ì‡‰-ı‚˙Îˇ˘ 15%, ÌÓ ÌÂ ÔÓ‚Â˜Â ÓÚ 25% ÓÚ ÒÓ·ÒÚ‚ÂÌËˇ Í‡ÔËÚ‡Î Ì‡ ·‡ÌÍ‡Ú‡,Úˇ·‚‡ ‰‡ ËÏ‡ ËÁË˜ÌÓÚÓ Ó‰Ó·ÂÌËÂ Ì‡ ÎËˆ‡Ú‡, ÍÓËÚÓ ˇ ÛÔ‡‚Îˇ‚‡Ú, Í‡ÚÓÓ·˘ÓÚÓ ÍÓÎË˜ÂÒÚ‚Ó Ì‡ ÓÚÔÛÒÌ‡ÚËÚÂ „ÓÎÂÏË ÍÂ‰ËÚË ÌÂ ÏÓÊÂ ‰‡ ÔÂ‚Ë¯‡‚‡8 Ô˙ÚË ÒÓ·ÒÚ‚ÂÌËˇ Í‡ÔËÚ‡Î Ì‡ ·‡ÌÍ‡Ú‡.

47

‰Û„Ë ÙËÌ‡ÌÒÓ‚Ë ËÌÒÚËÚÛˆËË ËÎË Á‡ ‰Û„Ë ˆÂÎË.√ÓÂÔÓÒÓ˜ÂÌËÚÂ ÚË Í‡ÚÂ„ÓËË ÔÂ‰ÒÚ‡‚Îˇ‚‡Ú ÌÂÁÌ‡˜ËÚÂÎÂÌ ‰ˇÎ

ÓÚ ·‡ÌÍÓ‚ËÚÂ ‡ÍÚË‚Ë ≠ Ò‡ÏÓ 0.6% Á‡ 1993 „. Ë 1.2% ÔÂÁ 1994 „. “Ó‚‡ÔÓÎÓÊÂÌËÂ ÓÚ‡Áˇ‚‡ ÌÂ‡Á‚ËÚÓÒÚÚ‡ Ì‡ ÙÓÌ‰Ó‚Ëˇ Ô‡Á‡. “˙„Û‚‡Ú ÒÂÏÌÓ„Ó Ó„‡ÌË˜ÂÌ Í˙„ ˆÂÌÌË ÍÌËÊ‡ Ë ÎËÍ‚Ë‰ÌÓÒÚÚ‡ Â ‚ÒÂ Ó˘Â ÌËÒÍ‡.ŒÒ‚ÂÌ ÚÓ‚‡ ÌÓÏ‡ÚË‚Ì‡Ú‡ ÛÂ‰·‡ Á‡ Ú˙„Ó‚ËˇÚ‡ Ò ˆÂÌÌË ÍÌËÊ‡ ÒÂÌ‡ÏË‡ ‚ ÔÓˆÂÒ Ì‡ ‡Á‚ËÚËÂ.32

“ˇ·‚‡ ‰‡ ÒÂ ÓÚ·ÂÎÂÊË, ˜Â ·‡ÌÍËÚÂ ÌˇÏ‡Ú Ô‡‚Ó ‰‡ ‰˙Ê‡Ú ËÌ‚ÂÒ-ÚËˆËË ‚ ÌÂ‰‚ËÊËÏË ËÏÓÚË, Ó·ÓÛ‰‚‡ÌÂ Ë ˆÂÌÌË ÍÌËÊ‡ ‚ ÌÂÙËÌ‡ÌÒÓ‚ËËÌÒÚËÚÛˆËË, ÍÓËÚÓ Ì‡‰ı‚˙ÎˇÚ ÒÚÓÈÌÓÒÚÚ‡ Ì‡ ÒÓ·ÒÚ‚ÂÌËˇ Í‡ÔËÚ‡Î Ì‡·‡ÌÍ‡Ú‡ (˜Î. 29 ÓÌ «¡ ƒ). “Ó‚‡ Ó„‡ÌË˜ÂÌËÂ ËÏ‡ ‚‡ÊÌË ÔÓÒÎÂ‰ËˆËÓÚ „ÎÂ‰Ì‡ ÚÓ˜Í‡ ÓÎˇÚ‡ Ì‡ ·‡ÌÍËÚÂ ‚ ÛÔ‡‚ÎÂÌËÂÚÓ Ì‡ ÙËÏËÚÂ ÓÚÂ‡ÎÌËˇ ÒÂÍÚÓ. —ÎÂ‰‚‡ Ó·‡˜Â ‰‡ ÒÂ ÓÚ˜ÂÚÂ, ˜Â ËÏ‡ ‡ÁÎË˜ÌË ÏÌÂÌËˇÔÓ ‚˙ÔÓÒ‡, ‰‡ÎË Â ÊÂÎ‡ÚÂÎÌÓ Ú˙„Ó‚ÒÍËÚÂ ·‡ÌÍË ‰‡ ËÌ‚ÂÒÚË‡ÚÔÓ‚Â˜Â ÒÂ‰ÒÚ‚‡ ‚ Ò˙Û˜‡ÒÚËˇ. (¬Ê. ÔÓ-Ì‡Ú‡Ú˙Í ‚ ÚÂÍÒÚ‡ ì”Ô‡‚ÎÂÌËÂÌ‡ ·‡ÌÍÓ‚ËÚÂ ‡ÍÚË‚Ëî.)

ÕÂÙËÌ‡ÌÒÓ‚Ë ‡ÍÚË‚Ë. ŒÒÌÓ‚ÌËÚÂ ÂÎÂÏÂÌÚË ‚ Ú‡ÁË Í‡ÚÂ„ÓËˇ Ò‡Ò„‡‰ËÚÂ, Ó·ÓÛ‰‚‡ÌÂÚÓ, Ú‡ÌÒÔÓÚÌËÚÂ ÒÂ‰ÒÚ‚‡ Ë Ï‡ÚÂË‡ÎÌËÚÂ Á‡-Ô‡ÒË. ¬ÍÎ˛˜‚‡Ú ÒÂ Ò˙˘Ó ÌÂÙËÌ‡ÌÒÓ‚ËÚÂ ‡ÍÚË‚Ë, ÔË‰Ó·ËÚË ÓÚ ·‡Ì-ÍËÚÂ Í‡ÚÓ Ó·ÂÁÔÂ˜ÂÌËÂ Ì‡ ÍÂ‰ËÚË. ŒÚÌÓÒËÚÂÎÌËˇÚ ‰ˇÎ ‚ Ó·˘ËÚÂ ‡Í-ÚË‚Ë Ì‡ Ú‡ÁË Í‡ÚÂ„ÓËˇ Ì‡‡ÒÌ‡ ÓÚ 0.9% ÔÂÁ 1993 „. Ì‡ 1.9% ÔÂÁ1994 „.

–‡ÁıÓ‰Ë Á‡ ·˙‰Â˘Ë ÔÂËÓ‰Ë. “ÛÍ ÒÂ ‚ÍÎ˛˜‚‡Ú ‡ÁıÓ‰ËÚÂ ÔÂÁ ÚÂ-ÍÛ˘Ëˇ ÔÂËÓ‰ Á‡ ÔÓ‰‰˙Ê‡ÌÂ ‰ÂÈÌÓÒÚÚ‡ Ì‡ ·‡ÌÍ‡Ú‡ ‚ ·˙‰Â˘Â.

œ‡‚‡ Ì‡ Á‡ÔËÒ‚‡ÌÂ Ì‡ ÒÓ·ÒÚ‚ÂÌ Í‡ÔËÚ‡Î. Ó„‡ÚÓ Û‚ÂÎË˜‡‚‡Ú Í‡-ÔËÚ‡Î‡ ÒË, ·‡ÌÍËÚÂ ÂÏËÚË‡Ú ÌÓ‚Ë ‡ÍˆËË Á‡ ·˙‰Â˘ËÚÂ ‡ÍˆËÓÌÂË. “Â-ÁË Ô‡‚‡ ÔÂ‰ÒÚ‡‚Îˇ‚‡Ú ‚ÁÂÏ‡ÌËˇÚ‡ Ì‡ ·‡ÌÍ‡Ú‡ ÓÚ ‡ÍˆËÓÌÂË ÒÂ˘ÛÁ‡ÔËÒ‡Ì, ÌÓ ÌÂ‚ÌÂÒÂÌ Í‡ÔËÚ‡Î.

ƒÛ„Ë ‡ÍÚË‚Ë. “ÛÍ ÒÂ ‚ÍÎ˛˜‚‡Ú ‡ÍÚË‚ËÚÂ, ÍÓËÚÓ ÌÂ Ò‡ ÍÎ‡ÒËÙËˆË-‡ÌË ‰Û„‡‰Â. ◊‡ÒÚ ÓÚ ‚˙Ì¯ÌËˇ ‰˙Î„ Ì‡ ¡˙Î„‡Ëˇ (Ï‡Í‡ Ë ÔËÁÌ‡ÚÓÙËˆË‡ÎÌÓ Á‡ ‰˙Ê‡‚ÂÌ) ‚ÒÂ Ó˘Â Â ‚ ·‡Î‡ÌÒ‡ Ì‡ ¡ÛÎ·‡ÌÍ Ë ÒÂ ‚ÍÎ˛˜-‚‡ ‚ Ú‡ÁË Í‡ÚÂ„ÓËˇ Ì‡ ÍÓÌÒÓÎË‰Ë‡ÌËˇ ·‡Î‡ÌÒ Ì‡ ·‡ÌÍÓ‚‡Ú‡ ÒËÒÚÂÏ‡.ŒÒ‚ÂÌ ÚÓ‚‡ ÚÛÍ ÒÂ ‚ÍÎ˛˜‚‡Ú ÍÓÂÍˆËËÚÂ Ì‡ ‚‡ÎÛÚÌËÚÂ ‡ÍÚË‚Ë ‚ Â-ÁÛÎÚ‡Ú ÓÚ ÔÓ‚Ë¯‡‚‡ÌÂ Ì‡ ‚‡ÎÛÚÌËˇ ÍÛÒ Ì‡ ÎÂ‚‡.

Баланс на търговските банки. Пасивиœ‡ÒË‚Ì‡Ú‡ ÒÚ‡Ì‡ Ì‡ ·‡Î‡ÌÒ‡ Ì‡ ·˙Î„‡ÒÍËÚÂ Ú˙„Ó‚ÒÍË ·‡ÌÍË Â

Ò˙ÒÚ‡‚ÂÌ‡ ÓÚ ÒÎÂ‰ÌËÚÂ ÔÓÁËˆËË: ÔË‚ÎÂ˜ÂÌË ÒÂ‰ÒÚ‚‡, ÔËıÓ‰Ë Á‡ ·˙-‰Â˘Ë ÔÂËÓ‰Ë, ‰Û„Ë Ô‡ÒË‚Ë Ë ÒÓ·ÒÚ‚ÂÌ Í‡ÔËÚ‡Î.

32 œÂÁ ˛ÌË 1995 „. Õ‡Ó‰ÌÓÚÓ Ò˙·‡ÌËÂ ÔËÂ «‡ÍÓÌ Á‡ ˆÂÌÌËÚÂ ÍÌËÊ‡,ÙÓÌ‰Ó‚ËÚÂ ·ÓÒË Ë ËÌ‚ÂÒÚËˆËÓÌÌËÚÂ ‰ÛÊÂÒÚ‚‡.

48

—ÚÛÍÚÛ‡Ú‡ Ì‡ Ô‡ÒË‚ËÚÂ Í˙Ï Í‡ˇ Ì‡ 1993 „. Ë 1994 „. ÂÔÂ‰ÒÚ‡‚ÂÌ‡ Ò˙ÓÚ‚ÂÚÌÓ Ì‡ ÙË„ÛË 5.4. Ë 5.5.

‘Ë„. 5.4. —ÚÛÍÚÛ‡ Ì‡ ·‡ÌÍÓ‚ËÚÂ Ô‡ÒË‚Ë Í˙Ï 31 ‰ÂÍÂÏ‚Ë 1993 „.

‘Ë„. 5.5. —ÚÛÍÚÛ‡ Ì‡ ·‡ÌÍÓ‚ËÚÂ Ô‡ÒË‚Ë Í˙Ï 31 ‰ÂÍÂÏ‚Ë 1994 „.


œË‚ÎÂ˜ÂÌË ÒÂ‰ÒÚ‚‡ ÓÚ ·‡ÌÍË Ë ‰Û„Ë ÙËÌ‡ÌÒÓ‚Ë ËÌÒÚËÚÛˆËË.“˙„Ó‚ÒÍËÚÂ ·‡ÌÍË ÏÓ„‡Ú ‰‡ ÔÓÎÁ‚‡Ú ÍÂ‰ËÚË ÓÚ ‰Û„Ë Ú˙„Ó‚ÒÍË·‡ÌÍË ËÎË ÓÚ ¡Õ¡, Í‡ÚÓ ÚÂÁË ÒÂ‰ÒÚ‚‡ ÔÂÏËÌ‡‚‡Ú ÔÂÁ ÏÂÊ‰Û·‡Ì-ÍÓ‚Ëˇ Ô‡Ë˜ÂÌ Ô‡Á‡. ¬ Ì‡˜‡ÎÓÚÓ Ì‡ ·‡ÌÍÓ‚‡Ú‡ ÂÙÓÏ‡ ÓÒÌÓ‚ÌËˇÚÏÂı‡ÌËÁ˙Ï Á‡ Ì‡·‡‚ˇÌÂ Ì‡ ÒÂ‰ÒÚ‚‡ ·ˇı‡ Ú˙„Ó‚ÂÚÂ Á‡ ÏÂÊ‰Û·‡ÌÍÓ‚Ë‰ÂÔÓÁËÚË. ¬ÔÓÒÎÂ‰ÒÚ‚ËÂ ¡Õ¡ ÔÂÏËÌ‡ Í˙Ï ÙÓÏË Ì‡ Ó·ÂÁÔÂ˜ÂÌÓ·‡ÌÍÓ‚Ó ÍÂ‰ËÚË‡ÌÂ, Í‡Í‚ËÚÓ Ò‡ Ì‡ÔËÏÂ ÎÓÏ·‡‰ÌËÚÂ ÍÂ‰ËÚË.“ÂÁË, Í‡ÍÚÓ Ë ‰Û„Ë ËÌÒÚÛÏÂÌÚË Ì‡ Ô‡Ë˜Ì‡Ú‡ ÔÓÎËÚËÍ‡, ˘Â ·˙‰‡ÚÔÓ‰Ó·ÌÓ ‡Á„ÎÂ‰‡ÌË ‚ „Î‡‚‡ ÒÂ‰Ï‡.

49

“ˇ·‚‡ ‰‡ ÒÂ ÓÚ·ÂÎÂÊË, ˜Â ‰ÂÎ˙Ú Ì‡ ÔË‚ÎÂ˜ÂÌËÚÂ ÒÂ‰ÒÚ‚‡ ÓÚ ÙË-Ì‡ÌÒÓ‚ËÚÂ ËÌÒÚËÚÛˆËË ‚ Ó·˘ËÚÂ Ô‡ÒË‚Ë Ì‡ ·‡ÌÍÓ‚‡Ú‡ ÒËÒÚÂÏ‡ Â ÁÌ‡-˜ËÚÂÎÂÌ. ¬˙ÔÂÍË ˜Â Ì‡Ï‡Îˇ‚‡ ÓÚ 58.7% ‚ Í‡ˇ Ì‡ 1993 „. Ì‡ 36.1% ‚Í‡ˇ Ì‡ 1994 „., ÚÓÈ ‚ÒÂ Ó˘Â Â „ÓÎˇÏ. “Ó‚‡ ÓÚ‡Áˇ‚‡ ÒÔÂˆËÙËÍ‡Ú‡ Ì‡Ô˙‚ÓÌ‡˜‡ÎÌËˇ ÂÚ‡Ô ÓÚ Ò˙Á‰‡‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ ·‡ÌÍÓ‚‡Ú‡ ÒËÒÚÂÏ‡ ‚ ¡˙Î„‡-Ëˇ, ÍÓ„‡ÚÓ Â‰Ëˆ‡ ·‡ÌÍË ·ˇı‡ Û˜Â‰ÂÌË Ò˙Ò Á‡ÂÏÂÌ Í‡ÔËÚ‡Î.

œË‚ÎÂ˜ÂÌË ÒÂ‰ÒÚ‚‡ ÓÚ ÌÂÙËÌ‡ÌÒÓ‚Ë ËÌÒÚËÚÛˆËË Ë ‰Û„Ë ÍÎËÂÌ-ÚË. “ÛÍ Ò‡ ‚ÒË˜ÍË ‡ÁÔÎ‡˘‡ÚÂÎÌË, ÒÔÂÒÚÓ‚ÌË Ë ÒÓ˜ÌË ‰ÂÔÓÁËÚË Ì‡„‡Ê‰‡ÌË, ÙËÏË Ë Ó„‡ÌËÁ‡ˆËË ‚ ÎÂ‚Ó‚Â Ë ‚˙‚ ‚‡ÎÛÚ‡. œÓ ÓÚÌÓ¯Â-ÌËÂ Ì‡ ‰ÂÔÓÁËÚËÚÂ Ì‡ „‡Ê‰‡ÌËÚÂ ÒÎÂ‰‚‡ ‰‡ ÒÂ ÓÚ·ÂÎÂÊË ÓÒÓ·ÂÌÓÚÓÏˇÒÚÓ Ì‡ ƒ— . ƒÓÍÓÎÍÓÚÓ Úˇ ·Â Â‰ËÌÒÚ‚ÂÌ‡Ú‡ ÙËÌ‡ÌÒÓ‚‡ ËÌÒÚËÚÛˆËˇ,Ó·ÒÎÛÊ‚‡˘‡ „‡Ê‰‡ÌËÚÂ ÔÂ‰Ë ÂÙÓÏËÚÂ, ÓÒÌÓ‚Ì‡Ú‡ ˜‡ÒÚ ÓÚ ‰ÂÔÓÁË-ÚËÚÂ Ì‡ „‡Ê‰‡ÌËÚÂ ‚ÒÂ Ó˘Â Â ÔË ÌÂˇ. — ‡Á‚ËÚËÂÚÓ Ì‡ ·‡ÌÍÓ‚‡Ú‡ÒËÒÚÂÏ‡ Ú˙„Ó‚ÒÍËÚÂ ·‡ÌÍË ËÁ„‡‰Ëı‡ ÒÓ·ÒÚ‚ÂÌ‡ ÍÎÓÌÓ‚‡ ÏÂÊ‡ Ë Á‡ÔÂËÓ‰‡ 1991 „. ≠ 1994 „. Ô‡Á‡ÌËˇÚ ‰ˇÎ Ì‡ ƒ— ÒËÒÚÂÏÌÓ Ì‡Ï‡Îˇ‚‡¯ÂÁ‡ ÒÏÂÚÍ‡ Ì‡ ‰Û„Ë ·‡ÌÍË, ÍÓËÚÓ ÛÒÔÂ¯ÌÓ ÒÂ ÍÓÌÍÛË‡Ú Á‡ ÚÂÁË Â-ÒÛÒË. ¬ Í‡ˇ Ì‡ 1995 „. Ô˙‚ËÚÂ ÔËÁÌ‡ˆË Ì‡ ÍËÁ‡ ‚ ·‡ÌÍÓ‚Ëˇ ÒÂÍÚÓÓ·˙Ì‡ı‡ Ú‡ÁË ÚÂÌ‰ÂÌˆËˇ Ë ÒÔÂÒÚËÚÂÎËÚÂ ÓÚÌÓ‚Ó ÒÂ ÔÂÌ‡ÒÓ˜Ëı‡ Í˙Ïƒ— ÔÓ‡‰Ë ÓÒÓ·ÂÌËˇ ÒÚ‡ÚÛÚ Ì‡ Í‡Ò‡Ú‡, ÓÒË„Ûˇ‚‡˘‡ Ô˙ÎÌ‡ ‰˙Ê‡‚-Ì‡ „‡‡ÌˆËˇ Ì‡ ‰ÂÔÓÁËÚËÚÂ.

ŒÚÌÓÒËÚÂÎÌËˇÚ ‰ˇÎ Ì‡ ÔË‚ÎÂ˜ÂÌËÚÂ ÒÂ‰ÒÚ‚‡ ÓÚ ÌÂÙËÌ‡ÌÒÓ‚Ë ËÌ-ÒÚËÚÛˆËË ‚˙‚ ‚ÒË˜ÍË Ô‡ÒË‚Ë ÒÂ Û‚ÂÎË˜Ë ÓÚ 27.4% ‚ Í‡ˇ Ì‡ 1993 „. Ì‡39.4% ‚ Í‡ˇ Ì‡ 1994 „. “Ó‚‡ Û‚ÂÎË˜ÂÌËÂ ÓÚ‡Áˇ‚‡ Ì‡‡ÒÌ‡Î‡Ú‡ ÍÓÌ-ÍÛÂÌˆËˇ ÏÂÊ‰Û ·‡ÌÍËÚÂ Á‡ ÏÓ·ËÎËÁË‡ÌÂ Ì‡ ÂÒÛÒË ÓÚ Ô˙‚Ë˜ÌË‰ÂÔÓÌÂÌÚË.

œËıÓ‰Ë Á‡ ·˙‰Â˘Ë ÔÂËÓ‰Ë. Ó„‡ÚÓ ÔÓ ÍÂ‰ËÚËÚÂ ÒÂ ‰˙ÎÊË ÎËı‚‡,ÍÓˇÚÓ ÌÂ ÒÂ ‚Ì‡Òˇ, Úˇ ÒÂ Á‡ÔËÒ‚‡ Í‡ÚÓ Û‚ÂÎË˜ÂÌËÂ Ì‡ ‡ÍÚË‚‡. ¡‡Î‡ÌÒË-‡˘ÓÚÓ Ò˜ÂÚÓ‚Ó‰ÌÓ Á‡ÔËÒ‚‡ÌÂ ÓÚ ÒÚ‡Ì‡Ú‡ Ì‡ Ô‡ÒË‚ËÚÂ Ò‡ ÔËıÓ‰ËÚÂÁ‡ ·˙‰Â˘Ë ÔÂËÓ‰Ë. œÓ Ò˙˘Ëˇ Ì‡˜ËÌ, ÍÓ„‡ÚÓ ·‡ÌÍËÚÂ Á‡ÍÛÔÛ‚‡Ú ÒÍÓÌ-ÚË‡ÌË ÏÂÌËÚÂÎÌËˆË, ÚÂ ÒÂ ‚ÔËÒ‚‡Ú ‚ Ò˜ÂÚÓ‚Ó‰ÌËÚÂ ÍÌË„Ë ÔÓ ÌÓÏË-Ì‡ÎÌ‡ ÒÚÓÈÌÓÒÚ, ‡ Ù‡ÍÚË˜ÂÒÍË Á‡ÔÎ‡ÚÂÌ‡Ú‡ ˆÂÌ‡ ÒÂ ·‡Î‡ÌÒË‡ ÓÚÍ˙ÏÔ‡ÒË‚ËÚÂ Í‡ÚÓ ìœËıÓ‰Ë Á‡ ·˙‰Â˘Ë ÔÂËÓ‰Ëî

ŒÚÌÓÒËÚÂÎÌËˇÚ ‰ˇÎ Ì‡ ÔËıÓ‰ËÚÂ Á‡ ·˙‰Â˘Ë ÔÂËÓ‰Ë Ì‡‡ÒÌ‡ ÓÚ4.4% ‚ Í‡ˇ Ì‡ 1993 „. ‰Ó 5.4% ‚ Í‡ˇ Ì‡ 1994 „., Í‡ÚÓ ÚÓ‚‡ ÒÂ ‰˙ÎÊË‰Ó „ÓÎˇÏ‡ ÒÚÂÔÂÌ Ì‡ Û‚ÂÎË˜ÂÌËˇ ‡ÁÏÂ Ì‡ ÌÓ‚ËÚÂ ÎÓ¯Ë ‰˙Î„Ó‚Â.

ƒÛ„Ë Ô‡ÒË‚Ë. “ÛÍ ·Ë ÒÎÂ‰‚‡ÎÓ ‰‡ ÒÂ ‚ÔËÒ‚‡Ú ÌÂËÁÔÎ‡ÚÂÌË ÒÂ‰ÒÚ‚‡Á‡ Á‡ÔÎ‡ÚË Ì‡ ·‡ÌÍÓ‚Ëˇ ÔÂÒÓÌ‡Î, Ú‡ÍÒË Ë ÍÓÏËÒËÓÌË Á‡ ÔÓÎÁ‚‡ÌË ÛÒ-ÎÛ„Ë Ë Ô. œÓÌ‡ÒÚÓˇ˘ÂÏ Í‡ÚÂ„ÓËˇÚ‡ Â Ú‚˙‰Â Ó·¯ËÌ‡, Á‡ ‰‡ ÔÂ‰Ò-Ú‡‚Îˇ‚‡ Ò‡ÏÓ ÚÂÁË Á‡‰˙ÎÊÂÌËˇ. “Ó‚‡ ‰ÓÌˇÍ˙‰Â ÓÚ‡Áˇ‚‡ Ë Ù‡ÍÚ‡, ˜ÂÌÓ‚ËÚÂ ÒÚ‡Ì‰‡ÚË Á‡ Ò˜ÂÚÓ‚Ó‰Ì‡ ÓÚ˜ÂÚÌÓÒÚ ÌÂ Ò‡ Ì‡Ô˙ÎÌÓ ÛÒ‚ÓÂÌË ÓÚ·‡ÌÍÓ‚ËÚÂ ÒÎÛÊËÚÂÎË. ¬ÂÓˇÚÌÓ ÚÛÍ ÒÂ ‚ÔËÒ‚‡Ú ÏÌÓÊÂÒÚ‚Ó ÔÓÁËˆËË,Á‡ ÍÓËÚÓ Ò˜ÂÚÓ‚Ó‰ËÚÂÎËÚÂ ÌÂ ÏÓ„‡Ú Ò˙Ò ÒË„ÛÌÓÒÚ ‰‡ ÓÔÂ‰ÂÎˇÚ ÚÓ˜-

50

ÌÓÚÓ ËÏ ÏˇÒÚÓ.—Ó·ÒÚ‚ÂÌ Í‡ÔËÚ‡Î. “‡ÁË Í‡ÚÂ„ÓËˇ ÓÚ‡Áˇ‚‡ ÒÚÓÈÌÓÒÚÚ‡ Ì‡ ‡ÍˆËÓ-

ÌÂÌ‡Ú‡ ÒÓ·ÒÚ‚ÂÌÓÒÚ Ì‡ ·‡ÌÍËÚÂ Ë ‚ÍÎ˛˜‚‡ ÚË ÔÓ‰„ÛÔË: ÔÂ˜‡Î·‡,Í‡ÔËÚ‡Î Ë ÂÁÂ‚Ë.

ï œÂ˜‡Î·‡. “ÛÍ ÒÂ ÓÚ˜ËÚ‡ ÌÂ‡ÁÔÂ‰ÂÎÂÌ‡Ú‡ ÔÂ˜‡Î·‡, Ì‡ÚÛÔ‡Ì‡ ÓÚÚÂÍÛ˘‡Ú‡ Ë ÔÂ‰ıÓ‰ÌËÚÂ „Ó‰ËÌË. ¬ ÏÓÏÂÌÚ‡ ÔÂ˜‡Î·ËÚÂ Ì‡ ·‡ÌÍÓ‚ËˇÒÂÍÚÓ Í‡ÚÓ ˆˇÎÓ Ò‡ ÓÚËˆ‡ÚÂÎÌË. “Ó‚‡ ÒÂ ‰˙ÎÊË Í‡ÍÚÓ Ì‡ Ó·˘ÓËÍÓ-ÌÓÏË˜ÂÒÍËÚÂ ÛÒÎÓ‚Ëˇ, Ú‡Í‡ Ë Ì‡ ÒÔÂˆËÙË˜ÌËÚÂ ÔÓ·ÎÂÏË ‚ ·‡ÌÍÓ‚ËˇÒÂÍÚÓ. ¬ ÂÁÛÎÚ‡Ú ‰ÂÎ˙Ú Ì‡ ÔÂ˜‡Î·ËÚÂ ‚ Ó·˘Ëˇ ‡ÁÏÂ Ì‡ Ô‡ÒË‚ËÚÂ ÂÚ‚˙‰Â Ï‡Î˙Í.

ï ‡ÔËÚ‡Î. —Â„‡¯Ì‡Ú‡ ÌÓÏ‡ÚË‚Ì‡ ÛÂ‰·‡ ËÁËÒÍ‚‡ ·‡ÌÍËÚÂ, ÍÓËÚÓËÏ‡Ú Ó„‡ÌË˜ÂÌ ÎËˆÂÌÁ Á‡ ‡·ÓÚ‡ ‚ ¡˙Î„‡Ëˇ, ‰‡ ËÏ‡Ú Í‡ÔËÚ‡Î Ò ÏË-ÌËÏ‡ÎÂÌ ‡ÁÏÂ 500 ÏÎÌ. Î‚. «‡ ·‡ÌÍËÚÂ Ò ÏÂÊ‰ÛÌ‡Ó‰ÂÌ ÎËˆÂÌÁ ÏË-ÌËÏÛÏ˙Ú Â 800 ÏÎÌ. Î‚.

ï –ÂÁÂ‚Ë. —˙˘ÂÒÚ‚Û‚‡Ú ‰‚‡ ‚Ë‰‡ ÂÁÂ‚Ë: Á‡ÍÓÌÓ‚Ë ÔÓ‚ËÁËË ÒÂ-˘Û ÎÓ¯Ë Á‡ÂÏË Ë ÂÁÂ‚ÌË ÙÓÌ‰Ó‚Â. —˙„Î‡ÒÌÓ ˜Î. 26 ÓÚ «‡ÍÓÌ‡ Á‡·‡ÌÍËÚÂ Ë ÍÂ‰ËÚÌÓÚÓ ‰ÂÎÓ ·‡ÌÍËÚÂ Úˇ·‚‡ ‰‡ Á‡‰ÂÎˇÚ ÔÓ‚ËÁËË ÓÚÔÂ˜‡Î·‡Ú‡ ÒË ÔÂ‰Ë ‰‡Ì˙˜ÌÓÚÓ Ó·Î‡„‡ÌÂ. ¡Õ¡ Â„ÛÎË‡ ÍÎ‡ÒËÙËÍ‡-ˆËˇÚ‡ Ì‡ Á‡ÂÏËÚÂ Ë Á‡ÍÓÌÓ‚ËÚÂ ÔÓ‚ËÁËË Á‡ Úˇı. —˙˘Â‚ÂÏÂÌÌÓ, ÍÓ-„‡ÚÓ ÒÂ Ó˜‡Í‚‡ ÌÂËÁÔ‡‚ÌÓÒÚ ‚ ÔÎ‡˘‡ÌËˇÚ‡, ·‡ÌÍËÚÂ Ì‡Ï‡Îˇ‚‡Ú ‰Ë‚Ë-‰ÂÌÚËÚÂ ÒË Ë Ò˙Á‰‡‚‡Ú ÂÁÂ‚Ë ÒÂ˘Û Â‚ÂÌÚÛ‡ÎÌË ·˙‰Â˘Ë Á‡„Û·Ë. œÓÚÓÁË Ì‡˜ËÌ, Á‡‰ÂÎˇÈÍË ÒÂ‰ÒÚ‚‡ ‚ ÔÓ‰˙ÎÊÂÌËÂ Ì‡ ÌˇÍÓÎÍÓ „Ó‰ËÌË,·‡ÌÍËÚÂ ÔÓ-ÎÂÒÌÓ ÏÓ„‡Ú ‰‡ ÒÂ ÒÔ‡‚ˇÚ Ò˙Ò Á‡„Û·ËÚÂ. «‡ÍÓÌ˙Ú Á‡ ·‡Ì-ÍËÚÂ Ë ÍÂ‰ËÚÌÓÚÓ ‰ÂÎÓ (˜Î. 22 ) ËÁËÒÍ‚‡ ÓÚ ·‡ÌÍËÚÂ ‰‡ Á‡‰ÂÎˇÚ Ì‡È-Ï‡ÎÍÓ 1/5 ÓÚ ÔÂ˜‡Î·‡Ú‡ ÒË ÒÎÂ‰ ‰‡Ì˙˜ÌÓ Ó·Î‡„‡ÌÂ Á‡ ÂÁÂ‚ÌËˇ ÙÓÌ‰,‰ÓÍ‡ÚÓ ÚÓÈ ‰ÓÒÚË„ÌÂ 1.25% ÓÚ Ó·˘Ëˇ ‡ÁÏÂ Ì‡ ‡ÍÚË‚ËÚÂ. œÓÌÂÊÂ·‡ÌÍÓ‚ËÚÂ ÔÂ˜‡Î·Ë ‰ÓÒÂ„‡ Ò‡ ÓÚËˆ‡ÚÂÎÌË, Ù‡ÍÚË˜ÂÒÍËÚÂ ÂÁÂ‚ËËÏ‡Ú ‰‡ÎÂ˜ ÔÓ-Ï‡Î˙Í ‡ÁÏÂ ÓÚ ËÁËÒÍ‚‡ÌËˇ ÓÚ Á‡ÍÓÌ‡.

—˙Ó·‡ÁÌÓ ÏÂÊ‰ÛÌ‡Ó‰ÌËÚÂ ¡‡ÁÂÎÒÍË ÒÔÓ„Ó‰·Ë «‡ÍÓÌ˙Ú Á‡ ·‡Ì-ÍËÚÂ Ë ÍÂ‰ËÚÌÓÚÓ ‰ÂÎÓ (˜Î. 21) ÔÂ‰‚ËÊ‰‡ ‡ÁÏÂ˙Ú Ì‡ ÒÓ·ÒÚ‚ÂÌËˇÍ‡ÔËÚ‡Î ‰‡ ÌÂ ·˙‰Â ÔÓ-Ï‡Î˙Í ÓÚ 8% ÓÚ ËÒÍÓ‚ËÚÂ ‡ÍÚË‚Ë Ì‡ ·‡Ì-Í‡Ú‡.33

œÂÁ 1991 „. Ô‡‚ËÚÂÎÒÚ‚ÓÚÓ Ò˙Á‰‡‰Â ¡‡ÌÍÓ‚‡Ú‡ ÍÓÌÒÓÎË‰‡ˆËÓÌÌ‡ÍÓÏÔ‡ÌËˇ (¡ ), Á‡ ‰‡ ÂÓ„‡ÌËÁË‡ ·‡ÌÍÓ‚‡Ú‡ ÒËÒÚÂÏ‡. ŒÒÌÓ‚Ì‡Ú‡ˆÂÎ Ì‡ ¡ Â ‰‡ ÓÒ˙˘ÂÒÚ‚Ë ÍÓÌÒÓÎË‰‡ˆË Ì‡ ·‡ÌÍËÚÂ, Ú‡Í‡ ˜Â ‰‡ ÒÂÓ·‡ÁÛ‚‡Ú 8 ‰Ó 10 ·‡ÌÍË, ÍÓËÚÓ ÒÎÂ‰ ÚÓ‚‡ ‰‡ ÒÂ ÔÓ‰„ÓÚ‚ˇÚ Á‡ ÔË‚‡ÚË-Á‡ˆËˇ (Bulgarian National Bank, Annual Report, 1991). ¡‡ÌÍÓ‚ËˇÚ Í‡ÔË-Ú‡Î, ‰˙Ê‡Ì ÓÚ ¡ÛÎ·‡ÌÍ Ë ‰˙Ê‡‚ÌËÚÂ ÔÂ‰ÔËˇÚËˇ, ·Â ÔÂı‚˙ÎÂÌ

33 ¡‡ÁÂÎÒÍËÚÂ ÒÔÓ„Ó‰·Ë ÓÔÂ‰ÂÎˇÚ ‡ÁÎË˜ÌË ËÒÍÓ‚Ë Í‡ÚÂ„ÓËË. »ÁËÒÍ‚‡-ÌËˇÚ‡ Á‡ Í‡ÔËÚ‡ÎÓ‚‡ ‡‰ÂÍ‚‡ÚÌÓÒÚ ‚‡Ë‡Ú Á‡ ‡ÁÎË˜ÌËÚÂ Í‡ÚÂ„ÓËË.

51

Ì‡ ¡ , ÍÓˇÚÓ Ì‡ Ò‚ÓÈ Â‰ ËÏ‡ Á‡‰˙ÎÊÂÌËÂÚÓ ‰‡ Ó„‡ÌËÁË‡ ÍÓÌÒÓ-ÎË‰‡ˆËˇÚ‡ Ë ÔË‚‡ÚËÁ‡ˆËÓÌÌËˇ ÔÓˆÂÒ. ƒÓÒÂ„‡ ÓÔËÚ˙Ú Ì‡ ¡ Â ÔÓ-ÚË‚ÓÂ˜Ë‚. ¡ˇı‡ ËÁ‚˙¯ÂÌË ÌˇÍÓÎÍÓ ÍÓÌÒÓÎË‰‡ˆËË, ÌÓ ÔÓˆÂÒ˙Ú ÒÂÓÍ‡Á‡ ·‡‚ÂÌ Ë ÚÛ‰ÂÌ. ¬ÒÂ Ó˘Â ÌÂ Â ÔÓÒÚË„Ì‡Ú‡ ˆÂÎÚ‡ Á‡ ·Óˇ Ì‡ ‰˙-Ê‡‚ÌËÚÂ ·‡ÌÍË ≠ ‚ Í‡ˇ Ì‡ 1994 „. ËÏ‡ 16 ‰ÂÈÒÚ‚‡˘Ë ‰˙Ê‡‚ÌË ·‡ÌÍË.—˙˘Â‚ÂÏÂÌÌÓ ÔË‚‡ÚËÁ‡ˆËˇÚ‡ Ì‡ ‰˙Ê‡‚ÌËÚÂ ·‡ÌÍË Á‡ÔÓ˜Ì‡ Ò Ï‡Î-ÍË ÔÓ‰‡Ê·Ë Ì‡ ‰ˇÎÓ‚Â ÓÚ ¡ , ÌÓ Ì‡ ÚÓÁË ÂÚ‡Ô ÔÓˆÂÒ˙Ú ÌˇÏ‡ Ò˙-˘ÂÒÚ‚ÂÌÓ ‡Á‚ËÚËÂ.

Управление на активитеœË ÛÔ‡‚ÎÂÌËÂÚÓ Ì‡ ÔÓÚÙÂÈÎ‡ Ì‡ ‡ÍÚË‚ËÚÂ ÒË ·‡ÌÍËÚÂ ÔÂÒÎÂ‰-

‚‡Ú ÚË ˜ÂÒÚÓ ÔÓÚË‚ÓÂ˜‡˘Ë ÒË ˆÂÎË: ÂÌÚ‡·ËÎÌÓÒÚ, ÎËÍ‚Ë‰ÌÓÒÚ ËÔÎ‡ÚÂÊÓÒÔÓÒÓ·ÌÓÒÚ. «‡ ‰‡ ÓÚ„Ó‚‡ˇÚ Ì‡ ËÁËÒÍ‚‡ÌÂÚÓ Á‡ ÎËÍ‚Ë‰ÌÓÒÚ,·‡ÌÍËÚÂ Úˇ·‚‡ ‰‡ ‰˙Ê‡Ú ‡ÍÚË‚Ë, ÎÂÒÌÓ ÍÓÌ‚ÂÚËÛÂÏË ‚ ÔÎ‡ÚÂÊÌËÒÂ‰ÒÚ‚‡. — ˆÂÎ ÔÎ‡ÚÂÊÓÒÔÓÒÓ·ÌÓÒÚ ·‡ÌÍËÚÂ Úˇ·‚‡ ‰‡ ÒÂ Ò˙Ó·‡Áˇ-‚‡Ú Ò˙Ò ÒÚÂÔÂÌÚ‡ Ì‡ ËÒÍ‡ ÔÓ ÔÂ‰ÓÒÚ‡‚ˇÌËÚÂ ÍÂ‰ËÚË. » Ì‡ Í‡ˇ, Á‡‰‡ ·˙‰‡Ú ÂÌÚ‡·ËÎÌË, ÚÂ Úˇ·‚‡ ‰‡ ÓÔÓÎÁÓÚ‚Óˇ‚‡Ú ÙËÌ‡ÌÒÓ‚ËÚÂ ÒËÂÒÛÒË, Í‡ÚÓ ÒÂ ÒÚÂÏˇÚ Í˙Ï Ì‡È-‰ÓıÓ‰ÓÌÓÒÌËÚÂ ‚Ë‰Ó‚Â ‡ÍÚË‚Ë. ÕË-ÚÓ Â‰Ì‡ ÓÚ ËÁ·ÓÂÌËÚÂ ˆÂÎË Ó·‡˜Â ÌÂ ÏÓÊÂ ‰‡ ÒÂ ÒÎÂ‰‚‡ ·ÂÁ Ó„ÎÂ‰ Ì‡‰Û„ËÚÂ ‰‚Â. ¬ËÒÓÍËÚÂ ‰ÓıÓ‰Ë ÏÓ„‡Ú ‰‡ ÓÁÌ‡˜‡‚‡Ú ÌÂ Ò‡ÏÓ ÔÓ-‚ËÒÓÍËÔÂ˜‡Î·Ë, ÌÓ Ë ÔÓ‚Ë¯ÂÌ ËÒÍ ÓÚ ÌÂÔÎ‡ÚÂÊÓÒÔÓÒÓ·ÌÓÒÚ. ÀËÍ‚Ë‰ÌÓÒÚÚ‡ÏÓÊÂ ‰‡ ·˙‰Â Á‡ ÒÏÂÚÍ‡ Ì‡ ÂÌÚ‡·ËÎÌÓÒÚÚ‡, Ú˙È Í‡ÚÓ Ô‡ËÚÂ ÒÚÓˇÚÌÂËÁÔÓÎÁ‚‡ÌË. Ó„‡ÚÓ ·‡ÌÍËÚÂ ÛÔ‡‚Îˇ‚‡Ú ‡ÍÚË‚ËÚÂ ÒË, ÚÂ ÒÎÂ‰‚‡ ‰‡ÒÂ ÒÚÂÏˇÚ Í˙Ï ÒÚ‡ÚÂ„Ëˇ, Ì‡ÒÓ˜ÂÌ‡ Í˙Ï ÔÓÒÚË„‡ÌÂÚÓ Ì‡ ‚ÒˇÍ‡ ÓÚ ÚÂ-ÁË ˆÂÎË, ·ÂÁ ‰‡ ·˙‰‡Ú ÒÂËÓÁÌÓ Ó˘ÂÚÂÌË ‰Û„ËÚÂ ‰‚Â.

—˙˘ÂÒÚ‚Û‚‡Ú Ë ÌˇÍÓÎÍÓ ÓÒÓ·ÂÌÓÒÚË, ı‡‡ÍÚÂÌË Á‡ ·˙Î„‡ÒÍ‡Ú‡ÙËÌ‡ÌÒÓ‚‡ ÒËÒÚÂÏ‡, ÍÓËÚÓ Ó˘Â ÔÓ‚Â˜Â ÛÒÎÓÊÌˇ‚‡Ú Ë ·ÂÁ ÚÓ‚‡ ÚÛ‰Ì‡-Ú‡ Á‡‰‡˜‡ Á‡ ÛÔ‡‚ÎÂÌËÂÚÓ Ì‡ ·‡ÌÍÓ‚ËÚÂ ‡ÍÚË‚Ë. “ÛÍ ˘Â ÒÂ ÒÔÂÏ Ì‡ÚË ÓÚ ÓÒÌÓ‚ÌËÚÂ ÔÓ·ÎÂÏË: ÒÎ‡·Ó‡Á‚ËÚËÚÂ ‚ÚÓË˜ÌË Ô‡Á‡Ë Ì‡ ÔÓ-‚Â˜ÂÚÓ ‚Ë‰Ó‚Â ‡ÍÚË‚Ë, ·ÂÏÂÚÓ Ì‡ ÎÓ¯ËÚÂ ÍÂ‰ËÚË Ì‡ ‰˙Ê‡‚ÌËÚÂÔÂ‰ÔËˇÚËˇ Ë ÌÛÊ‰‡Ú‡ ÓÚ ÙËÌ‡ÌÒË‡ÌÂ Ì‡ Á‡‡Ê‰‡˘Ëˇ ÒÂ ˜‡ÒÚÂÌÒÂÍÚÓ. ¬ÒÂÍË ÓÚ ÚÂÁË ÔÓ·ÎÂÏË ÓÍ‡Á‚‡ ‚ÎËˇÌËÂ ‚˙ıÛ ÎËÍ‚Ë‰ÌÓÒÚÚ‡,ÔÎ‡ÚÂÊÓÒÔÓÒÓ·ÌÓÒÚÚ‡ Ë ÂÌÚ‡·ËÎÌÓÒÚÚ‡ Ì‡ Ú˙„Ó‚ÒÍËÚÂ ·‡ÌÍË ‚¡˙Î„‡Ëˇ.

¬ÚÓË˜ÌË Ô‡Á‡Ë. ‘‡ÍÚ˙Ú, ˜Â ‚ÚÓË˜ÌËÚÂ Ô‡Á‡Ë Ì‡ ÔÓ‚Â˜ÂÚÓ ‡Í-ÚË‚Ë Ò‡ ÒÎ‡·Ó‡Á‚ËÚË, ‚Ó‰Ë ‰Ó Ò˙˘ÂÒÚ‚ÂÌÓ Ó„‡ÌË˜‡‚‡ÌÂ ËÁ·Ó‡ Ì‡ÒÚ‡ÚÂ„Ëˇ, ÍÓˇÚÓ ·˙Î„‡ÒÍËÚÂ Ú˙„Ó‚ÒÍË ·‡ÌÍË ÏÓ„‡Ú ‰‡ ÒÎÂ‰‚‡Ú ÒˆÂÎ ÔÓ‰‰˙Ê‡ÌÂ Ì‡ ÎËÍ‚Ë‰ÌÓÒÚ. ¬ÚÓË˜ÌËÚÂ Ô‡Á‡Ë Ò‡ ‚‡ÊÌË Á‡ ·‡Ì-ÍËÚÂ, Ú˙È Í‡ÚÓ ËÏ ÔÂ‰ÓÒÚ‡‚ˇÚ ·˙ÁËÌ‡ Ì‡ ÔË‰Ó·Ë‚‡ÌÂ Ë ÓÒ‚Ó·ÓÊ-‰‡‚‡ÌÂ ÓÚ ‡ÍÚË‚Ë, Ò ÍÓËÚÓ ·‡ÌÍËÚÂ ‰‡ Ó·ÒÎÛÊ‚‡Ú ÌÂÔÂ‰‚Ë‰ÂÌËÚÂ ÒËÌÛÊ‰Ë ÓÚ Ô‡Ë˜ÌË Ì‡ÎË˜ÌÓÒÚË. ƒÓ ÌÂÓÚ‰‡‚Ì‡ Â‰ËÌÒÚ‚ÂÌËÚÂ ‚˙ÁÏÓÊ-

52

ÌÓÒÚË Á‡ ÔÓ‰‰˙Ê‡ÌÂ Ì‡ ÎËÍ‚Ë‰ÌÓÒÚ Ì‡ ·‡ÌÍËÚÂ ·ˇı‡ Í‡ÒÓ‚ËÚÂ Ì‡-ÎË˜ÌÓÒÚË, ‰ÂÔÓÁËÚËÚÂ ‚ ¡Õ¡ Ë ÓÚÔÛÒÍ‡ÌÂÚÓ Ì‡ Í‡ÚÍÓÒÓ˜ÌË ÍÂ‰ËÚËÌ‡ ‰Û„Ë ·‡ÌÍË ˜ÂÁ ÏÂÊ‰Û·‡ÌÍÓ‚Ëˇ Ô‡Ë˜ÂÌ Ô‡Á‡. — ÔÓˇ‚‡Ú‡ Ë ‡Á-‚ËÚËÂÚÓ Ì‡ ‚ÚÓË˜ÌËÚÂ Ô‡Á‡Ë Ì‡ ‰˙Ê‡‚ÌË ˆÂÌÌË ÍÌËÊ‡ ÔÂÁ ˇÌÛ‡Ë1993 „. ·‡ÌÍËÚÂ ‚Â˜Â ÏÓ„‡Ú ‰‡ ‰˙Ê‡Ú ƒ÷ Ë ‰‡ „Ë ÔÓ‰‡‚‡Ú, ÍÓ„‡ÚÓÒÂ ÔÓˇ‚Ë ÌÛÊ‰‡ ÓÚ ‰ÓÔ˙ÎÌËÚÂÎÌË ÒÂ‰ÒÚ‚‡. “ÂÁË Ô‡Á‡Ë Ó·‡˜Â Ò‡ ‚ÒÂÓ˘Â ‰ÓÒÚ‡ Ó„‡ÌË˜ÂÌË Ë ÌÂ ÏÓ„‡Ú ‰‡ ÒÂ Ò‡‚Ìˇ‚‡Ú Ò Ô‡Á‡ËÚÂ Ì‡‰˙Ê‡‚ÌË ˆÂÌÌË ÍÌËÊ‡ ‚ ÒÚ‡ÌË Í‡ÚÓ —¿Ÿ, Í˙‰ÂÚÓ ÂÊÂ‰ÌÂ‚ÌÓ ÒÂÚ˙„Û‚‡Ú ‰˙Ê‡‚ÌË ˆÂÌÌË ÍÌËÊ‡, ˜ËˇÚÓ ÒÚÓÈÌÓÒÚ Â Ó„ÓÏÌ‡34 .

ÀÓ¯Ë ÍÂ‰ËÚË. ≈‰ËÌ ÓÚ ‡ÒÔÂÍÚËÚÂ Ì‡ ÂÙÓÏ‡Ú‡ Ì‡ ·‡ÌÍÓ‚‡Ú‡ÒËÒÚÂÏ‡ ·Â ‡ÁÔÂ‰ÂÎÂÌËÂÚÓ ÏÂÊ‰Û ÌÓ‚ÓÒ˙Á‰‡‰ÂÌËÚÂ Ú˙„Ó‚ÒÍË ·‡Ì-ÍË Ì‡ ÍÂ‰ËÚËÚÂ, ÓÚÔÛÒÍ‡ÌË Ì‡ ‰˙Ê‡‚ÌË ÔÂ‰ÔËˇÚËˇ. œÓÎÛ˜ÂÌËÚÂ ‚Ì‡ÒÎÂ‰ÒÚ‚Ó ÎÓ¯Ë ÍÂ‰ËÚË Ì‡ ‰˙Ê‡‚ÌË ÙËÏË ÒÂ ÔÂ‚˙Ì‡ı‡ ‚ Â‰ÌÓÓÚ Ì‡È-ÒÂËÓÁÌËÚÂ ÔÂ‰ËÁ‚ËÍ‡ÚÂÎÒÚ‚‡ Á‡ ·‡ÌÍÓ‚‡Ú‡ ÒËÒÚÂÏ‡. “ÂÁËìÔ˙‚ÓÌ‡˜‡ÎÌË Á‡ÂÏËî Ì‡ ÏÌÓÊÂÒÚ‚Ó ‰˙Ê‡‚ÌË ÔÂ‰ÔËˇÚËˇ ‚Ò˙˘-ÌÓÒÚ ÌˇÏ‡Ú ÌË˘Ó Ó·˘Ó Ò˙Ò Á‡ÂÏËÚÂ ‚ ÌÓÏ‡ÎÌËˇ ÒÏËÒ˙Î Ì‡ ‰ÛÏ‡Ú‡.—Â‰ÒÚ‚‡Ú‡ Ò‡ ÓÚÔÛÒÍ‡ÌË ‚ ÍÓÌÚÂÍÒÚ‡ Ì‡ ÔÂ‰Ë¯Ì‡Ú‡ ÒËÒÚÂÏ‡ Ì‡ ˆÂÌ-Ú‡ÎÌÓ ÔÎ‡ÌË‡ÌÂ ·ÂÁ ÓˆÂÌÍ‡ Ì‡ ËÒÍ‡ ÓÚ ÌÂËÁÔ‡‚ÌÓÒÚ Ì‡ ÔÎ‡˘‡-ÌËˇÚ‡. — ÔÓˇ‚‡Ú‡ Ì‡ ÚÂÁË ÍÂ‰ËÚË ‚ ÒÏÂÚÍËÚÂ Ì‡ ÌÓ‚ÓÛ˜Â‰ÂÌËÚÂ Ú˙-„Ó‚ÒÍË ·‡ÌÍË ÚÂ ÒÂ ÔÂ‚˙˘‡Ú ‚ ÚÂıÌË ‡ÍÚË‚Ë. ‡ÚÓ Ú‡ÍË‚‡ ÍÂ‰ËÚË-ÚÂ ËÏ‡Ú ÒÚÓÈÌÓÒÚ Ò‡ÏÓ ‡ÍÓ ÒÂ ÔÓ„‡Òˇ‚‡Ú. —ÎÂ‰ ‡ÁÔ‡‰‡ÌÂÚÓ Ì‡ Ô‡Á‡Ë-ÚÂ Ì‡ —»¬ ÏÌÓ„Ó ÓÚ ‰˙Ê‡‚ÌËÚÂ ÔÂ‰ÔËˇÚËˇ ËÁÔËÚ‡ı‡ ÓÒÚË ÙËÌ‡Ì-ÒÓ‚Ë ÔÓ·ÎÂÏË, ÍÓÂÚÓ ÌÂ ËÏ ÔÓÁ‚ÓÎË ‰‡ ËÁÔÎ‡˘‡Ú Â‰Ó‚ÌÓ ÚÂÁË Á‡Â-ÏË. ¬ Ò˙˘ÓÚÓ ‚ÂÏÂ ÌÂ ·Â ‚˙ÁÏÓÊÌÓ ÚÂ ‰‡ ·˙‰‡Ú ÔÓÒÚÓ ÓÚÔËÒ‡ÌË,Ú˙È Í‡ÚÓ ·‡ÌÍËÚÂ, ÍÓËÚÓ „Ë ‰˙Ê‡Ú, ÏÓÊÂı‡ ‰‡ ÒÂ ËÁÎÓÊ‡Ú Ì‡ ÒÂËÓÁ-Ì‡ Á‡ÔÎ‡ı‡ ÓÚ ÌÂÔÎ‡ÚÂÊÓÒÔÓÒÓ·ÌÓÒÚ.

“ÂÁË ÔÓ·ÎÂÏË Ó˘Â ÔÓ‚Â˜Â ÒÂ Á‡‰˙Î·Ó˜Ëı‡ ÓÚ ‰Û„Ë ‰‚‡ ÔÓ·ÎÂÏ‡.œ˙‚ËˇÚ Ò‡ ‚ËÒÓÍËÚÂ ÌÓÏËÌ‡ÎÌË ÎËı‚ÂÌË ÔÓˆÂÌÚË. — ÓÒ‚Ó·ÓÊ‰‡-‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ ˆÂÌËÚÂ ÔÂÁ ÙÂ‚Û‡Ë 1991 „. ÌÓÏËÌ‡ÎÌËÚÂ ÎËı‚ÂÌË ÔÓ-ˆÂÌÚË ˇÁÍÓ ÒÂ ÔÓ‚Ë¯Ëı‡ ‚ ÂÁÛÎÚ‡Ú Ì‡ ‚ËÒÓÍ‡Ú‡ ËÌÙÎ‡ˆËˇ. ƒÓËÓÌÂÁË ‰˙Ê‡‚ÌË ÔÂ‰ÔËˇÚËˇ, ÍÓËÚÓ ‰ÓÚÓ„‡‚‡ ÛÒÔˇ‚‡ı‡ ‰‡ ÔÓ„‡Òˇ‚‡ÚÒ‚ÓËÚÂ Á‡ÂÏË, ÒÂ Ò·Î˙ÒÍ‡ı‡ Ò „ÓÎÂÏËÚÂ ÔÎ‡˘‡ÌËˇ Ì‡ ÎËı‚ËÚÂ ÔÓ Úˇı.¡‡ÌÍËÚÂ ÒÂ ÓÔ‡Òˇ‚‡ı‡, ˜Â ‡ÍÓ Ó·ÒÎÛÊ‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ ÍÂ‰ËÚËÚÂ ÒÂ Ó·ˇ‚Ë Á‡ÌÂËÁÔ‡‚ÌÓ, Ò‡ÏËÚÂ ÚÂ ÏÓ„‡Ú ‰‡ ÒÂ ÓÍ‡Ê‡Ú Á‡ÒÚ‡¯ÂÌË ÓÚ Ù‡ÎËÚ Ë

34 ¬ÚÓË˜ÌËˇÚ Ô‡Á‡ Ì‡ ‰˙Ê‡‚ÌË ˆÂÌÌË ÍÌËÊ‡ ÒÂ ÔÓ‰Ó·ˇ‚‡, ÌÓ Á‡ ·‡Ì-ÍËÚÂ ‚ÒÂ Ó˘Â ÔÂ‰ÒÚ‡‚Îˇ‚‡ ÔÓ·ÎÂÏ ÌÂ„Ó‚‡Ú‡ ÎËÍ‚Ë‰ÌÓÒÚ. œÓ‡‰Ë Ú‡ÁËÔË˜ËÌ‡ ÒÂ ‡Á‚Ëı‡ Ú. Ì‡. ÂÔÓ Ò‰ÂÎÍË, ÔË ÍÓËÚÓ ¡Õ¡ ÔÓ‰‡‚‡ ƒ÷ Ì‡ ·‡Ì-ÍËÚÂ, Í‡ÚÓ ˜‡ÒÚ ÓÚ ÒÔÓ‡ÁÛÏÂÌËÂÚÓ Á‡ ÔÓ‰‡Ê·‡Ú‡ Â ÍÎ‡ÛÁ‡ Á‡ Ó·‡ÚÌÓ ËÁ-ÍÛÔÛ‚‡ÌÂ. —ÔÓÂ‰ ÌÂˇ ¡Õ¡ ÒÂ Ò˙„Î‡Òˇ‚‡ ‰‡ ËÁÍÛÔË Ó·‡ÚÌÓ ƒ÷ ‚ Í‡Ú˙ÍÒÓÍ. œÓ Ú‡Í˙‚ Ì‡˜ËÌ ‰˙Ê‡‚ÌËÚÂ ˆÂÌÌË ÍÌËÊ‡ ÒÚ‡‚‡Ú ÔÓ-ÎËÍ‚Ë‰ÌË ÓÚ„ÎÂ‰Ì‡ ÚÓ˜Í‡ Ì‡ ·‡ÌÍËÚÂ, ÍÓËÚÓ ÁÌ‡ˇÚ, ˜Â ˘Â „Ë ÔÓ‰‡‰‡Ú Ó·‡ÚÌÓ Ì‡ ¡Õ¡.

