1

วธปฏบตทเปนเลศ (Best Practices)

โรงเรยนศรสมเดจพมพพฒนาวทยา

สงกดส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 27

“การจดกจกรรมการเรยนรสงแวดลอมศกษาแบบบรณาการ

ดวย BIP DECS Model”

โดย นายศรวฒ บวสมาน

ต าแหนง คร

นางธรกญญา พลนนท ต าแหนง คร วทยฐานะ ครช านาญการพเศษ

โทรศพทมอถอ 08-9573-7764, 08-7265-8200 e-mail siricom4@gmail.com, east_teeganya@hotmail.com

2

วธปฏบตทเปนเลศ (Best Practices) โรงเรยนศรสมเดจพมพพฒนาวทยา

สงกดส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 27

ชอผลงาน

การจดกจกรรมการเรยนรสงแวดลอมศกษาแบบบรณาการดวย BIP DECS Model

กจกรรมพฒนาผเรยน

โดย

นายศรวฒ บวสมาน ต าแหนง คร

นางธรกญญา พลนนท ต าแหนง คร วทยฐานะ ครช านาญการพเศษ

โรงเรยนศรสมเดจพมพพฒนาวทยา อ าเภอศรสมเดจ จงหวดรอยเอด

สงกดส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 27 ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน กระทรวงศกษาธการ

3

ค าน า

เอกสาร “การจดการเรยนรสงแวดลอมศกษาแบบบรณาการดวย BIP DECS Model” เลมน จดท าขนเพอใหครผสอน ครทปรกษาหรอผทสนใจน าไปประยกตใชเปนแนวทางในการจดกจกรรมการเรยนการสอนเกยวกบสงแวดลอมศกษาส าหรบผเรยนทงในและนอกสถานศกษา โดยเรยบเรยงจากประสบการณตรงอยางนอย 3 ปการศกษา โดยใชการออกแบบการเรยนรจากประสบการณตรง (The Experiential Learning) และดดแปลงมาจากโครงการนกส ารวจแหงทองทงของศนยศกษาธรรมชาตและระบบนเวศเกษตร จงหวดปทมธาน ซงประสบความส าเรจเปนอยางด สามารถพฒนาผเรยนใหพฒนาตนเองไดเตมตามศกยภาพและรอบดาน สามารถพฒนาผเรยนใหเกดสมรรถนะส าคญ เชน ความสามารถในการสอสาร การคด การแกปญหา การใชทกษะชวต และการใชเทคโนโลย และสามารถพฒนาคณลกษณะอนพงประสงคของผเรยนได โดยผเรยนไดเขาไปเรยนรเกยวกบสงแวดลอมและภมปญญาทองถนในชมชนของตนเองและบรณาการวชาตางๆ เขาดวยก น ท าใหไดเรยนรสงทเปนสภาพจรง ไดเหนสภาพปญหาและชวยกนแกไขปญหาทเกดขนในชมชนของตนเอง โดยการลงมอปฏบตจรง เปนกจกรรมทรวมคดรวมท าโดยใชกระบวนการกลม อาศยภมปญญาทองถนและความรวมมอจากชมชนในรปแบบบวร (บาน วด โรงเรยน)

หวงเปนอยางยงวา เอกสารเลมน จกเปนประโยชนในการจดการศกษาเพอพฒนาผเรยนซงเปนเยาวชนของชาตไดเปนอยางด

ผเรยบเรยงเอกสารยนดรบความคดเหนและขอเสนอแนะจากผทไดใชเอกสารนทกทาน เพอจะไดแกไขปรบปรงส าหรบการพฒนาเอกสารในคราวตอไป และขอขอบคณทกทานทกรณาแสดงความคดเหนและขอเสนอแนะมา ณ โอกาสนดวย

ศรวฒ บวสมาน ธรกญญา พลนนท

สงหาคม 2557

ก

4

สารบญ

เรอง หนา ค าน า ก สารบญ ข ค าชแจง ค

1 1. ทมาและความส าคญ 2 2. หลกการจดการเรยนร

3 3. จดมงหมาย4. การออกแบบการจดการเรยนร BIP DECS Model 4

ขนท 1 การสรางกลมเยาวชน (Build youth group) 4ขนท 2 สรางอดมการณรวมกน (Ideology) 5

ขนท 3 เตรยมเสบยง (Prepare the readiness) 5 6 ขนท 4 คนหา (Discover)

4.1 การคนหาประเดนศกษา 4.2 การเจาะลกประเดน

7 ขนท 5 ส ารวจ (Explore) 5.1 การวางแผนกอนด าเนนการส ารวจ

5.2 ลงมอส ารวจหรอทดลอง 5.3 การสรปผลขอมล

ขนท 6 อนรกษ (Conserve) 8ขนท 7 แบงปน ( Share)

