มะเกี๋ยง A. Cunn. ex DC.) - doa.go.th · AOAC (2005) 977.15 and 999.11 และ...
Transcript of มะเกี๋ยง A. Cunn. ex DC.) - doa.go.th · AOAC (2005) 977.15 and 999.11 และ...
2
มะเกยง (Syzygium nervosum A. Cunn. ex DC.) พนธอารเอสพจ–เอมเค–001 (RSPG-MK-001)
ผยนค าขอขนทะเบยน ชอ-สกล โครงการอนรกษพนธกรรมพชอนเนองมาจากพระราชด าร สมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ ทอย สวนจตรลดา พระราชวงดสต กรงเทพฯ 10303 โทรศพท 02-282-1850, 02-282-0665 แหลงทมาและประวตพนธ
มะเกยง เปนไมตนทพบในเขตจงหวดภาคเหนอตอนบนของประเทศไทย อยในวงศ Myrtaceae มชอวทยาศาสตรวา Syzygium nervosum A. Cunn. ex DC. มะเกยงสายพนธ RSPG-MK-001 เปนสายพนธ ทไดจากการส ารวจ ศกษา คดเลอก โดยโครงการอนรกษพนธกรรมพชอนเนองมาจากพระราชด าร สมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร (อพ.สธ.) จากจ านวน 500 สายตน ทวประเทศไทย
ป พ.ศ. 2537 ส ารวจ ศกษา บนทกขอมลระบบนเวศวทยา ลกษณะสณฐานวทยา (Morphology) และจดท าบญชตนล าดบท 42 ทหมบานสถาน ต าบลทาปลาดก อ าเภอแมทา จงหวดล าพน
ป พ.ศ. 2539 ตดตามการออกดอก ตดผลและเกบบนทกขอมลสณฐานวทยา ตน ใบ ดอก ผล และเมลด
ป พ.ศ. 2540 ขยายตนพนธกรรมโดยวธการตอนกง ป พ.ศ. 2542 น าตนพนธกรรมทเกดจากการตอนกง ลงปลกรวบรวมไวทแปลงปลกรวบรวม
พนธกรรมพชมะเกยง โครงการอนรกษพนธกรรมพชอนเนองมาจากพระราชด าร สมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร ต าบลพชย อ าเภอเมอง จงหวดล าปาง (สถาบนเทคโนโลยเกษตร ล าปาง)
ป พ.ศ. 2553-2559 ตดตามการออกดอก ตดผลและเกบบนทกขอมลสณฐานวทยา ตน ใบ ดอก ผลและเมลด องคประกอบทางเคม รวมทงคณคาทางโภชนาการ และคดเลอกจากจ านวนสายตนทปลกรวบรวมไวทงหมด
ลกษณะประจ าพนธทางพฤกษศาสตร ชนด/ประเภท ชอไทย มะเกยง ชอวทยาศาสตร Syzygium nervosum A. Cunn. ex DC.
วงศ Myrtaceae ไมตนขนาดกลางถงขนาดใหญ ไมผล ราก ไมมระบบรากแกว เนองจากเปนตนทเกดจากการขยายพนธแบบไมอาศยเพศโดยวธการ
ตอนกง
3
ตน ไมตน ประเภทผลดใบ ผวเปลอกตนไมเรยบ มสน าตาลเทา สง 16 เมตร ทรงพมตนโปรง
แตกกงกานสาขาออกทางดานขาง ขนาดทรงพมตนแนวทศเหนอ -ใต 8.85 เมตร แนวทศตะวนออก-ตก 8.70 เมตร ล าตนแยกออก 2 ล าตนยอยทระดบความสง 0.63 เมตรเหนอพนดน ขนาดเสนรอบวงตนทระดบความสง 1.30 เมตรเหนอพนดน ตนท 1 = 66 เซนตเมตร ตนท 2 = 66.40 เซนตเมตร
ใบ ใบเดยว ออกเปนคตรงกนขาม (opposite) ใบออนรปใบหอก (lanceolate) สเขยวออน กานใบสแดงเขม (60-A) ใบแกรปใบหอก (lanceolate) ความกวางของใบเฉลย 8.54 เซนตเมตร ความยาวใบเฉลย 19.46 เซนตเมตร โคนใบสอบ ขอบใบเรยบ หนาและแขง สเขยวเขม (137-A) กานใบสน าตาลอมเขยว ยาวเฉลย 2.73 เซนตเมตร
ดอก/ชอดอก ชอดอกแบบชอแยกแขนง (panicle) ออกเปนชอตามกงบนตน ดอกสมบรณเพศ ชอดอกมขนาดใหญ กวาง 3.83 - 7.35 เซนตเมตร ยาว 4.12 - 7.58 เซนตเมตร จ านวนดอกยอยเฉลย 61 ดอกตอชอ ดอกตมทรงไขกลบ ดอกบานรปกรวยสน สเหลองนวล (6-A) กวาง 5.11 มลลเมตร ยาว 5.78 มลลเมตร เกสรเพศผมากกวา 100 อน เกสรเพศเมย 1 อน
ผล ผลสดมเนอหนงถงหลายเมลด (berry) รปขอบขนาน (oblong) ผวเปลอกผลบาง เมอสกแกเตมทมสน าตาลแดงถงสด าเขม ความยาวผล 12.37 - 22.55 มลลเมตร ขนาดเสนผานศนยกลางผล 9.47 - 17.29 มลลเมตร ความหนาเนอผลเฉลย 4.12 มลลเมตร น าหนกผลเฉลย 0.65 - 3.18 กรม
เมลด หนงผลม 1 เมลด ความยาวเมลด 7.18 - 12.88 มลลเมตร มขนาดเสนผานศนยกลาง 6.12 - 9.34 มลลเมตร น าหนกเมลด 0.41 - 0.80 กรม
ลกษณะอน ๆ 1. ขอมลคณคาทางโภชนาการ
องคประกอบ On dry basis
หมายเลขปฏบตการ
L.54/08286.2 L.56./07298.4 ความชน รอยละ 86.10 88.50 โปรตน (NX6.25) รอยละ 1.03 0.58 ไขมน รอยละ 0.13 0.18 กาก รอยละ 4.66 2.97 เถา รอยละ 0.57 0.11 คารโบไฮเดรท (โดยการค านวณ) รอยละ 7.51 7.66 คาพลงงานความรอน กโลแคลอร/100 กรม 35.30 34.60 น าตาลทงหมด (คดเปนน าตาลอนเวรต)
4
ฟรกโตส รอยละ 1.33 0.84 กลโคส รอยละ 1.03 0.59 ซโครส รอยละ - - ปรมาณแรธาตและโลหะหนก แคลเซยม มลลกรม / 100 กรม 42.70 43.50 แมกนเซยม มลลกรม / 100 กรม 11.50 11.40 โซเดยม มลลกรม / 100 กรม 2.09 5.70 โพแทสเซยม มลลกรม / 100 กรม 206.20 150.00 ฟอสฟอรส มลลกรม / 100 กรม 17.50 11.60 เหลก มลลกรม / 100 กรม 0.35 0.35 สงกะส มลลกรม / 100 กรม 0.23 0.12 ตะกว มลลกรม / กโลกรม ไมพบ ไมพบ ปรอท มลลกรม / กโลกรม ไมพบ ไมพบ ปรมาณวตามน วตามนบ1 ไมโครกรม / 100 กรม 16.70 33.10 วตามนบ2 ไมโครกรม / 100 กรม 108.00 72.20 วตามนซ มลลกรม / กโลกรม ไมพบ ไมพบ วตามนอ มลลกรม / กโลกรม 0.15 0.99 ส (เบตา-คาโรทน) หนวยสากล / 100 กรม 325.50 362.70
(ทมาของขอมล : กรมวทยาศาสตรบรการ เขตราชเทว กรงเทพฯ วธทดสอบ In-house method based on AOAC (2005 ) 977.15 and 999.11 และ In-house method based on AOAC (2010 ) 920.151,920.152,922.06,923.03,953.17,967.21,970.65,977.20 and 985.3)
2. เรมแทงตาดอกชวงปลายเดอนมกราคม และดอกบานชวงเดอนเมษายน 3. ผลสกชวงเดอนสงหาคม 4. ปรมาณของแขงทละลายไดเฉลย 7.73 องศาบรกซ สดสวนเนอผลโดยน าหนกสดเฉลย
80.68 เปอรเซนต 5. สดสวนเมลดโดยน าหนกสดเทากบ 12.46 - 25.97 เปอรเซนต
ลกษณะเดน เปนมะเกยงสายพนธหนกททนแลง ผลใหญและมขนาดผลทสม าเสมอ เมอสกแกเตมทสน าตาลแดงถงสด าเขม เนอผลหนาและลอน ถงแมจะประสบกบสภาพภมอากาศทแหงแลง กยงใหคณภาพและผลผลตอยางตอเนอง เมอเปรยบเทยบกบสายพนธอน ๆ ทปลกบรเวณพนทและในชวงเวลาปลกเดยวกน คณะกรรมการด าเนนงานโครงการอนรกษพนธกรรมพชอนเน องมาจากพระราชด าร สมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ
5
สยามบรมราชกมาร เหนสมควรใน การขอรบรองพนธพชขนทะเบยน ตามพระราชบญญตพนธพช พ.ศ. 2518 พ.ศ. 2547
มะเกยงพนธอารเอสพจ-เอมเค-001 (RSPG-MK-001)
6
มะเกยง (Syzygium nervosum A. Cunn. ex DC.) พนธอารเอสพจ–เอมเค–002 (RSPG-MK-002)
ผยนค าขอขนทะเบยน ชอ-สกล โครงการอนรกษพนธกรรมพชอนเนองมาจากพระราชด าร สมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ ทอย สวนจตรลดา พระราชวงดสต กรงเทพฯ 10303 โทรศพท 02-282-1850, 02-282-0665 แหลงทมาและประวตพนธ
มะเกยง เปนไมตนทพบในเขตจงหวดภาคเหนอตอนบนของประเทศไทย อยในวงศ Myrtaceae มชอวทยาศาสตรวา Syzygium nervosum A. Cunn. ex DC. มะเกยงสายพนธ RSPG-MK-002 เปนสายพนธ ทไดจากการส ารวจ ศกษา คดเลอก โดยโครงการอนรกษพนธกรรมพชอนเนองมาจากพระราชด าร สมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร (อพ.สธ.) จากจ านวน 500 สายตนทวประเทศไทย
ป พ.ศ. 2537 ส ารวจ ศกษา เกบบนทกขอมลระบบนเวศวทยา ลกษณะสณฐานวทยา (Morphology) และจดท าบญชตนล าดบท 76 ในพนท หมบานปาสก ต าบลศรถอย อ าเภอแมใจ จงหวดพะเยา
ป พ.ศ. 2539 ตดตามการออกดอก ตดผลและเกบบนทกขอมลสณฐานวทยา ตน ใบ ดอก ผล และเมลด
ป พ.ศ. 2540 ขยายตนพนธกรรมโดยวธการตอนกง ป พ.ศ. 2542 น าตนพนธกรรมทเกดจากการตอนกง ลงปลกรวบรวมไวทพนทแปลงปลก
รวบรวมพนธกรรมพชมะเกยง โครงการอนรกษพนธกรรมพชอนเนองมาจากพระราชด าร สมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร ต าบลพชย อ าเภอเมอง จงหวดล าปาง (สถาบนเทคโนโลยเกษตร ล าปาง)
ป พ.ศ. 2553-2559 ตดตามการออกดอก ตดผลและเกบบนทกขอมลสณฐานวทยา ตน ใบ ดอก ผล และเมลด วเคราะหองคประกอบทางเคม คณคาทางโภชนาการ และคดเลอกจากจ านวนสายตนทงหมดทปลกรวบรวมไว
ลกษณะประจ าพนธทางพฤกษศาสตร ชนด/ประเภท ชอไทย มะเกยง ชอวทยาศาสตร Syzygium nervosum A. Cunn. ex DC.