53

ÔÓ‡‰Ë Ú‡ÁË ÔË˜ËÌ‡ Ò˙˘ÂÒÚ‚Û‚‡ ÚÂÌ‰ÂÌˆËˇ Ò‡ÏËÚÂ ·‡ÌÍË ‰‡ ÌÂ ÊÂ-Î‡ˇÚ ‰‡ Ó·ˇ‚ˇÚ ÌˇÍÓË ÍÂ‰ËÚË Á‡ ÌÂÒ˙·Ë‡ÂÏË. ¬ÚÓËˇÚ ÔÓ·ÎÂÏ Â, ˜Â„ÓÎˇÏ‡ ˜‡ÒÚ ÓÚ ÙËÏÂÌËÚÂ ÍÂ‰ËÚË Ò‡ ‚‡ÎÛÚÌË. œÂÁ ‚ÚÓ‡Ú‡ ÔÓÎÓ-‚ËÌ‡ Ì‡ 80-ÚÂ „Ó‰ËÌË ¡˙Î„‡Ëˇ ÒÍÎ˛˜Ë „ÓÎÂÏË Á‡ÂÏË Ò ˜ÛÊ‰ÂÒÚ‡ÌÌËÚ˙„Ó‚ÒÍË ·‡ÌÍË. ¬˙ÔÂÍË ˜Â ÒËÒÚÂÏ‡Ú‡ Ì‡ ˆÂÌÚ‡ÎÌÓ ÔÎ‡ÌË‡ÌÂ ÓÔ-Â‰ÂÎˇ¯Â Ì‡˜ËÌ‡ Á‡ ËÁ‡ÁıÓ‰‚‡ÌÂ Ì‡ ÒÂ‰ÒÚ‚‡Ú‡, ‚ ·‡ÌÍÓ‚‡Ú‡ ÒËÒÚÂÏ‡ÚÂ ÒÂ Á‡ÔËÒ‚‡ı‡ Ú‡Í‡, ÒˇÍ‡¯ ‚‡ÎÛÚÌËÚÂ Á‡ÂÏË Ò‡ ÓÚÔÛÒÌ‡ÚË Ì‡ ÔÂ‰-ÔËˇÚËˇÚ‡. Ó„‡ÚÓ ÒÂ ÂÓ„‡ÌËÁË‡ ·‡ÌÍÓ‚‡Ú‡ ÒËÒÚÂÏ‡, ÚÂ ÒÂ ÔÂ‚˙-Ì‡ı‡ ‚ Â‡ÎÌË ÍÂ‰ËÚË, ÍÓËÚÓ ÔÂ‰ÔËˇÚËˇÚ‡ Úˇ·‚‡¯Â ‰‡ ÔÓ„‡ÒˇÚ.¿ÍÓ ÍÂ‰ËÚËÚÂ ·ˇı‡ ËÁ‡ÁÂÌË ‚ ÎÂ‚Ó‚Â, ‚ËÒÓÍ‡Ú‡ ËÌÙÎ‡ˆËˇ ÓÚ 1991 „.˘Â¯Â ÁÌ‡˜ËÚÂÎÌÓ ‰‡ Ì‡Ï‡ÎË Â‡ÎÌ‡Ú‡ ËÏ ÒÚÓÈÌÓÒÚ, ÌÓ ˇÁÍÓÚÓ Ó·ÂÁ-ˆÂÌˇ‚‡ÌÂ Ì‡ ÎÂ‚‡ ‰Ó‚Â‰Â ÔÓ-ÒÍÓÓ ‰Ó Ó·‡ÚÌËˇ ÂÙÂÍÚ.35

— ÚÂ˜ÂÌËÂ Ì‡ ‚ÂÏÂÚÓ ÔÓ·ÎÂÏ˙Ú ÒÂ ‚ÎÓ¯Ë, Á‡˘ÓÚÓ ‰˙Ê‡‚ÌËÚÂÔÂ‰ÔËˇÚËˇ ÌÂ ÔÓ„‡Òˇ‚‡ı‡ ÌËÚÓ ÎËı‚ËÚÂ, ÌËÚÓ „Î‡‚ÌËˆ‡Ú‡ ÔÓ ÚÂÁËÍÂ‰ËÚË. ¬ Ò˙˘ÓÚÓ ‚ÂÏÂ Ô‡‚ËÚÂÎÒÚ‚ÓÚÓ ·Â ËÁÔ‡‚ÂÌÓ ÔÂ‰ ÓÔ‡Ò-ÌÓÒÚÚ‡ ÓÚ ‚ËÒÓÍ‡ ·ÂÁ‡·ÓÚËˆ‡ Ë ÒÓˆË‡ÎÌÓ ÌÂ‰Ó‚ÓÎÒÚ‚Ó. ƒ˙Ê‡‚ÌËÚÂÔÂ‰ÔËˇÚËˇ ·ÂÁÒÔÓÌÓ ·ˇı‡ ÒÂËÓÁÌÓ Á‡ÚÛ‰ÌÂÌË ÙËÌ‡ÌÒÓ‚Ó, ÌÓ ‚ÒÂÔ‡Í ÔÓ‰˙ÎÊ‡‚‡ı‡ ‰ÓÌˇÍ˙‰Â ‰‡ ÙÛÌÍˆËÓÌË‡Ú, Ë ‡ÍÓ ÎÓ¯ËÚÂ ÍÂ‰ËÚËÒÚ‡ÌÂı‡ ÔË˜ËÌ‡ Á‡ ÎËÍ‚Ë‰‡ˆËˇ Ì‡ ‰˙Ê‡‚ÌË ÔÂ‰ÔËˇÚËˇ, ·ÂÁ‡·Ó-ÚËˆ‡Ú‡ ·Ë ÒÂ ÔÓ‚Ë¯ËÎ‡ Ó˘Â ÔÓ‚Â˜Â. ¡‡ÌÍËÚÂ ÓÚ˜ÂÚÓı‡ ÚÓ‚‡ Ò˙Ó·‡-ÊÂÌËÂ Ë ÔÂˆÂÌËı‡, ˜Â Ô‡‚ËÚÂÎÒÚ‚ÓÚÓ ˘Â „Ë ÔÂ‰Ô‡ÁË ÓÚ Ù‡ÎËÚ ‚ÒÎÛ˜‡È ˜Â ÍÂ‰ËÚËÚÂ Ì‡ ‰˙Ê‡‚ÌËÚÂ ÔÂ‰ÔËˇÚËˇ ÌÂ ·˙‰‡Ú ÔÓ„‡ÒÂÌË.“‡Í‡ ·‡ÌÍËÚÂ ÒË ‰‡‰Óı‡ ÒÏÂÚÍ‡, ˜Â ÔË ÔÓ-Ì‡Ú‡Ú˙¯ÌÓ ÙËÌ‡ÌÒË‡ÌÂÌ‡ ‰˙Ê‡‚ÌËÚÂ ÔÂ‰ÔËˇÚËˇ Ò ÌÓ‚Ë ÍÂ‰ËÚË ËÒÍ˙Ú Á‡ Úˇı ÌÂ Â „ÓÎˇÏ.

¬ Í‡ÈÌ‡ ÒÏÂÚÍ‡ ÚÂÁË ÔÓ·ÎÂÏË ‰Ó‚Â‰Óı‡ ‰Ó ÔËÂÏ‡ÌÂÚÓ ‚ Í‡ˇÌ‡ 1993 „. Ì‡ «‡ÍÓÌ‡ Á‡ ÛÂÊ‰‡ÌÂ Ì‡ ÌÂÓ·ÒÎÛÊ‚‡ÌËÚÂ ÍÂ‰ËÚË(«”Õ ). —˙„Î‡ÒÌÓ ÌÂ„Ó‚ËÚÂ ‡ÁÔÓÂ‰·Ë ÎÓ¯ËÚÂ ÍÂ‰ËÚË, ‡Á‰‡‰ÂÌË‰Ó 1991 „. ·ˇı‡ Á‡ÏÂÌÂÌË ÒÂ˘Û ‰˙Ê‡‚ÌË ˆÂÌÌË ÍÌËÊ‡. »‰ÂˇÚ‡ ·Â ÒÔÂÏ‡ı‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ ÎÓ¯ËÚÂ ‰˙Î„Ó‚Â ÓÚ ·‡Î‡ÌÒ‡ Ì‡ Ú˙„Ó‚ÒÍËÚÂ ·‡ÌÍËÙËÌ‡ÌÒÓ‚ÓÚÓ Ò˙ÒÚÓˇÌËÂ Í‡ÍÚÓ Ì‡ ·‡ÌÍËÚÂ, Ú‡Í‡ Ë Ì‡ ÔÂ‰ÔËˇÚËˇÚ‡‰‡ ÒÂ ÔÓ‰Ó·Ë. –ÓÎˇÚ‡ Ì‡ ÚÓÁË Á‡ÍÓÌ Á‡ ·˙Î„‡ÒÍ‡Ú‡ ·‡ÌÍÓ‚‡ ÒËÒÚÂÏ‡‚ ÔÂıÓ‰ Â „ÓÎˇÏ‡ Ë ÔÓ‡‰Ë ÚÓ‚‡ Ì‡ ÌÂ„Ó Â ÓÚ‰ÂÎÂÌÓ ÒÔÂˆË‡ÎÌÓ ‚ÌË-Ï‡ÌËÂ ‚ „Î‡‚‡ ÓÒÏ‡.

‘ËÌ‡ÌÒË‡ÌÂ Ì‡ ˜‡ÒÚÌËˇ ÒÂÍÚÓ. œÂ‰ÓÒÚ‡‚ˇÌÂÚÓ Ì‡ Á‡ÂÏË Ì‡·ËÁÌÂÒ‡ ·Ë Úˇ·‚‡ÎÓ ‰‡ ·˙‰Â „Î‡‚Ì‡Ú‡ ÙÛÌÍˆËˇ Ì‡ Ú˙„Ó‚ÒÍËÚÂ ·‡ÌÍË.

35 »ÌÙÎ‡ˆËˇÚ‡ Ó·ÎÂÍ˜‡‚‡ ÔÓ„‡Òˇ‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ ÙËÍÒË‡ÌË ÍÂ‰ËÚË. ¿ÍÓ ÒÚÓÈ-ÌÓÒÚÚ‡ Ì‡ ÍÂ‰ËÚ‡ Â ÙËÍÒË‡Ì‡, ·Ë ·ËÎÓ ÔÓ-ÎÂÒÌÓ ÚÓÈ ‰‡ ÒÂ ÔÓ„‡ÒË ÒÎÂ‰ ÔÂÚ-Í‡ÚÌÓÚÓ Û‚ÂÎË˜ÂÌËÂ Ì‡ ˆÂÌËÚÂ ÔÂÁ 1991 „. Ó„‡ÚÓ Ó·‡˜Â ÍÂ‰ËÚËÚÂ Ò‡ Á‡-ÔËÒ‡ÌË Í‡ÚÓ ‰ÓÎ‡Ó‚Ë, ÚˇıÌ‡Ú‡ ÒÚÓÈÌÓÒÚ ÒÂ ÔÓÏÂÌˇ ‚ Á‡‚ËÒËÏÓÒÚ ÓÚ ‚‡-ÎÛÚÌËˇ ÍÛÒ. «‡ ÔÓ-ÔÓ‰Ó·ÌÓ Ó·ˇÒÌÂÌËÂ Ì‡ ÚÂÁË ÔÓ·ÎÂÏË ‚Ê. Dobrinsky,Roumen. Enterprise Arrears and Bad Loans in Bulgaria. XXI Century Foundation,1994.

54

ƒÓ ÏÓÏÂÌÚ‡ Ó·‡˜Â ÓÚÔÛÒÌ‡ÚËÚÂ Ì‡ ˜‡ÒÚÌËˇ ÒÂÍÚÓ ÍÂ‰ËÚË Ò‡ ‰ÓÒÚ‡Ó„‡ÌË˜ÂÌË. √Ó‰Ë¯ÌËˇÚ ÓÚ˜ÂÚ Ì‡ ¡Õ¡ Á‡ 1994 „. ÔÓÍ‡Á‚‡, ˜Â ÔÂÁ1993 „. Ò‡ÏÓ 12.4% ÓÚ Ó·˘Ëˇ ÍÂ‰ËÚ Â ÔÂ‰Ì‡ÁÌ‡˜ÂÌ Á‡ ˜‡ÒÚÌËˇ ÒÂÍ-ÚÓ, ‡ ÔÂÁ 1994 „. ÚÓÈ Â Ò‡ÏÓ 13.9%. «‡ Ò‡‚ÌÂÌËÂ ‰‡ÌÌËÚÂ Á‡ Ô‡‚Ë-ÚÂÎÒÚ‚ÓÚÓ Ò‡ 50% Ë 45%, ‡ Á‡ ‰˙Ê‡‚ÌËÚÂ ÔÂ‰ÔËˇÚËˇ ≠ Ò˙ÓÚ‚ÂÚÌÓ37% Ë 41%. œÓÌÂÊÂ ÏÂÊ‰Û Â‰Ì‡ ˜ÂÚ‚˙Ú Ë Â‰Ì‡ ÚÂÚ‡ ÓÚ ËÍÓÌÓÏËÍ‡-Ú‡ Â ‚ ˜‡ÒÚÌËˇ ÒÂÍÚÓ, ‰‡ÌÌËÚÂ Á‡ ÍÂ‰ËÚËÚÂ ÔÓÍ‡Á‚‡Ú, ˜Â ·‡ÌÍËÚÂ ‚ÒÂÓ˘Â ÓÚ‰‡‚‡Ú ÔÂ‰ÔÓ˜ËÚ‡ÌËÂ Ì‡ ‰˙Ê‡‚ÌËˇ ÒÂÍÚÓ36.

—˙˘ÂÒÚ‚Û‚‡Ú ÌˇÍÓÎÍÓ ÔË˜ËÌË Á‡ ÌÂÛÒÔÂı‡ Ì‡ ÙËÌ‡ÌÒÓ‚‡Ú‡ ÒËÒ-ÚÂÏ‡ ‰‡ ÓÒ˙˘ÂÒÚ‚Ë Ì‡ÒÓ˜‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ ÒÂ‰ÒÚ‚‡ ÓÚ ÒÔÂÒÚËÚÂÎËÚÂ Í˙Ï ËÌ-‚ÂÒÚË‡˘ËÚÂ ‚ ˜‡ÒÚÌËˇ ÒÂÍÚÓ.

œ˙‚Ó, Ò˙˘ÂÒÚ‚Û‚‡ „ÓÎˇÏ ËÒÍ, ÍÓ„‡ÚÓ ÒÂ ÍÂ‰ËÚË‡ ˜‡ÒÚÌËˇÚ ÒÂÍ-ÚÓ. ¡˙Î„‡ÒÍ‡Ú‡ ËÍÓÌÓÏËÍ‡ ÒÂ ÔÓÏÂÌˇ Ò˙˘ÂÒÚ‚ÂÌÓ ‚ ÂÁÛÎÚ‡Ú Ì‡ËÌÒÚËÚÛˆËÓÌ‡ÎÌË Ë ÒÚÛÍÚÛÌË ÂÙÓÏË Ë ÚÓ‚‡ Á‡ÚÛ‰Ìˇ‚‡ Í‡˜ÂÒÚ‚Â-ÌÓÚÓ ÔÓ„ÌÓÁË‡ÌÂ. ¬ ÌÓ‚ËÚÂ ÛÒÎÓ‚Ëˇ ÔÓ‚Â˜ÂÚÓ ÓÚ ÔÂ‰ÔËÂÏ‡˜ËÚÂ Ò‡Ò Ï‡Î˙Í ÓÔËÚ. ‡Á‡ÌÓÚÓ ‚‡ÊË Ò Ô˙ÎÌ‡ ÒËÎ‡ Ë Á‡ ÔÓ‚Â˜ÂÚÓ ·‡ÌÍÓ‚ËÒÎÛÊËÚÂÎË. ¬ÒË˜ÍÓ ÚÓ‚‡ Á‡ÒËÎ‚‡ ‚ÂÓˇÚÌÓÒÚÚ‡ ÓÚ ‰ÓÔÛÒÍ‡ÌÂ Ì‡ „Â¯-ÌË ÔÂˆÂÌÍË ÓÚÌÓÒÌÓ ËÒÍÓ‚ÂÚÂ Ì‡ Á‡ÂÏËÚÂ. œÂÁ ÚÓÁË ‡ÌÂÌ ÔÂËÓ‰Ì‡ ÔÂıÓ‰‡ ÌÂÒË„ÛÌÓÒÚÚ‡ Ë ÎËÔÒ‡Ú‡ Ì‡ ÓÔËÚ ËÁÍÎ˛˜ËÚÂÎÌÓ ÏÌÓ„ÓÁ‡ÚÛ‰Ìˇ‚‡Ú ËÁ·Ó‡ Ì‡ ÔÓÂÍÚË Á‡ ÍÂ‰ËÚË‡ÌÂ, Ú‡Í‡ ˜Â Ì‡È-ÂÙÂÍ-ÚË‚ÌËÚÂ ÓÚ Úˇı ‰‡ ÔÓÎÛ˜‡Ú ÔÓ‰ÍÂÔ‡. —˙˘ËÚÂ ÔË˜ËÌË Á‡ÚÛ‰Ìˇ‚‡Ú ËÍÓÌÚÓÎ‡ ‚˙ıÛ ÛÒ‚Óˇ‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ ÔÂ‰ÓÒÚ‡‚ÂÌËÚÂ ÒÂ‰ÒÚ‚‡ (Ú. 2, 4 Ë 5ÔÓ —ÚË„ÎËˆ)37.

¬ÚÓÓ, ËÏ‡ ‡ÁÎËÍ‡ ‚ ËÒÍ‡ ÔË ·‡ÌÍÓ‚ÓÚÓ ÍÂ‰ËÚË‡ÌÂ Ì‡ ˜‡ÒÚ-ÌËˇ Ë Ì‡ ‰˙Ê‡‚ÌËˇ ÒÂÍÚÓ. ‡ÍÚÓ ÔÓÍ‡Á‚‡ «”Õ , ËÏ‡ ‚ÂÓˇÚÌÓÒÚ‰˙Ê‡‚‡Ú‡ ‰‡ Á‡˘ËÚË ·‡ÌÍËÚÂ ÔË ÌÂËÁÔ‡‚ÌÓÒÚ ‚ Ó·ÒÎÛÊ‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ÍÂ‰ËÚËÚÂ Á‡ ‰˙Ê‡‚ÌËÚÂ ÔÂ‰ÔËˇÚËˇ. ÕÂ Ò˙˘ÂÒÚ‚Û‚‡ ÔÓ‰Ó·Ì‡ „‡-‡ÌˆËˇ Á‡ ÓÚÔÛÒÌ‡ÚËÚÂ Ì‡ ˜‡ÒÚÌËˇ ÒÂÍÚÓ Á‡ÂÏË.38

36 ÕÓ‚‡Ú‡ Ò˜ÂÚÓ‚Ó‰Ì‡ ÒËÒÚÂÏ‡, ÔËÂÚ‡ ‚ ÒÂ‰‡Ú‡ Ì‡ 1995 „., Â ÔÓ-‰ÂÚ‡ÈÎË-ÁË‡Ì‡ ÔÓ ÓÚÌÓ¯ÂÌËÂ Ì‡ ˜‡ÒÚÌËÚÂ Ë ‰˙Ê‡‚ÌËÚÂ ÔÂ‰ÔËˇÚËˇ. œÓ ÔÂ‰‚‡-ËÚÂÎÌË ‰‡ÌÌË ‰Ó ÒÂ‰‡Ú‡ Ì‡ 1995 „. ÍÂ‰ËÚËÚÂ Á‡ ˜‡ÒÚÌËˇ ÒÂÍÚÓ Ò‡ Ì‡‡Ò-Ì‡ÎË ‰Ó 145 ÏÎ‰. Î‚., ‡ ÍÂ‰ËÚËÚÂ Á‡ ÌÂÔ‡‚ËÚÂÎÒÚ‚ÂÌËˇ ÒÂÍÚÓ ≠ ‰Ó 149 ÏÎ‰.Î‚. “Ó‚‡ ÓÁÌ‡˜‡‚‡, ˜Â ‚ ÔÓÒÎÂ‰ÌÓ ‚ÂÏÂ ÓÚÌÓÒËÚÂÎÌËˇÚ ‰ˇÎ Ì‡ ÍÂ‰ËÚËÚÂ Á‡˜‡ÒÚÌËˇ ÒÂÍÚÓ Ì‡‡ÒÚ‚‡. —˙˘Ó Ú‡Í‡ ‚˙ÁÏÓÊÌÓ Â ÒÚ‡‡Ú‡ Ò˜ÂÚÓ‚Ó‰Ì‡ ÒËÒ-ÚÂÏ‡ ‰Ó ËÁ‚ÂÒÚÌ‡ ÒÚÂÔÂÌ ‰‡ Â ÔÓ‰ˆÂÌˇ‚‡Î‡ ‰ÂÎ‡ Ì‡ ˜‡ÒÚÌËˇ ÒÂÍÚÓ.

37 «‡ ÔÓ‚Â˜Â ÔÓ‰Ó·ÌÓÒÚË ‚˙‚ ‚˙ÁÍ‡ Ò ÍÂ‰ËÚË‡ÌÂÚÓ ‚ ËÍÓÌÓÏËÍË ‚ ÔÂ-ıÓ‰ ‚Ê. ÃËÎ˙, ƒÊÂÙË. »Ì‰ÛÒÚË‡ÎÌÓÚÓ ÔÎ‡ÌË‡ÌÂ Ë ÔÂıÓ‰˙Ú Í˙Ï Ô‡Á‡Ì‡ËÍÓÌÓÏËÍ‡. »ÍÓÌÓÏË˜ÂÒÍ‡ ÏËÒ˙Î, π 5/1995, Ò. 65 ≠ 78.

38 ÕÂ Â ˇÒÌÓ Í‡Í‚‡ Á‡˘ËÚ‡ ˘Â ÓÒË„ÛË ‰˙Ê‡‚‡Ú‡ ‚ ·˙‰Â˘Â. «”Õ ÒÂ ÓÚ-Ì‡Òˇ Ò‡ÏÓ ‰Ó ÓÚÔÛÒÌ‡ÚËÚÂ ÔÂ‰Ë 1991 „. ÍÂ‰ËÚË. ŒÒ‚ÂÌ ÚÓ‚‡ ÔÓ ÔËÌˆËÔ Ì‡ÙËÏËÚÂ, ‚˙ÁÔÓÎÁ‚‡ÎË ÒÂ ÓÚ «”Õ , ÌÂ ÏÓ„‡Ú ‰‡ ·˙‰‡Ú ÓÚÔÛÒÍ‡ÌË ÔÓ-Ì‡Ú‡-Ú˙¯ÌË ÍÂ‰ËÚË Ò ËÁÍÎ˛˜ÂÌËÂ Ì‡ ÒÎÛ˜‡ËÚÂ, ÍÓ„‡ÚÓ ÒÂ ÔÂ‰‚ËÊ‰‡ ÔÓ‰Ó·ˇ‚‡ÌÂ

55

“ÂÚÓ, Ô‡ÍÚË˜ÂÒÍËÚÂ ÔÓˆÂ‰ÛË, ÚÂÚË‡˘Ë Ô‡‚ÓÚÓ Ì‡ ·‡ÌÍËÚÂ‚ ÒÎÛ˜‡È Ì‡ ÌÂÒ˙·Ë‡ÂÏÓÒÚ Ì‡ Ó·ÂÁÔÂ˜ÂÌÓ Á‡‰˙ÎÊÂÌËÂ ‰‡ ÔË‰Ó·Ë‚‡ÔÂ‰ÓÒÚ‡‚ÂÌË ‚ Á‡ÎÓ„ ‡ÍÚË‚Ë, Ò‡ ‚ÒÂ Ó˘Â ÌÂˇÒÌË. ¡ÂÁ Ú‡Í‡‚‡ ‚˙ÁÏÓÊ-ÌÓÒÚ ·‡ÌÍËÚÂ ÌÂ ÏÓ„‡Ú Ì‡ Ô‡ÍÚËÍ‡ ‰‡ ËÁÔÓÎÁ‚‡Ú Ó·ÂÁ˘ÂÚÂÌËÂÚÓ Í‡ÚÓÌ‡‰ÂÊ‰Ì‡ Á‡˘ËÚ‡ ÒÂ˘Û ·˙‰Â˘ ËÒÍ.39 –‡Á‰ÂÎ˙Ú Á‡ Ù‡ÎËÚËÚÂ ÓÚ«¡ ƒ ·Â ÔËÂÚ ÌÂÓÚ‰‡‚Ì‡ Ë ÓÔÂ‡ÚË‚ÌÓÚÓ ÏÛ ÔËÎÓÊÂÌËÂ ÒÂ Ì‡Ú˙Í‚‡Ì‡ ÏÌÓÊÂÒÚ‚Ó Á‡ÚÛ‰ÌÂÌËˇ. œÓ‡‰Ë Ú‡ÁË ÔË˜ËÌ‡ ·˙Î„‡ÒÍ‡Ú‡ ÙË-Ì‡ÌÒÓ‚‡ ÒËÒÚÂÏ‡ ÌÂ ÏÓÊÂ ‰‡ Û‰Ó‚ÎÂÚ‚ÓË ÒÂ‰ÏËˇ ÍËÚÂËÈ Ì‡ —ÚË„-ÎËˆ, ÓÚÌ‡Òˇ˘ ÒÂ ‰Ó Ì‡˜ËÌËÚÂ, ÔÓ ÍÓËÚÓ ‰‡ ÒÂ ÔÓ‰ÂÎˇ ËÒÍ˙Ú ÏÂÊ‰ÛÁ‡ÂÏÓ‰‡ÚÂÎˇ Ë ÍÂ‰ËÚÓÔÓÎÛ˜‡ÚÂÎˇ ÔË ÔÂ‰ÔËÂÏ‡ÌÂÚÓ Ì‡ ÌÓ‚Ë ËÍÓ-ÌÓÏË˜ÂÒÍË Ì‡˜ËÌ‡ÌËˇ.

¬ ‰ÓÔ˙ÎÌÂÌËÂ Í˙Ï ÚÂÁË Ë ·ÂÁ ÚÓ‚‡ ÁÌ‡˜ËÚÂÎÌË Á‡ÚÛ‰ÌÂÌËˇ Ò˙-˘ÂÒÚ‚Û‚‡ ËÌÙÎ‡ˆËÓÌÌ‡ ÒÂ‰‡, ÍÓˇÚÓ Ô‡‚Ë ·‡ÌÍÓ‚ËÚÂ ÍÂ‰ËÚË ÔÓ·-ÎÂÏ‡ÚË˜ÌË Á‡ ÔÂ‰ÔËÂÏ‡˜ËÚÂ, ÊÂÎ‡Â˘Ë ‰‡ ÒÂ Á‡ÌËÏ‡‚‡Ú Ò ÔÓËÁ-‚Ó‰ÒÚ‚Ó. Ó„‡ÚÓ ÌÓÏËÌ‡ÎÌËÚÂ ÎËı‚ÂÌË ÔÓˆÂÌÚË ‰ÓÒÚË„‡Ú Ë Ì‡‰ı‚˙-ÎˇÚ 80%, Í‡ÍÚÓ ·Â ÔÂÁ 1994 „., ÍÂ‰ËÚÓÔÓÎÛ˜‡ÚÂÎˇÚ ÏÓÊÂ ‰‡ ÒÂÓÍ‡ÊÂ ÔËÌÛ‰ÂÌ ‚ ‡ÏÍËÚÂ Ì‡ Â‰Ì‡ „Ó‰ËÌ‡ ‰‡ ËÁÔÎ‡˘‡ ÒÛÏ‡, ÔÓ˜ÚË‡‚Ì‡ Ì‡ Ô˙‚ÓÌ‡˜‡ÎÌËˇ ‡ÁÏÂ Ì‡ ÔÓÎÛ˜ÂÌËˇ ÍÂ‰ËÚ. Ã‡Í‡ ÚÓ‚‡ ‰‡ÌÂ ÔÂ‰ÒÚ‡‚Îˇ‚‡ ÔÓ·ÎÂÏ Á‡ Ú˙„Ó‚ˆËÚÂ, ÍÓËÚÓ Á‡ÂÏ‡Ú Ô‡Ë Á‡ Í‡-Ú˙Í ÔÂËÓ‰ Ò ˆÂÎ Û‚ÂÎË˜‡‚‡ÌÂ Ì‡ ÒÚÓÍÓ‚Ó-Ï‡ÚÂË‡ÎÌËÚÂ ÒË Ì‡ÎË˜-ÌÓÒÚË, Á‡ ÔÂ‰ÔËÂÏ‡˜ËÚÂ, Á‡ÔÓ˜‚‡˘Ë ÔÓËÁ‚Ó‰ÒÚ‚Ó, ÚÓ‚‡ ÏÓÊÂ ‰‡ÒÚ‡ÌÂ ÔË˜ËÌ‡ Á‡ ÒÂËÓÁÌË Á‡ÚÛ‰ÌÂÌËˇ ‚ ÛÔ‡‚ÎÂÌËÂÚÓ Ì‡ Ô‡Ë˜ÌËÚÂÔÓÚÓˆË. ¬ Í‡ˇ Ì‡ Ô˙‚‡Ú‡ „Ó‰ËÌ‡ Â‰Ì‡ ÌÓ‚ÓÒ˙Á‰‡‰ÂÌ‡ ÙËÏ‡ ÏÓÊÂ‚ÒÂ Ó˘Â ‰‡ ÌÂ ÔÓËÁ‚ÂÊ‰‡ ÔÓ˜ÚË ÌË˘Ó. œË ÚÓ‚‡ ÔÓÎÓÊÂÌËÂ Â ÌÂ‚˙Á-ÏÓÊÌÓ ‰‡ ÒÂ „ÂÌÂË‡Ú ‰ÓÒÚ‡Ú˙˜ÌÓ ÔÓÒÚ˙ÔÎÂÌËˇ, Á‡ ‰‡ ÒÂ ËÁ‰˙ÎÊ‡ÚÎËı‚ËÚÂ ÔÓ 80% ÍÂ‰ËÚ.40

≈‰Ì‡ ÓÚ ‚˙ÁÏÓÊÌÓÒÚËÚÂ Á‡ ‡ÁÂ¯‡‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ ÚÓÁË ÔÓ·ÎÂÏ Â ·‡Ì-ÍËÚÂ ‰‡ Ô‡‚ˇÚ ËÌ‚ÂÒÚËˆËË ÔÓ‰ ÙÓÏ‡Ú‡ Ì‡ Û˜‡ÒÚËÂ ‚ ÒÓ·ÒÚ‚ÂÌÓÒÚÚ‡Ì‡ ÙËÏË, Ú‡Í‡ ˜Â ‰‡ ÒÂ ËÁ·Â„ÌÂ ÌÂÓ·ıÓ‰ËÏÓÒÚÚ‡ ÓÚ ËÁÔÎ‡˘‡ÌÂ Ì‡ÎËı‚‡ ‚ Í‡ˇ Ì‡ Ô˙‚‡Ú‡ „Ó‰ËÌ‡. “Ó‚‡ Â¯‡‚‡ ÔÓ·ÎÂÏËÚÂ Ò Ô‡Ë˜ÌË-ÚÂ ÔÓÚÓˆË Ì‡ ÙËÏËÚÂ, ÔÓÎÁ‚‡˘Ë ÍÂ‰ËÚË. ŒÚ ‰Û„‡ ÒÚ‡Ì‡ Ó·‡˜Â, ÚÓ-

Ì‡ ÂÁÛÎÚ‡ÚËÚÂ Ë ÒÂ ÔÂ‰Î‡„‡ Â‡ÎÌÓ Ó·ÂÁÔÂ˜ÂÌËÂ. Õ‡ Ô‡ÍÚËÍ‡ ÚÂÁË Ó„‡-ÌË˜ÂÌËˇ ÌÂ ÒÂ ÔËÎ‡„‡Ú ÓÒÓ·ÂÌÓ ÒÚÓ„Ó.

39 “˙È Í‡ÚÓ ‚ Ì‡ÒÚÓˇ˘ËÚÂ ÛÒÎÓ‚Ëˇ ËÒÍ˙Ú ÒÂ ÓˆÂÌˇ‚‡ Í‡ÈÌÓ ÚÛ‰ÌÓ, ·‡Ì-ÍËÚÂ Ì‡ Ô‡ÍÚËÍ‡ ‡Á˜ËÚ‡Ú ËÁÍÎ˛˜ËÚÂÎÌÓ Ì‡ Ó·ÂÁÔÂ˜ÂÌËÂÚÓ Í‡ÚÓ Ì‡˜ËÌ ‰‡ÒÂ Á‡˘ËÚˇÚ, Ï‡Í‡ ‰‡ ÁÌ‡ˇÚ, ˜Â ÔÓˆÂÒ˙Ú Ì‡ Ú‡ÍÓ‚‡ ÔË‰Ó·Ë‚‡ÌÂ Ì‡ ÒÓ·ÒÚ-‚ÂÌÓÒÚ ˘Â ·˙‰Â ÏÌÓ„Ó ÔÓ‰˙ÎÊËÚÂÎÂÌ.

40 — Ì‡Ï‡Îˇ‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ ËÌÙÎ‡ˆËˇÚ‡ ÔÂÁ 1995 „. ÒÔ‡‰Ì‡ı‡ Ë ÌÓÏËÌ‡ÎÌËÚÂÎËı‚ÂÌË ÔÓˆÂÌÚË. “Ó‚‡ Ó·ÎÂÍ˜‡‚‡ ˜‡ÒÚ ÓÚ Ò˙˘ÂÒÚ‚Û‚‡˘ËÚÂ ÔÓ·ÎÂÏË, ÌÓÒ˙˘Â‚ÂÏÂÌÌÓ Ò˙Á‰‡‚‡ ‰Û„Ë. œÓÌÂ ‚ Ì‡˜‡ÎÓÚÓ Ì‡ ÚÓÁË ÔÓˆÂÒ ÎËı‚ËÚÂ ÔÓÍÂ‰ËÚËÚÂ Ì‡Ï‡Îˇ‚‡ı‡ ÔÓ-·‡‚ÌÓ ÓÚ ËÌÙÎ‡ˆËˇÚ‡, ÍÓÂÚÓ ‰Ó‚Â‰Â ‰Ó Û‚ÂÎË˜‡‚‡-ÌÂ Ì‡ Â‡ÎÌËÚÂ ÎËı‚Ë.

56

‚‡ Ò˙Á‰‡‚‡ ÔÓ·ÎÂÏË Á‡ ·‡ÌÍËÚÂ ÔÓ ÓÚÌÓ¯ÂÌËÂ ÔÎ‡ÚÂÊÓÒÔÓÒÓ·ÌÓÒÚÚ‡,Ú˙È Í‡ÚÓ ËÒÍ˙Ú ÓÚ ÔËÚÂÊ‡‚‡ÌÂ Ì‡ ‰ˇÎÓ‚Ó Û˜‡ÒÚËÂ ‚ ÒÓ·ÒÚ‚ÂÌÓÒÚ ÂÔÓ-‚ËÒÓÍ, ÓÚÍÓÎÍÓÚÓ ‡ÍÓ ÒÂ ‰˙Ê‡Ú Ó·ÎË„‡ˆËË Ò ÙËÍÒË‡Ì ‰ÓıÓ‰. “‡-Í‡ Ì‡ÔËÏÂ ‚ ÒÚ‡ÌËÚÂ, Í˙‰ÂÚÓ ËÏ‡ ‰Ó·Ë ‚ÚÓË˜ÌË Ô‡Á‡Ë Í‡ÍÚÓ Ì‡ÍÓÔÓ‡ÚË‚ÌË Ó·ÎË„‡ˆËË, Ú‡Í‡ Ë Ì‡ ÍÓÔÓ‡ÚË‚Ì‡ ‡ÍˆËÓÌÂÌ‡ ÒÓ·ÒÚ-‚ÂÌÓÒÚ, ÍÓÎÂ·‡ÌËˇÚ‡ ‚ ˆÂÌËÚÂ Ì‡ Ó·ËÍÌÓ‚ÂÌËÚÂ ‡ÍˆËË Ò‡ ÁÌ‡˜ËÚÂÎÌÓÔÓ-„ÓÎÂÏË, ÓÚÍÓÎÍÓÚÓ ÚÂÁË Ì‡ ˆÂÌËÚÂ Ì‡ ÙËÏÂÌËÚÂ Ó·ÎË„‡ˆËË. —ÚÓÈ-ÌÓÒÚÚ‡ Ì‡ ‡ÍˆËËÚÂ ‚ ÏÌÓ„Ó ÔÓ-„ÓÎˇÏ‡ ÒÚÂÔÂÌ Á‡‚ËÒË ÓÚ ·Î‡„ÓÒ˙ÒÚÓ-ˇÌËÂÚÓ Ì‡ ÙËÏ‡Ú‡, ÓÚÍÓÎÍÓÚÓ ÚÓ‚‡ Â ‚‡ÎË‰ÌÓ Á‡ ÒÚÓÈÌÓÒÚÚ‡ Ì‡ Á‡Â-ÏËÚÂ. ≈ÚÓ Á‡˘Ó Ô‡‚ÓÚÓ Ì‡ ·‡ÌÍËÚÂ ‰‡ ËÌ‚ÂÒÚË‡Ú ‚ ‡ÍˆËÓÌÂÌ‡ ÒÓ·-ÒÚ‚ÂÌÓÒÚ ÔÂ‰Î‡„‡ Â‰Ì‡ ‡ÎÚÂÌ‡ÚË‚‡ Ì‡ ÓÚÔÛÒÍ‡ÌÂÚÓ Ì‡ Á‡ÂÏË, ÌÓ ˆÂ-Ì‡Ú‡ Á‡ ÚÓ‚‡ Â ÔÓ-„ÓÎÂÏËˇÚ ËÒÍ.

“ÛÍ Á‡ÒÎÛÊ‡‚‡ ‰‡ ÒÂ ÔÓ‰˜ÂÚ‡Â, ˜Â ÔÓ ÓÚÌÓ¯ÂÌËÂ Ô‡‚ÓÚÓ Ì‡ ·‡Ì-ÍËÚÂ ‰‡ Á‡ÍÛÔÛ‚‡Ú ÒÓ·ÒÚ‚ÂÌÓÒÚ ‚ ÌÂÙËÌ‡ÌÒÓ‚Ë ËÌÒÚËÚÛˆËË Ò˙˘ÂÒÚ‚Û-‚‡Ú „ÓÎÂÏË ‡ÁÎË˜Ëˇ ‚ ÓÚ‰ÂÎÌËÚÂ Í‡ÔËÚ‡ÎËÒÚË˜ÂÒÍË ÒÚ‡ÌË. “‡Í‡ Ì‡-ÔËÏÂ ÔÓ ‚ÂÏÂ Ì‡ √ÓÎˇÏ‡Ú‡ ‰ÂÔÂÒËˇ ‚ —¿Ÿ ‚ÂÓˇÚÌÓÒÚÚ‡ ·‡ÌÍË-ÚÂ ‰‡ ËÌ‚ÂÒÚË‡Ú ‚ ÔÓÂÍÚË Ò ÓÔ‡ÒÌÓ ‚ËÒÓÍ ËÒÍ Â ‰Ó‚ÂÎ‡ ‰Ó ÔËÂÏ‡-ÌÂÚÓ Ì‡ Á‡ÍÓÌË, Á‡·‡Ìˇ‚‡˘Ë ËÏ ‰‡ ÔËÚÂÊ‡‚‡Ú ‡ÍˆËË ‚ ÌÂÙËÌ‡ÌÒÓ‚ËÔÂ‰ÔËˇÚËˇ (Mishkin, Frederic S. The Economics of Money, Bankingand the Financial Markets. Third Edition. Harper Collins. New York,1992, p. 59). ¬ ÏÓÏÂÌÚ‡ ·˙Î„‡ÒÍÓÚÓ Á‡ÍÓÌÓ‰‡ÚÂÎÒÚ‚Ó ‡ÁÂ¯‡‚‡ Ì‡Ú˙„Ó‚ÒÍËÚÂ ·‡ÌÍË ‰‡ ËÏ‡Ú ‚ÎÓÊÂÌËˇ ‚ ‡ÍˆËÓÌÂÌ‡ ÒÓ·ÒÚ‚ÂÌÓÒÚ,ÒÚË„‡ ÚÂ ‰‡ ÌÂ Ì‡‰ı‚˙ÎˇÚ ‡ÁÏÂ‡ Ì‡ ÒÓ·ÒÚ‚ÂÌËˇ Í‡ÔËÚ‡Î41 (˜Î. 29 ÓÚ«‡ÍÓÌ‡ Á‡ ·‡ÌÍËÚÂ Ë ÍÂ‰ËÚÌÓÚÓ ‰ÂÎÓ, —., 1992).

Õ‡ÏË‡ÌÂÚÓ Ì‡ Â¯ÂÌËˇ Ì‡ ÚÂÁË ÔÓ·ÎÂÏË Â ÔˇÍÓ Ò‚˙Á‡ÌÓ Ò ‚˙Á-ÏÓÊÌÓÒÚÚ‡ ˜‡ÒÚÌËˇÚ ÒÂÍÚÓ ‰‡ Ì‡‡ÒÚ‚‡ Ë ‰‡ ÒÂ ‡Á¯Ëˇ‚‡ ÓÚ‚˙‰ ‡Ï-ÍËÚÂ Ì‡ Ï‡ÎÍËˇ ·ËÁÌÂÒ, ÍÓÈÚÓ ‚ „ÓÎˇÏ‡ ÒÚÂÔÂÌ ÒÂ Ò‡ÏÓÙËÌ‡ÌÒË‡. ¬ ÚÓ-ÁË ÔÎ‡Ì Ò˙˘ÂÒÚ‚Û‚‡Ú ‰‚‡ ÒÂËÓÁÌË ÔÓ·ÎÂÏ‡: Ò˙Á‰‡‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ ÔÓ‰ıÓ‰ˇ-˘Ë ÒÚËÏÛÎË Á‡ ·‡ÌÍËÚÂ Á‡ ÍÂ‰ËÚË‡ÌÂ Ì‡ ˜‡ÒÚÌËˇ ÒÂÍÚÓ Ë ÔÂÓ‰ÓÎˇ-‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ ËÌÙÓÏ‡ˆËÓÌÌËÚÂ ÔÓ·ÎÂÏË, Ò‚˙Á‡ÌË Ò ÍÂ‰ËÚË‡ÌÂÚÓ ÔËÚÓÎÍÓ‚‡ ÌÂÒË„ÛÌ‡ Ó·ÒÚ‡ÌÓ‚Í‡. — Ó„ÎÂ‰ Ì‡ „ÓÎÂÏËˇ ËÒÍ Á‡ ·‡ÌÍËÚÂÔË ÍÂ‰ËÚË‡ÌÂÚÓ ‚ÂÓˇÚÌÓ ÓÚ ÒÚ‡Ì‡ Ì‡ ‰˙Ê‡‚‡Ú‡ ÒÂ Ì‡Î‡„‡ ‰ÓÔ˙Î-ÌËÚÂÎÌÓ ÒÚËÏÛÎË‡ÌÂ Ì‡ ÍÂ‰ËÚË‡ÌÂÚÓ Á‡ ˜‡ÒÚÌËˇ ÒÂÍÚÓ. —˙˘Ó Ú‡Í‡ÔÓÎÂÁÌË ·Ëı‡ ·ËÎË ÔÓ‰Ó·ÂÌËˇÚ‡ ‚ ÔËÎ‡„‡ÌÂÚÓ Ì‡ Á‡ÍÓÌ‡ Á‡ ÌÂÒ˙ÒÚÓ-ˇÚÂÎÌÓÒÚÚ‡ Ë ‰Û„ËÚÂ ÂÎÂÏÂÌÚË Ì‡ Ó·ÎË„‡ˆËÓÌÌÓÚÓ Ô‡‚Ó, Á‡ ‰‡ ÒÂËÁˇÒÌË ÔÓ‰ÂÎˇÌÂÚÓ Ì‡ ËÒÍ‡. Õ‡ ÒÂ„‡¯ÌËˇ ÂÚ‡Ô ÏÓÊÂ ·Ë Â ÌÂÓ·ıÓ‰ËÏ‡ÌˇÍ‡Í‚‡ ÙÓÏ‡ Ì‡ ˜‡ÒÚË˜ÌË ‰˙Ê‡‚ÌË „‡‡ÌˆËË ÔË ÓÚÔÛÒÍ‡ÌÂ Ì‡ Á‡-ÂÏË Á‡ ˜‡ÒÚÌËˇ ÒÂÍÚÓ ≠ Ì‡ÔËÏÂ ‰˙Ê‡‚‡Ú‡ ·Ë ÏÓ„Î‡ ‰‡ ÒÂ Ò˙„Î‡ÒË

41 ¿ÍÓ ·‡ÌÍ‡Ú‡ ÔËÂÏÂ Á‡ Ó·ÂÁÔÂ˜ÂÌËÂ ÌÂ‰‚ËÊËÏË ËÏÓÚË, Ó·ÓÛ‰‚‡ÌÂ ËÎËÒ˙Û˜‡ÒÚËÂ ‚˙‚ ÙËÏ‡, Úˇ ÏÓÊÂ ‰‡ Á‡‰˙ÊË ÚÂÁË ‡ÍÚË‚Ë Á‡ ÔÂËÓ‰ ÌÂ ÔÓ‚Â˜ÂÓÚ ÚË „Ó‰ËÌË.

57

‰‡ ÔÓÍË‚‡ ËÁ‚ÂÒÚÂÌ ÔÓˆÂÌÚ ÓÚ ·˙‰Â˘ËÚÂ ÍÂ‰ËÚÌË Á‡„Û·Ë.42

ÀËÔÒ‡Ú‡ Ì‡ ÔÓ‰ıÓ‰ˇ˘Ë ÔÓˆÂ‰ÛË Ë ÓÔËÚ ÔË ÔÂ‰ÓÒÚ‡‚ˇÌÂ Ì‡ ÍÂ-‰ËÚ Ë ÔË ÓˆÂÌÍ‡ Ì‡ ËÒÍ‡ ‚ÂÓˇÚÌÓ ˘Â ÔÓ‰˙ÎÊ‡Ú ‰‡ ‚Ó‰ˇÚ ‰Ó ÒÂË-ÓÁÌË ÌÂ‰ÓÒÚ‡Ú˙ˆË. ƒÓË Ì‡È-‚ËÒÓÍÓ Í‚‡ÎËÙËˆË‡ÌËÚÂ ÍÂ‰ËÚÌË ÒÔÂ-ˆË‡ÎËÒÚË ·Ëı‡ ÒÂ Á‡ÚÛ‰ÌËÎË ÔË ÔÂ‰ÓÒÚ‡‚ˇÌÂÚÓ Ì‡ ÍÂ‰ËÚË ‚ ÒÂ-„‡¯ÌËÚÂ ÛÒÎÓ‚Ëˇ. “ÂÁË ÔÓ·ÎÂÏË Ó˜Â‚Ë‰ÌÓ ÏÓ„‡Ú ‰‡ ·˙‰‡Ú Â¯ÂÌËÒ‡ÏÓ Ò ÚÂ˜ÂÌËÂ Ì‡ ‚ÂÏÂÚÓ. ¬˙ÔÂÍË ÚÓ‚‡ ÒÚÂÔÂÌÚ‡ Ì‡ ÔÓ„Â¯ÌÓ ‡Á-ÔÂ‰ÂÎÂÌËÂ Ì‡ ÂÒÛÒËÚÂ ‚ÂÓˇÚÌÓ ˘Â ·˙‰Â ÔÓ-Ï‡ÎÍ‡ ÓÚ ‰ËÒÔÓ-ÔÓˆËËÚÂ, ÍÓËÚÓ ÏÓ„‡Ú ‰‡ Ì‡ÒÚ˙ÔˇÚ ‚ÒÎÂ‰ÒÚ‚ËÂ Ì‡ Ì‡ÒÚÓˇ˘ÓÚÓ Ì‡ÒÓ˜-‚‡ÌÂ Ì‡ ÂÒÛÒË ÔÂ‰ËÏÌÓ Í˙Ï ‰˙Ê‡‚ÌËÚÂ ÔÂ‰ÔËˇÚËˇ.

Управление на пасивитеœ‡ÒË‚Ì‡Ú‡ ÒÚ‡Ì‡ Ì‡ ·‡Î‡ÌÒ‡ ÔÓÍ‡Á‚‡ Í‡Í ·‡ÌÍÂËÚÂ ÔË‰Ó·Ë‚‡Ú

ÂÒÛÒËÚÂ, ÍÓËÚÓ ÏÓ„‡Ú ‰‡ ÒÂ ÓÚÔÛÒÍ‡Ú Í‡ÚÓ ÍÂ‰ËÚË. ¡‡ÌÍËÚÂ ÔÂ‰-ÔÓ˜ËÚ‡Ú ‰‡ Ì‡·Ë‡Ú ÒÂ‰ÒÚ‚‡, ËÁËÒÍ‚‡˘Ë ÌËÒÍË ÎËı‚ÂÌË ÔÎ‡˘‡ÌËˇ ËÓÒÚ‡‚‡˘Ë ÔË Úˇı Á‡‰˙Î„Ó. “˙„Ó‚ÒÍËÚÂ ·‡ÌÍË Ò˙‚ÒÂÏ ÌÂ Ò‡ ·ÂÁÔÓ-ÏÓ˘ÌË ‚ ÛÔ‡‚ÎÂÌËÂÚÓ Ì‡ Ô‡ÒË‚‡ Ì‡ ·‡Î‡ÌÒ‡. œÓÏÂÌˇÈÍË ËÁÔÎ‡˘‡-ÌËÚÂ ÔÓ ‰ÂÔÓÁËÚËÚÂ ÎËı‚ÂÌË ÔÓˆÂÌÚË Ë ‚Ë‰Ó‚ÂÚÂ ÔÂ‰Î‡„‡ÌË ‰ÂÔÓ-ÁËÚË, ÚÂ ÏÓ„‡Ú ‰‡ ÛÔ‡‚Îˇ‚‡Ú ı‡‡ÍÚÂËÒÚËÍËÚÂ Ì‡ ‰ÂÔÓÁËÚÌ‡Ú‡ ÒË·‡Á‡. ŒÒ‚ÂÌ ÚÓ‚‡ ÏÓ„‡Ú ‰‡ ÔË‰Ó·Ë‚‡Ú Ë ÙÓÌ‰Ó‚Â, Í‡ÚÓ Á‡ÂÏ‡Ú Ô‡ËÓÚ ˆÂÌÚ‡ÎÌ‡Ú‡ ·‡ÌÍ‡ ËÎË ÓÚ ‰Û„Ë Ú˙„Ó‚ÒÍË ·‡ÌÍË.

’‡‡ÍÚÂÌ‡ ÓÒÓ·ÂÌÓÒÚ Ì‡ ·˙Î„‡ÒÍ‡Ú‡ ·‡ÌÍÓ‚‡ ÒËÒÚÂÏ‡ Ì‡ ÒÂ„‡¯-ÌËˇ ÂÚ‡Ô Â Ò‡‚ÌËÚÂÎÌÓ ÌËÒÍËˇÚ ‰ˇÎ Ì‡ ·ÂÁÒÓ˜ÌËÚÂ ‰ÂÔÓÁËÚË ‚ Ô‡ÒË-‚ËÚÂ Ì‡ ·‡ÌÍËÚÂ. ¬ ÔÓ‚Â˜ÂÚÓ ÒÚ‡ÌË Ò ‡Á‚ËÚ‡ Ô‡Á‡Ì‡ ËÍÓÌÓÏËÍ‡Ó·‡˜Â ÚÂ Ò‡ Ò˙˘ÂÒÚ‚ÂÌ‡ ˜‡ÒÚ ÓÚ ‰ÂÔÓÁËÚÌ‡Ú‡ ·‡Á‡. ¬˙‚ÂÊ‰‡ÌÂÚÓ Ì‡ÒËÒÚÂÏ‡Ú‡ Á‡ ÔÓ-·˙Á ÏÂÊ‰Û·‡ÌÍÓ‚ Ú‡ÌÒÙÂ Ì‡ ÙÓÌ‰Ó‚Â ≠ ¡»—≈–¿,Ë ÔÓÒÚÂÔÂÌÌÓÚÓ Ì‡‚ÎËÁ‡ÌÂ Ì‡ ‰Â·ËÚÌËÚÂ Í‡ÚË ‚ÂÓˇÚÌÓ ˘Â ÔÓÏÂÌˇÚÚÓ‚‡ ÔÓÎÓÊÂÌËÂ.

¬‡ÊÂÌ ËÁÚÓ˜ÌËÍ Ì‡ ÙÓÌ‰Ó‚Â Á‡ Ú˙„Ó‚ÒÍËÚÂ ·‡ÌÍË Ò‡ Á‡ÂÏËÚÂ ÓÚ¡Õ¡. “Â ÒÂ ÔÓÎÛ˜‡‚‡Ú ÔÓ‰ ‡ÁÎË˜ÌË ÙÓÏË, ÌÓ ‚ÒË˜ÍË ÒÂ ‚ÍÎ˛˜‚‡Ú ‚Ó·˘‡Ú‡ Í‡ÚÂ„ÓËˇ ìÂÙËÌ‡ÌÒË‡ÌÂî. »ÁÔÓÎÁ‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ ÍÂ‰ËÚË ÓÚ¡Õ¡ ÔÓÁ‚ÓÎˇ‚‡ Ì‡ Ô‡Ë˜Ì‡Ú‡ Ï‡Ò‡ ‰‡ Ì‡‡ÒÚ‚‡. (“ÓÁË ÏÂı‡ÌËÁ˙Ï ÒÂ‡Á„ÎÂÊ‰‡ ÔÓ-ÔÓ‰Ó·ÌÓ ‚ „Î‡‚‡ ÒÂ‰Ï‡). ≈ÚÓ Á‡˘Ó Â ÌÂÓ·ıÓ‰ËÏÓ ˆÂÌ-Ú‡ÎÌ‡Ú‡ ·‡ÌÍ‡ ‚ÌËÏ‡ÚÂÎÌÓ ‰‡ ÒÎÂ‰Ë ‡ÁÏÂ‡ Ì‡ ÂÙËÌ‡ÌÒË‡ÌÂÚÓ,ÍÓÂÚÓ ÔÂ‰ÓÒÚ‡‚ˇ Ì‡ ·‡ÌÍËÚÂ Í‡ÚÓ ÍÂ‰ËÚË ËÎË ÔÓ‰ ‰Û„Ë ÙÓÏË.

42 ƒ˙Ê‡‚‡Ú‡ ÔÓÒÚ˙Ô‚‡ ËÏÂÌÌÓ Ú‡Í‡ ‚ Ó·Î‡ÒÚÚ‡ Ì‡ ÒÂÎÒÍÓÚÓ ÒÚÓÔ‡ÌÒÚ-‚Ó. ¬Ê. Petranov, Stefan, Kiril Roussinov. Credit for Agriculture during Transition, inPrivatization of Agriculture in New Market Economies: Lessons from Bulgaria.Klewer Academic Publishers, 1994. ¬‡ÊÌÓ Â ‰‡ ÒÂ ÓÚ·ÂÎÂÊË, ˜Â ‰˙Ê‡‚‡Ú‡ ÒÎÂ‰‚‡‰‡ ‰‡‚‡ Ò‡ÏÓ ˜‡ÒÚË˜ÌË „‡‡ÌˆËË, ‰ÓÍ‡ÚÓ ÔÂÙÂÂÌˆË‡ÎÌËÚÂ ÎËı‚ÂÌË ÔÓˆÂÌ-ÚË ÔÓ ÍÂ‰ËÚËÚÂ ‚Ó‰ˇÚ ‰Ó ÌÂÂÙÂÍÚË‚ÌÓ ‡ÁÔÂ‰ÂÎÂÌËÂ Ì‡ ÒÂ‰ÒÚ‚‡Ú‡.