5. การวดและประเมนผลการเรยนร 11 13 6. บทบาทครทปรกษาและผเรยน

6.1 บทบาทของครทปรกษา 6.2 บทบาทของผเรยน

7. ผลการด าเนนการ/ผลสมฤทธ/ประโยชนทไดรบ 15 8. ปจจยความส าเรจ 16 9. บทเรยนทไดรบ (Lesson Learned) 17 10. การเผยแพร/การไดรบการยอมรบ 18 เอกสารอางอง 20

ข

5

ค าชแจง

เอกสาร “การจดการเรยนรสงแวดลอมศกษาแบบบรณาการดวย BIP DECS Model” เลมน จดท าขนโดยมวตถประสงคเพอเผยแพรใหครผสอน ครทปรกษาหรอผทสนใจน าไปประยกตใชเปนแนวทางในการจดกจกรรมการเรยนการสอนเกยวกบสงแวดลอมศกษาส าหรบผเรยนทงในและนอกสถานศกษา ซงมแนวทางการน าไปใช ดงน

1. ในการจดกจกรรมควรมครทปรกษาอยางนอย 2 คน ตอ กลมผเรยน 25-30 คน เพราะ จะไดดแลอยางทวถง และพฒนาผเรยนไดอยางมประสทธภาพเตมตามศกยภาพของแตละบคคล

2. ศกษาท าความเขาใจเอกสารน โดยวเคราะหรวมกบหลกสตรสถานศกษา พจารณารวมกบบรบทของสถานศกษาและชมชนหรอสงแวดลอมในทองถน

3. จดกจกรรมการเรยนรใหเหมาะสมกบผเรยนในแตละวย ซงจะไดผลดในระดบชนประถมศกษาปท 5-6 และมธยมศกษาปท 1-6 ถาผเรยนเดกกวานจะมปญหาในการควบคมดแล

4. ในการสรางกลมเยาวชนใหผเรยนจดตงขนดวยตนเองหรอครทปรกษาอาจจดในรปแบบของกจกรรมพฒนาผเรยน เชน ชมนม ชมรม กจกรรมเพอสงคมและสาธารณประโยชน หรอกจกรรมนอกหลกสตร

5. ทดลองออกแบบ/ดดแปลงกจกรรมในแตละขนของ BIP DECS Model ดวยตนเองหรอคณะครทปรกษาทสามารถตอบสนองความตองการของกลมผเรยนแตละกลม

6. การวดและประเมนผลผเรยนแตละบคคลอาจวดในรปแบบทแตกตางกน ทงนเพราะผเรยนแตละคนมความสามารถและศกยภาพทแตกตางกน วดและประเมนผลเพอพฒนาผเรยนใหมศกยภาพทสงขน 7. ครทปรกษาควรมเวลาเพอใหค าปรกษากบผเรยน เพราะ การเรยนรโดยใชประสบการณตรงจากสภาพจรงจะไมเหมอนกบการเรยนจากหนงสอ

ค

6

ของการจดกจกรรมการเรยนรสงแวดลอมศกษาแบบบรณาการดวย BIP DECS Model

พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 และทแกไขเพมเตม (ฉบบท 2) พ.ศ. 2545 ไดก าหนดแนวทางการจดการศกษาใหยดหลกวาผเรยนทกคนมความสามารถในการเรยนรและพฒนาตนเองได และถอวาผเรยนมความส าคญทสด กระบวนการจดการศกษาตองสงเสรมใหผเรยนสามารถพฒนาตามธรรมชาตและเตมศกยภาพ ใหสงคมมสวนรวมในการจดการศกษา กระบวนการเรยนรตองมงปลกฝงจตส านกทถกตอง มความภมใจในความเปนไทย รจกรกษาผลประโยชนสวนรวมและของประเทศชาต รวมทงสงเสรม ศาสนา ศลปะ วฒนธรรมของชาต ภมปญญาทองถน ตลอดจนอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม รจกพงตนเอง มความรเรม สรางสรรคใฝร และเรยนรดวยตนเองอยางตอเนอง

หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 ไดก าหนดวสยทศน มงพฒนาผเรยนทกคน ซงเปนก าลงของชาตใหเปนมนษยทมความสมดลทงดานรางกาย ความร คณธรรม มจตส านกในความเปนพลเมองไทยและเปนพลโลก มงเนนผเรยนเปนส าคญบนพนฐานความเชอวา ทกคนสามารถเรยนรและพฒนาตนเองไดเตมตามศกยภาพ ใหผเรยนเกดสมรรถนะส าคญ 5 ประการ คอ ความสามารถในการสอสาร การคด การแกปญหา การใชทกษะชวต และการใชเทคโนโลย และก าหนดคณลกษณะอนพงประสงค 8 ประการ คอ รกชาต ศาสน กษตรย ซอสตยสจรต มวนย ใฝเรยนร อยอยางพอเพยง มงมนในการท างาน รกความเปนไทย และมจตสาธารณะ และยงไดก าหนดกจกรรมพฒนาผเรยน ใหผเรยนไดพฒนาตนเองตามศกยภาพและรอบดาน