วงศ Myrtaceae ไมตนขนาดกลางถงขนาดใหญ ไมผล ราก ไมมระบบรากแกว เนองจากเปนตนทเกดจากการขยายพนธแบบไมอาศยเพศโดยวธการ
ตอนกง
7
ตน ไมตน ประเภทผลดใบ ผวเปลอกตนไมเรยบ สง 18 เมตร ทรงพมตนโปรง แตกกงกานสาขาออกทางดานขาง ขนาดทรงพมตน แนวทศเหนอ -ใต 12.30 เมตร แนวตะวนออก-ตก 10.30 เมตร ล าตนแยกออก 3 ล าตนยอยทระดบความสง 0.63 เมตร เหนอพนดน ขนาดเสนรอบวงตน ตนท 1 = 62 เซนตเมตร ตนท 2 = เซนตเมตร ตนท 3 = 39 เซนตเมตร มสน าตาลเทา
ใบ ใบเดยว ออกเปนคตรงกนขาม (opposite) ใบออนรปใบหอก (lanceolate) สเขยวออน กานใบส แดงเขม (60-A) ใบแกรปใบหอก (lanceolate) ความกวางของใบเฉลย 11.96 เซนตเมตร ความยาวใบฉลย 25.85 เซนตเมตร โคนใบสอบ ขอบใบเรยบ หนาและแขงสเขยวเขม (137-A) กานใบสน าตาลอมเขยว ยาวเฉลย 2.96 เซนตเมตร
ดอก ชอดอกแบบชอแยกแขนง (panicle) ออกเปนชอตามกงบนตน ดอกสมบรณเพศ ชอดอกมขนาดปานกลาง กวาง 3.86 - 7.11 เซนตเมตร ยาว 4.87 - 7.35 เซนตเมตร จ านวนดอกยอยเฉลย 43 ดอกตอชอ ดอกตมทรงไขกลบ ดอกบานรปกรวยสน สเหลองนวล (6-A) เกสรเพศผมากกวา 100 อน เกสรเพศเมย 1 อน
ผล ผลสดมเนอหนงผลหลายเมลด (berry) รปกลม (round) ผวเปลอกผลบาง เมอสกแกเตมทมสด าเขม ความยาวผล 13.21 - 16.80 มลลเมตร ขนาดเสนผานศนยกลางผล 13.56 - 15.19 มลลเมตร ความหนาเนอผลสก 2.65 - 3.37 มลลเมตร น าหนกผล 1.14 - 2.37 กรม
เมลด หนงผลม 1 เมลด ความยาวเมลด 9.54 - 11.29 มลลเมตร ขนาดเสนผานศนยกลาง 8.05 - 9.58 มลลเมตร น าหนกเมลด 0.42 - 0.73 กรม
ลกษณะอน ๆ 1. ขอมลคณคาทางโภชนาการ
องคประกอบ On dry basis
หมายเลขปฏบตการ L.56/ 07298.6
ความชน รอยละ 81.60 โปรตน (NX6.25) รอยละ 1.02 ไขมน รอยละ 0.33 กาก รอยละ 4.98 เถา รอยละ 0.85 คารโบไฮเดรท (โดยการค านวณ) รอยละ 11.22 คาพลงงานความรอน กโลแคลอร/100 กรม 51.90 น าตาลทงหมด (คดเปนน าตาลอนเวรต) ฟรกโตส รอยละ 3.90 กลโคส รอยละ 2.99
8
ซโครส รอยละ - ปรมาณแรธาตและโลหะหนก แคลเซยม มลลกรม / 100 กรม 84.60 แมกนเซยม มลลกรม / 100 กรม 18.80 โซเดยม มลลกรม / 100 กรม 0.60 โพแทสเซยม มลลกรม / 100 กรม 268.10 ฟอสฟอรส มลลกรม / 100 กรม 17.60 เหลก มลลกรม / 100 กรม 0.27 สงกะส มลลกรม / 100 กรม 0.19 ตะกว มลลกรม / กโลกรม ไมพบ ปรอท มลลกรม / กโลกรม ไมพบ ปรมาณวตามน วตามนบ1 ไมโครกรม / 100 กรม 50.30 วตามนบ2 ไมโครกรม / 100 กรม 71.10 วตามนซ มลลกรม / กโลกรม ไมพบ วตามนอ มลลกรม / กโลกรม 0.81 ส (เบตา-คาโรทน) หนวยสากล / 100 กรม 279.90
(ทมาของขอมล : กรมวทยาศาสตรบรการ เขตราชเทว กรงเทพฯ วธทดสอบ In-house method based on AOAC (2005 ) 977.15 and 999.11 และ In-house method based on AOAC (2010 ) 920.151,920.152,922.06,923.03,953.17,967.21,970.65,977.20 and 985.3)
2. เรมแทงตาดอกชวงปลายเดอนมกราคม และดอกบานชวงปลายเดอนเมษายน 3. ผลสกชวงเดอนสงหาคม 4. ปรมาณของแขงทละลายได 6.13 - 10.92 องศาบรกซ สดสวนเนอผล โดยน าหนกสด
เทากบ 46.85 - 70.19 เปอรเซนต 5. สดสวนเมลดโดยน าหนกสดเทากบ 29.81 - 53.15 เปอรเซนต
ลกษณะเดน เปนมะเกยงสายพนธหนก คอเกบเกยวผลผลตชากวาสายพนธอนๆ ทปลกในเวลาและสถานทเดยวกน ใหผลผลตเฉลย 220 - 300 กโลกรมตอป รปผลกลมและมขนาดสม าเสมอ เมอสกแกเตมทสด าเขม รสชาตหวาน คลายผลเลบเหยยวหรอพทราขอ Ziziphus oenoplia (L.) Mill. var. oenoplia ซงเหมาะส าหรบการพฒนาใหเปนสายพนธทรบประทานผลสด และแปรรปน ามะเกยงพรอมดมเนองจากมรสชาตหวานและใหสทสม าเสมอ ในสภาพธรรมชาตยงเปนสายพนธทพบไดนอยมาก คณะกรรมการด าเนนงานโครงการอนรกษพนธกรรมพชอนเนองมาจากพระราชด าร สมเดจพระเทพ
9
รตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร เหนสมควรในการขอรบรองพนธพชขนทะเบยน ตามพระราชบญญตพนธพช พ.ศ. 2518 พ.ศ. 2547
มะเกยงพนธอารเอสพจ–เอมเค–002 (RSPG-MK-002)
10
มะเกยง (Syzygium nervosum A. Cunn. ex DC.) พนธอารเอสพจ –เอมเค–003 (RSPG-MK-003)
ผยนค าขอขนทะเบยน ชอ-สกล โครงการอนรกษพนธกรรมพชอนเนองมาจากพระราชด าร สมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ ทอย สวนจตรลดา พระราชวงดสต กรงเทพฯ 10303 โทรศพท 02-282-1850, 02-282-0665 แหลงทมาและประวตพนธ
มะเกยง เปนไมตนทพบในเขตจงหวดภาคเหนอตอนบนของประเทศไทย อยในวงศ Myrtaceae มชอวทยาศาสตรวา Syzygium nervosum A. Cunn. ex DC. มะเกยงสายพนธ RSPG-MK-003 เปนสายพนธ ทไดจากการส ารวจ ศกษา คดเลอก โดยโครงการอนรกษพนธกรรมพชอนเนองมาจากพระราชด าร สมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร (อพ.สธ .) จากจ านวน 500 สายตนในเขตจงหวดภาคเหนอตอนบนของประเทศไทย
ป พ.ศ. 2537 ส ารวจ ศกษา บนทกขอมลระบบนเวศวทยา ลกษณะสณฐานวทยา (Morphology) และจดท าบญชตนล าดบท 68 ในพนทหมบานเชยงคาน ต าบลเชยงคาน อ าเภอเชยงค า จงหวดพะเยา
ป พ.ศ. 2539 ตดตามการออกดอก ตดผลและเกบบนทกขอมลสณฐานวทยา ตน ใบ ดอก ผลและเมลด
ป พ.ศ. 2540 ขยายตนพนธกรรมโดยวธการเพาะเมลด ป พ.ศ. 2544 น าตนพนธกรรมทเกดจากการเพาะเมลดจ านวน 30 ตน ปลกรวบรวมไวท
พนทแปลงปลกพนธกรรมพชมะเกยง โครงการอนรกษพนธกรรมพชอนเนองมาจากพระราชด าร สมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร ศนยวจยและพฒนาเกษตรทสงเชยงราย (วาว) ต าบลวาว อ าเภอแมสรวย จงหวดเชยงราย ส านกวจยและพฒนาการเกษตรเขตท 1 เชยงราย กรมวชาการเกษตร กระทรวงเกษตรและสหกรณ ซงเปนพนทราบภเขา สงจากระดบน าทะเลปานกลาง 1,400 เมตร และมอากาศหนาวเยน
ป พ.ศ. 2553-2558 ตดตามการออกดอกตดผลและเกบบนทกขอมลสณฐานวทยา ตน ใบ ดอก ผลและเมลด วเคราะหองคประกอบทางเคม คณคาทางโภชนาการ และคดเลอกจากจ านวน 41 สายตน ทปลกรวบรวม และท าการศกษาไว
11
ลกษณะประจ าพนธทางพฤกษศาสตร ชนด/ประเภท ชอไทย มะเกยง ชอวทยาศาสตร Syzygium nervosum A. Cunn. ex DC.
