수사 सया saṃkhyā!contents.kocw.net/KOCW/document/2014/Geumgang/PARKYoung... ·...
31
수사 स"#या saṃkhyā 1. 문자 3. 서수사 4. 숫자적 상징 2. 기수사
Transcript of 수사 सया saṃkhyā!contents.kocw.net/KOCW/document/2014/Geumgang/PARKYoung... ·...
수사 स"#या saṃkhyā 1. 문자
3. 서수사
4. 숫자적 상징
2. 기수사
1. 문자
१ ३
१०
२ ४
९ ८ ७ ६
५ 1 2 3 4 5
daśa
pañca tri dvi
sapta aṣṭa
catur
nava ṣaṣ
eka
6 7 8 9 10
१५५३ 1553
2543
1492
१४९२
२५४३
1367
१३६७
1873
१८७३
१०२९
1029
११ १२ १३ १४ १५
१६ १७ १८ १९ २०
ekādaśa dvādaśa trayodaśa caturdaśa pañcadaśa
ṣoḍaśa saptadaśa aṣṭādaśa navadaśa viṃśati
ekav- dvāv- trayov- caturv- pañca-v
ṣaḍv- saptav- aṣṭādv- navav- ३० triṃśat
1은 11의 경우에 ekā가 된다.
ekāśīti dvyaśīti tryaśīti- catu-a- pañca-a-
ṣaḍ-a- sapta-a- aṣṭa-aśīti nava-a
2, 3, 8은 10에서 30까지는 dvā, trayas, aṣṭā가 되고 80 앞에서는 원래대로 dvi, tri, aṣṭa가 됨
* २१ -‐१०० 교재 참조
* 1은 11의 경우에 ekā가 된다. * 2, 3, 8은 10에서 30까지는 dva, trayas, aṣṭā가 되고 80 앞에서는 원래대로 dvi, tri, aṣṭa가 됨
२० ३० ४० ५० f viṃśati triṃśat catvāriṃśat pañcāśat
६० ७० ८० ९० १०० ṣaṣṭi saptati aśīti navati śata(m)
२०० ३०० ४०० ५०० ६०० dviśata triśata catuḥśata pañcaśata ṣaṭśata
७०० ८०० ९०० १००० saptaśata aṣṭaśata navaśata sahasra (daśa śata)
१००० २००० ३००० sahasrara dve sahasrare trīṇi s-
१०००० १००००० १०००००० १००००००० ayuta(n) lakṣa(n) prayuta(niyuta, n) koṭi(f)
100이상의 중간 수는 일반적으로 adhika(+)
101 ekādhikaśatam 1 + 100
115 pañcadaśādhikaśatam 15 + 100
383 trayaśītyśādhikatriśatam 83 + 300
102 : dviśatam dvyadhikaśatam(102)
596 ṣaṇṇavatyādhikapañcaśatam 96 + 500
100이하: ūna(-‐)
200
5832 dvātriṃśadadhikāṣṭaśatoJarapañcasahasram
2) 1,000 단위
596 ṣaṇṇavatyādhikapañcaśatam
435 pañcatriṃśadadhikacatuḥśatam 35 + 400
96 + 500
32 + 800 + 5000
ūna
19 navadaśa ekonaviṃśaO eka-‐ūna-‐viṃśaO ūnaviṃśaO
84 caturaśīO ṣoḍaśonaṃ śatam 16부족한 100 n n
27 tryūnatriṃśat
95 pañconaṃ śatam 5 부족한 100
기수사의 격변화
1) 1, 2, 3, 4는 남성,중성,여성 (2는 양수) 2) 3 이상의 수는 복수형
3) 5이상의 수는 중성
eka (m, f, n: sg)
No. Ac. Ins. Da. Ab. Ge. Lo.
m. n f
ekaḥ ekam ekā ekam ekam ekām ekena ekayā ekasmai ekasyai ekasmāt ekasyāḥ ekasya ekasyāḥ ekasmin ekasyām
dvi (m, f, n) 양수로반 격변화
No. Ac. Ins. Da. Ab. Ge. Lo.
