อ.วนิดา...

บทท 8

การสงวนรกษาสารสนเทศทองถน การสงวนรกษาสารสนเทศทองถน เปนการปองกน การซอมแซมหรอเสรมสรางสภาพ

กายภาพ และการสงวนรกษาสารสนเทศภมปญญา เพอใหสารสนเทศทองถนอยในสภาพใชงานได

มความคงทน ไมช ารดและไมสญหาย การสงวนรกษาวดสสารสนเทศแตละประเภท แตละชนดม

เทคนคและวธการสงวนรกษาทแตกตางกน โดยมปจจยส าคญในการสนบสนน มการใชวสดอปกรณ

และครภณฑทเหมาะสมในการจดเกบและซอมแซมสารสนเทศทองถน มเทคนคและขนตอนในการ

สงวนรกษาสารสนเทศทองถน

แนวคดการสงวนรกษาสารสนเทศทองถน

การสงวนรกษาสารสนเทศทองถนมแนวคดทส าคญ คอ ความหมายของการสงวนรกษา

สารสนเทศทองถน ความส าคญของการสงวนรกษาสารสนเทศทองถน ความหมายของการสงวน

รกษาสารสนเทศทองถน และหลกการในการสงวนรกษาสารสนเทศทองถน มรายละเอยดดงน

1. ความหมายของการสงวนรกษาสารสนเทศทองถน

การสงวนรกษาสารสนเทศทองถนในทนเนนการสงวนรกษาสารสนเทศทองถนทม

การบนทกเปนลายลกษณอกษรเปนสอสงพมพ สอโสตทศน และสออเลกทรอนกสเปนส าคญ

ส าหรบการสงวนรกษาสารสนเทศทองถนทไมไดบนทกเปนลายลกษณอกษร เชน การแสดง

ประเพณ พธกรรม รวมถงสอบคคลจะไมกลาวถงในบทน เนองจากการสงวนรกษาสารสนเทศ

ทองถนดงกลาวมความซบซอน มเทคนควธการสงวนรกษาตามลกษณะของสารสนเทศแตละประเภท

ซงมนกการศกษาใหความหมายไวดงน

ดาวนภา สยะนนท และคณะ (2549 : 147) กลาววา การสงวนรกษาทรพยากร

สารสนเทศ หมายถง การน าทรพยากรสารสนเทศแตละประเภทมาจดการดวยวธการตาง ๆ ท

เหมาะสม อาท การถายภาพดจทล การสแกนหนาเอกสาร และมการจดเกบเปนไฟลในรปแบบอน ๆ

ตามการจดการของเทคโนโลยทน ามาจดท า เพอปองกนทรพยากรสารสนเทศมใหช ารดเสยหายได

สมสรวง พฤตกล (2554 : 11-5) กลาวถง การสงวนรกษาทรพยากรสารสนเทศ

ทองถน หมายถง การบรหารจดการและการปฏบตดวยวธการทเหมาะสมเพอปองกนสารสนเทศ

ทองถนมใหช ารดเสยหายและซอมสารสนเทศทองถนทช ารดเสยหายใหอยในสภาพทใชงานได

จราภรณ อรณยะนาค (2555 : 6) อธบายวา เปนการกระท าทมงเนนการชะลอการ

ช ารดเสอมสภาพ รวมทงแกไขปญหาตาง ๆ ทเกดขน ซอมแซมหรอเสรมสรางความแขงแรงใหวตถ

นน ๆ คงสภาพอยไดหรอแกไขปญหาและด าเนนการปองกนการเสอมสภาพ

สรปวา การสงวนรกษาสารสนเทศทองถน หมายถง การด าเนนการดวยวธท

เหมาะสมเพอปองกนและซอมแซมสภาพกายภาพและเนอหาหรอภมปญญาสารสนเทศทองถนใหอย

ในสภาพใชงานได

2. ความส าคญของการสงวนรกษาสารสนเทศทองถน

การสงวนรกษาสารสนเทศทองถนมความส าคญสรปได (ดาวนภา สยะนนท และ

คณะ. 2549 : 147 ; สมสรวง พฤตกล. 2554 : 11-5) ดงน

2.1 ท าใหมการปกปองสารสนเทศทองถนตนฉบบอนเปนภมปญญาของมนษยท

แสดงถงอารยธรรม ความเจรญรงเรองของสงคมและประเทศชาตไมช ารดเสยหายและสญหาย