วงศ Myrtaceae ไมตนขนาดกลางถงขนาดใหญ ไมผล ราก มระบบรากแกว (top root system) เนองจากขยายพนธแบบอาศยเพศ จากการเพาะเมลด ตน ไมตน ประเภทผลดใบ ผวเปลอกตนไมเรยบ มสน าตาลเทา สง 11.50 เมตร ทรงพมตน
โปรง แตกกงกานสาขาออกทางดานขาง ขนาดทรงพมตน แนวทศเหนอ-ใต 8.05 เมตร แนวตะวนออก-ตก 11.80 เมตร ล าตนแยกออก 3 ล าตนยอยทระดบความสง 0.50 เมตร เหนอพนดน ขนาดเสนรอบวงตน ตนท 1 = 80 เซนตเมตร ตนท 2 = 78 เซนตเมตร ตนท 3 = 68 เซนตเมตร
ใบ ใบเดยว ออกเปนคตรงกนขาม (opposite) ใบออนรปใบหอก (lanceolate) สเขยวออน กานใบสแดงเขม (59-A) ใบแกรปใบหอก (lanceolate) ความกวางของใบเฉลย 10.50 เซนตเมตร ความยาวใบเฉลย 24.81 เซนตเมตร โคนใบสอบ ขอบใบเรยบ หนาและแขง สเขยวเขม (137-A) กานใบสน าตาลอมเขยว ยาวเฉลย 2.44 เซนตเมตร
ดอก/ชอดอก ชอดอกแบบชอแยกแขนง (panicle) ออกเปนชอตามกงบนตน ดอกสมบรณเพศ ชอดอกมขนาดใหญ ชอดอกแนน กวาง 8.20 - 14.25 เซนตเมตร ยาว 7.34 - 12.24 เซนตเมตร จ านวนดอกยอย 73 ดอกตอชอ ดอกตมทรงไขกลบ ดอกบานรปกรวยสน สเหลองนวล (6-A) กวาง 4.04 มลลเมตร ยาว 4.07 มลลเมตร เกสรเพศผมากกวา 100 อน เกสรเพศเมย 1 อน
ผล ผลสดมเนอหนงถงหลายเมลด (berry) รปกลม (round) ผวเปลอกผลบาง เมอสกแกเตมทมสแดง ความยาวผล 14.12 - 18.46 มลลเมตร ขนาดเสนผานศนยกลางผล 11.72 - 14.64 มลลเมตร ความหนาเนอผลสก 2.27 - 3.75 มลลเมตร น าหนกผล 1.04 - 2.19 กรม
เมลด หนงผลม 1 เมลด ขนาดเสนผานศนยกลาง 8.25 - 9.33 มลลเมตร ความยาวเมลด 9.96 - 13.91 มลลเมตร น าหนกเมลด 0.50 - 0.68 กรม
ลกษณะอน ๆ 1. ขอมลคณคาทางโภชนาการ
องคประกอบ On dry basis
หมายเลขปฏบตการ L.53 / 09224.1 L.53 / 09355.5
ความชน รอยละ 89.00 84.00 โปรตน (NX6.25) รอยละ 0.38 0.25 ไขมน รอยละ 0.88 1.04 กาก รอยละ 3.23 2.96 เถา รอยละ 0.65 0.90
12
คารโบไฮเดรท (โดยการค านวณ) รอยละ 5.86 10.90 คาพลงงานความรอน โลแคลอร/100 กรม 30.40 49.60 น าตาลทงหมด (คดเปนน าตาลอนเวรต) ฟรกโตส รอยละ 0.40 0.46 กลโคส รอยละ 0.21 0.30 ซโครส รอยละ - - ปรมาณแรธาตและโลหะหนก แคลเซยม มลลกรม / 100 กรม 54.40 110.20 แมกนเซยม มลลกรม / 100 กรม 16.70 182.30 โซเดยม มลลกรม / 100 กรม 1.18 1.32 โพแทสเซยม มลลกรม / 100 กรม 180.90 295.60 ฟอสฟอรส มลลกรม / 100 กรม 18.30 27.50 เหลก มลลกรม / 100 กรม 1.28 5.21 สงกะส มลลกรม / 100 กรม 0.87 4.59 ตะกว มลลกรม / กโลกรม ไมพบ ไมพบ ปรอท มลลกรม / กโลกรม ไมพบ ไมพบ ปรมาณวตามน วตามนบ1 ไมโครกรม / 100 กรม 7.73 81.00 วตามนบ2 ไมโครกรม / 100 กรม 63.60 98.30 วตามนซ มลลกรม / กโลกรม ไมพบ ไมพบ วตามนอ มลลกรม / กโลกรม 0.24 0.23 ส (เบตา-คาโรทน) หนวยสากล / 100 กรม 698.30 522.60
(ทมาของขอมล : กรมวทยาศาสตรบรการ เขตราชเทว กรงเทพฯ วธทดสอบ In-house method based on AOAC (2005 ) 977.15 and 999.11 และ In-house method based on AOAC (2010 ) 920.151,920.152,922.06,923.03,953.17,967.21,970.65,977.20 and 985.3)
2. เรมแทงตาดอกชวงปลายเดอนมนาคม และดอกบานชวงเดอนมถนายน 3. ผลสกชวงเดอนพฤศจกายน 4. ปรมาณของแขงทละลายไดเฉลย 5.02 องศาบรกซ สดสวนเนอผล โดยน าหนกสด
เทากบ 51.51 - 67.93 เปอรเซนต 5. สดสวนเมลดโดยน าหนกสดเทากบ 32.07 - 48.49 เปอรเซนต
13
ลกษณะเดน เปนสายตนทสามารถปลกและปรบตวกบสภาพพนทภเขาสงจากระดบน าทะเลปานกลาง 1,400 เมตร และมอากาศทหนาวเยนไดด มการออกดอกและตดผลอยางตอเนอง ดอกดก ชอดอกมขนาดใหญและแนน ผลสกแกสแดง ใหผลผลตมากกวา 300 กโลกรมตอป นอกจากนยงเปนสายพนธทใหคณคาทางโภชนาการสง (ตามเอกสารแนบ) โดยเฉพาะสารตานอนมลอสระ (Anti-Oxidant) ซงเปนสารอาหารประเภทวตามนทละลายไดดในน ามน เปนสารตนตอในการสรางวตามนเอ (โปรวตามนเอ) ทมบทบาทส าคญในการสรางความส าคญตอกลไกการมองเหน การสรางเนอเยอการเจรญเตบโต เพมระบบภมคมกนใหแขงแรง ชวยใหผวสวย และชะลอความแก คณะกรรมการด าเนนงานโครงการอนรกษพนธกรรมพชอนเนองมาจากพระราชด าร สมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร เหนสมควรในการขอรบรองพนธพชขนทะเบยน ตามพระราชบญญตพนธพช พ.ศ. 2518 พ.ศ. 2547
มะเกยงพนธอารเอสพจ –เอมเค–003 (RSPG-MK-003)
14
มะเกยง (Syzygium nervosum A. Cunn. ex DC.) พนธอารเอสพจ–เอมเค–004 (RSPG-MK-004)
ผยนค าขอขนทะเบยน ชอ-สกล โครงการอนรกษพนธกรรมพชอนเนองมาจากพระราชด าร สมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ ทอย สวนจตรลดา พระราชวงดสต กรงเทพฯ 10303 โทรศพท 02-282-1850, 02-282-0665 แหลงทมาและประวตพนธ
มะเกยง เปนไมตนทพบในเขตจงหวดภาคเหนอตอนบนของประเทศไทย อยใน วงศ Myrtaceae มชอวทยาศาสตรวา Syzygium nervosum A. Cunn. ex DC. มะเกยงสายพนธ RSPG-MK-004 เปนสายพนธ ทไดจากการส ารวจ ศกษา คดเลอก โดยโครงการอนรกษพนธกรรมพชอนเนองมาจากพระราชด าร สมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร (อพ.สธ .) จากจ านวน 500 สายตนในเขตจงหวดภาคเหนอตอนบนของประเทศไทย
ป พ.ศ. 2537 ส ารวจ ศกษา บนทกขอมลระบบนเวศวทยา ลกษณะสณฐานวทยา (Morphology) และจดท าบญชตนล าดบท 194 เขตชลประทาน หม 6 บานแมทรายค า ต าบลตนธงชย อ าเภอเมอง จงหวดล าปาง
ป พ.ศ. 2539 ตดตามการออกดอก ตดผลและเกบบนทกขอมลสณฐานวทยา ตน ใบ ดอก ผลและเมลด
ป พ.ศ. 2540 ขยายตนพนธกรรมโดยวธการตอนกง และเพาะเมลด ป พ.ศ. 2542 น าตนพนธกรรมทเกดจากการเพาะเมลด และกงตอน ลงปลกรวบรวมไวท
พนทแปลงปลกรวบรวมพนธกรรมพชมะเกยง โครงการอนรกษพนธกรรมพชอนเนองมาจากพระราชด าร สมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร ต าบลพชย อ าเภอเมอง จงหวดล าปาง (สถาบนเทคโนโลยเกษตร ล าปาง)
ป พ.ศ. 2553-2558 ตดตามการออกดอก ตดผลและเกบบนทกขอมลสณฐานวทยา ตน ใบ ดอก ผลและเมลด องคประกอบทางเคม คณคาทางโภชนาการ และคดเลอกจากจ านวนสายตนทงหมดทปลกรวบรวมไว
ลกษณะประจ าพนธทางพฤกษศาสตร ชนด/ประเภท ชอไทย มะเกยง ชอวทยาศาสตร Syzygium nervosum A. Cunn. ex DC.