ในปจจบน ปญหาดานสงแวดลอมในประเทศไทยนบวนย งมความรนแรงและทวคณมากข น มปญหาและมลภาวะตางๆ เกดขนมากมาย ทกคนจะตองรวมกนตระหนก มจตส านกและรวมมอในการทจะชวยกนสรางสรรคและพทกษรกษาสภาพแวดลอมเพอใหนาอยและยงยน จากการจดการศกษาในระบบโรงเรยนในปจจบน พบวา สวนใหญจดกจกรรมการเรยนรกนในหองเรยนหรอภายในบรเวณโรงเรยนซงคบแคบ เนนหลกสตรและเนอหาวชาการในแตละวชามากจนเกนไป อาจท าใหนกเรยนรสกเบอ อดอด ไมตงใจและไมสนใจเรยน

ดงนน ถาหากน าเยาวชนหรอผเรยนเขาไปเรยนรเกยวกบส งแวดลอมและภมปญญาทองถนในชมชนของตนเองและบรณาการวชาตางๆ เขาดวยกนโดยใช BIP DECS Model จะท าใหไดเรยนรสงทเปนสภาพจรง ไดเหนสภาพปญหาและชวยกนแกไขปญหาทเกดขนในชมชนของตนเอง โดยการลงมอปฏบตจรง เปนกจกรรมทรวมคดรวมท าโดยใชกระบวนการกลม อาศยภมปญญาทองถนและความรวมมอจากชมชน

1

7

ของการจดกจกรรมการเรยนรสงแวดลอมศกษาแบบบรณาการดวย BIP DECS Model

การจดการเรยนรสงแวดลอมศกษาแบบบรณาการดวย BIP DECS Model เพอพฒนาผเรยนใหมความรความสามารถตามวสยทศน สมรรถนะทส าคญของผเรยน คณลกษณะอนพงประสงคและกจกรรมพฒนาผเรยนของหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 นน มหลกการจดการเรยนร ดงน

1. เปนปญหาทเกดขนจรงในสถานศกษาและชมชน 2. เนนการเรยนรจากสภาพจรง ทงในและนอกสถานศกษา 3. เนนการสบสวน สบเสาะ และการคนพบดวยตนเอง 4. เนนการเรยนรแบบรวมมอ 5. ใหผเรยนรวมมอกนแกไขปญหาสงแวดลอมทเกดขนดวยการลงมอปฏบตจรง 6. เปนกจกรรมทรวมคดรวมท า โดยใชกระบวนการกลมและความรวมมอจากชมชนแบบบวร 7. เนนการพฒนาทกษะกระบวนการคดอยางเปนระบบและการคดวเคราะห 8. เนนการเรยนรแบบรณาการ 9. เนนการเรยนรอยางสนกสนานผานเกมและกจกรรมทหลากหลาย 10. เปนกจกรรมทมความหมายตอเยาวชน ผลงมอท า ชมชน ประเทศชาตและโลก

การจดการศกษาดานสงแวดลอมศกษาทเปนกระบวนการ จะสงผลตอผเรยนใหเกดความตระหนกในปญหาสงแวดลอม รคณคา มจตส านกตอสงแวดลอมและใหความรวมมอในการอนรกษ จดการทรพยากรและสงแวดลอมในทองถนของตนอยางยงยนนน จ าเปนตองมการวเคราะหปญหาในทองถนและแสวงหาแนวทางแกไขดวยวธทหลากหลายโดยการปฏบตจรง จะท าใหผเรยนมสวนรวมในการตดสนใจในเรองทเกยวของกบชวตและปญหาจรงทเกดขนในทองถนของตน

2

8

ของการจดกจกรรมการเรยนรสงแวดลอมศกษาแบบบรณาการดวย BIP DECS Model

การจดการเรยนรสงแวดลอมศกษาแบบบรณาการดวย BIP DECS Model มงพฒนาผเรยนไดพฒนาตนเองตามศกยภาพ พฒนาอยางรอบดาน เพอความเปนมนษยทสมบรณ ทงรางกาย สตปญญา อารมณและสงคม เสรมสรางใหเปนผมระเบยบวนย ปลกฝงและสรางจตส านกในการท างานเพอประโยชนสวนรวม เปนผน าผตามทด มความรบผดชอบ การรจกแกปญหา ความมเหตผล การชวยเหลอแบงปน อยรวมกบผอนไดอยางมความสข โดยมจดมงหมายหลก ดงน

1. เพอใหผเรยนไดเรยนร ตระหนก มจตส านก รวมอนรกษและพฒนาสงแวดลอมทรพยากรธรรมชาตอยางยงยน 2. เพอธ ารงรกษาภมปญญาทองถนใหคงอยโดยการมสวนรวมของชมชน 3. เพอพฒนาศกยภาพของผเรยน กระบวนการคดเชงวเคราะห ความเปนผน า การท างานรวมกนเปนหมคณะ และทกษะในการแกไขปญหา