m. n f
dvau dve dve dvau dve dve dvābhyām dvābhyām dvābhyām
dvayoḥ dvayoḥ dvayoḥ
dvābhyām dvābhyām dvābhyām dvābhyām dvābhyām dvābhyām
dvayoḥ dvayoḥ dvayoḥ
tri(m, f, n) : 3이상은 복수형으로만 격변화
No. Ac. Ins. Da. Ab. Ge. Lo.
m. n f
trayaḥ trīṇi Osraḥ trīn trīṇi Osraḥ tribhiḥ Osṛbhiḥ tribhyaḥ Osṛbhyaḥ tribhyaḥ Osṛbhyaḥ trayāṇām Osṛṇām triṣu Osṛṣu
* 수사적 부사
1. 횟수(kṛtvs, vārma) sakṛt : 1 회 dviḥ : 2회 triḥ : 3회 catuḥ: 4회
pañcakṛvaḥ 5회 ṣaṭkṛvaḥ 6회 kṛvaḥ ekaviṃśaOkṛtvas 21회 śatakṛtvas 100회
2. 양태 -‐dhā ekadhā, dvidhā, tridhā(tredhā) pañcadhā, ṣoḍdā(ṣaḍdhā) 하나로 둘로 셋으로
3. 배분 -‐śaḥ
ekaśaḥ, dviśaḥ, triśaḥ, pañcaśaḥ, śataśaḥ 하나씩, 둘씩, 백개씩
ekavārma 1회 dvivārma 2회 saptavārma 7회
* 수사에서 파생된 명사, 형용사
1. 집합 명사 pañcat (f) , paṅkO: 5개 1조 daśat (f) , daśaO (f) : 10개 1조 pañcāśaO(f) : 50 daśa]r daśa 10x10=100
2. 무더기: -‐taya, -‐(i)ka
catuṣṭaya : 4개로 구성된 전체 pañcataya: 5
2. (i)ka *숫자적 의미 외에 다양한 의미를 지님
ṣaṭka : 6개로 구성된 śataka: 100으로 구성된 śaOka: “ , 100에 달하는, 100으로 구입한 viṃśaka: 20개로 구성된
3. dvitaya dvaya, dvitaya: 2중,2배 (f= ī) dvayī dvayam, dvitayam(n): 2중, 2배, 짝 traya, tritaya: 3중,3배 trayam, tritayam(n):3중, 3겹, 3개1조
चत2रशी6तल8ाणा:क<क= सम2दा@तम्
ततःिशDन पीठानH षोडशोन" शत" कLतम्
caturaśītilakṣāṇām ekaikaṃ samudāhṛtam
tataḥ śivena pīṭhānāṃ ṣoḍaśonaṃ śataṃ kṛtam
catur-‐aśīO –lakṣāṇām 4 80 lakṣa
84 lakṣa 8, 400,000
1 lakṣa = 100,000
ṣoḍaśa-ūnaṃ śataṃ 부족한 16 100 =84
आ6दनाथोOतसपादको6टसमा6धRकाSष2 śrī ādināthoktasapādakoṭisamādhiprakāreṣu
koṭi = 10,000,000
= 12,500,000
pāda = ¼ 2,500,000 sapādakoṭi
ardha(n) = ½ pāda(m) = ¼ ardhadvi]ya = 1 ½ ardhatṛ]ya = 2 ½ adhyardhaśatam = 150
guṇa = 배수 dviguṇa = 2배, 2중
triguṇa = 3배, 3중, 3겹
māsārdhena mṛtyuṃ jayaO
साधT घ6टकाVय" सWयX वह sārdhaṃ ghaṭikādvayaṃ sūryo vahaO
ghaṭikā : 24분
ghaṭikādvayaṃ : 48분 12+24+24 = 60
प6रचयाव[थामाह साध\Vा]याम् त^तीयायिम6तः paricayāvasthām āha sārdhadvābhyām tṛ]yāyām iO
sārdhadvābhyām
प_जरविaछराि[थिभब\ef शरीS pañjaravac chirāsthibhir baddhe śarīre
Vा]यम6धका सgता6तः Vासgता6तः dvābhyām adhikā saptāOḥ dvāsaptāOḥ
Vासgता6तस"#याका6नसहhािणनाडीनH dvāsaptāOsaṃkhyākāni sahasrāṇi nāḍīnāṃ
72,00 = dvāsaptaOsahasra