วงศ Myrtaceae ไมตนขนาดกลางถงขนาดใหญ ไมผล ราก มระบบรากแกว (top root system) เนองจากขยายพนธแบบอาศยเพศและรากพเศษ
(adventitious root) จากการตอนกง
15
ตน ไมตน ประเภทผลดใบ ตนไมเรยบ มสน าตาลเทา สง 10 เมตร ทรงพมตนโปรง แตกกงกานสาขาออกทางดานขาง ขนาดทรงพมตน แนวทศเหนอ-ใต 6.50 เมตร แนวตะวนออก-ตก 6.10 เมตร ล าตนแยกออก 2 ล าตนยอย ทระดบความสง 35.50 เซนตเมตร เหนอพนดน ขนาดเสนรอบวงตน ตนท 1 = 53.10 เซนตเมตร ตนท 2 = 29.30 เซนตเมตร
ใบ ใบเดยว ออกเปนคตรงกนขาม (opposite) ใบออนรปใบหอก (lanceolate) สเขยวออน กานใบสแดงเขม (60-A) ใบแกรปใบหอก (lanceolate) ความกวางของใบเฉลย 9.25 เซนตเมตร ความยาวใบเฉลย 21.55 เซนตเมตร โคนใบสอบ ขอบใบเรยบ หนาและแขง สเขยวเขม (137-A) กานใบสน าตาลอมเขยว (152-C) ยาว 1.53 เซนตเมตร
ดอก/ชอดอก ชอดอกแบบชอรวม (panicle) ออกเปนชอตามกงบนตน ดอกสมบรณเพศ ชอดอกมขนาดปานกลาง กวาง 5.46 - 8.43 เซนตเมตร ยาว 6.58 - 9.26 เซนตเมตร จ านวนดอกยอยเฉลย 47 ดอกตอชอ ดอกตมทรงไขกลบ ดอกบานรปกรวยสน สเหลองนวล (6-A) เกสรเพศผมากกวา 100 อน เกสรเพศเมย 1 อน
ผล ผลสดมเนอหนงถงหลายเมลด (berry) รปกลม (round) ผวเปลอกผลบาง เมอสกแกเตมทมสด าเขม ความยาวผล 15.50 - 19.32 มลลเมตร ขนาดเสนผานศนยกลางผล 12.82 - 15.59 มลลเมตร ความหนาเนอผลสก 3.31 - 4.08 มลลเมตร น าหนกผล 1.58 - 2.46 กรม
เมลด หนงผลม 1 เมลด ขนาดเสนผานศนยกลาง 7.74 - 8.91 มลลเมตร ความยาวเมลด 9.88 - 11.16 มลลเมตร น าหนกเมลด 0.39 - 0.87 กรม
ลกษณะอน ๆ 1. ขอมลคณคาทางโภชนาการ
องคประกอบ On dry basis
หมายเลขปฏบตการ
L.54/09384.20 L.54/09384.21 L.54/09384.22 L.55/09446.5 ความชน รอยละ 88.20 88.70 86.90 88.30 โปรตน (NX6.25) รอยละ 0.77 0.82 0.84 0.64 ไขมน รอยละ 0.32 0.28 0.23 0.27 กาก รอยละ 2.77 2.29 2.78 2.16 เถา รอยละ 0.64 0.53 0.81 0.50 คารโบไฮเดรท (โดยการค านวณ) รอยละ 7.30 7.28 9.24 8.13 คาพลงงานความรอน กโลแคลอร/100 กรม 35.20 35.30 43.00 37.50 น าตาลทงหมด (คดเปนน าตาลอนเวรต) ฟรกโตส รอยละ 1.23 1.58 2.01 1.50
16
กลโคส รอยละ 0.94 1.33 1.66 1.18 ซโคส รอยละ - - - - ปรมาณแรธาตและโลหะหนก แคลเซยม มลลกรม / 100 กรม 55.80 49.20 40.60 48.10 แมกนเซยม มลลกรม / 100 กรม 11.50 9.79 173.00 12.30 โซเดยม มลลกรม / 100 กรม 1.74 1.40 3.27 1.67 โพแทสเซยม มลลกรม / 100 กรม 181.40 186.50 303.50 161.10 ฟอสฟอรส มลลกรม / 100 กรม 13.40 16.60 20.40 12.20 เหลก มลลกรม / 100 กรม 0.22 0.24 3.11 0.25 สงกะส มลลกรม / 100 กรม 0.18 0.25 3.91 0.18 ตะกว มลลกรม / กโลกรม ไมพบ ไมพบ ไมพบ ไมพบ ปรอท มลลกรม / กโลกรม ไมพบ ไมพบ ไมพบ ไมพบ ปรมาณวตามน วตามนบ1 ไมโครกรม / 100 กรม 51.10 16.20 8.16 1.16 วตามนบ2 ไมโครกรม / 100 กรม 61.90 70.50 67.00 60.00 วตามนซ มลลกรม / กโลกรม ไมพบ ไมพบ ไมพบ ไมพบ วตามนอ มลลกรม / กโลกรม 0.44 0.48 0.34 0.52 ส (เบตา-คาโรทน) หนวยสากล / 100 กรม 413.60 494.40 198.70 355.40
(ทมาของขอมล : กรมวทยาศาสตรบรการ เขตราชเทว กรงเทพฯ วธทดสอบ In-house method based on AOAC (2005 ) 977.15 and 999.11 และ In-house method based on AOAC (2010 ) 920.151,920.152,922.06,923.03,953.17,967.21,970.65,977.20 and 985.3)
2. เรมแทงตาดอกชวงปลายเดอนมกราคม และดอกบานชวงปลายเดอนเมษายน 3. ผลสกชวงเดอนสงหาคม 4. ปรมาณของแขงทละลายได 5.48 - 9.05 องศาบรกซ สดสวนเนอผล โดยน าหนกสดเทากบ 61.01 - 76.01 เปอรเซนต 5. สดสวนเมลดโดยน าหนกสดเทากบ 23.99 - 38.99 เปอรเซนต
ลกษณะเดน เปนมะเกยงสายพนธทใหผลผลตคอนขางสง 250 - 300 กโลกรมตอปและเปน 1 ใน 19 สายตน ททางคณะวทยาศาสตรการอาหาร มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลลานนา สถาบนเทคโนโลยเกษตรล าปาง คดเลอกไว เนองจากเปนสายพนธทมผลขนาดใหญ เนอผลคอนขางหนา เมอสกแกเตมท สด าเขม ใหสทสวยงามเมอน าไปแปรรปเปนผลตภณฑน ามะเกยงพรอมดม เปนทยอมรบของผบรโภค คณะกรรมการด าเนนงานโครงการอนรกษพนธกรรมพชอนเนองมาจากพระราชด าร สมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ
17
สยามบรมราชกมาร เหนสมควรในการขอรบรองพนธพชขนทะเบยน ตามพระราชบญญตพนธพช พ.ศ. 2518 พ.ศ. 2547
มะเกยงพนธอารเอสพจ–เอมเค–004 (RSPG-MK-004)
18
มะเกยง (Syzygium nervosum A. Cunn. ex DC.) พนธอารเอสพจ–เอมเค–005 (RSPG-MK-005)
ผยนค าขอขนทะเบยน ชอ-สกล โครงการอนรกษพนธกรรมพชอนเนองมาจากพระราชด าร สมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ ทอย สวนจตรลดา พระราชวงดสต กรงเทพฯ 10303 โทรศพท 02-282-1850, 02-282-0665 แหลงทมาและประวตพนธ
มะเกยง เปนไมตนทพบในเขตจงหวดภาคเหนอตอนบนของประเทศไทย อยในวงศ Myrtaceae มชอวทยาศาสตรวา Syzygium nervosum A. Cunn. ex DC. มะเกยงสายพนธ RSPG-MK-005 เปนสายพนธ ทไดจากการส ารวจ ศกษา คดเลอก โดยโครงการอนรกษพนธกรรมพชอนเนองมาจากพระราชด าร สมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร (อพ.สธ.) จากจ านวน 500 สายตนในเขตจงหวดภาคเหนอตอนบนของประเทศไทย
ป พ.ศ. 2537 ส ารวจ ศกษา บนทกขอมลระบบนเวศวทยาลกษณะสณฐานวทยา (Morphology) และจดท าบญชตนล าดบท 36 ในพนท หม 5 บานแมแกดนอย ต าบลปาไผ อ าเภอสนทราย จงหวดเชยงใหม
ป พ.ศ. 2539 ตดตามการออกดอก ตดผลและเกบบนทกขอมลสณฐานวทยา ตน ใบ ดอก ผลและเมลด องคประกอบทางเคม คณคาทางโภชนาการ
ป พ.ศ. 2540 ขยายตนพนธกรรมโดยวธการตอนกง และเพาะเมลด ป พ.ศ. 2542 น าตนพนธกรรมทเกดจากการเพาะเมลด และกงตอน ลงปลกรวบรวมไวท
พนทแปลงปลกรวบรวมพนธกรรมพชมะเกยง โครงการอนรกษพนธกรรมพชอนเนองมาจากพระราชด าร สมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร ต าบลพชย อ าเภอเมอง จงหวดล าปาง (สถาบนเทคโนโลยเกษตร ล าปาง)
ป พ.ศ. 2553-2558 ตดตามการออกดอก ตดผลและเกบบนทกขอมลสณฐานวทยา ตน ใบ ดอก ผลและเมลด องคประกอบทางเคม คณคาทางโภชนาการ และคดเลอกจากจ านวนสายตนทงหมดทปลกรวบรวมไว
ลกษณะประจ าพนธทางพฤกษศาสตร ชนด/ประเภท ชอไทย มะเกยง ชอวทยาศาสตร Syzygium nervosum A. Cunn. ex DC.
