ج ابالغت ج ابالغت

ف أعاذ اعاء اشاةف أعاذ اعاء اشاة

عخار اذوخساأل

صاخ ذي عباطصاخ ذي عباط

(داء اخشآد اع اعشبإشوض - جاعت بغذاد)

1

ج ابالغت ف أعاذ اعاء اشاة

صاخ ذي عباط :عخار اذوخساأل

(داء اخشآد اع اعشبإشوض -جاعت بغذاد)

اخ اى هتتتح تت فريتتو اى يتت اى تتان اؼريتتد ت تتم اى ى تت

ناتتتح تتتاح تتت اىرتتتهسز اى نتتته ش٣تتت٦ اىتتتد تتتهج اتت ح لاص تتترا تت ش تتاة ش٣تت٦ح ناظتتد ناظتتا مثتتها تت ؼتتاج ى تتا ذتتا ه اى يتتا تيتتا تتهؼا ذتتمثا ذ يقتتتا اتتتركناما ذتتتاتو اىتتتاؾ اىنااتتت ىتتت تتتفا

شتكاقا ١را ىهغثح اى يا ت ااراهتا اى اتحج ذنصهاىراح تا ىتا ىتا ت تظ تفت ت ؼتاذ اى يتح اى يتح ؼس شغر ت اىهظص اى تكق مثه اى ى تاخ اىفرةتح

ضص مو مراب ا ىنصهج م اى ى اخ ممه ا: تتته تتت تصتتا تتت اثتته ـت اىنرتتاب ـ تت اىؽتت ـ ١تت ت تته

ـ(. 8اى ه تث )خ ـتت اى ةتتػ تت اىيبتتح ـ ١تتت اى ثتتاي شؼتتك تتت ؽتت اىنتت

ـ(.9اى ه تص ية )خ ـتت قتتتا اىرثتتت ـ ١تتتت اىغتتتة شؼتتك تتتت اىؽتتت اىع تتت

ـ(.اى ه تاىرث )خ تاق ـت تتؽاغ اىيبتح ذتاض اى هتتح ـ ١تت ةته تاتو تت ؼ

ـ(.9اىعه )خ ـ اىقا اىغة ـ ىي ؿ اىهه شت تي اىؽ ت تثك اهلل

ـ(.8ت ا )خ ـ اىن ا ت ؼقاهو اىرىو ت ش١ااو ظ اىرظو ـ اىر ه ـ ١ت اىقا ظتان اهلل ؽتق تت تته اىىف ته

ـ(.8)خ

2

هستتح ـ ١تتت اىقاتت تتت تته ـتت اى تتاعثح ـ تت اىقتتها اخ اىق ـ(.9اى اعث ش١كى )خ

ـ ش١ى ح ـ اىؽ ـ ىي ٦ح ظاه اىتك ؽتك تت تثتك اهلل تت ـ(.7اىل اىعا )خ

ـ هاهع ش٦٣ اهو اىؽت٦ه اىؽتها ـ ىي تؿ شتت اىقات ـ(.7ظ ه ت اىؽ ك اىمى اىؽقو اىؽي )خ

نامة اىكنح كغ ـته اىثهتح ـ اةتكج اىثتهقج ت تكغ ـ اىنه اهلل )تي اهلل تي سى ي( ـ ى ته اىتك ؽتك تت

ـ(.9 ك اىثته )خ تتط اىث٦غتتح اؼتتك تت تتم اى ى تتاخ اى تتهج ظ تت اىتتك اى تتتهو اىهضتتت شتتتت اىؽتتت ؽتتتك تتتت اىؽتتت تتتت تتت

تتـ( تت فريتتو متت٦ ٥تتا شتته اىتت اى يتت )خ اى تترو تيتت (تيتت اىتت٦)اىتت تيتت تتت اتتت عاىتتة

اىفغة اىهاه ح اىهاهو اىعا ح اىتاا اىا ح شقا »ؽن اضػ ى ظ تمب تاه، لا تما اىنت٦ ت٢ اىو اىعثو رقو اىثك اىؽضته هت تيت مصهذت

. «ىهاج ؽ ف اى يا اىكانااىم ؼ ظ اىاي ت ش٣ا تي )تي اى٦( ـغث ت

اهه قااذ شنتتع ةتح ـغثتح تو شتا ـغثتح نقتا .تي اىثكح ذكاه ت اىاي لىل ا٥ ت٦

لىتتل اىنرتتاب اىعيتتو تت »اتتاه ش٣تتا ؽتتك تثك)نؼتت اهلل(: ـرتتان اىتتك اى تتهو )نؼتت اهلل( تت متت٦ تتكا ظيتتح تتا ا

٥تتا شتته اىتت تيتت تتت شتتت عاىتتة )متته اهلل ظتت( ا تتما ا٥ت ٥ شتيت اتا « تط اىث٦غتح »ظع ر ها

اب أب اذذذ، ششح ج ابالغت، مذةت اذمةك أألعةخار ذةذ أبة . 1

.1/5افض إبشا،

.2/431اغعدي، شج ازب عاد اجشـ . 2

3

شىتتو تاىك٥ىتتح تيتت تتا تت ىتت تتت ش شتتتو تتما تتا قه تيت ات ٥ ش سذتت ت ت ت تتتا اىنرتاب تظوتك

.«ىر ة ا شذ ت تاؼة ش١ـرانىقتك اترت اىتي تاتح مثتتهج تنت٦ شته اىت )تيتت

اىتت٦( ؽ فتت تت تتتكن نن تيتت اىتتر ذاايتت اىهاج ش٣ـثان ؼ يد تت مرتة اىرتانؿ ش١قب اىؽتكس

اىفغثتتا تنرتتة تيتت مصهذتتا ؼرتت ش تتهق اى يتتا ش١قتتتا رقيح ش ض ى اذ اىثعح ما :

ـ(.7شت فو ىط ت ؽ ش١وق اىن )خ ـ(.شت اىمن ا ت ؽك ت اىاهة ات اىنيث )خ

ـ(.7شت تثك اهلل ؽك ت ته اىااك )خ ـ(.ةه ت ىاؼ ت ان اىقه )خ

ـ(.ت ؽك اىكاه )خ شت اىؽ تي شتتتت تصتتتا تتتتهت تؽتتته اىعتتتاؼظ اى رىىتتت اىثةتتته )خ

ـ(. ـ(.شت تثك اىهؼ شؼك ت تي ت ة اىاه )خ

ـ(.شت اىؽ تي ت اىؽ اى ق )خ ـ(.شت تثك اهلل ؽك ت ٦ح اىقضات )خ

ـ(.8ؽ اىغثه )خ ش اىك ات تي اى ضو ت اى ـ(.7ن ك اىك ؽك ت ؽك ت اىعاط )خ

تى اىك تثتك اىؽتك تت ثتح اهلل اتت اتت اىؽكتك اىتكاه )خ ـ(.

ش ضتتو تتم اى ى تتاخ شميتتا شؼتتا ذهذثتتا شتفتتا ظا ا اا ت اىكاى هو اىهض ت ظتع فرتان مت٦

تتط »)تيتت اىتت٦( تت اىنرتتاب اىتتماهع اىةتتد ش٣تتا تيتتتكن (تيت اىت٦ )نشد م٦ »اك ت تقى: «اىث٦غح

.4أإلا ذذ عبذ، ج ابالغت:. 1

4

تيتت شاغتتاب ش٦شتتح شىتتا: اىفغتتة ش١اتته شاا:اىنرتتة اىهتتتاهو شاىصتتتا: اىؽنتتت اىتتتاتظ ظظ تتتد تر تتتو اهلل

اتتت تتثؽا تيتت ا٥ترتتكا تاـرتتان ؽاتت اىؽغتتة شتت ؽ هقا ىنو تو لىل تاتتا اىنرة ش ؽا اىؽن ش١قب

.« ة٦ شنااا...ار ه ط اىث٦غح ت اىاي لاص تر اىث٦ق ش٣ت٦ح ذةتتكن اى يتتا ىركنتت ااهاهتت تيتت ذ٦تتم تت ؼيقتتاخ اىكني اىاص اىعاى اى يح ش١قتح صانخ اى نك

ت م اىاه اىؽااك تؽح ثح اىنراب ى ش٣تا تي )تي اى٦( ا اىم ظ ت اى تهو اىهذضت ىت اى هو اىهض ؟! ى غهلىتل ت ش١ااتو ؟ تاثه تتاىهق تي م ش١ااو ظيح ت اى يتا متا ت اى تاى اى اضتو

ؼتس « تهغ تط اىث٦غتح »ات شت اىؽكك اى رىى ت مراتت مصه انتاب اى قى: مصها تط اىث٦غتح »ااه:

م٦ ؽكز ت ا ةؽا اى ح نتا تىا ت ضت ىتت اىهضتت شتتت اىؽتت ش غتته م تت ٥ شتتتد اى ةتتثح

شتتت ضتتيا تتت اىتتط اىاضتتػ نمثتتا تتتاخ اىغهتتو ىة اىن٦.ض٥٦ ايح ه ح تظا

شتتا شضتتػ ىتتل تنتت٦ فرةتته تتا تت تتما اىفتتاعه تت اىبيتتظ ظاه: ٥فيا ا ش ن مو ط اىث٦غح ةتا ا ت ض. ش١ه: تاعو تاىضهنج م ١ا ي تاىراذه تؽح اق ت ض

اك قو اىؽتكش ـ ميت ا (تي اى٦) ى شه اى نـ مصتها ت ىتا ت اى ت ح ىتثا ىت ظي ـ اى

غهض لىل.اىصتتا: تتكه تيتت تتا ايتتا م ١ تت شتت تتتاىن٦ اىفغاتتتح كا عه ا تي اىثا تان ى لة ما اىثاب م ٥تتك

.1/44اب أب اذذذ، ششح ج ابالغت:. 1

5

ا هة ت اىن٦ اىهمل اى ةػ ت اى ةػ ش١ ةػ او تي مهاي اؼك رض م٦ا ت ش١تو اىىك. لا

ىعاتح اىفغثا ش ١ش قتظ ت٦ تتك ا تهة تت اىن٦ ى ت اىغهقر م ش٥ ذه شا ع ه را تاى ه قك م ى ذة ؽا قتا اتت ذتا ظتكا اتك مرتة ت ششاهت

تا ى ت ه شتت اةاهك ا اةكج اؼكج ىبه ى ه ا تاىتمة ثار ذا عهقرت مثت ت اىقتهم م ش٥ ذته ا اى يتا تما اى ظ ؼم ا ه اةاهك مصهج ؽىتح ىت ىثارتا ىمث اى ه ! ممىل ؼم ا ه شت تاي مصتها ىتا ظه شت ىت ت اى اظت ٥ ت ت ه متمىل غهتا ت

ا لىل ٥ تي اىمة ـاتح.اى ها م ى ركشتتد لا ذظيتتد تتط اىث٦غتتح ظكذتت ميتت تتا اؼتتكا تتا اؼتتكا شتتيتا اؼتتكا مماىعتت اىثتتظ اىتتم ىتت ت تتم تت ات اض فاى ا ىثاا ش١ت تاض ت اىاتح م متاىقهس اى ىتى شى مغ شغ مآـه م مو نج مو سح اشيح

ـتتتم اىتتتمة اى تتت اىغهتتتو اىتتتف ىثتتتاا اتتتاخ تتت اىظاىتتتن ىتتت متتتا ت تتتم تتتط اىث٦غتتتح ؽتتت٥ ت ضتتت تؽؽا ى ن لىل ممىل م قك ظه ىل ىيو ط اىث٦غتح تاىثهتتا اىاضتتػ ضتت٦ه تت وتتت ش تتما اىنرتتاب ش ت ضتت

. (تي اى٦)ؽه ى شه اى اىقه غهة تي ا٥ اثو ىت تت م ١تا اتي ش ااهو ما

رتت رؽتتا تتما اىثتتاب تتيغا اى تتنك تيتت ش تتا تت تتما اىؽ ى صو تةؽح م٦ قه ت نه اهلل تتي اهلل تيت سى شتكا اغ ىغتات ش غ ت قته: تما اىفثته ؽته م

تته تت تتما اىنتت٦ ةتتص م متتما تتا قتتو تتت اتتت تنتته ت اىن٦ اىفغة اىاتظ شقاب غه لىل مو شته ظ يت ما اىغات ركا ى ا ه ت اىث تي اهلل تيت سىت ش١هتتح اىها تتك اىةتتؽاتح اىرتتات اى تت ها اىرهتتي

6

ش (تيتتتت اىتتتتت٦ )اىفغثتتتتا م ياتتتتته شتتتتته اىتتتت ما ط اىث٦غح غه مركا ى صي ا ه ت

.«اضػتيتت اىتتهغ تت تتم اىؽيتتح اىضتتاقج شتتانج اى تتنك ؼىتت !ار هخ ناح ط اىث٦غتح تيت تتك اىتك اى تهو اىهضت )نؼ اهلل ( ش اة ا٦١ح نغة اىاي اص م٦

اى ي ش٣ع٦ص تي مو اىيبح (تي اى٦)شه اى ذضتا (تيت اىت٦ )اى ه ح اىر ظاقخ تا اهؽح ش٣تا

ما اىنراب ش اد تىح تكق ت ت ٥ اىتا ىط اىث٦غح تي اراؾ فح ىيرىق تيا ىؽ فا اىهظص اىا تك اىؽاظتح ؼرت مصتهخ تؿ تط اىث٦غتح ت

انة ش١نض بانتا.مىل شاثتتتتو ظيتتتتح تتتت اى يتتتتا ش١ اضتتتتو تتتت ل اىفثتتتتهج ىتتتت

ا٥ـرةاص تيت تهغ تط اىث٦غتح تتا قاتتك م تو اتت تظضتتػ اتتيب شتته تثتتانج ذتتتد تتم اى تتهغ ذث ا ىرص سنا اى هاغ اط تؽص ؼر واقخ هؼ تي اىرتت تتهؼا ضتت٦ تتت تتهغ تتتك ش٣تتا تيتت )تيتت

٦( ىاى تي ةته اىتل ش١ تره )نضت اهلل تت( تما اىاى ك ظتى ت تط اىث٦غتح اتك شتتا ش١تا تتاىره و تظتو

ةه ؼ اير اى غو تي.ىنصهج هغ ما اىتط ى تك اناتح لمهتا ظ تا ت تما

اىثؽس ظارةه تي لمه ت م ا: ك تيتت تتت اتتته اى اتتته ىيتتك شتتت٦ تتط اىث٦غتتح ـ ىيتت

ـ(.اى هو اىهض )خ اض اىثهاتح هغ تط اىث٦غتح ـ ١تت اىؽت ت ك تت ثتح

ـ(.7اهلل ت اىؽ اغة اىك اىهاك )خ

.121ـ11/124فغ: . 1

7

تتهغ تتط اىث٦غتتح ـ ى فتته اىتتك شتتت تثتتك اهلل ؽتتك تتت تتته ـ(.اىهاو تاؼة اىر ه اى ن )خ

ىث٦غتتح ـ ١تتت اى ضتتو ؽتت تتت ؼتتك تتت ظتتا ه تتهغ تتط ا ـ(.اى ه تات ات ع اىؽيث )خ