2.2 ท าใหสารสนเทศทองถนตนฉบบทช ารดและ/ไมช ารดเสยหายกลบคนอยใน

สภาพทใชงานไดหรอ อยในสภาพคงเดม และ/หรอไมช ารดเสยหายเพมมากขน มคณคา มอายการ

ใชงานไดยาวนาน

2.3 ท าใหการบรการสารสนเทศทองถนสะดวก โดยเฉพาะสารสนเทศทองถนมอตรา

การใชงานสงหรอมผทตองการใชมากหรอใชบอย และตองการใชงานในคราวเดยวกน หากสงวน

รกษาดวยการท าส าเนาหรอแปลงรปเปนดจทลใหบรการท าใหสามารถใชประโยชนจากสารสนเทศ

ทองถนไดพรอมกน และใชไดสะดวกอนจะน าไปสการใชสารสนเทศอยางคมคา

2.4 ท าใหขอมล เนอหา เรองราว หรอองคความรทส าคญของชมชนหรอทองถนทไม

สามารถเขาถงได เนองจากสภาพกายภาพไมเอออ านวยใหใช อาท มขนาดเลกมาก หรอขนาดใหญ

มาก หรอบางเปราะไมสามารถหยบจบได หรอตองใชอปกรณในการเขาถงแตมขอจ ากด เชน สอ

บนทกขอมลเดมลาสมยไมสามารถรยกขอมลออกมาใชไดเพราะเทคโนโลยเปลยนไป การสงวนรกษา

สารสนเทศทองถนดวยเทคนคการรกษาเนอหา อาท การโอนยายขอมล การเลยนแบบเทคโนโลยใน

กรณทเปนขอมลดจทลจะท าใหสามารถเขาถงขอมล เนอหา เรองราวหรอองคความรการเลยนแบบ

เทคโนโลยในกรณทเปนขอมลดจทลจะท าใหสามารถเขาถงขอมล เนอหา เรองราวหรอองคความรได

3. หลกการในการสงวนรกษาสารสนเทศทองถน

การสงวนรกษาสารสนเทศทองถนมหลกการส าคญ 3 หลกการ คอ การสงวนรกษา

ดวยการปองกน การสงวนรกษาดวยการซอมแซมหรอเสรมสรางสภาพกายภาพ และการสงวนรกษา

สาระภมปญญาหรอการสงวนรกษาเนอหาหรอสาระของสารสนเทศทองถน แตละหลกการม

รายละเอยด (จราภรณ อรณยะนาค. 2555 : 6 ; สมสรวง พฤตกล. 2554 : 11-9-11-12) ดงน

3.1 การสงวนรกษาสารสนเทศทองถนดวยการปองกน ดวยการด าเนนการหรอใช

เทคนคตาง ๆ ในระหวางการจดท า การใช และการจดเกบทองถน การจดท าตองเลอกและ /หรอ

เตรยมวสดแตละชนดใหเหมาะสมกอนน ามาสรางเปนสารสนเทศทองถน ตองระมดระวงและ

เคลอนยายใหถกวธ เมอสกปรกใหท าความสะอาดอยางถกวธ การจดเกบสารสนเทศทองถนตองเกบ

ดวยวสดอปกรณและสถานททเหมาะสมและไดมาตรฐาน มการดแลรกษาพนทจดเกบอยางสม าเสมอ

เพอปองกนหรอชะลอความช ารดเสยหายสารสนเทศทองถน โดยเฉพาะสภาพกายภาพของ

สารสนเทศทองถน มการปองกนสารสนเทศทองถน ดงน

3.1.1 การจดท าหรอผลตสารสนเทศทองถนดวยวสดหรอสอบนทกขอมลท

เหมาะสมและคงทน ในการจดท าเอกสารกระดาษทตองการใหเกบรกษานานตองเลอกใชกระดาษไร

กรด (Acid-free) หรอกระดาษถาวร (Permanent paper) ทงนเนองจากกรดในกระดาษเมอท า

ปฏกรยากบอากาศจะท าใหกระดาษผพงไดงายการเกบขอมลดจทลหรอบนทกขอมลดจทลดวยการ

เลอกวสดเกบ/สอเกบขอมลดจทลทเหมาะสมและไดมาตรฐาน

3.1.2 การจดเกบและการดแลรกษาสารสนเทศทองถนในสถานททเหมาะสม

ประกอบดวยการควบคมสภาพแวดลอมพนทเกบสารสนเทศทองถน การรกษาความปลอดภย การใช