58

Œ˘Â Â‰Ì‡ ÙÓÏ‡ Ì‡ ÔË‚ÎË˜‡ÌÂ Ì‡ ÒÂ‰ÒÚ‚‡ Ò‡ ÏÂÊ‰Û·‡ÌÍÓ‚ËÚÂÍÂ‰ËÚË. ŒÒÌÓ‚ÌËˇÚ ÏÂı‡ÌËÁ˙Ï Á‡ ÚÓ‚‡ Â ÏÂÊ‰Û·‡ÌÍÓ‚ËˇÚ Ô‡Ë˜ÂÌÔ‡Á‡, Í˙‰ÂÚÓ ·‡ÌÍËÚÂ, ÍÓËÚÓ ÌÂ ÒÂ ÌÛÊ‰‡ˇÚ ‚ÂÏÂÌÌÓ ÓÚ ˜‡ÒÚ ÓÚ Ò‚Ó-ËÚÂ ÂÒÛÒË, ÏÓ„‡Ú ‰‡ ÔÓ‰‡‚‡Ú ‰ÂÔÓÁËÚË Ì‡ ‰Û„Ë ·‡ÌÍË, ÌÛÊ‰‡Â˘ËÒÂ ÓÚ Úˇı, Á‡ ‰‡ ÓÚÔÛÒÍ‡Ú ‰ÓÔ˙ÎÌËÚÂÎÌË ÍÂ‰ËÚË. —˙Á‰‡‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ ÚÓÁËÔ‡Á‡ ÔÂÁ 1991 „. ÔÓ‚Ë¯Ë ÁÌ‡˜ËÚÂÎÌÓ ÂÙÂÍÚË‚ÌÓÒÚÚ‡ Ì‡ ·‡ÌÍÓ‚‡Ú‡ÒËÒÚÂÏ‡, Í‡ÚÓ Ì‡Ô‡‚Ë ‚˙ÁÏÓÊÌÓ ÒÂ‰ÒÚ‚‡Ú‡ ‰‡ ÔÂÏËÌ‡‚‡Ú ‚ ·‡ÌÍË-ÚÂ, ÍÓËÚÓ ÏÓ„‡Ú ‰‡ „Ë ËÁÔÓÎÁ‚‡Ú Ì‡È-ÂÙÂÍÚË‚ÌÓ. ÷ÂÌ‡Ú‡ Ì‡ ÚÓÁË Ô‡Á‡Â ÎËı‚ÂÌËˇÚ ÔÓˆÂÌÚ, ÍÓÈÚÓ Â‰Ì‡ ·‡ÌÍ‡ ÔÎ‡˘‡ Ì‡ ‰Û„‡ Á‡ Á‡ÂÏ‡ÌÂ Ì‡ÌÂÈÌËÚÂ ÙÓÌ‰Ó‚Â, ‡ ‡ÁÏÂ˙Ú ÏÛ ÒÂ ÓÔÂ‰ÂÎˇ ÓÚ Ô‡Á‡‡, Í‡ÚÓ ÓÚ‡Áˇ‚‡Ú˙ÒÂÌÂÚÓ Ë ÔÂ‰Î‡„‡ÌÂÚÓ Ì‡ Á‡ÂÏÌË ÙÓÌ‰Ó‚Â. œÓ-‚ËÒÓÍËÚÂ ÎËı‚ÂÌËÔÓˆÂÌÚË ÓÚ‡Áˇ‚‡Ú ÔÓ-ÂÒÚËÍÚË‚Ì‡ ÍÂ‰ËÚÌ‡ ÔÓÎËÚËÍ‡ ‚ ËÍÓÌÓÏË-Í‡Ú‡ Í‡ÚÓ ˆˇÎÓ, ‚ ÂÁÛÎÚ‡Ú Ì‡ ÍÓÂÚÓ ·‡ÌÍËÚÂ ÒÂ ÍÓÌÍÛË‡Ú ‚ ÔË‚ÎË-˜‡ÌÂÚÓ Ì‡ ÔÓ-Ó„‡ÌË˜ÂÌË ÒÂ‰ÒÚ‚‡.

—ÔÓÒÓ·ÌÓÒÚÚ‡ Ì‡ Â‰Ì‡ ·‡ÌÍ‡ ‰‡ ÔË‚ÎË˜‡ ‰ÂÔÓÁËÚË Á‡‚ËÒË Ì‡È-‚Â-˜Â ÓÚ ‰Ó‚ÂËÂÚÓ Ì‡ ıÓ‡Ú‡ ‚ ÌÂˇ. ¿ÍÓ ÚÂ ÒÏˇÚ‡Ú, ˜Â Ô‡ËÚÂ ËÏ Ò‡ Ì‡ÒË„ÛÌÓ ÏˇÒÚÓ, ˘Â Ò‡ ÔÓ-ÒÍÎÓÌÌË ‰‡ ÔÓ‚ÂˇÚ ÒÂ‰ÒÚ‚‡Ú‡ ÒË Ì‡ ·‡Ì-Í‡Ú‡. ¬ ÏÌÓ„Ó ÒÚ‡ÌË ·‡ÌÍÓ‚ËÚÂ ‰ÂÔÓÁËÚË Ò‡ Á‡˘ËÚÂÌË ˜ÂÁ Â‰Ì‡ ËÎË‰Û„‡ ÙÓÏ‡ Ì‡ ‰˙Ê‡‚Ì‡ „‡‡ÌˆËˇ. ¿ÍÓ ·‡ÌÍ‡Ú‡ Ù‡ÎË‡, „‡Ê‰‡ÌËÚÂÁÌ‡ˇÚ, ˜Â ‚ÒÂ Ô‡Í ˘Â ÔÓÎÛ˜‡Ú Ô‡ËÚÂ ÒË (ËÎË ˜‡ÒÚ ÓÚ Úˇı).

¬ ÏÓÏÂÌÚ‡ Â‰ËÌÒÚ‚ÂÌ‡Ú‡ ·‡ÌÍ‡ ‚ ¡˙Î„‡Ëˇ, ÍÓˇÚÓ ÔÂ‰Î‡„‡ ËÁË˜-Ì‡ ‰˙Ê‡‚Ì‡ „‡‡ÌˆËˇ ‚˙ıÛ ‰ÂÔÓÁËÚËÚÂ, Â ƒ— . ¬˙ÔÂÍË ÚÓ‚‡, ÍÓ„‡-ÚÓ Ù‡ÎË‡ flÏ·ÓÎÒÍ‡Ú‡ ·‡ÌÍ‡, Ô‡‚ËÚÂÎÒÚ‚ÓÚÓ Á‡˘ËÚË ‰ÂÔÓÁËÚËÚÂ.—ÎÂ‰Ó‚‡ÚÂÎÌÓ ÏÓÊÂ ‰‡ ÒÂ Ì‡Ô‡‚Ë ËÁ‚Ó‰˙Ú, ˜Â ÓÒ‚ÂÌ ÓÙËˆË‡ÎÌ‡Ú‡ Ò˙-˘ÂÒÚ‚Û‚‡ Ë ÌÂ„Î‡ÒÌ‡ ‰˙Ê‡‚Ì‡ Á‡˘ËÚ‡. » ‚ÒÂ Ô‡Í ·Î‡„Ó‰‡ÂÌËÂ Ì‡ËÁË˜Ì‡Ú‡ ÒË „‡‡ÌˆËˇ ƒ— ÒÂ ÔÓÎÁ‚‡ Ò ÔÂ‰ËÏÒÚ‚Ó ÔÂ‰ ÓÒÚ‡Ì‡ÎËÚÂ·‡ÌÍË ÔË ÔË‚ÎË˜‡ÌÂÚÓ Ì‡ ‰ÂÔÓÁËÚË. “‡Í‡ ‚˙ÁÌËÍ‚‡ ‚‡ÊÌËˇÚ ‚˙ÔÓÒ‰‡ÎË ÚÂÁË „‡‡ÌˆËË Úˇ·‚‡ ‰‡ Ó·ı‚‡Ì‡Ú Ë ÓÒÚ‡Ì‡ÎËÚÂ ·‡ÌÍË ÓÚ ÒËÒ-ÚÂÏ‡Ú‡, ËÎË ËÁˆˇÎÓ ‰‡ ÒÂ ÔÂÏ‡ıÌ‡Ú. ŒÔ‡ÒÌÓÒÚËÚÂ ÓÚ ‡Á¯Ëˇ‚‡ÌÂ Ì‡„‡‡ÌˆËˇÚ‡ ÒÂ ‚ËÊ‰‡Ú ˇÒÌÓ ÓÚ Ò˙·ËÚËˇÚ‡ ‚ —¿Ÿ ÔÂÁ 80-ÚÂ „Ó‰ËÌË,ÍÓ„‡ÚÓ ÔÓ‰Ó·ÌË „‡‡ÌˆËË ‰Ó‚Â‰Óı‡ ‰Ó ˆˇÎÓÒÚÂÌ ‰ËÒ·‡Î‡ÌÒ ‚ ‡ÁÔÂ-‰ÂÎÂÌËÂÚÓ Ì‡ ÂÒÛÒËÚÂ (Mishkin, Frederic S. The Economics of Money,Banking and the Financial Markets. Third Edition. Harper Collins. NewYork, 1992, pp. 254 ≠ 256). ŒÚ ‰Û„‡ ÒÚ‡Ì‡ Ó·‡˜Â, „‡‡ÌˆËËÚÂ ÓÒË„ÛË-ı‡ ÒÚ‡·ËÎÌÓÒÚ Ì‡ ‡ÏÂËÍ‡ÌÒÍ‡Ú‡ ·‡ÌÍÓ‚‡ ÒËÒÚÂÏ‡ ‚ ÔÓ‰˙ÎÊÂÌËÂ Ì‡ÔÓ‚Â˜Â ÓÚ 40 „Ó‰ËÌË ‚ ÔÂËÓ‰‡ ÒÎÂ‰ √ÓÎˇÏ‡Ú‡ ‰ÂÔÂÒËˇ.

œË ÒÂ„‡¯ÌËˇ ÔÂËÓ‰ Ì‡ ÔÂıÓ‰ ËÁ„‡Ê‰‡ÌÂÚÓ Ì‡ ‰Ó‚ÂËÂ Í˙Ï ÙË-Ì‡ÌÒÓ‚ËÚÂ ËÌÒÚËÚÛˆËË Â ÓÚ ÓÒÓ·ÂÌ‡ ‚‡ÊÌÓÒÚ. ŒÒË„Ûˇ‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ „‡-‡ÌˆËË ‚˙ıÛ ‰ÂÔÓÁËÚËÚÂ ÏÓÊÂ ‰‡ ÒÎÛÊË Í‡ÚÓ ‚‡ÊÌÓ ÒÂ‰ÒÚ‚Ó Á‡ÔË‚ÎË˜‡ÌÂ Ì‡ ÂÒÛÒË Í˙Ï ·‡ÌÍÓ‚‡Ú‡ ÒËÒÚÂÏ‡. ¬˙ÔÂÍË ÚÓ‚‡, ‡ÍÓ·‡ÌÍËÚÂ ÌÂ Ò‡ ÔÓÒÚ‡‚ÂÌË ÔÓ‰ ÌÂÓ·ıÓ‰ËÏËˇ Ì‡‰ÁÓ Ë Ò‡ ÎË¯ÂÌË ÓÚ‰Ó·Â Ó·ÏËÒÎÂÌ‡ ÌÓÏ‡ÚË‚ÌÓ-Â„ÛÎË‡˘‡ ÒÚÛÍÚÛ‡, ÚÂÁË ÙÓÌ‰Ó‚Â

59

ÏÓ„‡Ú ‰‡ ÌÂ ÒÂ ËÁÔÓÎÁ‚‡Ú ÔÓ Ì‡È-‰Ó·Ëˇ Ì‡˜ËÌ. —Â„‡ Ú‡Í‡‚‡ ÒÚÛÍÚÛ‡ÎËÔÒ‚‡ Ë ÓÔ‡ÒÌÓÒÚËÚÂ ÔË ‰ÂÔÓÁËÚÌËÚÂ „‡‡ÌˆËË Ò‡ Ú‚˙‰Â „ÓÎÂÏË.¬ÒÂ Ô‡Í Ò˙Á‰‡‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ Â„ÛÎË‡˘‡ ÒÚÛÍÚÛ‡ ·Ë Úˇ·‚‡ÎÓ ‰‡ ËÏ‡ Í‡-ÚÓ Â‰Ì‡ ÓÚ „Î‡‚ÌËÚÂ ÒË ˆÂÎË ÙÓÏË‡ÌÂÚÓ Ì‡ ÓÔÂ‰ÂÎÂÌË „‡‡ÌˆËË,ÍÓÂÚÓ ·Ë ÔÓÁ‚ÓÎËÎÓ Ì‡ ·‡ÌÍËÚÂ ‰‡ ÔË‚ÎË˜‡Ú ÔÓ-„ÓÎˇÏ‡ ˜‡ÒÚ ÓÚ ÒÔÂÒ-Úˇ‚‡ÌËˇÚ‡ Ì‡ Ì‡ÒÂÎÂÌËÂÚÓ.

“ˇ·‚‡ ‰‡ ÒÂ Ô‡‚Ë ˇÒÌÓ ‡Á„‡ÌË˜ÂÌËÂ ÏÂÊ‰Û ÙËÌ‡ÌÒÓ‚ËÚÂ ËÌ-ÒÚËÚÛˆËË ‚ Á‡‚ËÒËÏÓÒÚ ÓÚ ÚÓ‚‡ ‰‡ÎË Ò‡ Á‡˘ËÚÂÌË Ò ËÁ‚ÂÒÚÌË „‡‡Ì-ˆËË, ËÎË ÌÂ. Œ·˘ÂÒÚ‚ÂÌÓÒÚÚ‡ Úˇ·‚‡ ‰‡ Â Á‡ÔÓÁÌ‡Ú‡ Ò ‡ÁÎËÍ‡Ú‡.43

œÂ‰Ë Ó·‡˜Â ‰‡ ÒÂ Á‡˘ËÚË ÍÓˇÚÓ Ë ‰‡ Â ·ËÎÓ ËÌÒÚËÚÛˆËˇ, Úˇ·‚‡ ‰‡ËÏ‡ ÔÓ‰ıÓ‰ˇ˘Ë ÒÚÛÍÚÛË Á‡ Ì‡‰ÁÓ, Á‡˘ÓÚÓ ‚ ÔÓÚË‚ÂÌ ÒÎÛ˜‡È Ò „‡-‡ÌˆËËÚÂ ÏÓÊÂ ‰‡ ÒÂ ÁÎÓÛÔÓÚÂ·ˇ‚‡. “Ó‚‡ ÓÁÌ‡˜‡‚‡, ˜Â ‡ÍÓ ËÏ‡ ÌÂ-„Î‡ÒÌË, ÔÓ‰‡Á·Ë‡˘Ë ÒÂ „‡‡ÌˆËË, ÚÂ Úˇ·‚‡ ‰‡ ·˙‰‡Ú ËÁË˜ÌÓ ËÁˇÒ-ÌÂÌË, Ú‡Í‡ ˜Â ‰‡ ÒÂ ÓˆÂÌË ˆÂÎËˇÚ ËÒÍ Á‡ ‰˙Ê‡‚‡Ú‡ Í‡ÚÓ „‡‡ÌÚ. Ó-„‡ÚÓ ÒÂ Ó·ÏËÒÎˇÚ ‚˙ÁÏÓÊÌÓÒÚËÚÂ Á‡ ÌÓ‚Ë „‡‡ÌˆËË, Úˇ·‚‡ ‰‡ ÒÂ ËÏ‡ÔÂ‰‚Ë‰, ˜Â ÚÂ ÒÎÂ‰‚‡ ‰‡ ·˙‰‡Ú ‰‡‚‡ÌË ÓÚÌÓÒËÚÂÎÌÓ ÔÓÒÚÂÔÂÌÌÓ Ì‡ÌÓ‚Ë ËÌÒÚËÚÛˆËË Ë ÚÓ Ò‡ÏÓ ‚ ÒÎÛ˜‡È, ˜Â Ò‡ „ÓÚÓ‚Ë ‰‡ ÔÂ‰ÓÒÚ‡‚ˇÚ Ì‡Â„ÛÎË‡˘ËÚÂ Ó„‡ÌË ÚÓ˜Ì‡ ËÌÙÓÏ‡ˆËˇ Á‡ ÓˆÂÌÍ‡. Õ‡‚ÎËÁ‡ÌÂÚÓ Ì‡ÌÓ‚Ë ÙËÌ‡ÌÒÓ‚Ë ËÌÒÚËÚÛˆËË Á‡ÒËÎ‚‡ ÍÓÌÍÛÂÌˆËˇÚ‡ ‚˙‚ ÙËÌ‡ÌÒÓ‚ËˇÒÂÍÚÓ, ÌÓ Ï˙Î˜‡ÎË‚ËÚÂ ‰ÂÔÓÁËÚÌË „‡‡ÌˆËË Á‡ ÌÓ‚ËÚÂ ·‡ÌÍË ·ÂÁÒÚÓ„ Ì‡‰ÁÓ ÏÓ„‡Ú ‰‡ ÒÂ ÔÂ‚˙Ì‡Ú ‚ ·ÓÏ·‡ Ò˙Ò Á‡Í˙ÒÌËÚÂÎ, ÍÓˇÚÓ ‰‡ÔË˜ËÌË Ó„ÓÏÌË ÔÓ·ÎÂÏË ‚ ·˙‰Â˘Â.

Ролята на търговските банки“˙„Ó‚ÒÍËÚÂ ·‡ÌÍË ËÁÔ˙ÎÌˇ‚‡Ú ‰‚Â ÓÒÌÓ‚ÌË ÙÛÌÍˆËË ‚ ·˙Î„‡ÒÍ‡-

Ú‡ ËÍÓÌÓÏËÍ‡. œ˙‚Ó, ÚÂıÌËÚÂ ‰ÂÔÓÁËÚË ÔÂ‰ÒÚ‡‚Îˇ‚‡Ú ˜‡ÒÚ ÓÚ Ô‡Ë˜-Ì‡Ú‡ Ï‡Ò‡. ¬ÚÓÓ, ·‡ÌÍËÚÂ Ò‡ ÙËÌ‡ÌÒÓ‚Ë ÔÓÒÂ‰ÌËˆË, ÍÓËÚÓ ÔÂı‚˙-ÎˇÚ ÙÓÌ‰Ó‚Â ÓÚ ÒÔÂÒÚËÚÂÎËÚÂ Í˙Ï ËÌ‚ÂÒÚËÚÓËÚÂ. ƒÓ ÔÓˇ‚‡Ú‡ Ë ‡Á-‚ËÚËÂÚÓ Ì‡ ‰Û„Ë ÙËÌ‡ÌÒÓ‚Ë ËÌÒÚËÚÛˆËË ÚÂ ˘Â ÔÓ‰˙ÎÊ‡Ú ‰‡ ÓÍ‡Á‚‡ÚÓ„ÓÏÌÓ ‚˙Á‰ÂÈÒÚ‚ËÂ ‚˙ıÛ ·˙‰Â˘ËÚÂ ËÌ‚ÂÒÚËˆËË ‚ ÒÚ‡Ì‡Ú‡ Ë ‡Á-‚ËÚËÂÚÓ Ì‡ ·˙Î„‡ÒÍ‡Ú‡ ËÍÓÌÓÏËÍ‡ ŒÚ Ì‡˜‡ÎÓÚÓ Ì‡ ÔÂıÓ‰‡ Í˙Ï Ô‡-Á‡ÌÓ ÒÚÓÔ‡ÌÒÚ‚Ó ·‡ÌÍÓ‚‡Ú‡ ÒËÒÚÂÏ‡ ÒÂ ÛÒ˙‚˙¯ÂÌÒÚ‚‡ ‚ ÏÌÓ„Ó Ì‡-ÒÓÍË, ÌÓ ‚ÒÂ Ó˘Â Ò˙˘ÂÒÚ‚Û‚‡Ú ÒÂËÓÁÌË ÔÓ·ÎÂÏË, ÍÓËÚÓ ˜‡Í‡Ú Ò‚Ó-ÂÚÓ ‡ÁÂ¯ÂÌËÂ. ƒÓÚÛÍ ÔÓÒÓ˜ËıÏÂ ‡ÒÔÂÍÚËÚÂ, ‚ ÍÓËÚÓ ÒÂ„‡¯Ì‡Ú‡ ÙË-Ì‡ÌÒÓ‚‡ ÒËÒÚÂÏ‡ ÌÂ ÓÚ„Ó‚‡ˇ Ì‡ ÏÌÓ„Ó ÓÚ ËÁËÒÍ‚‡ÌËˇÚ‡ Ì‡ —ÚË„ÎËˆÁ‡ Ô‡Á‡Ì‡ ËÍÓÌÓÏËÍ‡. ¬‡ÊÌÓ Â Ó·‡˜Â ‰‡ ÒÂ ÔÓ‰˜ÂÚ‡Â, ˜Â ‡ÁÛÏÌËÚÂËÌ‚ÂÒÚËˆËËÚÂ Ò‡ ÍÎ˛˜˙Ú Í˙Ï ·˙‰Â˘ËÚÂ ËÍÓÌÓÏË˜ÂÒÍË ÛÒÔÂıË. œËÎÓ¯Ë ËÌ‚ÂÒÚËˆËÓÌÌË Â¯ÂÌËˇ ·˙‰Â˘ÓÚÓ ‡Á‚ËÚËÂ Ì‡ ·˙Î„‡ÒÍ‡Ú‡ËÍÓÌÓÏËÍ‡ ˘Â ·˙‰Â ÔÓ‰ÎÓÊÂÌ‡ Ì‡ ÒÂËÓÁÌË ËÁÔËÚ‡ÌËˇ.

43 «‡ Ò˙Ê‡ÎÂÌËÂ Â‰ËÌ ÓÚ Ì‡È-‰Ó·ËÚÂ Ì‡˜ËÌË ‰‡ ÒÂ ÔÓÍ‡ÊÂ ‡ÁÎËÍ‡Ú‡ Â‰‡Ï‡ÚË˜ÌËˇÚ ÔÓ‚‡Î Ë ÔÓÛÍ‡Ú‡ Á‡ ÓÌÂÁË, ÍÓËÚÓ „Û·ˇÚ Ô‡Ë ÓÚ ÌÂÁ‡˘ËÚÂ-ÌË ËÌÒÚËÚÛˆËË.

60

ŒÔÂ‰ÂÎˇÌÂ Ì‡ Ô‡Ë˜ÌÓÚÓÔÂ‰Î‡„‡ÌÂ

œÂ‰Î‡„‡ÌÂÚÓ Ì‡ Ô‡Ë Ë ÍÂ‰ËÚ ‚ ËÍÓÌÓÏËÍ‡Ú‡ ÒÂ ÓÔÂ‰ÂÎˇ ÓÚ‰ÂÈÒÚ‚ËˇÚ‡ Ì‡ ¡Õ¡, Ú˙„Ó‚ÒÍËÚÂ ·‡ÌÍË Ë ÒÔÂÒÚËÚÂÎËÚÂ. ¬ Ú‡ÁË „Î‡‚‡ÒÂ ‡Á„ÎÂÊ‰‡Ú Ô‡Ë˜ÌÓÚÓ Ë ÍÂ‰ËÚÌÓÚÓ ÔÂ‰Î‡„‡ÌÂ Ë ÒÂ ËÁ‚ÂÊ‰‡ÙÓÏÛÎ‡, ÓÔËÒ‚‡˘‡ Ì‡˜ËÌ‡ Á‡ ÓÔÂ‰ÂÎˇÌÂ Ì‡ Ô‡Ë˜ÌÓÚÓ ÔÂ‰Î‡„‡ÌÂ ‚¡˙Î„‡Ëˇ. œ˙‚ÓÌ‡˜‡ÎÌÓ ÒÂ ‡Á„ÎÂÊ‰‡ ÒËÒÚÂÏ‡Ú‡ Á‡ ÒÂÚ˙ÎÏÂÌÚ Ì‡‡ÁÔÎ‡˘‡ÌËˇÚ‡, ÍÓˇÚÓ ÒÂ ‚˙‚ÂÊ‰‡ ‚ ÒÚ‡Ì‡Ú‡. —ÎÂ‰ ÚÓ‚‡ ÒÂ ‡Ì‡ÎËÁË-‡Ú ÓÚÌÓ¯ÂÌËˇÚ‡ ÏÂÊ‰Û ¡Õ¡ Ë Ú˙„Ó‚ÒÍËÚÂ ·‡ÌÍË, Í‡ÍÚÓ ÚÂ Ò‡ Â„-Î‡ÏÂÌÚË‡ÌË ÓÚ ÌÓÏ‡ÚË‚Ì‡Ú‡ ·‡Á‡ Ì‡ ·‡ÌÍÓ‚ÓÚÓ ‰ÂÎÓ. ¬ Á‡ÍÎ˛˜ÂÌËÂÒÂ ËÁ‚ÂÊ‰‡ ÏÓ‰ËÙËˆË‡Ì ‚‡Ë‡ÌÚ Ì‡ ÒÚ‡Ì‰‡ÚÌ‡Ú‡ ÙÓÏÛÎ‡ Á‡ Ô‡-Ë˜ÌÓÚÓ ÔÂ‰Î‡„‡ÌÂ.

Система за сетълментœÂ‰Ë Ì‡˜‡ÎÓÚÓ Ì‡ ÔÂıÓ‰‡ Í˙Ï Ô‡Á‡Ì‡ ËÍÓÌÓÏËÍ‡ ÌÂ Ò˙˘ÂÒÚ‚Û-

‚‡¯Â ÓÒÓ·ÂÌ‡ ÔÓÚÂ·ÌÓÒÚ ÓÚ ·˙ÁÓ Ó·‡·ÓÚ‚‡ÌÂ Ì‡ Ú‡ÌÒ‡ÍˆËËÚÂ ‚·‡ÌÍÓ‚‡Ú‡ ÒËÒÚÂÏ‡. ¡‡ÌÍËÚÂ ËÁ‚˙¯‚‡ı‡ Ò˜ÂÚÓ‚Ó‰ÌË ÔÓˆÂ‰ÛË, ËÁ-ÔÓÎÁ‚‡ÌË ÓÚ ÒËÒÚÂÏ‡Ú‡ Ì‡ ˆÂÌÚ‡ÎÌÓ ÔÎ‡ÌË‡ÌÂ, ÌÓ ÌÂ Ë ÓÌÁË ÚËÔ Ó·-ÒÎÛÊ‚‡ÌÂ Ì‡ Ò‰ÂÎÍË, ÍÓÈÚÓ Â ÓÚ ÓÒÌÓ‚ÌÓ ÁÌ‡˜ÂÌËÂ ÔË Ô‡Á‡ÌÓÚÓ ÒÚÓ-Ô‡ÌÒÚ‚Ó. ÕÂˇ‰ÍÓ ÍÎËËÌ„˙Ú Ì‡ ÓÔÂ‡ˆËËÚÂ ÓÚÌÂÏ‡¯Â ÌˇÍÓÎÍÓ ÒÂ‰-ÏËˆË. ¬ ÓÚ„Ó‚Ó Ì‡ ÌÂÓ·ıÓ‰ËÏÓÒÚÚ‡, ÔÓÓ‰ÂÌ‡ ÓÚ Ì‡ÒÚ˙ÔËÎËÚÂ ÔÓ-ÏÂÌË, ¡Õ¡ ‚˙‚Â‰Â ¡»—≈–¿ ≠ ·‡ÌÍÓ‚‡ ËÌÚÂ„Ë‡Ì‡ ÒËÒÚÂÏ‡ Á‡ ÂÎÂÍ-ÚÓÌÌË ‡ÁÔÎ‡˘‡ÌËˇ, ÔÂ‰Ì‡ÁÌ‡˜ÂÌ‡ Á‡ ÍÎËËÌ„ Ì‡ ÎÂ‚Ó‚Ë ÓÔÂ‡ˆËË‚ ˆˇÎ‡Ú‡ ·‡ÌÍÓ‚‡ ÒËÒÚÂÏ‡ ‚ ‡ÏÍËÚÂ Ì‡ ÚË ‰ÌË. ¡»—≈–¿ Ó·‡˜Â ÌÂÓ·‡·ÓÚ‚‡ Ú‡ÌÒ‡ÍˆËË ‚ ˜ÛÊ‰ÂÒÚ‡ÌÌ‡ ‚‡ÎÛÚ‡. “‡Í‡ Ì‡ Ô‡ÍÚËÍ‡ ËÏ‡‰‚‡ Ì‡˜ËÌ‡ Á‡ ÍÎËËÌ„ Ì‡ Ú‡ÌÒ‡ÍˆËËÚÂ ‚ Á‡‚ËÒËÏÓÒÚ ÓÚ ËÁÔÓÎÁ‚‡Ì‡-Ú‡ Ô‡Ë˜Ì‡ Â‰ËÌËˆ‡.

«‡ ‰‡ ‡Á·ÂÂÏ Í‡Í ÒÂ Á‡ÔËÒ‚‡Ú Ú‡ÌÒ‡ÍˆËËÚÂ ‚ ·‡ÌÍÓ‚‡Ú‡ ÒËÒÚÂ-Ï‡, ÌÂÍ‡ ‡Á„ÎÂ‰‡ÏÂ ÌˇÍÓÎÍÓ ÔËÏÂ‡. ¬˙‚ ‚ÒÂÍË ÓÚ ÒÎÛ˜‡ËÚÂ ÔÎ‡ÚÂˆ˘Â ·˙‰Â ì¡‡ÎÍ‡ÌÚÛËÒÚî, ‡ ·ÂÌÂÙËˆËÂÌÚ ≠ ‡‚ËÓÍÓÏÔ‡ÌËˇ ì¡‡ÎÍ‡Ìî.–‡ÁÎË˜ÌÓÚÓ ‚ ÓÚ‰ÂÎÌËÚÂ ÔËÏÂË ˘Â ·˙‰Â ÏˇÒÚÓÚÓ, Í˙‰ÂÚÓ ÚÂÁË ‰‚ÂÙËÏË ËÏ‡Ú ÒÏÂÚÍË.

¡ÂÌÂÙËˆËÂÌÚ Ë ÔÎ‡ÚÂˆ ËÁÔÓÎÁ‚‡Ú Â‰Ì‡ Ë Ò˙˘‡ ·‡ÌÍ‡. Õ‡È-ÔÓÒÚ‡-Ú‡ ÒËÚÛ‡ˆËˇ ÒÂ ÔÓ‡Ê‰‡, ÍÓ„‡ÚÓ Ë ·ÂÌÂÙËˆËÂÌÚ˙Ú, Ë ÔÎ‡ÚÂˆ˙Ú ËÏ‡ÚÒÏÂÚÍË ‚ Â‰Ì‡ Ë Ò˙˘‡ ·‡ÌÍ‡. ƒ‡ ÒË ÔÂ‰ÒÚ‡‚ËÏ, ˜Â ì¡‡ÎÍ‡ÌÚÛËÒÚî Ëì¡‡ÎÍ‡Ìî ËÏ‡Ú ÒÏÂÚÍË ‚ Œ·Â‰ËÌÂÌ‡ ·˙Î„‡ÒÍ‡ ·‡ÌÍ‡ (Œ¡¡). ì¡‡Î-Í‡ÌÚÛËÒÚî ËÁ‚˙¯‚‡ ÔÎ‡˘‡ÌÂ Ì‡ ì¡‡ÎÍ‡Ìî ‚ ‡ÁÏÂ Ì‡ 130 ıËÎ. Î‚.œ‡ËÚÂ Úˇ·‚‡ ‰‡ ÒÂ ÔËÒÔ‡‰Ì‡Ú ÓÚ ÒÏÂÚÍ‡Ú‡ Ì‡ ì¡‡ÎÍ‡ÌÚÛËÒÚî, ‡ÒÏÂÚÍ‡Ú‡ Ì‡ ì¡‡ÎÍ‡Ìî Úˇ·‚‡ ‰‡ ÒÂ Û‚ÂÎË˜Ë Ò˙Ò Ò˙˘‡Ú‡ ÒÛÏ‡. “‡ÁË

Главашеста

61

Ú‡ÌÒ‡ÍˆËˇ ÏÓÊÂ ‰‡ ÒÂ Á‡ÔË¯Â ‚ “-Ó·‡ÁÌ‡Ú‡ Ò˜ÂÚÓ‚Ó‰Ì‡ ÒÏÂÚÍ‡ Ì‡Œ¡¡, Í‡ÍÚÓ Â ÔÂ‰ÒÚ‡‚ÂÌÓ Ì‡ Ô˙‚ËÚÂ ‰‚‡ Á‡ÔËÒ‡:

Œ¡¡


ì¡‡ÎÍ‡ÌÚÛËÒÚî -130 000 Î‚.ì¡‡ÎÍ‡Ìî +130 000 Î‚.

«‡‰˙ÎÊÂÌËÂÚÓ Á‡ ÔÂı‚˙ÎˇÌÂÚÓ Ì‡ ÚÂÁË ÒÂ‰ÒÚ‚‡ ÓÚ Â‰Ì‡Ú‡ ÒÏÂÚ-Í‡ Ì‡ ‰Û„‡Ú‡ Â ËÁˆˇÎÓ Ì‡ Œ¡¡. ¬ ÔÓˆÂÒ‡ ÌÂ Û˜‡ÒÚ‚‡ ‰Û„‡ ·‡ÌÍ‡.

¡ÂÌÂÙËˆËÂÌÚ Ë ÔÎ‡ÚÂˆ ËÁÔÓÎÁ‚‡Ú ‡ÁÎË˜ÌË ·‡ÌÍË. Ó„‡ÚÓ ì¡‡Î-Í‡ÌÚÛËÒÚî Ë ì¡‡ÎÍ‡Ìî ËÏ‡Ú ÒÏÂÚÍË ‚ ‡ÁÎË˜ÌË ·‡ÌÍË, ÍÎËËÌ„˙ÚÌ‡ ÓÔÂ‡ˆËˇÚ‡ ÒÂ ÛÒÎÓÊÌˇ‚‡. ¿ÍÓ ÔÎ‡˘‡ÌÂÚÓ ÒÚ‡‚‡ ‚ ÎÂ‚Ó‚Â, ÔËÎ‡„‡ÒÂ ÒËÒÚÂÏ‡Ú‡ ¡»—≈–¿ Ë ·‡ÌÍËÚÂ ËÁÔÓÎÁ‚‡Ú ‡ÁÔÎ‡˘‡ÚÂÎÌËÚÂ ÒËÒÏÂÚÍË ÔË ¡Õ¡, Á‡ ‰‡ ÒÂ Ó·‡·ÓÚË Ú‡ÌÒ‡ÍˆËˇÚ‡. ƒ‡ ÔËÂÏÂÏ, ˜Â‚ÏÂÒÚÓ ‰‡ ÒÂ Ó·ÒÎÛÊ‚‡ ÓÚ Œ¡¡, ì¡‡ÎÍ‡Ìî ËÏ‡ ÒÏÂÚÍ‡ ‚ ÃËÌÂ‡Î-·‡ÌÍ.44

“˙È Í‡ÚÓ ì¡‡ÎÍ‡ÌÚÛËÒÚî Ë ‚ ÚÓÁË ÔËÏÂ ËÏ‡ ÒÏÂÚÍ‡ ‚ Œ¡¡, ÔÎ‡-˘‡ÌÂÚÓ ÓÚÌÓ‚Ó ˘Â Úˇ·‚‡ ‰‡ ÒÚ‡ÌÂ ÓÚ Ò˙˘‡Ú‡ ÒÏÂÚÍ‡. ŒÔÂ‡ˆËˇÚ‡Á‡ÔÓ˜‚‡, ÍÓ„‡ÚÓ ì¡‡ÎÍ‡ÌÚÛËÒÚî Ì‡Â‰Ë Ì‡ Œ¡¡ ‰‡ ÔÎ‡ÚË Ì‡ ì¡‡Î-Í‡Ìî. œË ÒËÒÚÂÏ‡Ú‡ ¡»—≈–¿ ÒÏÂÚÍ‡Ú‡ Ì‡ ì¡‡ÎÍ‡ÌÚÛËÒÚî ÒÂ Ì‡Ï‡-Îˇ‚‡ Ò˙Ò 130 ıËÎ. Î‚. “ÂÁË Á‡ÔËÒË Úˇ·‚‡ ‰‡ ÒÂ Ì‡Ô‡‚ˇÚ ‚ Í‡ˇ Ì‡Ô˙‚Ëˇ ‰ÂÌ, ‚ ÔÓÚË‚ÂÌ ÒÎÛ˜‡È Œ¡¡ ˘Â ·˙‰Â „ÎÓ·ÂÌ‡.

Œ¡¡


ƒÂÔoÁËÚÌ‡ ÒÏÂÚÍ‡ÔË ¡Õ¡ -130 000 Î‚. ì¡‡ÎÍ‡ÌÚÛËÒÚî -130 000 Î‚.

Õ‡ ‚ÚÓËˇ ‰ÂÌ Á‡‰˙ÎÊÂÌËÂÚÓ Á‡ ‚ÔËÒ‚‡ÌÂ Ì‡ ÒÎÂ‰‚‡˘ËÚÂ ‰‚‡Á‡ÔËÒ‡ ÒÂ ÔÓÂÏ‡ ‚Â˜Â ÓÚ ¡Õ¡. œ˙‚Ó, ¡Õ¡ Ô‡‚Ë ‚ ÒÓ·ÒÚ‚ÂÌËˇ ÒË·‡Î‡ÌÒ Á‡ÔËÒ, Ò˙ÓÚ‚ÂÚÒÚ‚‡˘ Ì‡ Á‡ÔËÒ‡, Ì‡Ô‡‚ÂÌ ÓÚ Œ¡¡, ÍÓÈÚÓÔÓÍ‡Á‚‡, ˜Â Ò‡Î‰ÓÚÓ ÔÓ ÒÏÂÚÍ‡Ú‡ Ì‡ Œ¡¡ ÔË ¡Õ¡ Â Ì‡Ï‡ÎˇÎÓ Ò˙Ò130 000 Î‚. “˙È Í‡ÚÓ ì¡‡ÎÍ‡Ìî ËÏ‡ ÒÏÂÚÍ‡ ‚ ÃËÌÂ‡Î·‡ÌÍ, ÎÂ‚Ó‚ÂÚÂÓÚ Œ¡¡ ÒÂ ÔÂ‚ÂÊ‰‡Ú Ì‡ ÃËÌÂ‡Î·‡ÌÍ.

44 —ËÒÚÂÏ‡Ú‡ ¡»—≈–¿ ÔÂ‰Î‡„‡ ÌˇÍÓÎÍÓ Ì‡˜ËÌ‡ Á‡ ÛÂÊ‰‡ÌÂ Ì‡ Ú‡ÌÒ‡Í-ˆËËÚÂ. ÕËÂ ÓÔËÒ‚‡ÏÂ ‰ËÂÍÚÌËÚÂ Ú‡ÌÒÙÂË. ¡»—≈–¿ Â ÓÔËÒ‡Ì‡ ÔÓ-ÔÓ‰Ó·-ÌÓ ‚ Ì‡˙˜ÌËÍ‡ Á‡ ÓÔÂ‡ˆËËÚÂ.

62

¡Õ¡


Œ¡¡ -130 000 Î‚.ÃËÌÂ‡Î·‡ÌÍ +130 000 Î‚.

—Â„‡ ÃËÌÂ‡Î·‡ÌÍ ‚ÔËÒ‚‡ Û‚ÂÎË˜ÂÌËÂÚÓ ÔÓ Ò‚ÓˇÚ‡ ÒÏÂÚÍ‡ ÔË¡Õ¡ Ë Á‡‚Âˇ‚‡ ÒÏÂÚÍ‡Ú‡ Ì‡ ì¡‡ÎÍ‡Ìî.

ÃËÌÂ‡Î·‡ÌÍ


ƒÂÔÓÁËÚÌ‡ ÒÏÂÚÍ‡ÔË ¡Õ¡ +130 000 Î‚. ì¡‡ÎÍ‡Ìî +130 000 Î‚.

“‡Í‡ Ô‡ËÚÂ ‚Â˜Â Ò‡ ÔÂ‚Â‰ÂÌË ÓÚ ì¡‡ÎÍ‡ÌÚÛËÒÚî Ì‡ ì¡‡ÎÍ‡Ìî.œË ÒËÒÚÂÏ‡Ú‡ ¡»—≈–¿ ‚ÒÂÍË ÂÚ‡Ô ÓÚÌÂÏ‡ Ì‡È-ÏÌÓ„Ó Â‰ËÌ ‰ÂÌ, Ú‡Í‡˜Â ˆÂÎËˇÚ ÔÓˆÂÒ Ó·ËÍÌÓ‚ÂÌÓ Ú‡Â ÌÂ ÔÓ‚Â˜Â ÓÚ ÚË ‰ÌË. Ó„‡ÚÓ Á‡-‡·ÓÚË Ô˙ÎÌÓˆÂÌÌÓ, Ú‡ÁË ÒËÒÚÂÏ‡ ˘Â ÓÒË„Ûˇ‚‡ ÏÌÓ„Ó ÔÓ-‰Ó·Ó Ó·-ÒÎÛÊ‚‡ÌÂ, ÓÚÍÓÎÍÓÚÓ ÒÚ‡‡Ú‡, ÔË ÍÓˇÚÓ ÔÓˆÂÒ˙Ú Ì‡ ÍÎËËÌ„ Ì‡ Â‰Ì‡Ú‡ÌÒ‡ÍˆËˇ ˜ÂÒÚÓ ÓÚÌÂÏ‡¯Â ÁÌ‡˜ËÚÂÎÌÓ ‚ÂÏÂ.45

Формула на паричното предлагане за БългарияÃÂı‡ÌËÁÏ˙Ú Ì‡ ÙÓÏË‡ÌÂ Ì‡ Ô‡Ë˜ÌÓÚÓ ÔÂ‰Î‡„‡ÌÂ Â ÔÓÁÌ‡Ú ÓÚ

ÓÔËÚ‡ Ì‡ ÒÚ‡ÌËÚÂ, ËÁÔÓÎÁ‚‡˘Ë ÒËÒÚÂÏ‡Ú‡ Ì‡ ÂÁÂ‚ËÚÂ ‚ ·‡ÌÍÓ‚‡Ú‡ÒËÒÚÂÏ‡. —ÎÂ‰ Í‡ÚÓ Â‰Ì‡ Ú˙„Ó‚ÒÍ‡ ·‡ÌÍ‡ Ì‡ÚÛÔ‡ ÂÁÂ‚Ë, Úˇ ÏÓÊÂ‰‡ ÔÂ‰ÓÒÚ‡‚ˇ ÚÂÁË ÒÂ‰ÒÚ‚‡ ÔÓ‰ ÙÓÏ‡Ú‡ Ì‡ ÍÂ‰ËÚË Ì‡ ÌÂÙËÌ‡ÌÒÓ‚ËËÌÒÚËÚÛˆËË Ë ‰‡ Ò˙Á‰‡‚‡ ÔË ÒÂ·Â ÒË ‰ÓÔ˙ÎÌËÚÂÎÌË ‰ÂÔÓÁËÚË. “Ó‚‡Û‚ÂÎË˜‡‚‡ Ô‡Ë˜ÌÓÚÓ ÔÂ‰Î‡„‡ÌÂ. ŒÔËÒ‡ÌËÂ Ì‡ Ì‡˜ËÌËÚÂ, ÔÓ ÍÓËÚÓ‰ÓÔ˙ÎÌËÚÂÎÌËÚÂ ·‡ÌÍÓ‚Ë ÂÁÂ‚Ë ·Ëı‡ ÏÓ„ÎË ‰‡ ‰Ó‚Â‰‡Ú ‰Ó Ì‡‡ÒÚ-‚‡ÌÂ Ì‡ Ô‡Ë˜ÌÓÚÓ ÔÂ‰Î‡„‡ÌÂ, ÏÓÊÂ ‰‡ ÒÂ Ì‡ÏÂË ‚˙‚ ‚ÒÂÍË ÒÚ‡Ì-‰‡ÚÂÌ Û˜Â·ÌËÍ ÔÓ ÙËÌ‡ÌÒË Ë ·‡ÌÍÓ‚Ó ‰ÂÎÓ.

Õ‡¯‡Ú‡ ˆÂÎ ‚ Ì‡ÒÚÓˇ˘ÓÚÓ ËÁÒÎÂ‰‚‡ÌÂ Â ‰‡ ÓÔË¯ÂÏ ÓÒÓ·ÂÌÓÒÚËÚÂÌ‡ ·˙Î„‡ÒÍ‡Ú‡ ·‡ÌÍÓ‚‡ ÒËÒÚÂÏ‡ Ë ‰‡ ÔÓÍ‡ÊÂÏ Í‡Í ÚÂ ‚Ë‰ÓËÁÏÂÌˇÚÌ‡˜ËÌ‡ Á‡ ÙÓÏË‡ÌÂ Ì‡ Ô‡Ë˜ÌÓÚÓ ÔÂ‰Î‡„‡ÌÂ. ¡˙Î„‡ÒÍËˇÚ ÏÓ‰ÂÎÒÂ ‡ÁÎË˜‡‚‡ ÓÚ ÚÓÁË ‚ —¿Ÿ ÔÓ ‰‚‡ ÓÒÌÓ‚ÌË ‡ÒÔÂÍÚ‡:46 1. ¬‡ÎÛÚÌËÚÂ

45 ÃÓÊÂ ·Ë ÚÛÍ Â ÛÏÂÒÚÌÓ ‰‡ ÓÚ·ÂÎÂÊËÏ, ˜Â Ú‡ÁË ÔÓˆÂ‰Û‡ Â Ó·‡ÚÌ‡ Ì‡ÒËÒÚÂÏ‡Ú‡ Ì‡ ÍÎËËÌ„ Ì‡ ˜ÂÍÓ‚Â, ËÁÔÓÎÁ‚‡Ì‡ ‚ —¿Ÿ. “‡Ï Ô˙‚ËÚÂ Á‡ÔËÒË ÒÂÔ‡‚ˇÚ ‚ ·‡ÌÍ‡Ú‡, ÔÓÎÛ˜‡‚‡˘‡ ÔÎ‡˘‡ÌÂÚÓ, Ú˙È Í‡ÚÓ ˜ÂÍ˙Ú ÒÂ ‰ÂÔÓÁË‡ ÓÚ·ÂÌÂÙËˆËÂÌÚ‡.

46 ¬ Ô˙‚ÓÚÓ ËÁ‰‡ÌËÂ Ì‡ Ú‡ÁË ÏÓÌÓ„‡ÙËˇ ÒÂ ÔÓÒÓ˜‚‡ Ë ÚÂÚ‡ ‡ÁÎËÍ‡:ÍÂ‰ËÚÌËÚÂ Ú‡‚‡ÌË. “Â ·ˇı‡ ËÁÔÓÎÁ‚‡ÌË Í‡ÚÓ ÒÂ‰ÒÚ‚‡ Á‡ Ô‡Ë˜ÂÌ ÍÓÌÚÓÎ,ÌÓ ·ˇı‡ ÔÂÏ‡ıÌ‡ÚË ÔÂÁ ˛ÎË 1994 „.

63

‰ÂÔÓÁËÚË Ë„‡ˇÚ ‰‡ÎÂ˜ ÔÓ-‚‡ÊÌ‡ ÓÎˇ ‚ Ô‡Ë˜ÌÓÚÓ ÔÂ‰Î‡„‡ÌÂ. 2. «‡Û‰Ó‚ÎÂÚ‚Óˇ‚‡ÌÂ Ì‡ ËÁËÒÍ‚‡ÌËˇÚ‡ Á‡ ÏËÌËÏ‡ÎÌËÚÂ Á‡‰˙ÎÊËÚÂÎÌË Â-ÁÂ‚Ë ÏÓ„‡Ú ‰‡ ÒÂ ËÁÔÓÎÁ‚‡Ú ÂÁÂ‚ÌËÚÂ ‰ÂÔÓÁËÚË ÔË ¡Õ¡. ¬ —¿ŸÁ‡ ËÁËÒÍÛÂÏË ÂÁÂ‚Ë ÒÂ ÒÏˇÚ‡Ú Ò˙˘Ó Ú‡Í‡ Ô‡Ë˜ÌËÚÂ Í‡ÒÓ‚Ë Ì‡ÎË˜-ÌÓÒÚË ‚ Ú˙„Ó‚ÒÍËÚÂ ·‡ÌÍË.47

»Á‚ÂÊ‰‡ÌÂÚÓ Ì‡ ÙÓÏÛÎ‡ Á‡ Ô‡Ë˜ÌÓÚÓ ÔÂ‰Î‡„‡ÌÂ ‚ ¡˙Î„‡Ëˇ ˘Â·˙‰Â ËÎ˛ÒÚË‡ÌÓ ‚ ÒÎÛ˜‡ˇ Ì‡ Ô‡Ë˜ÌËˇ ‡„Â„‡Ú Ã2. ÕÂÍ‡ Ò D Ó·ÓÁ-Ì‡˜ËÏ Ó·˘Ëˇ ‡ÁÏÂ Ì‡ ‰ÂÔÓÁËÚËÚÂ. “ÛÍ Ò‡ ‚ÍÎ˛˜ÂÌË ‚ÒË˜ÍË ·ÂÁ-ÒÓ˜ÌË, ÒÔÂÒÚÓ‚ÌË Ë ÒÓ˜ÌË ‰ÂÔÓÁËÚË. ¬‡ÎÛÚÌËÚÂ ‰ÂÔÓÁËÚË ˘Â ÓÁ-Ì‡˜ËÏ Ò DF. “Ó„‡‚‡ Ô‡Ë˜ÌÓÚÓ ÔÂ‰Î‡„‡ÌÂ ˘Â ËÏ‡ ‚Ë‰‡:

Ã2 = Cp + D + DF (1)Í˙‰ÂÚÓ — Â ÍÓÎË˜ÂÒÚ‚ÓÚÓ Ô‡Ë ‚ ·ÓÈ ËÁ‚˙Ì ·‡ÌÍËÚÂ, D ≠ ÍÓÎË-

˜ÂÒÚ‚ÓÚÓ Ì‡ ‚ÒË˜ÍË ÎÂ‚Ó‚Ë ‰ÂÔÓÁËÚÚË, ‡ DF Â ÍÓÎË˜ÂÒÚ‚ÓÚÓ Ì‡ ‚ÒË˜ÍË‰ÂÔÓÁËÚË ‚ ˜ÛÊ‰ÂÒÚ‡ÌÌ‡ ‚‡ÎÛÚ‡.

œË ÒÚ‡Ì‰‡ÚÌÓÚÓ ÔÓÒÚÓˇ‚‡ÌÂ Ì‡ ÙÓÏÛÎ‡Ú‡ Ì‡ Ô‡Ë˜ÌÓÚÓ ÔÂ‰-Î‡„‡ÌÂ ˆÂÌÚ‡ÎÌ‡Ú‡ ·‡ÌÍ‡ Â„ÛÎË‡ ‰ËÌ‡ÏËÍ‡Ú‡ Ì‡ Ô‡Ë˜ÌÓÚÓ ÔÂ‰-Î‡„‡ÌÂ ÔÓÒÂ‰ÒÚ‚ÓÏ ÍÓÌÚÓÎ ‚˙ıÛ Ô‡Ë˜Ì‡Ú‡ ·‡Á‡ (Ã¬). œÓÒÎÂ‰Ì‡Ú‡ÔÂ‰ÒÚ‡‚Îˇ‚‡ ÒÛÏ‡ ÓÚ ÒÎÂ‰ÌËÚÂ ‰‚Â ÔÓÁËˆËË ÓÚ Ô‡ÒË‚‡ Ì‡ ˆÂÌÚ‡Î-Ì‡Ú‡ ·‡ÌÍ‡: Í‡ÒÓ‚ËÚÂ Ì‡ÎË˜ÌÓÒÚË (—) Ë ‰ÂÔÓÁËÚËÚÂ ÔË ˆÂÌÚ‡ÎÌ‡Ú‡·‡ÌÍ‡ (Dc). “ˇ ÍÓÌÚÓÎË‡ Ô‡Ë˜Ì‡Ú‡ ·‡Á‡, ‡ Ú˙„Ó‚ÒÍËÚÂ ·‡ÌÍË Â-¯‡‚‡Ú ‰‡ÎË ÔÂ‰ÔÓ˜ËÚ‡Ú ‰‡ ‰˙Ê‡Ú Í‡ÒÓ‚Ë Ô‡Ë˜ÌË Ì‡ÎË˜ÌÓÒÚË, ËÎË‰ÂÔÓÁËÚË ÔË ¡Õ¡. — ‰Û„Ë ‰ÛÏË ≠ Ú˙„Ó‚ÒÍËÚÂ ·‡ÌÍË ÏÓ„‡Ú ÔÓ ‚Òˇ-ÍÓ ‚ÂÏÂ Ò‚Ó·Ó‰ÌÓ ‰‡ ‚Ì‡ÒˇÚ ‚˙‚ ËÎË ‰‡ ÚÂ„ÎˇÚ ÓÚ ˆÂÌÚ‡ÎÌ‡Ú‡ ·‡ÌÍ‡Ô‡Ë ‚ ·ÓÈ. ŒÚ ‰ÂÙËÌËˆËˇÚ‡ Ì‡ Ô‡Ë˜Ì‡Ú‡ ·‡Á‡ ËÏ‡ÏÂ:

MB = C + Dc (2).œË ·˙Î„‡ÒÍËÚÂ ÛÒÎÓ‚Ëˇ ËÁ·Ó˙Ú Ì‡ Ú˙„Ó‚ÒÍËÚÂ ·‡ÌÍË ‰‡ ‰˙-

Ê‡Ú Ô‡Ë ‚ ·ÓÈ ËÎË ‰ÂÔÓÁËÚË ÒÂ ÓÔÂ‰ÂÎˇ ÓÚ ‰‚‡ ı‡‡ÍÚÂÌË ÏÓÏÂÌ-Ú‡. œ˙‚Ó, Í‡ÒÓ‚ËÚÂ Ì‡ÎË˜ÌÓÒÚË ÌÂ ÒÂ ‚ÍÎ˛˜‚‡Ú ËÁˆˇÎÓ ‚ ËÁ˜ËÒÎˇ-‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ Á‡‰˙ÎÊËÚÂÎÌËÚÂ ÂÁÂ‚Ë, ‚ÒÎÂ‰ÒÚ‚ËÂ Ì‡ ÍÓÂÚÓ ·‡ÌÍËÚÂ ÒÂÒÚÂÏˇÚ ‰‡ Ì‡Ï‡ÎˇÚ ‰Ó ‚˙ÁÏÓÊÌËˇ ÏËÌËÏÛÏ ÍÓÎË˜ÂÒÚ‚ÓÚÓ Í‡ÒÓ‚ËÌ‡ÎË˜ÌÓÒÚË. ¬ÚÓÓ, ÂÁÂ‚ÌËÚÂ Ë ‡ÁÔÎ‡˘‡ÚÂÎÌËÚÂ ÒÏÂÚÍË (ÍÎËËÌ-„Ó‚ÓÚÓ Ò‡Î‰Ó) ÔË ¡Õ¡ Ò‡ ÌÂÁ‡‚ËÒËÏË, ÔÓ‡‰Ë ÍÓÂÚÓ Á‡ Ó·‡·ÓÚ‚‡ÌÂÌ‡ ÒÂÚ˙ÎÏÂÌÚ‡ ·‡ÌÍËÚÂ Úˇ·‚‡ ‰‡ ‰˙Ê‡Ú ‰ÓÔ˙ÎÌËÚÂÎÌË ‰ÂÔÓÁËÚË,Ì‡‰‚Ë¯‡‚‡˘Ë ÂÁÂ‚ÌËÚÂ ËÏ ÒÏÂÚÍË. œÓ‡‰Ë Ú‡ÁË ÔË˜ËÌ‡ Â ÌÂÓ·-

47 ÓÛÚÒ (Coates, Warren. Market-Based Monetary Control. Bank Review. Quar-terly Journal of the Bulgarian National Bank, No. 4/1992, pp. 1 ≠ 12) Ò˙˘Ó ‡Á‡-·ÓÚ‚‡ ÔÓ‰Ó·Ì‡ ÙÓÏÛÎ‡ Á‡ Ô‡Ë˜ÌÓÚÓ ÔÂ‰Î‡„‡ÌÂ, ÌÓ ·ÂÁ ‰‡ ˆÂÎË Ô˙ÎÌÓÚÓ ∫Ò˙Ó·‡Áˇ‚‡ÌÂ Ò˙Ò ÒÂ„‡¯ÌËÚÂ ÛÒÎÓ‚Ëˇ ‚ ¡˙Î„‡Ëˇ. —ÎÂ‰ ËÁ‚ÂÊ‰‡ÌÂÚÓ Ì‡ ÙÓ-ÏÛÎ‡Ú‡ ÚÓÈ Ô‡‚Ë ÏÌÓ„Ó Á‡‰˙Î·Ó˜ÂÌ ÔÂ„ÎÂ‰ Ì‡ ÔÓ·ÎÂÏËÚÂ, Ò‚˙Á‡ÌË Ò ÔË-Î‡„‡ÌÂÚÓ Ì‡ Ô‡Ë˜Ì‡Ú‡ ÔÓÎËÚËÍ‡ ÔË Ò˙˘ÂÒÚ‚Û‚‡˘ËÚÂ ‚ ÏÓÏÂÌÚ‡ ÛÒÎÓ‚Ëˇ.

64

ıÓ‰ËÏÓ ‰‡ ÒÂ Ì‡Ô‡‚Ë ‡Á„‡ÌË˜ÂÌËÂ ÏÂÊ‰Û ÂÁÂ‚ÌË ‰ÂÔÓÁËÚË ÔË¡Õ¡ (Dr) Ë ‰ÂÔÓÁËÚË Ò ˆÂÎ ÒÂÚ˙ÎÏÂÌÚ (Ds).48 “ÂÚËˇÚ ÂÎÂÏÂÌÚ Ò‡ ‰Â-ÔÓÁËÚËÚÂ ‚ ˜ÛÊ‰ÂÒÚ‡ÌÌ‡ ‚‡ÎÛÚ‡ ÔË ¡Õ¡ (Df). ¡‡ÌÍËÚÂ ·Ëı‡ ÊÂÎ‡ÎË‰‡ „Ë Ò‚Â‰‡Ú ‰Ó ÏËÌËÏÛÏ, ‡ÍÓ ÚÂ ÌÂ ·˙‰‡Ú ‚ÍÎ˛˜ÂÌË ‚ ËÁ˜ËÒÎˇ‚‡ÌÂÚÓÌ‡ ·‡ÌÍÓ‚ËÚÂ ÂÁÂ‚Ë Ë, Ó·‡ÚÌÓ ≠ ‰‡ „Ë Û‚ÂÎË˜‡Ú, ‡ÍÓ ·˙‰‡Ú ‚ÍÎ˛-˜ÂÌË. —·Ó˙Ú ÓÚ ÚËÚÂ ÍÓÏÔÓÌÂÌÚ‡ ‰‡‚‡ Ó·˘Ëˇ ‡ÁÏÂ Ì‡ ‰ÂÔÓÁËÚËÚÂÔË ¡Õ¡.