هغ ط اىث٦غح ـ ىهضت اىتك اىؽت تت ؽتك تت اىؽت ـ(.اىةبا اىؽ )خ

هغ ط اىث٦غحـ ىي اى تتى اىتك تثتك اىؽتك تت ثتح اهلل تت ـ(.ات اىؽكك اىكاه اى رىى )خ

ط اىث٦غح ـ ىيك اى هو نض اىك تي تت ت هغ ـ(.ت ظ ه ت عاي اىؽ اىؽي )خ

هغ تط اىث٦غتح ـ ىي تؿ ذتاض اىتك تيت تت اعتة اىثبتكاق ـ(.7اى ه تات اىات )خ

هغ ط اىث٦غح ـ ش٦شح هغ ـ ىي ٦ح ماه اىك ص تت ـ(.8ختي ت ص اىثؽها )

هغ ط اىث٦غح ـ ىعاه اىك اىؽ تت تو تت اىغته ـ(.7اى ه تاى ٦ح اىؽي )خ

هغ ط اىث٦غح ـ ىي ٦ح ك اىك ق ت تته تت تثتك ـ(.79اهلل اىر راوا اى ا )خ

تتط اى ةتتاؼح تت تتهغ تتط اىث٦غتتح ـ ىي تتؿ ظتت٦ه اىتتك تثتتتتك اىؽتتتتو اى تتتته تتتتتا٣ى اىؽتتتت تتتتت تتتته اىتتتتك

ـ(.9)خ هغ ط اىث٦غح ـ ىي ؿ تا اىك ؽك ت اىؽت تت تثتك

ـ(.اىةك اىؽانش اى اي )خ هغ ط اىث٦غتح ـ ىي تؿ اى اضتو ؼت تت تاب اىتك تت

ـ(.7اىؽ اى اي اىنهم )خهو تح اهلل اىؽا ت اىضتا ح اىتاو اىا تح ـ ىيتك اى ت

ـ(.اىعىاهه )خ

8

ان اق اى اىت ه تح تط اىث٦غتح اىثت ـ ىي تؿ اىعيتو ـ(.ؽ ت اتها اىعؽا ما ؼا ح )

تت تتهغ تتتك ش٣تتا تيتت )تيتت اىتت٦( ىاىتتل ش١ تتره )نض اهلل ت ( ممه ا:

ـ(.97 )خ اىرؽ ح اىياح ـ ىيك اظك اىثؽهااتتاي اىاتتح تت ذظتت اىهاتتح ـ ىي تتؿ تتيغا ؽتتك

ـ(.)خ تك شى ره ـ ىي ؿ اىعيو ؽك ك اىك.

تك شه اى ى اىقاقج ـ تك ش١ ره ـ ىي تؿ تثتاي تن .اىك اىر ه عثع تا

عت٦ب اى يت ىقك ظك اى يا ش١قتا شو اىث٦غح اى ةتاؼح نتتها ت )تتط اىث٦غتتح ( تتا تك اىتت ىبتتح ت٦غتتح تقتكج

ذانفتتتا شـ٦اتتتا... شتتتتثػ ىتتت تتتظ مثتتته تتت تتتتاى اى يتتت اى ه تتح نتتا تتاقج اىتتكني تت عتتاى اى يتتا ؽاضتتهاخ اى ؾ م تةه اىك اى هو اىهض ؽك تت اىؽت تت

ذةكن ت ىركن ـ( اىم اى ي اى )خ)تتط اىث٦غح(ذتت ىغ٦تتت ـاتتتح ظيتتاه تت تت ثا تتهج اىعتت اىب تته تت شتتتا اىقتته اىفتتا اىعتته تت اىهتتتو ش١ه تت عتت٦ب اىتتك اى تتهو اىهضتت اتتته اىؽث ىاص م٦ اه اى ش٣ا تيت تت شتت عاىتة

اىقاض اى ؿ شت اى اى شؼك ت )تي اى٦( ما : ـ(.8تي ت اكاح ااض ش١ثان )خ

جعت فاسط اىخب اخططاث، ا ازسعت إى حصةا . 1

اشعت، اىشاط اةزي أصةذس دةا الة اشةع ـ عةذ اةه أألشةخش فة ، خاحةةت غةةخذسن اعةةات فةة حشجةةت اغةةذ 2111ذحةة اماةةت عةةا

اشش اشض، غشا.أعةال اشةعت ـ عالةت فضال عا جةاء فة اةال اغةادط:طبماث . 2

أغةةا بةةضسن اطشا:اةةاظ فةة امةةش اخةةاظ، افمةةاث اعةة فةة عةةادط

9

اىؽا ظ شتت ؽتك تثتك اىتهؼ تت شؼتك تت اىؽت اىفىاتت ـ(.اىاتن )خ

اى ؿ شت ةه تثك اىنه ت ؽك اىتكثاظ اىتان تثظ ت ه اىؽا .

ـ(.خ ؿ اىغاه ح شت ظ ه ؽك ت اىؽ اىغ ) اى اى اىعيو اى ؿ شت تثك اهلل ؽك ت تي اىؽيا.

تت شتتتا اى يتتا اىتتهاج ىتتط اىث٦غتتح تت اىقتته اىتتاقي اىعه ا ظذ:

تت ش٣تت٦ شتتت اىقاتت وتتك تتت ؽتتك تتت اىؽتت تتت تتكة ـ(.7اىثق )خ

اى تثا ظاه اىك شت اى ضو تثك اىهؼ ت شؼتك تت ؽتك ـ(.8اى ه تات ش١ـج اىثبكاق )خ

ظه اىك هك ـهاا شت اىؽ تي ت وك ت ؽتك تت ـ(.اىؽ ت كة اىثق )خ

اى ؿ اىعيو شت اىؽ تي ت ؽك ت تي اى ه.ن تتتك اىتتتك شتتتت ظ تتته ؽتتتك تتتت تيتتت تتتت تتته س تتتب

ـ(.88اىاوكنا )خ شتتتتا اى يتتتا اىتتتهاج ىتتتط اىث٦غتتتح تتت اىقتتته اىتتتاتع تتت

اىعه:اىتتتك اى تتتهو ظتتتاه اىتتتك شؼتتتك تتتت تتت تتتت ظ تتته تتتت

ـ(.7عاي اىؽ )خ اى ٦ح اىعيو ش١ ه ت ش١غه ت ا اى ن تراض اى يت

ـ(.اى ي اىؽ )خ

امةةش، أألةةاس اغةةاطعت فةة ااتةةت اغةةابعت، اذمةةاتك اشاةةت فةة ااتةةت افاةةت، وشةة ا ةة عةة اعةةا اىخةةب افةة ـذاج خفةةت، ذةةت

ف شخ ذذ أة ابغةذادي، احذةا اعاسف أعاء اصف آثاساؤأألوابشبئعاد اذفاحش شةوا، أإلجةاصة اىبةشة شعشة، عجة اةؤف

عش سضا وذات، غشا.

11

اىمى اى ه ع اىك شت اىقا ظ ه ت اىؽ ت ك ـ(.7تاىؽقو اىؽي )خ

اىك اى هو ؽ اىك ؽك ت تثك اهلل ت تيت تت وتهج اىؽ اىؽيث.

اى ٦تتح متتاه اىتتك تتص تتت تيتت تتت تتص اىثؽهاتت اىيبتت ـ (. 7)خ

تتت شتتتتا اى يتتتا اىتتتهاج ىتتتط اىث٦غتتتح تتت اىقتتته اىصتتتا اىعه:

ةن اىؽ ت و ت اىغه اى ه ظاه اىك شت ـ(.7تاى ٦ح اىؽي )خ

اىتتك اى تتهو تت اىتتك ؽتتك تتت شؼتتك تتت شتتت اى تتاى ـ(.7اى )خ

فه اىتك شتت عاىتة ؽتك تت اىؽت تت تو تت اىغته ـ(. 778اىؽي )خ

اى ؿ اى اضو ؽتك تت تيت تت اىؽت تت تيت تت اتؽاة ـ(.7 ان )ما ؼ ح اىهاب

اى تتاى اىعيتتو اى تتك ش١ه ؽتتك تتت ؽتتك تتت نتت تتت ؼاتتك ـ(.78اى اي )خ

تتت شتتتتا اى يتتتا اىتتتهاج ىتتتط اىث٦غتتتح تتت اىقتتته اىراتتتع ـ(.9ـ8اىعه )

اىك شت اى ثتاي شؼتك تت ؽتك تت تك ش١تك اىؽيت ـ(.8)خ

ى غاا تثك اهلل ت ؽ ت اىك ت اىقات اىك اى هو ش ا ـ(.87اى ي اىىك اى)خ

اى تتؿ اىعيتتو شتتت اىؽتت تيتت تتت ؽتتك تتت تت اىثاضتت ـ(. 877اىثاع اى اي )خ

ـ(. 8ش٣ا اىاشو اىغهت ؽك ت ؽ اى )خ ـ(.8اى ؿ اى اضو اته ت تها اىث ش٣ؼا )خ

11

تتت شتتتتا اى يتتتا اىتتتهاج ىتتتط اىث٦غتتتح تتت اىقتتته اى ا تتته ـ(.ـ 9اىعه )

اىتتك اى تتهو تتتان اىتتك تتتها تتت ؽتتك تتت تثتتك اهلل تتت ـ(. 9اىاق اىوهاىؽ اى )خ

اىتتك اى تتهو شؼتتك تتت تثتتك اهلل تتت شؼتتك تتت اتتتها اىتتوه ـ(.98اىؽ اى )خ

اى تتؿ اىعيتتو شؼتتك تتت تتح اهلل تتت شؼتتك تتت ـتتاذ اى تتاي ـ(. 988)خ

اى ٦تتح اى تتك اىصتتا وتت اىتتك تتت تيتت تتت شؼتتك اى تتا ـ(.9اى اي )خ

اى ؿ اى اضو تي ت اىؽ ت تي تت تثتك اى تاى اىنهمت ـ(.9)خ

ت ته شتا اى يا اىهاج ىط اىث٦غح اىقته اىؽتاق ـ(.ـ اىعه )

اىقاضتت تتت اىتتك شؼتتك تتت تت ك اىتتك تتت اىؽتت تتت - ـ(.79ؽك اىن اىىك )خ

اى ٦ح اىقاض شؼك ت تاىػ ت ؽك ت تي اى ه - ـ(.9تات شت اىهظاه اى )خ

اى ؿ اىعيو ؼ ت ظاه اىتك ؽكاىفاتان )متا - ـ(.ا ؼاىتتك شتته اىتتك تتت تثتتك اهلل تتت تتو اىىتتك اىتت )خ -

ـ(. 9اى ؿ اى اضو ؽك ت شؼك ت ح اهلل ت ـاذ اى اي -

ـ(.8)ما ؼا ح شتا اى يا اىهاج ىط اىث٦غح ت اىقته اىصتا ت ته

ـ(.ـ اىعه )٦تتتح شؼتتتك تتتت تثتتتك اىتتتهؼ اى تتتا اىتتت اى تتتؿ اى -

ـ(.7)خ

12

اىك اى هو شؼك ت و ت اىؽ ت اىؽ اى - ـ(.9)خ ـ(.7اى ؿ ؼاك ت ؼ امه اىة ا اى )خ -اىك اى ٦ح اىؽ ت شؼك ت ت٦غ ت شؼك اى ه -

ـ(.تىتانج )ختت اىؽتتا ظ ؽتتك تتت اىؽتت تتت تيتت تتت ؽتتك اى تتؿ اى ق -

ـ(.اى ه تاىؽه اى اي )خ شتا اى يا اىهاج ىط اىث٦غح ت اىقته اىصاىتس ت ته

ـ(.ـ اىعه )اى تتؿ اىقاضتت شؼتتك تتت ؽتتك تتت تيتت اى تتما اىتت -

ـ(.8)ختتك تتت تثتتك اىقتتاقن اىتتك اى تتهو ش٣تتا تثتتك اىقتتاقن تتت شؼ -

ـ(.7اىؽ اى )خ اىك اى ٦ح تي ت اتها ت تي ت اتها تت تتاه -

ـ(.7اى ك اى )خاى ٦تتح اىقاضتت ؽتتك تيتت تتت ؽتتك اى تتما اىتت -

ــ(.)خاى ٦ح اىك ؽك ذق ت اىك تت اىتك ؽتك ذقت -

ـ(. 7قى)خاىؽ اى شتا اى يا اىهاج ىط اىث٦غح ت اىقته اىهاتتع ت ته

ـ(.ـ اىعه ) ـ(.اى ؿ اىقاض ؼ ت تي اى ه اىة ا )خ

اىك اىؽا ظ تثك اىنه ت تثتك اهلل شتت عاىتة اىؽت اىت ـ(. 9)خ

ىات اىت )متا ؼتا اى ؿ اى اضو تثك اىاع تت ؽت ا ـ(.ح

اى ٦تتتح اىعيتتتو اى تتتؿ ؽتتتك ؽتتت اى تتته تظغتتتا تتتتىنك ـ(.89اىغها )خ

13

اى ٦ح اىعيو ش١قتة ؽتك تت ؽتك تت ؽت وتتانج اىت ـ(.)ما ؼا ح

تت شتتتا اى يتتا اىتتهاج ىتتط اىث٦غتتح تت اىقتته اىفتتا ـ(.ـاىعه )

اىتتك اى تتهو اى ٦تتح تتاب اىتتك تتت ؽتتق اىهت تت - ـ(.اىع )خ

ىك اىك اى هو ؽق تت اىتك تاب اىتك تت اىتك - ؽق اىهت اىع )ا ىاه ؼا هوة ؼ ف اهلل (

جاع ج ابالغت

شت اىؽت ؽتك تت اىؽت تت ت اى يت اىت . تاى هو اىهضاى ه

تـ.ما شتت رتى 9ىك اىك اى هو اىهض تثبكاق تح قاتح اىغاىث اىؽن ا شظ اىفه ت اىفتاى اىؽتط

تتـ ت تتك تتاج 8تاىتتاي شتت نقخ تتم ش١تتتاه اىتت تت تتح اترتتتكش تقتتته اى تتت ه ت تتتك ش »اىتتك ششتتت تيتتت اىص تتتاىث اتتتاه٦:

تقيو اى اتتهص اتتا اىىتا اعتة ظاواى ه اقاخ اى هاة رؽي ع ؽرك اى هو فه اىو تتظقب ظاه ضو تاه ؼظ ظع اىؽا ا ته ت ش ت ه اىغتتتاىث تتت ضتتت تتت تتت غثتتته تيتتت مصتتتهج تتت هاه

.« اى يق ى ايد ش ش ه اهش ى شت ك ت اىةكةاث مصهج ضاهي شمصه ش ذؽة اوقاد تا ت ؽاخ ا

اىنرتتة اىتتكا تتم تتظذ ىتت تت اىتتاي تتما ششتت تيتت

، اخطةب ابغةذادي، حةاسخ 3/136حشجخ ف افعةاب، خة اةذش: . 1، عةةةذة ، ابةةة عبةةة4/416، ابةةة خىةةةا، فةةةاث أألعةةةا: 2/246بغةةةذاد:، ابذشا، ؤؤة 464ـ466، اب عص، اذسجاث اشفعت:214اطاب: ، 211ـةة3/112، اةةسي، خاحةةت غةةخذسن اعةةات: 321ـةة322ابذةةش:

.165ـ164اغا بضسن اطشا، ااظ ف امش اخاظ:

14

ش١قتا اى نـ اىنراب شتا تغتها تت تنتو ظتو تتتهذ ذبتتت تتتت ش٣عتتتاب ى اذتتت ناظتتتد تتت ؼاذتتت

تت ذيفتتا اىثتتا»ار تتهخ تت اىتتك ش٣تت٦ح متتا تتا: « ؼقتتتاهو اىرظتتتو تتت ر تتتات اىرىتتتو » «عتتتاوا اىقتتتهس

( تيتت اىتت٦ )ـةتتاها شتته اىتت تيتت تتت شتتت عاىتتة » «قا ت ه » اىعتاواخ »« نتاهو اى تهو اىهضت

تتم «تتط اىث٦غتتح» «عتتاواخ ششتتان اىثتتح»« اىثتتح اى ى اخ ميا غثتح ركاىح.