วสดส าหรบเกบ การท าส าเนา

3.1.2.1 การควบคมสภาพแวดลอมตวอาคารและพนทเกบทรพยากร

สารสนเทศทองถน กลาวคอ อาคารหองเกบหรอพนทเกบสารสนเทศทองถนตองออกแบบและ

เลอกใชวสดทเหมาะสมและทนไฟไดนานทสด โดยเฉพาะสวนพนหอง ผนงและเพดาน และมการ

ควบคมสภาพแวดลอมภายในทเปนสาเหตใหสารสนเทศทองถนเสอมสภาพและช ารดเสยหาย เชน

อณหภม ความชน แสงสวาง ลม ฝน ฝนละออง กาซ นก หน แมลง จลชพ เปนตน

3.1.2.2 การใชวสดและจดเกบสารสนเทศทองถนอยางเหมาะสมและไดมาตรฐานเพอ

ชวยปกปองสารสนเทศทองถน อาท เอกสารประเภทกระดาษจดเกบในแฟมหรอซองหรอกลองทท า

ดวยกระดาษไรกรด จดเกบภาพถายในอลบมหรอซองพลาสตกทท าจากพลาสตกทท าจากไมลาร

(Mylar) รวมถงมการจดวางและเรยงสารสนทศทองถนแตละชนดในชนหรอตเกบทเหมาะสมกบ

รปลกษณของสารสนเทศทองถนเพอมใหหก งอหรอแตกหกไดงาย อาท แผนททมขนาดใหญใหเกบ

ในลกษณะวางราบในลนชกเกบแผนเสยงในซองกระดาษและวางตงแผนเสยงแตละแผนในชอง

ตะแกรง

3.1.3 การใหความรแกผใชและบคคลทกกลมเกยวกบการหยบจบสารสนเทศ

อยางถกวธ อาท ไมพบมมหนงสอทอานคางไว ไมใชนวทมนจบผวหนาของแผนซด การคนหา

สารสนเทศทองถนทตองการจากเครองมอชวยคนกอนเพอเลอกวาจะตรงกบความตองการใชงาน

หรอไมกอนการหยบจบสารสนเทศทองถนอนชวยลดการหยบจบทรพยากรสารสนเทศทองถนทไม

ตองการใชงาน

3.1.4 การส ารวจสภาพสารสนเทศทองถน การส ารวจสภาพของสารสนเทศ

ทองถนตองตรวจทงสภาพแวดลอมของหอง/พนทเกบ อาท วสดทจดเกบ อปกรณและเครองปองกน

ภยตาง ๆ อยในสภาพใชงานไดตามปกต หรอช ารดเสยหาย และตวสารสนเทศทองถน เพอตรวจวาม

สารสนเทศทองถนชนไหนมโอกาสจะช ารดเสยหาย

3.1.5 การท าส าเนาเพอใชแทนการใชสารสนเทศทองถนตนฉบบ โดยอาจถาย

ส าเนาเปนวสดยอสวนหรอแปลงขอมลเปนดจทลและบนทกเปนแผนเกบขอมล เชน ซด หรอดวด

หรอเกบเปนฐานขอมลเพอใหผใชสามารถเขาถงสารสนเทศผานระบบออนไลน เปนตน

3.1.6 การวางแผน การเตรยมการปองกนและกสารสนเทศทองถนจากกรณ

ฉกเฉนจากภยพบตหรอเหตตาง ๆ เปนการจดท าแผนการปองกนภยพบตจากไฟไหมและน าทวม

และแผนการกสารสนเทศทองถนกลบคนหลงเกดภยพบต โดยอาจแยกเปนสองแผนหรออาจรวมเปน

แผนเดยวกนและตองเขยนไวเปนลายลกษณอกษรเพอใชเปนแนวปฏบต ขอมลทควรระบในแผนการ

ปองกน คอ กจกรรมการปองกนจะมกจกรรมอะไรบางและใครผรบผดชอบ โดยใหระบชดเจนวาใคร

รบผดชอบในกจกรมใด เชน ใครจะขนยายสารสนเทศทองถนในกรณเกดภยพบตและจะด าเนนการ

อยางไร ใชวสดอปกรณอะไร และใชเสนทางใดทจะขนยายออกไปและขนยายไปทไหน และควรม

การซอมเปนครงคราว ส าหรบขอมลทควรระบในแผนการกทรพยากรสารสนเทศทองถนหลงเกดภย

พบต คอ กจกรรมทตองด าเนนการตามล าดบคออะไร ใครท า ท าอยางไร และตองใชวสดอปกรณ