วงศ Myrtaceae ไมตนขนาดกลางถงขนาดใหญ ไมผล ราก มระบบรากแกว (top root system) เนองจากขยายพนธแบบอาศยเพศและรากพเศษ
(adventitious root) จากการตอนกง
19
ตน ไมตน ประเภทผลดใบ ผวเปลอกตนไมเรยบ มสน าตาลเทา สง 11.20 เมตร ทรงพมตนโปรง แตกกงกานสาขาออกทางดานขาง ขนาดทรงพมตน แนวทศเหนอ-ใต 10.00 เมตร แนวตะวนออก-ตก 12.10 เมตร ล าตนแยกออก 3 ล าตนยอยทระดบความสง 0.65 เมตร เหนอพนดน ขนาดเสนรอบวงตน ตนท 1 = 74.00 เซนตเมตร ตนท 2 = 62.00 เซนตเมตร ตนท 3 = 48.00 เซนตเมตร
ใบ ใบเดยว ออกเปนคตรงกนขาม (opposite) ใบออนรปใบหอก (lanceolate) สเขยวออน กานใบสแดงเขม (59-A) ใบแกรปใบหอก (lanceolate) ความกวางของใบเฉลย 9.41 เซนตเมตร ความยาวใบเฉลย 21.54 เซนตเมตร โคนใบสอบ ขอบใบเรยบ หนาและแขง สเขยวเขม (137-A) กานใบสน าตาลแดง (178-B) ยาวเฉลย 1.90 เซนตเมตร
ดอก/ชอดอก ชอดอกแบบชอแยกแขนง (panicle) ออกเปนชอตามกงบนตน ดอกสมบรณเพศ ชอดอกมขนาดปานกลาง กวาง 5.56 - 7.13 เซนตเมตร ยาว 6.66 - 7.77 เซนตเมตร จ านวนดอกยอยเฉลย 51 ดอกตอชอ ดอกตมทรงไขกลบ ดอกบานรปกรวยสน สเหลองนวล (6-A) เกสรเพศผมากกวา 100 อน เกสรเพศเมย 1 อน
ผล ผลสดมเนอหนงถงหลายเมลด (berry) รปกลม (round) ผวเปลอกผลบาง เมอสกแกเตมทมสน าตาลแดงถงด าเขม ความยาวผล 13.48 - 19.26 มลลเมตร ขนาดเสนผานศนยกลางผล 12.09 - 16.27 มลลเมตร ความหนาเนอผลสก 3.35 มลลเมตร น าหนกผล 1.20 - 2.97 กรม
เมลด หนงผลม 1 เมลด ความยาวเมลด 6.67 - 12.44 มลลเมตร ขนาดเสนผานศนยกลาง 5.62 - 9.76 มลลเมตร น าหนกเมลด 0.29 - 1.03 กรม
ลกษณะอน ๆ 1. ใขอมลคณคาทางโภชนาการ
องคประกอบ On dry basis
หมายเลขปฏบตการ L.53/06909.25 L.56/01123.9 L.56/07298.32 L.56/07298.14
ความชน รอยละ 82.20 82.90 90.40 85.90 โปรตน (NX6.25) รอยละ 0.97 1.04 0.80 1.11 ไขมน รอยละ 0.59 0.40 0.34 0.30 กาก รอยละ 4.12 3.88 2.64 3.91 เถา รอยละ 0.82 0.87 0.47 0.73 คารโบไฮเดรท (โดยการค านวณ) รอยละ 11.30 10.91 5.35 8.05 คาพลงงานความรอน กโลแคลอร/100 กรม 54.40 51.40 27.70 39.30 น าตาลทงหมด (คดเปนน าตาลอนเวรต) ฟรกโตส รอยละ 1.49 2.79 1.07 1.71 กลโคส รอยละ - 2.29 0.79 1.33 ซโครส รอยละ - - - -
20
ปรมาณแรธาตและโลหะหนก แคลเซยม มลลกรม / 100 กรม 2.13 85.80 45.70 94.60 แมกนเซยม มลลกรม / 100 กรม 27.40 201.00 7.84 16.50 โซเดยม มลลกรม / 100 กรม 223.00 1.97 2.93 1.14 โพแทสเซยม มลลกรม / 100 กรม 22.50 290.10 160.80 225.90 ฟอสฟอรส มลลกรม / 100 กรม 2.15 24.10 12.40 19.90 เหลก มลลกรม / 100 กรม 109.40 2.43 0.23 0.31 สงกะส มลลกรม / 100 กรม 0.71 1.94 0.12 0.21 ตะกว มลลกรม / กโลกรม ไมพบ ไมพบ ไมพบ ไมพบ ปรอท มลลกรม / กโลกรม ไมพบ ไมพบ ไมพบ ไมพบ ปรมาณวตามน วตามนบ1 ไมโครกรม / 100 กรม 5.24 61.60 6.27 31.00 วตามนบ2 ไมโครกรม / 100 กรม 160.90 111.50 20.30 71.50 วตามนซ มลลกรม / กโลกรม ไมพบ ไมพบ ไมพบ ไมพบ วตามนอ มลลกรม / กโลกรม 0.45 0.64 0.48 0.96 ส (เบตา-คาโรทน) หนวยสากล / 100 กรม 402.60 272.50 322.50 320.20
(ทมาของขอมล : กรมวทยาศาสตรบรการ เขตราชเทว กรงเทพฯ วธทดสอบ In-house method based on AOAC (2005 ) 977.15 and 999.11 และ In-house method based on AOAC (2010 ) 920.151,920.152,922.06,923.03,953.17,967.21,970.65,977.20 and 985.3)
2. เรมแทงตาดอกชวงปลายเดอนมกราคม และดอกบานชวงปลายเดอนเมษายน 3. ผลสกชวงเดอนสงหาคม 4. ปรมาณของแขงทละลายได 5.23 - 9.30 องศาบรกซ สดสวนเนอผล โดยน าหนกสดเทากบ 53.66 - 75.20 เปอรเซนต 5. สดสวนเมลดโดยน าหนกสดเทากบ 24.80 - 46.34 เปอรเซนต 6. ขอมลคณภาพหลงการเกบเกยว (หมายเลขปฏบตการ RIT-ต 2036/33/2) โดยวธการวเคราะหปรมาณน าตาลดวยเทคนค HPLC การวเคราะห Total Anthocyyanin (AOAC,2005) และการวเคราะหปรมาณกรดดวยการไตรเตรท ผลการวเคราะหพบวา มกลโคส รอยละ 3.4 ฟรกโทส(ทมาของขอมล : คณะเกษตรศาสตรทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม มหาวทยาลยนเรศวร จงหวดพษณโลก)
ลกษณะเดน เปนมะเกยงสายพนธทมผลขนาดใหญ เนอผลหนา และมขนาดผลสม าเสมอ เมอสกแกเตมทสน าตาลแดงถงด าเขม เปนสายพนธทใหวตามนซสงกวาสายพนธอน ๆ ทท าการศกษาวเคราะหมาทงหมด ซงวตามนซหรอกรดแอสคอรบกเปนวตามนทละลายในน า เปนสาร
21
ตอตานอนมลอสระทมประสทธภาพสง วตามนซมบทบาทส าคญในการสรางคอลลาเจน เพอชวยซอมแซมเนอเยอตาง ๆ ในรางกาย ชวยใหรางกายดดซมธาตเหลกไดดยงขน (ทมาของขอมล : frynn.com) นอกจากนยงเปน 1 ใน 19 สายพนธ ทคณะวทยาศาสตรการอาหาร มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลลานนา สถาบนเทคโนโลยเกษตรล าปาง คดเลอกไวส าหรบท าผลตภณฑน ามะเกยงพรอมดม เนองจากมวตามนซสง และใหสทสวยงามเปนทยอมรบของผบรโภคอกดวย คณะกรรมการด าเนนงานโครงการอนรกษพนธกรรมพชอนเนองมาจากพระราชด าร สมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมกมาร เหนสมควรใน การขอรบรองพนธพชขนทะเบยน ตามพระราชบญญตพนธพช พ.ศ. 2518 พ.ศ. 2547
มะเกยงพนธอารเอสพจ–เอมเค–005 (RSPG-MK-005)
22
มะเกยง (Syzygium nervosum A. Cunn. ex DC.) พนธอารเอสพจ–เอมเค–006 (RSPG-MK-006)
ผยนค าขอขนทะเบยน ชอ-สกล โครงการอนรกษพนธกรรมพชอนเนองมาจากพระราชด าร สมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ ทอย สวนจตรลดา พระราชวงดสต กรงเทพฯ 10303 โทรศพท 02-282-1850, 02-282-0665 แหลงทมาและประวตพนธ
มะเกยง เปนไมตนทพบในเขตจงหวดภาคเหนอตอนบนของประเทศไทย อยในวงศ Myrtaceae มชอวทยาศาสตรวา Syzygium nervosum A. Cunn. ex DC. มะเกยงสายพนธ RSPG-MK-006 เปนสายพนธ ทไดจากการส ารวจ ศกษา คดเลอก โดยโครงการอนรกษพนธกรรมพชอนเนองมาจากพระราชด าร สมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร (อพ.สธ.) จากจ านวนสายตนทรวบรวมไวจ านวนทงสน 500 สายตนทวประเทศไทย
ป พ.ศ. 2537 ส ารวจ ศกษา บนทกขอมลระบบนเวศวทยา ลกษณะสณฐานวทยา (Morphology) และจดท าบญชตนล าดบท 17 ในพนทบานกลาง หมท 2 ต าบลบานกลาง อ าเภอสนปาตอง จงหวดเชยงใหม
ป พ.ศ. 2539 ตดตามการออกดอก ตดผลและเกบบนทกขอมลสณฐานวทยา ตน ใบ ดอก ผลและเมลด องคประกอบทางเคม รวมทงคณคาทางโภชนาการ
ป พ.ศ. 2540 ขยายตนพนธกรรมโดยวธการตอนกง และเพาะเมลด ป พ.ศ. 2542 น าตนพนธกรรมทเกดจากการเพาะเมลด และกงตอน ลงปลกรวบรวมไวท
พนทแปลงปลกรวบรวมพนธกรรมพชมะเกยง โครงการอนรกษพนธกรรมพชอนเนองมาจากพระราชด าร สมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร ต าบลพชย อ าเภอเมอง จงหวดล าปาง (สถาบนเทคโนโลยเกษตร ล าปาง)
ป พ.ศ. 2553-2558 ตดตามการออกดอก ตดผลและเกบบนทกขอมลสณฐานวทยา ตน ใบ ดอก ผลและเมลด องคประกอบทางเคม รวมทงคณคาทางโภชนาการ และคดเลอกจากจ านวนสายตนทงหมดทปลกรวบรวมไว
ลกษณะประจ าพนธทางพฤกษศาสตร ชนด/ประเภท ชอไทย มะเกยง ชอวทยาศาสตร Syzygium nervosum A. Cunn. ex DC.