Dc = Dr + Ds + Df (3). ÓÎË˜ÂÒÚ‚ÓÚÓ Ì‡ Ô‡ËÚÂ ‚ ·ÓÈ, ÂÏËÚË‡ÌË ÓÚ ¡Õ¡, Ò˙˘Ó ÒÂ ÔÓ‰-

‡Á‰ÂÎˇ Ì‡ Ô‡Ë ËÁ‚˙Ì ·‡ÌÍËÚÂ (Cp) ËÎË Í‡ÒÓ‚Ë Ì‡ÎË˜ÌÓÒÚË (Cv) ÔËÚ˙„Ó‚ÒÍËÚÂ ·‡ÌÍË. —ÎÂ‰Ó‚‡ÚÂÎÌÓ

C = Cp + Cv (4).ÕÂÍ‡ Ò r Â ÓÁÌ‡˜ÂÌ ‰ÂÎ˙Ú ÓÚ ·ÂÁÒÓ˜ÌËÚÂ, ÒÔÂÒÚÓ‚ÌËÚÂ Ë ÒÓ˜ÌËÚÂ

‰ÂÔÓÁËÚË, ÍÓËÚÓ Ú˙„Ó‚ÒÍËÚÂ ·‡ÌÍË Ò‡ Á‡‰˙ÎÊÂÌË ‰‡ ‰˙Ê‡Ú ÔÓ Â-ÁÂ‚ÌËÚÂ ÒË ÒÏÂÚÍË ÔË ¡Õ¡. “Ó„‡‚‡ Ò˙ÓÚÌÓ¯ÂÌËÂÚÓ ÏÂÊ‰Û ÂÁÂ‚Ë-ÚÂ ËÏ R Ë Ó·˘ÓÚÓ ÍÓÎË˜ÂÒÚ‚Ó ‰ÂÔÓÁËÚË D ˘Â ·˙‰Â:

R = r(D + DF) (5).—˙˘ÂÒÚ‚Û‚‡Ú ÔÓÌÂ ÚË ‡ÍÚË‚‡, ÍÓËÚÓ ·‡ÌÍËÚÂ ÏÓ„‡Ú ‰‡ ËÁÔÓÎÁ‚‡Ú,

Á‡ ‰‡ Û‰Ó‚ÎÂÚ‚ÓˇÚ ÚÓ‚‡ ËÁËÒÍ‚‡ÌÂ. œ˙‚ËˇÚ ‚Ë‰ Ò‡ ÂÁÂ‚ÌËÚÂ ‰Â-ÔÓÁËÚË Dr. ¬ÚÓËˇÚ ‚Ë‰ Ò‡ Ô‡Ë˜ÌËÚÂ ÒÂ‰ÒÚ‚‡ ‚ Í‡ÒËÚÚÂ Ì‡ ·‡ÌÍËÚÂ,Ì‡ ÍÓËÚÓ ÏÓÊÂ ‰‡ ÒÂ ‡Á˜ËÚ‡ ˜‡ÒÚË˜ÌÓ. ƒ‡ ‰ÓÔÛÒÌÂÏ, ˜Â k Â ÔÓˆÂÌ-Ú˙Ú Ì‡ Ô‡Ë˜ÌËÚÂ ÒÂ‰ÒÚ‚‡ ‚ Í‡ÒËÚÂ Cv, ÍÓËÚÓ ·‡ÌÍËÚÂ ÏÓ„‡Ú ‰‡ ËÁ-ÔÓÎÁ‚‡Ú Á‡ Á‡‰Ó‚ÓÎˇ‚‡ÌÂ Ì‡ ËÁËÒÍ‚‡ÌÂÚÓ Á‡ ÏËÌËÏ‡ÎÌË ÂÁÂ‚Ë. “Ó-„‡‚‡ kCv ˘Â ÔÂ‰ÒÚ‡‚Îˇ‚‡ ‰ÂÎ˙Ú Ì‡ Ô‡Ë˜ÌËÚÂ ÒÂ‰ÒÚ‚‡ ‚ Í‡ÒËÚÂ,ÍÓËÚÓ Ò‡ ‚ÍÎ˛˜ÂÌË ‚ ÂÁÂ‚ËÚÂ.

“˙„Ó‚ÒÍËÚÂ ·‡ÌÍË ËÏ‡Ú Ô‡‚Ó ‰‡ ËÁÔÓÎÁ‚‡Ú ‚‡ÎÛÚÌË ‰ÂÔÓÁËÚË ‚¡Õ¡ Á‡ ˜‡ÒÚË˜ÌÓ Û‰Ó‚ÎÂÚ‚Óˇ‚‡ÌÂ Ì‡ ËÁËÒÍ‚‡ÌÂÚÓ Á‡ ÏËÌËÏ‡ÎÌË Â-ÁÂ‚Ë. (»ÌÙÓÏ‡ˆËÓÌÂÌ ·˛ÎÂÚËÌ Ì‡ ¡Õ¡, ·. 8/1994 „.), Í‡ÚÓ ÔÓ-ˆÂÌÚÌÓÚÓ Ó„‡ÌË˜ÂÌËÂ Á‡ ‚‡ÎÛÚÌËÚÂ ÂÁÂ‚Ë ·Â ÔÓÏÂÌˇÌÓ ÌÂÍÓÎÍÓ-Í‡ÚÌÓ. «‡ ÔÓÒÚÓÚ‡ Ì‡ ËÁÎÓÊÂÌËÂÚÓ ˘Â ‰ÓÔÛÒÌÂÏ, ˜Â Ú˙„Ó‚ÒÍËÚÂ·‡ÌÍË ‰ÂÔÓÁË‡Ú ‚‡ÎÛÚ‡ ‚ ¡Õ¡ Ò‡ÏÓ ‰ÓÍÓÎÍÓÚÓ Úˇ Û‰Ó‚ÎÂÚ‚Óˇ‚‡ËÁËÒÍ‚‡ÌÂÚÓ Á‡ ÏËÌËÏ‡ÎÌËÚÂ ÂÁÂ‚Ë, ÌÓ ÒÂ ‚˙ÁÔÓÎÁ‚‡Ú ËÁˆˇÎÓ ÓÚ‚˙ÁÏÓÊÌÓÒÚËÚÂ ‰‡ ËÁÔÓÎÁ‚‡Ú ‚‡ÎÛÚÌËÚÂ ‰ÂÔÓÁËÚË, ÍÓ„‡ÚÓ ÌÓÏ‡ÚË‚-Ì‡Ú‡ ÛÂ‰·‡ ËÏ ‡ÁÂ¯‡‚‡.

¬ Ú‡Í˙‚ ÒÎÛ˜‡ÈDf = r g DF, (6),Í˙‰ÂÚÓ g Â ÔÓˆÂÌÚÌÓÚÓ Ó„‡ÌË˜ÂÌËÂ Á‡ ‚‡ÎÛÚÌËÚÂ ÂÁÂ‚Ë.

48 “Ó‚‡ ‡Á„‡ÌË˜ÂÌËÂ ÌÂ Â ‡·ÒÓÎ˛ÚÌÓ, Ú˙È Í‡ÚÓ ·‡ÌÍËÚÂ ÏÓ„‡Ú ‰‡ ËÁÔÓÎ-Á‚‡Ú Ó‚˙‰‡ÙÚ ÔÓ ÚÂÁË ‡ÁÔÎ‡˘‡ÚÂÎÌË ÒÏÂÚÍË ‰Ó ÒÚÓÈÌÓÒÚÚ‡ Ì‡ ÂÁÂ-‚ËÚÂ ÒË (Filipov, Lyubomir. Monetary Policy Instruments of the Bulgarian NationalBank. Bank Review. Quarterly Journal of the Bulgarian National Bank, No. 4/1992).

65

ƒÓÔÛÒÍ‡ÌÂÚÓ Ì‡ ‚‡ÎÛÚÌËÚÂ ‰ÂÔÓÁËÚË ‚ ¡Õ¡ Í‡ÚÓ ˜‡ÒÚ ÓÚ ÂÁÂ‚-ÌËÚÂ ‰ÂÔÓÁËÚË ÔÓÏÂÌˇ ‡‚ÌË˘ÂÚÓ Ì‡ ÍÓÌÚÓÎ, ÍÓeÚÓ ¡Õ¡ ÏÓÊÂ ‰‡ÛÔ‡ÊÌˇ‚‡ ‚˙ıÛ Ô‡Ë˜ÌÓÚÓ ÔÂ‰Î‡„‡ÌÂ. œË g=0, ¡Õ¡ ÛÔ‡ÊÌˇ‚‡Ô˙ÎÂÌ ÍÓÌÚÓÎ ‚˙ıÛ Ô‡Ë˜Ì‡Ú‡ ·‡Á‡ Ë ‚ ÚÓÁË ÒÎÛ˜‡È Â¯ÂÌËˇÚ‡ Ì‡Ú˙„Ó‚ÒÍËÚÂ ·‡ÌÍË ‰‡ Û‚ÂÎË˜‡‚‡Ú ÎÂ‚Ó‚ËÚÂ ÒË ‰ÂÔÓÁËÚË ‚ ¡Õ¡ ÏÓ„‡Ú‰‡ ‰ÓÈ‰‡Ú Ò‡ÏÓ ‡ÍÓ ‡ÁÔÓÎ‡„‡Ú Ì‡ÎË˜ÂÌ ÎÂ‚Ó‚ ÂÒÛÒ. œÓ‰Ó·ÌË ‰ÂÈ-ÒÚ‚Ëˇ ÌÂ ÒÂ ÓÚ‡Áˇ‚‡Ú Ì‡ ‡ÁÏÂ‡ Ì‡ Ô‡Ë˜Ì‡Ú‡ ·‡Á‡.

«‡ ‡ÁÎËÍ‡ ÓÚ Úˇı ‚‡ÎÛÚÌËÚÂ ‰ÂÔÓÁËÚË Ë‰‚‡Ú ËÁ‚˙Ì ·˙Î„‡ÒÍ‡Ú‡ËÍÓÌÓÏËÍ‡. œË ÔÓÎÓÊÂÌËÂ, ˜Â g>0 Â¯ÂÌËˇÚ‡ Ì‡ Ú˙„Ó‚ÒÍËÚÂ ·‡ÌÍË‰‡ Û‚ÂÎË˜‡Ú ‚‡ÎÛÚÌËÚÂ ÒË ‰ÂÔÓÁËÚË ‚ ¡Õ¡ Ë ‰‡ „Ë ‚ÍÎ˛˜‡Ú ‚ Ò‚ÓËÚÂÂÁÂ‚Ë ˘Â Û‚ÂÎË˜‡Ú ‡ÁÏÂ‡ Ì‡ Ô‡Ë˜Ì‡Ú‡ ·‡Á‡. ¿ÍÓ ÒÂ ÒÚÂÏË ‰‡ÍÓÌÚÓÎË‡ ‡ÁÏÂ‡ Ì‡ Ô‡Ë˜Ì‡Ú‡ ·‡Á‡, ¡Õ¡ Úˇ·‚‡ ‰‡ Ì‡ÏÂË ÔÓ-ÚË‚Ó‰ÂÈÒÚ‚ËÂ Ì‡ Û‚ÂÎË˜ÂÌËˇÚ‡ ÔÓ‡‰Ë ‰ÓÔ˙ÎÌËÚÂÎÌËÚÂ ‚‡ÎÛÚÌË ‰Â-ÔÓÁËÚË, Í‡ÚÓ Ì‡Ï‡ÎË ‰Û„ËÚÂ ÂÎÂÏÂÌÚË Ì‡ Ô‡Ë˜Ì‡Ú‡ ·‡Á‡. √Î‡‚‡ ÒÂ‰-Ï‡ ÓÔËÒ‚‡ Ì‡˜ËÌËÚÂ Á‡ ‰ÂÈÒÚ‚ËÂ Ì‡ ¡Õ¡ Á‡ ÍÓÌÚÓÎ ‚˙ıÛ Ô‡Ë˜Ì‡Ú‡·‡Á‡.

‡ÚÓ ÒÂ ÒÛÏË‡Ú ÚËÚÂ ÂÎÂÏÂÌÚ‡, ÍÓËÚÓ ÏÓ„‡Ú ‰‡ ·˙‰‡Ú ËÁÔÓÎÁ‚‡-ÌË Á‡ Û‰Ó‚ÎÂÚ‚Óˇ‚‡ÌÂ Ì‡ ËÁËÒÍ‚‡ÌÂÚÓ Á‡ ÏËÌËÏ‡ÎÌË ÂÁÂ‚Ë, ÒÂ ÔÓ-ÎÛ˜‡‚‡

R = k Cv + Dr + Df = k Cv + Dr + r g DF (7).ŒÚ Û‡‚ÌÂÌËˇ (5) Ë (7) ÒÎÂ‰‚‡, ˜ÂDr = r D ≠ k Cv + r (1 ≠ g) DF (8).¿ÍÓ ÒÂ Á‡ÏÂÒÚˇÚ Û‡‚ÌÂÌËˇ (8) Ë (6) ‚ Û‡‚ÌÂÌËÂ (3) Ë ÒÎÂ‰ ÚÓ‚‡

Û‡‚ÌÂÌËˇ (3) Ë (4) ‚ Û‡‚ÌÂÌËÂ (2), ÒÂ ÔÓÎÛ˜‡‚‡MB = Cp + (1 ≠ k) Cv + rD + r DF + Ds (9).—ÎÂ‰ ËÁ‚‡Ê‰‡ÌÂ Ì‡ D Í‡ÚÓ Ó·˘ ÏÌÓÊËÚÂÎ ÓÚ Û‡‚ÌÂÌËÂ (9) ÒÂ ÔÓ-

ÎÛ˜‡‚‡MB = [cp + (1 ≠ k) cv + r + r df + ds] D (10),Í˙‰ÂÚÓ cp = Cp/D, cv = Cv/D, df = DF/D Ë ds = Ds/D. ¬ÒˇÍÓ ÓÚ

ÚÂÁË Ò˙ÓÚÌÓ¯ÂÌËˇ Ë„‡Â ‚‡ÊÌ‡ ÓÎˇ ‚˙‚ ÙÓÏÛÎ‡Ú‡ Ì‡ Ô‡Ë˜ÌÓÚÓÔÂ‰Î‡„‡ÌÂ. Õ‡ÔËÏÂ cp Á‡‚ËÒË ÓÚ ÔÓ‚Â‰ÂÌËÂÚÓ Ì‡ ÔÓÚÂ·ËÚÂÎËÚÂ.“Ó ÓÚ‡Áˇ‚‡ Ó·˘ÂÒÚ‚ÂÌÓÚÓ ÔÂ‰ÔÓ˜ËÚ‡ÌËÂ Í˙Ï Ì‡ÎË˜ÌËÚÂ ÒÂ‰ÒÚ‚‡ ‚Ò‡‚ÌÂÌËÂ Ò ‰ÂÔÓÁËÚËÚÂ. “ˇ·‚‡ ‰‡ ÒÂ ËÏ‡ ÔÂ‰‚Ë‰, ˜Â Ì‡ Ì‡ÒÚÓˇ˘ËˇÂÚ‡Ô ‡ÁÔÎ‡˘‡ÌÂÚÓ ‚ ·ÓÈ Â ÓÒÌÓ‚ÌËˇÚ ÏÂÚÓ‰ Ì‡ ÔÎ‡˘‡ÌÂ ‚ ÓÚÌÓ¯Â-ÌËˇÚ‡ ÏÂÊ‰Û ÙËÁË˜ÂÒÍË ÎËˆ‡. ŒÒ‚ÂÌ ÚÓ‚‡ Ò˙ÚÌÓ¯ÂÌËÂÚÓ cp Á‡‚ËÒË ÓÚÚÓ‚‡ ‰ÓÍÓÎÍÓ ÎÂÒÌÓ ÏÓ„‡Ú ‰‡ ÒÂ ÚÂ„ÎˇÚ Ô‡Ë ÓÚ ·‡ÌÍ‡Ú‡ Ë Í‡Í‚Ë Ò‡ÎËı‚ÂÌËÚÂ ÔÓˆÂÌÚË ÔÓ ‰ÂÔÓÁËÚËÚÂ.

ŒÚ ‰Û„‡ ÒÚ‡Ì‡, Ò˙ÓÚÌÓ¯ÂÌËˇÚ‡ cv Ë cd Ò‡ Ò‚˙Á‡ÌË Ò ÔÓ‚Â‰Â-ÌËÂÚÓ Ì‡ ·‡ÌÍËÚÂ. “Â Úˇ·‚‡ ‰‡ ‰˙Ê‡Ú Í‡ÒÓ‚Ë Ì‡ÎË˜ÌÓÒÚË, Á‡ ‰‡ Ó·-ÒÎÛÊ‚‡Ú ÔË ÚÂ„ÎÂÌÂ ÔÓÚÂ·ÌÓÒÚËÚÂ Ì‡ Ò‚ÓËÚÂ ‰ÂÔÓÌÂÌÚË ÓÚ Ô‡Ë ‚·ÓÈ. ¡‡ÌÍËÚÂ ËÏ‡Ú ÌÛÊ‰‡ Ë ÓÚ ÏËÌËÏ‡ÎÌË ·‡Î‡ÌÒË ‚ ‡ÁÔÎ‡˘‡ÚÂÎ-

66

ÌËÚÂ ÒÏÂÚÍË Ì‡ ¡Õ¡, Á‡ ‰‡ ÓÒ˙˘ÂÒÚ‚ˇ‚‡Ú ÒÂÚ˙ÎÏÂÌÚ Ì‡ ÓÔÂ‡ˆËËÚÂÒË ˜ÂÁ ÒËÒÚÂÏ‡Ú‡ ¡»—≈–¿. “˙È Í‡ÚÓ ÔÓÎÛ˜‡‚‡Ú ÌËÒÍË ÎËı‚Ë ÔÓ ‡Á-ÔÎ‡˘‡ÚÂÎÌËÚÂ ÒË ÒÏÂÚÍË Ë ËÁÓ·˘Ó ÌÂ ÔÓÎÛ˜‡‚‡Ú ÎËı‚Ë ‚˙ıÛ Í‡ÒÓ-‚ËÚÂ ÒË Ì‡ÎË˜ÌÓÒÚË, ÚÂ ÂÒÚÂÒÚ‚ÂÌÓ ÔÂ‰ÔÓ˜ËÚ‡Ú ‰‡ ‰˙Ê‡Ú ÚÂÁË Ò‡Î‰‡Ì‡ ÌËÒÍÓ ‡‚ÌË˘Â, Á‡ ‰‡ ÏÓ„‡Ú ‰‡ Ì‡ÒÓ˜‚‡Ú ÍÓÎÍÓÚÓ ÒÂ ÏÓÊÂ ÔÓ‚Â˜ÂÂÒÛÒË Í˙Ï ‚ËÒÓÍÓÎËı‚ÂÌË ‡ÍÚË‚Ë.

—˙ÓÚÌÓ¯ÂÌËÂÚÓ df Á‡‚ËÒË ÓÚ ‰‚‡ Ù‡ÍÚÓ‡: 1. ÔÂ‰ÔÓ˜ËÚ‡ÌËˇÚ‡ Ì‡‚ÎÓÊËÚÂÎËÚÂ Í˙Ï ‚‡ÎÛÚÌË ·‡Î‡ÌÒË ‚ Ò‡‚ÌÂÌËÂ Ò ÎÂ‚Ó‚ËÚÂ Ë 2. ‰‚Ë-ÊÂÌËÂÚÓ Ì‡ ‚‡ÎÛÚÌËˇ ÍÛÒ. œÂÁ 1994 „. ËÏ‡¯Â ‰‡Ï‡ÚË˜ÌË ÔÓÏÂÌË‚ ÔÂ‰ÔÓ˜ËÚ‡ÌËˇÚ‡, ÍÓ„‡ÚÓ ÎÂ‚˙Ú ÒÂ Ó·ÂÁˆÂÌË ÔÂÁ ÔÓÎÂÚÚ‡ Ë ÒÂ ÔÓˇ-‚Ëı‡ Ó˜‡Í‚‡ÌËˇ, ˜Â Ì‡ÂÒÂÌ ˘Â ÔÓÒÎÂ‰‚‡ ÌÓ‚Ó Ó·ÂÁˆÂÌˇ‚‡ÌÂ. œÂÁ ‰Û-„Ë ÔÂËÓ‰Ë, ÍÓ„‡ÚÓ ÎÂ‚˙Ú ·Â¯Â ÔÓ-ÒÚ‡·ËÎÂÌ Ë ÎËı‚ÂÌËÚÂ ÔÓˆÂÌÚË ÔÓÎÂ‚Ó‚ËÚÂ ÒÏÂÚÍË ·ˇı‡ ÔÓ-‚ËÒÓÍË ÓÚ ÎËı‚ËÚÂ ÔÓ ‚‡ÎÛÚÌËÚÂ ÒÏÂÚÍË,ıÓ‡Ú‡ Ì‡ÒÓ˜‚‡ı‡ ÒÂ‰ÒÚ‚‡Ú‡ ÒË Í˙Ï ÎÂ‚Ó‚Ë ÒÏÂÚÍË.

¬‡ÎÛÚÌËˇÚ ÍÛÒ ÒÂ ÓÚ‡Áˇ‚‡ Ì‡ df ÔÓ‡‰Ë ÚÓ‚‡, ˜Â ÙÓÏÛÎ‡Ú‡ ÒÂËÁ˜ËÒÎˇ‚‡ ‚ ÎÂ‚Ó‚Â. Ó„‡ÚÓ ÎÂ‚˙Ú ÒÂ Ó·ÂÁˆÂÌˇ‚‡, df ‡ÒÚÂ, Á‡˘ÓÚÓÎÂ‚Ó‚‡Ú‡ ÒÚÓÈÌÓÒÚ Ì‡ ‚‡ÎÛÚÌËÚÂ ‰ÂÔÓÁËÚË ÒÂ Û‚ÂÎË˜‡‚‡ ÒÔˇÏÓ ÒÚÓÈ-ÌÓÒÚÚ‡ Ì‡ ÎÂ‚Ó‚ËÚÂ ‰ÂÔÓÁËÚË. “ˇ·‚‡ ‰‡ ÒÂ ÓÚ·ÂÎÂÊË, ˜Â g ÌÂ ÒÂ ÔÓˇ-‚ˇ‚‡ ‚˙‚ ÙÓÏÛÎ‡Ú‡. “ÓÁË ÂÙÂÍÚ ÒÂ ÔÓÎÛ˜‡‚‡ ÌÂÁ‡‚ËÒËÏÓ ÓÚ ‚ÂÎË-˜ËÌ‡Ú‡ Ì‡ g.

–‡‚ÌË˘ÂÚÓ Ì‡ ‰ÂÔÓÁËÚËÚÂ D ÏÓÊÂ ‰‡ ÒÂ ËÁ˜ËÒÎË ˜ÂÁ ÔÂÓ·‡ÁÛ-‚‡ÌÂ Ì‡ Û‡‚ÌÂÌËÂ (10).

D = MB/[cp + (1 ≠ k) cv + r + r df + ds] (11).—ÎÂ‰ ÚÓ‚‡ Ó·˘ÓÚÓ Ô‡Ë˜ÌÓ ÔÂ‰Î‡„‡ÌÂ ÏÓÊÂ ‰‡ ÒÂ Ì‡ÏÂË, Í‡ÚÓ

Û‡‚ÌÂÌËÂ (1) ÒÂ ÔÂÓ·‡ÁÛ‚‡ Ú‡Í‡, ˜Â ‰‡ ÒÂ ËÁ‡ÁË Ã2 ˜ÂÁ ‚˙‚Â‰Â-ÌËÚÂ Ò˙ÓÚÌÓ¯ÂÌËˇ.

M2 = [Cp/D + DF/D] D + D = (cp + df + 1) D (12).ŒÍÓÌ˜‡ÚÂÎÌÓ ÙÓÏÛÎ‡Ú‡ Ì‡ Ô‡Ë˜ÌÓÚÓ ÔÂ‰Î‡„‡ÌÂ ÔË‰Ó·Ë‚‡

ÒÎÂ‰ÌËˇ ‚Ë‰:M2 = MB [cp + df + 1]/[cp + (1 ≠ k) cv + r + r df + ds] (13).— ÓÔÂ‰ÂÎÂÌË Ï‡ÎÍË ÏÓ‰ËÙËÍ‡ˆËË ÙÓÏÛÎ‡Ú‡ Â ‡Ì‡ÎÓ„Ë˜Ì‡ Ì‡ Ú‡-

ÁË, ÍÓˇÚÓ ÒÂ ËÁÔÓÎÁ‚‡ ‚ —¿Ÿ. ƒÓÔ˙ÎÌÂÌËˇÚ‡ ‚˙‚ ÙÓÏÛÎ‡Ú‡ ÓÚ‡Áˇ-‚‡Ú ÒÔÂˆËÙËÍ‡Ú‡ Ì‡ ÌÓÏ‡ÚË‚ÌËÚÂ ËÁËÒÍ‚‡ÌËˇ Á‡ ·‡ÌÍÓ‚ËÚÂ ÂÁÂ‚ËË ‚ÍÎ˛˜‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ ‚‡ÎÛÚÌËÚÂ ‰ÂÔÓÁËÚË ‚ Ô‡Ë˜ÌÓÚÓ ÔÂ‰Î‡„‡ÌÂ.

”‡‚ÌÂÌËÂ (13) ÔÓÍ‡Á‚‡, ˜Â ‡ÍÓ ‚ Ò˙ÓÚÌÓ¯ÂÌËˇÚ‡ ÒÂ Á‡·ÂÎˇÁ‚‡ÚÁ‡ÍÓÌÓÏÂÌÓÒÚË, ËÁËÒÍ‚‡ÌËˇÚ‡ Á‡ ÂÁÂ‚ËÚÂ Ò‡ ÔÓÒÚÓˇÌÌË Ë ‰‚ËÊÂ-ÌËˇÚ‡ ‚˙‚ ‚‡ÎÛÚÌËÚÂ ‰ÂÔÓÁËÚË ‚ ¡Õ¡ ÒÂ Û‡‚ÌÓ‚ÂÒˇ‚‡Ú Ò ‰Û„Ë ‰ÂÈ-ÒÚ‚Ëˇ Ì‡ ˆÂÌÚ‡ÎÌ‡Ú‡ ·‡ÌÍ‡, ÚÓ Ô‡Ë˜ÌÓÚÓ ÔÂ‰Î‡„‡ÌÂ ÏÓÊÂ ‰‡ ÒÂÍÓÌÚÓÎË‡ ÛÒÔÂ¯ÌÓ ˜ÂÁ Ô‡Ë˜Ì‡Ú‡ ·‡Á‡. ƒÓË ‡ÍÓ Ò˙ÓÚÌÓ¯ÂÌËˇÚ‡ÒÂ ËÁÏÂÌˇÚ ÔÂ‰ÒÍ‡ÁÛÂÏÓ, Ô‡Ë˜ÌËÚÂ ‚Î‡ÒÚË Ô‡Í ˘Â Ò‡ ‚ Ò˙ÒÚÓˇÌËÂ ‰‡

67

ÍÓÏÔÂÌÒË‡Ú ËÁÏÂÌÂÌËˇÚ‡ ˜ÂÁ ÍÓÂÍˆËË ‚ Ô‡Ë˜Ì‡Ú‡ ·‡Á‡.49

‘ÓÏÛÎ‡Ú‡ ÏÓÊÂ Ò˙˘Ó ‰‡ ÒÂ ËÁÔÓÎÁ‚‡ Á‡ ËÎ˛ÒÚ‡ˆËˇ Ì‡ ÔÓÒÎÂ‰ÒÚ-‚ËˇÚ‡ ÓÚ Ì‡ÒÚ˙ÔËÎË Ò˙·ËÚËˇ Ë ÔÓÏÂÌË ‚ Ô‡Ë˜Ì‡Ú‡ ÔÓÎËÚËÍ‡Ú‡, ÌÓÔÓ„ÌÓÁËÚÂ Úˇ·‚‡ ‰‡ ·˙‰‡Ú ‚ÌËÏ‡ÚÂÎÌË.50 Õ‡ÔËÏÂ Â¯ÂÌËÂ, ÍÓÂÚÓÔÓÁ‚ÓÎˇ‚‡ Ì‡ ·‡ÌÍËÚÂ ‰‡ ‚ÍÎ˛˜‡Ú ‚ ÂÁÂ‚ËÚÂ ˜‡ÒÚ ÓÚ Ì‡ÎË˜ÌËÚÂ Ô‡-Ë˜ÌËÚÂ ÒÂ‰ÒÚ‚‡ ‚ ÚÂıÌËÚÂ Í‡ÒË, Û‚ÂÎË˜‡‚‡ ÍÓÂÙËˆËÂÌÚ‡ k. ‡ÚÓÒÎÂ‰ÒÚ‚ËÂ ÒÂ Û‚ÂÎË˜‡‚‡ Ë Ô‡Ë˜ÌÓÚÓ ÔÂ‰Î‡„‡ÌÂ ÔÓ‡‰Ë Ì‡‡ÒÚ‚‡ÌÂÚÓÌ‡ Ô‡Ë˜ÌËˇ ÏÛÎÚËÔÎËÍ‡ÚÓ.

¿Ì‡ÎÓ„Ë˜ÌÓ ÏÓÊÂ ‰‡ ÒÂ ÓÔË¯Â Ë ÂÙÂÍÚ˙Ú ÓÚ Ó·ÂÁˆÂÌˇ‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ÎÂ‚‡ ‚˙ıÛ Ô‡Ë˜ÌÓÚÓ ÔÂ‰Î‡„‡ÌÂ.51 œË g=1 ·‡ÌÍËÚÂ ÏÓ„‡Ú ‰‡ ‰˙-Ê‡Ú ‚‡ÎÛÚÌË ÂÁÂ‚Ë ‚ ¡Õ¡. Œ·ÂÁˆÂÌˇ‚‡ÌÂÚÓ ˘Â Û‚ÂÎË˜Ë ÒÚÓÈÌÓÒÚÚ‡Ì‡ ÚÂıÌËÚÂ Ô‡ÒË‚Ë, ÌÓ ˘Â Û‚ÂÎË˜Ë Ò˙˘Ó Ë ÒÚÓÈÌÓÒÚÚ‡ Ì‡ ÂÁÂ‚ËÚÂËÏ ‚ ¡Õ¡. ”‚ÂÎË˜ÂÌ‡Ú‡ ÒÚÓÈÌÓÒÚ Ì‡ ÂÁÂ‚ËÚÂ ˘Â ·˙‰Â ‰ÓÒÚ‡Ú˙˜Ì‡Á‡ ÍÓÏÔÂÌÒË‡ÌÂ Ì‡‡ÒÚ‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ ËÁËÒÍÛÂÏËÚÂ ÂÁÂ‚Ë Ë ÓÚ Ú˙„Ó‚-ÒÍËÚÂ ·‡ÌÍË ÌÂ ÒÂ ËÁËÒÍ‚‡Ú ÒÔÂˆË‡ÎÌË ‰ÂÈÒÚ‚Ëˇ. ¬˙ÔÂÍË ÚÓ‚‡ Ó·‡˜ÂÔÓ·ÎÂÏË Á‡ Ô‡Ë˜Ì‡Ú‡ ÔÓÎËÚËÍ‡ ÏÓ„‡Ú ‰‡ ÒÂ ÔÓÓ‰ˇÚ, Á‡˘ÓÚÓ Ô‡-Ë˜Ì‡Ú‡ ·‡Á‡ ‡ÒÚÂ Ë ÛÒÔÓÂ‰ÌÓ Ò ÚÓ‚‡ ÒÂ Û‚ÂÎË˜‡‚‡ Ô‡Ë˜ÌÓÚÓ ÔÂ‰-Î‡„‡ÌÂ.

“ÓÁË ÔËÏÂ ËÁˇÒÌˇ‚‡ Á‡˘Ó ¡Õ¡ ÒÂ Á‡ÚÛ‰Ìˇ‚‡ ÔË ‚ÁÂÏ‡ÌÂÚÓ Ì‡Â¯ÂÌËˇ ‰‡ÎË ‰‡ ‡ÁÂ¯Ë Ì‡ ·‡ÌÍËÚÂ ‰‡ ‰˙Ê‡Ú ‚‡ÎÛÚ‡ Í‡ÚÓ ˜‡ÒÚ ÓÚËÁËÒÍÛÂÏËÚÂ ÂÁÂ‚Ë. ”‚ÂÎË˜‡‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ g Ì‡Ï‡Îˇ‚‡ ÔÂÍËˇ ÍÓÌÚÓÎÌ‡ ¡Õ¡ ‚˙ıÛ Ô‡Ë˜Ì‡Ú‡ ·‡Á‡. ŒÚ ‰Û„‡ ÒÚ‡Ì‡, Ú˙„Ó‚ÒÍËÚÂ ·‡ÌÍËÔÂ‰ÔÓ˜ËÚ‡Ú ‰‡ ÔÓ‰‰˙Ê‡Ú ·‡Î‡ÌÒ ÏÂÊ‰Û ‡ÍÚË‚ËÚÂ Ë Ô‡ÒË‚ËÚÂ ‚ ˜ÛÊ-‰ÂÒÚ‡ÌÌ‡ ‚‡ÎÛÚ‡. “Ó‚‡ Ì‡Ï‡Îˇ‚‡ ‚‡ÎÛÚÌËˇ ËÒÍ.

49 œÓÏÂÌËÚÂ ‚ cp ÏÓ„‡Ú ‰‡ ÓÚ‡Áˇ‚‡Ú ‰Û„Ë ËÁÏÂÌÂÌËˇ ‚ ËÍÓÌÓÏËÍ‡Ú‡,ÍÓËÚÓ Á‡ÚÛ‰Ìˇ‚‡Ú ÙËÌ‡ÌÒÓ‚ËÚÂ ‚Î‡ÒÚË. — ÔÓÏˇÌ‡Ú‡ Ì‡ ÔÂ‰ÔÓ˜ËÚ‡ÌËˇ-Ú‡ Í˙Ï ‡ÁÎË˜ÌËÚÂ ‚Ë‰Ó‚Â Ô‡Ë ÒÂ ËÁÏÂÌˇ ÒÍÓÓÒÚÚ‡ Ì‡ ÚˇıÌÓÚÓ Ó·‡˘Â-ÌËÂ. œÓ Ú‡Í˙‚ Ì‡˜ËÌ Ì‡Ï‡Îˇ‚‡ ÔÂ‰ÒÍ‡ÁÛÂÏÓÒÚÚ‡ Ì‡ ‚˙ÁÍ‡Ú‡ ÏÂÊ‰Û ‡Ò-ÚÂÊ‡ Ì‡ Ô‡Ë˜Ì‡Ú‡ Ï‡Ò‡ Ë ËÌÙÎ‡ˆËˇÚ‡. œË ÚÂÁË Ó·ÒÚÓˇÚÂÎÒÚ‚‡ Ì‡·Î˛-‰ÂÌËÂÚÓ Ì‡ ‡ÒÚÂÊ‡ Ì‡ Ô‡Ë˜Ì‡Ú‡ Ï‡Ò‡ ÏÓÊÂ ‰‡ ÒÂ ÓÍ‡ÊÂ ÌÂ‰ÓÒÚ‡Ú˙˜Ì‡ ÓÒ-ÌÓ‚‡ Á‡ ‚ÁÂÏ‡ÌÂÚÓ Ì‡ ‰Ó·Ë ÛÔ‡‚ÎÂÌÒÍË Â¯ÂÌËˇ, ÔÓ‡‰Ë ÍÓÂÚÓ ÔÓÏÂÌËÚÂ ‚ÒÍÓÓÒÚÚ‡ Ì‡ Ó·‡˘ÂÌËÂ Ò˙˘Ó ÒÎÂ‰‚‡ ‰‡ ÒÂ ÓÚ˜ËÚ‡Ú ‚ÌËÏ‡ÚÂÎÌÓ.

50 ¿ÍÓ ÙÓÏÛÎ‡Ú‡ ÒÂ ËÁÔÓÎÁ‚‡ Á‡ ÔÓ„ÌÓÁË‡ÌÂ Ì‡ ÂÙÂÍÚ‡ ÓÚ ÔÓÏÂÌËÚÂ ‚ÌˇÍÓÂ ÓÚ Ò˙ÓÚÌÓ¯ÂÌËˇÚ‡, ‚‡ÊÌÓ Â ‰‡ ÒÂ ‡Á·ÂÂ Í‡Í‚Ó ÓÁÌ‡˜‡‚‡ ‰ÓÔÛÒÍ‡ÌÂÚÓ,˜Â ÓÒÚ‡Ì‡ÎËÚÂ Ò˙ÓÚÌÓ¯ÂÌËˇ ˘Â ÒÂ Á‡Ô‡ÁˇÚ. —˙ÓÚÌÓ¯ÂÌËˇÚ‡ ÒÂ ÓÔÂ‰ÂÎˇÚÒÔˇÏÓ ·ÂÁÒÓ˜ÌËÚÂ ÎÂ‚Ó‚Ë ‰ÂÔÓÁËÚË. Ó„‡ÚÓ ÔÓÏˇÌ‡Ú‡ ÒÂ ÓÚ‡Áˇ‚‡ ‚˙ıÛÍÓÎË˜ÂÒÚ‚ÓÚÓ ·ÂÁÒÓ˜ÌË ÎÂ‚Ó‚Ë ‰ÂÔÓÁËÚË, Ù‡ÏÛÎ‡Ú‡ ÔÓÍ‡Á‚‡, ˜Â Ô‡Ë˜ÌË-ÚÂ Ì‡ÎË˜ÌÓÒÚË Û Ì‡ÒÂÎÂÌËÂÚÓ, Í‡ÒÓ‚ËÚÂ Ì‡ÎË˜ÌÓÒÚË, ‡ÁÔÎ‡˘‡ÚÂÎÌËÚÂÒÏÂÚÍË Ë ‚‡ÎÛÚÌËÚÂ ‰ÂÔÓÁËÚË ˘Â ÒÂ ÔÓÏÂÌˇÚ ÔÓÔÓˆËÓÌ‡ÎÌÓ.

51 “ÛÍ ÌÂ ÒÂ ÔÓÁÓ‚‡‚‡ÏÂ ÔˇÍÓ Ì‡ ÙÓÏÛÎ‡Ú‡ Ì‡ Ô‡Ë˜ÌÓÚÓ ÔÂ‰Î‡„‡ÌÂ, Á‡-˘ÓÚÓ ‰ÓÔÛÒÍ‡ÌËˇÚ‡ Á‡ ÔÓÒÚÓˇÌÌËÚÂ Ò˙ÓÚÌÓ¯ÂÌËˇ Ì‡ Ô‡‡ÏÂÚËÚÂ ÌÂ Ò‡‚‡ÎË‰ÌË ‚ ÚÓÁË ÒÎÛ˜‡È.

68

œË g = 0 ÔÓÎÓÊÂÌËÂÚÓ Â Ò˙‚ÒÂÏ ‡ÁÎË˜ÌÓ. Œ·ÂÁˆÂÌˇ‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ÎÂ‚‡ Ò˙˘Ó Û‚ÂÎË˜‡‚‡ ËÁËÒÍÛÂÏËÚÂ ÂÁÂ‚Ë (‚ ÎÂ‚Ó‚Â) Ì‡ ·‡ÌÍËÚÂ, ÌÓÒÚÓÈÌÓÒÚÚ‡ Ì‡ ÂÁÂ‚ËÚÂ ‚ ÚÓÁË ÒÎÛ˜‡È ÌÂ ÒÂ ÔÓÏÂÌˇ. ¡‡ÌÍËÚÂ Úˇ·-‚‡ ‰‡ ÔÓÔ˙ÎÌˇÚ ÂÁÂ‚ËÚÂ, Á‡ ‰‡ Û‰Ó‚ÎÂÚ‚ÓˇÚ ËÁËÒÍ‚‡ÌÂÚÓ Á‡ ÏËÌË-Ï‡ÎÌË ÂÁÂ‚Ë. œ‡Ë˜Ì‡Ú‡ ·‡Á‡ ÌÂ ÒÂ ÔÓÏÂÌˇ ÓÚ Ó·ÂÁˆÂÌˇ‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ÎÂ‚‡, Ú‡Í‡ ˜Â Á‡ ·‡ÌÍËÚÂ ·ÂÁ ‰ÓÔ˙ÎÌËÚÂÎÌË ÂÁÂ‚Ë ÒÚ‡‚‡ ÚÛ‰ÌÓ ‰‡Ì‡ÏÂˇÚ ÌÂÓ·ıÓ‰ËÏËÚÂ ÒÂ‰ÒÚ‚‡ Á‡ Û‰Ó‚ÎÂÚ‚Óˇ‚‡ÌÂ Ì‡ ÌÓÏ‡ÚË‚-ÌËÚÂ ËÁËÒÍ‚‡ÌËˇ.

ŒÚ‰ÂÎÌËÚÂ ·‡ÌÍË ÏÓ„‡Ú ‰‡ Á‡ÂÏ‡Ú ÒÂ‰ÒÚ‚‡ Ì‡ ÏÂÊ‰Û·‡ÌÍÓ‚Ëˇ Ô‡-Á‡, Á‡ ‰‡ Û‰Ó‚ÎÂÚ‚ÓˇÚ ËÁËÒÍ‚‡ÌÂÚÓ Á‡ ÏËÌËÏ‡ÎÌËÚÂ ÂÁÂ‚Ë. ¿ÍÓÙËÌ‡ÌÒÓ‚ËÚÂ ‚Î‡ÒÚË Ó·‡˜Â ÌÂ Û‚ÂÎË˜‡Ú Ô‡Ë˜Ì‡Ú‡ Ï‡Ò‡, ‰Û„ËÚÂ ÂÎÂ-ÏÂÌÚË Ì‡ Ô‡Ë˜ÌÓÚÓ ÔÂ‰Î‡„‡ÌÂ ˘Â Úˇ·‚‡ ‰‡ ÒÂ Ò‚ËˇÚ. ÕÓÏ‡ÎÌ‡Â‡ÍˆËˇ ˘Â ·˙‰Â Ì‡Ï‡Îˇ‚‡ÌÂ Ì‡ ÍÂ‰ËÚË‡ÌÂÚÓ, ÌÓ ÔË ˇÁÍÓ Ó·ÂÁ-ˆÂÌˇ‚‡ÌÂ Ì‡ ÎÂ‚‡ ÚÓ‚‡ ÏÓÊÂ ‰‡ ÒÂ ÓÍ‡ÊÂ ÌÂ‚˙ÁÏÓÊÌÓ.

¬˙ÁÏÓÊÌÓÒÚÚ‡ ·‡ÌÍËÚÂ ‰‡ ‰˙Ê‡Ú ˜‡ÒÚ ÓÚ ÂÁÂ‚ËÚÂ ÒË ‚ ˜ÛÊ‰Â-ÒÚ‡ÌÌ‡ ‚‡ÎÛÚ‡ Ò˙Á‰‡‚‡ ÏÂı‡ÌËÁ˙Ï, ÍÓÈÚÓ ˜‡ÒÚË˜ÌÓ ‚Ó‰Ë ‰Ó ‡‚ÚÓ-Ï‡ÚË˜ÌÓ ÍÓË„Ë‡ÌÂ ÔË Ó·ÂÁˆÂÌˇ‚‡ÌÂ Ì‡ ÎÂ‚‡. «‡ÚÓ‚‡, ‰ÓÍ‡ÚÓ ¡Õ¡„Û·Ë ‰Ó ËÁ‚ÂÒÚÌ‡ ÒÚÂÔÂÌ ÍÓÌÚÓÎ ‚˙ıÛ Ô‡Ë˜ÌÓÚÓ ÔÂ‰Î‡„‡ÌÂ Ò ËÁ-·Ó‡ Ì‡ g>0, Ò˙˘Â‚ÂÏÂÌÌÓ Úˇ ËÁ·ˇ„‚‡ ÔÂÍ‡ÎÂÌÓ Ó„‡ÌË˜ËÚÂÎÌ‡Ú‡ÔÓÎËÚËÍ‡, ÍÓ„‡ÚÓ ÎÂ‚˙Ú ÒÂ Ó·ÂÁˆÂÌˇ‚‡.

Заключение¬ Ú‡ÁË „Î‡‚‡ ‡Á„ÎÂ‰‡ıÏÂ Ì‡˜ËÌËÚÂ Ì‡ ËÁÔÓÎÁ‚‡ÌÂ Ì‡ ÒÚ‡Ì‰‡ÚÌ‡Ú‡

ÙÓÏÛÎ‡ Ì‡ Ô‡Ë˜ÌÓÚÓ ÔÂ‰Î‡„‡ÌÂ Á‡ ÓÔËÒ‡ÌËÂ Ì‡ ÔÓÎÓÊÂÌËÂÚÓ ‚¡˙Î„‡Ëˇ. ŒÚ ÙÓÏÛÎ‡Ú‡ ÎË˜Ë, ˜Â ÍÓÌÚÓÎ˙Ú ‚˙ıÛ Ô‡Ë˜Ì‡Ú‡ ·‡Á‡ÔÓÁ‚ÓÎˇ‚‡ Ì‡ ¡Õ¡ ‰‡ Â„ÛÎË‡ Ô‡Ë˜ÌÓÚÓ ÔÂ‰Î‡„‡ÌÂ. ‡ÚÓ ‰ÓÔÛÒÍ‡˜‡ÒÚ ÓÚ ËÁËÒÍÛÂÏËÚÂ ÂÁÂ‚Ë ‰‡ ·˙‰‡Ú ‚ ˜ÛÊ‰ÂÒÚ‡ÌÌ‡ ‚‡ÎÛÚ‡, ¡Õ¡‰ÓÌˇÍ˙‰Â „Û·Ë ÍÓÌÚÓÎ‡ ‚˙ıÛ Ô‡Ë˜Ì‡Ú‡ ·‡Á‡, ÌÓ, ÓÚ ‰Û„‡ ÒÚ‡Ì‡,Ò˙Á‰‡‚‡ ÏÂı‡ÌËÁ˙Ï Á‡ Ó·ÎÂÍ˜‡‚‡ÌÂ Ì‡ ÔÓÚË‚ÓÂ˜Ë‚Ëˇ Ì‡ÚËÒÍ ÔËÓ·ÂÁˆÂÌˇ‚‡ÌÂ Ì‡ ÎÂ‚‡. ¬ ÒÎÂ‰‚‡˘‡Ú‡ „Î‡‚‡ ˘Â ‡Á„ÎÂ‰‡ÏÂ Í‡Í ¡Õ¡ÍÓÌÚÓÎË‡ Ô‡Ë˜Ì‡Ú‡ ·‡Á‡.

69

Глава седмаœ‡Ë˜Ì‡ ÔÓÎËÚËÍ‡

¬ „Î‡‚‡ ¯ÂÒÚ‡ ·Â ËÁˇÒÌÂÌÓ, ˜Â Ô‡Ë˜ÌÓÚÓ ÔÂ‰Î‡„‡ÌÂ ÏÓÊÂ ‰‡·˙‰Â ÓÔÂ‰ÂÎˇÌÓ ÔÓ Ò˙ÓÚ‚ÂÚÌ‡ ÙÓÏÛÎ‡. ¿Ì‡ÎËÁ˙Ú Ì‡ ÌÂÈÌÓÚÓ ËÁ-‚ÂÊ‰‡ÌÂ ÔÓÍ‡Á‚‡, ˜Â ÚÓ ÒÂ ‚ÎËˇÂ ÔˇÍÓ ÓÚ ËÁÏÂÌÂÌËˇÚ‡ ‚ Ô‡Ë˜Ì‡Ú‡·‡Á‡. —ÎÂ‰Ó‚‡ÚÂÎÌÓ ÓÚ ÓÒÓ·ÂÌÓ ÁÌ‡˜ÂÌËÂ Á‡ ÔËÎ‡„‡ÌÂÚÓ Ì‡ Ô‡Ë˜-Ì‡Ú‡ ÔÓÎËÚËÍ‡ ‚ ¡˙Î„‡Ëˇ Â, ‰ÓÍÓÎÍÓ ¡Õ¡ Â ‚ Ò˙ÒÚÓˇÌËÂ ÛÒÔÂ¯ÌÓ ‰‡ÍÓÌÚÓÎË‡ Ô‡Ë˜Ì‡Ú‡ ·‡Á‡. ÃÌÓ„Ó ÓÚ ËÁÔÓÎÁ‚‡ÌËÚÂ ‚ ‡Á‚ËÚËÚÂËÍÓÌÓÏËÍË ËÌÒÚÛÏÂÌÚË Á‡ ÍÓÌÚÓÎ ‚˙ıÛ Ô‡Ë˜Ì‡Ú‡ ·‡Á‡ Á‡‚ËÒˇÚ ÓÚÌ‡ÎË˜ËÂÚÓ Ì‡ ÙËÌ‡ÌÒÓ‚Ë Ô‡Á‡Ë, ÍÓËÚÓ ‰ÓÒÍÓÓ ÌÂ Ò˙˘ÂÒÚ‚Û‚‡ı‡ ‚¡˙Î„‡Ëˇ. — ‡Á‡ÒÚ‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ ÙËÌ‡ÌÒÓ‚ËÚÂ Ô‡Á‡Ë ¡Õ¡ ˘Â ‡ÁÔÓ-Î‡„‡ Ò ‚ÒÂ ÔÓ-„ÓÎˇÏ ËÁ·Ó Ì‡ Ú‡ÍË‚‡ ËÌÒÚÛÏÂÌÚË.52

“ÛÍ ˘Â Ó·ÓÒÌÓ‚ÂÏ ÚÂÁ‡Ú‡, ˜Â Ï‡Í‡ ¡Õ¡ ‰‡ Â ‚ Ò˙ÒÚÓˇÌËÂ ‰‡ ÛÔ-‡ÊÌˇ‚‡ ˜Û‚ÒÚ‚ËÚÂÎÂÌ ÍÓÌÚÓÎ ‚˙ıÛ Ô‡Ë˜Ì‡Ú‡ ·‡Á‡ ˜ÂÁ Ò‚ÓˇÚ‡ ÔÓ-ÎËÚËÍ‡ Ì‡ ÂÙËÌ‡ÌÒË‡ÌÂ Ë ‚ ÔÓÒÎÂ‰ÌÓ ‚ÂÏÂ ≠ ˜ÂÁ ÓÔÂ‡ˆËËÚÂ Ì‡ÓÚÍËÚËˇ Ô‡Á‡, Ò˙˘ÂÒÚ‚Û‚‡Ú Ë ‰Û„Ë ‰ÂÈÌÓÒÚË, ÍÓÌÚÓÎ˙Ú ‚˙ıÛ ÍÓË-ÚÓ ÓÚ ÒÚ‡Ì‡ Ì‡ ¡Õ¡ Â ÔÓ-Ó„‡ÌË˜ÂÌ. “Â Ò˙˘Ó ‚˙Á‰ÂÈÒÚ‚‡Ú ‚˙ıÛ Ô‡-Ë˜Ì‡Ú‡ ·‡Á‡. Õ‡È-‚‡ÊÌË ÒÂ‰ Úˇı Ò‡ ‰ËÂÍÚÌÓÚÓ ÙËÌ‡ÌÒË‡ÌÂ Ì‡‰˙Ê‡‚ÌËˇ ‰ÂÙËˆËÚ Ë ËÌÚÂ‚ÂÌˆËˇÚ‡ Ì‡ ¡Õ¡ Ì‡ Ô‡Á‡ËÚÂ Ì‡ ˜ÛÊ-‰ÂÒÚ‡ÌÌ‡ ‚‡ÎÛÚ‡. œ˙‚Ó ˘Â ÓÔË¯ÂÏ ‚ÎËˇÌËÂÚÓ Ì‡ ÙËÌ‡ÌÒË‡ÌÂÚÓ Ì‡‰˙Ê‡‚ÌËˇ ‰˙Î„ Ë Ì‡ ÓÔÂ‡ˆËËÚÂ ‚˙‚ ‚‡ÎÛÚ‡. —ÎÂ‰ ÚÓ‚‡ ˘Â ‡Ì‡ÎË-ÁË‡ÏÂ ÒÚÂÔÂÌÚ‡ Ì‡ ÍÓÌÚÓÎ‡, ÍÓÈÚÓ ¡Õ¡ ÏÓÊÂ ‰‡ Á‡Ô‡ÁË, Í‡ÚÓ ËÁ-ÔÓÎÁ‚‡ ÂÙËÌ‡ÌÒË‡ÌÂÚÓ Ë ÓÔÂ‡ˆËËÚÂ Ì‡ ÓÚÍËÚËˇ Ô‡Á‡, Á‡ ‰‡ ÍÓÏ-ÔÂÌÒË‡ ˜‡ÒÚ ÓÚ ÔÓÒÎÂ‰ËˆËÚÂ ÓÚ ‰Û„ËÚÂ ‰ÂÈÌÓÒÚË.53

ƒÛ„ ‚‡ÊÂÌ ÂÎÂÏÂÌÚ Ì‡ Ô‡Ë˜Ì‡Ú‡ ÔÓÎËÚËÍ‡ Ò‡ ÎËı‚ÂÌËÚÂ ÔÓˆÂÌ-ÚË. ¡Õ¡ Ë„‡Â Ò˙˘ÂÒÚ‚ÂÌ‡ ÓÎˇ ÔË ÓÔÂ‰ÂÎˇÌÂÚÓ Ì‡ ÎËı‚ÂÌËÚÂ ÔÓ-ˆÂÌÚË, Ì‡˜ËÒÎˇ‚‡ÌË ÔÓ ÎÓÏ·‡‰ÌËÚÂ ÍÂ‰ËÚË Á‡ Ú˙„Ó‚ÒÍËÚÂ ·‡ÌÍË ËÔÓ ÔÂÍËÚÂ ÍÂ‰ËÚË Á‡ ÃËÌËÒÚÂÒÚ‚ÓÚÓ Ì‡ ÙËÌ‡ÌÒËÚÂ. ¬ ËÍÓÌÓÏË-ÍËÚÂ Ò ‰Ó·Â ‡Á‚ËÚË Í‡ÔËÚ‡ÎÓ‚Ë Ô‡Á‡Ë Ò˙˘ÂÒÚ‚Û‚‡ ÚˇÒÌ‡ ‚˙ÁÍ‡ÏÂÊ‰Û ÚÂÏÔÓ‚ÂÚÂ Ì‡ Ì‡‡ÒÚ‚‡ÌÂ Ì‡ Ô‡Ë˜ÌÓÚÓ ÔÂ‰Î‡„‡ÌÂ Ë ÎËı‚Â-ÌËÚÂ ÔÓˆÂÌÚË. ¬ —¿Ÿ Ì‡ÔËÏÂ ‘Â‰Â‡ÎÌËˇÚ ÂÁÂ‚ Â„ÛÎË‡ ÎËı-‚ÂÌËÚÂ ÔÓˆÂÌÚË, Í‡ÚÓ ÍÛÔÛ‚‡ Ë ÔÓ‰‡‚‡ ‰˙Ê‡‚ÌË ˆÂÌÌË ÍÌËÊ‡. ¬

52 À. ‘ËÎËÔÓ‚ (Filipov, Lyubomir. Monetary Policy Instruments of the BulgarianNational Bank. Bank Review. Quarterly Journal of the Bulgarian National Bank,No. 4/1992, pp. 13 ≠ 18) ÓÔËÒ‚‡ ËÌÒÚÛÏÂÌÚËÚÂ, ÍÓËÚÓ ¡Õ¡ ËÁÔÓÎÁ‚‡ Á‡ ÓÒ˙-˘ÂÒÚ‚ˇ‚‡ÌÂ Ì‡ Ô‡Ë˜Ì‡Ú‡ ÒË ÔÓÎËÚËÍ‡. “ÓÈ Ô‡‚Ë Ò˙˘Ó Ë ÔÓÎÂÁÂÌ ËÒÚÓË-˜ÂÒÍË ÔÂ„ÎÂ‰ Ì‡ Ô˙‚ËÚÂ ÔËÎÓÊÂÌËˇ Ì‡ ÚÂÁË ËÌÒÚÛÏÂÌÚË.

53 «‡ ‡Ì‡ÎËÁ Ì‡ ÂÙÂÍÚË‚ÌÓÒÚÚ‡ Ì‡ Ô‡Ë˜Ì‡Ú‡ ÔÓÎËÚËÍ‡ ‚ Ì‡˜‡ÎÓÚÓ Ì‡1992 „. ‚Ê. Georgiev, Nikolai, Nikolai Gospodinov. Monetary Policy: Mechanismsand Outcomes. Bank Review. Quarterly Journal of the Bulgarian National Bank,No. 2/1992, pp. 21 ≠ 27.

70

¡˙Î„‡Ëˇ ‚˙ÁÍ‡Ú‡ ÏÂÊ‰Û ÎËı‚ÂÌËÚÂ ÔÓˆÂÌÚË Ë ÚÂÏÔ‡ Ì‡ Ì‡‡ÒÚ‚‡-ÌÂ Ì‡ Ô‡Ë˜ÌÓÚÓ ÔÂ‰Î‡„‡ÌÂ ÌÂ Â ÚÓÎÍÓ‚‡ ÚˇÒÌ‡. —ÎÂ‰ Í‡ÚÓ ‡Á„ÎÂ-‰‡ÏÂ ‡ÁÎË˜ÌËÚÂ ‰ÂÈÒÚ‚Ëˇ, ÍÓËÚÓ ÓÍ‡Á‚‡Ú ‚ÎËˇÌËÂ ‚˙ıÛ Ô‡Ë˜ÌÓÚÓÔÂ‰Î‡„‡ÌÂ, ˘Â ÒÂ ÒÔÂÏ Ë Ì‡ ‚˙Á‰ÂÈÒÚ‚ËÂÚÓ Ì‡ ÎËı‚ÂÌËÚÂ ÔÓˆÂÌÚË‚˙ıÛ ÒÚÓÔ‡ÌÒÍ‡Ú‡ ‰ÂÈÌÓÒÚ ‚ Â‡ÎÌËˇ ÒÂÍÚÓ Ì‡ ËÍÓÌÓÏËÍ‡Ú‡.