3

9

ของการจดการเรยนรสงแวดลอมศกษาแบบบรณาการดวย BIP DECS Model

การออกแบบการจดการเรยนรสงแวดลอมศกษาแบบบรณาการดวย BIP DECS Model ใชการออกแบบการเรยนรจากประสบการณตรง (The Experiential Learning) ซงมจดเดน คอ ผเรยนสามารถเรยนรไดทกททกเวลา ทงนเนองจากองคความรของประเดนศกษาอยรอบตวผเรยน ไมวาจะเปนสงแวดลอมทางธรรมชาตหรอสงแวดลอมทางสงคมวฒนธรรมทมนษยสรางขน การจดการเรยนรแกผเรยนจงเปนการจดระบบในการสอความหมายทแฝงอยในสงแวดลอมธรรมชาตและสงคมวฒนธรรมใหชดเจนยงขน โดยบรณาการแนวคดจากหลายสาขาวชาเขาดวยกนเพอใหผเรยนสามารถพจารณาและเรยนรสงแวดลอมไดอยางเปนองครวม เชนเดยวกบทสรรพสงในธรรมชาตและสงคมมนษยลวนแตเชอมโยงสมพนธกนเปนหนงเดยว

ผสอนไดด าเนนกจกรรมในรปแบบของกจกรรมพฒนาผเรยนใน “ชมนมนกส ารวจแหงทองทง” โดยเรมตนจากความสนใจของผเรยนทตองการจะส ารวจสงแวดลอมรอบตวและมครทปรกษาชวยแนะน า มงเนนศกษาสงแวดลอมทกบรบท รวมทงวฒนธรรมและภมปญญาท องถนดวยกระบวนการสงแวดลอมศกษา BIP DECS Model ซงดดแปลงมาจากโครงการนกส ารวจแหงทองทงของศนยศกษาธรรมชาตและระบบนเวศเกษตร จงหวดปทมธาน ทงนแตละขนตอนจะชวยเปดโอกาสใหนกเรยนไดคดวเคราะหและใกลชดกบธรรมชาตและชมชนมากขน จนเกดความเขาใจและตระหนกในความส าคญของสงแวดลอม และภมปญญาทองถน ซงการจดกจกรรมการเรยนรสงแวดลอมศกษาแบบบรณาการดวย BIP DECS Model ทง 7 ขนตอน มรายละเอยดดงน

เปนการรวมกลมเยาวชนทมความสนใจดานสงแวดลอมทรพยากรธรรมชาตและภมปญญาทองถนในประเดนเดยวกนหรอใกลเคยงกนมาท ากจกรรมรวมกน ซงการรวมกลมอาจเกดจากตวนกเรยนหรอเยาวชนรวมกนจดตงกลมขนเองหรอครอาจจดในรปแบบของชมนม/ชมรม/กจกรรมเพอสงคมและสาธารณะประโยชนหรอกจกรรมนอกหลกสตรกได ซงแตละกลมจะตองมทปรกษาคอยใหค าแนะน า เชน คร ผน าชมชน ผน าทองถนหรอปราชญชาวบานทมความรความเขาใจในเรองทกลมเยาวชนตองการศกษา

4

10

เมอรวมกลมเยาวชนและมทปรกษาเรยบรอยแลว ควรมการประชมเลอกตงคณะกรรมการกลมใหทกคนไดมหนาทรบผดชอบในการด าเนนงานตางๆ ทเกยวของ เชน ประธาน รองประธาน เลขานการ เปนตน จากนนสรางความเขาใจ สรางปณธานและอดมการณรวมกน มวตถประสงคในการด าเนนงานและวางแผนการด าเนนงานชดเจน

ในการเตรยมตวและเตรยมความพรอมการศกษาสงแวดลอมและภมปญญาในชมชนหรอทองถน เยาวชนจะตองมความรพนฐาน เทคนคและทกษะในเรองตอไปน เชน การวางแผน การท างานกลม การตงค าถาม การสงเกต การเกบขอมล การวเคราะหขอมล การแปลความหมายขอมลและการสรปผล โดยทปรกษาใหค าแนะน าหรอเชญวทยากรมาฝกอบรม

5

11

เปนขนตอนการคนหาพนทธรรมชาต หรอประเดนดานสงแวดลอมส าหรบเรมตนศกษา โดยสงส าคญคอจะตองเปนพนท ชมชน หรอประเดนทกลมสนใจ จากนนจงเขาไป “ท าความรจก” กบพนทและชมชน ซงสามารถแบงยอยไดอก 2 ขนตอน ดงน

การคดหาประเดนทนาสนใจในพนทธรรมชาตหรอ ในสงแวดลอมรอบตวเพอน าไปสการศกษาเรยนรตอไป โดยอาศยทกษะดานการสงเกต และการตงค าถามและการคนควาเพอหาค าตอบ เพอใหเกดการวเคราะหและระดมสมองในการเลอกประเดนทเยาวชนสนใจมากทสดในการน ามาส ารวจและเรยนรในทองถนของตน