วงศ Myrtaceae ไมตนขนาดกลางถงขนาดใหญ ไมผล ราก มระบบรากแกว (top root system) เนองจากขยายพนธแบบอาศยเพศและรากพเศษ
(adventitious root) จากการตอนกง
23
ตน ไมตน ประเภทผลดใบ ผวเปลอกตนไมเรยบ มสเทาด า สง 13 เมตร ทรงพมตนโปรง แตกกงกานสาขาออกทางดานขาง ขนาดทรงพมตน แนวทศเหนอ-ใต 9.60 เมตร แนวตะวนออก-ตก 10.10 เมตร ขนาดเสนรอบวงตน 1.04 เซนตเมตร เหนอพนดน
ใบ ใบเดยว ออกเปนคตรงกนขาม (opposite) ใบออนรปใบหอก (lanceolate) สเขยวอมน าตาลแดง กานใบสแดงเขม (60-A) ใบแกรปใบหอก (lanceolate) ความกวางของใบเฉลย 8.23 เซนตเมตร ความยาวใบเฉลย 20.62 เซนตเมตร โคนใบสอบ ขอบใบเรยบ หนาและแขง สเขยวเขม (137-A) กานใบสน าตาลอมเขยว ยาวเฉลย 1.98 เซนตเมตร
ดอก/ชอดอก ชอดอกแบบชอแยกแขนง (panicle) ออกเปนชอตามกงบนตน ดอกสมบรณเพศ ชอดอกมขนาดปานกลาง กวาง 4.48 - 6.10 เซนตเมตร ยาว 4.68 - 7.22 เซนตเมตร จ านวนดอกยอยเฉลย 46 ดอกตอชอ ดอกตมทรงไขกลบ ดอกบานรปกรวยสน สเหลองนวล (6-A) เกสรเพศผมากกวา 100 อน เกสรเพศเมย 1 อน
ผล ผลสดมเนอหนงถงหลายเมลด (berry) รปกลม (round) ผวเปลอกผลบาง เมอสกแกเตมทมสน าตาลแดงถงสด าเขม ความยาวผล 16.24 - 20.02 มลลเมตร ขนาดเสนผานศนยกลางผล 12.64 - 14.90 มลลเมตร ความหนาเนอผลสก 2.96 - 3.84 มลลเมตร น าหนกผล 1.49 - 2.52 กรม
เมลด หนงผลม 1 เมลด ความยาวเมลด 9.49 - 12.97 มลลเมตร ขนาดเสนผาศนยกลางเมลด 6.88 - 8.97 มลลเมตร น าหนกเมลด 0.40 - 0.88 กรม
ลกษณะอน ๆ 1. ใขอมลคณคาทางโภชนาการ
องคประกอบ On dry basis
หมายเลขปฏบตการ
L.53/06909.5 L.53/06909.21 ความชน รอยละ 81.80 83.70 โปรตน(NX6.25) รอยละ 0.56 0.72 ไขมน รอยละ 0.53 0.71 กาก รอยละ 4.61 4.33 เถา รอยละ 0.92 0.91 คารโบไฮเดรท (โดยการค านวณ) รอยละ 11.58 9.63 คาพลงงานความรอน กโลแคลอร/100 กรม 53.30 47.80 น าตาลทงหมด (คดเปนน าตาลอนเวรต) ฟรกโตส รอยละ 2.01 1.35 กลโคส รอยละ 1.37 0.96 ซโคส รอยละ - -
24
ปรมาณแรธาตและโลหะหนก แคลเซยม มลลกรม / 100 กรม 144.60 144.80 แมกนเซยม มลลกรม / 100 กรม 22.40 35.90 โซเดยม มลลกรม / 100 กรม 3.26 2.48 โพแทสเซยม มลลกรม / 100 กรม 277.90 220.10 ฟอสฟอรส มลลกรม / 100 กรม 19.20 19.10 เหลก มลลกรม / 100 กรม 0.39 0.54 สงกะส มลลกรม / 100 กรม 0.13 0.17 ตะกว มลลกรม / กโลกรม ไมพบ ไมพบ ปรอท มลลกรม / กโลกรม ไมพบ ไมพบ ปรมาณวตามน วตามนบ1 ไมโครกรม / 100 กรม 71.40 65.60 วตามนบ2 ไมโครกรม / 100 กรม 74.80 89.30 วตามนซ มลลกรม / กโลกรม ไมพบ ไมพบ วตามนอ มลลกรม / กโลกรม 2.00 ไมพบ ส (เบตา-คาโรทน) หนวยสากล / 100 กรม 224.70 399.40
(ทมาของขอมล : กรมวทยาศาสตรบรการ เขตราชเทว กรงเทพฯ วธทดสอบ In-house method based on AOAC (2005 ) 977.15 and 999.11 และ In-house method based on AOAC (2010 ) 920.151,920.152,922.06,923.03,953.17,967.21,970.65,977.20 and 985.3)
2. เรมแทงตาดอกชวงปลายเดอนมกราคม และดอกบานชวงปลายเดอนเมษายน 3. ผลสกชวงเดอนสงหาคม 4. ปรมาณของแขงทละลายได 5.53 - 8.06 องศาบรกซ สดสวนเนอผล โดยน าหนกสดเทากบ 63.98 - 79.73 เปอรเซนต 5. สดสวนเมลดโดยน าหนกสดเทากบ 20.27 - 36.02 เปอรเซนต 6. ขอมลคณภาพหลงการเกบเกยว (หมายเลขปฏบตการ RIT-ต 2036/33/2) โดยวธการวเคราะหปรมาณน าตาลดวยเทคนค HPLC การวเคราะห Total Anthocyyanin (AOAC,2005) และการวเคราะหปรมาณกรดดวยการไตรเตรท ผลการวเคราะหพบวา มกลโคส รอยละ 3.4 ฟรกโทส (ทมาของขอมล : คณะเกษตรศาสตรทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม มหาวทยาลยนเรศวร จงหวดพษณโลก)
ลกษณะเดน เปนมะเกยงสายพนธหนกทมผลขนาดใหญ ใหผลผลตอยางสม าเสมอ นอกจากนยงใหวตามนซและวตามนอสง ซ งวตามนซ เปนวตามนท ละลายไดในน า ชวยตอตานอนมลอสระ ชะลอความแก และลดการเกดรวรอยแหงวย ชวยในการรกษาและปองกน
25
โรคหวด ชวยตอตานการสรางสารไนโตรซามน (สารกอมะเรง) และชวยปองกนการตดเชอไวรสและแบคทเรยหลายชนด สวนวตามนอ เปนวตามนทละลายไดในไขมน ชวยปกปองและตอตานอนมลอสระ ชวยลดเลอนรวรอยกอนวย ชวยลดอาการวยทองในสตรวยทอง และยงชวยเสรมประสทธภาพของวตามนเอ คณะกรรมการด าเนนงานโครงการอนรกษพนธกรรมพชอนเนองมาจากพระราชด าร สมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร เหนสมควรในการขอรบรองพนธพชขนทะเบยน ตามพระราชบญญตพนธพช พ.ศ. 2518 พ.ศ. 2547
มะเกยงพนธอารเอสพจ–เอมเค–006 (RSPG-MK-006)
26
มะเกยง (Syzygium nervosum A. Cunn. ex DC.) พนธอารเอสพจ–เอมเค–007 (RSPG-MK-007)
ผยนค าขอขนทะเบยน ชอ-สกล โครงการอนรกษพนธกรรมพชอนเนองมาจากพระราชด าร สมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ ทอย สวนจตรลดา พระราชวงดสต กรงเทพฯ 10303 โทรศพท 02-282-1850, 02-282-0665 แหลงทมาและประวตพนธ
มะเกยง เปนไมตนทพบในเขตจงหวดภาคเหนอตอนบนของประเทศไทย อยในวงศ Myrtaceae มชอวทยาศาสตรวา Syzygium nervosum A. Cunn. ex DC. มะเกยงสายพนธ RSPG-MK-007 เปนสายพนธ ทไดจากการส ารวจ ศกษา คดเลอก โดยโครงการอนรกษพนธกรรมพชอนเนองมาจากพระราชด าร สมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร (อพ.สธ.) จากจ านวนสายตนทรวบรวมไวจ านวนทงสน 500 สายตนทวประเทศไทย
ป พ.ศ. 2537 ส ารวจ ศกษา บนทกขอมลระบบนเวศวทยา ลกษณะสณฐานวทยา (Morphology) และจดท าบญชตนล าดบท 54 ในพนทต าบลวงทอง อ าเภอเมอง จงหวดพษณโลก
ป พ.ศ. 2539 ตดตามการออกดอก ตดผลและเกบบนทกขอมลสณฐานวทยา ตน ใบ ดอก ผลและเมลด องคประกอบทางเคม รวมทงคณคาทางโภชนาการ
ป พ.ศ. 2540 ขยายตนพนธกรรมโดยวธการตอนกง และเพาะเมลด ป พ.ศ. 2542 น าตนพนธกรรมทเกดจากการเพาะเมลด และกงตอน ลงปลกรวบรวมไวท
พนทแปลงปลกรวบรวมพนธกรรมพชมะเกยง โครงการอนรกษพนธกรรมพชอนเนองมาจากพระราชด าร สมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร ต าบลพชย อ าเภอเมอง จงหวดล าปาง (สถาบนเทคโนโลยเกษตร ล าปาง)
ป พ.ศ. 2553-2558 ตดตามการออกดอก ตดผลและเกบบนทกขอมลสณฐานวทยา ตน ใบ ดอก ผลและเมลด องคประกอบทางเคม รวมทงคณคาทางโภชนาการ และคดเลอกจากจ านวนสายตนทงหมดทปลกรวบรวมไว
ลกษณะประจ าพนธทางพฤกษศาสตร ชนด/ประเภท ชอไทย มะเกยง ชอวทยาศาสตร Syzygium nervosum A. Cunn. ex DC.