Пряко финансиране на държавния дълг¡Õ¡ ÔÓÏ‡„‡ Ì‡ Ô‡‚ËÚÂÎÒÚ‚ÓÚÓ ‰‡ ÙËÌ‡ÌÒË‡ ‰˙Ê‡‚ÌËˇ ‰˙Î„, Í‡-

ÚÓ ÏÛ ÔÂ‰ÓÒÚ‡‚ˇ ‰ËÂÍÚÌË ÍÂ‰ËÚË. œÓÌˇÍÓ„‡ ËÍÓÌÓÏËÒÚËÚÂ Ì‡Ë-˜‡Ú ÚÓ‚‡ ìÔÂ˜‡Ú‡ÌÂ Ì‡ Ô‡Ëî Ò ˆÂÎ ÔÓÍË‚‡ÌÂ Ì‡ ·˛‰ÊÂÚÌËˇ ‰ÂÙËˆËÚ.Õ‡ Ô‡ÍÚËÍ‡ ÔÓˆÂÒ˙Ú Â Ï‡ÎÍÓ ÔÓ-ÒÎÓÊÂÌ, ÌÓ ÂÙÂÍÚ˙Ú Ì‡ËÒÚËÌ‡ ÂÏÌÓ„Ó ÒıÓ‰ÂÌ Ò ÚÓÁË, ÍÓÈÚÓ ·Ë ÒÂ ÔÓÎÛ˜ËÎ, ‡ÍÓ ¡Õ¡ ÔÓÒÚÓ ÓÚÔÂ˜‡Ú‡‰ÓÔ˙ÎÌËÚÂÎÌÓ ÍÓÎË˜ÂÒÚ‚Ó ·‡ÌÍÌÓÚË, Á‡ ‰‡ ÔÎ‡ÚË Ì‡ ‰˙Ê‡‚ÌËÚÂ ÒÎÛ-ÊËÚÂÎË. Ó„‡ÚÓ Ô‡‚ËÚÂÎÒÚ‚ÓÚÓ ÔÓÎÁ‚‡ ÍÂ‰ËÚ ÓÚ ¡Õ¡, ÚÂÁË Ô‡ËÛ‚ÂÎË˜‡‚‡Ú ‡ÁÏÂ‡ Ì‡ Ô‡Ë˜Ì‡Ú‡ ·‡Á‡, ÍÓÂÚÓ ÒÚ‡‚‡ ÔË˜ËÌ‡ Á‡ Ì‡‡Ò-Ú‚‡ÌÂ Ì‡ Ô‡Ë˜ÌÓÚÓ ÔÂ‰Î‡„‡ÌÂ.

“ÂÁË ËÁÏÂÌÂÌËˇ ÏÓ„‡Ú ‰‡ ÒÂ ÔÂ‰ÒÚ‡‚ˇÚ Ì‡ “-Ó·‡ÁÌËÚÂ Ò˜ÂÚÓ‚Ó‰-ÌË ÒÏÂÚÍË Ì‡ ¡Õ¡ Ë Ì‡ Ô‡‚ËÚÂÎÒÚ‚ÓÚÓ. ƒ˙Ê‡‚ÌËˇÚ ÍÂ‰ËÚ, ÚÂ„ÎÂÌÓÚ ¡Õ¡, Â Ô‡ÒË‚ Á‡ Ô‡‚ËÚÂÎÒÚ‚ÓÚÓ Ë ‡ÍÚË‚ Á‡ ¡Õ¡. ¬ Á‡ÏˇÌ‡ Ô‡‚Ë-ÚÂÎÒÚ‚ÓÚÓ ÔÓÎÛ˜‡‚‡ ÒÂ‰ÒÚ‚‡, ‚ÎÓÊÂÌË ‚ ÒÏÂÚÍ‡Ú‡ ÏÛ ÔË ˆÂÌÚ‡ÎÌ‡-Ú‡ ·‡ÌÍ‡.

œ‡‚ËÚÂÎÒÚ‚Ó


ƒÂÔÓÁËÚÌ‡ ÒÏÂÚÍ‡ÔË ¡Õ¡ +1 000 000 Î‚. «‡ÂÏ ÓÚ ¡Õ¡ +1 000 000 Î‚.

¡Õ¡


«‡ÂÏ Ì‡ Ô‡‚ËÚÂÎÒÚ‚Ó +1 000 000 Î‚. œ‡‚ËÚÂÎÒÚ‚Ó +1 000 000 Î‚.

ƒÓ ÚÓÁË ÏÓÏÂÌÚ ÌˇÏ‡ ÔÓÏˇÌ‡ ‚ Ô‡Ë˜ÌÓÚÓ ÔÂ‰Î‡„‡ÌÂ, ÌÓ Ô‡-‚ËÚÂÎÒÚ‚ÓÚÓ ‚ÒÂ Ó˘Â ÌÂ Â Ì‡Ô‡‚ËÎÓ ÌËÍ‡Í‚Ë ‡ÁıÓ‰Ë. ¿ÍÓ ÚÓ ÔÎ‡ÚËÌˇÍ‡Í˙‚ ‡ÁıÓ‰ (Ì‡ÔËÏÂ Á‡ ÓÙËÒ Ó·ÓÛ‰‚‡ÌÂ), ÒÏÂÚÍ‡Ú‡ ÏÛ ÔË¡Õ¡ ˘Â Ì‡Ï‡ÎÂÂ ‚ÒÎÂ‰ÒÚ‚ËÂ ËÁÚÂ„ÎˇÌÂÚÓ Ì‡ Ô‡Ë ‚ ·ÓÈ. “Ó‚‡ ˘Â‰Ó‚Â‰Â ‰Ó ÌÓ‚‡ ÒÂËˇ Á‡ÔËÒ‚‡ÌËˇ.

œ‡‚ËÚÂÎÒÚ‚Ó


ŒÙËÒ Ó·ÓÛ‰‚‡ÌÂ +1 000 000 Î‚.ƒÂÔÓÁËÚ ÔË ¡Õ¡ ≠ 1 000 000 Î‚.

71

¡Õ¡


œ‡‚ËÚÂÎÒÚ‚Ó -1 000 000 Î‚.œ‡Ë ‚ ·ÓÈ +1 000 000 Î‚.

œ‡Ë˜Ì‡Ú‡ ·‡Á‡ ÒÂ Û‚ÂÎË˜‡‚‡ Ë Á‡Â‰ÌÓ Ò ÌÂˇ Ë Ô‡Ë˜ÌÓÚÓ ÔÂ‰Î‡-„‡ÌÂ. œÓ ÚÓÁË Ì‡˜ËÌ Â¯ÂÌËÂÚÓ Ì‡ Ô‡‚ËÚÂÎÒÚ‚ÓÚÓ ‰‡ ÔÓÎÁ‚‡ ÍÂ‰ËÚÓÚ ¡Õ¡ ‚Ó‰Ë ‰Ó Ì‡‡ÒÚ‚‡ÌÂ Ì‡ Ô‡Ë˜ÌÓÚÓ ÔÂ‰Î‡„‡ÌÂ.

ÓÌÚÓÎ˙Ú Ì‡ ¡Õ¡ ‚˙ıÛ ‡‚ÌË˘ÂÚÓ Ì‡ ‰ËÂÍÚÌÓ ÍÂ‰ËÚË‡ÌÂ Ì‡Ô‡‚ËÚÂÎÒÚ‚ÓÚÓ Â Ó„‡ÌË˜ÂÌ. œÓ-ÒÍÓÓ Ô‡Î‡ÏÂÌÚ˙Ú Â ÚÓÁË, ÍÓÈÚÓÓÔÂ‰ÂÎˇ „Ó‰Ë¯ÂÌ ÎËÏËÚ ‚˙ıÛ ÔÂÍËÚÂ ÍÂ‰ËÚË Á‡ Ô‡‚ËÚÂÎÒÚ‚ÓÚÓ.ƒÓË ÍÓ„‡ÚÓ ÚÓ ËÏ‡ ÌÛÊ‰Ë, ÔÂ‚Ë¯‡‚‡˘Ë ÚÓÁË ÎËÏËÚ, Á‡ ¡Õ¡ Â ÚÛ‰-ÌÓ ‰‡ ÍÓÌÚÓÎË‡ ÌË‚ÓÚÓ Ì‡ ÍÂ‰ËÚ‡, ÍÓÈÚÓ Úˇ ‚ Í‡ÈÌ‡ ÒÏÂÚÍ‡ ÔÂ-‰ÓÒÚ‡‚ˇ. ¿ÍÓ ¡Õ¡ ËÒÍ‡ ‰‡ ÍÓÌÚÓÎË‡ ‡‚ÌË˘ÂÚÓ Ì‡ Ô‡Ë˜ÌÓÚÓÔÂ‰Î‡„‡ÌÂ, Úˇ Úˇ·‚‡ ‰‡ ËÁÔÓÎÁ‚‡ ‰Û„Ë ÒÂ‰ÒÚ‚‡, Á‡ ‰‡ ÍÓÏÔÂÌÒË‡ÔÓÒÎÂ‰ËˆËÚÂ Á‡ Ô‡Ë˜Ì‡Ú‡ ·‡Á‡, Ì‡ÒÚ˙Ô‚‡˘Ë ‚ ÂÁÛÎÚ‡Ú ÓÚ ÍÂ‰ËÚË-‡ÌÂÚÓ Ì‡ Ô‡‚ËÚÂÎÒÚ‚ÓÚÓ.

Операции на БНБ в чуждестранна валута¡Õ¡ ‡ÍÚË‚ÌÓ Û˜‡ÒÚ‚‡ Ì‡ Ô‡Á‡‡ Ì‡ ˜ÛÊ‰ÂÒÚ‡ÌÌ‡ ‚‡ÎÛÚ‡. ¬ ¡˙Î-

„‡Ëˇ ÌˇÏ‡ ÙËÍÒË‡Ì ‚‡ÎÛÚÂÌ ÍÛÒ Ë ˆÂÌÚ‡ÎÌ‡Ú‡ ·‡ÌÍ‡ ÒÂ Ì‡ÏÂÒ‚‡Ì‡ Ô‡Á‡‡, ÍÓ„‡ÚÓ ÒÏÂÚÌÂ Á‡ ÌÂÓ·ıÓ‰ËÏÓ, Ò˙Ò ÒÚÂÏÂÊ ‰‡ ÔÂ‰Ô‡ÁËÍÛÒ‡ Ì‡ ÎÂ‚‡ ÓÚ ÂÁÍË ÍÓÎÂ·‡ÌËˇ. — ÚÂ˜ÂÌËÂ Ì‡ ‚ÂÏÂÚÓ ÚÓ‚‡ ‰Ó‚Â‰Â‰Ó ÁÌ‡˜ËÚÂÎÌË ÔÓÏÂÌË ‚ ‡ÁÏÂ‡ Ì‡ ‚‡ÎÛÚÌËˇ ÂÁÂ‚, ‰˙Ê‡Ì ÓÚ¡Õ¡.54

Ó„‡ÚÓ ¡Õ¡ ËÁÎÂÁÂ Ì‡ ‚‡ÎÛÚÌËˇ Ô‡Á‡, Úˇ ÍÛÔÛ‚‡ ËÎË ÔÓ‰‡‚‡ ˜ÛÊ-‰ÂÒÚ‡ÌÌ‡ ‚‡ÎÛÚ‡, ÌÓ Ò˙˘Â‚ÂÏÂÌÌÓ Ë ·˙Î„‡ÒÍË ÎÂ‚Ó‚Â. Õ‡ÔËÏÂ,‡ÍÓ Á‡ÍÛÔË ˘‡ÚÒÍË ‰ÓÎ‡Ë, Úˇ Á‡ÔÎ‡˘‡ Á‡ Úˇı ‚ ÎÂ‚Ó‚Â, Ò ÍÓÂÚÓ Û‚Â-ÎË˜‡‚‡ Ô‡Ë˜Ì‡Ú‡ ·‡Á‡, ‡ ÓÚÚ‡Ï ≠ Ë Ô‡Ë˜ÌÓÚÓ ÔÂ‰Î‡„‡ÌÂ. “Ó‚‡ ÏÓ-ÊÂ ‰‡ ÒÂ ‚Ë‰Ë Ì‡ “-Ó·‡ÁÌ‡Ú‡ ÒÏÂÚÍ‡ Ì‡ ¡Õ¡.

¡Õ¡


¬‡ÎÛÚÂÌ ÂÁÂ‚ +10 000 ˘. ‰. œ‡Ë ‚ ·ÓÈ +650 000 Î‚.

54 »Ï‡ Ë ‰Û„Ë ‰ÂÈÌÓÒÚË, ÍÓËÚÓ ÓÍ‡Á‚‡Ú „ÓÎˇÏÓ ‚ÎËˇÌËÂ ‚˙ıÛ ‚‡ÎÛÚÌ‡Ú‡ÔÓÁËˆËˇ Ì‡ ¡Õ¡, ÌÓ ÚÂ ÌÂ ÒÂ ÓÚ‡Áˇ‚‡Ú Ì‡ Ô‡Ë˜Ì‡Ú‡ ·‡Á‡. ÃÂÊ‰ÛÌ‡Ó‰-ÌËˇÚ ‚‡ÎÛÚÂÌ ÙÓÌ‰ (Ã¬‘) ÓÍ‡Á‚‡ ÔÓÏÓ˘ Ì‡ ¡˙Î„‡Ëˇ ÔÓ ‚ÂÏÂ Ì‡ ÔÂıÓ‰‡.“ÂÁË ÍÂ‰ËÚË Û‚ÂÎË˜‡‚‡Ú ·ÛÚÌËÚÂ ‚‡ÎÛÚÌË ÂÁÂ‚Ë Ì‡ ¡Õ¡. ŒÚ ‰Û„‡ ÒÚ‡-Ì‡, ÔÎ‡˘‡ÌËˇÚ‡ ÔÓ ‚˙Ì¯ÌËˇ ‰˙Î„ Ì‡ ¡˙Î„‡Ëˇ Ì‡Ï‡Îˇ‚‡Ú ‡ÁÏÂ‡ Ì‡ ‚‡ÎÛÚ-ÌËÚÂ ÂÁÂ‚Ë Ì‡ ¡Õ¡.

72

“Ó‚‡ Ì‡‡ÒÚ‚‡ÌÂ Ì‡ Ô‡ËÚÂ ‚ ·ÓÈ Û‚ÂÎË˜‡‚‡ Ô‡Ë˜Ì‡Ú‡ ·‡Á‡ Ë Ô‡-Ë˜ÌÓÚÓ ÔÂ‰Î‡„‡ÌÂ. » Ó·‡ÚÌÓ ≠ ‚‡ÎÛÚÌËÚÂ ÓÔÂ‡ˆËË ÏÓ„‡Ú ‰‡ Ì‡Ï‡-ÎˇÚ Ô‡Ë˜ÌÓÚÓ ÔÂ‰Î‡„‡ÌÂ. ¿ÍÓ ¡Õ¡ Â¯Ë ‰‡ ÔÓ‰‡‚‡ ‰ÓÎ‡Ë, Ô‡Ë˜-Ì‡Ú‡ ·‡Á‡ ˘Â ÒÂ Ò‚ËÂ. œÓ·ÎÂÏ˙Ú ÚÛÍ Â, ˜Â ÊÂÎ‡ÌËÂÚÓ ‰‡ ÒÂ ËÁ„Î‡‰ˇÚÍÓÎÂ·‡ÌËˇÚ‡ ‚˙‚ ‚‡ÎÛÚÌËˇ ÍÛÒ ÒÂ ÓÚ‡Áˇ‚‡ Ì‡ Ô‡Ë˜Ì‡Ú‡ ·‡Á‡ Ë ÔÓ-Ó‰ÂÌÓÚÓ ÓÚ ÚÓ‚‡ ËÁÏÂÌÂÌËÂ Ì‡ Ô‡Ë˜ÌÓÚÓ ÔÂ‰Î‡„‡ÌÂ ÏÓÊÂ ‰‡ ÒÂÓÍ‡ÊÂ ÌÂÊÂÎ‡ÚÂÎÌÓ ÓÚ „ÎÂ‰Ì‡ ÚÓ˜Í‡ Ì‡ ˆÂÌÚ‡ÎÌ‡Ú‡ ·‡ÌÍ‡. ¬ Ú‡Í˙‚ÒÎÛ˜‡È Úˇ Úˇ·‚‡ ‰‡ ÍÓÏÔÂÌÒË‡ ÚÂÁË ËÁÏÂÌÂÌËˇ ÔÓÒÂ‰ÒÚ‚ÓÏ ‰Û„ËÌÒÚÛÏÂÌÚ Ì‡ Ô‡Ë˜Ì‡Ú‡ ÔÓÎËÚËÍ‡.

Рефинансиране–ÂÙËÌ‡ÌÒË‡ÌÂÚÓ ÔÂ‰ÒÚ‡‚Îˇ‚‡ ÍÂ‰ËÚË‡ÌÂ Ì‡ Ú˙„Ó‚ÒÍËÚÂ ·‡Ì-

ÍË ÓÚ ÒÚ‡Ì‡ Ì‡ ¡Õ¡.55 “Ó‚‡ Â Â‰ËÌ ÓÚ Ì‡È-‚‡ÊÌËÚÂ ËÌÒÚÛÏÂÌÚË Ì‡ˆÂÌÚ‡ÎÌ‡Ú‡ ·‡ÌÍ‡, ÓÒË„Ûˇ‚‡˘ Ë Ò‚Ó·Ó‰‡ Á‡ ‚ÁÂÏ‡ÌÂ Ì‡ Â¯ÂÌËˇ.–ÂÙËÌ‡ÌÒË‡ÌÂÚÓ ÏÓÊÂ ‰‡ ËÏ‡ Ì‡È-‡ÁÌÓÓ·‡ÁÌË ÙÓÏË ÔË ‡ÁÎË˜-ÌËÚÂ ÛÒÎÓ‚Ëˇ. œË ‚ÒË˜ÍË ÒÎÛ˜‡Ë Ó·‡˜Â Ó·˘ËˇÚ ‚Ë‰ Ì‡ Ò˜ÂÚÓ‚Ó‰ÌÓÚÓÏÛ ÓÚ‡Áˇ‚‡ÌÂ Ë ‚˙Á‰ÂÈÒÚ‚ËÂÚÓ ÏÛ ‚˙ıÛ Ô‡Ë˜ÌÓÚÓ ÔÂ‰Î‡„‡ÌÂ Ò‡ Â‰-ÌË Ë Ò˙˘Ë. ”‚ÂÎË˜‡‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ ÂÙËÌ‡ÌÒË‡ÌÂÚÓ ‚Ó‰Ë ‰Ó Ì‡‡ÒÚ‚‡ÌÂÌ‡ Ô‡Ë˜Ì‡Ú‡ ·‡Á‡. “Ó‚‡ Â ÔÓÍ‡Á‡ÌÓ Ì‡ ÒÎÂ‰‚‡˘ËÚÂ “-Ó·‡ÁÌË ÒÏÂÚ-ÍË, ‚ ÍÓËÚÓ ‰ÂÔÓÁËÚ˙Ú Ì‡ Œ¡¡ ÔË ¡Õ¡ Û‚ÂÎË˜‡‚‡ Ô‡Ë˜Ì‡Ú‡ ·‡Á‡.

Œ¡¡


ƒÂÔÓÁËÚ ÔË ¡Õ¡ +10 000 Î‚. Â‰ËÚ ÓÚ ¡Õ¡ +10 000 Î‚.

¡Õ¡


Â‰ËÚ Ì‡ Œ¡¡ +10 000 Î‚. Œ¡¡ +10 000 Î‚.

— ÚÂ˜ÂÌËÂ Ì‡ ‚ÂÏÂÚÓ ÒÂ Á‡·ÂÎˇÁ‚‡ ÓÚ‰˙Ô‚‡ÌÂ ÓÚ ÔÓ-‡ÌÌËÚÂ ÙÓ-ÏË Ì‡ ÂÙËÌ‡ÌÒË‡ÌÂ, Í‡ÚÓ ÏÓ‡ÚÓËÛÏ‡, ÍÓÌ‚ÂÒËˇÚ‡ Ë ‰Û„Ë ‰Â-ÔÓÁËÚË Ë ÔÂÏËÌ‡‚‡ÌÂ Í˙Ï ‰ËÒÍÓÌÚÓ‚ËÚÂ ÍÂ‰ËÚË, ÏÂÊ‰Û·‡ÌÍÓ‚ËÚÂ‰ÂÔÓÁËÚË, ÍÓËÚÓ ÒÂ ÔÓ‰‡‚‡Ú Ì‡ Ú˙„, Ë ÎÓÏ·‡‰ÌËÚÂ ÍÂ‰ËÚË. œÂÁ1994 „. ‰ÂÔÓÁËÚÌËÚÂ Ú˙„Ó‚Â ·ˇı‡ ÔÂÍ‡ÚÂÌË Ë Ò˙˜ÂÚ‡ÌËÂÚÓ ÓÚ ÎÓÏ-

55 “ÂÏËÌ˙Ú ìÂÙËÌ‡ÌÒË‡ÌÂî ÚÛÍ ÒÂ ËÁÔÓÎÁ‚‡ ‚ ÒÏËÒ˙Î, Ò˙‚ÒÂÏ ‡ÁÎË˜ÂÌÓÚ ÚÓÁË ‚ —¿Ÿ. “‡Ï ÚÂÏËÌ˙Ú Ó·ËÍÌÓ‚ÂÌÓ ÓÁÌ‡˜‡‚‡ ÂÙËÌ‡ÌÒË‡ÌÂ Ì‡ Á‡ÂÏ(Ì‡Ô. ËÔÓÚÂ˜ÂÌ), ÔË ÍÓÂÚÓ Á‡ÂÏÓÔÓÎÛ˜‡ÚÂÎˇÚ ËÁÔÎ‡˘‡ Ô˙‚ÓÌ‡˜‡ÎÌËˇÁ‡ÂÏ Ë ÒÎÂ‰ ÚÓ‚‡ ÚÂ„ÎË ‰Û„.

73

·‡‰ÌË ÍÂ‰ËÚË Ë Ó‚˙‰‡ÙÚ ‰ÓÒÚË„Ì‡ 90% ÓÚ ˆˇÎÓÚÓ ÙËÌ‡ÌÒË‡ÌÂ.56

ƒËÒÍÓÌÚÓ‚Ë ÍÂ‰ËÚË Ò‡ ÍÂ‰ËÚË, ÔÂ‰ÓÒÚ‡‚ÂÌË Ì‡ Ú˙„Ó‚ÒÍËÚÂ·‡ÌÍË ÓÚ ¡Õ¡. «‡ Ó·ÂÁÔÂ˜‡‚‡ÌÂÚÓ ËÏ ÒÂ ËÁÔÓÎÁ‚‡Ú ÏÂÌËÚÂÎÌËˆË ËÁ‡ÔËÒË Ì‡ Á‡ÔÓ‚Â‰. ¬ ÏÌÓ„Ó ÓÚÌÓ¯ÂÌËˇ ÚÂ Ò‡ ÒıÓ‰ÌË Ò ‰ËÒÍÓÌÚÓ‚ËÚÂÍÂ‰ËÚË, ÓÚÔÛÒÍ‡ÌË ‚ —¿Ÿ, Ë ÔÓÁ‚ÓÎˇ‚‡Ú Ì‡ ·‡ÌÍËÚÂ ˜ÂÁ Ì‡‡ÒÚ‚‡ÌÂÌ‡ Ô‡Ë˜Ì‡Ú‡ ·‡Á‡ ‰‡ Û‚ÂÎË˜‡‚‡Ú Ë ÍÓÎË˜ÂÒÚ‚ÓÚÓ Ì‡ ÔÂ‰ÓÒÚ‡‚ˇÌËÚÂÓÚ Úˇı ÍÂ‰ËÚË.

ÀÓÏ·‡‰ÌË ÍÂ‰ËÚË Ò‡ ÍÂ‰ËÚË Á‡ ÂÙËÌ‡ÌÒË‡ÌÂ, ÔÂ‰ÓÒÚ‡‚ˇÌËÒÂ˘Û ÓÔÂ‰ÂÎÂÌË ÙÓÏË Ì‡ Ó·ÂÁÔÂ˜ÂÌËÂ. ¬ Í‡ˇ Ì‡ 1994 „. ÔÓ˜ÚË80% ÓÚ ÂÙËÌ‡ÌÒË‡ÌÂÚÓ ·Â¯Â ÔÓ‰ ÙÓÏ‡Ú‡ Ì‡ ÎÓÏ·‡‰ÌË ÍÂ‰ËÚË.Õ‡È-‚‡ÊÌËˇÚ Á‡ÎÓ„ Á‡ ÎÓÏ·‡‰ÌËÚÂ ÍÂ‰ËÚË Ò‡ ‰˙Ê‡‚ÌËÚÂ ˆÂÌÌËÍÌËÊ‡. ¡‡ÌÍËÚÂ ÏÓ„‡Ú ‰‡ ÔÓÎÁ‚‡Ú ÍÂ‰ËÚË ‚ ‡ÁÏÂ Ì‡ 60% ÓÚ ÔËÚÂ-Ê‡‚‡ÌËÚÂ ÓÚ Úˇı ƒ÷ . “ÂÁË ÓÔÂ‡ˆËË ÏÓ„‡Ú ‰‡ ÒÂ ÓÍ‡Ê‡Ú ÏÌÓ„Ó ËÁ-„Ó‰ÌË Á‡ ·‡ÌÍËÚÂ, ÍÓ„‡ÚÓ ËÏ‡ ‡ÁÎËÍ‡ ÏÂÊ‰Û ÎËı‚ÂÌËÚÂ ÔÓˆÂÌÚË ÔÓ‰˙Ê‡‚ÌËÚÂ ˆÂÌÌË ÍÌËÊ‡ Ë ÔÓ ÎÓÏ·‡‰ÌËÚÂ ÍÂ‰ËÚË. ÀËı‚ÂÌËˇÚ ÔÓ-ˆÂÌÚ ÔÓ ÎÓÏ·‡‰ÌËˇ ÍÂ‰ËÚ Â ‡‚ÂÌ Ì‡ ÓÒÌÓ‚ÌËˇ ÎËı‚ÂÌ ÔÓˆÂÌÚ(ŒÀœ), ‰ÓÍ‡ÚÓ ÎËı‚ÂÌËÚÂ ÔÓˆÂÌÚË ÔÓ ƒ÷ ÒÂ ÓÔÂ‰ÂÎˇÚ ÓÚ ÚÂıÌËˇÔ‡Á‡. Ó„‡ÚÓ ÎËı‚‡Ú‡ ÔÓ ‰˙Ê‡‚ÌËÚÂ ˆÂÌÌË ÍÌËÊ‡ ÒÂ ÔÓÍ‡˜Ë Ì‡‰ÓÒÌÓ‚ÌËˇ ÎËı‚ÂÌ ÔÓˆÂÌÚ, ·‡ÌÍËÚÂ ÏÓ„‡Ú ‰‡ Á‡ÍÛÔÛ‚‡Ú Ó·ÎË„‡ˆËË, ‰‡ÔÓÎÛ˜‡‚‡Ú ‚ËÒÓÍ‡ ÎËı‚‡ ÔÓ Úˇı, ‰‡ ÔÓÎÁ‚‡Ú ÎÓÏ·‡‰ÌË ÍÂ‰ËÚË ÔËÔÓ-ÌËÒÍ‡ ÎËı‚‡ Ë ‰‡ ÔÂ˜ÂÎˇÚ ÓÚ ‰ËÙÂÂÌˆË‡Î‡ ‚ ˆÂÌËÚÂ ËÏ. œÓ ÚÓÁËÌ‡˜ËÌ ÎÓÏ·‡‰ÌËÚÂ ÍÂ‰ËÚË ÏÓ„‡Ú ‰‡ Û‚ÂÎË˜‡‚‡Ú Ú˙ÒÂÌÂÚÓ Ì‡ ‰˙-Ê‡‚ÌË ˆÂÌÌË ÍÌËÊ‡ ÓÚ ÒÚ‡Ì‡ Ì‡ ·‡ÌÍËÚÂ. Õ‡ÔÓÒÎÂ‰˙Í ÎËı‚ËÚÂ ÔÓ‰˙Ê‡‚ÌËÚÂ ˆÂÌÌË ÍÌËÊ‡ Ò‡ Ì‡‰ ŒÀœ, ÌÓ Ó·ÂÁÔÂ˜ÂÌËÂÚÓ Ì‡ ÔÓ‚Â˜ÂÚÓÎÓÏ·‡‰ÌË ÍÂ‰ËÚË ÔÂ‰ÒÚ‡‚Îˇ‚‡ ‰˙Ê‡‚ÌË ˆÂÌÌË ÍÌËÊ‡, ËÁ‰‡‰ÂÌËÔÓ «”Õ , Á‡ ÍÓËÚÓ ÎËı‚‡Ú‡ Â Ò‡ÏÓ Â‰Ì‡ ÚÂÚ‡ ÓÚ ÓÒÌÓ‚ÌËˇ ÎËı‚ÂÌÔÓˆÂÌÚ. ≈ÚÓ Á‡˘Ó ·‡ÌÍËÚÂ, ÍÓËÚÓ ËÁÔÓÎÁ‚‡Ú «”Õ -Ó‚Â Á‡ Ó·ÂÁÔÂ-˜ÂÌËÂ, ÔÎ‡˘‡Ú ÏÌÓ„Ó ÔÓ-„ÓÎÂÏË ÎËı‚Ë ‚˙ıÛ ÎÓÏ·‡‰ÌËÚÂ ÍÂ‰ËÚË ‚Ò‡‚ÌÂÌËÂ Ò ÎËı‚ËÚÂ, ÍÓËÚÓ ÔÓÎÛ˜‡‚‡Ú ÓÚ ‰˙Ê‡‚ÌËÚÂ ˆÂÌÌË ÍÌËÊ‡.“‡Í‡ ÔÓÎÛ˜ÂÌËÚÂ ÍÂ‰ËÚË Ò‡ ÏÌÓ„Ó ÒÍ˙ÔË Á‡ ·‡ÌÍËÚÂ Ë ÚÂ ·Ëı‡ ÒË Ó·-ÎÂÍ˜ËÎË ÔÓÎÓÊÂÌËÂÚÓ ÔË Â‚ÂÌÚÛ‡ÎÌ‡Ú‡ ËÏ ÔÓ‰‡Ê·‡. ÕÓ ·‡ÌÍËÚÂ ÓÚÒ‚Óˇ ÒÚ‡Ì‡ Ô‡Í ·Ëı‡ ·ËÎË Ì‡ Á‡„Û·‡ ÔÓ‡‰Ë ÏÌÓ„Ó ÌËÒÍËÚÂ ÎËı‚ÂÌËÔÓˆÂÌÚË ÔÓ Úˇı. œÂÁ ‰ÂÍÂÏ‚Ë 1994 „. 92% ÓÚ ‚ÒË˜ÍË ÎÓÏ·‡‰ÌË

56 ÃÂÊ‰Û·‡ÌÍÓ‚ËÚÂ ‰ÂÔÓÁËÚÌË Ú˙„Ó‚Â ÌÂ ·Ë‚‡ ‰‡ ÒÂ ·˙Í‡Ú Ò ÏÂÊ‰Û·‡Ì-ÍÓ‚Ëˇ Ô‡Ë˜ÂÌ Ô‡Á‡, ÍÓÈÚÓ ÔÓ‰˙ÎÊ‡‚‡ ‰‡ ·˙‰Â ÏÌÓ„Ó ‡ÍÚË‚ÂÌ. Õ‡ ÏÂÊ‰Û-·‡ÌÍÓ‚Ëˇ Ô‡Ë˜ÂÌ Ô‡Á‡ ·‡ÌÍËÚÂ ÒÂ ÍÂ‰ËÚË‡Ú ÔÓÏÂÊ‰Û ÒË. ŒÚ „ÎÂ‰Ì‡ ÚÓ˜-Í‡ Ì‡ ·‡ÌÍËÚÂ ÍÂ‰ËÚÓÔÓÎÛ˜‡ÚÂÎË ÌˇÏ‡ ÓÒÓ·ÂÌÓ ÁÌ‡˜ÂÌËÂ ‰‡ÎË Ô‡ËÚÂ Ë‰-‚‡Ú ÓÚ ‰Û„‡ ·‡ÌÍ‡, ËÎË ÓÚ ¡Õ¡. » ‚ ‰‚‡Ú‡ ÒÎÛ˜‡ˇ ·‡ÌÍ‡Ú‡ ÔË‰Ó·Ë‚‡ ‰ÂÔÓ-ÁËÚË ‚ ¡Õ¡, ÍÓËÚÓ ‚ÔÓÒÎÂ‰ÒÚ‚ËÂ ÏÓ„‡Ú ‰‡ ·˙‰‡Ú ËÁÔÓÎÁ‚‡ÌË Á‡ ÍÂ‰ËÚË.ÕÓ Ú˙„Ó‚ËˇÚ‡ Ì‡ ÏÂÊ‰Û·‡ÌÍÓ‚Ëˇ Ô‡Ë˜ÂÌ Ô‡Á‡ ÒÂ ‡ÁÎË˜‡‚‡ ÓÚ ÓÚÔÛÒÍ‡-ÌËÚÂ ÓÚ ¡Õ¡ ÍÂ‰ËÚË, Á‡˘ÓÚÓ Úˇ ÌÂ ÒÂ ÓÚ‡Áˇ‚‡ Ì‡ Ô‡Ë˜ÌÓÚÓ ÔÂ‰Î‡„‡ÌÂ.»Ï‡ Ò‡ÏÓ ‰‚ËÊÂÌËÂ Ì‡ ‰ÂÔÓÁËÚË ÓÚ Â‰Ì‡ ·‡ÌÍ‡ Í˙Ï ‰Û„‡.

74

ÍÂ‰ËÚË ·ˇı‡ ÓÚÔÛÒÌ‡ÚË Ò‡ÏÓ Ì‡ ‰‚Â ·‡ÌÍË, Í‡ÚÓ «”Õ -Ó‚ÂÚÂ ÔÂ‰-ÒÚ‡‚Îˇ‚‡ı‡ Ó·ÂÁÔÂ˜ÂÌËÂ ÔË 94% ÓÚ ÎÓÏ·‡‰ÌËÚÂ ÍÂ‰ËÚË.

ÕÂÓ·ÂÁÔÂ˜ÂÌË ‰ÂÔÓÁËÚË. ¬ ÌˇÍÓË ÒÎÛ˜‡Ë ¡Õ¡ ÔÂ‰ÓÒÚ‡‚ˇ ‰ÂÔÓÁËÚËÌ‡ Ú˙„Ó‚ÒÍËÚÂ ·‡ÌÍË, ·ÂÁ ÒÂ˘Û Úˇı ‰‡ ËÏ‡ ÔÂ‰ÎÓÊÂÌÓ Ò˙ÓÚ‚ÂÚÌÓÓ·ÂÁÔÂ˜ÂÌËÂ. “ÓÁË ËÌÒÚÛÏÂÌÚ Ì‡ Ô‡Ë˜Ì‡Ú‡ ÔÓÎËÚËÍ‡ ÒÂ ËÁÔÓÎÁ‚‡ÔË ‚ÂÏÂÌÌË Á‡ÚÛ‰ÌÂÌËˇ Ì‡ ·‡ÌÍËÚÂ Ë ÚÓ„‡‚‡ ¡Õ¡ ‚ÒÚ˙Ô‚‡ ‚ Ó-ÎˇÚ‡ ÒË Ì‡ ÍÂ‰ËÚÓ ÓÚ ÔÓÒÎÂ‰Ì‡ ËÌÒÚ‡ÌˆËˇ. ¬ ÔÓÒÎÂ‰ÌÓ ‚ÂÏÂ ÒÂÌ‡·Î˛‰‡‚‡ ÚÂÌ‰ÂÌˆËˇ Í˙Ï ÔÓÒÚÓˇÌÌÓ Ì‡‡ÒÚ‚‡ÌÂ ‡ÁÏÂ‡ Ì‡ ÚÓÁË ‚Ë‰ÂÙËÌ‡ÌÒË‡ÌÂ, ÍÓÂÚÓ Â ËÌ‰ËÍ‡ÚÓ Á‡ ‚˙ÁÏÓÊÌË ÍËÁËÒÌË ÏÓÏÂÌÚË ‚·‡ÌÍÓ‚‡Ú‡ ÒËÒÚÂÏ‡.

¡Õ¡ ÏÓÊÂ ‰‡ ‚˙Á‰ÂÈÒÚ‚‡ Ì‡ Ô‡Ë˜Ì‡Ú‡ ·‡Á‡, Í‡ÚÓ ÔÓÏÂÌˇ ‡Á-ÏÂ‡ Ì‡ ÂÙËÌ‡ÌÒË‡ÌÂÚÓ. “ÂÁË ÓÔÂ‡ˆËË ÏÓ„‡Ú ‰‡ ·˙‰‡Ú ËÁÔÓÎÁ‚‡ÌËÁ‡ ÍÓÏÔÂÌÒË‡ÌÂ Ì‡ ‚˙Á‰ÂÈÒÚ‚ËÂÚÓ ÓÚ ‰Û„Ë ‰ÂÈÌÓÒÚË, Í‡ÚÓ Ì‡ÔËÏÂ‰ËÂÍÚÌÓÚÓ ÍÂ‰ËÚË‡ÌÂ Ì‡ Ô‡‚ËÚÂÎÒÚ‚ÓÚÓ. œÓÌˇÍÓ„‡ ÍÓË„Ë‡ÌÂÚÓÌ‡ ‡ÁÏÂ‡ Ì‡ ÂÙËÌ‡ÌÒË‡ÌÂÚÓ ÏÓÊÂ ‰‡ ÒÂ ËÁÔÓÎÁ‚‡ Á‡ ÔÓÍ‡‚‡ÌÂÌ‡ ÌÓ‚ ÍÛÒ Ì‡ Ô‡Ë˜Ì‡Ú‡ ÔÓÎËÚËÍ‡.

Операции на открития пазарŒÔÂ‡ˆËËÚÂ Ì‡ ÓÚÍËÚËˇ Ô‡Á‡ Ò‡ ÔÓÍÛÔÍÓ-ÔÓ‰‡Ê·ËÚÂ Ì‡ ‰˙-

Ê‡‚ÌË ˆÂÌÌÌË ÍÌËÊ‡ ÓÚ ˆÂÌÚ‡ÎÌ‡Ú‡ ·‡ÌÍ‡. “ˇ Á‡ÔÓ˜Ì‡ ‰‡ ÔÓ‚ÂÊ‰‡Ú‡ÍË‚‡ ÓÔÂ‡ˆËË ÔÂÁ 1993 „. “Ó‚‡ ÒÚ‡Ì‡ ‚˙ÁÏÓÊÌÓ Ò ÔÓˇ‚‡Ú‡ Ì‡ Ô˙-‚Ë˜ÂÌ Ë ‚ÚÓË˜ÂÌ Ô‡Á‡ Ì‡ ƒ÷ . Õ‡ÎË˜ËÂÚÓ Ì‡ ‰Ó·˙ ‚ÚÓË˜ÂÌ Ô‡Á‡Ì‡ ‰˙Ê‡‚ÌË ˆÂÌÌË ÍÌËÊ‡ ·Ë ÒÎÂ‰‚‡ÎÓ ‰‡ ÛÎÂÒÌË Ô‡‚ËÚÂÎÒÚ‚ÓÚÓ ‚ÔÓ‰‡Ê·‡Ú‡ Ì‡ ‰˙Ê‡‚ÌË Ó·ÎË„‡ˆËË Ì‡ Ô˙‚Ë˜ÌËˇ Ô‡Á‡, Ú˙È Í‡ÚÓËÍÓÌÓÏË˜ÂÒÍËÚÂ ‡„ÂÌÚË ÔÓ ÔËÌˆËÔ ÔÂ‰ÔÓ˜ËÚ‡Ú ‰‡ ‰˙Ê‡Ú Ï‡Í‡ ËÔÓ-ÌËÒÍÓÎËı‚ÓÌÓÒÌË ‡ÍÚË‚Ë, ˘ÓÏ ÚÂ Ò‡ ÔÓ-ÎËÍ‚Ë‰ÌË.

ŒÚ ÒÂ‰‡Ú‡ Ì‡ 1994 „., ÍÓ„‡ÚÓ ·ˇı‡ ÔÂÏ‡ıÌ‡ÚË ÍÂ‰ËÚÌËÚÂ Ú‡‚‡ÌË,¡Õ¡ ËÁÔÓÎÁ‚‡ ÓÔÂ‡ˆËËÚÂ Ì‡ ÓÚÍËÚËˇ Ô‡Á‡ Í‡ÚÓ ÓÒÌÓ‚ÂÌ ËÌÒÚÛ-ÏÂÌÚ Á‡ Â„ÛÎË‡ÌÂ Ì‡ Ô‡Ë˜ÌÓÚÓ ÔÂ‰Î‡„‡ÌÂ. ¡ÂÁÒÔÓÂÌ Ù‡ÍÚ Â, ˜Â‡ÍÚË‚ËÁË‡ÌÂÚÓ Ì‡ ¡Õ¡ ÁÌ‡˜ËÚÂÎÌÓ ‡Á¯ËË Ô‡Á‡‡ Ì‡ ‰˙Ê‡‚ÌËÚÂˆÂÌÌË ÍÌËÊ‡.

¬ÎËˇÌËÂÚÓ Ì‡ ÓÔÂ‡ˆËËÚÂ Ì‡ ÓÚÍËÚËˇ Ô‡Á‡ ÒÂ ËÁ‡Áˇ‚‡ ‚ ËÁÏÂÌÂ-ÌËÂ Ì‡ Ô‡Ë˜Ì‡Ú‡ ·‡Á‡. “‡Í‡ Ì‡ÔËÏÂ, ‡ÍÓ ¡Õ¡ ÔÓ‰‡‰Â ‰˙Ê‡‚ÌËˆÂÌÌË ÍÌËÊ‡ Ë ÚÂ ·˙‰‡Ú Á‡ÍÛÔÂÌË ÓÚ Œ¡¡, “-Ó·‡ÁÌËÚÂ ÒÏÂÚÍË ˘ÂËÏ‡Ú ÒÎÂ‰ÌËˇ ‚Ë‰:

Œ¡¡


ƒÂÔÓÁËÚ ÔË ¡Õ¡ -100 000 Î‚.ƒ÷ +100 000 Î‚.

75

¡Õ¡


ƒ÷ -100 000 Î‚. Œ¡¡ -100 000 Î‚.

“‡ÁË ÓÔÂ‡ˆËˇ Ì‡Ï‡Îˇ‚‡ ‰ÂÔÓÁËÚËÚÂ Ì‡ Œ¡¡ ÔË ¡Õ¡, ÍÓÂÚÓ ‚Ó‰Ë‰Ó Ò˙Í‡˘‡‚‡ÌÂ Ì‡ Ô‡Ë˜Ì‡Ú‡ ·‡Á‡.

ŒÔÂ‡ˆËËÚÂ Ì‡ ÓÚÍËÚËˇ Ô‡Á‡ ÏÓ„‡Ú ‰‡ ÒÂ ËÁÔÓÎÁ‚‡Ú, ÍÓ„‡ÚÓ ¡Õ¡ÊÂÎ‡Â ÔÓ-·‡‚ÌÓ ËÎË ÔÓ-·˙ÁÓ ‰‡ ‡Á¯ËË Ô‡Ë˜ÌÓÚÓ ÔÂ‰Î‡„‡ÌÂ. –Â-‰Ëˆ‡ ‰ÂÈÒÚ‚Ëˇ Ì‡ ˆÂÌÚ‡ÎÌ‡Ú‡ ·‡ÌÍ‡ Ì‡ ÓÚÍËÚËˇ Ô‡Á‡ Ó·‡˜Â Ò‡ ‰Â-Ù‡ÌÁË‚ÌË. “Â Ò‡ ÔÂ‰Ì‡ÁÌ‡˜ÂÌË ÔÂ‰Ë ‚ÒË˜ÍÓ Á‡ Û‡‚ÌÓ‚ÂÒˇ‚‡ÌÂ Ì‡ÂÙÂÍÚ‡ ÓÚ ‰Û„Ë ÌÂÈÌË ‰ÂÈÒÚ‚Ëˇ. Õ‡ÔËÏÂ Ì‡ ÒÂ„‡¯ÌËˇ ÂÚ‡Ô ¡Õ¡‡ÍÚË‚ÌÓ ÍÓÌÚÓÎË‡ ‚‡ÎÛÚÌËˇ ÍÛÒ, Á‡ ‰‡ ËÁ„Î‡‰Ë ‰ËÌ‡ÏËÍ‡Ú‡ Ì‡ ‚‡-ÎÛÚÌËÚÂ Ô‡Á‡Ë. Ó„‡ÚÓ ÒÂ ÒÚÂÏË ‰‡ ÔÂ‰ÓÚ‚‡ÚË ÔÓ‚Ë¯‡‚‡ÌÂ ÒÚÓÈ-ÌÓÒÚÚ‡ Ì‡ ÎÂ‚‡, ¡Õ¡ ÍÛÔÛ‚‡ ÍÓÌ‚ÂÚËÛÂÏ‡ ‚‡ÎÛÚ‡ Ë ÔÎ‡˘‡ ‚ ÎÂ‚Ó‚Â.“‡Í‡ ÒÂ ‡Á¯Ëˇ‚‡ Ô‡Ë˜Ì‡Ú‡ Ï‡Ò‡. ¿ÍÓ ÌÂ ÊÂÎ‡Â Û‚ÂÎË˜‡‚‡ÌÂ Ì‡ Ô‡-Ë˜ÌÓÚÓ ÔÂ‰Î‡„‡ÌÂ, ¡Õ¡ ÏÓÊÂ ‰‡ ÔÓ‰‡‰Â ‰˙Ê‡‚ÌË ˆÂÌÌË ÍÌËÊ‡Í‡ÚÓ ÔÓÚË‚Ó‰ÂÈÒÚ‚ËÂ Ì‡ Û‚ÂÎË˜ÂÌ‡Ú‡ Ô‡Ë˜Ì‡ Ï‡Ò‡ Ë ÔÓ ÚÓÁË Ì‡˜ËÌ‰‡ ËÁ‚˙¯Ë ìÒÚÂËÎËÁ‡ˆËˇî Ì‡ ÂÙÂÍÚ‡ ÓÚ ‰ÂÈÒÚ‚ËˇÚ‡ ÒË ÔÓ Â„ÛÎË‡-ÌÂÚÓ Ì‡ ‚‡ÎÛÚÌËˇ Ô‡Á‡.

œÓ‡‰Ë ÎÓ¯ËÚÂ ‰˙Î„Ó‚Â Ì‡ ‰˙Ê‡‚ÌËÚÂ ÔÂ‰ÔËˇÚËˇ Â‰Ëˆ‡ ‰˙-Ê‡‚ÌË ·‡ÌÍË ËÁÔ‡‰Ì‡ı‡ ‚ ÒÂËÓÁÌË ÙËÌ‡ÌÒÓ‚Ë Á‡ÚÛ‰ÌÂÌËˇ. Ó„‡ÚÓÎÓ¯ËÚÂ ‰˙Î„Ó‚Â ·ˇı‡ ÔÂÓÙÓÏÂÌË Ò ‰˙Ê‡‚ÌË ˆÂÌÌË ÍÌËÊ‡ Ò˙„Î‡Ò-ÌÓ «”Õ , Á‡ÚÛ‰ÌÂÌËˇÚ‡ ÒÚ‡Ì‡ı‡ Ó˘Â ÔÓ-Ó˜Â‚Ë‰ÌË Ë ¡Õ¡ ÓÚÔÛÒÌ‡ÍÂ‰ËÚË Ì‡ ÚÂÁË ·‡ÌÍË ˜ÂÁ ‡ÁÎË˜ÌË ÒÔÓ‡ÁÛÏÂÌËˇ Á‡ ÂÙËÌ‡ÌÒË‡-ÌÂ. –ÂÙËÌ‡ÌÒË‡ÌÂÚÓ Ó·‡˜Â Û‚ÂÎË˜‡‚‡ Ô‡Ë˜Ì‡Ú‡ ·‡Á‡. ≈‰ËÌ ÓÚ Ì‡˜Ë-ÌËÚÂ ¡Õ¡ ‰‡ ÔÓÚË‚Ó‰ÂÈÒÚ‚‡ Ì‡ ÔÓÒÎÂ‰ËˆËÚÂ ÓÚ ÂÙËÌ‡ÌÒË‡ÌÂÚÓ Â‰‡ ÔÓ‰‡‚‡ ‰˙Ê‡‚ÌË ˆÂÌÌË ÍÌËÊ‡.

¬˙ÁÏÓÊÌÓÒÚËÚÂ Ì‡ ¡Õ¡ ÔË ‰ÂÙ‡ÌÁË‚ÌËÚÂ ÓÔÂ‡ˆËË Ò‡ Ó„‡ÌË˜Â-ÌË ÓÚ ‡ÁÏÂ‡ Ì‡ Ô‡Á‡‡ Ì‡ ƒ÷ Ë ÊÂÎ‡ÌËÂÚÓ Ì‡ ÓÒÚ‡Ì‡ÎËÚÂ ÒÚÓÔ‡Ì-ÒÍË ÒÛ·ÂÍÚË ‰‡ ÍÛÔÛ‚‡Ú ‰˙Ê‡‚ÌË ˆÂÌÌË ÍÌËÊ‡. — ‡Á‡ÒÚ‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ÚÓÁË Ô‡Á‡ Á‡ ˆÂÌÚ‡ÎÌ‡Ú‡ ·‡ÌÍ‡ ˘Â ·˙‰Â ÔÓ-ÎÂÒÌÓ ‰‡ ÔËÎ‡„‡ ÔÓ‰Ó·-Ì‡ ÔÓÎËÚËÍ‡. ¬ ÏÓÏÂÌÚ‡ ¡Õ¡ Â ÔËÌÛ‰ÂÌ‡ ‰‡ ÔÓ‰‡‚‡ „ÓÎˇÏ‡ ˜‡ÒÚ ÓÚ‰˙Ê‡‚ÌËÚÂ ˆÂÌÌË ÍÌËÊ‡ Ò ÍÎ‡ÛÁ‡ Á‡ Ó·‡ÚÌÓ ËÁÍÛÔÛ‚‡ÌÂ. ¿ÍÓ Ô‡Á‡-˙Ú Ì‡ ƒ÷ Â ÔÓ-ÎËÍ‚Ë‰ÂÌ, Ú‡ÁË ÌÂÓ·ıÓ‰ËÏÓÒÚ ˘Â ÓÚÔ‡‰ÌÂ, Á‡˘ÓÚÓ·‡ÌÍËÚÂ ˘Â Ò‡ ÒË„ÛÌË, ˜Â ÏÓ„‡Ú ‰‡ „Ë ÔÂÔÓ‰‡‰‡Ú ÔË ÌÛÊ‰‡ ÓÚ ÔÓ-‚Â˜Â ÎËÍ‚Ë‰ÌÓÒÚ.

Лихвена политикаƒÛ„ ËÌÒÚÛÏÂÌÚ, ˜ÂÁ ÍÓÈÚÓ ¡Õ¡ ÏÓÊÂ ‰‡ ‚˙Á‰ÂÈÒÚ‚‡ ‚˙ıÛ ÔË-

ÚÓÍ‡ Ì‡ ÍÂ‰ËÚË ‚ ËÍÓÌÓÏËÍ‡Ú‡, Â ÔÓÏˇÌ‡Ú‡ Ì‡ ÎËı‚ÂÌËÚÂ ÔÓˆÂÌÚË.

76

◊ÂÁ ËÁÏÂÌÂÌËˇ Ì‡ ŒÀœ Úˇ ÏÓÊÂ ‰‡ ‚ÎËˇÂ ‚˙ıÛ ˆˇÎ‡Ú‡ ÒÚÛÍÚÛ‡ Ì‡ÎËı‚ÂÌËÚÂ ÔÓˆÂÌÚË. ŒÚ ÌË‚Ó 4.5% ‚ Ì‡˜‡ÎÓÚÓ Ì‡ ˇÌÛ‡Ë 1991 „. Ë15% Ì‡ 15-Ó ˜ËÒÎÓ Ì‡ Ò˙˘Ëˇ ÏÂÒÂˆ ŒÀœ ÒÍÓ˜Ë Ì‡ 45 Ì‡ ÒÚÓ ÔÂÁ ÙÂ‚-Û‡Ë Ò. „. ŒÚ ÒÂÔÚÂÏ‚Ë 1991 „. ‰Ó ˛ÌË 1992 „. ŒÀœ ·Â¯Â 54 Ì‡ ÒÚÓ.œÂÁ „Ó‰ËÌ‡Ú‡ Ò Ì‡È-‚ËÒÓÍ‡ ËÌÙÎ‡ˆËˇ ‰Ó ÚÓÁË ÏÓÏÂÌÚ (1994 „.), ŒÀœ·Â¯Â Û‚ÂÎË˜ÂÌ Ë ‚ Í‡ˇ ∫ ‰ÓÒÚË„Ì‡ ÔÓ˜ÚË 72 Ì‡ ÒÚÓ. œÂÁ 1995 „. Ò Ì‡-Ï‡Îˇ‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ ËÌÙÎ‡ˆËˇÚ‡ ¡Õ¡ ÌˇÍÓÎÍÓ Ô˙ÚË ÔÓÌËÊË ÓÒÌÓ‚ÌËˇ ÎËı-‚ÂÌ ÔÓˆÂÌÚ, Ú‡Í‡ ˜Â ‚ Ì‡˜‡ÎÓÚÓ Ì‡ ˛ÎË ŒÀœ ·Â 44 Ì‡ ÒÚÓ.

ƒ‚ËÊÂÌËÂÚÓ Ì‡ ÓÒÌÓ‚ÌËˇ ÎËı‚ÂÌ ÔÓˆÂÌÚ ÓÚ‡Áˇ‚‡ ÔÓÏÂÌËÚÂ ‚ËÌÙÎ‡ˆËÓÌÌ‡Ú‡ Ó·ÒÚ‡ÌÓ‚Í‡. ÕÓÏËÌ‡ÎÌËÚÂ ÎËı‚ÂÌË ÔÓˆÂÌÚË ÓÚ Ì‡˜‡-ÎÓÚÓ Ì‡ 1991 „. Ì‡Ò‡Ï ËÁ„ÎÂÊ‰‡Ú ‰ÓÒÚ‡ ‚ËÒÓÍË, ÌÓ Â‡ÎÌËÚÂ ÎËı‚ÂÌËÔÓˆÂÌÚË ÔÂÁ ÔÓ-„ÓÎˇÏ‡Ú‡ ˜‡ÒÚ ÓÚ ÔÂËÓ‰‡ ·ˇı‡ Ù‡ÍÚË˜ÂÒÍË ÓÚË-ˆ‡ÚÂÎÌË. ÕÓÏËÌ‡ÎÌËÚÂ ÎËı‚Ë ÔÓ ÒÓ˜ÌËÚÂ ‰ÂÔÓÁËÚË ‚ ·‡ÌÍËÚÂ ·ˇı‡ÔÓ‰ ŒÀœ Ë ‚ Â‡ÎÌÓ ËÁ‡ÊÂÌËÂ ·ˇı‡ ‰ÓË ÒËÎÌÓ ÓÚËˆ‡ÚÂÎÌË, ÍÓÂÚÓ‚ Í‡ˇ Ì‡ Í‡Ë˘‡Ú‡ Ì‡Ò˙˜‡‚‡ ÌÂ ÒÔÂÒÚˇ‚‡ÌËˇÚ‡, ‡ ÔÓÚÂ·ÎÂÌËÂÚÓ.

¬ ¡˙Î„‡Ëˇ, Í˙‰ÂÚÓ ˜‡ÒÚÌ‡Ú‡ ÒÓ·ÒÚ‚ÂÌÓÒÚ Á‡ÂÏ‡ ‚ÒÂ Ó˘Â Ú‚˙‰ÂÏ‡Î˙Í ‰ˇÎ, ıÓ‡Ú‡ ÌˇÏ‡Ú „ÓÎˇÏ ËÁ·Ó, Á‡ ‰‡ ËÁ·ˇ„‡Ú ÓÚ ÓÚËˆ‡ÚÂÎÌ‡-Ú‡ Â‡ÎÌ‡ ‚˙Á‚˙˘‡ÂÏÓÒÚ ‚˙ıÛ ·‡ÌÍÓ‚ËÚÂ ÒË ‰ÂÔÓÁËÚË. ≈‰Ì‡ ÓÚ Ï‡Î-ÍÓÚÓ ‚˙ÁÏÓÊÌÓÒÚË Ò‡ ‚‡ÎÛÚÌËÚÂ ÒÔÂÒÚˇ‚‡ÌËˇ. ŒÚ Í‡ˇ Ì‡ 1991 „. Â-‡ÎÌ‡Ú‡ ÒÚÓÈÌÓÒÚ Ì‡ ÚÂÁË ‰ÂÔÓÁËÚË Ó·‡˜Â Ò˙˘Ó ÒÔ‡‰‡. ŒÒ‚ÂÌ ÚÓ‚‡ ‚‡-ÎÛÚÌËÚÂ ‰ÂÔÓÁËÚË ÏÓ„‡Ú ‰‡ ÒÂ ÓÍ‡Ê‡Ú ÔÓ-ËÒÍÓ‚Ë, Ú˙È Í‡ÚÓ ‚˙ÔÂÍË‚ËÒÓÍ‡Ú‡ ËÌÙÎ‡ˆËˇ ÓÚ Ì‡˜‡ÎÓÚÓ Ì‡ 1991 „. ËÏ‡¯Â ‰ÓÒÚ‡ ‰˙Î„Ë ÔÂË-Ó‰Ë Ì‡ ÓÚÌÓÒËÚÂÎÌÓ ÒÚ‡·ËÎÂÌ ‚‡ÎÛÚÂÌ ÍÛÒ, ÔÂÍ˙Ò‚‡Ì ÓÚ ‚ÌÂÁ‡ÔÌËÂÁÍË Ó·ÂÁˆÂÌˇ‚‡ÌËˇ Ì‡ ÎÂ‚‡. ÀËÔÒ‡Ú‡ Ì‡ ‰Û„Ë ‡ÍÚË‚Ë Á‡ ‚Î‡„‡ÌÂ Ì‡ÒÂ‰ÒÚ‚‡ ‚ÂÓˇÚÌÓ ‚Ó‰Ë ‰Ó ÔÓ-„ÓÎˇÏ ‡ÁÏÂ Ì‡ ÒÔÂÍÛÎ‡ˆËÚÂ Ì‡ ‚‡ÎÛÚ-ÌËÚÂ Ô‡Á‡Ë, ÓÚÍÓÎÍÓÚÓ Ó·ËÍÌÓ‚ÂÌÓ ·Ë ÏÓ„ÎÓ ‰‡ ÒÂ Ó˜‡Í‚‡.