อะไร

3.2 การสงวนรกษาสารสนเทศทองถนดวยวธการซอมแซมหรอเสรมสรางสภาพ

กายภาพมประเดนส าคญ ดงน

3.2.1 วธการซอมแซมทรพยากรสารสนเทศทองถนทช ารดเสยหายใหอยสภาพ

เดมหรอใกลเคยงสภาพเดม เทคนคและวธการซอมแซมหรอเสรมสรางสภาพกายภาพทรพยากร

สารสนเทศทองถนมตงแตวธการพนฐานเบองตนทไมตองใชอปกรณและเครองมอทซบซอน อาท

การท าความสะอาดกระดาษทเปอนฝน การแกะเทปใสออกจากระดาษ การคลายกระดาษทมวนไว

นาน จนถงการซอมทตองอาศยความช านาญเฉพาะจากผเชยวชาญทไดรบการฝกฝนโ ดยตรง

ประกอบดวย

3.2.1.1 การลดกรดจากกระดาษ เปนการใชสารเคมทเหมาะสมในการ

ลดกรดทมอยในกระดาษ

3.2.1.2 การเขาเลม เปนการท าใหเอกสารกระดาษแตละแผนรวมกนเปน

ปกหรอเลม

3.2.1.3 การเคลอบ เปนการน าวสดใสมาผนกกระดาษโดยใชความรอน

ทบใหแผนใสตดกบกระดาษเพอเสรมความแขงแรงการหอหม การใชซองทท าจากวสดมาใสกระดาษ

แตละแผน

3.2.1.4 การอบ เปนการใชสารเคมหรอสญญากาศในการอบเอกสารเพอ

ท าลายแมลง สตว และจลชพในหองอบ

3.2.2 ผท าหนาทดแลรกษาและจดเกบ รบผดชอบ จ าเปนตองมความรพนฐาน

เกยวกบชนดและคณสมบตของสารสนเทศตาง ๆ เปนอยางด กอนทจะตดสนใจด าเนนการใด ๆ เพอ

จดเกบและบรการ การซอมสารสนเทศทองถนบางชนดตองอาศยความช านาญเฉพาะจากผเชยวชาญ

ทไดรบการฝกฝนโดยตรง ในประเทศไทยบคลากรทมความช านาญหรอไดรบการฝกฝนโดยตรงใน

การซอมสารสนเทศทองถนแตละประเภทมจ ากดมาก กรณการซอมเอกสารประเภทกระดาษมหอ

จดหมายเหตแหงชาตเปนหนวยงานทมบคลากรทไดรบการฝกอบรมและปฏบตการซอมเอกสาร

ประเภทกระดาษทถอวามความช านาญและใหบรการซอมเอกสารส าหรบสวนราชการทขอ

อนเคราะหใหบรการ

3.2.3 การจางหนวยงานภายนอกด าเนนการซอมสารสนเทศทองถนทช ารด

ในกรณทมสารสนเทศทองถนช ารดเสยหายมากและหนวยงานไมมบคลากรทมความเชยวชาญ อาจ

ใชวธการจดจางหนวยงานภายนอกด าเนนการ (Outsourcing) ส าหรบประเทศไทยอาจมขอจ ากดใน

การหาหนวยงานหรอบรษททรบจางในการซอมสารสนเทศ และคาใชจายในการซอมสารสนเทศทได

มาตรฐานจะมราคาสงและตองน าเขาจากตางประเทศ

3.3 การสงวนรกษาสาระภมปญญาหรอการสงวนรกษาเนอหาหรอสาระของ

สารสนเทศทองถน เปนวธการรกษาเนอหาสาระทบนทกอยบนสารสนเทศทองถนใหอย ไดนานทสด

หรอไมสามารถน าเนอหาหรอสาระทบนทกไวออกมาเพอใหน ามาใชได เทคนคและวธการสงวนรกษา

สาระภมปญญาหรอการสงวนรกษาเนอหาหรอสาระของสารสนเทศทองถนทนยมใช คอ การยาย

หรอถายทอดเนอหาสาระทมอยมาบนทกอยบนวสดชนดใหม

เทคนคและวธการการยายหรอถายทอดเนอหาสาระทมอยมาบนทกอยบนวสด

ชนดใหม มดงน

3.3.1 การถายส าเนาเอกสาร โดยใชเครองถายเอกสาร คอ การน าเอกสาร

ตนฉบบประเภทกระดาษมาท าส าเนาดวยการใชเครองถายเอกสาร