การคนควาหาขอมลเพมเตม โดยการรวบรวมขอมล

ทวไปและขอมลทเกยวของทงหมด ตลอดจนการตงสมมตฐานในประเดนซงไดจากการคนหาในขนแรก เพอใหไดขอมลอยางครอบคลมมากทสดในการประกอบการส ารวจเรยนรตอไป

6

12

หลงจากไดประเดนทกลมสนใจแลว จงเปนขนตอนการส ารวจ เพอใหเกดความรจรงเกยวกบพนทหรอประเดนนนๆ ซงสามารถแบงยอยโดยละเอยดไดดงน

วางแผนในการด าเนนงาน ระยะเวลาใน ส ารวจ การเตรยมอปกรณและเครองมอทปลอดภยและเหมาะสม และวธการส ารวจหรอทดลอง ทงในเชงปรมาณ และคณภาพ การออกแบบบนทกขอมล เชน แบบสอบถาม แบบสมภาษณ แบบบนทกการส ารวจ หรอทดลอง เปนตน เพอใหไดขอมลทเทยงตรงและเชอถอไดมากทสด

หลงจากไดวางแผนการส ารวจเรยบรอยแลว จงลง พนทเพอท าการส ารวจ หรอทดลอง พรอมเกบรวบรวมขอมลและบนทกผลการส ารวจตรวจสอบอยางเปนระบบ ถกตอง ครอบคลม ทงในเชงปรมาณและคณภาพ

7

13

เมอเกบบนทกขอมลจากการส ารวจเรยบรอย จงน ามา วเคราะห สงเคราะห และสรปผล น ามาแปลความหมาย และหาเหตผลหรอหลกฐานในการอธบายถงผลการส ารวจเพอใหขอมลทรวบรวมไดนน มความครอบคลมและเชอถอไดมากทสด

การอนรกษเปนการน าผลสรปจากการส ารวจหรอทดลองมาลงมอปฏบตดวยตนเอง เพอแกไขปญหาตอประเดนทเยาวชนศกษานน ซงเปนกระบวนการทเยาวชนจะไดแสดงออกถงความรบผดชอบ โดยลงมอกระท าสงทเปนประโยชนและเหมาะสมกบพนทเพอชวยใหทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมยงคงสมดล รวมถง การธ ารงรกษาวฒนธรรมและภมปญญานนๆ ใหคงไวซงวฒนธรรมประเพณอนดงามไมสญหายไป ซงการลงมอปฏบตดวยตนเองในพนทจรง โดยน าผลสรปทศกษาผานการรวบรวม วเคราะห สงเคราะห นเอง ทเปนการปลกฝงใหเยาวชนเกดความรสกรกและหวงแหนกบสงทตนท า อนจะน าไปสความตระหนก และเกดจตส านกไดอยางแทจรง

8

14

เปนขนตอนการแลกเปลยนประสบการณความส าเรจและความภาคภมใจทไดจากการด าเนนโครงการฯ ใหกบเพอนๆ คร-อาจารย ชมชนหรอผทสนใจอนๆ เชน การจดนทรรศการ จดคายฝกอบรมโดยเยาวชนและทมครทปรกษา การพดคยแลกเปลยนประสบการณ การแตงบทเพลง และรณรงคใหเกดความรวมมอกนดแล โดยอาจท าโปสเตอร แผนพบ การตน วดโอ website หรอ Social Network เปนตน

9

15

ขนท 1 การสรางกลมเยาวชน (Build youth group) ขนท 2 สรางอดมการณรวมกน (Ideology)

ขนท 3 เตรยมเสบยง (Prepare the readiness)

ขนท 4 คนหา (Discover) ขนท 5 ส ารวจ (Explore)

ขนท 6 อนรกษ (Conserve) ขนท 7 แบงปน (Share)

10

16

การจดกจกรรมการเรยนรสงแวดลอมศกษาแบบบรณาการดวย BIP DECS Model

การวดและประเมนผลการจดการเรยนรสงแวดลอมศกษาแบบบรณาการดวย BIP DECS Model เนนการวดและประเมนเพอพฒนาคณภาพผเรยนตามศกยภาพของแตละบคคล ดวยเทคนควธการทหลากหลายและรอบดาน ทงความร ความคด กระบวนการ พฤตกรรมและเจตคต พจารณาจากพฒนาการของผเรยน ความประพฤต การสงเกตพฤตกรรม ตลอดกระบวนการเรยนรทกขนตอนและเปดโอกาสใหผเรยนและผทมสวนเกยวของรวมตรวจสอบผลการประเมนผลการเรยนรดวย ซงใชแนวทางการวดและประเมนผล 3 แนวทางหลก คอ