و اىهض )نؼ اهلل( ش١ؼك اىاقي ت ذ اىك اى هؽتتتته اىؽتتتتها حتتتتد شنت اهتتتتح ق تتتت تتتت قان تتتتتعك

(تيتت اىتت٦)ش١ثتتان تتتاىنهؾ شتت قتتو ىتت تتك اىؽتت تنهت٦ ق تك شت اك ؼضه ظاوذ اىتوه فته اىيتل

ظع ش١ ها ا١تا اىقضاج ما ا قا.

ذ سااث ج ابالغت طشق أعا

اتركش اىتك اى تهو اىهضت )نضتا اهلل ذ تاى تيت ( ذتظىو شمو (تي اى٦)مراب ـةاها ش١هح اى ة

ؼاىتد ش١تا ق (تي اى٦) ـةاها شه اى تيتتت ) ذتتتا تتتما اىنرتتتاب شىؽتتتو تفةتتتاها شتتته اىتتت

ت ( تيت اىت٦ )رضت ؽات تا قتو تت ةت٦ (اى٦اىنتتت٦ اىقةتتته تتت اىتتتاتظ اىؽنتتت ش١صتتتاه شقاب تتتا رؽ ظاتح اتكااه ما اى تو عثت تت تظى ش

ت (تيت اىت٦ ) ىو مراتا ؽر تيت مت٦ شته اىت ظع ر ثاخ غة ـغة مرة ؼن اتظ

تتا ا ترو تيت «ط اىث٦غتح » اظات ى لىل نا اقب

15

تت اىفغتتة (تيتت اىتت٦ )تت ؽاتت متت٦ شتته اىتت اىنرة اىؽن ش١قب.

اؼرو ط اىث٦غح نار اىه ح ت اىنرة اى نج اىركاىح ت اى يا اىاي اك ذهك تما اىنرتاب ششتها ظت٦ ت تي

اىثاؼص تي اىا ار هخ نارت ؼرت تيبتد اىكان مصتتها تت اىتتك ش٣تت٦ح تت تتهة اىتتكا غهتتتا ذةتتكن ىقها ذتت تتات ظيتتح تت اى يتتا ش١ اضتتو متتا تت قتتكر ظاع تط اىث٦غتح اىتك اى تهو اىهضت )نضتا اهلل تيت(

اىث٦غح اك ذؽيو ؼى ع٦ت شتكااه اىؽث ىاص ط نا شه ؿ ذةتكن ٥تاص تط اىث٦غتح ظـتم تت ع٦تت تتت تتت ع٦تتت ـ اىتتم تتممه ـ ار تتهخ ناتتح تتط

اىث٦غح ش اة ؼر ا ما.تاىفهىنصهج عهة اىهاح شاك اى يا اىهاج ىط اىث٦غح

اتتتو اارةتتها تيتت انت تتح عتتهة تت شوتتح فري تتح ىثتتا ذناح ما اىنراب اىعيو شمصته ت شىتو تتا ت ؼيقتاخ اىتكني

اىاص اىكاني اىؽواخ اى يح : اىغهتتو ش١ه: ناتتح اى تتؿ اىعيتتو ظتتاه اىتتك اىؽتت تتت

ـ(. 7و ت اىغه اى ٦ح اىؽي )خاىغهو اىصا: ناح اى ؿ اى اض١٢قة ؽك ت اىؽت تت

ـ(. ؽك اىؽه اى اي )خ تي تاىغهو اىصاىس: ناح اىقاضت اى ٦تح ؽتك تت تيت تت تثتك

ـ(.اهلل اى ما اىة ا )خاىغهتتو اىهاتتتع: ناتتح اىتتك تتاب اىتتك شتتت اى تتاى ؽتتك

ـ(.اىؽ اىهت اىع )ختو تت اىغهو ش١ه: ناح اى ؿ ظاه اىتك اىؽت تت

اىغهاىؽه اى اي.

1/43 ش:اب أب اذذذ، ششح ج ابالغت:. 1

16

ظتتاه اىتتك شتتت ةتتن اىؽتت تتت تتو تتت تيتت تتت - ـ(. 7)خ اىغه اى ه تاى ٦ح اىؽي

ىقك ا ره تاى ٦ح اىؽي ى ر تو ١ؼتك ت تيتا ش٣اتح ش ىقتتة ب)اى ٦تتح(تي ش٣عتت٦ة غتته لا تتا شعيتتو عتتهقا

ظاه اىك اىؽ ت و ت اىغته تي ش اىهاق اىؽي.

ظ كح اىؽيح قني ؼيقح ـاىت اى تؿ عت اىتك اتت اىقا ظ ه ت اىؽ اى ه تاىؽقو اىؽي اك شـتم تت اى ق ظع ا ت اهش. قني اى ق تي اى ؿ ك اىك

اىتتك ؽتتك تتت تيتت تتت ظتت )ظتت( ش١تتك شـتتم تتت اىعيي نض اىك تي ت تت عتاي شـت ظتاه اىتتك شؼتتك قني تيتتا اى قتت اىؽتتكس ش١قب شـتتم تتت اى ٦تتح اى يتت ةتته اىتتك ؽتتك تتت ؽتتك تتت اىؽتت

اىغ اى ي اى قيح ت غه اى يا . »ششتتت تيتتت اتتتت قاق تقىتتت: ارتتت تتتؿ اىغاه تتتح ت٦تتتح

تتتاؼة اىرؽقتتو اىرتتكاو مصتته اىرةتتاو ارتتد نهاتتح ش٣اح ى اى قه اىقه...(.

ىتت ى تتاخ ظييتتح تت تعتتح تت واقخ تيتت اى تته ةتتح ذثةتهج اىر يت ت » ى ا اى ي اى قيتح اىقيتح تا:

«هاااتتتك ش١ؼنتتا تت ه تتح اىؽتت٦ه اىؽتت » «شؼنتتا اىتتكاىتط اىضتاغ » «ذمة عهة اىته ى تي ش١ته»

»« تت ش١تتاك اىةتتؽاغ « تتط ش٣تتا تت ذ تته اىقتتهس

، اةزب، عةش أعةال 111داد اذ، اشجاي: حشجخ ف: اب أب. 1

، اةةةةةاف 213ـةةةةة212/ 2، اصةةةةةفذي، أعةةةةةا اعصةةةةةش:11/414اةةةةةبالء:، صةةاخ ةةذي 11، 2/41، ابةة دجةةش، اةةذسس اىاةةت: 13/45بافةةاث:

عباط، شخصت اعالت اذ أألدبت اغت أعاذ غعاح شاح .1ـ1ع شخ:

17

ـ٦تتتح ش١اتتاه تت » « اىغاىتتة اى يتتح تت تيتت اى هتتتح » غها. «اىن اى هة تي اىغو» « ه ح اىهظاه

ي ت اىغه ت اىك كك اىك شت اىف ه و ت ت - .ـ(اىؽي ) ما ؼا ح

متتا تتت ا تتت ح ش١عتت٦ص اى يتت اى ضتتو اى قاتت عتته اىثاص تاىن٦ ش١ته ض٦ ت اىع٦ىتح اىنتاه متا قتا ؽققا كنا تف اى ظ.ما اى ؿ ك اىك ؽك ت

تةتها تي ت ظت اىؽيت شتيت قتا اىؽيتح تياهتا ت ت يتت اىنتت٦ شتتته اى قتت ىتت تتتكج ةتت اخ تت ش١تتته اىؽكس اى ق ناا ت ؼ ك فه اىك شت عاىة ؽك ت

اىؽ ت و ت اىغه.تتت اىتتك ظتتاه اىتتك شتتت اى ضتتاهو شؼتتك تتت تت تتت -

.ـ(7ظ ه ت ؽك ت عاي اى ي اىؽ) خك اىىاتتتك اى اتتتتك اىنص.متتتا تاىتتتا اضتتت٦ اىتتتك اىنثتتته اىتتت

تاىؽا واكا تاتكا نتا قا ؽتكشا تكاقا شقتح تاتها ظيتو اىقتتكن تفتت اى تتظ. متتا عرتتكا اتتع اى يتت اتتا تت اى قتت ش١تتتى ش١قب اىهظتتاه تت شنص ضتت٦ شتتو واتت

ه ذؽققتا شـق ششثتر شظيت ؼقتو اىهظتاه اىهاتح اىر ت ٥ىك تي.

ن ت اى ٦ح اىؽي اىؽت تت تو تت اىغته ظتع ةتتت اذ هاذقه اذ.ىتتت ى تتتاخ ظييتتتح واقخ تيتتت

تتاك » تت اى قتت «ت تته اىؽققتت»اىصتتا عيتتكا تتا:

، اخغةةخشي، جةةاظ 121خةة فةة: ابةة داد اذةة، اشجةةاي: حشج. 1

، اخاغةةةاسي، 131، عبةةةذ اف أفةةةذي، سةةةا: اعةةةاء:1/511اةةةؤ: .116سضاث اجاث:

، اخاغةةاسي، سضةةاث 45حشجخةة فةة: ابةة داد اذةة، اشجةةاي:. 2، حةةزوشة ، اذةةش اعةةا131، عبةةذ اف أفةةذي، سةةا: اعةةاء: 11اجةةاث:

.461اخبذش:

18

«تتتا اىقاىتتح اى يتتح تت قتتم اىهتتاىح اى صاتتح » « اىقتتهس «ت اى ثتهج ت غتث اى رتهج » «اىكاىاهو شته »ش١وتتان تت تتهغ ٥تتح » «وتتهج اىهتتاض تت اىتتاتظ»

غها. «انتتت عتت اىتتك شتتت اىقاتت ظ تته تتت اىؽتت تتت ؽتت تتت -

.ـ(7 كاى ه تاىؽقو اىؽي )خ ا ربو تاىكناح ذؽةو اى ي تي تكق اى يا اىك

تت ؽت تت ت ك اىتمى اىتك فتان تت تك اى ؿ ؼت اىت عتة اىتتك ؽتك تت تتا اىؽيت غته ؼرتت تتتتو تتتتاىؽقو اىتتتكاو اؼتتتك تةتتته شىتتت شتتتو واتتت شا تاىؽعح شهت ارؽضانا ؼاى اى ضو اى يت اىصقتتتح اىع٦ىتتتح اى ةتتتاؼح اى تتت ه ش١قب ظتتتع اى يتتت

اهو اىؽاتت ش تته تت ش ذتتممه متتا تفتت اى تتظ اى ضتت ظيو اىقكظه ن ع اىىىح ٥فه ى وا.

ما ى ؼيقح قني شتهو ع٦ت ا ات شـر اى ٦ح اىؽي اىم ن تتت ظتتع ةتت اذ هاذتت ـ ىتت ى تتاخ ثيتتح متتا

مرتاب » « هاهع ش٦٣ تاهو ش١ؼت٦ه اىؽتها »ا: » «اىيل شته اىك «مرتاب اى تانض ت شتته اى قت

اى رثتته تت تتهغ »« اىتتاهو اىبهتتح » «ماذتتة اىغتتو » فرةه هاهع ش٦٣ غها. «اىفرةه

ـ ش٦شتر )شتت: اىتك تكك اىتك تو ظتاه اىتك تت عاي ع اىك ظ ه اىؽقو اىؽي(.

اىك شت تي فتان تت تك تت فتان تت ت اىك - .ـ(شؼك اى ي اى اىؽاهه)خ

، ابذشاةةةة، ؤةةةةؤة 43حشجخةةةة فةةةة: ابةةةة داد اذةةةة، اشجةةةةاي: . 1

، امةةةة، افاتةةةةذ 141، اخاغةةةةاسي، سضةةةةاث اجةةةةاث: 151ابذةةةةش: .64اشضت:

19

ما تاىا اض٦ شقثا ؽكشا قا نظاىا اتح ناح اتها ما تفا ار تؽس ى فو ك شاك تياهتا

اىؽكش.شؼك ت قنت ن ت اىك اىك اىعيو ك ؽك ت

اىؽيت تتتاؼة مرتتاب اىتتهاهه اى قتت شتتت اى ضتتو تتالا تتت ظثهتتو اىقتت اىقتتة شتتت ةتتن اىؽتت تتت تتح اى يتت

اىؽ اىك شؼك ت ؽك اى غه.ن ت اى ؿ كك اىك و ت اىغه اىك ظتاه

ظ تته تتت اىؽتت اىتتك شؼتتك تتت عتتاي اى تتؿ عتت اىتتكاىؽقتو اىؽيتت ىتك اىتتك ظتت٦ه اىتك تثتتك اىؽتك تتت فتتان اى اى ؿ اىك ؽك ت شؼك ت تاىػ اىتث

اىق غه.مراب «اىؽعح تي اىماة ى ذن ه شت عاىة»ى مراب

ىىت ىغو ا ع ظاع نق تي ات شت اىؽكتك اى ر اىتم ذاتو ت ت٦ شتت عاىتة « هغ ط اىث٦غتح » ىو

)نض اهلل ت(.تتت اى تتؿ اىعيتتو اىصقتتح تتكك اىتتك شتتت اى ضتتو تتالا تتت -

ىو اىكح اىنج ظثههو ت ااتو ت شت عاىة اىق قان عهج اىهه )تي اهلل تي سى ي(.

ى تتتظ ظيتتتو اىقتتتكن تتتتاؼة متتتا تاىتتتا اضتتت٦ قتتتا تفتتت ا« واؼتتح اى يتتح تت ه تتح اىقثيتتح »اى ى تتاخ اىثك تتح اىرتت تتا:

اىهضح ت »« ذؽ ح اى ىو اىاظ تكج اىنيو اىةاه» غها. « ضاهو شه اى )تي اى٦(

، ابذشاةةةةة، 2/214حشجخةةةةة فةةةةة: اذشاعةةةةةا، أةةةةة أةةةةة: . 1

333ـ2/332غخذسن اعات: ، اسي، خاحت242ـ241ؤؤةابذش: ، اةةةةسي، خاحةةةةت 2/131حشجخةةةة ف:اذشاعةةةةا، أةةةة أةةةة: . 2

.124، اغابضسن اطشا، افماث اع:34ـ3/33غخذسن اعات:

21

ن ت اىك ظثههو ت تاتو اىقت تتاق اىتك شتت اىؽ ؽك تت ؽتك اىثةته اىقا اىغثه اى ؿ شت

اىك اؼك ت ؽك اى غه ن ت اى ؿ ؽك ت ظ ه اى ك اىك اىتك

تـ ى يت 9 فان ت ك اى.ما ؼتا ت شاـته تح ذعاو اىقه اىاقي اىعه.