3.3.2 การถายส าเนาเปนวสดยอสวน เปนไมโครฟลม เปนการถายภาพยอสวน

จากของจรงหรอเอกสารตนฉบบใหบนทกลงบนแผนฟลมและเมอตองการอานตองน ามาเขาเครอง

อานวสดยอสวน และสามารถท าส าเนาเปนกระดาษไดเมอตองการ

3.3.3 การแปลงรปวสดสารสนเทศแอนาลอกเปนดจทลโดยใชเครองสแกนหรอ

กลองถายดจทล หรอเครองมออน ๆ เพอแปลงขอมลเปนดจทล แลวบนทกขอมลดจทลลงบนสอ

บนทกมลเปนซด ดวด หรอสอเกบขอมลแบบอนทมการพฒนาเปนสอเกบขอมลใหม ๆ

3.3.4 การจดพมพใหม สวนใหญเปนการน าหนงสอเกาทเนอหายงมคณคามา

จดพมพใหม

วตถทใชบนทกเปนสารสนเทศทองถน สามารถจ าแนกไดเปน 2 ประเภทใหญ ๆ คอ

อนทรยวตถ และอนนทรยวตถ (จราภรณ อรณยะนาค. 2555 : 9-10) ดงน

อนทรยวตถ หมายถง วสดทไดมาจากสงมชวต แบงเปน 3 กลมใหญ คอ

1. อนทรยวตถทไดจากพช ไดแก ผาฝาย ผาลนน ผาปาน ปอ ไม กระดาษ ใบลาน

เครองจกสาน เครองเขน ยางไม ซงวตถนมเซลลโลสเปนองคประกอบส าคญ

2. อนทรยวตถทไดจากสตว ไดแก ผาไหม ผาขนสตว หนงสตว ขนสตว เขาสตว งา

กระดก แผนเสยง วตถนมโปรตนเปนองคประกอบทส าคญ

3. อนทรยวตถทไดจากการสงเคราะห ไดแก พลาสตก ยางสงเคราะห ฟลมถายภาพ

ฟลมภาพยนตร ผาใยสงเคราะห

อนทรยวตถเหลานไมคอยคงทนตอสภาพแวดลอม เพราะมโครงสรางบอบบาง

ประกอบดวยเซลลเปนสวนใหญ จงเกดการเปลยนแปลงไดงาย นอกจากนอนทรยวตถยงเปนอาหาร

ทดของหน แมลง และจลนทรย ท าใหอนทรยวตถมแนวโนมเกดการช ารดเสยหายเรวมาก จงตอง

มความเอาใจใสและดแลรกษาเปนอยางด

อนนทรยวตถ แบงเปน 2 กลมใหญ คอ

1. โลหะ และโลหะผสมตาง ๆ ไดแก ทองค า เงน ทองค าขาว เหลก ตะกว ทองแดง

ดบก สงกะส ส ารด ทองเหลอง และชน

2. อโลหะ ไดแก หน อฐ ปนปน เครองปนดนเผา เครองเคลอบ และแกว

อนนทรยวตถสวนใหญมความแขงแรงทนทานตอสภาพแวดลอมไดด ไดแก

เครองปนดนเผาและแกว ไมคอยเปลยนแปลงมากนกเมอไดรบความรอน ความชน แสงสวาง แตเกด

การแตกหกงาย โลหะสวนใหญแขงแรง เหนยว ทนตอแรงกดแรงดงไดดมาก แตเกดการเปลยนแปลง

ไดงายเมอท าปฏกรยากบความชน เกลอ ดน กาซตาง ๆ ในบรรยากาศ ฝนละออง คราบสกปรก จง

กลายเปนสนม แตโลหะบางชนดกไมคอยเกดสนม เชน ทองค า ทองค าขาว เปนตน โลหะบางชนด

ไมคอยแขงแรง เชน ทองค าบรสทธ ตะกว มกจะหกงอ บบ หรอมรอยขดขดไดงาย เปนตน

จากทกลาวมาขางตน จะเหนวาวตถแตละชนดตางมจดออนทตองการการดแลรกษา

เปนอยางด ฉะนนผท าหนาทดแลรกษาควรท าความเขาใจกบคณสมบตและจดออนตาง ๆ ของวตถ

เพอสามารถปองกนการเสอมสภาพตอไป

ปจจยส าคญของการช ารดและสญหายของสารสนเทศทองถน

ปจจยส าคญของการช ารดเสยหายของวสดสารสนเทศทงสองประเภท (จราภรณ

อรณยะนาค. 2555 : 15-34 ; สมสรวง พฤตกล. 2554 : 11-13-11-15 ; ส านกหอสมดแหงชาต.