วงศ Myrtaceae ไมตนขนาดกลางถงขนาดใหญ ไมผล ราก มระบบรากแกว (top root system) เนองจากขยายพนธแบบอาศยเพศและรากพเศษ
(adventitious root) จากการตอนกง
27
ตน ไมตน ประเภทผลดใบ ผวเปลอกตนไมเรยบ มสน าตาลเทา สง 13 เมตร ทรงพมตนโปรง แตกกงกานสาขาออกทางดานขาง ขนาดทรงพมตน แนวทศเหนอ-ใต 12.30 เมตร แนวตะวนออก-ตก 10.30 เมตร ล าตนแยกออก 4 ล าตนยอยทระดบความสง 0.65 เมตร เหนอพนดน ขนาดเสนรอบวงตน ตนท 1 = 61 เซนตเมตร ตนท 2 = 61 เซนตเมตร ตนท 3 = 51 เซนตเมตร และตนท 4 = 56 เซนตเมตร
ใบ ใบเดยว ออกเปนคตรงกนขาม (opposite) ใบออนรปใบหอก (lanceolate) สเขยวออน กานใบสแดงเขม (60-A) ใบแกรปใบหอก (lanceolate) ความกวางของใบเฉลย 9.53 เซนตเมตร ความยาวใบเฉลย 20.45 เซนตเมตร โคนใบสอบ ขอบใบเรยบ หนาและแขง สเขยวเขม (137-A) กานใบสน าตาลอมเขยว ยาว 2.00 เซนตเมตร
ดอก/ชอดอก ชอดอกแบบชอแยกแขนง (panicle) ออกเปนชอตามกงบนตน ดอกสมบรณเพศ ชอดอกมขนาดปานกลาง กวาง 3.07 - 5.91 เซนตเมตร ยาว 3.65 - 6.36 เซนตเมตร จ านวนดอกยอยเฉลย 37 ดอกตอชอ ดอกตมทรงไขกลบ ดอกบานรปกรวยสน สเหลองนวล (6-A) เกสรเพศผมากกวา 100 อน เกสรเพศเมย 1 อน
ผล ผลสดมเนอหนงถงหลายเมลด (berry) รปกลม (round) ผวเปลอกผลบางเมอสกแกเตมทมสน าตาลแดงถงสด าเขม ความยาวผล 16.50 - 21.59 มลลเมตร ขนาดเสนผานศนยกลางผล 13.62 - 17.23 มลลเมตร ความหนาเนอผลสก 3.13 - 3.99 มลลเมตร น าหนกผล 2.18 - 3.63 กรม
เมลด หนงผลม 1 เมลด ความยาวเมลด 10.17 - 13.55 มลลเมตร ขนาดเสนผานศนยกลาง 7.94 - 10.50 มลลเมตร น าหนกเมลด 0.55 - 1.11 กรม
ลกษณะอน ๆ 1. ขอมลคณคาทางโภชนาการ
องคประกอบ On dry basis
หมายเลขปฏบตการ L.54/09384.20 L.54/09384.21 L.54/09384.22 L.55/09446.5
ความชน รอยละ 88.20 88.70 86.90 88.30 โปรตน(NX6.25) รอยละ 0.77 0.82 0.84 0.64 ไขมน รอยละ 0.32 0.28 0.23 0.27 กาก รอยละ 2.77 2.29 2.78 2.16 เถา รอยละ 0.64 0.53 0.81 0.50 คารโบไฮเดรท (โดยการค านวณ) รอยละ 7.30 7.28 9.24 8.13 คาพลงงานความรอน กโลแคลอร/100 กรม 35.20 35.30 43.00 37.50 น าตาลทงหมด (คดเปนน าตาลอนเวรต) ฟรกโตส รอยละ 1.23 1.58 2.01 1.50 กลโคส รอยละ 0.94 1.33 1.66 1.18
28
ซโคส รอยละ - - - - ปรมาณแรธาตและโลหะหนก แคลเซยม มลลกรม / 100 กรม 55.80 49.20 40.60 48.10 แมกนเซยม มลลกรม / 100 กรม 11.50 9.79 173.00 12.30 โซเดยม มลลกรม / 100 กรม 1.74 1.40 3.27 1.67 โพแทสเซยม มลลกรม / 100 กรม 181.40 186.50 303.50 161.10 ฟอสฟอรส มลลกรม / 100 กรม 13.40 16.60 20.40 12.20 เหลก มลลกรม / 100 กรม 0.22 0.24 3.11 0.25 สงกะส มลลกรม / 100 กรม 0.18 0.25 3.91 0.18 ตะกว มลลกรม / กโลกรม ไมพบ ไมพบ ไมพบ ไมพบ ปรอท มลลกรม / กโลกรม ไมพบ ไมพบ ไมพบ ไมพบ ปรมาณวตามน วตามนบ1 ไมโครกรม / 100 กรม 51.10 16.20 8.16 1.16 วตามนบ2 ไมโครกรม / 100 กรม 61.90 70.50 67.00 60.00 วตามนซ มลลกรม / กโลกรม ไมพบ ไมพบ ไมพบ ไมพบ วตามนอ มลลกรม / กโลกรม 0.44 0.48 0.34 0.52 ส (เบตา-คาโรทน) หนวยสากล / 100 กรม 413.60 494.40 198.70 355.40
(ทมาของขอมล : กรมวทยาศาสตรบรการ เขตราชเทว กรงเทพฯ วธทดสอบ In-house method based on AOAC (2005 ) 977.15 and 999.11 และ In-house method based on AOAC (2010 ) 920.151,920.152,922.06,923.03,953.17,967.21,970.65,977.20 and 985.3)
2. เรมแทงตาดอกชวงปลายเดอนมกราคม และดอกบานชวงปลายเดอนเมษายน 3. ผลสกชวงเดอนสงหาคม 4. ปรมาณของแขงทละลายได 4.20 - 6.98 องศาบรกซ สดสวนเนอผล โดยน าหนกสดเทากบ 58.2 - 69.96 เปอรเซนต 5. สดสวนเมลดโดยน าหนกสดเทากบ 30.11 - 41.78 เปอรเซนต
ลกษณะเดน เปนมะเกยงสายพนธหนก ทใหผลผลตสง ผลมขนาดใหญ ผลสกแกสน าตาลแดง เนอผลหนาและลอนแกะออกงาย เนอผลแนนไมฉ าน า คณะกรรมการด าเนนงานโครงการอนรกษพนธกรรมพชอนเน องมาจากพระราชด าร สมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร เหนสมควรในการขอรบรองพนธพชขนทะเบยน ตามพระราชบญญตพนธพช พ.ศ. 2518 พ.ศ. 2547
29
มะเกยงพนธอารเอสพจ–เอมเค–007 (RSPG-MK-007)
30
ถวแขก (Phaseolus vulgaris L.) พนธสเหลองเทพรตนเบอร 1
ผยนค าขอขนทะเบยน ชอ-สกล มลนธชยพฒนา ทอย เลขท 2012 ซอยอรณอมรนทร 36 แขวงบางยขน เขตบางพลด กรงเทพฯ 10700 โทรศพท 02-447-8585-8 แหลงทมาและประวตพนธ
ถวแขกสเหลอง ไดจากการผสมขามระหวางถวแขกสายพนธแม (CMB 002) กบสายพนธพอ (CMB 001) ซงเปนพนธกรรมจากแหลงรวบรวมสายพนธถวแขกของสาขาพชผก มหาวทยาลยแมโจ ลกษณะสายพนธแม เปนถวแขกเลอย ฝกกลม สเขยว ใหผลผลตสง ออกดอกเรว สวนสายพนธพอเปนถวแขกพนธพม ฝกกลม ปลายเรยวแหลม ฝกมสเหลอง ผลผลตต า ท าการผสมขามเมอป พ.ศ. 2551 ณ ส านกฟารมมหาวทยาลยแมโจ อ าเภอสนทราย จงหวดเชยงใหม ปลกตดเลอกจ านวน 7 รอบ ไดถวแขกทมลกษณะคงททางพนธกรรม จากนน ท าการปลกทดสอบรวมกบสายพนธอน ๆ เพอเกบขอมลลกษณะประจ าพนธ ณ มหาวทยาลยแมโจ ในป พ.ศ. 2557 – 2558 ไดน าไปปลก ณ ศนยพฒนาพนธพช จกรพนธเพญศร อ าเภอแมสาย จงหวดเชยงราย สมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร เสดจพระราชด าเนนทอดพระเนตร เมอวนท 11 กมภาพนธ พ.ศ. 2559 และพระราชทานนามวา “ถวแขกสเหลองเทพรตน เบอร 1” ลกษณะประจ าพนธทางพฤกษศาสตร ชนด/ประเภท ชอไทย ถวแขก ชอสามญ common bean ชอวทยาศาสตร Phaseolus vulgaris L.
วงศ Fabaceae พชผก ไมเถาลมลก ตน ไมเถาไมมเนอไม ล าตนบาง มการเจรญเตบโตแบบขนคาง (indeterminate) สเขยว ใบ ใบประกอบแบบขนนกหนงชน (pinnately compound leaf) ใบยอยจ านวน 3 ใบ
(trifoliolate) รปไขกวาง (ovate) สเขยวแตมมวง ใบยอยสวนปลาย กวาง 10.5 เซนตเมตร ยาว 13.25 เซนตเมตร ปลายใบแหลม (acute) แผนใบทงสองดานมขนเลกนอย (pubescent) กานใบสเขยว
ดอก ชอดอกแบบชอกระจะ (raceme) ออกตามซอกใบ กลบเลยง (calyx) สเขยว กลบดอก 5 กลบ สขาว ประกอบดวย กลบกลาง (standard) 2 กลบ เชอมตดกน กลบคขาง (wing) 2 กลบ แยกจากกน และกลบคลาง (keel) 2 กลบ
ผล ผลเปนฝกแบบถว (legume) รปขอบขนาน (oblong) โคงเลกนอย สเหลอง กวาง 0.89 เซนตเมตร ยาว 15 เซนตเมตร ความหนา 0.97 มลลเมตร น าหนกประมาณ 8.17 กรม ปลายฝกแหลม ผวเรยบ
31
เมลด รปรางเมลดเปนรปไต (kidney shape) สขาว ขวเมลด (hilum) สครม จ านวนเมลด 8 – 9 เมลดตอฝก น าหนก 100 เมลด เฉลย 21.98 กรม
ลกษณะอน ๆ 1. อายการออกดอก 30 – 35 วน หลงเพาะเมลด 2. ผลผลตตอตนประมาณ 500 - 600 กรมตอตน
ลกษณะเดน ฝกสดสเหลอง
ถวแขกพนธสเหลองเทพรตนเบอร 1
32
มะเขอเปราะ (Solanum melongena L.) พนธพวงหยกจกรพนธ
ผยนค าขอขนทะเบยน ชอ-สกล มลนธชยพฒนา ทอย เลขท 2012 ซอยอรณอมรนทร 36 แขวงบางยขน เขตบางพลด กรงเทพฯ 10700 โทรศพท 02-447-8585-8 แหลงทมาและประวตพนธ
มะเขอเปราะพนธนไดจากการผสมขามระหวางมะเขอเปราะสายพนธแม พนธขาวกรอบแมโจ กบสายพนธพอ EP 06 จากแหลงรวบรวมพนธมะเขอของสาขาพชผก มหาวทยาลยแมโจ ลกษณะสายพนธแม เปนมะเขอเปราะตนเตย ออกดอกเรว ตดผลเปนชอ ผลกลม สขาว เนอกรอบ สวนสายพนธพอ เปนมะเขอเปราะตนสง ออกดอกชา ผลผลตต า ผลกลมใหญสเขยวลาย เนอเหนยวไมกรอบ ท าการผสมขามเมอป พ.ศ. 2552 ณ ส านกฟารมมหาวทยาลยแมโจ อ าเภอสนทราย จงหวดเชยงใหม ปลกตดเลอกจ านวน 7 รอบ ไดมะเขอเปราะทมลกษณะคงททางพนธกรรม จากนนท าการปลกทดสอบรวมกบสายพนธอน ๆ เพอเกบขอมลลกษณะประจ าพนธ ณ มหาวทยาลยแมโจ .ในป พ.ศ. 2557 – 2558 ไดน าไปปลก ณ ศนยพฒนาพนธพช จกรพนธเพญศร อ าเภอแมสาย จงหวดเชยงราย สมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร เสดจพระราชด าเนนทอดพระเนตร เมอวนท 11 กมภาพนธ พ.ศ. 2559 และพระราชทานนามวา “มะเขอเปราะพวงหยกจกรพนธ” ลกษณะประจ าพนธทางพฤกษศาสตร ชนด/ประเภท ชอไทย มะเขอเปราะ ชอสามญ round eggplant ชอวทยาศาสตร Solanum
melongena L. วงศ Solanaceae พชผก ตน ไมพม (shrub) มเนอไม ความสงของล าตน 80 – 90 เซนตเมตร มขนบนล าตนเลกนอย ใบ ใบเดยว เรยงสลบ (alternate) รปไข (ovate) ปลายใบแหลม (acute) ขอบใบเวา
(lobed) เปนคลนเลกนอย เสนกลางใบ (midrib) สเขยว แผนใบมขน กานใบมขน ดอก ชอดอก ดอกยอยจ านวน 3 – 4 ดอก เสนผานศนยกลางดอกประมาณ 2 เซนตเมตร กลบ
เลยง (calyx) 5 แฉกทปลาย สเขยว กลบดอก (petal) 5 - 6 แฉก สมวง เกสรเพศผ (anther) สเหลอง
ผล ผลแบบมเนอหนงถงหลายเมลด (berry) รปรางกลม (globose) ปลายผลกลม (rounded) สหลกสเขยว ลายความเขมของสผลมสออน เปนเงา กวาง 2 เซนตเมตร ยาว 2 เซนตเมตร กลบเลยงตดทน (persistent calyx) หนา สเขยว เนอในสขาว ผลสกสเหลอง
ลกษณะอน ๆ 1. อายการออกดอก 60 – 65 วน หลงเพาะเมลด 2. ผลผลตประมาณ 1,000 - 1,200 กรมตอตน
33
มะเขอเปราะพนธพวงหยกจกรพนธ
34
สมคมควท (Citrus Japonica Thunb.) พนธกลมหวาน (Round Sweet)
ผยนค าขอขนทะเบยน ชอ-สกล มลนธโครงการหลวง ทอย 65 หมท 1 ต าบลสเทพ อ าเภอเมอง จงหวดเชยงใหม รหสไปรษณย 50200 โทรศพท 053-810765 แหลงทมาและประวตพนธ
เมอป พ.ศ. 2545 ดร.ณรงคชย พพฒนธนวงศ ผประสานงานไมผลเขตรอน มลนธโครงการหลวงไดน าเมลดสมคมควท (kumquat) มาจากประเทศญปน มอบใหหนวยวจยสมโปงนอย สถานเกษตรหลวงปางดะ อ.แมวาง จ.เชยงใหม ท าการเพาะเมลดไดตนกลาทแขงแรง จงน าปลกทดสอบในแปลง จ านวน 6 ตน ในป พ.ศ. 2548 เมอตนมอายประมาณ 3 ป เรมใหผลผลตครงแรก สามารถคดเลอกตนทเจรญเตบโตในพนทไดด ผลผลตมรสชาตหวานทงเปลอกและเนอ ตอมาในป พ.ศ. 2552 จงไดขยายจ านวนตนปลกเพม ดวยวธการเสยบยอดบนตนตอปลอดโรคจ านวน 174 ตน ทหนวยวจยสมโปงนอย เพอเปนแปลงทดสอบผลผลต และในป พ.ศ. 2555 ไดน าตนพนธไปปลกทดสอบทศนยพฒนาโครงการหลวงวดจนทร จ านวน 40 ตน โดยเรมสงผลผลตจ าหนายผานตลาดมลนธโครงการหลวงในป พ.ศ. 2557 จ านวน 628 กโลกรม และวางแผนเตรยมตนพนธสงเสรมใหแกเกษตรกรตอไป ลกษณะประจ าพนธทางพฤกษศาสตร ชนด/ประเภท ชอไทย สมคมควท (ก ากวด สมมะปด หรอสมจด) ชอวทยาศาสตร Citrus Japonica Thunb.