. ت اىك شؼك ت ؽك اى -7تتك اىتتم تته تتت متتا تاىتتا اضتت٦ ظي ٦.تت اىتتك اى

اىقاض شت اى اى شؼك ت تي ت اكاح ته تت ذيتم شتتت اى ضتتو تتالا تتت ظثههتتو اىقتت تت شتتت٦ اىقتته

اىاقي اىعه.تتتت اى تتتؿ اىعيتتتو اىقاضتتت شؼتتتك تتتت تيتتت تتتت اكاتتتح -8

.ـ(8)خ ه تح تاى ت ه متا ما ااض ش١ثان. اضو ظيو ق ىت

ذ٦م اى تؿ اى تك ؽتك تت ؽتك تت اى تا شقثا. «ش٣ن اق ى ه ح ؼعط اهلل تي اى ثتاق »اى نثه اهش تي

تتتـ. تتته شضتتتا تتتت اىتتتك اى تتته اىهضتتت تتتح اىهذض نؼا اهلل ذ اى.

ن تتت اىقاضتت تتتاق اىتتك اىؽتت تتت ؽتتك تتت شؼتتك ش٣رهتاق ااض اىه اىك ع اىك ؼج ت شت ش١غه

اىؽ اىك شؼك ت ؽك اى غه.

، اسي، خاحت غخذسن 2/12حشجخ ف:اذشاعا، أ أ: . 1

.343، اشعش، أإلجاصة اىبشة:41ـ3/31اعات:، ابةةةةة ششآشةةةةة ، 211حشجخةةةةة ف:أألبةةةةةاسي، ضةةةةةت أألبةةةةةاء: . 2

، اةةةسي، خاحةةةت 21ـةةة2/11، اذةةةش اعةةةا، أةةة أةةة: 1/12االةةةب:، اشعشة، 21، اغةابضسن اطشاة، اةاظ: 14ـ3/11غخذسن اعات: .311أإلجاصة اىبشة:

21

اىك اى هو اىهض شت اىؽ «ط اىث٦غح»ت ظاع -9 ـ(.ؽك ت اىؽ ت اى ي اى )خ

ىؽتته اىغهتتو اىصتتا: ناتتح اى تتؿ ش١قتتة ؽتتك تتت اىؽتت ا ـ(.اى اي )خ

اى تتاى اىؽتتا ظ ش١قتتة ؽتتك تتت اىؽتت تتت تيتت تتت ؽتتك تتت .اىؽ اىؽه اى اي

سه اىؽته تتتد تيتت اتتك شتتهج ت ش١تته اى يتتح اى هقتتح تت ظثو تاو تيثا.

ر ثا ى اى تك اىؽته تت ىتك اىهتاؼ )نضتا اهلل اى كا اىؽ ت تي ت شت تي ( اا ح اىغو ع ك

عاىة )تي اى٦(. شـم اىؽته اى تاي تت تؾ اى يت مثتان اىنصته اى يتا ت

تةه ن اىنصه ت ؾ اىهاح اىؽتكس ت وات متتا تت شتتتهو اىتتك اى تتؿ ؼتت تتت تيتت تتت ؽتتك اىؽتته

ت اى ت ؿ ؽتك تت تيت اى اي اهش تي اى هتح اى قت تت ؽك اىؽه اى اي شـم ت اى ق اى ؿ ؼ ت اىؽ ت اىفه اى تاي شـتم تت اى قت اىؽتكس اى هتتح

غه.ما ؿ اىؽكش ش ضو اىرثؽته ت اى تاى اى قت اىثت اىؽتكز اىرثؽته اىتنص اىصقتتح اىعيتو شتت اىنتان اى ضتتاهو

تتتاؼة اىةتت اخ اى تتكج اىرتت واقخ تيتت اىفتت ى تتا « شثاخ اىكاج تاىةص اى عىاخ»« اهو اى ح»ا:

«اىعتتاه اىتتح تت ش١ؼاقتتس اىقكتتح » «تتتح اىكاتتح » غها. «ذاذه اىقهس» «شو شاه»

اذةش اعةا، أة ، 64ـة 61حشجخ ف:ابذشاة، ؤةؤة ابذةش: . 1، اعةةةةا، أعةةةةا 2/154، امةةةة، اىةةةةى أألمةةةةا : 154ـةةةة1/141أةةةة: .1/214، وذات، عج اؤف:64ـ 44/52اشعت:

22

ذ نؼ اهلل اى اىؽاق اى ته ت ته نضتا ح شنتع اهح شىو.ت اى تؿ اىعيتو اى قت شتت تثتك اهلل ؼت تت اىؽت تت -

. ت و ت ؽك ت ظه اىك اىفه اى اي فا ما اض٦ تاىتا شقتح تتاىؽا واتكا »ااه اىؽه اى اي:

تاتتتتتكا نتتتتتا قتتتتا تتتتاها تتتتاتها.اهش تتتتتك شمصتتتته ضتتتت٦ اى تتاؿ اىتتاتق تيتت شمصتته اى اتتته تتتو ظاتتتح تت

ذ٦مذ تانا ض٦ تيا تثهمح ش ا اتهشخ تتك ظيتح مرة اى هتح اى ق غها اى ت تا اتهشخ تتك

شىتتو نتتاهو ر تتتكقج مراتتتا تتت «.اىفريتتتو»شمصتته مرتتاب ت شه اىؽكس مراتا اى ثتاقاخ اىتكتا ىت ت ه ايتو.

شظاو.ما اما ظثع اخ تتا نؼت اهلل ت شه تت شظتتاو اىؽتته اى تتاي مراتتتح تتا ح تتح ؼتتك ـتت

شىو.ت اى ؿ اى اضو عة اىك تيت تت ؽتك تت نت تت -

.ت ت ؼ اى اي اىعث ما تاىا اض٦ قا ؽكشا ؽققا تكاقا رنيتا تاتها شقثتا

و اىقتتكن. اهشتيتت اى تتؿ اتتت اى تتك اىصتتا اى تتؿ تتتا ظيتتاىك ؽك ت اىؽ ت تثك اىةك اىؽانش غها. متا مصتته اىرقتتو اىرهؼتتاه تتكـو اىؽعتتاو اىتت اىتتك اى تتهاة.

« ش٣ش ت تهح هغ اىهاه»ما ؼ اىفظ اىؽ ظ. ى . ن ت شت «قا اى ؿ ؼ ات اى ك اىصا»ظع

ظك.ى ه ناهو.

.1/11حشجخ ف:اذشاعا، أ أ: . 1، اجغة، بذةاس 133ـ1/131حشجخ ف:اذشاعا، أ أ: . 2

.216ـ25/215أألاس:أإلجاصاث:

23

شظتتاو ىيتتك تتتى اىتتك ؼتت تتت ؼتتكن اىؽتت اىنهمتت تت اىصا ت ه ت ته ؽته اىؽتها تح ت ته ت تك ش١ىتو ت

اىعهج اى ه ح.تتت اى تتؿ اىعيتتو تتتا اىتتك ؽتتك تتت اىؽتت تتت تثتتك -

.اىةك ت ؽك اىؽانش اىكا اى اي اىعث اح ؽققا قاتو اىفته ظا تا ىعتع ما ما اى ؿ تياح

اى يتتت ؼتتت اىرقهتتته ظتتتك اىرؽهتتته تتتتكع اىرةتتتو شتتتو اىرظىو.

تتتاؼة اىرةتتاو »١شتت تيتت اى تتؿ ؽتتك اىؽثتت اتتاه٦: اىرؽققاخ شؼو مو ؼقو تممه شـثتان ته ىاتا

ه تت متتا شتتح تترقي تت ش١ـتتم اذؽتتا اى تتاى ت ضتتاهي تكاتتتظعها اى يتت اىرضتتيع تتتكااهو اى تت تتا شضتت اىىتتا تتتػ تصيتتت ٥ ظتتتاق تتتتك تاىعيتتتح يتتت ذر تتتو ش١تتتاص

. «تظتعة شـثاناىؽثتتو اىرتت تت ؼنتتا شؼنتتا »ىتت ى تتاخ ظييتتح ثيتتح تتا:

شقتتتاخ ظتتتع تتت ش١ؼاقتتتس اىةتتتؽاغ اىؽتتتا اى «اىتتتك » تتهؼا تتهؼا ىغ تتا. تت ذ تته اىقتتهس «اى تتهج اىتتشق

اىةتكح » «ناىح اىانتس » «اىىتكج ش١ته» » « اىؽ تهغ اىةتؽ ح اىت » «اىرمة اىؽت

غتته لىتتل. «اىف٦تتتح تت اىؽتتاب »« تؽتتكاهو اىةتتاىؽح ؼتك ذ نؼت اهلل ٥شرت ت تهج ىيتح ـيتد ت تاه ت

ش٦ش ت تك ش١ىتو ماتد اذت تظتتثا شت قتو ق ت ت اى ك اىهض تي ه اى٦.

، اذب، خالصةت 161ـ1/155حشجخ ف:اذشاعا، أ أ: . 1، اشعشةةة، إإلجةةةاصة 23ـةةة16، ابذشاةةة، ؤةةةؤة ابذةةةش: 3/441أألثةةةش: .331اىبشة:

24

ت اىك اى ؿ اى اضو تى اىك ؼ ت تثك اىةتك تت - .ؽك اىؽانش اىكا اى اي اىعث

ما تاىا اها ؽققا تكاقا رثؽتها ظا تا شقثتا تةا تاتها ظ ظيو اىقكن شقح ض٦ ذ٦تمج اى تؿ اى تك تف اى

اىصا.متتتا مصتتته اىرهؼتتتاه ىتتت اىتتتث٦ق ش٣تتت٦ح هؼتتتو ىتتت ـهاتتتا شاتتتا تتتتهاج تتتكج شتتتا تتت ىتتتتظ شتتتو تتتهاج ن اق اىقا تإ اقج اى ي اىكح. ظها ش١ؼنا اى تهتح

يتا اى قتا ت ا اك ذظت ىت ؼضتهذ اىغيثتح تتو اى ش١عها ش١ما شو ها ذنا ١ظو قاتيح اىؽتكس

شـم اى ي اىكح ذؽقو اى ان اى هتح.نتاىح ت » «مرتاب ش١نت ت ؼتكصا »ى ى اخ كج ا:

ؼا تتح » «اىتتهق تيتت شتتو اىتتاي تتاا اى قتتك اىؽتت » «ش٣ن تتاق » «ذؽ تتح شتتو ش٣تتا غتته «اى قتتك اىغاتت

لىل.ذت نؼتت اهلل ىصتتا ـيتت تت تته نتتتع ش١ه تتح شنتتتع

شا ذ اهح ت د ر ح ذقهثا.ت اى ؿ اىعيو و اىك ت تي ت شؼتك تت ؽتك تت -

ظاه اىك ت ذق اىتك تت تتاىػ اى تاي اىعث ت اى ته .تاى ك اىصا

شتتتا اى يتتا شتتتاظ اى ضتت٦ تت تتتاى تاتتو متتا تت ؽقو كاو واك عاك ؽا شمصته ت ش ذؽةت.ـر اىقهس ات ذع اهشتي اىك اى يت اى هتتح

، اذشاةة، ؤةةؤة 11ـةة1/14حشجخةة ف:اذشاعةةا، أةة أةة: . 1

، 234ـةةةة2/232، اةةةةسي، خاحةةةةت غةةةةخذسن اعةةةةات: 24ـةةةة23ابذةةةةش: .331اشعش، إإلجاصة اىبشة:

، اذشاةة، ؤةةؤة 11ـةة1/45حشجخةة ف:اذشاعةةا، أةة أةة: . 2، 355ـةةةة2/235، اةةةةسي، خاحةةةةت غةةةةخذسن اعةةةةات: 36ـةةةة24ابذةةةةش:

.334اشعش، إإلجاصة اىبشة:

25

ـ ا ربو تي اى ؿ تيت تت 9اى ق ت ك اج اىك ح و تيت اى تؿ تثك اى تاى اىت شت انذؽتو ىت ق تو ا ترب

ؽك ت ن ت ت اى اي اى ا تي اى ؿ شؼك ت ظاته ش١كى تي مصه ت تيتا وات اىتم شـتم تت

اى ق اىؽكس اى هتح ش١ته..... « ح اىهك سقاب اى ك اىتر ك »ى ى اخ ظييح ا: تن اى ت اق » «ؽ هغ ش١ى ح اى» «مراب اىاىل»

« م تتو اىهثتتح تت شؼنتتا اىبثتتح » «تتتك قتتك ش١ؼثتتح ش٥١ق« غتح اىقاتتك » «ان اىقاتتك ت شتهان تاى اىتك

اىهضح اىثتح ت تهغ اىي تح » « اتغ٦ؼاخ اىؽكش غه لىل. «اىك قح

ذتت نؼتت اهلل تتكا تتح تتد تتر ذتت اهح تت اةتتح ح لمهذا مرة اىرهاظ.عي

تتت اى تتؿ اىعيتتو تتن اىتتك تيتت تتت تثتتك اى تتاى اى تتاي -7 .اى

ش٣ا ش١تف ؿ ض٦ اىىا هتت اى يتا ش١تتا اى تتؿ اىعيتتو اى اضتتو اىؽقتتو اى اتتتك اىىاتتك اىتتنص اىرق.متتا

اى ظ تاىا رثؽها ؽققا كاقا ظا ا ما٦ ظيو اىقكن تف هكا تةه.

ن تتت اى تتؿ اىعيتتو اى تتك اىصتتا وتت اىتتك تتت تيتت اى اي تبه اغح ن ت تاغح اىك ؼ ت ظ ه

ت فه اىك ش١تهض اىؽ. تتتتهغ نتتتتاىح تتتتت، اى قتتتتق »ىتتتت ةتتتت اخ ظييتتتتح تتتتا:

غها. « هغ اىع هح» « ش٣قاتاخ

، ابذشاةةة، ؤةةةؤة 1/123حشجخةةة ف:اذشاعةةةا، أةةة أةةة: . 1، اةةسي، خاحةةت 4/121، عبةةذ اف أفةةذي، سةةا: اعةةاء: 111ذةةش، اب

.462، 331، اشعش:إإلجاصة اىبشة:214ـ2/212اغخذسن:

26

ىيتتح ش١نت تتا اىهاتتتع اى تته تت ظتتاق ذتت نؼتت اهلل ش١ى ح شا ش٦ش ذت اهح ق ت ىيتح اىفت تعثتو

تكو اىث.ظهخ ى مهااخ مصهج اـثو ذ ت ك.تتت اى تتؿ اىعيتتو تت اىتتك ؽتتك تتت ؽتتك تتت قاق -8

.اى ل اى اي اىعى تت اى تؿ ضتا اىتك ما تا٦ اض٦ ظي٦ تاتها.ه

تي ت اى ك ش١ه ؽك ت ن اى اي ت شت. اك نشد مراتا تفغ تكج ناهو ا: »ااه اىؽه اى اي:

ت اى ثهج غث اى رهج ىيتك شؼتك تت عتاي نتاىح ا اتو ت تتاو ؽثترت هذتكا تاىتو ىيتك اىهذضت

تيتت )د تت تفغتت ؼتتكصا تتت شتته اىتت غتته لىل.نشتتتي قتا ظا ا ظىا ! قتاه ىت: »ش نظ٦ ااه ى: (اى٦

اىؽك هلل تي مو ح شظه اهلل مو ـه شتل تاهلل . « مو ه ارب ه اهلل مو لة

ت اى ؿ اىعيو ضا اىك تيت اتت اى تك ش١ه ؽتك -9 .اى اي اىعىت ن

متتا اضتت٦ ؽققتتا تتتاىؽا نتتتا ظيتتو اىقتتكن شقتتح قتتا تان ا تاى ي اى هتح تةها تاى ي اى هتح.