2551 : 8-9) ดงน

1. อณหภม อากาศและสภาวะแวดลอม

อากาศรอนและแหงจะท าใหวสดบางประเภท เชน กระดาษ หนงสอ และไม

เสยหายดวยลกษณะของการแหงกรอบ เปราะ และแตกงาย และบรเวณทความชนสมพทธสงแสดง

วามความชนสงจะท าใหวสดบางประเภทเกดเชอราได ฝนละอองและอนภาคทแขวนลอยอยใน

อากาศจ านวนมาก ท าใหสารสนเทศทองถนประเภทกระดาษเสอมสภาพไดทงโดยทางตรงและ

ทางออม ฝนละอองทมอนภาคขนาดใหญท าใหเอกสารสกกรอนจากการขดส ครดถ ฝนละอองทม

เขมาหรอควนปะปนอยจะมยางเหนยว ๆ ทท าใหเกดคราบเปอนสกปรก ขจดออกงาย และยงเปน

แหลงสะสมฝนละอองและสปอรราใหมาเกาะตดเพมมากขนดวย นอกจากนยงมกาซชนดตาง ๆ อย

มากในบรรยากาศ กาซทมบทบาทส าคญท าใหสารสนเทศทองถนช ารดเสอมสภาพ เชน กาซ

คารบอนไดออกไซด กาซซลเฟอรไดออกไซด กาซไนโตรเจนไดออกไซด กาซออกซเจน กาซโอโซน

กาซไฮโดรเจนซลไฟล โดยเฉพาะอยางยงกาซคารบอนไดออกไซด กาซซลเฟอรไดออกไซด และ

กาซไนโตรเจนไดออกไซดจะรวมกบกบความชนแลวกลายเปนกรดคารบอนก กรดซลฟรก และกรด

ไนตรก ตามล าดบ กรดเหลานท าใหสารสนเทศทองถนผเปอย ออนยย กาซโอโซนเปนตวเตม

ออกซเจนอยางแรง ท าใหสารสนเทศทองถนออนแอและกรอบเปราะมากขน

2. แสงสวาง

แสงจากธรรมชาตและแสงไฟฟา จะท าใหวสดสารสนเทศบางประเภทสซดจาง หรอ

มการผกรอนเสอมสภาพ เปนเหตใหรบรงสอลตราไวโอเลต ความรอนท าลายโครงสรางของวสด ม

การเปลยนแปลงเสอมสภาพ อาท สารสนเทศทองถนทท าจากผา กระดาษ หนงสตว จะเสยหายได

งายหากถกแสงทงแสงธรรมชาต และแสงไฟฟาเปนเวลานานจะมสซดจาง และกรอบเปราะ ขาด

ความแขงแรง

3. แมลงและสตวอน ๆ

แมลงทพบมากในหองสมด ไดแก ปลวก แมลงสาบ แมลงสามงาม มอดหนงสอ มอด

ยาสบ มอดเจาะไม มอดไมไผ มอดขขย ดวงขนสตว ผเสอกลางคน เหาหนงสอ นอกจากนยงพบ

ไรซงเปนสตวทมลกษณะใกลเคยงแมลงแตมขา 8 ขา ใชปากกดอนทรยวตถโดยเฉพาะสารสนเทศ

ทองถนประเภทกระดาษ ไม ผา เสยหายอยางถาวร สตวอน ๆ อาท นก หน และคางคาว ตางม

บทบาทในการท าลายสารสนเทศทองถน ทงโดยทางตรงและทางออม หนมฟนแหลมคมทกดท าลาย

กระดาษ ไม ผา แลวท าใหช ารดเสอมสภาพอยางถาวร การท าลายสวนใหญเกดจากการคนหาอาหาร

และน าวสดไปท ารง ท าใหเกดรโหวหรอรอยขาดบนสารสนเทศทองถน และอาจขบถ ายของเสยมา

ท าใหเกดรอยเปอนกบสารสนเทศทองถนดวย ไมสามารถซอมแซมใหอยในสภาพเดมได

4. จลนทรย

จลนทรย หมายถง สงมชวตขนาดเลก จลนทรยมบทบาทส าคญในการช ารด

เสอมสภาพของวตถ ไดแก เชอรา สาหราย แบคทเรย ราบางชนดไมท าใหเกดการช ารดเสอมสภาพ

แตท าใหเกดคราบเปอนทไมนาด แตราหลายชนดท าใหวตถเกดการเปลยนแปลงโดยการสราง

เอนไซมออกมายอยสลายอนทรยสารซงเปนองคประกอบของวตถ ท าใหวตถสญเสยความเหนยว

ความแขงแรง มลกษณะกรอบ เปราะ หรอเปอยนม ฉกขาดงาย นอกจากนรายงท าใหเกดคราบ

เปอนเปนรอยดางดวงสตาง ๆ บนวตถ ซงไมสามารถขจดออกไดโดยงาย

5. ไฟไหม

ไฟไหม จะท าใหสารสนเทศทองถนไหม หรอเกดควนไฟท าใหเกดความเสยหายตอ

สารสนเทศทองถน อาคารและ/พนทเกบรกษาสารสนเทศทองถนตองมการปองกนไฟไหมกอนใหเกด

ไฟไหมแลวจงหาทางแกไข การปองไฟไหมจะเรมตนตงแตการวางแผนกอสรางอาคารโดยใชวสดททน

ไฟ ออกแบบประตหนาตางพนทตาง ๆ ของอาคารทเหมาะสมมการตดตงระบบดบเพลง เตรยม

สารเคมส าหรบดบเพลง และแหลงน าทจะใชในกรณทเกดไฟไหม เลอกใช เฟอรนเจอร มาน และ

อปกรณตกแตงอาคารทเหมาะสมและทนไฟ มมาตรการ อาท หามสบบหรในอาคาร และเมอเกดไฟ