¬ËÒÓÍËÚÂ ÌÓÏËÌ‡ÎÌË Ë ÓÚËˆ‡ÚÂÎÌËÚÂ Â‡ÎÌË ÒÚÓÈÌÓÒÚË Ì‡ ÎËı‚Â-ÌËÚÂ ÔÓˆÂÌÚË ÓÍ‡Á‡ı‡ Ó·‡ÚÂÌ ÂÙÂÍÚ ÓÚ „ÎÂ‰Ì‡ ÚÓ˜Í‡ Ì‡ ‚Á‡ËÏÓ-‚˙ÁÍ‡Ú‡ ÏÂÊ‰Û ÒÔÂÒÚˇ‚‡ÌËˇ Ë ËÌ‚ÂÒÚËˆËË. ÀËı‚ÂÌËÚÂ ÔÓˆÂÌÚËÒÎÂ‰‚‡ ‰‡ ÒÎÛÊ‡Ú Í‡ÚÓ ˆÂÌ‡, ÍÓˇÚÓ ‡ÁÔÂ‰ÂÎˇ Ì‡ÎË˜ÌËˇ ÍÂ‰ËÚÂÌÂÒÛÒ. ¿ÍÓ ÎËı‚ËÚÂ Ò‡ ‚ËÒÓÍË, ÌˇÍÓË ÍÂ‰ËÚÓÔÓÎÛ˜‡ÚÂÎË ·Ë Úˇ·‚‡-ÎÓ ‰‡ ÒÂ Ó·ÂÁÒ˙˜‡Ú Ë ‰‡ ÌÂ Ú˙ÒˇÚ ÍÂ‰ËÚË. «‡ Ò˙Ê‡ÎÂÌËÂ ‚ËÒÓÍËÚÂÌÓÏËÌ‡ÎÌË ÔÓˆÂÌÚË Ò˙Á‰‡‰Óı‡ ÒÂËÓÁÌË Á‡ÚÛ‰ÌÂÌËˇ Á‡ ÏÓÊÂÒÚ‚Ó‰˙Ê‡‚ÌË ÔÂ‰ÔËˇÚËˇ, ˜ËÈÚÓ ‰˙Î„ ·Â ÁÌ‡˜ËÚÂÎÂÌ ÔÂ‰Ë Û‚ÂÎË˜‡‚‡-ÌÂÚÓ Ì‡ ÌÓÏËÌ‡ÎÌËÚÂ ÎËı‚ÂÌË ÔÓˆÂÌÚË. Ó„‡ÚÓ ÔÓÒÎÂ‰ÌËÚÂ Ì‡‡ÒÌ‡-ı‡ ËÁ‚Â‰Ì˙Ê, Ú‡ÁË ÌÂÓ˜‡Í‚‡Ì‡ ÔÓÏˇÌ‡ ‚ ·ÂÏÂÚÓ Ì‡ ÚÂıÌËÚÂ Á‡‰˙Î-ÊÂÌËˇ ÔÓÒÚ‡‚Ë ÔÂ‰ÔËˇÚËˇÚ‡ ‚ Í‡ÈÌÓ ÚÂÊÍÓ ÔÓÎÓÊÂÌËÂ. ƒÓË Á‡ÔÓÚÂÌˆË‡ÎÌÓ ÊËÁÌÂÒÔÓÒÓ·ÌËÚÂ ·Â ÚÛ‰ÌÓ ‰‡ ÓˆÂÎÂˇÚ. ¬ÏÂÒÚÓ ‰‡ ÓÚÌÂ-Ò‡Ú ÚÂÁË ÍÂ‰ËÚË Í˙Ï Á‡„Û·‡Ú‡, ·‡ÌÍËÚÂ ÔÓ‰˙ÎÊËı‡ ‰‡ ÔÂ‰ÓÒÚ‡‚ˇÚÌÓ‚Ë ÍÂ‰ËÚË Ì‡ Ò˙˘ËÚÂ ÔÂ‰ÔËˇÚËˇ, Á‡ ‰‡ ÏÓ„‡Ú ÚÂ ‰‡ ÔÓ„‡Òˇ‚‡Ú ÔÓ-‚ËÒÓÍËÚÂ ÎËı‚Ë ÔÓ Ò‚ÓËÚÂ Á‡‰˙ÎÊÂÌËˇ. œÓ‰Ó·ÌË ÎËı‚ÂÌË ÔÓˆÂÌÚË

77

ÒÎÂ‰Ó‚‡ÚÂÎÌÓ ËÏ‡ı‡ ÓÒÓ·ÂÌ ÂÙÂÍÚ ≠ ÚÂ Û‚ÂÎË˜Ëı‡ ‡ÁÏÂ‡ Ì‡ ÍÂ‰Ë-ÚËÚÂ, ÍÓËÚÓ ·‡ÌÍËÚÂ Úˇ·‚‡¯Â ‰‡ ÔÂ‰ÓÒÚ‡‚ˇÚ Ì‡ ÔÂ‰ÔËˇÚËˇÚ‡, Á‡‰‡ ÏÓ„‡Ú ÔÓÒÎÂ‰ÌËÚÂ ‰‡ ËÁ‰˙ÎÊ‡Ú ÎËı‚ËÚÂ ÒË Í˙Ï Ô˙‚ËÚÂ (Organiza-tion for Economic Cooperation and Development, Bulgaria: An EconomicAssessment. Paris, 1992).

¬ËÒÓÍËÚÂ ÌÓÏËÌ‡ÎÌË ÎËı‚ÂÌË ÔÓˆÂÌÚË ÌÂ ‚˙ÁÔˇı‡ ‰˙Ê‡‚ÌËÚÂÔÂ‰ÔËˇÚËˇ ÓÚ ÔÓÎÁ‚‡ÌÂ Ì‡ ÍÂ‰ËÚË, ‰ÓÍ‡ÚÓ Ì‡ Ô‡ÍÚËÍ‡ Á‡ ˜‡ÒÚÌËÚÂÙËÏË ÚÂ ·ˇı‡ ÌÓ‚Ó ·ÂÏÂ. “Ó‚‡ Á‡ÚÛ‰ÌÂÌËÂ, Ò˙˜ÂÚ‡ÌÓ Ò ÔÓ-„ÓÎÂÏËˇËÒÍ Á‡ ·‡ÌÍËÚÂ, ÒÔ˙‚‡ ÔÂ‰ÓÒÚ‡‚ˇÌÂÚÓ Ì‡ ÍÂ‰ËÚË Á‡ ˜‡ÒÚÌËˇ ÒÂÍÚÓ.

œÓ·ÎÂÏ˙Ú Ò ÎÓ¯ËÚÂ ‰˙Î„Ó‚Â ‚ ·‡ÌÍËÚÂ Ò˙Á‰‡‚‡ ÌÂÒ˙ÓÚ‚ÂÚÒÚ‚ËÂÏÂÊ‰Û ÎËı‚ËÚÂ ÔÓ ‰ÂÔÓÁËÚËÚÂ Ë ÔÓ ÍÂ‰ËÚËÚÂ, ÍÓÂÚÓ ÒÚ‡Ì‡ Ó˘Â ÔÓ-ÁÌ‡˜ËÚÂÎÌÓ ÔÂÁ 1994 „., ÍÓ„‡ÚÓ ‚ÎÂÁÂ ‚ ÒËÎ‡ «”Õ Ë ÔÓ·ÎÂÏËÚÂ Ì‡·‡ÌÍËÚÂ ÒÂ ËÁˇÒÌËı‡. ÕÓÊËˆ‡Ú‡ ÔË ÏÂÒÂ˜ÌËÚÂ ÎËı‚Ë ÔÂÁ ÌÓÂÏ‚Ë1994 „. ‰ÓÒÚË„Ì‡ 2.1%, ËÎË 28% Í‡ÔËÚ‡ÎËÁË‡Ì‡ „Ó‰Ë¯Ì‡ ÎËı‚‡ (√Ó-‰Ë¯ÂÌ ÓÚ˜ÂÚ Ì‡ ¡Õ¡, 1994, Ò. 69). √ÓÎˇÏÓÚÓ ÌÂÒ˙ÓÚ‚ÂÚÒÚ‚ËÂ ÏÂÊ‰ÛÎËı‚ËÚÂ ÔÓ ‰ÂÔÓÁËÚËÚÂ Ë ÎËı‚ËÚÂ ÔÓ ÍÂ‰ËÚËÚÂ Á‡ÚÛ‰Ìˇ‚‡ Í‡ÍÚÓ Ò˙Á-‰‡‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ Â‡ÎÌË ÎËı‚Ë ÔÓ ‰ÂÔÓÁËÚËÚÂ, Ú‡Í‡ Ë ÔÓ‰‰˙Ê‡ÌÂÚÓ Ì‡ÎËı‚ËÚÂ ÔÓ ÍÂ‰ËÚËÚÂ Ì‡ ‰ÓÒÚ‡Ú˙˜ÌÓ ÌËÒÍÓ ‡‚ÌË˘Â, ÍÓÂÚÓ ‰‡ Ì‡Ò˙-˜‡‚‡ ËÌ‚ÂÒÚËˆËËÚÂ.57

Общи тенденции в паричната политика— ‡Á‚ËÚËÂÚÓ Ì‡ ÓÔÂ‡ˆËËÚÂ Ì‡ ÓÚÍËÚËˇ Ô‡Á‡ ¡Õ¡ ‚Â˜Â ‡ÁÔÓ-

Î‡„‡ Ò Ì‡·Ó ÓÚ ËÌÒÚÛÏÂÌÚË, ÍÓËÚÓ ·Ë ÒÎÂ‰‚‡ÎÓ ‰‡ ‰‡‚‡Ú ÁÌ‡˜ËÚÂÎÌË‚˙ÁÏÓÊÌÓÒÚË Á‡ Â„ÛÎË‡ÌÂ Ì‡ Ô‡Ë˜ÌÓÚÓ ÔÂ‰Î‡„‡ÌÂ. ŒÒÌÓ‚ÌËˇÚÔÓ·ÎÂÏ Á‡ ¡Õ¡ ÒÂ Ò˙ÒÚÓË ‚ ÔÓÒÎÂ‰ËˆËÚÂ ÓÚ ‰ËÂÍÚÌÓÚÓ ÍÂ‰ËÚË‡ÌÂÌ‡ Ô‡‚ËÚÂÎÒÚ‚ÓÚÓ. √ÓÎÂÏËˇÚ ·˛‰ÊÂÚÂÌ ‰ÂÙËˆËÚ ÔÓ‰˙ÎÊ‡‚‡ ‰‡ ÒÂÙËÌ‡ÌÒË‡ ‚ „ÓÎˇÏ‡ ÒÚÂÔÂÌ ˜ÂÁ ìÔÂ˜‡Ú‡ÌÂ Ì‡ Ô‡Ëî. Õ‡ÚËÒÍ˙Ú ‰‡ ÒÂÔÓ‰ÔÓÏÓ„‡ ÙËÌ‡ÌÒË‡ÌÂÚÓ Ì‡ ·˛‰ÊÂÚÌËˇ ‰ÂÙËˆËÚ ÔÓ‰˙ÎÊ‡‚‡ ‰‡Û‚ÂÎË˜‡‚‡ Ô‡Ë˜Ì‡Ú‡ ·‡Á‡ Ë Ô‡Ë˜ÌÓÚÓ ÔÂ‰Î‡„‡ÌÂ. ƒÓÍ‡ÚÓ Ú‡Â ÚÓÁËÌ‡ÚËÒÍ, ¡Õ¡ ÚÛ‰ÌÓ ˘Â ÏÓÊÂ ‰‡ Ó‚Î‡‰ÂÂ Ì‡‡ÒÚ‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ Ô‡Ë˜ÌÓÚÓÔÂ‰Î‡„‡ÌÂ.

œÓÁËˆËˇÚ‡ Ì‡ ÃÂÊ‰ÛÌ‡Ó‰ÌËˇ ‚‡ÎÛÚÂÌ ÙÓÌ‰ (Ã¬‘) ÔÓ ÓÚÌÓ¯Â-ÌËÂ Ì‡ Ô‡Ë˜Ì‡Ú‡ ÔÓÎËÚËÍ‡ Â ÓÔËÒ‡Ì‡ ÓÚ ÓÛÚÒ (Coates, Warren. Mar-ket-Based Monetary Control. Bank Review. Quarterly Journal of the Bul-garian National Bank, No. 4/1992). Ã¬‘ ÓÚ˜ËÚ‡ ÏÌÓ„Ó ÓÚ ÚÂÁË ÚÛ‰-

57 ¬ Ò‚ÓÂÚÓ ËÁÒÎÂ‰‚‡ÌÂ Ã‡ÍÍËÌ˙Ì (McKinnon, Ronald. The Order of EconomicLiberalization: Financial Control in the Transition to a Market Economy. John Hop-kins University Press. Baltimore, 1993) ÛÒÚ‡ÌÓ‚ˇ‚‡ ÂÏÔËË˜ÌÓ, ˜Â „ÓÎˇÏ‡Ú‡ ÌÓ-ÊËˆ‡ ÏÂÊ‰Û ÎËı‚ËÚÂ ÔÓ ‰ÂÔÓÁËÚËÚÂ Ë ÎËı‚ËÚÂ ÔÓ ÍÂ‰ËÚËÚÂ Ó·ÂÁÒÏËÒÎˇÍÓÌˆÂÌÚ‡ˆËˇÚ‡ Ì‡ Í‡ÔËÚ‡Î‡, Á‡ÚÛ‰Ìˇ‚‡ ‡Á‚ËÚËÂÚÓ Ì‡ ÙËÌ‡ÌÒÓ‚ËÚÂ Ô‡-Á‡Ë Ë Á‡·‡‚ˇ ‡ÒÚÂÊ‡ ‚ ‡Á‚Ë‚‡˘ËÚÂ ÒÂ ÒÚ‡ÌË.

78

ÌÓÒÚË Ë ÓÔÂ‰ÂÎˇ ‰ÓÔÛÒÚËÏË ‡‚ÌË˘‡ Ì‡ ·˛‰ÊÂÚÌËÚÂ ‰ÂÙËˆËÚË.÷ÂÎÚ‡ Â, Ô‡‚ËÚÂÎÒÚ‚ÓÚÓ ‰‡ Ò˙ÛÏÂÂ ‰‡ Á‡‰˙ÊË ÔÓÎÁ‚‡ÌËÚÂ ÓÚ ÌÂ„ÓÍÂ‰ËÚË ‚ ÓÔÂ‰ÂÎÂÌË ‡ÏÍË, Ò ÚÂ˜ÂÌËÂ Ì‡ ‚ÂÏÂÚÓ ‰‡ ÒÂ Ì‡Ï‡ÎË Ì‡-‡ÒÚ‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ Ô‡Ë˜ÌÓÚÓ ÔÂ‰Î‡„‡ÌÂ Ë ÔÓ ÚÓÁË Ì‡˜ËÌ ‰‡ Ó‚Î‡‰ÂÂ ËÌ-ÙÎ‡ˆËˇÚ‡.

ƒÛ„ ÔÓ·ÎÂÏ Â „ÓÎˇÏ‡Ú‡ ‡ÁÎËÍ‡ ‚ ÎËı‚ËÚÂ ÔÓ ‰ÂÔÓÁËÚËÚÂ Ë ÔÓÍÂ‰ËÚËÚÂ. œÓ‡‰Ë ÚÓ‚‡ Â ÚÛ‰ÌÓ ‰‡ ÒÂ ÔÓ‰‰˙Ê‡Ú ÔÓÎÓÊËÚÂÎÌË Â-‡ÎÌË ÎËı‚Ë ÔÓ ·‡ÌÍÓ‚ËÚÂ ‰ÂÔÓÁËÚË. ŒÒ‚ÂÌ ÚÓ‚‡ ÔÓ‰˙ÎÊ‡‚‡ ÍÂ‰ËÚË-‡ÌÂÚÓ Ì‡ ‰˙Ê‡‚ÌË ÔÂ‰ÔËˇÚËˇ Ò˙Ò Ò˙ÏÌËÚÂÎÌ‡ ÊËÁÌÂÒÔÓÒÓ·ÌÓÒÚ ‚ÛÒÎÓ‚ËˇÚ‡ Ì‡ Ô‡Á‡ÌÓÚÓ ÒÚÓÔ‡ÌÒÚ‚Ó.

ÕÂ Ì‡ ÔÓÒÎÂ‰ÌÓ ÏˇÒÚÓ ÒÚÓË ÔÓ·ÎÂÏ˙Ú Ò ‰Ó·‡Ú‡ ÒÚ‡ÚËÒÚËÍ‡.“Û‰ÌÓ ÏÓÊÂ ‰‡ ÒÂ ÓÒ˙˘ÂÒÚ‚ˇ‚‡ ÛÒÔÂ¯Ì‡ Ô‡Ë˜Ì‡ ÔÓÎËÚËÍ‡, ÍÓ„‡ÚÓÌÂ ÒÂ ÁÌ‡ˇÚ ‰ÓÒÚ‡Ú˙˜ÌÓ ÚÓ˜ÌÓ ÛÒÎÓ‚ËˇÚ‡, ‚ ÍÓËÚÓ ÒÂ Ì‡ÏË‡ ËÍÓÌÓ-ÏËÍ‡Ú‡. ¬˙‚Â‰ÂÌËÚÂ ÌÓ‚Ë Ò˜ÂÚÓ‚Ó‰ÌË ÔÓˆÂ‰ÛË, ÍÓËÚÓ ÔÓ ÔËÌˆËÔ‰‡‚‡Ú ÔÓ-ˇÒÌ‡ Í‡ÚËÌ‡ Ì‡ ·‡ÌÍËÚÂ, ËÁËÒÍ‚‡Ú ‚ÂÏÂ, ‰ÓÍ‡ÚÓ ·˙‰‡Ú ‡Á-·‡ÌË Ë ÔËÎÓÊÂÌË ËÁˆˇÎÓ. —Î‡·‡Ú‡ ÒÚ‡ÚËÒÚË˜ÂÒÍ‡ Ì‡‰ÂÊ‰ÌÓÒÚ Ì‡Â‰Ëˆ‡ ‚‡ÊÌË ËÍÓÌÓÏË˜ÂÒÍË ÔÓÍ‡Á‡ÚÂÎË Á‡ÚÛ‰Ìˇ‚‡Ú ‚ ÁÌ‡˜ËÚÂÎÌ‡ÒÚÂÔÂÌ ÂÙÂÍÚË‚ÌÓÒÚÚ‡ Ì‡ Ô‡Ë˜Ì‡Ú‡ ÔÓÎËÚËÍ‡.

79

Глава осмаÀÓ¯ËÚÂ ‰˙Î„Ó‚Â Ë «‡ÍÓÌ˙Ú Á‡ÛÂÊ‰‡ÌÂ Ì‡ ÌÂÓ·ÒÎÛÊ‚‡ÌËÚÂ

ÍÂ‰ËÚË

Възникване на проблемите с лошите дългове—ÔÓÂ‰ ÒËÒÚÂÏ‡Ú‡ Ì‡ ˆÂÌÚ‡ÎÌÓ ÔÎ‡ÌË‡ÌÂ ‰Ó 1989 „. Ì‡ ‰˙Ê‡‚-

ÌËÚÂ ÔÂ‰ÔËˇÚËˇ ÒÂ ÓÚÔÛÒÍ‡ı‡ ÍÂ‰ËÚË Á‡ ËÌ‚ÂÒÚËˆËÓÌÌË ˆÂÎË. –Â-¯ÂÌËˇÚ‡ Á‡ ‡ÁÔÂ‰ÂÎÂÌËÂ Ì‡ ËÌ‚ÂÒÚËˆËÓÌÌËÚÂ ÒÂ‰ÒÚ‚‡ ÒÂ ‚ÁÂÏ‡ı‡ÔÓ Ò˙‚˙¯ÂÌÓ ‡ÁÎË˜ÂÌ Ì‡˜ËÌ ‚ Ò‡‚ÌÂÌËÂ Ò˙Ò ÒËÒÚÂÏ‡Ú‡ Ì‡ Ô‡Á‡ÌÓ-ÚÓ ÒÚÓÔ‡ÌÒÚ‚Ó. œË Ô‡Á‡Ì‡Ú‡ ÒËÒÚÂÏ‡ ÙËÏËÚÂ ÒÂ Ó·˙˘‡Ú Í˙Ï ·‡Ì-Í‡Ú‡ Ò ÏÓÎ·‡ Á‡ ÍÂ‰ËÚ, Í‡ÚÓ Ë ÍÂ‰ËÚÓ˙Ú, Ë ÍÂ‰ËÚÓÔÓÎÛ˜‡ÚÂÎˇÚÓ˜‡Í‚‡Ú Á‡ÂÏ˙Ú ‰‡ ·˙‰Â ÔÓ„‡ÒÂÌ Ò ‰˙ÎÊËÏËÚÂ ÎËı‚Ë. œË ˆÂÌÚ‡Î-ÌÓÚÓ ÔÎ‡ÌË‡ÌÂ ËÌ‚ÂÒÚËˆËÓÌÌËÚÂ Â¯ÂÌËˇ ÒÂ ‚ÁÂÏ‡ı‡ ˆÂÌÚ‡ÎËÁË-‡ÌÓ. œÎ‡ÌÓ‚ËˆËÚÂ ÓÚÔÛÒÍ‡ı‡ ÍÂ‰ËÚË Ò˙„Î‡ÒÌÓ ˆÂÎËÚÂ Ì‡ ÔÎ‡Ì‡.

Ó„‡ÚÓ Á‡ÔÓ˜Ì‡ ÔÂıÓ‰˙Ú, ‡Á‰‡‰ÂÌËÚÂ ‰Ó ÚÓÁË ÏÓÏÂÌÚ ÍÂ‰ËÚË Ì‡‰˙Ê‡‚ÌËÚÂ ÔÂ‰ÔËˇÚËˇ ·ˇı‡ ÙÓÏ‡ÎÌÓ ÓÙÓÏÂÌË Í‡ÚÓ Á‡ÂÏË. “Â ÒÂÔÂ‚˙Ì‡ı‡ ‚ ÓÒÌÓ‚ÌË ‡ÍÚË‚Ë Ì‡ ‰˙Ê‡‚ÌËÚÂ Ú˙„Ó‚ÒÍË ·‡ÌÍË.

¿ÍÓ ‰˙Ê‡‚ÌËÚÂ ÔÂ‰ÔËˇÚËˇ ÏÓÊÂı‡ ‰‡ ËÁÔÎ‡ÚˇÚ Á‡‰˙ÎÊÂÌËˇÚ‡ÒË, ÌˇÏ‡¯Â ‰‡ ‚˙ÁÌËÍÌ‡Ú ÌËÍ‡Í‚Ë ÔÓ·ÎÂÏË. «‡ ‡ÁÎËÍ‡ ÓÚ ÌÓÏ‡Î-ÌËÚÂ Á‡ÂÏË ‚ ÚÓÁË ÒÎÛ˜‡È Ó·‡˜Â ÍÂ‰ËÚÓÔÓÎÛ˜‡ÚÂÎËÚÂ ÌÂ Ò‡ ËÒÍ‡ÎËÒÂ‰ÒÚ‚‡ Ò Ì‡ÏÂÂÌËÂÚÓ ‰‡ „Ë ‚˙Ì‡Ú, ‡ ˜ÂÒÚÓ Ô˙ÚË ‰ÓË ËÁÓ·˘Ó ÌÂ Ò‡ËÒÍ‡ÎË ÒÂ‰ÒÚ‚‡. — ‰Û„Ë ‰ÛÏË ≠ ìÁ‡ÂÏËÚÂî ‚˙ÁÌËÍÌ‡ı‡ ÔË Ò˙‚ÒÂÏ‡ÁÎË˜ÌË Ó·ÒÚÓˇÚÂÎÒÚ‚‡ ‚ Ò‡‚ÌÂÌËÂ Ò Ô‡Á‡ÌËÚÂ ‚Á‡ËÏÓÓÚÌÓ¯ÂÌËˇ.

œÓˇ‚Ëı‡ ÒÂ Ë ‰‚‡ ‰ÓÔ˙ÎÌËÚÂÎÌË ÔÓ·ÎÂÏ‡, ÍÓËÚÓ ÓÒÓ·ÂÌÓ Á‡ÚÛ‰-ÌËı‡ ÔÓ„‡Òˇ‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ ÚÂÁË ÍÂ‰ËÚË. Ó„‡ÚÓ ËÍÓÌÓÏËÍ‡Ú‡ ËÁ‚Â‰Ì˙ÊÒÂ ÓÚÍ˙ÒÌ‡ ÓÚ ˆÂÌÚ‡ÎÌÓÚÓ ÔÎ‡ÌË‡ÌÂ Ë ÒËÒÚÂÏ‡Ú‡ Ì‡ Ú˙„Ó‚Ëˇ ‚‡ÏÍËÚÂ Ì‡ —»¬ ÛıÌ‡, Â‰Ëˆ‡ ‰˙Ê‡‚ÌË ÔÂ‰ÔËˇÚËˇ ÒÂ ÓÁÓ‚‡ı‡ ‚ËÁÍÎ˛˜ËÚÂÎÌÓ Á‡ÚÛ‰ÌÂÌÓ ÔÓÎÓÊÂÌËÂ. ÕÂÒ‚ËÍÌ‡ÎË Ò ÌÂÓ·ıÓ‰ËÏÓÒÚÚ‡ÓÚ Ï‡ÍÂÚËÌ„ Ì‡ Ò‚ÓˇÚ‡ ÔÓ‰ÛÍˆËˇ, ÚÂ ÛÒÚ‡ÌÓ‚Ëı‡, ˜Â Ú˙ÒÂÌÂÚÓ ∫ˇÁÍÓ Â ÒÔ‡‰Ì‡ÎÓ. ƒÓË Ë ‰‡ ·ˇı‡ ‚ Ò˙ÒÚÓˇÌËÂ ‰‡ ÔÓ„‡ÒˇÚ Á‡‰˙ÎÊÂÌË-ˇÚ‡ ÒË ÔÂ‰Ë Ì‡˜‡ÎÓÚÓ Ì‡ ÔÂıÓ‰‡, ‚ÔÓÒÎÂ‰ÒÚ‚ËÂ ÚÓ‚‡ ÒÂ ÓÍ‡Á‡ ÌÂ-‚˙ÁÏÓÊÌÓ. ¬ÚÓÓ, „ÓÎˇÏ‡ ˜‡ÒÚ ÓÚ ÍÂ‰ËÚËÚÂ ·ˇı‡ ‚‡ÎÛÚÌË. œÂÁ ‚ÚÓ-‡Ú‡ ÔÓÎÓ‚ËÌ‡ Ì‡ 80-ÚÂ „Ó‰ËÌË ¡˙Î„‡Ëˇ ÒÍÎ˛˜Ë Â‰Ëˆ‡ ÍÂ‰ËÚË ËÚ‡Í‡ ÒÂ ÒÚË„Ì‡ ‰Ó Û‚ÂÎË˜‡‚‡ÌÂ Ì‡ ‚˙Ì¯ÌËˇ ‰˙Î„, ˜ËÂÚÓ ËÁÔÎ‡˘‡ÌÂ Ë‰ÓÒÂ„‡ Á‡ÚÛ‰Ìˇ‚‡ ÒÚ‡Ì‡Ú‡. Ó„‡ÚÓ ·ˇı‡ ‡ÁÔÂ‰ÂÎˇÌË ÏÂÊ‰Û ‰˙-Ê‡‚ÌËÚÂ ÔÂ‰ÔËˇÚËˇ, ÒÂ‰ÒÚ‚‡Ú‡ ÔÓ ÚÂÁË ÍÂ‰ËÚË ÒÂ ÓÚ˜ËÚ‡ı‡ Í‡ÚÓ‚‡ÎÛÚÌË Á‡ÂÏË Á‡ ‰˙Ê‡‚ÌËÚÂ ÔÂ‰ÔËˇÚËˇ. ¿ÍÓ ÍÂ‰ËÚËÚÂ ·ˇı‡ ÎÂ-‚Ó‚Ë, ˘Â¯Â ‰‡ ·˙‰Â ‰‡ÎÂ˜ ÔÓ-ÎÂÒÌÓ ‰‡ ÒÂ ËÁÔÎ‡ÚˇÚ ÒÎÂ‰ 1991 „. ÃÌÓ„Ó

80

‚ËÒÓÍËÚÂ ÚÂÏÔÓ‚Â Ì‡ ËÌÙÎ‡ˆËˇ ÔÂÁ 1991 „. ÁÌ‡˜ËÚÂÎÌÓ ˘ˇı‡ ‰‡ Ì‡-Ï‡ÎˇÚ Â‡ÎÌ‡Ú‡ ËÏ ÒÚÓÈÌÓÒÚ.60 —ÚÓÈÌÓÒÚÚ‡ ËÏ Ó·‡˜Â ‚Ò˙˘ÌÓÒÚ Ì‡-‡ÒÌ‡, ÍÓ„‡ÚÓ ÎÂ‚˙Ú ÒÂ Ó·ÂÁˆÂÌË.61

Ó„‡ÚÓ Ì‡ ÓÒÌÓ‚‡Ú‡ Ì‡ ·Ë‚¯ËÚÂ ÍÎÓÌÓ‚Â Ì‡ ¡Õ¡ ÒÂ Ò˙Á‰‡‰Óı‡ ÌÓ-‚Ë ·‡ÌÍË, ÚÂ Ì‡ÒÎÂ‰Ëı‡ ÔÓÚÙÂÈÎ‡ Ì‡ ÍÎÓÌÓ‚ÂÚÂ, Í˙‰ÂÚÓ ÔÓÒÓ˜ÂÌËÚÂÍÂ‰ËÚË ÔÂ‰ÒÚ‡‚Îˇ‚‡ı‡ Ò˙˘ÂÒÚ‚ÂÌ ‰ˇÎ ÓÚ Ó·˘Ëˇ ‡ÁÏÂ Ì‡ ·‡ÌÍÓ‚Ë-ÚÂ ‡ÍÚË‚Ë. ¬ ‰ÂÈÒÚ‚ËÚÂÎÌÓÒÚ ÚÂÁË ‡ÍÚË‚Ë ÌÂ ·ˇı‡ Â‡ÎÌË, Á‡˘ÓÚÓ ‰˙-Ê‡‚ÌËÚÂ ÔÂ‰ÔËˇÚËˇ ÌÂ ÏÓÊÂı‡ ‰‡ ËÁÔÎ‡ÚˇÚ „Î‡‚ÌËˆ‡Ú‡ Ë ‚ Â‰Ëˆ‡ÒÎÛ˜‡Ë ‰ÓË ‰‡ Ó·ÒÎÛÊ‚‡Ú ÎËı‚ËÚÂ. œÓ Ú‡Í˙‚ Ì‡˜ËÌ ·‡ÌÍËÚÂ ÒÂ ËÁÔ‡-‚Ëı‡ ÔÂ‰ ÚÛ‰Ì‡ ‰ËÎÂÏ‡. ¿ÍÓ ÔËÁÌ‡Âı‡, ˜Â ÚÂÁË ÍÂ‰ËÚË ÌËÍÓ„‡ Ìˇ-Ï‡ ‰‡ ·˙‰‡Ú ËÁÔÎ‡ÚÂÌË, ·‡ÌÍËÚÂ Úˇ·‚‡¯Â ‰‡ „Ë Ó·ˇ‚ˇÚ Á‡ ÎÓ¯Ë ÍÂ-‰ËÚË Ë ‰‡ „Ë ÓÚÔË¯‡Ú ÓÚ Ò‚ÓËÚÂ ‡ÍÚË‚Ë. «‡ ‰‡ Û‡‚ÌÓ‚ÂÒˇÚ Á‡„Û·‡Ú‡Ì‡ ‡ÍÚË‚Ë, ˘Â¯Â ‰‡ ÒÂ Ì‡ÎÓÊË ‰‡ Ì‡Ï‡ÎˇÚ ÒÓ·ÒÚ‚ÂÌËˇ Í‡ÔËÚ‡Î (ÌÂÚ-Ì‡Ú‡ ÒË ÒÚÓÈÌÓÒÚ), Í‡ÍÚÓ Â ÔÓÍ‡Á‡ÌÓ ‚ ÔËÏÂÌËˇ ·‡Î‡ÌÒ ÔÓ-‰ÓÎÛ.

¡‡ÌÍ‡ ¿


Â‰ËÚ Á‡ ƒœ62 -100 000 Î‚. ◊ËÒÚ‡ ÒÚÓÈÌÓÒÚ -100 000‚.

Ó„‡ÚÓ ·‡ÌÍ‡Ú‡ ËÏ‡ ÏÌÓ„Ó ÎÓ¯Ë ‰˙Î„Ó‚Â, ˜ËÒÚ‡Ú‡ ÒÚÓÈÌÓÒÚ Ì‡ÒÓ·ÒÚ‚ÂÌËˇ ∫ Í‡ÔËÚ‡Î ÏÓÊÂ ‰‡ ÒÂ ÔÂ‚˙ÌÂ ‚ ÓÚËˆ‡ÚÂÎÌ‡ ‚ÂÎË˜ËÌ‡.—ÍÓÓ ÒÚ‡Ì‡ ˇÒÌÓ, ˜Â ‡ÍÓ ÎÓ¯ËÚÂ ‰˙Î„Ó‚Â Ì‡ ‰˙Ê‡‚ÌËÚÂ ÔÂ‰ÔËˇ-ÚËˇ ·˙‰‡Ú Â‡ÎÌÓ ÓÚ˜ÂÚÂÌË, Â‰Ëˆ‡ ·‡ÌÍË ·Ëı‡ ËÁÔ‡‰Ì‡ÎË ‚ ÌÂÔÎ‡ÚÂ-ÊÓÒÔÓÒÓ·ÌÓÒÚ Ë ·Ë Úˇ·‚‡ÎÓ ‰‡ Á‡ÔÓ˜Ì‡Ú ÔÓˆÂ‰ÛË ÔÓ ÌÂÒ˙ÒÚÓˇÚÂÎ-ÌÓÒÚ.

¿ÍÓ ÔÓ·ÎÂÏ˙Ú ·Â¯Â ËÁÓÎË‡Ì Ë ÒÂ ÓÚÌ‡Òˇ¯Â Ò‡ÏÓ ‰Ó Â‰Ì‡-‰‚Â·‡ÌÍË, ˘Â¯Â ÎÂÒÌÓ ‰‡ ÒÂ Ì‡ÏÂË Â¯ÂÌËÂ. «‡ Ò˙Ê‡ÎÂÌËÂ ÔÓ·ÎÂÏ˙Ú ÂÔÓ‚ÒÂÏÂÒÚÂÌ Ë Á‡ÔÎ‡¯‚‡ ÊËÁÌÂÒÔÓÒÓ·ÌÓÒÚÚ‡ Ì‡ ˆˇÎ‡Ú‡ ÌÓ‚ÓÒ˙Á‰‡‰Â-Ì‡ ·‡ÌÍÓ‚‡ ÒËÒÚÂÏ‡. ¬ÏÂÒÚÓ ‰‡ ÙÓÒË‡Ú ‡ÁÔ‡‰‡ÌÂÚÓ Ì‡ ÒËÒÚÂÏ‡Ú‡,ÔÂ‰Ë ‰‡ Â Ì‡ÏÂÂÌÓ Â¯ÂÌËÂ Ì‡ ÔÓ·ÎÂÏ‡, ÙËÌ‡ÌÒÓ‚ËÚÂ Ó„‡ÌËÔÂ‰ÔÓ˜ÂÚÓı‡ ‰‡ ÌÂ ÔËÌÛÊ‰‡‚‡Ú ·‡ÌÍËÚÂ ÔÂˆËÁÌÓ ‰‡ ÓÚ˜ËÚ‡Ú Ò˙Ò-ÚÓˇÌËÂÚÓ Ì‡ ÎÓ¯ËÚÂ ÍÂ‰ËÚË. «‡ÚÓ‚‡ ÏÓÊÂ ‰‡ ÒÂ Ú‚˙‰Ë, ˜Â ·‡Î‡Ì-ÒËÚÂ Ì‡ ·‡ÌÍËÚÂ ‚ÂÓˇÚÌÓ ÌÂ Ò‡ ÔÂ‰ÒÚ‡‚ËÎË ‰ÓÒÚ‡Ú˙˜ÌÓ ÚÓ˜ÌÓ ËÒ-ÚËÌÒÍÓÚÓ Ò˙ÒÚÓˇÌËÂ Ì‡ ÌÂ˘‡Ú‡.63

60 ÕÓÏËÌ‡ÎÌ‡Ú‡ ÎËı‚‡ ÔÓ ÎÂ‚Ó‚ËÚÂ ÍÂ‰ËÚË ˇÁÍÓ ÒÂ Û‚ÂÎË˜Ë ÔÂÁ ‚˙ÔÓÒ-ÌËˇ ÔÂËÓ‰. «‡ÚÓ‚‡ ‰˙Ê‡‚ÌËÚÂ ÔÂ‰ÔËˇÚËˇ ÒÂ Á‡ÚÛ‰Ìˇ‚‡ı‡ Ò ÔÓ„‡Òˇ‚‡-ÌÂÚÓ Ë Ì‡ ÚÂÁË ÍÂ‰ËÚË.

61 «‡ ÔÓ‚Â˜Â ÔÓ‰Ó·ÌÓÒÚË ÔÓ ÔÓ·ÎÂÏ‡ ‚Ê. Dobrinsky, Roumen. Enterprise Ar-rears and Bad Loans in Bulgaria. XXI Century Foundation, 1994.

62 ƒ˙Ê‡‚ÌÓ ÔÂ‰ÔËˇÚËÂ.63 —ÎÂ‰‚‡ ‰‡ ÒÂ ÓÚ·ÂÎÂÊË, ˜Â ·˙Î„‡ÒÍËÚÂ ·‡ÌÍË ÌÂ Ò‡ Â‰ËÌÒÚ‚ÂÌËÚÂ, ˜ËËÚÓ

81

ÕÂÓÚ˜ËÚ‡ÌÂÚÓ Ì‡ ÎÓ¯ËÚÂ ÍÂ‰ËÚË ‰Ó‚Â‰Â Ë ‰Ó ‰Û„Ë ÔÓ·ÎÂÏË.¡‡ÌÍËÚÂ ÏÓ„‡Ú ‰‡ Ó·ÓÒÌÓ‚‡Ú ÔÓÁËˆËˇÚ‡ ÒË, ˜Â ÍÂ‰ËÚË Ò‡ Ò˙·Ë‡ÂÏËË Ô‡‚ËÎÌÓ Ó·ÒÎÛÊ‚‡ÌË, ‡ÍÓ ÒÂ ÔÎ‡˘‡Ú ÎËı‚ËÚÂ ÔÓ Úˇı. «‡ ÔÎ‡˘‡ÌÂÚÓÌ‡ ÎËı‚ËÚÂ ‰˙Ê‡‚ÌËÚÂ ÔÂ‰ÔËˇÚËˇ ÒÂ ÌÛÊ‰‡Âı‡ ÓÚ Ô‡Ë. ¡‡ÌÍËÚÂÏÓÊÂı‡ ‰‡ Û‰Ó‚ÎÂÚ‚ÓˇÚ ÌÛÊ‰ËÚÂ ËÏ Ò ÌÓ‚Ë Á‡ÂÏË. «‡ÚÓ‚‡ ˜ËÒÚÓËÎ˛ÒÚ‡ÚË‚ÌÓ ÏÓÊÂÏ ‰‡ ÒË ÔÂ‰ÒÚ‡‚ËÏ Ò‰ÂÎÍ‡ ÔÓ ÒÎÂ‰Ì‡Ú‡ ÒıÂÏ‡,ÔË ÍÓˇÚÓ ·‡ÌÍ‡Ú‡ ÍÂ‰ËÚË‡ ÔÂ‰ÔËˇÚËÂÚÓ, Á‡ ‰‡ ÏÓÊÂ ÚÓ ‰‡ ÔÎ‡˘‡ÎËı‚ËÚÂ ÔÓ Ô˙‚ÓÌ‡˜‡ÎÌËˇ Á‡ÂÏ.

¡‡ÌÍ‡ ¿


(1) Â‰ËÚ Á‡ ƒœ + 80 000 Î‚. (1) ƒÂÔÓÁËÚ Á‡ ƒœ + 80 000 Î‚.(2) ƒÂÔÓÁËÚ Ì‡ ƒœ ≠ 80 000 Î‚.

(2) ◊ËÒÚ‡ ÒÚÓÈÌÓÒÚ + 80 000 Î‚.

“ÛÍ Ò‡ ÓÔËÒ‡ÌË ‰‚Â Ò‰ÂÎÍË. œ˙‚ËˇÚ Â‰ Ì‡ “-Ó·‡ÁÌ‡Ú‡ ÒÏÂÚÍ‡ ÂÁ‡ÂÏ˙Ú Á‡ ‰˙Ê‡‚ÌÓÚÓ ÔÂ‰ÔËˇÚËÂ. ¬ÔËÒ‡ÌÓÚÓ Ì‡ ‚ÚÓËˇ Ë ÚÂÚËˇÂ‰, ÓÚ·ÂÎˇÁ‡ÌÓ Ò (2), ÔÓÍ‡Á‚‡ Í‡Í‚Ó ÒÚ‡‚‡ ÔË ÔÎ‡˘‡ÌÂ Ì‡ ÎËı‚ËÚÂ.“˙È Í‡ÚÓ ÔÎ‡˘‡ÌÂÚÓ Ì‡ ÎËı‚ËÚÂ ÔÓ ÍÂ‰ËÚ‡ Û‚ÂÎË˜‡‚‡ ÔÂ˜‡Î·‡Ú‡ Ì‡·‡ÌÍ‡Ú‡, ÚÓÁË ‰ÓıÓ‰ Û‚ÂÎË˜‡‚‡ ˜ËÒÚ‡Ú‡ ÒÚÓÈÌÓÒÚ Ì‡ ÒÓ·ÒÚ‚ÂÌËˇ ∫Í‡ÔËÚ‡Î.

¿ÍÓ ·‡ÌÍ‡Ú‡ Û‡‚ÌË ‡ÍÚË‚ËÚÂ Ë Ô‡ÒË‚ËÚÂ, Ô˙‚ÓÌ‡˜‡ÎÌËˇÚ ÎÓ¯ÍÂ‰ËÚ ÒÂ Û‡‚Ìˇ‚‡ Ò ‰ÂÔÓÁËÚ‡, Á‡ÔËÒ‡Ì ‚ Ô‡ÒË‚ËÚÂ. ÀËı‚‡Ú‡, ÍÓˇÚÓ·‡ÌÍ‡Ú‡ Â ‰Î˙ÊÌ‡ ‰‡ ÔÎ‡˘‡ ÔÓ ‰ÂÔÓÁËÚ‡, ˘Â Ì‡Ï‡ÎË ‰ÓÌˇÍ˙‰Â ÔÂ˜‡Î-·‡Ú‡ ÓÚ ÎËı‚ËÚÂ ÔÓ ÓÚÔÛÒÌ‡ÚËÚÂ Ì‡ ÔÂ‰ÔËˇÚËÂÚÓ ÍÂ‰ËÚË. «‡„Û·‡Ú‡Â ÔÓÒÓ˜ÂÌ‡ ‚ ÒÎÂ‰‚‡˘‡Ú‡ ÒıÂÏ‡ Í‡ÚÓ Ì‡Ï‡Îˇ‚‡ÌÂ Ì‡ ˜ËÒÚ‡Ú‡ ÒÚÓÈÌÓÒÚÌ‡ ·‡ÌÍ‡Ú‡:

¡‡ÌÍ‡ ¿


ƒÂÔÓÁËÚ Ì‡ ƒœ +40 000 Î‚.◊ËÒÚ‡ ÒÚÓÈÌÓÒÚ ≠ 40 000 Î‚.

·‡Î‡ÌÒË ÏÓ„‡Ú ‰‡ ·˙‰‡Ú ÔÓ‰‚ÂÊ‰‡˘Ë. œÂÁ 80-ÚÂ „Ó‰ËÌË ‚ —¿Ÿ ·Â¯Â ÓÚ˜Â-ÚÂÌÓ, ˜Â „ÓÎÂÏËÚÂ ·‡ÌÍË, ÍÓËÚÓ ·ˇı‡ ÓÚÔÛÒÍ‡ÎË Á‡ÂÏË Ì‡ ˛ÊÌÓ‡ÏÂËÍ‡ÌÒÍËÒÚ‡ÌË, ÌÂ ‰ÂÍÎ‡Ë‡Ú ËÁˆˇÎÓ ‡ÁÏÂ‡ Ì‡ ÎÓ¯ËÚÂ ÍÂ‰ËÚË. ¡‡ÌÍÓ‚ËÚÂ ‚Î‡Ò-ÚË ÔÓˇ‚Ëı‡ Ú˙ÔËÏÓÒÚ Ú˙È Í‡ÚÓ ·‡ÌÍËÚÂ ·ˇı‡ Ú‚˙‰Â „ÓÎÂÏË, Á‡˘ÓÚÓÔ˙ÎÌÓÚÓ ËÁˇÒÌˇ‚‡ÌÂ Ì‡ Ï‡˘‡·‡ Ì‡ ÔÓ·ÎÂÏ‡ ÏÓÊÂ¯Â ‰‡ ‰Ó‚Â‰Â ‰Ó ÒÂËÓÁÌËÒ˙ÚÂÒÂÌËˇ ‚ ˆˇÎ‡Ú‡ ·‡ÌÍÓ‚‡ ÒËÒÚÂÏ‡. —ÎÂ‰‚‡ Ó·‡˜Â ‰‡ ÒÂ ÓÚ·ÂÎÂÊË, ˜ÂÓˆÂÌÍ‡Ú‡ Ì‡ Ò˙˘ËÚÂ ·‡ÌÍË Ì‡ ÙÓÌ‰Ó‚Ëˇ Ô‡Á‡ ·Â¯Â Ú‚˙‰Â ÌËÒÍ‡ ÒÔˇÏÓÓÚ˜ÂÚÂÌËÚÂ ËÏ ÔËıÓ‰Ë. —ÎÂ‰Ó‚‡ÚÂÎÌÓ ÙÓÌ‰Ó‚ËˇÚ Ô‡Á‡ Â ÓÚ˜ÂÎ Ì‡ÎË˜ËÂ-ÚÓ Ì‡ ÌÂ‰Ó‚ÂËÂ Ì‡ ÔÓÚÂÌˆË‡ÎÌËÚÂ ÍÛÔÛ‚‡˜Ë Ì‡ ‡ÍˆËË Í˙Ï ÓÙËˆË‡ÎÌ‡Ú‡ ÙË-Ì‡ÌÒÓ‚‡ ÓÚ˜ÂÚÌÓÒÚ Ì‡ ÚÂÁË ·‡ÌÍË.

82

—˙˜ÂÚ‡ÌËÂÚÓ Ì‡ ÓÔÂ‡ˆËËÚÂ ÔÓÍ‡Á‚‡, ˜Â ˜ËÒÚ‡Ú‡ ÒÚÓÈÌÓÒÚ Ì‡ ·‡Ì-Í‡Ú‡ Ì‡‡ÒÚ‚‡ Ò ‡ÁÎËÍ‡Ú‡ ÏÂÊ‰Û ÔÓÎÛ˜ÂÌËÚÂ ÔÓ ÍÂ‰ËÚ‡ ÎËı‚Ë(80 000 Î‚.) Ë ÔÎ‡ÚÂÌËÚÂ ÔÓ ‰ÂÔÓÁËÚ‡ ÎËı‚Ë (40 000 Î‚.). ¬ ÍÓÌÍÂÚÌËˇÔËÏÂ ˜ËÒÚ‡Ú‡ ÒÚÓÈÌÓÒÚ Ì‡‡ÒÚ‚‡ Ò 40 000 Î‚. “‡Í‡ ·‡ÌÍ‡Ú‡ ÒÂ ÔÂ‰-ÒÚ‡‚ˇ Í‡ÚÓ ÔÂ˜ÂÎË‚¯‡, ÌÓ ‚Ò˙˘ÌÓÒÚ ÚÓ‚‡ ÌÂ ÓÚ„Ó‚‡ˇ Ì‡ ËÒÚËÌ‡Ú‡ ‚ÒÏËÒ˙Î‡, ÍÓÈÚÓ ÌÓÏ‡ÎÌÓ ÒÂ ‚Î‡„‡ ‚ ÔÓÌˇÚËÂÚÓ ÔÂ˜‡Î·‡.

œÓ·ÎÂÏ˙Ú Ò ÚÓÁË ÒˆÂÌ‡ËÈ Â, ˜Â ‰˙Ê‡‚ÌÓÚÓ ÔÂ‰ÔËˇÚËÂ ÌÂ Â ‚ÔÓ-‰Ó·‡ ÔÓÁËˆËˇ Á‡ ÔÓ„‡Òˇ‚‡ÌÂ Ì‡ ÌÓ‚Ëˇ ÍÂ‰ËÚ (ÓÚÔÛÒÌ‡Ú Á‡ ËÁÔÎ‡-˘‡ÌÂ Ì‡ ÎËı‚ËÚÂ) ‚ Ò‡‚ÌÂÌËÂ Ò ËÁÔÎ‡˘‡ÌÂÚÓ Ì‡ ÒÚ‡Ëˇ Á‡ÂÏ. » ‰‚‡Ú‡ÍÂ‰ËÚ‡ Úˇ·‚‡ ‰‡ ·˙‰‡Ú ÓÚ˜ÂÚÂÌË Í‡ÚÓ ÌÂÒ˙·Ë‡ÂÏË Ë ÓÚÔËÒ‡ÌË ÓÚÒ˜ÂÚÓ‚Ó‰Ì‡Ú‡ ÓÚ˜ÂÚÌÓÒÚ Í‡ÚÓ ÎÓ¯Ë. œÓ Ú‡Í˙‚ Ì‡˜ËÌ ˜ËÒÚ‡Ú‡ ÒÚÓÈ-ÌÓÒÚ Ì‡ ·‡ÌÍ‡Ú‡ ·Ë ÒÂ Ì‡Ï‡ÎËÎ‡ Ò˙Ò ÒÛÏ‡Ú‡ Ì‡ ‰‚‡Ú‡ ÍÂ‰ËÚ‡. “Ó„‡‚‡ÓÚ˜ÂÚÌÓÒÚÚ‡ Ì‡ ·‡ÌÍ‡Ú‡ ˇÒÌÓ ˘Â ÔÂ‰ÒÚ‡‚ˇ ÌÂÒË„ÛÌÓÚÓ ∫ ÔÓÎÓÊÂÌËÂ.¿ÍÓ ÎÓ¯ËÚÂ ‰˙Î„Ó‚Â ÌÂ ÒÂ ÔËÁÌ‡‚‡Ú Á‡ Ú‡ÍË‚‡, Ò˜ÂÚÓ‚Ó‰Ì‡Ú‡ ÓÚ˜ÂÚ-ÌÓÒÚ Ì‡ Ô‡ÍÚËÍ‡ ÌÂ ÏÓÊÂ ‰‡ ·˙‰Â ËÁÔÓÎÁ‚‡Ì‡ Á‡ ÓˆÂÌÍ‡ Ì‡ Ò˙ÒÚÓˇÌË-ÂÚÓ Ì‡ ·‡ÌÍ‡Ú‡.

œÓ·ÎÂÏ˙Ú Ò ÎÓ¯ËÚÂ ‰˙Î„Ó‚Â Ì‡ ‰˙Ê‡‚ÌËÚÂ ÔÂ‰ÔËˇÚËˇ ÒÂ ÛÒ-ÎÓÊÌË ÓÚ Ó˘Â Â‰ÌÓ Ó·ÒÚÓˇÚÂÎÒÚ‚Ó. –Â‰Ëˆ‡ ‰˙Ê‡‚ÌË ÔÂ‰ÔËˇÚËˇ,ÍÓËÚÓ ÌÂ ÏÓÊÂı‡ ‰‡ ËÁÔÎ‡˘‡Ú ÍÂ‰ËÚËÚÂ, ·ˇı‡ „ÓÎÂÏË Ë ‚ Úˇı ‡·ÓÚÂ-ı‡ ÏÌÓ„Ó ıÓ‡. ¡ÂÁ ‰‡ ÔÓÎÛ˜‡Ú ‰ÓÔ˙ÎÌËÚÂÎÌË ÍÂ‰ËÚË, ÚÂÁË ÔÂ‰ÔË-ˇÚËˇ ˘ˇı‡ ‰‡ ÔÂÍ‡ÚˇÚ Ò‚ÓˇÚ‡ ‰ÂÈÌÓÒÚ. –‡·ÓÚÌËˆËÚÂ ˘ˇı‡ ‰‡ ËÁ„Û-·ˇÚ ‡·ÓÚ‡Ú‡ ÒË Ë ·ÂÁ‡·ÓÚËˆ‡Ú‡ ˘Â¯Â ˇÁÍÓ ‰‡ Ì‡‡ÒÌÂ. ¬˙ÔÂÍË ˜ÂÌÂ ·ˇı‡ ‚ Ò˙ÒÚÓˇÌËÂ ‰‡ ÔÎ‡˘‡Ú ÒÚ‡ËÚÂ ‰˙Î„Ó‚Â, ÔÂ‰ÔËˇÚËˇÚ‡ ÔÓ-‰˙ÎÊ‡‚‡ı‡ ‰‡ ÒÂ Ó·˙˘‡Ú Í˙Ï ·‡ÌÍËÚÂ Á‡ ‰ÓÔ˙ÎÌËÚÂÎÌË ÍÂ‰ËÚË, Ò ÍÓ-ËÚÓ ‰‡ ËÁÔÎ‡˘‡Ú Á‡ÔÎ‡ÚËÚÂ Ì‡ ‡·ÓÚÌËˆËÚÂ. œ‡‚ËÚÂÎÒÚ‚ÓÚÓ ÌÂ „Ë ‚˙Á-ÔË‡¯Â ÔÓ‡‰Ë Á‡„ËÊÂÌÓÒÚÚ‡, ˜Â „ÓÎÂÏËˇÚ ·ÓÈ ·ÂÁ‡·ÓÚÌË ·Ë ÔÓÓ-‰ËÎ ÚÂÊÍË ÒÓˆË‡ÎÌË ÔÓ·ÎÂÏË. “‡Í‡ ÒÂ ÔÓˇ‚Ë ÌÂ„Î‡ÒÌÓÚÓ ÒÔÓ‡ÁÛÏÂ-ÌËÂ ÏÂÊ‰Û ·‡ÌÍËÚÂ Ë ‰˙Ê‡‚‡Ú‡, ˜Â ·‡ÌÍËÚÂ ÏÓ„‡Ú ‰‡ ‡Á˜ËÚ‡Ú Ì‡ Á‡-˘ËÚ‡ ÔË ÌÂËÁÔÎ‡˘‡ÌÂ Ì‡ ÚÂÁË Á‡ÂÏË. ‘‡ÍÚË˜ÂÒÍË ÍÂ‰ËÚËÚÂ ÒÚ‡Ì‡-ı‡ ÌËÒÍÓËÒÍÓ‚Ë Á‡ ·‡ÌÍËÚÂ, Á‡˘ÓÚÓ ÚÂ ‡Á·‡ı‡, ˜Â ‰˙Ê‡‚‡Ú‡ ˘ÂÔÓÂÏÂ Á‡‰˙ÎÊÂÌËˇÚ‡ Ì‡ ÌÂËÁÔ‡‚ÌËÚÂ ‰Î˙ÊÌËˆË. ŒÚ ‰Û„‡ ÒÚ‡Ì‡,ÍÂ‰ËÚËÚÂ Á‡ ˜‡ÒÚÌËˇ ÒÂÍÚÓ ÌˇÏ‡ı‡ Á‡˘ËÚ‡Ú‡ Ì‡ ‰˙Ê‡‚‡Ú‡. «‡ ˜‡ÒÚ-ÌËÚÂ ÙËÏË ÒÚ‡Ì‡ Ó˘Â ÔÓ-ÚÛ‰ÌÓ ‰‡ ÔÓÎÛ˜‡Ú ·‡ÌÍÓ‚Ë ÍÂ‰ËÚË, Á‡˘Ó-ÚÓ ÚÂ ·ˇı‡ ËÁÚÎ‡ÒÍ‡ÌË ÓÚ ÌÂ„Î‡ÒÌÓ Á‡˘ËÚÂÌËÚÂ ÓÚ ‰˙Ê‡‚‡Ú‡ ‰˙Î„Ó‚ÂÌ‡ ‰˙Ê‡‚ÌËÚÂ ÔÂ‰ÔËˇÚËˇ, ÍÓËÚÓ ·ˇı‡ Ò‚˙Á‡ÌË Ò ÔÓ-Ï‡Î˙Í ËÒÍ.