ن تتت شتتت اى تتك اىتت ك ؽتتك تتت نتت اى تتاي تتت ت م اف ن ت اى تؿ ت اىتك ؽتك تت ؽتك

ت قاق اى ل اى اي غه. ت اىك اى ك ش١ه اى ك اىك ؽتك تت نت -

.ت ؽك ت ؼاك اى اي اىعى

، ابذشاةةة، ؤةةةؤة 1/111حشجخةةة ف:اذشاعةةةا، أةةة أةةة: . 1

، اةةسي، 4/324، عبةةذ اف أفةةذي، سةةا: اعةةاء: 112ـةة111ابذةةش: .622، اخاغاسي، سضاث اجاث:213سن: /خاحت اغخذ

، اةةةةسي، خاحةةةةت 1/134حشجخةةةة ف:اذشاعةةةةا، أةةةة أةةةة: . 2 .214ـ2/213اغخذسن:

27

ما تاىا اها قا عركا رثؽها ت اى قيتاخ اىقيتاخ واكا تاتكا نتا هك قه ضي ش ه ش تممه ثيت

فته تت شتفت ت ش نه.متتا تاتها شقثتتا تةا تتتك اى وا.

شمصتته تت اىهاتتح تتت تتـ انذؽتتو ىغيتتة اى يتت ىتت نتتح اىكح تبكاق ةه ق و تتد اىقتكي كتح اىفيتو ) تي اى٦( ذظو كج ته اى هو ه ىت ذيتل اىتتث٦ق ذةتتا اىهاهقتتح تت اى تت اى تتهتح ذثؽتته تت

اىقةتا اىا تح يت شت ت اىتم اى اى هتح ش١ ان اـران اهلل ذ اى ىرنو تثاق تانج ت٦ق ش مو ا اتو

ش قاه ؼق ق قا هذثر. « اىتتكني اى تتهتح تت قتت ش٣اتتح»ىتت ى تتاخ ظييتتح تتا: «اىثتتا تت اى قتت» «غاتتح اىتتهاق تت تتهغ تنتتد ش٣ن تتاق»ـ٦تتتتح » «مرتتتاب ش١نت تتت ؼتتتكصا» « تتتقحاىي تتتح اىك»

غها. «ش٣ترثان اىؽط ش١ترانارو نؼ اهلل تكا تاىتو ؼهقتا ت تك تاىتان ت اىفت

ذاع ظاق ش١ى ح د شا ث اهح تك و. ت اىك اى ق اىك ؽك ت شؼك ت شت اى اى -

.اىؽ اى ظ ه ت تي اى ياى قتت اىؽقتتو ش١قتتة ش١نتتة اىةتتاىػ اىؽتتا ظ اىرق.تت

اىك اىنثته اى فت اى اضتو اىؽاتو ىنرتاب اهلل ته اى رتهج اىغاهج فهج ش١هج اىثح.

، ابذشاةةة، ؤةةةؤة 1/235حشجخةةة ف:اذشاعةةةا، أةةة أةةة: . 1

، 311ـةةةةةة2/312، اةةةةةةسي، خاحةةةةةةت اغةةةةةةخذسن: 144ـةةةةةة143ابذةةةةةةش: ، اغةةةابضسن اطشا:اذمةةةاتك 622ـةةة611جةةةاث:اخاغةةةاسي، سضةةةاث ا

.441ـ431، اشعش، أإلجاصة اىبشة:251ـ215اشات:، أغةةةابضسن 344ـةةة2/346حشجخةةة ف:اةةةسي، خاحةةةت اغةةةخذسن: . 2

.114ـ111اطشا، اذماتك اشات:

28

ن ت ـاى اىك ؽك ت اىؽ ت ؽتك تت شتت اىهضتا تت ته اىتك اى ي ت اى ؿ اى ٦تح متاه اىتك تيت

اىؽ ت ؼاق اىيص اىاغ اى ؿ عة اىك ؽ تت ك اىمى اىؽي غه.

ذ نؼ اهلل ه نضا ح ذع ر ث اهح. ت اى ؿ اى ا عة اىك شت ومها ؽ ت شؼتك تت -

.ؽ ت اىؽ ت ك اىمى اىؽيتتح اىتتنص اىقتتكج متتا ظا تتا ى تت اى يتت ش١قتتتح ش٣تتا اى ٦

اى قتتتح ش١تتتتىح متتتا شنص اى ضتتت٦ شوتتتك تتت اى يا اى قا اىرثؽه.

ن ت اىك ت ظك ؽت تت فتان تت تك اىت تت اىتتك ؽتتك تتت تثتتك اهلل تتت اىؽقتتو اىؽيتت تت اتتت ت

ظ ته تت ثتح اهلل تت تا ن تت وهج اىؽيث ؽك ت اى ٦ح اىؽ تت تو تت اىغته اىؽيت ىتك ؽتك تت ؽ ت شؼك اىؽ ت شنق ه ت ؽك اىغثه اىتك اىك ؽك ت شت اى اى تي تت اىؽت تت ؼتاق

اىيص اىاغ غه.ىتح اىتاظه » « اعاىعتاع ىي ته »ى اى ى اخ اىعييتح تا:

غها. «اىكـو اته اى ق» « ش١ ثا اىفاههذتت نؼتت اهلل ىيتتح ته تتح تت ل اىؽعتتح تتح ذتتع شتتا

راهح ق تاىؽيح اثه ن ه .ت اىك ش٣ا اى اى ؽ اىك شت ؼاك ؽك ت شت -

.اىؽ اىؽيث اىقا تثك اهلل ت تي ت وهج

، ابذشاة، ؤةؤة 244ـة 2/346حشجخ ف:اذشاعا، أ أ:. 1، اشعشة، 416ـة 2/414، اسي، خاحت اغةخذسن: 253ـ252:ابذش

.1/466أإلجاصة اىبشة:، اةةةةةةةةةةةسي، 2/241حشجخةةةةةةةةةةة ف:اذشاعةةةةةةةةةةةا، أ ةةةةةةةةةةة: . 2

.631/241ـ621، ازب، حاسخ أإلعال: 4ـ3/1خاحتاغخذسن:

29

تت اتتت اى تتاى اىؽهتته اى فتت اى اضتتو اىعيتتو ن تتت تاىنتتان ؼتتىج تتت تيتت تتت وتتهج ؽتتك تتت شتت ك اىعتتا ن ك اىتك ؽتك تت تيت تت هس تب ؽتك تت شؼتك اىةتت غتته ذةتتكن ىيهاتتح تتع تت اىتتك نضتت

اىتك ؽت تت شؼتك اىك تي ت ت عاي عتة ت ؽت اىتمى اىؽيت عت اىتك ظ ته تت اىؽت اىؽقتو

اىؽي غه. ت ؼقتة ش١ـتا قتو ت اى تك «مراب ش١نت »شىو

غيتتت اىعا تتت اىتتت (تيتتت اىتتت٦ )اىصتتتا نتتتاىح اىةتتتاقة «.م و اىهثح»ش١ؼاو شقتا مرات

شت اىنان ؼىج تت »ااه اىك اىمث: ن ت تتاخ ت ظتاق ش١ىت »تي ت عك اىك اى ك ااه:

ح د ت ه راهح ى ر ح. ما قا ك .« تياه

فه اىا: ش ٥قذ ح تد تر ـتاهح ت شتت «اىق تح »اها ذ ىنراب اىنتان ىي تؿ اى تك تيت ت

ؼىج ت تي ح شنتع شتا ـتاهح ىت نت ثيت، اى ه ته تؽؽ ٥نة ا.

ت اى ؿ اىعيو اى اى ن ك اىك شت تثتك اهلل ؽتك تت - .تي ت هس ب ت شت ةه اىه اىاوكنا

اىعتتاع اى قتت اىؽتتكز اى تته اىؽقتتو ش١قتتة اىثتتانص ى اى ضاهو ش ضو ش١اهو ؽ سشان اىااة اى ضاهو.

، ابذشاةةةة 246ـةةةة2/245حشجخةةةة ف:اذشاعةةةةا، أةةةة ةةةة: . 1

، اصةفذي، 11ـة 3/56، اسي، خاحت اغخذسن:341ـ341:ؤؤةابذش .4/164ااف بافاث:

31

ما تاىا اض٦ شقح تان ا تاىهظتاه ش١ـثتان شقثتا تاتها ظا ا ىيؽات رقتكا ت تيت اىقتهس اىيبتح اىؽت متا

اع اى ي مصه اى ثاقج اىرعك اىف ص.ن تتت ظتتك هس تتب تتت اى تتؿ شتتت ظ تته اىغتت

ن ت ؽك تي ات تثك اىةتك اىتاتن اى تؿ شت ةن شؼك ت تي ت ش عاىة اىغثهت اىتك شتت اىةةا ل اى قتانت ثتك اىؽت اىتك اىرت تت شتت

وك اىؽ اىعهظا غه.اىفتى » «ااتة سه شتت عاىتة »تا: ى اى ى اخ اىعييتح

» «اىن ت اى شتثاب » «اى ةته ت اىؽت » «ىه اىقهس ش١تت٦ اىغهاهتو ت » «ر تات اىقتهس

غها. «اىؽكق اىؽقاهوذتت نؼتت اهلل تت اىصتتا اى تته تت تت ثا تتح شتتا

هج ش تته ق تت تت شتتا ـتتاهح تتت اهتتح تتح ٥ت تت ػ ظثو ظ كح ؼية.

ت اىك اىعيو تاق اىك شتت اىةةتا ل اى قتان تت -ؽك ت ثك ت اىؽ ت شؼك ت اتو اى يت اىؽت

.اىهوتتتتاى قتتت تتتك ظيتتتو تتته تتتت اىتتتك ش١ظتتتو اى تتتهو

شتت ظ ته اىهذض تي تت اىؽت اىت تؿ اىغاه تح ؽتتك تتت اىؽتت اىغتت اى تتؿ ؽتتك تتت تيتت اىؽيتتا اى تتؿ شتتت اى ثتتاي شؼتتك تتت تيتت اىعا تت تتتاؼة مرتتاب

غه. «اىهظاه»ما ظيو اىقتكن لا تظ تفت ت ظتك ت تتس شؼاقتس

شظكاق اىنها تي اى٦ ايا ـيد ظتاوج ت نارت ىت ح

، اةةةةسي، خاحةةةةت 2/116حشجخةةةة ف:اذشاعةةةةا، أةةةة أةةةة: . 1

.115، عذة اطاب:116ـ114اغخذسن:

31

ح تنتت قارت.ما قتا تاىتا رنيتا تي قنارت اىصقت ضهها.

ذتت نؼتت اهلل تت ؼتتكق تتح ت تته ـتتاهح تتت تتته ىك تي اىاهح ت ه .

.ت اى ؿ اىعيو شت تثك اهلل ؽك ت تي اىؽيا - ؿ ظيو تاى اضو ه ت اىك اى هو اىهذض

شـ اىك اى هو اىهض ؽتك تي ت اىؽ اى تتتتت اىؽتتتت اىتتتت ن تتتتت اىتتتتك تتتتتاق اىتتتتك شتتتتت

اىةةا ل اى قان ت ؽكت ثك اىؽ اىهو. ؽرو ا ذن اذ نؼ اهلل ت ك اىر انت اهح.

«ط اىث٦غح»ت اىك اى هو اىهض ظاع مراب -7ضتتت ؽتتتك تتتت تيتتت اى تتتما ناتتتح اىقا اىغهتتتو اىصاىتتتس:

ـ(.اىة ا )خ ذؽتتا ش١متتاته تظتتاك »ـتت عهتتو اىهاتتح اىتتح تت مرتتاب

ىي ؿ ؽك ت تي اى ما اى. «اىك اذهاى ؿ اىعيو ؽك ت تي ت ؽك تت تثتك اهلل اى تما -

.ـ(اىة ا )خاى ي ـرت تيت ظ تة ا قهش اىقهس تي ظاتح

ق تيت ظاتتح ت تاؿ اى ق ؼ ت تثتك اهلل اىثتو ظتى٤ا اىك «ش١وان»اىقهس تة ا .ؼ ظ مرثا مصهج ا:

«فرةتتتته اى تتتتهاهم » «يؽتتتتح ش٣تتتتتهاب »ىي ةتتتت ه م٦تتا ١تتتد اىؽاظتتة «اى تتا ح» « اىنا تتح»ىيؽهتته

ها.ىيقى غ «اىريفا»

، اةةاظ فةة امةةش 411حشجخةة فةة اشعشةة، أإلجةةاصة اىبةةشة: . 1

.3/115خاحت اغخذسن:، اسي، 113اخاظ: .225ـ214/ 2حشجخ ف:اشوا، ابذس اطاع:. 2

32

ما مصه ش٣ رباه تغاى ح مرة اىرانؿ عتاع ش١قب شت تتهص تت اىغيتتة قتتهش تيتت اىتتك تيتت اىتتك اى ٦تتح تثتتك اىتتهؼ تتت ااتت اىتتكا اى ٦تتح شؼتتك تتت تتتاه اىؽتتكاه اى ٦ح شؼك تت ؽتك تت اىؽتهاو تت ار تع تاى قت تيت

ز ت تته قنتتا تتا تتا ذفتتهض عاىتتد ٦ورتت ىتت ؽتت شتت٦ ظـم ت اف ا ا ظـم ت ذ٦تم اتره تيت

لىل كج. اتتك قني تت تت ر تتكقج تتا: اىر تته اىؽتتكس ش١تتته اىؽتت اىةتته اى تتا اىثتتا اىغتتو اى قتت اىعتتكه

اى هض. ت ما قا ١تو كتح ت ا .تتو اىرةتاو اى تكج

تتو ش١عان تتهغ اىرقتت تت »غتت٥خ فرةتتهاخ تتا: اى اهك اىعتح ش١ؼاقتس » شنتع عيكاخ «ش١ـثان

«ش٣تتت٦ تاى تتاؿ ش١تتت٦ اىر٦تتمج اىنتتها » «اىضتتتحتبح ش١نتة » «اىثكن اىغاىع تؽا ت ك اىقه اىاتع»

«غتتاه شقىتتح اىعتتع ذ تتو اىتتع تإت » «تت بتت اىيثتتة غها.

ذتت نؼتت اهلل ىيتتح ش١نت تتا ىتتص٦ز تقتت تت ظتتاق شـتتهج حـتت تتاهر ت تتك ش١ىتتو تتتي تيتت تاىعتتاع اىنثتته تةتت ا ق تت تقثتتهج ـىتتح اى تتنج تةتت ا تتت تتثع

ث ح ذقهثا. تها ت ف اىك اى ٦ح تي ت تها ت تي ت -

.ـ(7ت شؼك ت تاه اى ك )خاهش تقهح انج تي شو اى يت شت شنذؽتو ىت ممثتا اتهش

تي ت اى يا ماىك ت تت ؽتك تت اىؽت شت

.421ـ1/416حشجخ ف:اشوا، ابذس اطاع:. 1

33

انذؽو ى ت ا اهش تي اىتك اى ٦تح شؼتك تت ؽتك تت ا. ؽاة اىقاض شؼك ت تاىػ ت شت اىهظاه غه

ما اتا ت ظتع اى يت ؽققتا ىنتو ت لا تنح اتان او ش ظك ى فه لىل غته ر يتو تاىاتتة اىكتح اىرتت تت تتظ اى تتكاج تتا ىؽتتك ش غه.شـتتم تتت اىغيثتتح تت تت ر تتكقج متتاا قةتتك تت اىباىتتة ىتت ترتت ىتت تت

ح ظتقج ت شتك اىتاي.ى اى ه ك عتى اةتاهك اىغات ربو تاىرظىو ع ش شو ى.