1. การประเมนผลตามสภาพจรง (Authentic assessment) เปนการวดและประเมนผลทสอดคลองกบความสามารถหรอคณลกษณะตามสภาพทแทจรงของผเรยน เปนการประเมนผลทสอดคลองกบกจกรรมและกระบวนการเรยนรในแตละขนตอน จากการปฏบตงานหรอกจกรรมทผ เรยนไดปฏบตตามก าหนดหรอตามความถนด เปนการประเมนความสามารถ ทกษะ และคณลกษณะของผเรยน เนนความสามารถทแทจรงของผเรยน

2. การประเมนการปฏบต (Performance assessment) การเปนผมความสามารถในการ

ปฏบตโดยการน าความรและประสบการณทไดรบไปใชและการมคณลกษณะตางๆ ทจะชวยใหการปฏบตประสบผลส าเรจ ถอเปนจดมงหมายทส าคญของการจดการเรยนร โดยการรวบรวมขอมลเกยวกบความสามารถและทกษะตลอดจนลกษณะนสยในการเรยนร และการท างานของผเรยน เพอน าขอมลทรวบรวมไดมาใชในการตรวจสอบวาผเรยนสมฤทธตามเปาหมายหรอไม

11

17

3. การประเมนทกษะชวต เปนการประเมนพฤตกรรมผเรยนเปนรายบคคล เพอพฒนาผเรยนแตละคนใหมพฒนาการทด โดยประเมนความสามารถในการเผชญสถานการณตางๆ ของผเรยนโดยวธสงเกต การแกปญหาและวเคราะหการเปลยนแปลง ความคด ความเชอ และการรคด จากการสะทอนความคด การเชอมโยงความคด และการแสดงพฤตกรรมตอเนองหลงการเรยนร ฯลฯ ซงผประเมนอาจเปนครทปรกษา เพอน ผปกครอง หรอผเรยนเปนผประเมนเอง

12

18

ของการจดกจกรรมการเรยนรสงแวดลอมศกษาแบบบรณาการดวย BIP DECS Model

บทบาทของการเปนครทปรกษาและ บทบาทของผเรยนในการเรยนรสงแวดลอมศกษาแบบ

บรณาการดวย BIP DECS Model ควรมบทบาท ดงน

การจดการเรยนรเพอใหผเรยนมคณภาพตามจดมงหมาย ครทปรกษา/ครผจดกกรรมมความส าคญมากตอการเรยนรของผเรยน ดงนนเพอใหผเรยนเกดการเรยนรทมประสทธภาพมากทสด ครทปรกษาจงควรมบทบาท ดงน 1. วเคราะหผเรยนเปนรายบคคล เพอน าขอมลมาใชในการวางแผนการจดการเรยนร

2. ออกแบบและวางแผนการจดกจกรรม/กระบวนการเรยนรอยางเปนระบบ 3. ออกแบบการเรยนรและจดการเรยนรทตอบสนองความตองการและความแตกตาง

ระหวางบคคล 4. จบประเดนความสนใจของผเรยนและเชอมโยงความสนใจนนเขาสเรองทผเรยนสนใจ 5. คอยกระตนใหผเรยนคดและตดสนใจในระหวางการท างานหรอกจกรรม 6. ทาทายความคดของผเรยนใหเกดความตองการทจะเรยนรจนกระจางในเรองนนๆ 7. สงเสรมการใชความคดสรางสรรค จนตนาการ และการคดวเคราะห

8. จดเตรยมและเลอกใชสอทเหมาะสมกบกจกรรม น าภมปญญาทองถน เทคโนโลยทเหมาะสมมาประยกตใชในการจดกจกรรม

9. กระตนใหเกดความกระตอรอรนและการมสวนรวมในกจกรรม 10. ใหก าลงใจ สนบสนนใหผเรยนไดเรยนรและปฏบตดวยตนเอง 11. อ านวยความสะดวก ประสานความรวมมอในการเรยนรรวมกบชาวบานในชมชน 12. ตดตอและประสานงานแหลงเรยนร ตลอดจนปราชญชาวบานในการเปนวทยากรทองถน 13. ดแลความปลอดภยตลอดการจดกจกรรมการเรยนร 14. ประเมนความกาวหนาและพฒนาการของผเรยนดวยวธทหลากหลาย และน าผลการ

ประเมนนน มาพฒนาผเรยนใหดยงขน และปรบปรงการจดกจกรรมการเรยนรของครทปรกษา

13

19

ผเรยนทจะเรยนรและพฒนาตนเองไดประสบผลส าเรจ ควรมบทบาท ดงน 1. ก าหนดเปาหมาย วางแผน และรบผดชอบการเรยนรของตนเอง 2. เสาะแสวงหาความร เขาถงแหลงการเรยนร วเคราะห สงเคราะหความร ตงค าถาม คดหา

ค าตอบหรอแนวทางแกปญหาดวยวธการตางๆ 3. ลงมอปฏบตจรง สรปสงทไดเรยนรดวยตนเอง และน าความรไปประยกตใชในสถานการณ