3. 서수사
m,n f 1 2 3 4
m,n f 5 6 7 8 9 10
prathama ā
tṛtīya ā
dvitīya ā
caturtha ī (turīya ā) (turya ā)
pañcama ī ṣaṣṭa ī saptama ī aṣṭama ī navama ī daśama ī
3. 서수사
m,n f 11 daśama ī 12 dvādaśa ī 13 trayodaśa ī 19 navadaśa ī 20 viṃśa ī 21 ekaviṃśa ī 30 triṃśa ī 40 catvāriṃśa ī
m,n f 100 śatatama ī 200 dviśatatama ī 300 triśatatama ī 500 pañcaśatatama ī 800 aṣṭaśatama ī 1000 sahasratama ī
서수사의 형식 (1)
5-‐10: ma(m,n), mī(f)를 붙임 (ma, mī 앞의 n은 탈락
11-‐19: 말미의 n탈락(m,n), 마지막 음소a 를 ī(f)로
1-‐4: 개별적 명칭
21-‐29: 말미의 O탈락(m,n), 마지막 음소a 를 ī(f)로
30-‐59: 말미의 t탈락(m,n), 마지막 음소a 를 ī(f)로
61-‐99: 말미의 i를 a로(m,n), 마지막 음소a 를 ī(f)로 60, 70, 80, 90은 예외
서수사의 형식 (2)
5-‐10: ma, tama(m,n): mī, tamī(f)를 붙임
11-‐99: tama(m,n), tamī(f)
1-‐4: 개별적 명칭
20 viṃśa ī 21 ekaviṃśa ī
20 viṃśatitama ī 21 ekaviṃśatitama ī
4. 숫자적 상징 ग2jभगणानH स"#या िजनयमDदत2\हाkयभ2जात2lया । gurubhagaṇanāṃ saṃkhyā jinayamavedartuhavyabhujātulyā
Āryabhaṭīya
िजनयमDदत2\हाkयभ2जात2lया ।
지나-‐쌍-‐ 베다-‐계절-‐불
지나 24 쌍 2 베다 4 계절 6 불 3
= 364,224
jina-‐yama-‐veda-‐rtu-‐havyabhujā-‐tulyā
भ2ज"ग6वज̂िmबत bhujaṃgavijṛmbita : m, m, t, n, n, n, r, s, l, g (26음절)
व[त2 । इश । अp vastu īśa aśva 8 11 7 = 8, 19, 26
ṛtu, naga, vārdhi, himāmśu 계절(6) 산(8) 바다(4) 달(1) = 1486년
0 허공, 하늘, 무한, 천상 kha, ākāśa, ananta, vyoma, ambara
1 달, 땅, 신체, 고독, 얼굴 candra, indu, pṛthvī, tanu, vana, rūpa,
날개, 눈, 팔, 손, 귀, 쌍 pakṣa, netra, bāhu, hasta, karṇa, yama 2
3 불과 관련된 단어, 라마, 구나, 세상, 쉬바의 눈 agni, vahni, kṛṣānu, vaisvānara rāma, guṇa, loka, hridṛk
4 베다, 물과 관련된 단어, 겁(yuga), 사각 veda, jalanidhi(대양), ambu, yuga, kṛta, koṣṭu
5 화살, 감관, 보석, 숨, 자식, 요소 śara ,bāṇa, indriya, ratna, prāṇa, suta, putra, bhūta
부분(aṅga), 맛, 가락, 계절, 학문, 원수 rasa,rāga, ṛtu, tarka, ari, śatru 6
7 성자, 산, 말 ṛsi, muni, himāvat, adri, naga, aśva
8 바수(vasu), 코끼리(gaja), 망갈라(maṅgala)
9 구멍(randhra), 행성(graha)
쉬바(śiva), 루드라(rudra) 11
12 태양(sūrya), 황도
방향(dik, deśa), 까르마(karma) 10
24
32
지나(jina)
이빨(danta)
1012년 ravi, vyoma, indu
태양(12), 공간(0), 달(1)
화살(5), 한쌍의 눈(22), 달(1)
1753 kṛṣānu, bāṇa, āśva, śaśāṅka, śake
bāṇākṣi yugamam, śaśi 1225
불(3), 화살(5), 말(7), 달(1)