ذ نؼت اهلل ت اىت اىتاتع اى ته ت ته نضتا ح ثع اهر شىو.

.ت اى ؿ اى ٦ح ؼاك ت ؼ امه اىة ا اى - تتظ تةتت ا شـتتم تتت ظاتتتح تت شمتتاته اى يتتا تتا ماىتتك

اىؽت ش١ـ تش اىتتك اى ٦تح ا ت تتت اى ٦تح تت٦غ تتت ؽ اى تا اىتك اى ٦تح شؼتك تت تثتك اىتهؼ اى تا غه.شمتتة تيتت تيتت اىؽتتكس ؼرتت تتاة تت تتانك تت اهه اى انمح اح ار تع تت اىتاي ت اىتتظ مرثت ضثعح غاح اىضثظ ٥ ضثظ ٥ ت تةهج ؼر تانخ

ت تتك ذ.ىتت ى تتاخ قاىتتح تيتت تت ح ؼ فتت ىيؽتتكس هظ تتاش٣لض اىيغو ت ؼتكس شته تال »اذقا ىما اى ي ا:

.« تاىرف و ذ نؼ اهلل عظج ح تضع ث ت ك اىاهح ش١ىو.

ت اىك شؼك ت و ت اىؽ ت اىؽت اتت ش٣تا - .اىقا

تياهتا متا تان تا ت تكج ت ت ظ تة ا شـم تت اى ٦ح اىؽقو اىؽكز اىثانص تي اىتح اى تن تؽ فتا

.141ـ1/144حشجخ ف:اشوا، ابذس اطاع:. 1 .131ـ1/124حشجخ ف:اشوا، ابذس اطاع:. 2

34

ؼ ظ نظاىا ى ك عى تي ش١قب اةاهك عاح ىت « تت «ذفتهط ىعتتص ش٣تتا وتتك تتت تيتت نضتت اهلل تتت

كه تي تات تي اىهاتح. متا تنا تكاشتح ش١ـت٦ة اىراضع ا٥ؼراه اىةثه ن اىغثع اىاان. ـ 9ذ نؼ اهلل شاـه ه ظاق شـهج ح

ت اى ٦ح اىك تها ت اىقا ت اى ك تاهلل ؽك تت - .اىقا اىؽ اى ان اى

ت «عثقتاخ اىىكتح »اى ٦ح اىؽتا ظ اىت نؾ ةتو مرتاب ىو صي ت تاتت ظتع ت شتا اىتهاج اىتم ت مراب ى

مرة ش١هح اىىكح ظت ىت تم تت شؼتك قه تيت ذنت تت تتما اى تت ذثؽتته تت ح اع٦تتت اتتج تاتتت اتتر ظتتتع عثقتتتاذ ىتتت واتتت تتتممه نظتتتاه تةتتته تتتتاؿ

اخ ش١ؽان »اغه.نذث تي ؼه اى ع ا مرات م اى ٦ح اىتك تتها « عثقاخ ناج مرة اى ق ش١ـثان

ى كح ذ ى ؼاما ا ظح ش٣ا اىةن ت اىرمو لىل شا اىى شؼك ت اىرمو ى ىه ؼاما تا ؼر

ذ ا ذ نؼ اهلل تكح ذ ى اثه ا ح ش٦ز شنت ت ك

ش١ىو.اىاهح ت اى ٦ح اىك اىؽ ت شؼتك تت تت٦غ تت شؼتك تت -

اىؽ ت تي اى ه تىتانج اى ي اىؽ.نؼا ى ت ا شـتم تت اى ٦تح اىؽت تت ؽتك اىبهتت شـتت اىؽتت تتت ؽتتك اى ٦تتح تيتت تتت ؽتت اىثهعتت

اى ٦ح وك ت ؽك اهه شتا لىل اىىا.

.23ـ1/22حشجخ ف:اشوا، ابذس اطاع:. 1 .211ـ1/216حشجخ ف:اشوا، ابذس اطاع:. 2

35

تهص ظع اى ان ى تاتح مايتح تظتاك تتاذ غها. ما تو تناه اى ه ا اىؽ ظ شذ ة ؼر اة ش١اها ؼقتو ت اىؽت اىةته اىثتا ش١تتى اى ق اىؽكس اىر ته مرتة مصتها تفغت اىؽت اترت

تاىهاح ضثظ اىهظاه ش١اك. نؼ اهلل ح ؼك شنت ت ك اىاهح ش١ىو. ذ

ت اىقاض اى ٦ح شؼك ت تتاىػ تت ؽتك تت تيت تت -7 .ؽك ت يا اى ه تات شت اىهظاه اى

شـتتم تتت ظاتتتح تت شتتتا اى يتتا تت: ش٣تتا اى تتك تتتاهلل ؼك تت ؽك ت اىقا ت ؽك اىك اتها ت ؽك ت ش

تى اىك اى ك اىك تى اىك ت قنتة اىتك اىتهه ؽتتك تتت اىؽتت اتتت ش٣تتا اىقاتت اىقاضتت شؼتتك تتت تت ك اىك غه. ن تت اىتك اى ٦تح اىؽت تت شؼتك تت

وتانج شـم ت تكج تي.غيع اىثكن »تهص مصه اى ان تاؼة مراب

ذتهظ ت ١تتا اىىكتح عتا مراتتا ؼتا ٦ «ىثؽنعع اىتت٥ متتاه تارتت اذتتاص اع٦تتت ىتتا ذتته ىتت ظتتع تتما اىنراب.وما اى يا اى انم ت تتكج ت ىت شتؽتاز

ناهو ح ر ح ف صه نذثح رغح.شرتت ذتت نؼتت اهلل ىيتتح اىص٦شتتا ـتتا نتتتع ش١ه تتح ا

ذ شىو.ت اىقاض ت اىك شؼك ت ك اىك ت اىؽت تت -8

ؽك ت تي ت غا ت و اىن اىىك اى.اىقاض ش١قة اى اضو اىرهو اىثي، اى ئ اى ان انك

تتت اى تتت ذتتتى تتت مصتتته تتتا ؼتتتهن نتتتاهو رتتتا

.61ـ1/51حشجخ ف:اشوا، ابذس اطاع:. 1 .51ـ1/54حشجخ ف:اشوا، ابذس اطاع: . 2

36

ا اىقات تت ؽتك )تيت اىت٦( اذةو شه ته تا٣ت شـتم تت مرتة ىكت متا تت شه شت اذةتو ت تك لىتل تىتتك ش٣تا اى تك تتاهلل انذ تد قنظرت ىكت تتان شمصته ش١تتن عا ت. متا اىقاضت شؼتك تت تتاىػ تت شتت اىهظتاه ت

غيتع »ظيح ذ٦تم شـتم تت اىنصته ششت تيت ت مراتت تتت تظتتتا فتتح ىتت تتهج مثتتهج تاىتتكان «كناىثتت

اىح.ذ نؼ اهلل ت اىص٦شتا تاقي ت ته ته ؽته حذتع

ث شىو.ت ش٣ا اى ك تاهلل ؽك ت اىقا ت ؽك ت تيت تت -9

.ؽك ت تي ت اىه ك اى ي اىؽ اى ن اىك ش٣ا اىقا شـم اى ي ت تيا اى اى

ت ؽتك تتهص ت تتكج تيت قني ش رت ا تره ضتي وتتك نتتت ت رتت ؼتت ذتتكته.ىا تتاخ اىتتك شظتتع

تتـ.ته تيتت 9اى يتتا تيتت تتتا لىتتل تت تتح اىعاتتة ؼتت ش١ـتت٦ة اىراضتتع ش٣ؼتتا ىتت شتتو اى يتت

متا تنا تاى تكه اى ت تيت تط اىو ى اى قتها اى هص.

ذ نؼ اهلل اىف اىاتع اى ه ت ته نظتة ح شنتع ـت شىتو.اثه ت تانج تتاىقهب ت اثته اىتك

نؼا اهلل ذ اى.ت اىك ش٣ا ش١تف اىةن تاهلل اىقا ت ؽك تت -

.اى ي اىؽ اى تي ت ؽك ت تي ت اىه كا تربو تغيتة اى يت تيت تؾ لىتل اى ةته ثتهص ت اى تت اى تتهتح تتاف تتن ممن.ىتت ةتت اخ ظييتتح

.241ـ2/234حشجخ ف:اشوا، ابذس اطاع: . 1 .51ـ2/41حشجخ ف:اشوا، ابذس اطاع: . 2

37

ظتع ت مرتة شهتح «مرتاب ش٣ترةتا »ثيح ا اىؽكس مرتتتتاب »شه مرتتتتة اىؽتتتتكش تتتت ش١تتتتاخ غهتتتتا ىتتتت

ة٥ كج ح ى نتاهو مهان لمه «ش٣ن اق اهو نج ه ح.

ذ نؼ اهلل ىيح اىص٦شا اىصا ت ته ت ته نتتع ش١ه ح ذع ت ه شىو ت انج.

ت اىك شه اىك ت تثك اهلل ت تو تت اىغته تت - شؼك ت تثك اهلل ت تى اىك تت ؽتك تت تتها اتت ش٣تا

. اىغه ت ؽ اىىكتت شؼتتك تيتتا اىىكتتح اى تتاه.اهش تيتت ش٣تتا تته اىتتك

شـمت ظاتح ش٣ا اىقا ت ؽك غه.متتتا تتتاما تعتتتهج ؼتتتز تتتاخ تتتتا تتت اىص٦شتتتا اىراتتتع اى ه ظاق شـهج ح ذع ت ه شىو نؼت

اهلل ذ اى.شؼك ت تثتك اهلل تت شؼتك تت تتها تت ؽتك ت اىك -

.اىوه اىؽ اىشـم ت اىتك تت٦غ تت ش٣تا تتى اىتك تت اىؽت اىتك تثتتك اهلل تتت شتته اىتت تته اىتتك اىتتك تثتتك اهلل تتت اىقا تاىػ ت تكو اىاو اى ا تها ت ؽتك

اى يتت اى تتو ؼتتاو اى ضتتو تتت تت٦ح غه.ظتتع تتت مو ارد ى اى ي اىثتح ذ عتهخ ت تاتع اىث٦غتح

اىؽن اى يح.ذتتانؿ اىتتاقاخ »متتا نـتتا شثرتتا تتتو تت ذتتانؿ شتتهذ

و اى ض٦ تت اىتوه تهغ انظتوج اىتاو «اى يا اىن

.1/151اشوا، ابذس اطاع:حشجخ ف:. 1 .2/36حشجخ ف:اشوا، ابذس اطاع: . 2

38

رؽتتح تت تتة ش٣تتا تته اىتتك ارتتىص ش١ؼاقتتس اى اىكاههج تي ش١ىح مراب اىفا.

ذتتت نؼتتت اهلل تتت تتته نتتتتع ش١ه تتتح ـتتت شتتتا ذ اهح.

ت ش٣ا اىرمو تيت اهلل ته اىتك تت ت اىتك - .ت ش٣ا اىك اى ي اىؽ اى

ما ا ؽ ى ره ت ا ا ره ت ه اىك ظاتح اى يا : تثك اهلل ت شؼك اى تفث ت اهش تي

. شتت نؼتتو ىتت « اىف٦تتتح تت تيتت اىنتت٦ »تتتكج مرتتة تتا: «اى ةتتو»تتت ا تتح شتت٦ز شتتا شااهتتح تتر اتتها ج

تي اى ق تي تت تتاىػ اى ي ت شت اتهش تهغ اى ةتو تيت ا ؽتك اى ق ؽك ت تها اىف ان.اهش اىؽكس تي ش٣

ت تي اى ي اهش مصها اى تهص اى ي اى قيح اىقيح ا ره تي ظهخ عاترت شمتة تيت ته اى يت

ذت نؼت « مراب ش١شان»ذكن.ى ة اخ ظييح ا:اهلل ىيتتح ش١ؼتتك اىتتاتع تت ظتتاق شـتتهج تتح ـتت تتر

ه ك ن.ذ اهح ق تؽة اىفت اىتك تتان اىتك تتها تت ؽتك تت تثتك اهلل تت -

.اىاق ت تها ت تي ت اىهذض اىوه اىاتتهش تةتت ا تتت كج تيتت ظاتتتح تت اى تتؾ تت ش١تتته اى هتح اى ق اىؽكس اىر ه اهه اى ت تاف

ض شت اى غاا اىتك تثتك اهلل تت اىك تي ت ؽك اىهذؽ ت اىك ش٣ا اىرمتو تيت اهلل اىغته تت ؽتك

اىقاض تي ت اىكان غه.

.241ـ1/214حشجخ ف:اشوا، ابذس اطاع:. 1 .33ـ1/31حشجخ ف:اشوا، ابذس اطاع: . 2

39

تهص ظع اى تتان اىهظتع ت تةته اى تان ىت اى ةتته » «اىكاتتح »تاى ضتتيح.ى ةتت اخ ظييتتح تتا:

اهلل ىيتتتح ش١ؼتتك شتتتا ظتتاق شـتتتهج ذتتت نؼتت «اىي ى تتح حشنتع ت هج ذ اهح.

تتت اىتتك شتتت اى غاتتا تثتتك اهلل تتت ؽتت تتت اىتتك تتت - .اىقا ت اىغه ت شؼك اى ي اىؽ اىىك اى

شـم اى ي ت اىك اىك ؽ ت اىك اىؽ ؽك تت ى رتتتهج اىثتتتح تتت وتتت قاق اىثتتت غها.متتتا تتتؿ ا

تتها ؽتتكشا قتتا اى رتت ت يتتا ذفتتهض تيتت ظاتتتح تت شمتتاته اى يتتا ماىتتك تتتها تتت ؽتتك اىتتوه تيتتت تتتت وتتتك اى تتت اىتتتك ؽتتتك تتتت تثتتتك اهلل اىتتتوه

غه. ى مهااخ ضاهو نج. هح.ذ نؼ اهلل ح ش٦ز ث شاا

ت اىك اىك ؽ ت اىك ت اىقا ت اىغته تت - شؼك اى ي اىؽ اىىك اى.

ت ش٣ا اىاشو اىغه ت ؽك ت ؽ ت اىهذض -7 .ت اىغه

شـم ت اىك ش٣ا ؽك ت اىغه غه تهص اى ي ه ت لىتل ش ت ان اى اهقتح ٥ا تي اىث٦غح إ ايو اىف

ناهي اىهاهقح اكجتي لىل تؽس ة تي ناهو اىثيبتا اى اه شو اى ةن اىرقكح اره نثا تي اى ي ؼر

ذ ت ته ىك تي اىصا تاا. ذ نؼ اهلل و شا ث اهح.