ไหมตองมการดบเพลงอตโนมต สญญาณเตอนอตโนมตเมอเกดความรอนและควนไฟ

6. น า และความชน

น าและความชนเปนเหตส าคญในการเสอมสภาพของวตถท าใหเกดการเปลยนแปลง

หลายรปแบบ ไอน าและน ามบทบาทส าคญทท าใหโลหะเปนสนม โดยท าปฏกรยากบโลหะแลวท าให

เกดเกลอของโลหะ และสารสนเทศทองถนเปยกชน ท าใหตวอกษรเลอะเลอนอานไมได หรอท าให

หมกหรอสหลดออกได และเกดความชน ท าใหสารสนเทศทองถนมเชอรา

7. ลม

ลมหรอพาย ท าใหสารสนเทศทองถนเสยหาย สกกรอนหรอแตกหกได การจดเกบ

สารสนเทศทองถนตองมการระมดระวงในการเลอกพนททเหมาะสม ไมเกบสารสนเทศทองถน ไว

กลางแจงแตควรเกบในอาคารทมหลงคา

8. มนษย

มนษยท าใหสารสนเทศทองถนสญหายเกดจากขาดจตส านกตระหนกถงคณคาของ

เอกสาร ความรเทาไมถงการณ ขาดการระมดระวง ขาดความรความเขาใจการดแลรกษาขนพนฐาน

เชน การหยบจบสารสนเทศทองถนทไมถกตองอยางไมระมดระวงท าใหเอกสารฉกขาดหรอยบยนได

เปนสาเหตทท าใหเกดการช ารดเสยหาย การใชมอทสกปรกแตะตองสมผสสารสนเทศทองถนอาจท า

ใหเกดรอยดาง การจบผวหนาของสารสนเทศทองถนบางชนดอาจท าใหเปนรอยและ/หรออาจลบ

ขอมลทบนทกอยบนผวหนาของสารสนเทศทองถนชนนนได

9. เกลอ

เกลอ หมายถง สารเคมทเกดจากปฏกรยาระหวางกรดกบดาง เกลอพบมากใน

ธรรมชาต ทงในดน น า อากาศ วตถตาง ๆ และในรางกายของสงมชวต เกลอมบทบาทใน

กระบวนการเสอมสภาพของวตถ เนองจากเกลอเปนสารเคมทพรอมจะท าปฏกรยาอยตลอดเวลา

หากมน าหรอความชนรวมอยดวยปฏกรยาจะเกดไดเรวยงขน

สรปไดวา วตถเกดจากการช ารดเสอมสภาพไดมาจากปจจยตาง ๆ หลายสาเหต วธการ

สงวนรกษาทมประสทธภาพสงสด คอ การปองกนการช ารดเสอมสภาพโดยมการจดเกบวตถดวย

วธการทถกตองตามหลกการและเทคนคการสงวนรกษา

เทคนคการสงวนรกษาสารสนเทศทองถน

การสงวนรกษาวสดสารสนเทศแตละประเภท และแตละชนดมเทคนคและวธการสงวน

รกษาแตกตางกน แบงเปน 2 กลม ไดแก การสงวนรกษาสารสนเทศทองถนประเภทแอนาลอก และ

การสงวนรกษาสารสนเทศทองถนประเภทสอดจทล (สมสรวง พฤตกล. 2554 : 11-18-11-

22) ดงน

1. เทคนคการสงวนรกษาสารสนเทศทองถนประเภทแอนาลอก

การสงวนรกษาสารสนเทศทองถนประเภทแอนาลอก ไดแก สอสงพมพ หน ศลา

โลหะ ไม ผา ภาพถาย ภาพเขยน มเทคนค ดงน

1.1 เทคนคการสงวนรกษาทรพยากรสารสนเทศทองถนประเภทสอสงพมพ เปนการ

บนทกสารสนเทศทองถน คอ กระดาษ โดยมนษยมการสงวนรกษาสารสนเทศทองถน ดงน

1.1.1 การปองกนทรพยากรสารสนเทศทองถนเพอยดอายการใชงาน มดงน

1.1.1.1 การบรรจสารสนเทศทองถนในวสดจดเกบทเหมาะสม เชน ใช

ซอง แฟม กลองหรอวสดจดเกบทเหมาะสมเพอปองกนฝน แมลงและสงทเปนอนตรายตอสารสนเทศ

ทองถนนน ๆ

1.1.1.2 การลดกรด เปนการด าเนนการโดยอาศยสารเคมเพอใหกรดท

มอยในวสดสารสนเทศแตละชนละลายหรอเจอจางลง อนจะไดท าใหวสดไมช ารดไดงายเนองจากกรด

จะเปนตวเรงการผพงเมอท าปฏกรยากบอากาศ วธการลดกรดนมหลายเทคนคทมความแตกตางกน

เชน สารเคมทใช ระยะเวลาในการอบ

1.1.1.3 การอบ เปนการควบคมตวแมลง สตวและจลชวตทจะท าลาย

วสดสารสนเทศดวยเทคนคการอบในหองหรอตทบโดยอาจใชสารเคม หรอสญญากาศเพอท าลายตว

แมลง สตวและจลชวะดงกลาวและตองด าเนนการ โดยผมความเชยวชาญหรอผานการฝกอบรม

1.1.1.4 การท าส าเนาสารสนเทศเพอใชงานแทนตนฉบบ การท าส าเนา

โดยการถายส าเนา การถายยอสวน และการแปลงรปวสดสารสนเทศแอนาลอกเปนดจทล

1.1.2 การซอมสารสนเทศทองถนประเภทสอสงพมพทช ารดเสยหาย มเทคนค

ในการซอม ดงน