ชอสามญ Kumquat วงศ Rutaceae ไมผล ราก รากฝอยและรากแขนง สน าตาลออน จ านวนมาก โดยรากสวนมากอยบรเวณหนาดนลก
ประมาณ 30 - 40 เซนตเมตร ความยาวราก 120 - 250 เซนตเมตร ตน ไมตนขนาดเลก ล าตนสน าตาล เนอไมแขง มหนามแหลมบรเวณล าตนและกง ขนาดเสน
ผานศนยกลางของทรงพม เฉลย 3 เมตร ความสงของตนเฉลย 3.1 เมตร (ตนอาย 5 ป) ใบ ใบเดยวหรอใบประกอบ เรยงสลบ รปรและรปไข สเขยวเขม มตอมน ามนทวไป ความ
กวางเฉลย 2.8 - 3.27 เซนตเมตร ความยาวเฉลย 7.5 - 8.33 เซนตเมตร ปลายแหลม โคนแหลม ขอบเรยบ ความยาวกานใบ 0.92 - 0.97 เซนตเมตร เสนใบสเขยวออน
ดอก ดอกสมบรณเพศ ดอกออกเดยว ออกบรเวณซอกใบหรอบรเวณยอด ขนาดเสนผานศนยกลางดอกเมอบานเตมท เฉลย 17.47 - 21.61 มลลเมตรกลบดอกมสขาว กลนหอม จ านวนกลบดอก 4 - 6 กลบ จ านวนเกสรเพศผ 18 - 22 อน ต าแหนงเกสรเพศผอยสงกวาเกสรตวเมย อบเรณสเหลอง
35
ผล ผลแบบสม (hesperidium) มลกษณะกลม สเหลองสม ความกวางเฉลย 3.07 เชนตเมตร ความยาวเฉลย 3.2 เซนตเมตร เปลอกผลหรอผนงผลชนนอก (exocarp) ประกอบดวยตอมน ามนชดเจน สเขยวออนถงสเขยวเขมและเปลยนเปนสเหลองสมเมอผลสกแกเตมท ผนงผลชนกลาง (mesocarp) เปนเยอสขาว หนาและนม ความหนาเปลอกเฉลย 3.5 มลลเมตร ผนงผลชนใน (endocarp) มลกษณะเปนเนอนม ประกอบดวยถงเลก ๆ จ านวนมากมน าอยขางใน น าหนกผลเฉลย 16.66 กรมตอผล
เมลด ใน 1 ผล ประกอบดวยเมลดจ านวน 2 - 6 เมลด เมลดรปรหรอรปไข ความกวางเฉลย 5.66 มลลเมตร ความยาวของเมลดเฉลย 8.65 มลลเมตรเปลอกหมเมลดชนนอกมสเหลองจาง มความเหนยว สวนชนในเปนเยอบาง ๆ สขาว ภายในมใบเลยง (cotyledon) สเขยว
ลกษณะอน ๆ 1. อายตงแตเมลดงอกจนกระทงออกดอก 2 ป 2. การเรยงตวของใบคอนขางหาง ท าใหทรงพมโปรง
3. สามารถออกดอกไดเรว 4. ปรมาณของแขงทละลายน าได (Total Soluble Solids) ทเปลอกเฉลย 8.2 องศาบรกซ ปรมาณของแขงทละลายน าได (Total Soluble Solids) ทเนอผลเฉลย 9.6 องศาบรกซ
ลกษณะเดน 1. มรสชาตหวานทงเนอและเปลอก 2. สามารถรบประทานไดทงผล ซงมรสชาตดกวาเมอเปรยบเทยบกบสมคมควททวไป
(Oval kumquat) ทมรสหวานเฉพาะเปลอก
สมคมควทพนธกลมหวาน (Round Sweet)
36
ชายผาสดา (Platecerium coronarium (J. Koenig ex O. F. Müll.) Desv.) พนธสพชฌาย (Supicha)
ผยนค าขอขนทะเบยน ชอ-สกล นางสาวสพชฌาย ชยบญชนะเกยรต ทอย 36/2 หม 3 ต าบลมะขาม อ าเภอมะขาม จงหวดจนทบร รหสไปรษณย 22150 โทรศพท 089-159-5876 แหลงทมาและประวตพนธ
เมอป พ.ศ. 2549 ไดน าสปอรชายผาสดามาขยายพนธ โดยการเพาะสปอร โดยมขนตอนในการเพาะสปอร ดงน 1. น าพทมอสใสตะกราพลาสตกและรดน าใหชม 2. น าสปอรชายผาสดาทเตรยมไวโรยบนพทมอส 3. สเปรยน าใหสปอรกระจายตว 4. หมตะกราดวยพลาสตกและน าไปไวในทแสงแดดร าไร ไมรอนจนเกนไป ประมาณ 1 เดอน จะเรมงอกเปนโพแทลลส (prothallus) และพฒนาเปนใบจรง จงแยกเปนตนเดยว และใชถงพลาสตกหมเพอควบคมความชน รวมระยะเวลาในการเพาะสปอรจนถงการยายปลกลงกระถางประมาณ 18 เดอน หลงจากนน ท าการคดพนธ ซงพบวามเพยงตนเดยวทมลกษณะแตกตางจากตนอนทใบชาย คอมลกษณะบดเปนเกลยว จงไดคดแยกเพอดการเปลยนแปลง เมอตนทคดแยกไวมอายประมาณ 3 ป และมการสรางกลมอบสปอร (sorus) จงไดน าสปอรมาเพาะขยายพนธ ในรนตอมาปรากฏมลกษณะเดนเหมอนตนแมทกตน คอทกาบใบ และใบชายมขนหนา ใบชายมลกษณะบดเปนเกลยว รวมใชเวลาในการปลกและศกษาชายผาสดาพนธดงกลาวเปนเวลา 6 ป พนธจงมความคงตว และมลกษณะแตกตางจากชายผาสดาโดยทวไป
ลกษณะประจ าพนธทางพฤกษศาสตร
ชนด/ประเภท ชอไทย ชายผาสดา (หอขาวสดา) ชอวทยาศาสตร Platecerium coronarium (J. Koenig ex O. F. Müll.) Desv. วงศ Polypodiaceae เฟนองอาศย
ตน ล าตนทอดนอน สน เปนกอ ทอดเลอยเปนกระจก ไมมเนอไม มเกลดแบบรปโล (peltate scale) ปกคลมล าตน
ใบ ใบแบบทวสณฐาน (dimorphism) คอใบไมสรางสปอร (sterile frond) และใบสรางสปอร (fertile frond) มลกษณะสณฐานตางกน ใบไมสรางสปอร เปนใบเดยว แผเปนแผนกวางตงขน (ใบกาบ) สงไดถง 1 เมตร ใบแตกแขนงเปนสองแฉก (dichotomous branching) 3 - 4 คร ง ปลายใบมน ใบหนา เหนยว เสนใบหลกแยกสองแฉก ( dichotomous venation) เ ป น ส น น น ส ด า เ ส น ใ บ ย อ ย แ บ บ ร า ง แ ห (reticulate/anastomosing) มขนรปดาว (stellate hair) สขาวปกคลม ใบสรางสปอร เปนใบเดยว เปนแผนแคบหอยลง (ใบชาย) ยาวไดถง 1 เมตร ใบแตกแขนงเปนสองแฉก
37
5 – 6 ครง ปลายใบมวนงอบดเปนเกลยว ใบหนา เหนยว เสนใบหลกแยกสองแฉก เปนสนนนสด า เสนใบยอยแบบรางแห เหนไมชดเจน มขนรปดาวสขาวปกคลม
อบสปอร สรางทปลายใบบรเวณหลงใบของใบสรางสปอร มลกษณะเปนรปวงกลม หรอครงวงกลม ไมมเยอคลมกลมอบสปอร (indusium) สปอรรปถวแบบรอยเชอมเดยว (monolete)
ลกษณะเดน ใบไมสรางสปอร (ใบชาย) บรเวณปลายใบมวนงอบดเปนเกลยว
ชายผาสดาพนธสพชฌาย (Supicha)