غته تت ؽت تتت تت اىتك ش٣تا اىتك ؽتتك تت اى -8 .اىهذض ت اىغه ت اىقا ت اىغه

اذك.141ـ2/131حشجخ ف:اشوا، ابذس اطاع: . 1 .2/311طاع: حشجخ ف:اشوا، ابذس ا. 2

41

تـ.ى تيت اتع تكه 9تع تاىف٦ ح تك خ اىك ح اىتاض اىعيت ت قت وتك تتت »تيت لىتل ةت اىتم تا

» ى « تي «تقق اى قا اىاتؿ اىتؾ ت اىقتهساىنامتتتة »« اىتتتهاض اىتتتاض تتت ؼةتتته تتتاهو اىتتتاض»

. ماد ت ت ٦ع اى « اىكنح هغ ش١تاخ اىثكنحت نه ا اخ مصهج ا ررػ ا تكج ؼة ظيرا ل

هه ا ررػ ت ا ينا سـه ش١ه.ذ نؼ اهلل ىصا تق ل اىؽعتح تح شتا ت ته

.ث اهح او: ذع ت ه ث اهحت اىك اىغه ت ؽت تت اىهذضت تت اىغته تت -9

اىقا ت اىغه. ت اى ق ؽك ت شؼك ت شت اىهظاه. -تتت ش٣تتا اىتتك شؼتتك تتت اىؽتت تتت شؼتتك اىىتتك -

اى ـيقتح اىقتهس ت نتد ت شؼنتا شتو » قت وتك ىت ذ ح د ـ راهح. «اىىا

ت اى ق شؼك ت ؽك ش١مص اى ه ت يح - ت اىك اىهذض ت ال ـ اىا ك ى اى.- ت شؼك ت وك اىؽاظ.- ت اى هو ؽ ت اتو. - اىؽ ت تي اىع. - ت ت ت اى ىو اى هو اىهذض )اىهض( نؼ اهلل. -7

تتح اىتتك تتاب اىتتك اىهت تت اىع تت اىغهتتو اىهاتتتع: نا ـ(.)خ

.2/211حشجخ ف:اشوا، ابذس اطاع:. 1، وذاةةةةةت، عجةةةةة 1/16حشجخةةةةة ف:ابغةةةةةذادي، ذةةةةةت اعةةةةةاسف: . 2

.1/111اؤف:

41

اىتك اىعيتو تاب اىتك شتت اى تاى ؽتك اىؽت اىؽتت .ـ(اىهت اىع )خ

ىك اىعو ش١ ه اى ه ت ه ح ـ ت هج شيصاهتتح شىتتو تت اىعتتهج اى تته ح. تت اىفاتتح تت تتته

ظكذ ش اىك نؼا اهلل شـتم تتا ا ربو تاىقهس اىنه ىكت م اىنرة ش١قتح شـم غغ اى قت ش١تته تت اى ٦تح ش١قتتة اىتتك ؽتتك متتاظ ـتته ستتتاق اىؽتت شـتتم اىؽتتاب اىكتتتح تتتاهه اى يتتت اىكنتتتح تتتت اى تتتؿ تثتتتك اىنتتته اىث تته شـتتم اىر تته تتت اى تتؿ ؽتتك ـتت تتت ؽتتك

او اتتهش اىنتت٦ اى يتت ح تيتت اىؽتتاض تت٦ تيتت ـيتتو اى تتهؽك اىعو ستاق شـم تاهه اى يت تت ظاتتح ت اى يتا ش١ظ٦ اى اؿ اى ض٦ لمته ت ذهظرت ى ت ت مراتت

تت ذهظتتح ؼا يتتح ذتتكه تيتت تاتتح اىتتك «ش٣ظتتاوج اىنثتتهج» اىهت تاى ي ما ح.

تتعهاخ سه نتته اىتت شىنتته »: ىتت اى ى تتاخ اىعييتتح تتا اىر يقتتح تيتت »« ةتتثاغ اىكاتتح» « (تتتي اهلل تيتت سىتت)

« عثقاخ اىات»« ىاناخ اى ي» «مراب ؼقاة اىؽو« تتتتتتتتعع اىث٦تتتتتتتتتو تتتتتتتت ذهظتتتتتتتتح تتتتتتتتتاؼة اىتتتتتتتتاهو »ذتت نؼتت غهتتا .«ش عتتاوج اىنثتتهج» «اى٠ى اىصتتح»

ح ؼك ت هج انت اهح شىو اهلل اى اىاتع ت ه عهح ق تكح ا اىقكح.

تتت تتك اى قتتا اىرنيتت ؼعتتح ش٣تت٦ ستتح اهلل اىؽتتاض - .ـ(اىك شت اىقا اىؽ اىع ش١ت ا )خ

ىك غهج ه نظة ح اشر ث اهر ت ك ش١ىو تتتكج تت اى تتاؿ ش١ظتت٦ اىعتتهج اى تته ح شـتتم اى يتت تتت

.525ـ511حشجخ ف:اشعش، إإلجاصة اىبشة:. 1 .11حشجخ ف:اشعش، إإلجاصة اىبشة: . 2

42

تيتتتتتا اى ةتتتتته اىظتتتتتق تتتتت اىعتتتتتو ش١ تتتتته تتتتت قكر:اى ٦تتح اىتتهوا ؼتت اىىانظهثتت اىع تت اى تتؿ

ش١ظو اىؽاض هوا ؼ اىن غها.ن ت اىك اىعيو اب اىك ت اىك ؽق اىهت

مرتتتاب تتتط تتتـ( شظتتتاو تهاتتتح اىنرتتتة ش١نت تتتح )خاىث٦غح اىةؽ ح اىتعاقح تاهه اىنرتة ش١تته اى رتكج

ض٦ ت ظاوذ تهاح ة اذ ى اذ. »ىتت ى تتاخ مصتتهج تتكج تتا: ظتتح » «ت تتاناخ اىتتاىن

ذ نؼ اهلل اى غها. «ناىح تيح» «اىظت تك ش١ىتو ت اىاقي اه تح شت٦ز ـت شيصاهتح

كح ات ا ق اىىثح.تتت اى تتؿ اىعيتتو اىؽتتاض اىتتهوا ؼتت تتت اىتتهوا ؽتتك -

.ذق اىنىك اى ؿ اىصا ت ته ته تاه تح شنتتع ـت

اهر ت ك ش١ىو اىعهج اى ه ح كح ناوكنا ىتك تيت غته ت اى تؾ ر ي ا اىقتها ج اىنراتتح تيت ا

ذيل اىكح ش ذ اىك ى ت اى ته شتا ت ت ت ت ىت عيتتة اى يت هؼتتو ىت عتتها قني تيت اىؽعتتح اى ؿ تثك اىهؼ اىثهظهق ش انذؽو ىت اى رثتاخ اىقكتح

تتتـ( نتتتس تتتتا تتتكج شتتت نظتتتع ىتتت 7 تتت اى تتتهاة تتتح ) ىت اىهؼيتح اقتا ىت اى تهاة شاتح تىه ها.ذااد

تنهت٦ شـم ت اى اى اىعيو اى ؿ تثك اىؽ اىغها ش ارقتتتو ىتتت اىعتتتو ش١ تتته ؼضتتته تؽتتتس اى تتتؿ هذضتتت ش١ةان تكج ش ه ؼضه اضا شتؽتاز اىعتكق اى تهاو تتتاظه تتت ىتتت تتتاها شتتت تتتتاق ىتتت اىعتتتو ش١ تتته

رعا ى ا ذ تا.ـ( اح)

.321بشة:حشجخ ف:اشعش، إإلجاصة اى. 1

43

اتركنك « ركنك اىاهو»ى اى ى اخ اىعييح اىنصهج ا: تتاهو » تت ش١ؼاقتتس اىرتت ىتت تتممها اىؽتتكز اى تتاي تت

غها ذ نؼ اهلل ىيتح «قاناى٦» ى مراب «اى حش١نت ا ىص٦ز تقت ت ظتاق شـتهج تح ت ته شيصاهتح

ىتتو اىعهتتح ق تت تت اىةتتؽ اىؽتتكن اى تتهو تت ت تتك ش١ اىعو ش١ ه تاب اىقثيح.

ت اى اى اىى اىؽاض اى٦ تيت تت اىؽتاض اىتهوا ـيتو - .اىغثة اىغها

تاؼة اىنهااخ اىقااخ اى اى اىىاتك اىعاتك متا قتا نظاىا ضغي ا تا١ـثان

غثة اى ته اىتهوا ـيتو متا ظ ؼعه شت اى اضو اىاىتت٦ تيتت شمثهتتا تت شـتت ؼتت اتتك اترتت تتت ؼضتته قني اى ق ش١ته تي ظاتح اى يا ما : اى ؿ اىعيتتو تثتتك اى يتت اىه تتر اى تتؿ اى تتاى ش١ظتتو ؽتتك ؼتت

ن تتتت اى تتتؿ اىعيتتتو ؼتتت « ظتتتاه اىنتتت٦ »تتتتاؼة ت اىهوا ـيو اىتك ؼت تت اىتك اىن شـ ؼ

ـ(.اق اىةكن )خ ذ نؼ اهلل ته تت ه حذت تاهر ت تك ش١ىتو

اىعهج اى ه ح اىعو ش١ ه . .ت اى ؿ اىعيو اى اى اى او اىرق تثك اى ي اىه ر -ىعتاؼ شـم ت ظاتتح ت اى يتا متا ت: اى تؿ ظ ته ا

اىتتتك تيتتت اىغثاعثتتتاه «م تتتو اىبغتتتا »تتتتاؼة مرتتتاب اى تتؿ اى اضتتو ؽتتك تتت «نتتاض اىتتاهو»تتتاؼة مرتتاب

، اشعشة، إإلجةاصة 2/131حشجخ ف:اةسي، خاحةت اغةخذسن: . 1 .411، 246اىبشة:، 411، 324، 246، 41حشجخ ف:اشعش، إإلجةاصة اىبةشة: . 2

.2/131اسي، خاحت اغخذسن:

44

رت اىقتاه ت تيت » اتو ت تثك اىعثان تاؼة مرتاب .«اىه ظاه

تتت اى تتؿ اى اضتتو شتتت تيتت ؽتتك تتت تتاتو تتت تثتتك -و: اوتكنا اىعثانت ك اىك ما شتتي ت عثهترا.ا

.ش١تو ىك مهت٦ ح ذع ـ اهح ت ك ش١ىو اىعهح.

شـتتم اى يتت اى تتان تتت تتؾ تةتته : تتف اىعيتتو ش١تتترال ش١مثتتته ؽتتتك تتتتااه اىؼتتتك اىثثتتتا اىتتتك تيتتت

ن ت ذيتم اى تاى اىرقت «اىهاض»اىغثاعثاه تاؼة ر اىقاه ت تيت » ر تو مراباى ؿ تثك اى ي اىه

اىم تان ه ا هظ ا ىي يا ٥ راى تي ذا «اىهظاه اىر يقح ١رال ش١رال ش١مثهاىؼك اىثثا.

ت عيتك باتح «اىقم تي اام اىها م»ى مراب اىعقج.

ذ نؼت اهلل تنتهت٦ تحـ ت تهج تاهر ت تك ش١ىتو اىعهج اى ه ح.ت اى ؿ اىعيو ش١رال ش١مثهاىى ؽك تااه ت ؽك -7

.شمو ش١ت ا اىثثا اىؽاهه اى هتاىؼك اىثثا ق اى ةه هك اىكه ؼك اىىا تاؼة اى نته اى تو

اىتتتم اىتتتكاو تتتته تتتته تتت اارتتتا اى يتتت امرتتتاب ذنو اى تاى ي تاىؽقاهو نوا اهلل اى ان اىكااهو

اى ي ا٥ت نشخ ٥ شل د ةان ق اى ةته هتك اىتتكه ؼتتك اىىتتا تتتاؼة اى نتته اى تتو اىتتم اىتتكاو تتته تتته تت اارتتا اى يتت امرتتاب اى تتان اىتتكااهو

، اةةةسي، خاحةةةت 324حشجخةةة ف:اشعشةةة، إإلجةةةاصة اىبةةةشة: . 1

.134ـ2/131اغخذسن:، اةةةةسي، خاحةةةةت 434حشجخةةةة ف:اشعشةةةة، إإلجةةةةاصة اىبةةةةشة:. 2

.51ـ2/41اغخذسن:

45

تا٥ت ذنو اى تتاى ي تاىؽقتاهو نوات اهلل ت اى يتنشخ ٥ شل د ةان اا اى ي نما ىيك ا

٣واىح ظي اىعاىح تكنا ٣واؼح قاظه اىثغاىح.ن تتتت اىتتتك ؽتتتك ش١متتتو اىتتتك ؼتتت تتتت تتتتها

اىقى.ن ت ظاتح شتا اىغيثح اىتات ت: اىتك ؽتك

اى تػ ظ ته « رتاغ اىنهاتح » اىعاق اى اي تتاؼة مرتاب اىؽقتو اىقت اىتهوا «م و اىبغا »اىنثه تاؼة مراب

اىتتك اى ٦تتح ؽتتك «اىقتتا»شتتت اىقاتت تتتاؼة مرتتاب ك اى اى هرا اىؽاهه غه.

تهغ » «اىر يقح تي اىهظتاه اىنثته »ى اى اخ اى كج ا: غها. « اى اذػ

ذ نؼ اهلل حشا ت ك اىاهر شىو اىعهج اى ه ح تنهت٦ اىقكح ق ت اىؽتاهه اى تهو ت اىتهاة اى تها

ا ي اثن اى كا )نضا اهلل ذ اى تي(. .ت اىك اى ؿ اىعيو ؽك شمو اىثثا -8اى تاى اىعيتو ت اى ٦ح اى ك اىى ش١ظو ؽك تااهت -9

.ؽك ذق ت اىى اىنص قةق تي اىعي تتؿ ش٣تت٦ تتتكان اىتتيغح اتتت ا نهتتا تتا تاىههاتتر

اىكح اىكح ما اا ثهوا تةه ا تاهه اى يت ٥ا اىؽكس اى هو اض٦ ت ار اىع ح اىعاتح.

ض اىؽتتكس تته ٥تتا تت اىتتكان اى عتتح تت اىتتم ن ذهظ ى ش١ؼاقس اى هتح تاى انح.