ตางๆ ในชวตประจ าวน 4. มความมงมนในการเรยนรอยางตอเนอง 5. มปฏสมพนธ ท างาน ท ากจกรรมรวมกบกลมและครทปรกษา 6. ประเมนและพฒนากระบวนการเรยนรของผเรยนอยางตอเนอง

14

20

ผเรยนไดเรยนรและเขาใจเกยวกบความเชอ พธกรรมและภมปญญาชาวบานในการอนรกษป าดอนปตาและเกดความตระหนก มจตส านก รวมอนรกษและพฒนาสงแวดลอมและ ภมปญญาอยางยงยน ผเรยน คร และชาวบานในชมชนไดรวมกนเรยนรและอนรกษสงแวดลอมและภมปญญาทองถนในชมชน

ผเรยนไดอนรกษปาดอนปตาโดยจดกจกรรมในโครงการ “ผาปาตนไมสายธารแหงเมลดพนธรวมใจกนบวชปา” ไดอนรกษภมปญญาทองถนโดยแตงบทเพลง สรภญญะ ผญา และกลอนล า เกยวกบการอนรกษปาดอนปตา ไดจดท ารายงานผลการศกษา มความสขและสนกในการเรยนรสงแวดลอมศกษาแบบบรณาการดวย BIP DECS Model

ผเรยน ไดพฒนาศกยภาพของตนเองในดานการคดเชงวเคราะห ความเปนผน า การ ท างานรวมกนเปนหมคณะ และทกษะในการแกไขปญหา คร ไดเรยนรและพฒนารปแบบการจดกจกรรมการเรยนรสงแวดลอมศกษาและ ภมปญญาทองถนส าหรบเยาวชนดวย BIP DECS Model สถานศกษา มชอเสยงและเปนทรจกของชาวบานในชมชน ชมชน เปนแหลงเรยนรของเยาวชน มผน าชมชนและปราชญชาวบานเปนครของผเรยน

154

21

บคคล/หนวยงาน/องคกรทชวยใหการพฒนารปแบบการจดกจกรรมการเรยนรสงแวดลอมศกษาแบบบรณาการดวย BIP DECS Model ประสบผลส าเรจ ไดแก

- ผบรหารสถานศกษาทมความเขาใจสนบสนนและอ านวยความสะดวกในการจดกจกรรม - คณะคณครและนกเรยนโรงเรยนศรสมเดจพมพพฒนาวทยาทกทาน หวหนากลมสาระการ

เรยนรวทยาศาสตร ใหก าลงใจในการส ารวจและรวมแรงรวมใจจดผาปาตนไมฯ - เจาหนาทศนยศกษาธรรมชาตและระบบนเวศเกษตรทสนบสนนงบประมาณ ใหการอบรม

ดแลและใหค าแนะน า ใหก าลงใจในการท างาน และชวยเผยแพรผลงาน - ส านกงานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม จงหวดรอยเอด และศนยประสานงานปาไม

จงหวดรอยเอด อนเคราะหวทยากรและหนงสอเกยวกบปาชมชน - สถานเพาะช ากลาไม จงหวดรอยเอด อนเคราะหกลาไม จ านวน 2,000 ตน - นายกองคการบรหารสวนต าบลสวนจก ก านนต าบลสวนจก และผใหญบานบานสวนจก - ปราชญชาวบานและชาวบานทใหขอมลในการสมภาษณ

16

22

จากการจดกจกรรมการเรยนรสงแวดลอมศกษาแบบบรณาการดวย BIP DECS Model พบวา ผเรยนมความสข สนกในการเรยนรสงแวดลอมใกลตวในชมชนของตนเอง มการพฒนาตนเองเปนผน าและผตามทด รสกภมใจ หวงแหนและชวยกนอนรกษทรพยากรธรรมชาตและภมปญญาทองถนของตนเอง และครทปรกษาไดคนพบศกยภาพในการเรยนรของผเรยนแตละคน ขอเสนอแนะ ควรมการพฒนาการสงเสรมใหมการน าเอาภมปญญาทองถนในการจดการเรยนการรอยางจรงจง เพราะภมปญญาทองถน คอ รากเหงา ความแขงแรงของสงคม

ส าหรบแนวทางในการพฒนาการจดกจกรรมการเรยนรสงแวดลอมศกษาส าหรบเยาวชนนน ครทปรกษาไมควรยดตดกบหลกสตรมากจนเกนไป พยายามคดใหนอกกรอบและสรางสรรค มการวางแผนขนตอนการจดกจกรรมอยางเปนระบบและบรณาการทกกลมสาระการเรยนรและเนนการมสวนรวมของทกภาคสวน และทส าคญตองเขาใจจดมงหมายและคณลกษณะทพงประสงคของการจดกจกรรมการเรยนรสงแวดลอมศกษาส าหรบเยาวชน