ÀÓ¯ËÚÂ ‰˙Î„Ó‚Â ‰Ó‚Â‰Óı‡ ‰Ó Ó˘Â Â‰ËÌ ÔÓ·ÎÂÏ. ¡‡ÌÍËÚÂ ÒÂ ÒÚÂ-Ïˇı‡ Í˙Ï ‚ËÒÓÍË ÔÂ˜‡Î·Ë ÔÓ Ò˙˘ÂÒÚ‚Û‚‡˘ËÚÂ ÍÂ‰ËÚË, Á‡ ‰‡ ÏÓ„‡Ú ‚Í‡ÈÌ‡ ÒÏÂÚÍ‡ ‰‡ ÓÚÔË¯‡Ú ÎÓ¯ËÚÂ ‰˙Î„Ó‚Â. “‡Í‡ ÒÂ ÒÚË„Ì‡ ‰Ó „ÓÎˇÏ‡ÌÓÊËˆ‡ ÏÂÊ‰Û ÎËı‚ËÚÂ, ÍÓËÚÓ ·‡ÌÍËÚÂ ÔÎ‡˘‡ı‡ ÔÓ ‰ÂÔÓÁËÚÌËÚÂÒÏÂÚÍË, Ë ÎËı‚ËÚÂ ÔÓ ÍÂ‰ËÚËÚÂ. œÂÁ ÔÓ-„ÓÎˇÏ‡Ú‡ ˜‡ÒÚ ÓÚ ÔÂËÓ‰‡‡ÁÎËÍ‡Ú‡ ÒÂ ‡‚Ìˇ‚‡¯Â ÔË·ÎËÁËÚÂÎÌÓ Ì‡ 2% ÏÂÒÂ˜ÌÓ ËÎË ÏÂÊ‰Û26% Ë 41% ‚ „Ó‰Ë¯ÌÓ ËÁ‡ÊÂÌËÂ. ÕÓÊËˆ‡Ú‡ ÒÂ Á‡Ô‡ÁË ‚˙ÔÂÍË Ì‡‚-

83

ÎËÁ‡ÌÂÚÓ Ì‡ ÌÓ‚Ë ˜‡ÒÚÌË ·‡ÌÍË Ë ÚÂÌ‰ÂÌˆËˇÚ‡ Í˙Ï Ì‡Ï‡Îˇ‚‡ÌÂ Ì‡ÎËı‚ÂÌËÚÂ ÔÓˆÂÌÚË.64

Ã‡ÍÍËÌ˙Ì (McKinnon, Ronald. The Order of Economic Liberaliza-tion: Financial Control in the Transition to a Market Economy. John Hop-kins University Press. Baltimore, 1993) ÔÓÒÚ‡‚ˇ ‚‡ÊÌËˇ ‚˙ÔÓÒ, ˜Â Ú‡Í‡-‚‡ ÌÓÊËˆ‡ ÏÓÊÂ ‰‡ Ò˙Á‰‡‰Â ÒÂËÓÁÌË ÔÓ·ÎÂÏË Á‡ ËÍÓÌÓÏË˜ÂÒÍÓÚÓ‡Á‚ËÚËÂ. ¿ÍÓ Ò˙˘ÂÒÚ‚Û‚‡ „ÓÎˇÏ‡ ‡ÁÎËÍ‡, ÚÛ‰ÌÓ ÏÓÊÂ ‰‡ ÒÂ ÔÓÒ-ÚË„ÌÂ ‡Á¯Ëˇ‚‡ÌÂ Ì‡ ÙËÌ‡ÌÒÓ‚Ëˇ ÒÂÍÚÓ Ë ÔÂ˜‡Î·‡ ÓÚ ÌÂ„Ó‚‡Ú‡ ÔÓÒ-Â‰ÌË˜ÂÒÍ‡ ‰ÂÈÌÓÒÚ. «‡ Ì‡Ò˙˜‡‚‡ÌÂ Û‚ÂÎË˜ÂÌËÂÚÓ Ì‡ ÓÒÌÓ‚ÌËˇ ÎËı-‚ÂÌ ÔÓˆÂÌÚ ÔÓ ‰ÂÔÓÁËÚËÚÂ Â ‚‡ÊÌÓ ‰‡ ÒÂ ÔÓÎÓÊ‡Ú ÛÒËÎËˇ Á‡ ÔÓ‰‰˙-Ê‡ÌÂ Ì‡ ÔÓÎÓÊËÚÂÎÌË Â‡ÎÌË ÎËı‚ÂÌË ÔÓˆÂÌÚË ÔÓ ‰ÂÔÓÁËÚËÚÂ. “Ó-„‡‚‡ ÔÓÍÛÔ‡ÚÂÎÌ‡Ú‡ ÒÔÓÒÓ·ÌÓÒÚ Ì‡ ‚ÎÓÊËÚÂÎËÚÂ ÌˇÏ‡ ‰‡ ÒÂ Ì‡Ï‡Îˇ‚‡ÓÚ ËÌÙÎ‡ˆËˇÚ‡. Ó„‡ÚÓ ÌÓÊËˆ‡Ú‡ ÏÂÊ‰Û ÎËı‚ËÚÂ ÔÓ ‰ÂÔÓÁËÚËÚÂ ËÎËı‚ËÚÂ ÔÓ ÍÂ‰ËÚËÚÂ Â ÏÌÓ„Ó „ÓÎˇÏ‡, Ú‡ÁË ˆÂÎ ÒÚ‡‚‡ ÚÛ‰ÌÓ ÔÓÒÚË-ÊËÏ‡, Á‡˘ÓÚÓ ÔÓÎÓÊËÚÂÎÌËÚÂ Â‡ÎÌË ÎËı‚ÂÌË ÔÓˆÂÌÚË ÔÓ ‰ÂÔÓÁËÚË-ÚÂ ‚Ó‰ˇÚ ‰Ó ÏÌÓ„Ó ‚ËÒÓÍË Â‡ÎÌË ÎËı‚Ë ÔÓ ÍÂ‰ËÚËÚÂ.

œÂÁ ÔÓ-„ÓÎˇÏ‡Ú‡ ˜‡ÒÚ ÓÚ ÔÂËÓ‰‡ ÒÎÂ‰ 1990 „. Â‡ÎÌËÚÂ ÎËı‚Ë ÔÓÍÂ‰ËÚËÚÂ ÌÂ ·ˇı‡ ÚÓÎÍÓ‚‡ ‚ËÒÓÍË, Á‡˘ÓÚÓ Â‡ÎÌËÚÂ ÎËı‚Ë ÔÓ ‰ÂÔÓÁË-ÚËÚÂ ·ˇı‡ ÒËÎÌÓ ÓÚËˆ‡ÚÂÎÌË. “Ó‚‡ ÔÓÎÓÊÂÌËÂ ÌÂ ÒÚËÏÛÎË‡ ÒÔÂÒÚˇ-‚‡ÌËˇÚ‡ Ë Â ‚˙ÁÏÓÊÌÓ Ò‡ÏÓ ÔÓ‡‰Ë Ó„‡ÌË˜ÂÌËˇ ËÁ·Ó Ì‡ ‡ÍÚË‚Ë Á‡ÒÔÂÒÚˇ‚‡ÌËˇÚ‡ Ì‡ Ì‡ÒÂÎÂÌËÂÚÓ.65 ƒÓÍ‡ÚÓ ÒÂ Á‡Ô‡Á‚‡ „ÓÎÂÏËˇÚ ÎËı‚ÂÌ‰ËÙÂÂÌˆË‡Î, ˘Â ·˙‰Â ÏÌÓ„Ó ÚÛ‰ÌÓ ‰‡ ÒÂ ÔÓÒÚË„ÌÂ ÌÓÏ‡ÎÌÓ ‡Á‚Ë-ÚËÂ Ì‡ ÙËÌ‡ÌÒÓ‚ÓÚÓ ÔÓÒÂ‰ÌË˜ÂÒÚ‚Ó.

64 œÂÁ 1995 „. ÓÒÌÓ‚ÌËˇÚ ÎËı‚ÂÌ ÔÓˆÂÌÚ ·Â¯Â ˇÁÍÓ Ì‡Ï‡ÎÂÌ. ÃÂÒÂ˜ÌËÚÂÎËı‚Ë ÔÓ ‰ÂÔÓÁËÚËÚÂ ÒÔ‡‰Ì‡ı‡ ÓÚ 4% Ì‡ 2%. ÀËı‚ËÚÂ ÔÓ ÍÂ‰ËÚËÚÂ ÓÚ 6%Ì‡Ï‡Îˇı‡ ‰Ó 4%. ƒÓ·ËÌÒÍË (Dobrinsky, Roumen. Enterprise Arrears and BadLoans in Bulgaria. XXI Century Foundation, 1994) Ú‚˙‰Ë, ˜Â ÌÓÊËˆ‡Ú‡ ÒÂ ÔÓ‰-‰˙Ê‡ ÔÓ‡‰Ë ÍÂ‰ËÚÌËÚÂ Ú‡‚‡ÌË, Ó„‡ÌË˜‡‚‡˘Ë ÔÂ‰Î‡„‡ÌÂÚÓ Ì‡ ÍÂ‰ËÚË.ÕÓ ‡ÁÎËÍ‡Ú‡ ÏÂÊ‰Û ÎËı‚ËÚÂ ÔÓ ‰ÂÔÓÁËÚËÚÂ Ë ÎËı‚ËÚÂ ÔÓ ÍÂ‰ËÚËÚÂ ÌÂ ÂÌ‡Ï‡ÎˇÎ‡, ÓÚÍ‡ÍÚÓ ÍÂ‰ËÚÌËÚÂ Ú‡‚‡ÌË ·ˇı‡ ÔÂÏ‡ıÌ‡ÚË ÔÂÁ ÎˇÚÓÚÓ Ì‡1994 „. ÃÓÊÂ ·Ë ÔÓ-‚ˇÌÓ Ó·ˇÒÌÂÌËÂ ÒÎÂ‰‚‡ ‰‡ ÒÂ Ú˙ÒË ‚ ÌˇÍ‡Í‚‡ ÙÓÏ‡ Ì‡Ò˙„Î‡ÒÛ‚‡ÌÂ Ì‡ ÎËı‚ÂÌ‡Ú‡ ÔÓÎËÚËÍ‡ ÏÂÊ‰Û ·‡ÌÍËÚÂ.

65 ŒÚ 1991 „. ‰Ó 1993 „. ÒÓ˜ÌËÚÂ ‚ÎÓ„Ó‚Â ÒÂ Û‚ÂÎË˜Ëı‡ ‚ Â‡ÎÌÓ ËÁ‡ÊÂÌËÂ‚˙ÔÂÍË ÓÚËˆ‡ÚÂÎÌËÚÂ Â‡ÎÌË ÎËı‚ÂÌË ÔÓˆÂÌÚË. ¬‡ÎÛÚÌËÚÂ ‰ÂÔÓÁËÚË ·ˇ-ı‡ Â‰ËÌÒÚ‚ÂÌ‡Ú‡ ‡ÎÚÂÌ‡ÚË‚‡ Ì‡ ÒÓ˜ÌËÚÂ ÎÂ‚Ó‚Ë ‚ÎÓ„Ó‚Â. œÂÁ Ò˙˘Ëˇ ÔÂ-ËÓ‰ Ó·‡˜Â Ó·ÂÁˆÂÌˇ‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ ÎÂ‚‡ ·Â¯Â ‰ÓË ÔÓ-ÌÂ·Î‡„ÓÔËˇÚÌÓ Á‡ ÒÔÂÒÚË-ÚÂÎËÚÂ ÓÚ ÎËı‚ËÚÂ ÔÓ ÒÓ˜ÌËÚÂ ‚ÎÓ„Ó‚Â. —ËÚÛ‡ˆËˇÚ‡ ˇÁÍÓ ÒÂ ÔÓÏÂÌË ‚Í‡ˇ Ì‡ 1993 „. Ë Ì‡˜‡ÎÓÚÓ Ì‡ 1994 „., ÍÓ„‡ÚÓ Ó·ÂÁˆÂÌˇ‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ ÎÂ‚‡ Á‡ÒËÎËÔË‚ÎÂÍ‡ÚÂÎÌÓÒÚÚ‡ Ì‡ ‚‡ÎÛÚÌËÚÂ ‰ÂÔÓÁËÚË. ÀËı‚ÂÌËÚÂ ÔÓˆÂÌÚË ÒÂ Û‚Â-ÎË˜Ëı‡. œÂÁ 1995 „., ÔË „ÓÎˇÏ‡ ÎËı‚ÂÌ‡ ÌÓÊËˆ‡, Â‡ÎÌËÚÂ ÎËı‚Ë ÔÓ ÍÂ‰Ë-ÚËÚÂ ÒÂ Û‚ÂÎË˜Ëı‡ Ì‡ 20% ≠ 26%. “Ó‚‡ Ò˙Á‰‡‰Â ‰ÓÔ˙ÎÌËÚÂÎÌË Á‡ÚÛ‰ÌÂÌËˇ ‚·‡ÌÍÓ‚‡Ú‡ ÒËÒÚÂÏ‡, Á‡˘ÓÚÓ ÒÂ Û‚ÂÎË˜Ë ‡ÁÏÂ˙Ú Ì‡ ÌÂÒ˙·Ë‡ÂÏËÚÂ ÍÂ‰ËÚË.

84

Законът за уреждане на необслужваните кредитиƒÓÒÚ‡ ‚ÂÏÂ ÒÂ ÛÚ‚˙Ê‰‡‚‡¯Â ‡Á·Ë‡ÌÂÚÓ, ˜Â Á‡ ‰‡ ÒÂ ‡Á‚Ë‚‡Ú

ÌÓÏ‡ÎÌÓ ÓÚÌÓ¯ÂÌËˇÚ‡ ÏÂÊ‰Û ·‡ÌÍËÚÂ, ÒÎÂ‰‚‡ ‰‡ ÒÂ Ì‡Ô‡‚Ë ÌÂ˘Ó,Á‡ ‰‡ ÒÂ ‡ÁÂ¯Ë ‚˙ÔÓÒ˙Ú Ò Ì‡ÒÎÂ‰ÂÌËÚÂ ÓÚ ‚ÂÏÂÚÓ Ì‡ ˆÂÌÚ‡ÎÌÓÚÓÔÎ‡ÌË‡ÌÂ ÎÓ¯Ë ÍÂ‰ËÚË. œË ‡Á‡·ÓÚ‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ ÔÓ„‡Ï‡Ú‡ ÓÒÓ-·ÂÌÓ ‚ÌËÏ‡ÌËÂ ·Â ÓÚ‰ÂÎÂÌÓ Ì‡ ÔÓˇÒÌÂÌËÂÚÓ, ˜Â Úˇ ÒÂ ‡Á„ÎÂÊ‰‡ Í‡ÚÓÂ‰ÌÓÍ‡ÚÌÓ ËÁ˜ËÒÚ‚‡ÌÂ Ì‡ ÎÓ¯ËÚÂ ‰˙Î„Ó‚Â. “‡ÁË ÔÓÒÚ‡ÌÓ‚Í‡ ËÁıÓÊ-‰‡¯Â ÓÚ ÔÓÎÓÊÂÌËÂÚÓ, ˜Â ‡ÍÓ ·‡ÌÍÓ‚ËÚÂ ÒÂ‰Ë ‚ˇ‚‡Ú, ˜Â ‰˙Ê‡‚‡Ú‡˘Â „Ë ÒÔ‡Òˇ‚‡ ‚ÒÂÍË Ô˙Ú, ÍÓ„‡ÚÓ ËÁÔ‡‰Ì‡Ú ‚ Á‡ÚÛ‰ÌÂÌËˇ, ·‡ÌÍËÚÂ ˘ÂÒ‡ ÒÍÎÓÌÌË ‰‡ ÔÓÂÏ‡Ú ÔÂÍÓÏÂÌË ËÒÍÓ‚Â ÔË ÓÚÔÛÒÍ‡ÌÂÚÓ Ì‡ ÍÂ-‰ËÚË ‚ ·˙‰Â˘Â.

«‡ÍÓÌ˙Ú Á‡ ÛÂÊ‰‡ÌÂ Ì‡ ÌÂÓ·ÒÎÛÊ‚‡ÌËÚÂ ÍÂ‰ËÚË ·Â ÔËÂÚ ÔÂÁ‰ÂÍÂÏ‚Ë 1993 „., Í‡ÚÓ ÒÚÓÈÌÓÒÚÚ‡ Ì‡ ÍÂ‰ËÚËÚÂ, ‚ÎËÁ‡˘Ë ‚ ÌÂ„Ó‚ËˇÓ·ı‚‡Ú ÒÂ ËÁ˜ËÒÎˇ‚‡ Ì‡ ÓÍÓÎÓ 3 ÏÎ‰. ˘. ‰. —ÔÓÂ‰ ÌÂ„Ó ‚ÒË˜ÍË ÌÂÓ·-ÒÎÛÊ‚‡ÌË Í˙Ï 30 ˛ÌË 1993 „. Ë ‰Ó„Ó‚ÓÂÌË ‰Ó 31 ‰ÂÍÂÏ‚Ë ‰˙Î„Ó‚Â Ì‡‰˙Ê‡‚ÌË ÔÂ‰ÔËˇÚËˇ ÒÂ Á‡ÏÂÌˇÚ Ò ‰˙Ê‡‚ÌË ˆÂÌÌË ÍÌËÊ‡. “Â (˜ÂÒ-ÚÓ Ì‡Ë˜‡ÌË «”Õ -Ó‚Â ÓÚ Ò˙Í‡˘ÂÌËÂÚÓ Ì‡ Ì‡ËÏÂÌÓ‚‡ÌËÂÚÓ Ì‡ Á‡-ÍÓÌ‡) Ò‡ ‰‚‡ ‚Ë‰‡ Ë ËÏ‡Ú Ô‡‰ÂÊ 25 „Ó‰ËÌË. œ˙‚ËˇÚ Â ‰ÂÌÓÏËÌË‡Ì ‚‰ÓÎ‡Ë Ë Á‡ÏÂÌˇ ‚‡ÎÛÚÌËÚÂ ÍÂ‰ËÚË Á‡ ‰˙Ê‡‚ÌËÚÂ ÔÂ‰ÔËˇÚËˇ ‚·‡Î‡ÌÒÓ‚ËÚÂ ÓÚ˜ÂÚË Ì‡ ·‡ÌÍËÚÂ. ÀËı‚‡Ú‡ ÔÓ ÚÂÁË ˆÂÌÌË ÍÌËÊ‡ ÒÂ ‡‚-Ìˇ‚‡ Ì‡ ¯ÂÒÚÏÂÒÂ˜ÌËˇ À»¡Œ–.66 ÀËı‚‡Ú‡ ÒÂ ÔÎ‡˘‡ ‚ ÎÂ‚Ó‚Â, ‡ ÌÂ ‚˙‚‚‡ÎÛÚ‡. —ÚÓÈÌÓÒÚÚ‡ Ì‡ Ó·ÎË„‡ˆËËÚÂ Â ÔÓÒÓ˜ÂÌ‡ ‚ ˜ÛÊ‰ÂÒÚ‡ÌÌ‡ ‚‡-ÎÛÚ‡, ÌÓ ÓˆÂÌÍ‡Ú‡ ËÏ Á‡‚ËÒË ÓÚ ÔÓÏÂÌËÚÂ ‚ ‡ÁÏÂÌÌËˇ ÍÛÒ Ì‡ ÎÂ‚‡ÒÔˇÏÓ ˘‡ÚÒÍËˇ ‰ÓÎ‡. ¬ÚÓËˇÚ ‚Ë‰ «”Õ -Ó‚Â Â ‰ÂÌÓÏËÌË‡Ì ‚ ÎÂ-‚Ó‚Â. œÓ ÚÂÁË Ó·ÎË„‡ˆËË ÒÂ Á‡ÔÓ˜‚‡ Ò ËÁÔÎ‡˘‡ÌÂ Ì‡ 1/3 ÓÚ ÓÒÌÓ‚ÌËˇÎËı‚ÂÌ ÔÓˆÂÌÚ. ÀËı‚‡Ú‡ ÒÂ Û‚ÂÎË˜‡‚‡ ÔÓÒÚÂÔÂÌÌÓ ‚ ÔÓ‰˙ÎÊÂÌËÂ Ì‡ÒÂ‰ÂÏ „Ó‰ËÌË, ‰ÓÍ‡ÚÓ ‰ÓÒÚË„ÌÂ Ô˙ÎÌËˇ ‡ÁÏÂ Ì‡ ÓÒÌÓ‚ÌËˇ ÎËı‚ÂÌÔÓˆÂÌÚ.67 ŒÚ „ÎÂ‰Ì‡ ÚÓ˜Í‡ Ì‡ ·‡ÌÍ‡Ú‡ ‡ÁÏˇÌ‡Ú‡ Ì‡ Á‡‰˙ÎÊÂÌËˇÚ‡Ì‡ ‰˙Ê‡‚ÌËÚÂ ÔÂ‰ÔËˇÚËˇ ÒÂ˘Û «”Õ -Ó‚Â ËÁ„ÎÂÊ‰‡ ÔÓ ÒÎÂ‰ÌËˇÌ‡˜ËÌ:

¡‡ÌÍ‡ ¿


Â‰ËÚ Á‡ ƒœ ≠ 100 000 Î‚.«”Õ Ó·ÎË„‡ˆËË + 100 000 Î‚.

66 À»¡Œ– Â ÎËı‚ÂÌËˇÚ ÔÓˆÂÌÚ Á‡ ÏÂÊ‰Û·‡ÌÍÓ‚ËÚÂ ÍÂ‰ËÚË Ì‡ ÎÓÌ‰ÓÌ-ÒÍËˇ Ô‡Ë˜ÂÌ Ô‡Á‡.

67 «‡ ÔÓ‚Â˜Â ÔÓ‰Ó·ÌÓÒÚË Ë ‡Ì‡ÎËÁ Ì‡ ÔÓ„‡Ï‡Ú‡ Á‡ «”Õ -Ó‚ÂÚÂ ‚Ê. Dob-rinsky, Roumen. Enterprise Arrears and Bad Loans in Bulgaria. XXI Century Foun-dation, 1994.

85

“ÛÍ ÒÎÂ‰‚‡ ‰‡ ÒÂ ÔÓ‰˜ÂÚ‡ˇÚ ÌˇÍÓÎÍÓ ‚‡ÊÌË ‡ÒÔÂÍÚ‡ Ì‡ ÔÓ„‡Ï‡-Ú‡, ÍÓËÚÓ ËÏ‡Ú „ÓÎˇÏÓ ÁÌ‡˜ÂÌËÂ Á‡ ‡Á‚ËÚËÂÚÓ Ì‡ ·˙Î„‡ÒÍ‡Ú‡ ·‡ÌÍÓ-‚‡ ÒËÒÚÂÏ‡ Ë ÔÓ‚ÂÊ‰‡ÌÂÚÓ Ì‡ Ô‡Ë˜Ì‡Ú‡ ÔÓÎËÚËÍ‡. œ˙‚Ó, ÎËı‚ËÚÂÔÓ «”Õ -Ó‚ÂÚÂ Ò‡ ÔÓ-ÌËÒÍË, ÓÚÍÓÎÍÓÚÓ ÔÓ ÓÒÚ‡Ì‡ÎËÚÂ ‚Ë‰Ó‚Â ‰˙-Ê‡‚ÌË ˆÂÌÌË ÍÌËÊ‡. —ÎÂ‰Ó‚‡ÚÂÎÌÓ ËÒÚËÌÒÍ‡Ú‡ ËÏ Ô‡Á‡Ì‡ ÒÚÓÈÌÓÒÚÂ ÔÓ-ÌËÒÍ‡ ÓÚ ÌÓÏËÌ‡ÎÌ‡Ú‡ ÒÚÓÈÌÓÒÚ Ì‡ Ó·ÎË„‡ˆËËÚÂ. ¬ÚÓÓ, ‚‡ÊÌ‡ÓÒÓ·ÂÌÓÒÚ Ì‡ ÔÓ„‡Ï‡Ú‡ Â ‚˙ÁÏÓÊÌÓÒÚÚ‡ ÚÂÁË Ó·ÎË„‡ˆËË ‰‡ ·˙‰‡ÚËÁÔÓÎÁ‚‡ÌË ÒÔÂˆË‡ÎÌÓ Á‡ Á‡ÍÛÔÛ‚‡ÌÂ Ì‡ ÔË‚‡ÚËÁË‡˘Ë ÒÂ ‰˙Ê‡‚ÌËÔÂ‰ÔËˇÚËˇ. » ÚÂÚÓ, ‚˙ÔÂÍË ÁÌ‡˜ËÚÂÎÌËˇ ÒË Ó·ı‚‡Ú, ÔÓ„‡Ï‡Ú‡Ó·ı‚‡˘‡ Ò‡ÏÓ ÎÓ¯ËÚÂ ‰˙Î„Ó‚Â Ì‡ ‰˙Ê‡‚ÌËÚÂ ÔÂ‰ÔËˇÚËˇ ‰Ó 1991 „.Õ‡ ‚ÒÂÍË ÓÚ ÚÂÁË ‚˙ÔÓÒË ˘Â ÒÂ ÒÔÂÏ ÔÓ-Ì‡Ú‡Ú˙Í ‚ ËÁÎÓÊÂÌËÂÚÓ.

Ниските лихви по ЗУНК-овете–‡ÁÏˇÌ‡Ú‡ Ì‡ ÙËÏÂÌ ‰˙Î„ ÒÂ˘Û ‰˙Ê‡‚ÌË ˆÂÌÌË ÍÌËÊ‡ ÒÂ ÓÚ‡-

Áˇ‚‡ Ì‡ Í‡ÒÓ‚ÓÚÓ ËÁÔ˙ÎÌÂÌËÂ Ì‡ ‰˙Ê‡‚ÌËˇ ·˛‰ÊÂÚ, Á‡˘ÓÚÓ ÒÂ Ò˙Á‰‡-‚‡ Á‡‰˙ÎÊÂÌËÂÚÓ Á‡ ÔÎ‡˘‡ÌÂ Ì‡ ÎËı‚Ë. «‡ Ì‡Ï‡Îˇ‚‡ÌÂ Ì‡ ‡ÁıÓ‰ËÚÂÔ‡‚ËÚÂÎÒÚ‚ÓÚÓ Ò˙Á‰‡‰Â «”Õ -ÍÌËÊ‡Ú‡ Ò ÔÓ-Ï‡ÎÍ‡ ÎËı‚‡ ‚ Ò‡‚ÌÂ-ÌËÂ Ò ÓÒÚ‡Ì‡ÎËÚÂ ƒ÷ . œÓ‰Ó·ÌÓ Â¯ÂÌËÂ ÏÓÊÂ ‰‡ ËÁ„ÎÂÊ‰‡ ÔËÏ‡Ï-ÎË‚Ó Ò ‚˙ÁÏÓÊÌÓÒÚËÚÂ Á‡ ËÁ‚ÂÒÚÌË ÔÓÎËÚË˜ÂÒÍË ‰Ë‚Ë‰ÂÌÚË, ÌÓ ÚÓ ÓÚ-‡Áˇ‚‡ ÌÂÊÂÎ‡ÌËÂ Á‡ ËÁÔ‡‚ˇÌÂ ÎËˆÂ ‚ ÎËˆÂ Ò ËÍÓÌÓÏË˜ÂÒÍËÚÂ Â‡Î-ÌÓÒÚË. Œ·˘ÓÔËÁÌ‡ÚÓ Â, ˜Â ÍÓ„‡ÚÓ ‰˙Ê‡‚ÌËÚÂ ·‡ÌÍË ÓÚÔÛÒÍ‡Ú ÍÂ-‰ËÚË Ì‡ ‰˙Ê‡‚ÌË ÔÂ‰ÔËˇÚËˇ Ë ÌÂ ÒÂ Ó˜‡Í‚‡ ‚˙˘‡ÌÂ Ì‡ Á‡ÂÏ‡, ÚÓ-‚‡ ÒÂ ‡‚Ìˇ‚‡ Ì‡ ÔˇÍ‡ ‰˙Ê‡‚Ì‡ ÒÛ·ÒË‰Ëˇ. “‡ÍË‚‡ Ô‡Ë˜ÌË ÔÓÚÓˆËÒÎÂ‰‚‡ ‰‡ ÒÂ ‡Á„ÎÂÊ‰‡Ú Í‡ÚÓ ˜‡ÒÚ ÓÚ ‡ÁıÓ‰ËÚÂ Ì‡ ‰˙Ê‡‚‡Ú‡. “˙ÈÍ‡ÚÓ ÌÂ ÒÂ ÔÓÍË‚‡Ú ÓÚ ‰‡Ì˙˜ÌË ÔÓÒÚ˙ÔÎÂÌËˇ, ÚÂÁË ÔÓÚÓˆË Û‚ÂÎË˜‡-‚‡Ú ‰˙Ê‡‚ÌËˇ ‰˙Î„. «‡ÏˇÌ‡Ú‡ Ì‡ ÎÓ¯ËÚÂ ÍÂ‰ËÚË Ì‡ ÔÂ‰ÔËˇÚËˇÚ‡Ò ‰˙Ê‡‚ÌË ˆÂÌÌË ÍÌËÊ‡ Â ÔËÁÌ‡ÌËÂ (‚ Ò˜ÂÚÓ‚Ó‰ÂÌ ÒÏËÒ˙Î) Ì‡ ËÍÓ-ÌÓÏË˜ÂÒÍËÚÂ Ù‡ÍÚË Ë ÌÂÔÎ‡˘‡ÌÂÚÓ Ì‡ Ô˙ÎÌ‡Ú‡ Ô‡Á‡Ì‡ ÎËı‚‡ ÔÓ ÚÂÁËÍÌËÊ‡ Â ÓÔËÚ ‰‡ ÒÂ ÙËÌ‡ÌÒË‡ ˜‡ÒÚ ÓÚ ‰˙Ê‡‚ÌËˇ ‰˙Î„ Ò ÔÓ-ÌËÒÍË ÓÚÔ‡Á‡ÌËÚÂ ÎËı‚Ë. “Ó‚‡ ÌÂ ÏÓÊÂ ‰‡ ÌÂ ÔÓÓ‰Ë ÔÓ·ÎÂÏË.

–Â¯ÂÌËÂÚÓ ‰‡ ÒÂ ÔÎ‡˘‡ ÔÓ-ÌËÒÍ‡ ÓÚ Ô‡Á‡Ì‡Ú‡ ÎËı‚‡ ÔÓ «”Õ -Ó‚ÂÚÂ ÔÓÒÚ‡‚Ë ‚ ÚÛ‰ÌÓ ÔÓÎÓÊÂÌËÂ Â‰Ëˆ‡ ·‡ÌÍË, ÓÒÓ·ÂÌÓ ÃËÌÂ‡Î-·‡ÌÍ Ë —ÚÓÔ‡ÌÒÍ‡ ·‡ÌÍ‡, ÍÓËÚÓ ËÏ‡ı‡ „ÓÎˇÏÓ ÍÓÎË˜ÂÒÚ‚Ó ÓÚ Úˇı.Œ·ËÍÌÓ‚ÂÌÓ ·‡ÌÍËÚÂ Â‡ÎËÁË‡Ú ÔÂ˜‡Î·‡, Í‡ÚÓ ÔÎ‡˘‡Ú ÔÓ-ÌËÒÍË ÎËı-‚Ë ‚˙ıÛ Ò‚ÓËÚÂ Ô‡ÒË‚Ë ‚ Ò‡‚ÌÂÌËÂ Ò ÎËı‚ËÚÂ, ÍÓËÚÓ ÔÓÎÛ˜‡‚‡Ú ÔÓ‡ÍÚË‚ËÚÂ ÒË. œÓÌÂÊÂ «”Õ -Ó‚ÂÚÂ Ò‡ Ò ÏÌÓ„Ó ÌËÒÍ‡ ÎËı‚‡, ‚ ÚÓÁË ÒÎÛ-˜‡È ÒÚ‡‚‡ Ó·‡ÚÌÓÚÓ. ŒÒÌÓ‚ÌËÚÂ Ô‡ÒË‚Ë Ì‡ ÔÓ‚Â˜ÂÚÓ ·‡ÌÍË Ò‡ ÒÓ˜-ÌËÚÂ ‰ÂÔÓÁËÚË, Ô‡Ë˜ÌËÚÂ ÒÂ‰ÒÚ‚‡ ÔÓ ÎËÌËˇ Ì‡ ÂÙËÌ‡ÌÒË‡ÌÂÚÓ ÓÚ¡Õ¡ Ë ÔË‚ÎÂ˜ÂÌËÚÂ ÒÂ‰ÒÚ‚‡ ÓÚ ÏÂÊ‰Û·‡ÌÍÓ‚Ëˇ Ô‡Ë˜ÂÌ Ô‡Á‡. ÷Â-Ì‡Ú‡ Ì‡ ÒÂ‰ÒÚ‚‡Ú‡ ÓÚ ÂÙËÌ‡ÌÒË‡ÌÂÚÓ Ë ÏÂÊ‰Û·‡ÌÍÓ‚Ëˇ Ô‡Ë˜ÂÌÔ‡Á‡ Ì‡‰ı‚˙Îˇ ÓÒÌÓ‚ÌËˇ ÎËı‚ÂÌ ÔÓˆÂÌÚ. —Ó˜ÌËÚÂ ‰ÂÔÓÁËÚË ÌÓÒˇÚÎËı‚Ë ‚ ‡ÁÏÂ ÔË·ÎËÁËÚÂÎÌÓ ‰‚Â ÚÂÚË ÓÚ ŒÀœ. — Ú‡ÁË ÒÚÛÍÚÛ‡

86

Ì‡ Ô‡ÒË‚ËÚÂ ·‡ÌÍËÚÂ Ò‡ ‰Î˙ÊÌË ‰‡ ÔÎ‡˘‡Ú ÔÓ‚Â˜Â, ÓÚÍÓÎÍÓÚÓ ÔÓÎÛ˜‡-‚‡Ú ÓÚ ÎÂ‚Ó‚ËÚÂ «”Õ -Ó‚Â, ÍÓËÚÓ ÌÓÒˇÚ Ò‡ÏÓ Â‰Ì‡ ÚÂÚ‡ ÓÚ ÓÒÌÓ‚ÌËˇÎËı‚ÂÌ ÔÓˆÂÌÚ, ËÎË ÓÚ ‰ÓÎ‡Ó‚ËÚÂ Ó·ÎË„‡ˆËË, ÔÓ ÍÓËÚÓ ÒÂ ÔÎ‡˘‡À»¡Œ–.

«‡ ‰‡ ·˙‰‡Ú ÔÂ˜ÂÎË‚¯Ë, ·‡ÌÍËÚÂ Úˇ·‚‡ ‰‡ ÓÒË„ÛˇÚ ‰ÓÒÚ‡Ú˙˜ÌÓ‚ËÒÓÍ‡ ‚˙Á‚˙˘‡ÂÏÓÒÚ ÓÚ ‰Û„ËÚÂ ‡ÍÚË‚Ë Ë Á‡‰·‡Î‡ÌÒÓ‚ËÚÂ ÓÔÂ‡ˆËËÒ ˆÂÎ ‰‡ ÔÓÍËˇÚ ‡ÁÎËÍ‡Ú‡. “Ó‚‡ Â ÌÂ‚˙ÁÏÓÊÌÓ, ‡ÍÓ «”Õ -Ó‚ÂÚÂÔÂ‰ÒÚ‡‚Îˇ‚‡Ú ÁÌ‡˜ËÚÂÎÌ‡ ˜‡ÒÚ ÓÚ ÔÓÚÙÂÈÎ‡ Ì‡ ·‡ÌÍÓ‚ËÚÂ ‡ÍÚË‚Ë,Í‡ÍÚÓ ·Â¯Â ÒÎÛ˜‡ˇÚ Ò ÃËÌÂ‡Î·‡ÌÍ Ë —ÚÓÔ‡ÌÒÍ‡ ·‡ÌÍ‡.

ÃÓÊÂ ‰‡ ËÁ„ÎÂÊ‰‡ ÒÚ‡ÌÌÓ, ˜Â Â‰Ì‡ ÔÓ„‡Ï‡, ‡Á‡·ÓÚÂÌ‡ Á‡ ÔÓ-‰Ó·ˇ‚‡ÌÂ ÙËÌ‡ÌÒÓ‚ÓÚÓ Ò˙ÒÚÓˇÌËÂ Ì‡ ·‡ÌÍËÚÂ, Ò˙Á‰‡‚‡ ÚÓÎÍÓ‚‡ „ÓÎˇ-ÏÓ Ì‡ÔÂÊÂÌËÂ Ë ‚Ò˙˘ÌÓÒÚ ÙÓÏ‡ÎÌÓ ‚ÎÓ¯‡‚‡ Ò˙ÒÚÓˇÌËÂÚÓ ËÏ. œÓ«”Õ -Ó‚ÂÚÂ ÏÓ„‡Ú ‰‡ ÒÂ ÔÎ‡˘‡Ú ÔÓ-ÌËÒÍË ÓÚ Ô‡Á‡ÌËÚÂ ÎËı‚Ë Ë ‚ÒÂÔ‡Í ‰‡ ÒÂ Ì‡Ô‡‚Ë Á‡ÍÎ˛˜ÂÌËÂÚÓ, ˜Â ÚÂ Ò‡ ÔÓ-Í‡˜ÂÒÚ‚ÂÌ ‡ÍÚË‚ ÓÚ ÎÓ-¯ËÚÂ ‰˙Î„Ó‚Â Ì‡ ‰˙Ê‡‚ÌËÚÂ ÔÂ‰ÔËˇÚËˇ. ÕÓ ÚÓ‚‡, ÍÓÂÚÓ ÒÚ‡Ì‡ ‚‰ÂÈÒÚ‚ËÚÂÎÌÓÒÚ, ·Â, ˜Â «”Õ -ÍÌËÊ‡Ú‡ ÔËÌÛ‰Ëı‡ ·‡ÌÍËÚÂ ‰‡ ËÁÔÓÎÁ-‚‡Ú ÔÓ-Ó·ÂÍÚË‚ÌË ÔÓˆÂ‰ÛË. “Â ‚Â˜Â ÌÂ ÏÓÊÂı‡ ‰‡ ÓÚÔÛÒÍ‡Ú ÍÂ‰ËÚËÌ‡ ‰˙Ê‡‚ÌËÚÂ ÔÂ‰ÔËˇÚËˇ, Ò ÍÓËÚÓ ‰‡ ÒÂ ÔÎ‡˘‡Ú ÎËı‚ËÚÂ ÔÓ ÔÂ-‰Ë¯ÌË Á‡ÂÏË, Ë ËÒÚËÌÒÍÓÚÓ Ò˙ÒÚÓˇÌËÂ Ì‡ ·‡ÌÍËÚÂ ËÁÎÂÁÂ Ì‡ˇ‚Â.

œÓ-„ÓÎˇÏ‡Ú‡ ˜‡ÒÚ ÓÚ «”Õ -Ó‚ÂÚÂ ·ˇı‡ Ò˙ÒÂ‰ÓÚÓ˜ÂÌË ‚ ÃËÌÂ‡Î-·‡ÌÍ Ë —ÚÓÔ‡ÌÒÍ‡ ·‡ÌÍ‡, ÔÓ‡‰Ë ÍÓÂÚÓ ÔÓÎÓÊÂÌËÂÚÓ Ì‡ ÚÂÁË ·‡ÌÍËÙÓÏ‡ÎÌÓ ÒÂ ‚ÎÓ¯Ë. œÂÁ 1994 „. ÒÂ Ì‡ÎÓÊË ¡Õ¡ ‰‡ ‡Á¯ËË ÂÙË-Ì‡ÌÒË‡ÌÂÚÓ Á‡ Úˇı ‰Ó Ú‡Í‡‚‡ ÒÚÂÔÂÌ, ˜Â ˆÂÌÚ‡ÎÌ‡Ú‡ ·‡ÌÍ‡ ÒÂ Á‡ÚÛ‰-ÌË ‚ ÔÓ‰‰˙Ê‡ÌÂÚÓ Ì‡ ÍÓÌÚÓÎ‡ Ì‡‰ Ô‡Ë˜Ì‡Ú‡ ·‡Á‡. ¬ Í‡ÈÌ‡ ÒÏÂÚÍ‡ÃËÌËÒÚÂÒÚ‚ÓÚÓ Ì‡ ÙËÌ‡ÌÒËÚÂ Á‡ÏÂÌË «”Õ -Ó‚ÂÚÂ Ò ‰˙Ê‡‚ÌË ˆÂÌ-ÌË ÍÌËÊ‡, ˜ËËÚÓ ÎËı‚Ë ·ˇı‡ Ì‡ Ô‡Á‡ÌË ‡‚ÌË˘‡, Ë ¡Õ¡ ÒÔˇ ÂÙË-Ì‡ÌÒË‡ÌÂÚÓ Ì‡ ÚÂÁË ·‡ÌÍË.

ЗУНК-овете в приватизацията¡‡ÌÍËÚÂ ÓÚ˜ËÚ‡Ú ‚ ·‡Î‡ÌÒÓ‚ËÚÂ ÒË ÓÚ˜ÂÚË «”Õ -Ó‚ÂÚÂ ÔÓ ÌÓÏË-

Ì‡ÎÌ‡ ÒÚÓÈÌÓÒÚ, ÌÓ Ò˙˘Â‚ÂÏÂÌÌÓ Â¯ÂÌËÂÚÓ ‰‡ ÒÂ ÔÎ‡˘‡Ú ÔÓ-ÌËÒÍËÎËı‚Ë ÔÓ ÚÂÁË Ó·ÎË„‡ˆËË ÓÁÌ‡˜‡‚‡, ˜Â Â‡ÎÌ‡Ú‡ ËÏ ÒÚÓÈÌÓÒÚ Â ‰‡ÎÂ˜ÔÓ-Ï‡ÎÍ‡. «‡ÚÓ‚‡ Ï‡Í‡ ˜Â ÔÓ„‡Ï‡Ú‡ ˆÂÎÂ¯Â ‰‡ ËÁ˜ËÒÚË ·‡Î‡ÌÒËÚÂÌ‡ ·‡ÌÍËÚÂ, ÊÂÎ‡ÌËˇÚ ÂÁÛÎÚ‡Ú ·Â ÔÓÒÚË„Ì‡Ú Ò‡ÏÓ ˜‡ÒÚË˜ÌÓ. ¡‡ÌÍÓ-‚ËÚÂ ÓÚ˜ÂÚË ‚ÒÂ Ó˘Â ÌÂ ÓÚ‡Áˇ‚‡Ú Â‡ÎÌÓÚÓ Ò˙ÒÚÓˇÌËÂ.68

68 «‡ÒÎÛÊ‡‚‡ ‰‡ ÒÂ ÔÓ‰˜ÂÚ‡Â Ë Ó·ÒÚÓˇÚÂÎÒÚ‚ÓÚÓ, ˜Â ·‡ÌÍËÚÂ ÔÓ‰˙ÎÊ‡-‚‡Ú ‰‡ ‚Ó‰ˇÚ ‚ ÓÚ˜ÂÚÌÓÒÚÚ‡ ÒË ÎÓ¯ËÚÂ ‰˙Î„Ó‚Â ÓÚ ÔÂËÓ‰‡ ÒÎÂ‰ 1990 „. »ÔË Úˇı ¯‡ÌÒÓ‚ÂÚÂ Á‡ ÔÓ„‡Òˇ‚‡ÌÂ ÌÂ Ò‡ „ÓÎÂÏË. ƒÓÍÓÎÍÓÚÓ ÚÂÁË ÍÂ‰ËÚË ÒÂÓˆÂÌˇ‚‡Ú ÔÓ Ô˙ÎÌ‡Ú‡ ËÏ ÌÓÏËÌ‡ÎÌ‡ ÒÚÓÈÌÓÒÚ, ·‡ÌÍÓ‚ËÚÂ ÓÚ˜ÂÚË ÔÓ‰˙Î-Ê‡‚‡Ú ‰‡ ·˙‰‡Ú ‚ ÚÓÁË ÒÏËÒ˙Î Á‡·ÎÛÊ‰‡‚‡˘Ë. «‡ÚÓ‚‡ ‰ÓË «”Õ -Ó‚ÂÚÂ ‰‡ÌÓÒˇÚ Ô‡Á‡Ì‡Ú‡ ÎËı‚‡ ‚ Ô˙ÎÂÌ ‡ÁÏÂ, ÔÓ·ÎÂÏ˙Ú ÏÓÊÂ ‰‡ ÒÂ ÔÓˇ‚Ë ÓÚÌÓ‚Ó.

87

ŒÚ ‰Û„‡ ÒÚ‡Ì‡, ÒÔÂˆË‡ÎÌ‡ ˜‡ÒÚ ÓÚ ÔÓ„‡Ï‡Ú‡ Á‡ «”Õ -Ó‚ÂÚÂÔÓ‚Ë¯‡‚‡ ÒÚÓÈÌÓÒÚÚ‡ Ì‡ Ó·ÎË„‡ˆËËÚÂ Ì‡‰ ‡‚ÌË˘ÂÚÓ, ÍÓÂÚÓ ·Ë ÏÓ„ÎÓÌÓÏ‡ÎÌÓ ‰‡ ÒÂ Ó˜‡Í‚‡ ÔÓ‡‰Ë ÌËÒÍËÚÂ ÎËı‚Ë ÔÓ Úˇı. «”Õ -Ó‚ÂÚÂÏÓ„‡Ú ‰‡ ÒÂ ËÁÔÓÎÁ‚‡Ú ‚ ÔÓˆÂÒ‡ Ì‡ ÔË‚‡ÚËÁ‡ˆËˇ Ì‡ ‰˙Ê‡‚ÌËÚÂÔÂ‰ÔËˇÚËˇ. œÓÚÂÌˆË‡ÎÌËˇÚ ÍÛÔÛ‚‡˜ Ì‡ ‰˙Ê‡‚ÌÓ ÔÂ‰ÔËˇÚËÂ ÏÓ-ÊÂ ‰‡ ÒÂ Ó·˙ÌÂ Í˙Ï ‰‡‰ÂÌ‡ ·‡ÌÍ‡ Ë ‰‡ Á‡ÍÛÔË «”Õ -Ó·ÎË„‡ˆËË.—ÎÂ‰ ÚÓ‚‡ ÏÓÊÂ ‰‡ ÔÂ‰ÎÓÊË Ì‡ ÔË‚‡ÚËÁ‡ˆËÓÌÌËÚÂ Ó„‡ÌË ‰‡ ÍÛÔËÔÂ‰ÔËˇÚËÂÚÓ Ò ˜‡ÒÚË˜ÌÓ ÔÎ‡˘‡ÌÂ ‚ «”Õ -Ó‚Â. œË Ú‡ÍË‚‡ Ò‰ÂÎÍË«”Õ -Ó‚ÂÚÂ ÒÂ ÓˆÂÌˇ‚‡Ú ÓÚ Ó„‡ÌËÚÂ ÔÓ ÔË‚‡ÚËÁ‡ˆËˇÚ‡ ÔÓ Ô˙ÎÌ‡Ú‡ËÏ ÌÓÏËÌ‡ÎÌ‡ ÒÚÓÈÌÓÒÚ (ËÎË Ò ÔÂÏËˇ) ‰ÓË ÍÓ„‡ÚÓ ÍÛÔÛ‚‡˜˙Ú Â ÔÎ‡-ÚËÎ ÁÌ‡˜ËÚÂÎÌÓ ÔÓ-Ï‡ÎÍ‡ ÒÛÏ‡ Ì‡ ·‡ÌÍ‡Ú‡ Á‡ ÔË‰Ó·Ë‚‡ÌÂ Ì‡ Ó·ÎË-„‡ˆËËÚÂ.69

¬˙ÔÂÍË ˜Â ÔÓ„‡Ï‡Ú‡ Á‡ ÔË‚‡ÚËÁ‡ˆËˇ ÔÓ‚Ë¯‡‚‡ Ô‡Á‡Ì‡Ú‡ÒÚÓÈÌÓÒÚ Ì‡ «”Õ -Ó‚ÂÚÂ, ËÒÚËÌÒÍ‡Ú‡ ËÏ ÒÚÓÈÌÓÒÚ Â ‚ÒÂ Ó˘Â ‰‡ÎÂ˜ÔÓ‰ ÌÓÏËÌ‡Î‡. ŒÚ Ò˜ÂÚÓ‚Ó‰Ì‡ „ÎÂ‰Ì‡ ÚÓ˜Í‡ ÚÓ‚‡ ÔÓ‰˙ÎÊ‡‚‡ ‰‡ ‚Ì‡-Òˇ Ó·˙Í‚‡ÌÂ. ¿ÍÓ ÒÂ ÔËÁÌ‡‚‡ ËÒÚËÌÒÍ‡Ú‡ ÒÚÓÈÌÓÒÚ Ì‡ «”Õ -Ó‚ÂÚÂ,·‡Î‡ÌÒÓ‚ËÚÂ ÓÚ˜ÂÚË ·Ë Úˇ·‚‡ÎÓ ‰‡ ÒÂ ‚ÎÓ¯‡Ú. ¬ÏÂÒÚÓ ‰‡ ÔÓ‰Ó·ËÔÓÎÓÊÂÌËÂÚÓ Ì‡ ·‡ÌÍËÚÂ, ÔÓ„‡Ï‡Ú‡ Á‡ «”Õ -Ó‚ÂÚÂ Ì‡ Ô‡ÍÚËÍ‡ ·ËÌ‡Ï‡ÎËÎ‡ ˜ËÒÚ‡Ú‡ ËÏ ÒÚÓÈÌÓÒÚ. “Ó‚‡ ÏÓÊÂ ‰‡ ÔÓÎË˜Ë ˇÒÌÓ ÓÚ ÔË-ÏÂ‡ Í‡Í‚Ó ÒÂ ÒÎÛ˜‚‡, ‡ÍÓ ·‡ÌÍ‡Ú‡ ÔÓ‰‡‚‡ «”Õ -Ó·ÎË„‡ˆËˇ Ì‡ ÍÛ-ÔÛ‚‡˜, ÍÓÈÚÓ Û˜‡ÒÚ‚‡ ‚ ÔË‚‡ÚËÁ‡ˆËˇÚ‡.

¬Â˜Â ‚Ë‰ˇıÏÂ, ˜Â ÍÓ„‡ÚÓ ·‡ÌÍ‡Ú‡ ÔÓÎÛ˜‡‚‡ 100 000 Î‚. ‚ «”Õ Ó‚Â,‚ ·‡Î‡ÌÒ‡ ÒÂ ÓÚ‡Áˇ‚‡ ÔÓÒÚ‡ Á‡ÏˇÌ‡ Ì‡ ‰˙Î„Ó‚ÂÚÂ Ì‡ ‰˙Ê‡‚ÌËÚÂÔÂ‰ÔËˇÚËˇ Ò Ó·ÎË„‡ˆËË. ¿ÍÓ ÒÂ„‡ ·‡ÌÍ‡Ú‡ ÔÓ‰‡‰Â Ó·ÎË„‡ˆËËÚÂ Á‡70 000 Î‚., Úˇ Úˇ·‚‡ ‰‡ Ì‡Ï‡ÎË ˜ËÒÚ‡Ú‡ ÒË ÒÚÓÈÌÓÒÚ, Á‡ ‰‡ ÓÚ‡ÁË ‡Á-ÎËÍ‡Ú‡ ‚ ÒÚÓÈÌÓÒÚÌÓ ËÁ‡ÊÂÌËÂ ÏÂÊ‰Û ÔÓ‰‡ÊÌ‡Ú‡ ˆÂÌ‡ Ë ·‡Î‡ÌÒÓ‚‡-Ú‡ ÓˆÂÌÍ‡.

¡‡ÌÍ‡ ¿


«”Õ -Ó·ÎË„‡ˆËË - 100 000 Î‚.œ‡Ë ‚ ·ÓÈ + 70 000 Î‚. ◊ËÒÚ‡ ÒÚÓÈÌÓÒÚ - 30 000 Î‚.

69 œÓ„‡Ï‡Ú‡ Á‡ ÔË‚‡ÚËÁ‡ˆËˇ Ì‡ ‰˙Ê‡‚ÌËÚÂ ÔÂ‰ÔËˇÚËˇ ‚ÍÎ˛˜‚‡ Ò˙-˘Ó ‚˙ÁÏÓÊÌÓÒÚÚ‡ Á‡ ËÁÔÓÎÁ‚‡ÌÂ Ì‡ ·ÂÈ‰Ë Ó·ÎË„‡ˆËË ÔÓ ÒÔÓ‡ÁÛÏÂÌËÂÚÓ Á‡‚˙Ì¯ÌËˇ ‰˙Î„ Ò ÀÓÌ‰ÓÌÒÍËˇ ÍÎÛ·. ƒ‚‡Ú‡ ‚Ë‰‡ Ó·ÎË„‡ˆËË, «”Õ Ë ·ÂÈ‰Ë, ÒÂÔÂ‰Î‡„‡Ú Ì‡ Ó·ÓÒÓ·ÂÌË Ô‡Á‡ÌË ÒÂ„ÏÂÌÚË, Ú˙È Í‡ÚÓ ËÏ‡ ˆÂÌÓ‚Ë ‰ËÙÂÂÌ-ˆË‡Î. ÃÓÊÂ ‰‡ ÒÂ Ó˜‡Í‚‡, ˜Â ·ÂÈ‰Ë Ó·ÎË„‡ˆËËÚÂ ÒÂ ËÁÔÓÎÁ‚‡Ú ÓÚ ÔÓÚÂÌˆË‡Î-ÌË ˜ÛÊ‰ÂÒÚ‡ÌÌË ËÌ‚ÂÒÚËÚÓË, ‡ «”Õ -Ó‚ÂÚÂ ÔÂ‰ËÏÌÓ ÓÚ ·˙Î„‡ÒÍË ÎËˆ‡,ÍÓËÚÓ ÒÂ ËÌÚÂÂÒÛ‚‡Ú ÓÚ ÔÓÍÛÔÍ‡Ú‡ Ì‡ ÔË‚‡ÚËÁË‡˘Ë ÒÂ ÙËÏË.

88

ÃÓÊÂÏ ‰‡ Á‡‰‡‰ÂÏ ‚˙ÔÓÒ‡, Á‡˘Ó ·‡ÌÍ‡Ú‡ ·Ë ÒÂ ‡Ì„‡ÊË‡Î‡ ÒÔÓ‰Ó·Ì‡ ÔÓ‰‡Ê·‡. «‡ ·‡ÌÍ‡Ú‡ Ò‰ÂÎÍ‡Ú‡ ÏÓÊÂ ‰‡ ÒÂ ÓÍ‡ÊÂ ËÁ„Ó‰Ì‡,Á‡˘ÓÚÓ ‚˙ÔÂÍË Á‡„Û·‡Ú‡ Ì‡ ˜ËÒÚ‡ ÒÚÓÈÌÓÒÚ, 70-ÚÂ ıËÎˇ‰Ë ÏÓ„‡Ú ‰‡ ÒÂËÌ‚ÂÒÚË‡Ú ‚ ‰Û„ ‡ÍÚË‚, ÍÓÈÚÓ ˘Â ·˙‰Â ÔÓ-‰ÓıÓ‰ÓÌÓÒÂÌ ÓÚ ÌËÒÍ‡Ú‡ÎËı‚‡ ÔÓ «”Õ -Ó·ÎË„‡ˆËˇÚ‡ Ò ÌÓÏËÌ‡Î 100 000 Î‚.70

÷ÂÎÚ‡ Ì‡ ÔÓ„‡Ï‡Ú‡ Á‡ «”Õ -Ó‚ÂÚÂ ·Â ÂÍ‡ÔËÚ‡ÎËÁ‡ˆËˇ Ì‡ ·‡Ì-ÍËÚÂ ˜ÂÁ ÔÓ‚Ë¯‡‚‡ÌÂ Ì‡ ˜ËÒÚ‡Ú‡ ÒÚÓÈÌÓÒÚ Ì‡ Í‡ÔËÚ‡Î‡ ËÏ. ¬ ÔË-ÏÂË Í‡ÚÓ „ÓÌËˇ Ó·‡˜Â Ù‡ÍÚË˜ÂÒÍËˇÚ ÂÁÛÎÚ‡Ú Â ‰ÂÍ‡ÔËÚ‡ÎËÁ‡ˆËˇÌ‡ ·‡ÌÍËÚÂ, Ì‡È-Ï‡ÎÍÓÚÓ ÓÚ „ÎÂ‰Ì‡ ÚÓ˜Í‡ Ì‡ ÚˇıÌ‡Ú‡ ÓÚ˜ÂÚÌÓÒÚ. —˙-˘ÂÒÚ‚Û‚‡Ú ‰‚Â ÔË˜ËÌË Á‡ ÚÓ‚‡ Ó·˙Í‚‡ÌÂ. œ˙‚Ó, ‚ Ì‡˜‡ÎÓÚÓ ÓÚ˜Â-ÚËÚÂ ÌÂ ÓÚ‡Áˇ‚‡ı‡ Â‡ÎÌÓÚÓ ÔÓÎÓÊÂÌËÂ Ì‡ ·‡ÌÍËÚÂ. ¬ÚÓÓ, ÔÓ„-‡Ï‡Ú‡ Á‡ «”Õ -Ó‚ÂÚÂ ÒÔÓÏÓ„Ì‡ Á‡ ÔÓ-ÚÓ˜ÌÓ ‚Ó‰ÂÌÂ Ì‡ Ò˜ÂÚÓ‚Ó‰Ì‡Ú‡ÓÚ˜ÂÚÌÓÒÚ, ÌÓ ÔÂ‰ÎÓÊË Ò‡ÏÓ ˜‡ÒÚË˜ÌÓ Â¯ÂÌËÂ Ì‡ ÔÓ·ÎÂÏ‡. — Ú‡ÁËÔÓ„‡Ï‡ ·‡ÌÍËÚÂ Ù‡ÍÚË˜ÂÒÍË ÒÂ ÓÁ‰‡‚ˇ‚‡Ú (Ú˙È Í‡ÚÓ «”Õ -Ó‚ÂÚÂÒ‡ ÔÓ-ˆÂÌÌË ÓÚ ÎÓ¯ËÚÂ ‰˙Î„Ó‚Â Ì‡ ÔÂ‰ÔËˇÚËˇÚ‡), ÌÓ ÒÔÓÂ‰ Ò˜Â-ÚÓ‚Ó‰ÌËÚÂ ÓÚ˜ÂÚË ÔÓÎÓÊÂÌËÂÚÓ ËÏ ËÁ„ÎÂÊ‰‡ ‚ÎÓ¯ÂÌÓ.

Нови лоши кредити?«”Õ -Ó‚ÂÚÂ Ò‡ Ò‡ÏÓ ˜‡ÒÚË˜ÌÓ Â¯ÂÌËÂ Ì‡ ÔÓ·ÎÂÏ‡ ÔÓ‡‰Ë ÚË

ÔË˜ËÌË. œ˙‚Ó, ÎËı‚ËÚÂ ÔÓ Úˇı Ò‡ ÌËÒÍË. ¬ÚÓÓ, Ó·ÎË„‡ˆËËÚÂ ÒÂ ÓÚ-Ì‡ÒˇÚ Â‰ËÌÒÚ‚ÂÌÓ ‰Ó ÎÓ¯ËÚÂ ‰˙Î„Ó‚Â ÓÚÔÂ‰Ë 1991 „. “ÂÚÓ, Ó·ÎÂÍ-˜‡‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ ‰˙Î„Ó‚ÓÚÓ ·ÂÏÂ Á‡ ‰˙Ê‡‚ÌËÚÂ ÔÂ‰ÔËˇÚËˇ ·Â ÏËÌË-Ï‡ÎÌÓ. œÓ ÔÓ„‡Ï‡Ú‡ Á‡ «”Õ -Ó‚ÂÚÂ ‰˙Ê‡‚ÌËÚÂ ÔÂ‰ÔËˇÚËˇ ÌÂ ÒÂÁ‡‰˙ÎÊ‡‚‡Ú ‰‡ ÔÎ‡˘‡Ú ÎËı‚ËÚÂ ÔÓ Ô˙‚ÓÌ‡˜‡ÎÌËÚÂ ÍÂ‰ËÚË Á‡ ËÁ-‚ÂÒÚÌÓ ‚ÂÏÂ, Í‡ÚÓ ‰˙Î„˙Ú ÔÓÒÚÓ ·Â¯Â ÔÂı‚˙ÎÂÌ ÓÚ ·‡ÌÍËÚÂ Í˙Ï‰˙Ê‡‚‡Ú‡. —Â„‡ ÔÂ‰ÔËˇÚËˇÚ‡ Ò‡ Á‡‰˙ÎÊÂÌË ÌÂ Í˙Ï ·‡ÌÍËÚÂ, ‡ Í˙Ï‰˙Ê‡‚‡Ú‡.