، اةسي، خاحةت 431ـة 434حشجخ ف:اشعش، إإلجاصة اىبةشة: . 1

.2/41اغخذسن:، ابذشاةةةةة، 2/252حشجخةةةةة فةةةةة اذةةةةةش اعةةةةةا، أةةةةة أةةةةة: . 2

، اةةسي، 334ـةة331اىبةةشة: ، اشعشةة، إإلجةةاصة61ـةة55ؤةةؤةابذش: .241ـ2/113خاحت اغخذسن:

46

ما ى ة كك اىرتكن ـتهض ت عيت ظاتتح مصتتتتهج تيبتتتتا شىتتتتو تتتت وان تتتتتد اهلل اىؽتتتتها ش١هتتتتح

اى ة تاى هاة هانا.ن ت ظاتح ت تا اىيتح اى تاؿ ش١ظيتح ت:

اىعيو تي ت ؽك ت تتاؼة اى تاى تك اىؽنتا اى ؿن تع اىتك ؽتك تت ؼتتكن اىؽت اىؽت اىتاه اىتتك اى اضو ش١هؽك اا تت ش١هؽتك اىغثاعثتاه اىقثتاه اىتتتتتى ؽك تتتتتهو تتتتتت تتتتت اىتتتتتك ؽكاىهك تتتتتر ش١تتت ا اى تتتاى اى اضتتو ؽتتتك ؽتت تتتت ؽتتك تتت

ش١تترهاتاق تتؿ اىؽتتكش اى تتؿ ؽتتك تتت اىؽتت اىؽتته اى تتاي اى تتاى اى اضتتو اىتتك تيتت ـتتا اىتتك اى تتهاو

اىك غه.تؽتان ش١تان اىعا تح ىتكنن »ى اىة اخ اىعييح اىثيح ا:

تتتهسج اى قتتته تتت تتتهغ شـثتتتان سه » «شـثانش١هتتتح ش١عتتتاناى اهتك » «ن تهغ ذتمة ش١ـثتان ٦ل ش١ـثا»« اىهه

« نتاىح اىتظى ت اىهظتاه » « اىغه ح ت تهغ اىةتؽ ح غها.«ناىح ش١وا اىقاقه اى هتح»ذتتت نؼتتت اهلل تتت اىتتتاع اى تتته تتت تتته نضتتتا

اىثتتانك تتح ؼتتك ت تتهج تتا ج شىتتو تت اىعتتهج اى تته ح اع ش١تف تاتثا.ق اىثاب اىقثي اىع

.ت اىك اى ٦ح ؽك ذق اىعي -ت ؿ ش٦٣ اى اى اىعيو تا اىك ؽك ت اىؽ -

.ـ(ت تثك اىةك اىؽانش اىكا )خت اىك اى ق تى اىك اىؽ ت تثك اىةتك اىؽتانش -

.ـ(98اىكا )خ

.251حشجخ ف:اشعش، إإلجاصة اىبشة: . 1 .4حمذج حشجخ ف اطشك افا بشل:. 2

47

وتت اىتتك تتت تيتت تتت شؼتتك اى تتاي تتت اى تتك اىصتتا - . ـ(9)خت اى ؿ اىعيو تن اىتك تيت تت تثتك اى تاى اى تاي -

.اىت اى تؿ اى اضتو ت اىتك ؽتك ت ؽتك ت قاق -

.اى ل اى اي اىعىت اى ؿ ضا اىك تي ات اى ك ش١ه اى ك ؽك -

.ـ(78اي)خت ن اى ت ش٣ا فته اىتك اتت عاىتة ؽتك اتت اى ٦تحاىؽي -7

.اىؽ ت و ت اىغه اىؽيت اىك ش٣ا اىعيو ظاه اىتك اىؽت تت تو تت -8

.7اىغه اى ٦ح اىؽيتتت اى تتؿ اىعيتتو عتت اىتتك ظ تته تتت اىؽتت تتت تت ك -9

.8ـ(7اىمى اىؽقو اىؽي )ت اىتك ت اىتك فتان تت تك تت فتان اىت -

.9ـ(اىؽاهه)خ .ت اى ؿ اى ق الا ت ظثهو ت اتو اىق -تتت اى تتؿ اىعيتتو تتتاق اىتتك شتتت ؼ تته ؽتتك تتت شتتت -

.اىقا تي ت ؽك ت تي اىغثه شي اىنع

.5حمذج حشجخ ف اطشك افا بشل:. 1 .6حمذج حشجخ ف اطشك افا بشل:. 2 .1 بشل:حمذج حشجخ ف اطشك افا. 3 .4حمذج حشجخ ف اطشك افا بشل:. 4 .1حمذج حشجخ ف اطشك افا بشل:. 5 .414حشجخ ف:اشعش، إإلجاصة اىبشة:. 6 .1حمذج حشجخ ف اطشك أألي بشل: . 1 .4حمذج حشجخ ف اطشك أألي بشل:. 4 .5ل:حمذج حشجخ ف اطشك أألي بش. 1 .6حمذج حشجخ ف اطشك أألي بشل:. 11

48

ثو ش٣ا اىصقح ظيو اىقكن ؽكز.اى اى اىعيو اى ق اى شـم اى ي تت ظيتح اى تاؿ اى يتا ت: اى تؿ شتت تيت تت اىؽ ت ؽك ت اىؽ اىغت ت اىتك اىؽت تت تات اى ه تؽنا اى ؿ شتت تثتك اهلل ؽتك تت شؼتك تت

تتهان اىفتتاو اى تتؿ شتتت اىثقتتا تتتها تتت اىؽتت تتت تها اىه ا اىثةه اى ؿ اى ق شت اىتع ؽتك تت تثتك اىاب ت ت اىا شمصه اىتاص تت اىتك شتت اىقات

تي ت ؽك ت تي اىغثه غه. »ى اىنراب اىعيو ذتاب » « انج اىةغ ى ت ح اىهذضت

« تح هغ اهو اىمن« »اى هض ش١ااخ اىفهض تاىثاخ غه لىل.«مراب اىىك اىرق»

اهش تي اى هو شت ظ ه ؽك اى ته تتات «ااه اىناىؽك اىؽ ن ح ش٦ز ـت ـتاهح ت تك

٥ا شه اى تياخ اهلل تي.تتت اى تتؿ اى قتت اىعيتتو شتتت تيتت اىؽتت تتت شتتت ظ تته -

.ؽك ت اىؽ اىغاى اى اىناو اىؽكز اىثو اى ق اىعيو اىم ذرت شمصته

ظاواخ ش١تؽاب ى عو ؿ اىغاه ح شت ظ ه اىغ. «ما تاىا اض٦ قا ؽكشا ظيت٦ شقتح »ااه اىؽه اى اي:

شمصه اىهاتح تت اىتك شتت ظ ته ؽتك تت اىؽت اىغت اىؽتاهه اىتك ضتا اىتك شتت ه تت اىتاي تت تا

، عةةةةا 235ـةةةة2/234حشجخةةةة فةةةة: اذةةةةش اعةةةةا، أةةةة أةةةة: . 1، افمةاث اعة فة عةادط 3/13، اسي، خاحت اغخذسن:111اعاء:، فةةةشط خجةةةب 11/14، 1/63، اعةةةا اشةةةعت: 214ـةةة242امةةةش: .112اذ:، اةةةسي، خاحةةةت 2/16اعةةةا، أةةة أةةة: حشجخةةة فةةة: اذةةةش . 2

، ابذشاةةةةةةةةةةة، 31، عةةةةةةةةةةةا اعةةةةةةةةةةةاء:125ـةةةةةةةةةةة3/123اغةةةةةةةةةةةخذسن:، عبةةةةةةذ اف 42، فةةةةةةشط خجةةةةةةب اةةةةةةذ: 213ـةةةةةة212ؤةةةةةةؤةابذش:

.1/335أفذي:

49

اىهضا ضو اهلل ت تي اىؽ اى ؿ شتت اى رتغ شؼتك تت تيتتت اىتتتهاو اى تتتؿ اىعيتتتو شتتتت تيتتت ؽتتتك تتتت اى ضتتتو اىغثهتتت اى تتتؿ تتتتاق اىتتتك ؽتتتك تتتت شتتتت ظ تتته تيتتت اىغثه شت تثك اهلل ؽك شت اىؽ تي اتا تي تت تثتك

ن غه.اىةك اىات »ى اى ى اخ اىعييح ا: تهغ اىاتح ت » «مراب ش١تاى

فه ت «اىه ك ى ثو اىر ثك» ذظىو اىك «اى ق ظاواذ ىر٦م ش متا ؼتا ت تح ـت ت تهج ـتاهح

)نؼ اهلل (.ت اىك ؿ اىغاه ح شت ظ هؽك ت اىؽ تت تيت -

. اىثبكاق اىبهاىغ ؿ ش٣اح نهت اىغاه تح ارتد اىت نهاتح اىتمة ت ارتتت ظيتتتو اىقتتتكن تفتتت اىىىتتتح تتتتان تظ١ؼثاناىهظتتتاه اى ق ش١ته اىن٦ ش١قب تو ش٦٣ ميا اىمب ىي قاهك ش١ته اى هص اىعاع ىنا٥خ اىت

اى و. اى ي ىتتك شتتت ظ تته تتح ـتتت شتتا شيصاهتتح اتتك اى تتتهاة

حشا شنت اهح ذريم تي اى تؿ اى تك ؽتك تت ؽتك تتتت اى تتتا اى نثتتته تتتكج ؼاذتتت شتتت ت تتتك اذتتت ٥و اىتتتك اى تتهو اىهذضتت تيتت تتت اىؽتت اىتت غهتتا شتت

ت ت شنت اهتح ت تك انذؽو ى اىعتو ش١ ته تح شتا شن ش تتركاق اى تتر ش٥ضتتتغهاتاخ تثبتتكاق ذ هضتت ىيضتتتاقاخ ل اؼرهاتد مرثت قان ت ظاتتة اىنتهؾ شـتم اتتو اىرتتكن

ا ؼر ذ نؼ اهلل ذ اى.

1 . ، سضةةةةةاث 214ـةةةةة213حشجخةةةةة فةةةةة: ابذشاةةةةة، ؤةةةةةؤةابذشسجةةةاي اعالةةةت ،143ـةةة3/166، اةةةسي، خاحةةةت اغةةةخذسن: 541اجةةةاث، 12/11، ابذاةةت ااةةت:231ـةة3/234، سجةةاي بذةةش اعةة:144اذةة:

.136عا اعاء:

51

ذتتتتمة » «اى هتتتتد»ىتتتت اى ى تتتتاخ اىعييتتتتح اىثيتتتتح تتتتا: «انمرتتاب ش٣رثةتتان ا شـريتتو تت تت ش١ـثتت »« ش١ؼنتتا

» «اى ةػ ش٣اح» ذيفتا » «اى كج شته اى قت » «اى ا ت ش٣اتح مراب ةتثاغ » «اىثتط ت اى قت

غها. «كاح اىره ك تةهج اىر ثك» «اىرعكذ نؼ اهلل ىيح ش١ش ش١شا اى ه ؽته اىؽتها

قتتكي تيتت تتتام تتح تتر شنت اهتتح تاى تتك اىبتته اى اى٦ ق تكان اثه ه ن.

« تتط اىث٦غتتح»تتت اىتتك اى تتهو اىهضتت ظتتاع مرتتاب -عتتتة ش٣ تتتانج ىتتت ا مصتتتها تتت اىةتتتاقن اىرانفتتتح اىرتتت ذهظتتد ىتت ٥ اى يتتا اىتتهاج مصتتها تت ش٣ظتتاواخ اى يتت

تتكق مثته اىر ؼةيا تيا ـ ش١ظ٦ ش انخ ىت اىهااخ اىكج اىغهة اى ركج ناح ط اىث٦غتح ا ذعك شؼكا ٥ى تكج عهة ناح ما اىنراب ا ماد م اىغهة تت ثا تهج ش تت تـ اىتم اتهش تيت

ش اىتم شظتاو ت ناتح تما اىنرتاب ـ لا «تط اىث٦غتح »٣ظتتاواخ اى يتتح اىرتت تتغها اى ٦تتحاىعيو ا تتا اىفتته تت ش

اىى اىنثه اى ؿ ؽك تااه ت اى ؿ ؽتك ذقت اىعيت ذعتتك عتتتح «تتانتؽتتان ش٥»)نؼتت اهلل( تت مراتتت اى تت

ظييح ش١اك اىهااخ اى رثهج اى ركج ىهاتح عتتح تط » تا عثح تاه اىنرتة لـتاهه اىرتهاز ا٣ت٦

ىي ٦تح «ش٣ظتاوج اىنثتهج » ممىل لا ذ ؽةا مرتاب: «اىث٦غحاىك اب اىك اىهت اىع )نؼ اهلل( اىم ضع قكح تما اىنرتاب عتتح ت ش٣ظتاواخ اى يتح اىرت ؼةتو تيتتا تت اى يتتا اى تتاؿ ش١ظتت٦ شتتتا اىقتته اىهاتتتع ت تته

اىغتتهة اىةتتؽؽح ىتت ظتتاع مرتتاب اىعتته رةتتيح ش١تتاك اىتتك اى تتهو اىهضتت )نضتتا اهلل ذ تتاى «تتط اىث٦غتتح »

ش «ط اىث٦غتح »تي ( شظاو ظاوج ـاتح ش تاح ىهاح

51

ناح ى اذ هاذ تاذ ا شظى ى ا ه ت ؽو ظاوذ ـ ش١ظ٦ .

تا ت اىنرتات اىتممن س تا ت م ش٣ظاواخ اى يح ظ غهتتا تت ش٣ظتتاواخ اى يتتح ذيرقتت فتتا تت شتتاكا عتتهة نارتتا ىتتط اىث٦غتتح تتتك تتتكق تت اى يتتا ش١ظتت٦ ـةةتتتا ظتتتى ا تتت اتتتر ىهاتتتح تتتط اىث٦غتتتح ذةتتتكنا ىركنتت تتهؼا ذ يقتتا اتتركناما تيتت شاتتاه اىرقتتك تت

ـ. ل اا ٥ ش١ت٦ اىهاج: اى ٦ح اىؽي ىك ذغاى

فه اىك ؽك اتا سه وهج ذاض اى ت ح اىؽت عك اىك ات اى هض اى ٦ح ظاه اىك تت تك اىؽيت اىك تي ت تثك اىؽك تت فتان اىؽت اى تؿ اىؽقتو

ك غاز اىتك تت عتاي ـاظح ةه اىك اىغ اىاىك ثح اهلل ات اى عه اىؽ اىك ضتو اهلل تت تيت اىهاتتك اىتتك تهتتا اىتتك اىقىتت اى تتؿ شؼتتك تتت تتتيا اى تتتاي اىقاضتتت تثتتتك اهلل تتتت ؽتتتق تتتت تيتتتكظ غه اى هاخ ٥تو اىةاخ ت اىتهاج ش١تت٦ اىتم نقخ

شاك اىهاح اى ركج ىط اىث٦غح.ااؤ ش٣ظاواخ اى يح ١ت٦ اىؽوج اى يح اىكح اىعتو

ش١ تته تت شتتاع اى يتت اى ه تتح ذتتهذثظ شتتاك عتتهة ناتتتاذ تنصتتته تتت ش١تتتاك عتتتهة اىهاتتتح اىرتتت لمهاتتتا

اى يتا ذر ات شؼاا ى ؼك مثه ذيو اى ؾ ش١ظ٦ اتتتات «تتتط اىث٦غتتتح »اى ضتتت٦ اىتتتم ذةتتتكنا ىهاتتتح

تط »ىغ٦ت ىنا ـاىح ت ش٣ تانج اىةتهؽح ىت تاص ش ش عتتاوج اى تتح تتتما اىنرتتاب نتتتا ذنتت ضتتا «اىث٦غتتح

قاـيح غة ش٣ظاوج ىهاتح تا ةتػ نارت تت اى تؿ ا شظى ى نار. ى اذ تاذ هاذ

52

شتتظه اهلل ذ تتاى ا تت ق تت ااتتتو ش١تتا ىتت اى صتتن تيتت عتح ش٣ظاواخ اى يح ذن و تت ضتح تيتح شقتتح

تت «تتط اىث٦غتتح»ذثاتتا اىتتيو اىةتتاىػ تت اتتاص ناتتح فريو اى ةن ش٦٣ح اىىاح ى اىاي ما.

نؼح اهلل تهماذ.اى٦ تين