17

23

10.1 การเผยแพร 10.1.1 จดสงรายงานผลการศกษาและมอบแผน CD เพลง สรภญญะ ผญา และกลอนล าอนรกษดอนปตาสชมชน ใหกบหนวยงานทเกยวของ เชน โรงเรยน หมบาน/ชมชน องคการปกครองสวนทองถน นายอ าเภอศรสมเดจ ผวาราชการจงหวดรอยเอด 10.1.2 แลกเปลยนประสบการณทไดเรยนรจากการด าเนนโครงการฯ กบเพอนๆ คร -อาจารย ชาวบานในชมชนหรอผทสนใจ ในรปแบบตอไปน

- การจดบอรดนทรรศการทงในโรงเรยนชมชน และทศนยศกษาธรรมชาตและระบบนเวศ เกษตร จงหวดปทมธาน และจดท าสมดเลมเลก/นทานเลมเลกใหผสนใจอานในหองสมด

- พดคยแลกเปลยนประสบการณโดยตรงและผาน Facebook กลมนกส ารวจ ศ.พ.ว. และกลมพลพรรครกษดอนปตา - เวบไซต: http://spwgreenschool.circlecamp.com/index.php?page=home - จดท าวดโอเพลงดอนปตาลงใน http://www.youtube.com

18

24

10.2 การไดรบการยอมรบ โครงการดอนปตาภมปญญาในการอนรกษปาชมชนและโครงการแมงมมชกใยสายใยนเวศ ไดรบการตพมพในหนงสอความลบจากทองทง5 ของศนยศกษาธรรมชาตและระบบนเวศเกษตร ไดรบรางวลในโครงการนกส ารวจแหงทองทงปท 5 ซงจดโดยศนยศกษาธรรมชาตและระบบนเวศเกษตร โดยความรวมมอของส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน บรษท บรดจสโตน จ ากด และ มลนธสงแวดลอมศกษาเพอการพฒนาอยางยงยน (ประเทศไทย) ดงน

- รางวลชนะเลศ : ประเภทภมปญญาและวฒนธรรม ระดบมธยมศกษา ไดรบโลและเงน สนบสนนโครงการ 10,000 บาท ในโครงการดอนปตาภมปญญาในการอนรกษปาชมชน

- รางวลชนะเลศ การประกวดหนงสอการตนเลมเลก เรอง “ทศนาจร ณ ดอนปตา” ของ เดกหญงปารฉตร สวสดผล นกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 ในโครงการดอนปตาภมปญญาในการอนรกษปาชมชน

- รางวลรองชนะเลศอนดบท 1 การประกวดภาพวาดของเดกหญงพชรนทร ศรวเศษ นกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 ในโครงการดอนปตาภมปญญาในการอนรกษปาชมชน

- รางวลรองชนะเลศอนดบท 1 : ประเภทความหลากหลายทางชวภาพและระบบนเวศ ระดบมธยมศกษา ไดรบเงนสนบสนนโครงการ 8,000 บาท พรอมเกยรตบตร ในโครงการแมงมม ชกใยสายใยนเวศ

- รางวลชนะเลศ ภาพถาย ในหวขอ “ธรรมชาต” ในโครงการแมงมมชกใยสายใยนเวศ - รางวลครพนธแทนกส ารวจ ระดบมธยมศกษา (นายศรวฒ บวสมาน) ไดรบโลรางวล

ประกาศเกยรตคณและเกยรตบตรส าหรบครทปรกษาโครงการฯ ทง 3 ทาน คอนายศรวฒ บวสมาน นางธรกญญา พลนนท และนางสาวพชราภรณ วงศธรรม

19

25

เอกสารอางอง กรมทรพยากรน า. 2552. มาเปนนกวจยทรพยากรน าชมชนกนเถอะ. กรงเทพฯ: องคการคา

สกสค., 97 หนา. กรมวชาการ. 2540. คมอการจดกจกรรมการเรยนการสอนสงแวดลอมศกษา กรณศกษา

ปาชมชน ระดบประถมศกษาและมธยมศกษาตอนตน. กรงเทพฯ: โรงพมพครสภา ลาดพราว., 103 หนา.

_________. 2546. พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 และทแกไขเพมเตม (ฉบบท 2) พ.ศ. 2545. กรงเทพฯ : โรงพมพอกษรไทย.

กระทรวงศกษาธการ. 2552. หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พ.ศ. 2551. กรงเทพฯ : โรงพมพชมนมสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทยจ ากด., 244 หนา.

_________. ม.ป.ป. แนวทางการจดคายนกเรยนบรณาการเรยนรสงแวดลอม ทกษะทางสงคม และหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง. ม.ป.ท., 333 หนา.

ศนยศกษาธรรมชาตและระบบนเวศเกษตร. (อดส าเนา). รางแนวทางการจดกจกรรมนกส ารวจแหง ทองทง. ปทมธาน: ศนยศกษาธรรมชาตและระบบนเวศเกษตร., 254 หนา.

*******************

20