ŒÒÌÓ‚ÌËˇÚ ÔÓ·ÎÂÏ ÒÂ ÍÓÂÌË ‚ ‰˙Ê‡‚ÌËÚÂ ÔÂ‰ÔËˇÚËˇ Ë ÚÓÈ˘Â ÔÓ‰˙ÎÊË, ‰ÓÍ‡ÚÓ Ò˙˘ÂÒÚ‚Û‚‡Ú ÒÂËÓÁÌËÚÂ ËÏ ÙËÌ‡ÌÒÓ‚Ë Á‡ÚÛ‰-ÌÂÌËˇ Ë ·‡ÌÍËÚÂ ÔÓ‰˙ÎÊ‡‚‡Ú ‰‡ „Ë ÍÂ‰ËÚË‡Ú. ƒÓÍ‡ÚÓ ÌÂ ÒÂ ÔÂ-ÒÚÛÍÚÛË‡Ú ‰˙Ê‡‚ÌËÚÂ ÔÂ‰ÔËˇÚËˇ, ˘Â ÒÂ ÔÓˇ‚ˇ‚‡Ú ËÒÍ‡ÌËˇ Á‡ÒÛ·ÒË‰ËË ÔÓ‰ Â‰Ì‡ ËÎË ‰Û„‡ ÙÓÏ‡ Ò ˆÂÎ Á‡Ô‡Á‚‡ÌÂ Ì‡ Á‡ÂÚÓÒÚÚ‡. “‡-Í‡ ÓÚÌÓ‚Ó ˘Â ‚˙ÁÌËÍ‚‡Ú ÔÓ·ÎÂÏË Ò ÎÓ¯ËÚÂ ‰˙Î„Ó‚Â Í˙Ï ·‡ÌÍËÚÂ Ë˘Â ÒÂ ÓÚÍÎÓÌˇ‚‡Ú ÒÂ‰ÒÚ‚‡, ÍÓËÚÓ ÒÎÂ‰‚‡ ‰‡ ·˙‰‡Ú ËÁÔÓÎÁ‚‡ÌË Á‡ ÔÓ‰-ÍÂÔ‡ Ì‡ ËÌËˆË‡ÚË‚Ë ‚ ˜‡ÒÚÌËˇ ÒÂÍÚÓ.

70 œÓ‰‡ÊÌ‡Ú‡ ˆÂÌ‡ Ì‡ «”Õ -Ó‚Â Á‡ ˆÂÎËÚÂ Ì‡ ÔË‚‡ÚËÁ‡ˆËˇÚ‡ ˘Â ·˙‰ÂÔÓ-‚ËÒÓÍ‡, ÓÚÍÓÎÍÓÚÓ ·Ë ÏÓ„Î‡ ‰‡ ·˙‰Â ‚ ‰Û„Ë ÒÎÛ˜‡Ë, Á‡˘ÓÚÓ ÍÛÔÛ‚‡˜˙ÚÏÓÊÂ ‰‡ ËÁÔÓÎÁ‚‡ Ó·ÎË„‡ˆËˇÚ‡ Í‡ÚÓ ÓˆÂÌÂÌ‡ ÔÓ ÌÓÏËÌ‡Î. ŒÒ‚ÂÌ ÚÓ‚‡ ¡Õ¡ÓÔÂ‰ÂÎˇ ÏËÌËÏ‡ÎÌ‡ ˆÂÌ‡ Á‡ «”Õ -Ó‚ÂÚÂ. ÀÂ‚Ó‚ËÚÂ «”Õ -Ó‚Â ËÏ‡Ú Ë ÔÂ-ÏËˇ Ì‡‰ ÌÓÏËÌ‡Î‡.

89

¿ÍÓ ÔÓ ÔÓ„‡Ï‡Ú‡ Á‡ «”Õ -Ó‚ÂÚÂ ‰˙Î„Ó‚ÂÚÂ Ì‡ ‰˙Ê‡‚ÌËÚÂÔÂ‰ÔËˇÚËˇ ÓÚÔÂ‰Ë 1991 „. ·ˇı‡ Ì‡Ô˙ÎÌÓ ÓÔÓÒÚÂÌË, ÚˇıÌÓÚÓ ÙË-Ì‡ÌÒÓ‚Ó ÔÓÎÓÊÂÌËÂ ˘Â¯Â ‰‡ Â ÏÌÓ„Ó ÔÓ-ÒËÎÌÓ.71 œÓ-ÎÂÒÌÓ ˘ˇı‡ ‰‡ ÒÂ‚˙‚Â‰‡Ú ÒÚÓ„Ë ·˛‰ÊÂÚÌË Ó„‡ÌË˜ÂÌËˇ Ò ÔÓ-„ÓÎˇÏ ÚÎ‡Ò˙Í Á‡ ÔÂÒ-ÚÛÍÚÛË‡ÌÂÚÓ. œÓÌÂÊÂ ÔÓÎÓÊÂÌËÂÚÓ Ì‡ ÔÂ‰ÔËˇÚËˇÚ‡ ÌÂ ÒÂ Â ÔÓ-ÏÂÌËÎÓ Ò˙˘ÂÒÚ‚ÂÌÓ, ÒÂ„‡ ÔÓ‰˙ÎÊ‡‚‡Ú ‰‡ ‰ÂÈÒÚ‚‡Ú Ò˙˘ËÚÂ ÒËÎË,ÍÓËÚÓ Ò˙Á‰‡‰Óı‡ Ô˙‚ÓÌ‡˜‡ÎÌËÚÂ ÔÓ·ÎÂÏË.

Заключителни бележки–Â‰Ëˆ‡ ÒÚ‡ÌË ‚ ÷ÂÌÚ‡ÎÌ‡ Ë »ÁÚÓ˜Ì‡ ≈‚ÓÔ‡, ÍÓËÚÓ ‚˙‚ˇÚ ÔÓ

Ô˙Úˇ Í˙Ï Ô‡Á‡Ì‡ ËÍÓÌÓÏËÍ‡, ÔÂÊË‚ˇı‡ „ÓÎÂÏË Á‡ÚÛ‰ÌÂÌËˇ ÔÓ‡‰ËÎÓ¯ËÚÂ ‰˙Î„Ó‚Â Ì‡ ‰˙Ê‡‚ÌËÚÂ ÔÂ‰ÔËˇÚËˇ. «‡ÍÓÌ˙Ú Á‡ ÛÂÊ‰‡ÌÂÌ‡ ÌÂÓ·ÒÎÛÊ‚‡ÌËÚÂ ÍÂ‰ËÚË Ì‡Ô‡‚Ë ÒÚ˙ÔÍ‡ Ì‡ÔÂ‰ ‚ Â¯‡‚‡ÌÂÚÓ Ì‡Â‰ËÌ ÒÂËÓÁÂÌ ÔÓ·ÎÂÏ. «‡ Ò˙Ê‡ÎÂÌËÂ ÚÓÈ ÌÂ ÓÚË‰Â ‰ÓÒÚ‡Ú˙˜ÌÓ ‰‡-ÎÂ˜. ÓÎÂ·‡ÌËˇÚ‡ Ì‡ ‰˙Ê‡‚‡Ú‡ ‰‡ÎË ‰‡ ÔÓÂÏÂ Ô˙ÎÌ‡Ú‡ ÓÚ„Ó‚ÓÌÓÒÚÁ‡ ÎÓ¯ËÚÂ ‰˙Î„Ó‚Â Ì‡ ‰˙Ê‡‚ÌËÚÂ ÔÂ‰ÔËˇÚËˇ ‰Ó‚Â‰Â ‰Ó ÔÓ„‡Ï‡,ÍÓˇÚÓ Ò‡ÏÓ ˜‡ÒÚË˜ÌÓ ËÁ˜ËÒÚË ·‡Î‡ÌÒËÚÂ Ì‡ Ú˙„Ó‚ÒÍËÚÂ ·‡ÌÍË. ŒÒ-Ú‡Ì‡ÎËÚÂ ÔÓ·ÎÂÏË Ò‡ ‰ÓÒÚ‡Ú˙˜ÌÓ ÒÂËÓÁÌË, Á‡ ‰‡ Á‡ÚÛ‰ÌˇÚ ÔËÎ‡„‡-ÌÂÚÓ Ì‡ ÔÓ‰ıÓ‰ˇ˘Ë ·‡ÌÍÓ‚Ë ÔÓˆÂ‰ÛË. œÓ‚ÚÓÂÌËÂÚÓ Ì‡ ÔÓ‰Ó·Ì‡ Â-Í‡ÔËÚ‡ÎËÁ‡ˆËˇ ·Ë Ò˙Á‰‡ÎÓ ÔÓ„Â¯Ì‡ ÏÓÚË‚‡ˆËˇ Á‡ ·˙‰Â˘‡Ú‡ ‰ÂÈÌÓÒÚÌ‡ ·‡ÌÍËÚÂ, ‡ Ò ÚÓÁË ÓÔËÚ ÏÓÊÂ ·Ë ·Â ËÁ„Û·ÂÌ‡ Â‰Ì‡ ‰Ó·‡ ‚˙ÁÏÓÊ-ÌÓÒÚ.

71 «‡ Ò˙Ê‡ÎÂÌËÂ ÌÂ ·Â ÓÚ˜ÂÚÂÌÓ, ˜Â ÔÓ‰Ó·ÌÓ ÓÔÓ˘‡‚‡ÌÂ Ì‡ ‰˙Î„Ó‚ÂÚÂ ÌˇÏ‡ÔÓ ÌËÍ‡Í˙‚ Ì‡˜ËÌ ‰‡ ÒÂ ÓÚ‡ÁË Ì‡ ÙËÌ‡ÌÒÓ‚ÓÚÓ ÔÓÎÓÊÂÌËÂ Ì‡ ‰˙Ê‡‚‡Ú‡.¿ÍÓ ÔÂ‰ÔËˇÚËˇÚ‡ ·ˇı‡ ÓÒ‚Ó·Ó‰ÂÌË ÓÚ Á‡‰˙ÎÊÂÌËÂÚÓ ‰‡ ËÁÔÎ‡ÚˇÚ ÚÂÁËÍÂ‰ËÚË, ˜ËÒÚ‡Ú‡ ËÏ ÒÚÓÈÌÓÒÚ ˘Â¯Â ‰‡ ÒÂ ÔÓ‚Ë¯Ë. “˙È Í‡ÚÓ ÚÂ Ò‡ ÒÓ·ÒÚ-‚ÂÌÓÒÚ Ì‡ ‰˙Ê‡‚‡Ú‡, ÔÓ‚Ë¯‡‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ ˜ËÒÚ‡Ú‡ ËÏ ÒÚÓÈÌÓÒÚ ˘Â¯Â Ò˙ÓÚ-‚ÂÚÌÓ ‰‡ Û‚ÂÎË˜Ë ÒÚÓÈÌÓÒÚÚ‡ Ì‡ ‰˙Ê‡‚Ì‡Ú‡ ÒÓ·ÒÚ‚ÂÌÓÒÚ.

90

œÓÒÎÂÒÎÓ‚

«‡ ‰‡ ÒÂ ÓˆÂÌË Ì‡ÔÂ‰˙Í˙Ú ‚ ‡Á‚ËÚËÂÚÓ Ì‡ ÙËÌ‡ÌÒÓ‚‡Ú‡ ÒËÒÚÂÏ‡ ‚¡˙Î„‡Ëˇ, Â ‚‡ÊÌÓ ‰‡ ÒÂ ‰˙ÊË ÒÏÂÚÍ‡ Á‡ ÓÚÔ‡‚Ì‡Ú‡ ÚÓ˜Í‡. œÂ‰ËÌ‡˜‡ÎÓÚÓ Ì‡ ÂÙÓÏ‡Ú‡ ÎÂ‚Ó‚ÂÚÂ ÌÂ ‚ËÌ‡„Ë ÓÒË„Ûˇ‚‡ı‡ Á‡ÍÛÔÛ‚‡ÌÂÚÓÌ‡ ÒÚÓÍË. ¡‡ÌÍÓ‚‡Ú‡ ÒËÒÚÂÏ‡ ·Â¯Â Â‰ÌÓÒÚÂÔÂÌÌ‡. ÕÂ Ò˙˘ÂÒÚ‚Û‚‡ı‡‚ÚÓË˜ÌË Ô‡Á‡Ë Á‡ ÙËÌ‡ÌÒÓ‚Ë ËÌÒÚÛÏÂÌÚË. »ÏÂÌÌÓ ÓÚ ÚÓ‚‡ ËÁıÓ‰ÌÓÔÓÎÓÊÂÌËÂ Ú˙„Ì‡ ÒÚ‡Ì‡Ú‡ Ë Ì‡ Ú‡ÁË ·‡Á‡ Úˇ·‚‡ ‰‡ ÒÂ ÓˆÂÌˇ‚‡Ú ÌÂÈ-ÌËÚÂ ÛÒËÎËˇ.

ŒÚÍ‡ÍÚÓ Á‡ÔÓ˜Ì‡ ÔÂıÓ‰˙Ú Í˙Ï Ô‡Á‡ÌÓ ÒÚÓÔ‡ÌÒÚ‚Ó ÚÂÊÍËÚÂ Ï‡Í-ÓËÍÓÌÓÏË˜ÂÒÍË ÔÓ·ÎÂÏË ÔË‚ÎË˜‡Ú ‚ÌËÏ‡ÌËÂÚÓ Ì‡ ıÓ‡Ú‡, ÍÓËÚÓ‡Á‡·ÓÚ‚‡Ú ÔÓÎËÚËÍ‡Ú‡ Ë ‚ÁÂÏ‡Ú ÛÔ‡‚ÎÂÌÒÍËÚÂ Â¯ÂÌËˇ: ÍÓÌÚÓÎË-‡ÌÂ ‡ÒÚÂÊ‡ Ì‡ Ô‡Ë˜Ì‡Ú‡ Ï‡Ò‡, Ó‚Î‡‰ˇ‚‡ÌÂ Ì‡ ËÌÙÎ‡ˆËˇÚ‡, ÙËÌ‡Ì-ÒË‡ÌÂ Ì‡ ‰˙Ê‡‚ÌËˇ ‰˙Î„, ËÁ„Î‡Ê‰‡ÌÂ Ì‡ ÍÓÎÂ·‡ÌËˇÚ‡ ‚ ÍÛÒ‡ Ì‡ÎÂ‚‡, ÔÓÒÚË„‡ÌÂ Ì‡ ÍÓÌ‚ÂÚËÛÂÏÓÒÚ Ì‡ Ì‡ˆËÓÌ‡ÎÌ‡Ú‡ Ô‡Ë˜Ì‡ Â‰Ë-ÌËˆ‡. œÂÓ‰ÓÎˇ‚‡ÌÂÚÓ ËÏ Ó·‡˜Â ËÁËÒÍ‚‡¯Â ÔÂ‰Ë ‚ÒË˜ÍÓ ÌÓ‚‡ Á‡ÍÓ-ÌÓ‚‡ ‡ÏÍ‡ Á‡ Ú˙ÒÂÌÂ Ì‡ ÔÓ‰ıÓ‰ˇ˘Ë Â¯ÂÌËˇ. ƒ‚‡ ‚‡ÊÌË ‡ÍÚ‡ Ì‡œ‡Î‡ÏÂÌÚ‡ ≠ «‡ÍÓÌ˙Ú Á‡ ¡˙Î„‡ÒÍ‡Ú‡ Ì‡Ó‰Ì‡ ·‡ÌÍ‡ Ë «‡ÍÓÌ˙Ú Á‡·‡ÌÍËÚÂ Ë ÍÂ‰ËÚÌÓÚÓ ‰ÂÎÓ ≠ ÔÓÒÚ‡‚Ëı‡ Ô‡‚ÌËÚÂ ÓÒÌÓ‚Ë Ì‡ ‰‚ÛÒÚÂ-ÔÂÌÌ‡Ú‡ ÒËÒÚÂÏ‡ ‚ ·˙Î„‡ÒÍÓÚÓ ·‡ÌÍÓ‚Ó ‰ÂÎÓ. —ÔÓÂ‰ ÚÂÁË Á‡ÍÓÌË”Ô‡‚ËÚÂÎÌËˇÚ Ò˙‚ÂÚ Ì‡ ¡˙Î„‡ÒÍ‡Ú‡ Ì‡Ó‰Ì‡ ·‡ÌÍ‡ ÔÓÂÏ‡ ÓÚ„Ó‚Ó-ÌÓÒÚÚ‡ Á‡ Â„ÛÎË‡ÌÂ ‰ÂÈÌÓÒÚÚ‡ Ì‡ Ú˙„Ó‚ÒÍËÚÂ ·‡ÌÍË Ë Ô‡Ë˜ÌËÚÂÂÏËÒËË Ë Á‡ Ô‡Ë˜Ì‡Ú‡ ÔÓÎËÚËÍ‡ ˜ÂÁ Â„ÛÎË‡ÌÂ Ì‡ Ô‡Ë˜Ì‡Ú‡ Ï‡Ò‡Ë ÍÂ‰ËÚ‡ ‚ ÒÚ‡Ì‡Ú‡.

¬ ÚÓ‚‡ ËÁÒÎÂ‰‚‡ÌÂ ‚˙ÁÔËÂıÏÂ ÔÓ‰ıÓ‰, ÍÓÈÚÓ ÓÚÍÓˇ‚‡ ÔÓ-ÒÍÓÓÏ‡ÍÓËÍÓÌÓÏË˜ÂÒÍËÚÂ, ÓÚÍÓÎÍÓÚÓ ÏËÍÓËÍÓÌÓÏË˜ÂÒÍËÚÂ ‡ÒÔÂÍÚË ‚‡Á‚ËÚËÂÚÓ Ì‡ ·˙Î„‡ÒÍ‡Ú‡ ÙËÌ‡ÌÒÓ‚‡‡ ÒËÒÚÂÏ‡. œÓÌÂÊÂ ÍÓÌÚÓÎ˙Ú‚˙ıÛ Ì‡‡ÒÚ‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ Ô‡Ë˜ÌÓÚÓ ÔÂ‰Î‡„‡ÌÂ Â ‚‡ÊÌÓ ÒÂ‰ÒÚ‚Ó Á‡Ó‚Î‡‰ˇ‚‡ÌÂ Ì‡ ËÌÙÎ‡ˆËˇÚ‡, Á‡ÔÓ˜Ì‡ıÏÂ Ò ÙÓÏÛÎË‡ÌÂÚÓ Ì‡ ÍÓÌˆÂÔ-ˆËˇ Á‡ Ô‡Ë˜ÌÓÚÓ ÔÂ‰Î‡„‡ÌÂ. ¡Â¯Â ËÁ‚Â‰ÂÌ‡ ÙÓÏÛÎ‡ Ì‡ Ô‡Ë˜ÌÓÚÓÔÂ‰Î‡„‡ÌÂ Á‡ ÒÎÛ˜‡ˇ Ò ¡˙Î„‡Ëˇ, ÍÓˇÚÓ ‡ÁÍË‚‡, ˜Â ÚÓ ÒÂ ‚ÎËˇÂ Ôˇ-ÍÓ ÓÚ ÔÓÏÂÌËÚÂ ‚ Ô‡Ë˜Ì‡Ú‡ ·‡Á‡. “‡Í‡ ÓÒÌÓ‚ÌËˇÚ ‚˙ÔÓÒ Á‡ ÔÓ-‚ÂÊ‰‡ÌÂÚÓ Ì‡ Ô‡Ë˜Ì‡Ú‡ ÔÓÎËÚËÍ‡ ‚ ÒÚ‡Ì‡Ú‡ ÒÂ Ò‚ÂÊ‰‡ ‰Ó ÚÓ‚‡, ‰Ó-ÍÓÎÍÓ ¡Õ¡ Â ‚ Ò˙ÒÚÓˇÌËÂ ‰‡ ÛÔ‡‚Îˇ‚‡ Ô‡Ë˜Ì‡Ú‡ ·‡Á‡. ”ÒÚ‡ÌÓ‚ËıÏÂ,˜Â ¡Õ¡ ÛÔ‡ÊÌˇ‚‡ ÁÌ‡˜ËÚÂÎÂÌ ÍÓÌÚÓÎ ˜ÂÁ ÓÔÂ‡ˆËËÚÂ Ì‡ ÓÚÍËÚËˇÔ‡Á‡, ÌÓ ‚˙ÔÂÍË ÚÓ‚‡ ÚÛ‰ÌÓÒÚËÚÂ ÔË ÍÓÌÚÓÎ‡ ‚˙ıÛ Ì‡‡ÒÚ‚‡˘Ó-ÚÓ Ô‡Ë˜ÌÓ ÔÂ‰Î‡„‡ÌÂ ÔÓ‰˙ÎÊ‡‚‡Ú. ≈‰Ì‡ ÓÚ ÔË˜ËÌËÚÂ Â, ˜Â „ÓÎÂ-ÏËÚÂ ·˛‰ÊÂÚÌË ‰ÂÙËˆËÚË ÒÂ ÙËÌ‡ÌÒË‡Ú ‚ ÁÌ‡˜ËÚÂÎÌ‡ ÒÚÂÔÂÌ ˜ÂÁÔÂ˜‡Ú‡ÌÂ Ì‡ Ô‡Ë. —ÎÂ‰ ‚ÎËÁ‡ÌÂÚÓ ‚ ÒËÎ‡ Ì‡ «‡ÍÓÌ‡ Á‡ ÛÂÊ‰‡ÌÂ Ì‡ÌÂÓ·ÒÎÛÊ‚‡ÌËÚÂ ÍÂ‰ËÚË ÔÓ·ÎÂÏËÚÂ Ì‡ ·‡ÌÍËÚÂ Ò ÎÓ¯ËÚÂ ‰˙Î„Ó‚Â

91

ÒÂ ËÁˇÒÌËı‡, ÌÓ ‚ÒÂ Ó˘Â ÌÂ Ò‡ Â¯ÂÌË ÓÍÓÌ˜‡ÚÂÎÌÓ. ¬‡ÎÛÚÌËÚÂ ÍËÁËÔÂÁ 1994 „. ÓÍ‡Á‡ı‡ ÒËÎÂÌ Ì‡ÚËÒÍ Á‡ ‡Á‡·ÓÚ‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ ÏÂÍË Á‡ ÔÂ-‰ÓÚ‚‡Úˇ‚‡ÌÂ Ì‡ ÔÓ‰Ó·ÌË ÍËÁË ‚ ·˙‰Â˘Â. ¬˙ÔÂÍË ÚÂÁË ÔÓ·ÎÂÏË¡Õ¡ ÓÚ·ÂÎˇÁ‡ ÁÌ‡˜ËÚÂÎÂÌ Ì‡ÔÂ‰˙Í ‚ ËÁÔÓÎÁ‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ ÓÒÌÓ‚ÌËÚÂ ËÌ-ÒÚÛÏÂÌÚË Á‡ ÍÓÌÚÓÎË‡ÌÂ Ì‡ Ô‡Ë˜ÌÓÚÓ ÔÂ‰Î‡„‡ÌÂ Ë Ó·˘ÓÚÓ ‡‚-ÌË˘Â Ì‡ ÍÂ‰ËÚËÚÂ.

√ÓÎˇÏ‡ ˜‡ÒÚ ÓÚ ÓÒÚ‡Ì‡ÎËÚÂ ËÌÒÚËÚÛˆËÓÌ‡ÎÌË ÒÎ‡·ÓÒÚË Ó·‡˜Â Ò‡ÔÓ-ÒÍÓÓ ÏËÍÓËÍÓÌÓÏË˜ÂÒÍË. ¬ Ì‡˜‡ÎÓÚÓ Ì‡ ËÁÎÓÊÂÌËÂÚÓ ˆËÚË‡ı-ÏÂ ÒÔËÒ˙Í‡ Ì‡ —ÚË„ÎËˆ (Stiglitz, Joseph E. The Design of Financial Sys-tems for the Newly Emerging Democracies of Eastern Europe, in: Clague,Christopher, Gordon C. Rausser. The Emergence of Market Economies inEastern Europe. Blackwell. Cambridge, Mass., 1992) Á‡ ÙÛÌÍˆËËÚÂ, ÍÓ-ËÚÓ ÙËÌ‡ÌÒÓ‚‡Ú‡ ÒËÒÚÂÏ‡ Úˇ·‚‡ ‰‡ ËÁÔ˙ÎÌˇ‚‡ ‚ ÛÒÎÓ‚ËˇÚ‡ Ì‡ Ô‡Á‡-ÌÓÚÓ ÒÚÓÔ‡ÌÒÚ‚Ó. —ÎÂ‰ Í‡ÚÓ ÓÔËÒ‡ıÏÂ ·‡ÌÍÓ‚‡Ú‡ ÒËÒÚÂÏ‡ ‚ ¡˙Î„‡Ëˇ,ÌÂÍ‡ ÒÂ ‚˙ÌÂÏ Í˙Ï ÚÂÁË ÙÛÌÍˆËË, Á‡ ‰‡ ÓˆÂÌËÏ ÌÂÈÌËˇ Ì‡ÔÂ‰˙Í ‚˙‚‚ÒˇÍÓ ÓÚ ËÁ·ÓÂÌËÚÂ ÓÚ —ÚË„ÎËˆ Ì‡Ô‡‚ÎÂÌËˇ. ◊ÂÁ ÔÂ„ÎÂ‰‡ Ì‡ ÚÂÁËÙÛÌÍˆËË ÔÓ·ÎÂÏËÚÂ Ë ÚÛ‰ÌÓÒÚËÚÂ Ì‡ ÏËÍÓËÍÓÌÓÏË˜ÂÒÍÓ ‡‚ÌË˘ÂÏÓ„‡Ú ‰‡ ËÁÔ˙ÍÌ‡Ú ÁÌ‡˜ËÚÂÎÌÓ ÔÓ-ˇÒÌÓ.

1. ”Ô‡‚ÎÂÌËÂ Ì‡ ÒÂ‰ÒÚ‚ÓÚÓ Á‡ ‡ÁÏˇÌ‡.“ÛÍ Â ÓÚ·ÂÎˇÁ‡Ì ÁÌ‡˜ËÚÂÎÂÌ Ì‡ÔÂ‰˙Í. ÀÂ‚˙Ú ÒÂ Ì‡ÎÓÊË Í‡ÚÓ ÊËÁ-

ÌÂÌ‡ ‚˙ÚÂ¯Ì‡ Ô‡Ë˜Ì‡ Â‰ËÌËˆ‡, ËÁÔÓÎÁ‚‡Ì‡ Í‡ÚÓ ‚ÒÂÓ·˘Ó ÒÂ‰ÒÚ‚ÓÁ‡ ‡ÁÔÎ‡˘‡ÌÂ. —ËÒÚÂÏ‡Ú‡ ¡»—≈–¿ ÁÌ‡˜ËÚÂÎÌÓ ÔÓ‰Ó·Ë ·˙ÁËÌ‡Ú‡Ë Ì‡‰ÂÊ‰ÌÓÒÚÚ‡ Ì‡ ÏÂÊ‰Û·‡ÌÍÓ‚ËÚÂ ÔÂ‚Ó‰Ë.

2. œÂı‚˙ÎˇÌÂ Ì‡ ÒÂ‰ÒÚ‚‡ ÓÚ ÒÔÂÒÚËÚÂÎËÚÂ Í˙Ï ËÌ‚ÂÒÚËÚÓË-ÚÂ ‚ ÌÓ‚Ë ÔÓËÁ‚Ó‰ÒÚ‚‡.

3. ÃÓ·ËÎËÁË‡ÌÂ Ì‡ Ï‡ÎÍË ÒÔÂÒÚˇ‚‡ÌËˇ Á‡ ËÁÔ˙ÎÌÂÌËÂ Ì‡ ÔÓ-„ÓÎÂ-ÏË ÔÓÂÍÚË.

‘ËÌ‡ÌÒÓ‚‡Ú‡ ÒËÒÚÂÏ‡ Á‡ÔÓ˜‚‡ ‰‡ ÒÂ ‡Á¯Ëˇ‚‡ ËÁ‚˙Ì Ó·ı‚‡Ú‡ Ì‡Ò˙˘ËÌÒÍ‡Ú‡ ·‡ÌÍÓ‚‡ ÒËÒÚÂÏ‡, ÌÓ ‚ ÔÓ˜ÚË ‚ÒË˜ÍË ÒÎÛ˜‡Ë ÙËÌ‡ÌÒÓ‚ÓÚÓÔÓÒÂ‰ÌË˜ÂÒÚ‚Ó ÔÂ‰ÔÓÎ‡„‡ Û˜‡ÒÚËÂ Ì‡ ·‡ÌÍÓ‚‡Ú‡ ÒËÒÚÂÏ‡.72 «‡ ÒÔÂÒ-ÚËÚÂÎËÚÂ ‚ ¡˙Î„‡Ëˇ Ò˙˘ÂÒÚ‚Û‚‡Ú Ó„‡ÌË˜ÂÌË ËÌ‚ÂÒÚËˆËÓÌÌË ‚˙Á-ÏÓÊÌÓÒÚË, Á‡ÚÓ‚‡ ·‡ÌÍËÚÂ ÛÒÔˇı‡ ‰‡ ‡Á¯ËˇÚ ‰ÂÔÓÁËÚÌ‡Ú‡ ÒË ·‡Á‡.—Ó˜ÌËÚÂ ‚ÎÓ„Ó‚Â ÒÂ ÓÍ‡Á‡ı‡ ÓÒÓ·ÂÌÓ ÔË‚ÎÂÍ‡ÚÂÎÂÌ ‡ÍÚË‚ Ë ·˙ÁÓÒÂ Û‚ÂÎË˜‡‚‡ı‡ ‚ ÔÂËÓ‰ËÚÂ Ì‡ ÓÚÌÓÒËÚÂÎÌ‡ ÒÚ‡·ËÎÌÓÒÚ Ì‡ ‚‡ÎÛÚÌËˇÍÛÒ. œÓ Ú‡Í˙‚ Ì‡˜ËÌ ·‡ÌÍÓ‚‡Ú‡ ÒËÒÚÂÏ‡ ÛÒÔˇ ‰‡ ËÁÔ˙ÎÌË ÙÛÌÍˆËˇÚ‡ÒË Á‡ Ó·Â‰ËÌˇ‚‡ÌÂ Ì‡ Ï‡ÎÍËÚÂ ÒÔÂÒÚˇ‚‡ÌËˇ.

œÓ-ÔÓ·ÎÂÏ‡ÚË˜ÌÓ Â ËÁÔÓÎÁ‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ ÚÂÁË ÒÂ‰ÒÚ‚‡ Á‡ ÙËÌ‡ÌÒË‡-ÌÂ Ì‡ ÌÓ‚Ë ÔÓËÁ‚Ó‰ÒÚ‚‡. «‡ Ò˙Ê‡ÎÂÌËÂ Ô‡‚ËÚÂÎÒÚ‚ÂÌËˇÚ ÒÂÍÚÓ Ë‰˙Ê‡‚ÌËÚÂ ÔÂ‰ÔËˇÚËˇ ÔÓ‰˙ÎÊ‡‚‡Ú ‰‡ ËÁËÒÍ‚‡Ú ÚÓÎÍÓ‚‡ „ÓÎÂÏË

72 ƒÛ„ ÓÒÌÓ‚ÂÌ ÙËÌ‡ÌÒÓ‚ ÔÓÒÂ‰ÌËÍ Â ƒ˙Ê‡‚ÌËˇÚ Á‡ÒÚ‡ıÓ‚‡ÚÂÎÂÌ ËÌ-ÒÚËÚÛÚ.

92

·‡ÌÍÓ‚Ë ÒÂ‰ÒÚ‚‡, ˜Â ÚÓ‚‡, ÍÓÂÚÓ ÓÒÚ‡‚‡ Á‡ ‡Á‚ËÚËÂ Ì‡ ˜‡ÒÚÌËˇ ÒÂÍ-ÚÓ, ÓÒÓ·ÂÌÓ ‚ ÔÓËÁ‚Ó‰ÒÚ‚ÓÚÓ, Â Ú‚˙‰Â Ï‡ÎÍÓ. Õ‡ ÚÓÁË ÂÚ‡Ô ÔÓ˜ÚËÌÂ ÒÂ ‡Á‚Ë‚‡ ˜‡ÒÚÌÓÚÓ ÙËÌ‡ÌÒÓ‚Ó ÔÓÒÂ‰ÌË˜ÂÒÚ‚Ó, ÔÓ‡‰Ë ÍÓÂÚÓ ÍÂ-‰ËÚÓËÒÍ‡ÚÂÎËÚÂ, ÌÛÊ‰‡Â˘Ë ÒÂ ÓÚ „ÓÎÂÏË ÒÂ‰ÒÚ‚‡ Á‡ ÔÓËÁ‚Ó‰ÒÚ‚ÂÌËÔÓÂÍÚË, ÌˇÏ‡Ú ‰Û„ ËÁ·Ó, ÓÒ‚ÂÌ ‰‡ ÒÂ Ó·˙Ì‡Ú Í˙Ï ·‡ÌÍËÚÂ. Œ˜Â-‚Ë‰ÌÓ Úˇ·‚‡ ‰‡ ÒÂ Ì‡ÏÂˇÚ ÏÂÚÓ‰Ë, Ì‡Ò˙˜‡‚‡˘Ë ·‡ÌÍËÚÂ ÔÓ-Ô˙ÎÌÓ-ˆÂÌÌÓ ‰‡ Û˜‡ÒÚ‚‡Ú ‚ ‡Á‚ËÚËÂÚÓ Ì‡ ˜‡ÒÚÌËˇ ÔÓËÁ‚Ó‰ÒÚ‚ÂÌ ÒÂÍÚÓ.≈‰Ì‡ ÓÚ ‚˙ÁÏÓÊÌÓÒÚËÚÂ Â ˜ÂÁ ÌˇÍ‡Í‚‡ ÙÓÏ‡ Ì‡ ˆÂÌÚ‡ÎËÁË‡Ì‡ËÌ‰ÛÒÚË‡ÎÌ‡ ÔÓÎËÚËÍ‡ (ÃËÎ˙, ƒÊÂÙË. »Ì‰ÛÒÚË‡ÎÌÓÚÓ ÔÎ‡ÌË‡ÌÂË ÔÂıÓ‰˙Ú Í˙Ï Ô‡Á‡Ì‡ ËÍÓÌÓÏËÍ‡. »ÍÓÌÓÏË˜ÂÒÍ‡ ÏËÒ˙Î, π 5/1995).

4. »Á·Ó ÏÂÊ‰Û ÔÓÂÍÚËÚÂ, Ú‡Í‡ ˜Â Ì‡È-ÂÙÂÍÚË‚ÌËÚÂ ‰‡ ÔÓÎÛ˜‡ÚÌ‡È-„ÓÎˇÏ‡ ÔÓ‰ÍÂÔ‡.

5. ÓÌÚÓÎ ‚˙ıÛ ˆÂÎÂÒ˙Ó·‡ÁÌÓÚÓ ÛÒ‚Óˇ‚‡ÌÂ Ì‡ ÒÂ‰ÒÚ‚‡Ú‡.“ÂÁË ‰‚Â ÙÛÌÍˆËË Ò‡ ÚˇÒÌÓ Ò‚˙Á‡ÌË Ë ÚÛ‰ÌÓÒÚËÚÂ ÔË ÚˇıÌÓÚÓ

ÂÙÂÍÚË‚ÌÓ ËÁÔ˙ÎÌÂÌËÂ Ò‡ ÔÓ˜ÚË Ë‰ÂÌÚË˜ÌË. ÕˇÍÓË ËÍÓÌÓÏËÒÚË Ì‡Ë-˜‡Ú ‡ÌÌËˇ ÔÂËÓ‰ Ì‡ ÔÂıÓ‰‡ ì¯ÛÏÂÌ ÔÂËÓ‰î (Tirole, Jean. Privatiza-tion in Eastern Europe: Incentives and the Economics of Transition.Macroeconomics Annual. National Bureau of Economic Research, 1991),Á‡˘ÓÚÓ Â ÚÛ‰ÌÓ ‰‡ ÒÂ ÓˆÂÌˇÚ ËÒÍÓ‚ÂÚÂ ÔË „ÓÎˇÏ‡Ú‡ ÌÂÒË„ÛÌÓÒÚ Á‡·˙‰Â˘ÓÚÓ ‡Á‚ËÚËÂ Ì‡ ËÍÓÌÓÏËÍ‡Ú‡. “ˇ·‚‡ ‰‡ ÒÂ ‰Ó·‡‚Ë Ò˙˘Ó ÎËÔ-Ò‡Ú‡ Ì‡ ÓÔËÚ Û ÒÚÓÔ‡ÌÒÍËÚÂ ÒÛ·ÂÍÚË ÔË ËÁÔ˙ÎÌÂÌËÂÚÓ Ì‡ ÌÓ‚ËÚÂ ËÏÓÎË ‚ ÌÓ‚‡Ú‡ ÒÂ‰‡. ÕÂÓÔËÚÌËÚÂ, ÌÂÍ‚‡ÎËÙËˆË‡ÌË ·‡ÌÍÓ‚Ë ÒÎÛÊË-ÚÂÎË Á‡ÚÛ‰Ìˇ‚‡Ú Ó·ÂÍÚË‚Ì‡Ú‡ ÓˆÂÌÍ‡ Ì‡ ÔÓÂÍÚËÚÂ. —˙˘‡Ú‡ ÎËÔÒ‡Ì‡ ÁÌ‡ÌËˇ Ë ÓÔËÚ ÔÂ˜Ë Ì‡ ·‡ÌÍËÚÂ ‰‡ ÍÓÌÚÓÎË‡Ú ËÁÔ˙ÎÌÂÌËÂÚÓ Ì‡ÔÓÂÍÚËÚÂ ÔÓ ÔÓ‰ıÓ‰ˇ˘ Ì‡˜ËÌ. ¿Ì‡ÎÓ„Ë˜ÌÓ Â ÔÓÎÓÊÂÌËÂÚÓ Ò ÌÓ‚ËÚÂÔÂ‰ÔËÂÏ‡˜Ë, ÍÓËÚÓ Ú˙ÒˇÚ ÍÂ‰ËÚË. ÃÌÓÁËÌ‡ ÓÚ Úˇı ‚ÒÂ Ó˘Â ÌÂÔËÚÂÊ‡‚‡Ú ÛÏÂÌËˇÚ‡ ‰‡ Ò˙ÒÚ‡‚ˇÚ Ë ‰‡ ÒÎÂ‰‚‡Ú ÓÔÂ‰ÂÎÂÌ ·ËÁÌÂÒ-ÔÎ‡Ì. ƒÓË Á‡ ÓÔËÚÌË Á‡Ô‡‰ÌË ÙËÌ‡ÌÒÓ‚Ó-ÍÂ‰ËÚÌË ËÌÒÔÂÍÚÓË ÓˆÂÌ-Í‡Ú‡ Ì‡ ËÒÍ‡, ÓÚÔÛÒÍ‡ÌÂÚÓ Ì‡ ÍÂ‰ËÚË Ë ÚˇıÌÓÚÓ ÍÓÌÚÓÎË‡ÌÂ ·ËÔÂ‰ÒÚ‡‚Îˇ‚‡ÎÓ ÒÂËÓÁÂÌ ÔÓ·ÎÂÏ ‚ ÚÓÎÍÓ‚‡ ÌÂÓÔÂ‰ÂÎÂÌ‡ ÒÂ‰‡.

6. —ÚËÍÚÌÓ ÒÔ‡Á‚‡ÌÂ Ì‡ ÍÂ‰ËÚÌËÚÂ ‰Ó„Ó‚ÓË Ò ˆÂÎ ÔÓ„‡Òˇ‚‡ÌÂÌ‡ ‰˙ÎÊËÏËÚÂ ÍÂ‰ËÚË.

7. ŒÔÂ‰ÂÎˇÌÂ Ì‡ Ì‡˜ËÌËÚÂ Á‡ ÔÓ‰ÂÎˇÌÂ Ì‡ ËÒÍ‡ ÏÂÊ‰Û ÍÂ‰ËÚÓ-ÔÓÎÛ˜‡ÚÂÎËÚÂ Ë ÍÂ‰ËÚÓËÚÂ ÔË ËÁÔ˙ÎÌÂÌËÂ Ì‡ ÌÓ‚Ë ËÍÓÌÓÏË˜ÂÒÍËÔÓÂÍÚË.

«‡ÍÓÌÓ‚‡Ú‡ ÛÂ‰·‡ Á‡ ÌÂÒ˙ÒÚÓˇÚÂÎÌÓÒÚÚ‡ ÔÓÒÓ˜‚‡ Í‡Í ÒÂ Û‰Ó‚ÎÂÚ-‚Óˇ‚‡Ú ÍÂ‰ËÚÓËÚÂ ÔË ÌÂËÁÔ‡‚ÌÓÒÚ ÓÚ ÒÚ‡Ì‡ Ì‡ ‰Î˙ÊÌËÍ‡. œÂÁ1994 „. ·Â¯Â ÔËÂÚ Á‡ÍÓÌ Á‡ Ù‡ÎËÚËÚÂ, ÌÓ Ô˙ÎÌÓÚÓ ÏÛ ÔËÎ‡„‡ÌÂ Â ‚ÒÂÓ˘Â ‚˙ÔÓÒ Ì‡ ·˙‰Â˘Â ÔÓ‡‰Ë ÌÂÓ·ıÓ‰ËÏÓÒÚÚ‡ ÓÚ ËÁˇÒÌˇ‚‡ÌÂ Ì‡ ‡Á-ÎË˜ÌËÚÂ ÏÛ Ô‡ÍÚË˜ÂÒÍË ‡ÒÔÂÍÚË. Â‰ËÚË‡ÌÂÚÓ Ò‡ÏÓ Ì‡ ·‡Á‡ ÒË-„ÛÌÓÒÚ Ì‡ ÍÂ‰ËÚÓËÒÍ‡ÚÂÎˇ Â ÚÛ‰ÌÓ, Á‡˘ÓÚÓ ÌÂ Ò˙˘ÂÒÚ‚Û‚‡Ú ËÌÙÓ-Ï‡ˆËÓÌÌËÚÂ ËÁÚÓ˜ÌËˆË, ÚËÔË˜ÌË Á‡ ÔÓ-‡Á‚ËÚËÚÂ ÙËÌ‡ÌÒÓ‚Ë ÒËÒÚÂÏË.

93

ƒÓË ÓÚÔÛÒÍ‡ÌÂÚÓ Ì‡ ÍÂ‰ËÚË ÒÂ˘Û ÍÓÌÍÂÚÌÓ Ó·ÂÁÔÂ˜ÂÌËÂ ÏÓÊÂ ‰‡ÒÂ ÓÍ‡ÊÂ ÚÛ‰ÌÓ Á‡‡‰Ë ‚˙ÁÏÓÊÌË ÔÓ·ÎÂÏË, Ò‚˙Á‡ÌË Ò ÓˆÂÌÍ‡Ú‡ ËÓÒ‚Óˇ‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ Ó·ÂÁÔÂ˜ÂÌËÂÚÓ.

8. Õ‡Ï‡Îˇ‚‡ÌÂ Ì‡ Ó·˘Ëˇ ËÒÍ ˜ÂÁ ‰Ë‚ÂÒËÙËÍ‡ˆËˇ Ì‡ ËÌ‚ÂÒÚË-ˆËÓÌÌËÚÂ ËÒÍÓ‚Â.

ƒË‚ÂÒËÙËÍ‡ˆËˇÚ‡ Ì‡ ËÒÍ‡ ÔË ËÌ‚ÂÒÚË‡ÌÂ ‚ ˜‡ÒÚÌËˇ ÒÂÍÚÓ ÂÌÂ‰ÓÒÚ‡Ú˙˜Ì‡. ÕÂ‚˙ÁÏÓÊÌÓÒÚÚ‡ ‰‡ ÒÂ ÔÓÎÛ˜Ë ·‡ÌÍÓ‚ ÍÂ‰ËÚ ÔËÌÛÊ-‰‡‚‡ ÔÓ‚Â˜ÂÚÓ ˜‡ÒÚÌË ÔÂ‰ÔËˇÚËˇ ‰‡ ÙËÌ‡ÌÒË‡Ú ‰ÂÈÌÓÒÚÚ‡ ÒË Ò˙ÒÒÓ·ÒÚ‚ÂÌË ÒÂ‰ÒÚ‚‡. “Ó‚‡ Á‡ÚÛ‰Ìˇ‚‡ Á‡ÔÓ˜‚‡ÌÂÚÓ ‰ÓË Ì‡ ÒÂ‰Ì‡ ÔÓÏ‡˘‡·Ë ˜‡ÒÚÌ‡ ÔÓËÁ‚Ó‰ÒÚ‚ÂÌ‡ ‰ÂÈÌÓÒÚ. “Ó ÓÁÌ‡˜‡‚‡ Ó˘Â, ˜Â ÔÓ˜ÚËÌˇÏ‡ ‚˙ÁÏÓÊÌÓÒÚ Á‡ ‰Ë‚ÂÒËÙËÍ‡ˆËˇ Ì‡ ËÒÍÓ‚ÂÚÂ ÔË ˜‡ÒÚÌ‡Ú‡ Ô‡-Á‡Ì‡ ‰ÂÈÌÓÒÚ.

¿ÎÚÂÌ‡ÚË‚ÌÓ ÒÂ‰ÒÚ‚Ó ÔÓ ÓÚÌÓ¯ÂÌËÂ Ì‡ ËÒÍ‡ Â ‡Á‚ËÚËÂÚÓ Ì‡ÌÂ·‡ÌÍÓ‚Ë ÙËÌ‡ÌÒÓ‚Ë ÔÓÒÂ‰ÌËˆË. —˙Á‰‡‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ Ú‡ÍË‚‡ ËÌÒÚËÚÛ-ˆËË Â ÚÛ‰ÌÓ, Á‡˘ÓÚÓ ÒÔÂÒÚËÚÂÎËÚÂ Úˇ·‚‡ ‰‡ ËÏ‡Ú ‰Ó‚ÂËÂ ‚ ÛÔ‡‚-ÎÂÌËÂÚÓ, ÔÂ‰Ë ‰‡ ÔÓˇ‚ˇÚ „ÓÚÓ‚ÌÓÒÚ ‰‡ ËÏ ÔÓ‚ÂˇÚ ÒÔÂÒÚˇ‚‡ÌËˇÚ‡ ÒËÁ‡ ËÌ‚ÂÒÚË‡ÌÂ. –‡Á‚ËÚËÂÚÓ Ì‡ ÚÂÁË ËÌÒÚËÚÛˆËË ÚÂÔ˙‚‡ ÔÂ‰ÒÚÓË.œÂ‰ËÏÒÚ‚‡Ú‡ Ì‡ ÌÂ·‡ÌÍÓ‚ËÚÂ ÙËÌ‡ÌÒÓ‚Ë ÔÓÒÂ‰ÌËˆË Ò‡ Ò‚˙Á‡ÌË ÒÓ·ÒÚÓˇÚÂÎÒÚ‚ÓÚÓ, ˜Â ‰˙Ê‡‚‡Ú‡ ÌÂ ÒÂ Ì‡ÏÂÒ‚‡ ‚ ÚˇıÌ‡Ú‡ ‰ÂÈÌÓÒÚ. ‡-ÚÓ ˜‡ÒÚÌË Ó„‡ÌËÁ‡ˆËË ÓˆÂÎˇ‚‡ÌÂÚÓ ËÏ ˘Â Á‡‚ËÒË ÓÚ ÒÔÓÒÓ·ÌÓÒÚÚ‡ËÏ ‰‡ ‚ÁÂÏ‡Ú Ô‡‚ËÎÌË ËÌ‚ÂÒÚËˆËÓÌÌË Â¯ÂÌËˇ. “Â ÏÓ„‡Ú ‰‡ Á‡Ô˙Î-ÌˇÚ ‚‡ÊÌ‡ Ô‡ÁÌËÌ‡, Í‡ÚÓ ÔÓ‰ÍÂÔˇÚ ‡Á‚ËÚËÂÚÓ Ì‡ ˜‡ÒÚÌËˇ ÒÂÍÚÓ.

¬‡ÊÂÌ ‚˙ÔÓÒ, ÍÓÈÚÓ Á‡ÒÂ„‡ ÓÒÚ‡‚‡ ·ÂÁ ÓÚ„Ó‚Ó, Â Í‡Í ‰‡ ÒÂ ÙËÌ‡Ì-ÒË‡ ÒÂ„‡¯ÌËˇÚ ‡ÒÚÂÊ Ì‡ Ï‡ÎÍËÚÂ ˜‡ÒÚÌË ÔÂ‰ÔËˇÚËˇ. “Â Ò˙˘ÂÒÚ-‚Û‚‡Ú ÔÓ˜ÚË ËÁÍÎ˛˜ËÚÂÎÌÓ ‚ Ú˙„Ó‚ËˇÚ‡ Ë ÔÎ‡ÒÏÂÌÚ‡. ¬ ÌˇÍÓË ÒÎÛ-˜‡Ë ÒÂÏÂÈÒÚ‚‡Ú‡ Ì‡·Ë‡Ú ÒÂ‰ÒÚ‚‡, Á‡ ‰‡ ÓÒÌÓ‚‡Ú Ï‡ÎÍÓ ÔÂ‰ÔËˇÚËÂ,ÌÓ ‚ÂÓˇÚÌÓ ÚÓ‚‡ Â Ó·ˇÒÌÂÌËÂ Ò‡ÏÓ Á‡ ˜‡ÒÚ ÓÚ ‰Â·ÌËˇ ˜‡ÒÚÂÌ ÒÂÍÚÓ.ÕˇÏ‡ ‰ÓÒÚ‡Ú˙˜ÌÓ ‰ÓÍ‡Á‡ÚÂÎÒÚ‚‡ Á‡ ‚˙ÁÏÓÊÌÓÒÚÚ‡ ‰‡ ÒÂ Ì‡·Â‡Ú ÓÚ-ÌÓÒËÚÂÎÌÓ „ÓÎÂÏË ÒÂ‰ÒÚ‚‡ Á‡ Á‡ÔÓ˜‚‡ÌÂ Ì‡ ÒÂËÓÁÌ‡ ÔÓËÁ‚Ó‰ÒÚ‚ÂÌ‡‰ÂÈÌÓÒÚ.

«‡ ÓÒ˙˘ÂÒÚ‚ˇ‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ ÛÒÚÓÈ˜Ë‚ ‡ÒÚÂÊ Ì‡ ËÍÓÌÓÏËÍ‡Ú‡ Úˇ·‚‡‰‡ ÒÂ Ò˙Á‰‡‰‡Ú ÂÙÂÍÚË‚ÌË ÏÂı‡ÌËÁÏË, Ì‡ÒÓ˜‚‡˘Ë ÒÔÂÒÚˇ‚‡ÌËˇÚ‡ Í˙ÏËÌ‚ÂÒÚËˆËÓÌÌ‡ ‰ÂÈÌÓÒÚ. «‡ÒÂ„‡ ÚÂÁË ÏÂı‡ÌËÁÏË ‡·ÓÚˇÚ Ú‚˙‰Â ÌÂÁ‡-‰Ó‚ÓÎËÚÂÎÌÓ. ÕÓ, ÓÚ ‰Û„‡ ÒÚ‡Ì‡, Â ÓÚ·ÂÎˇÁ‡Ì ÁÌ‡˜ËÚÂÎÂÌ Ì‡ÔÂ‰˙ÍÔË ÓÔÂ‰ÂÎˇÌÂ Ô‡‚Ì‡Ú‡ ÒÚÛÍÚÛ‡ Ì‡ ·‡ÌÍÓ‚ÓÚÓ ‰ÂÎÓ, Ò˙Á‰‡‚‡ÌÂÚÓÌ‡ ‚˙ÚÂ¯ÌÓ ‡ÁÏÂÌÌÓ ÒÂ‰ÒÚ‚Ó Ë ‡Á‡·ÓÚ‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ ËÌÒÚÛÏÂÌÚËÚÂÌ‡ Ô‡Ë˜Ì‡Ú‡ ÔÓÎËÚËÍ‡. ¿ÍÓ ÒÂ Ò˙‰Ë ÒÔÓÂ‰ ÍËÚÂËËÚÂ Ì‡ —ÚË„ÎËˆ,ÒÚ‡‚‡ ˇÒÌÓ, ˜Â ‚ÒÂ Ó˘Â Ò˙˘ÂÒÚ‚Û‚‡Ú Â‰Ëˆ‡ ÒÎ‡·ÓÒÚË ‚˙‚ ÙÛÌÍˆËÓÌË-‡ÌÂÚÓ Ì‡ ÙËÌ‡ÌÒÓ‚‡Ú‡ ÒËÒÚÂÏ‡ ‚ ¡˙Î„‡Ëˇ, ÓÒÓ·ÂÌÓ Ì‡ ÏËÍÓËÍÓÌÓ-ÏË˜ÂÒÍÓ ‡‚ÌË˘Â. ÕÓ ‡ÍÓ ÒÂ ÓÚ˜ËÚ‡ ËÁıÓ‰Ì‡Ú‡ ÔÓÁËˆËˇ, ÓÚ ÍÓˇÚÓÒÚ‡ÚË‡ ÂÙÓÏ‡Ú‡, ÚÓ Ó˜Â‚Ë‰ÌÓ Â ÓÒ˙˘ÂÒÚ‚ÂÌ‡ ÒÂËÓÁÌ‡ Í‡˜Í‡Ì‡ÔÂ‰.

94

¡Ë·ÎËÓ„‡ÙËˇ

Agency for Economic Cooperation and Development. Business Survey, IIIQuarter, 1992.

Bulgarian National Bank, Annual Report, 1991.

Bulgarian National Bank News Bulletin (от различни години).

Bulgarian National Bank Monthly Bulletin (от различни години).

Bulgarian National Bank Report, January – June 1992.



Cagan, Philip. The Monetary Dynamics of Hyperinflation, in Milton Fried-man, Studies in the Quantity Theory of Money. University of Chicago Press. Chi-cago, 1956.

Coates, Warren. Market-Based Monetary Control. Bank Review. QuarterlyJournal of the Bulgarian National Bank, No. 4/1992, pp. 1 – 12.

Colander, David, Andrew Kenningham. Economics. Bulgarian Еdition, un-published manuscript, 1993.

Cukierman, Alex. Central Bank Independence and Monetary Control. Eco-nomic Journal, Vol. 104, No. 427, November 1994, pp. 1437 – 1448.

Dobrinsky, Roumen. Enterprise Arrears and Bad Loans in Bulgaria. XXICentury Foundation, 1994.

Filipov, Lyubomir. Monetary Policy Instruments of the Bulgarian NationalBank. Bank Review. Quarterly Journal of the Bulgarian National Bank, No. 4/1992, pp. 13 – 18.

Georgiev, Nikolai, Nikolai Gospodinov. Monetary Policy: Mechanisms andOutcomes. Bank Review. Quarterly Journal of the Bulgarian National Bank,No. 2/1992, pp. 21 – 27.

McKinnon, Ronald. The Order of Economic Liberalization: Financial Con-trol in the Transition to a Market Economy. John Hopkins University Press. Bal-timore, 1993.

Minassian, Garabed. Discussion of Chapter X, in: Transforming Economiesand European Integration, ed. R. Dobrinsky and M. Landesmann. Edward Elgar,1995.

Mishkin, Frederic S. The Economics of Money, Banking and the FinancialMarkets. Third Edition. Harper Collins. New York, 1992.

95

Organization for Economic Cooperation and Development, Bulgaria: AnEconomic Assessment. Paris, 1992.

Petranov, Stefan. Wage and Consumer Price Inflation in Bulgaria 1991 –1992: An Econometric Study (непубликуван материал). University of Dela-ware.

Petranov, Stefan, Kiril Roussinov. Credit for Agriculture during Transition,in Privatization of Agriculture in New Market Economies: Lessons from Bul-garia. Klewer Academic Publishers, 1994.

Ravicz, R. Marisol. The Bulgarian Banking System. Bank Review. QuarterlyJournal of the Bulgarian National Bank, No. 2/1992, pp. 28 – 45.

Republic of Bulgaria. Ordinance of the Council of Ministers, No. 15, Febru-ary 1991.

Republic of Bulgaria. Law on the Bulgarian National Bank, June 1991.

Republic of Bulgaria. Law on Banks and Credit Activity, April 1992.

Stiglitz, Joseph E. The Design of Financial Systems for the Newly EmergingDemocracies of Eastern Europe, in: Clague, Christopher, Gordon C. Rausser.The Emergence of Market Economies in Eastern Europe. Blackwell. Cambridge,Mass., 1992.

Stratev, Borislav. The Law on Banks and Credit Activity as the Legal Frame-work for Commercial Banking. Bank Review. Quarterly Journal of the BulgarianNational Bank, No. 2/1992, pp. 46 – 50.

Tirole, Jean. Privatization in Eastern Europe: Incentives and the Economicsof Transition. Macroeconomics Annual. National Bureau of Economic Research,1991, pp. 221 – 267.

Милър, Джефри. Индустриалното планиране и преходът към пазарнаикономика. Икономическа мисъл, № 5/1995, с. 65 – 78.

Банковата система в България - bnb.bg · 2 ƒÊÂÙ Ë ÃËÎ˙ Â Ô...

Documents

Transcript of Банковата система в България - bnb.bg · 2 ƒÊÂÙ Ë ÃËÎ˙ Â Ô...