1.1.2.1 การเขาเลม เปนการท าใหกระดาษแตละแผนของหนงสอใหอย

รวมกนเปนเลม ดวยเทคนคการเขาเลมตาง ๆ

1.1.2.2 การเคลอบ เปนการน าวสดใสมาผนกตดกระดาษแตละแผน

เพอเสรมความแขงแรงและคงทนยงขน หากใชวธนจะไมสามารถดงวสดใสทผนกตดกระดาษออกมา

ได

1.1.2.3 การหอหม คอ การหอหมดวยกระดาษแตละแผนดวยซองใสท

ท าจากวสดประเภทไมลาร (Mylar) เพอเพมความแขงแรงและคงทนใหกระดาษแตละแผน และหาก

ดงวสดทหอหมออกจากกระดาษแตละแผนเอกสารจะกลบคนสสภาพเดม

1.2 การสงวนรกษาทรพยากรสารสนเทศทองถนทท าจากหนและศลา เปนวสดทใช

ในการบนทกขอมลมาแตอดต ทเรยกวา ศลาจารก ปจจบนไมนยมใชศลาในการบนทกขอมลแลว

แตสารสนเทศทองถนประเภทศลาจารกยงคงมอยในแตละชมชน และหลายหนวยงานยงคงเกบและ

รกษาศลาจารกไวในทองถน การเสยหายของศลาหรอหนมกเกดจากการจดเกบไวในททเหมาะสมท า

ใหศลาจารกเสยหายจากการถกน าทมสารละลายของเกลอท าใหเปนโพรงขางใน มคราบดางขาว

และการผกรอนเปนผงฝน ท าใหสามารถแตกหกไดตามกาลเวลา โดยมเทคนคงาย ๆ ในการสงวน

รกษาทรพยากรสารสนเทศทองถนประเภทศลาจารก คอ

1.2.1 การจดเกบตวจารก จดเกบศลาจารกในอาคารทมหลงคา จดวางเรยง

ศลาแตละชนใหหางกนประมาณ 1.00-1.50 เมตร จดท าปายชอศลาจารก และหากศลาจารกเปน

แทงหรอแผนควรจดท าฐานทผวหนาเรยบไวรองรบศลาดวย

1.2.2 การท าความสะอาดศลาจารก ใหใชกระดาษเปยกน าหอวตถนน ปลอย

ทงใหแหงแลวแกะกระดาษออกเพอใหคราบเกลอหลดออกมา หากคราบเกลอยงออกไมหมดใหท าซ า

ดวยวธการเดม หากวตถนนเปอนฝน มครบสกปรกและรอยดางลางดวยน าสบและขดดวยแปรงดวย

ความระมดระวง กรณทจารกเปอนคราบไขมน น ามน สหรอขผงอาจใชสารละลายทเหมาะสม

1.2.3 การเคลอนยายจารก หากตองเคลอนยายศลาจารกตองเคลอนยายใหถก

วธและกระท าดวยความระมดระวง

1.2.4 ทกคนรวมมอกนในการดแลรกษาและตระหนกถงคณคาของศลาจารกท

มตอมนษยชาต สงคมและประเทศชาต

1.3 การสงวนรกษาทรพยากรสารสนเทศทองถนทท าจากโลหะ สารสนเทศทองถน

ทบนทกลงบนโลหะ (Metals) ประเภททอง เงน ทองแดง เหลก ตะกว และอลลอย ซงการช ารด

เสยหายของวสดโลหะ คอ ผพง เปนสนม เปอน มคราบสเขยวสฟา เกาะตด และขาดตามกาลเวลา

และสภาวะแวดลอม เทคนคและวธการสงวนรกษาสารสนเทศทองถนประเภทโลหะแตละประเภท

ดงน

1.3.1 สารสนเทศทองถนทบนทกดวยแผนทอง มวธการสงวนรกษา ดงน

1.3.1.1 การท าความสะอาดทอง หากทองสกปรกใหลางดวยน าหรอน า

สบ หากทองสกปรกเนองจากเกบไวเปนเวลานานอาจใชสารละลายทเรยกวา รทาหรอ โสโพนน

(Reetha or soponin) โดยใสทองแชไวแลวน ามาขดเชดดวยผานม

1.3.1.2 การซอมทองทขาด หากทรพยากรสารสนเทศทองถนประเภท

แผนทองขาดใหใชการเชอมและตดสวนทบดงอโดยชางทมความช านาญ

1.3.1.3 การจดเกบทรพยากรสารสนเทศประเภทแผนทอง แผนทองควร

เกบดวยการหอแตละชนดวยกระดาษนมและเกบในกลอง ๆ ละชน

1.3.2 สารสนเทศทองถนประเภทแผนเงน เงนเปนโลหะชนดหนงทมความคงทน

แตสภาวะแวดลอมบางอยางอาจท าใหเงนช ารดเสยหายได ตามลกษณะทางธรรมชาตเงนมกท า

ปฏกรยาไดดกบคลอไรด (Chloride) และซลไฟด (Sulphides) ท าใหเกดเกลอเงน หากเกลอเงนเปน

ซลเวอรคลอไรด (Silver chloride) จะท าใหเงนกลายเปนสเทาหรอสขาว หากเกลอเงนเปน ซลเวอร

ซลไฟด (Silver sulphide) จะท าใหเงนเปนสด า การสงวนรกษาสารสนเทศทองถนทเปนแผนเงน

คอ ท าความสะอาดแผนเงนโดยลางดวยสารสะสาย เชน ซลโว (Silvo) หรอ ซลเวอรดพ (Silver

Dip) หรอใชผงขดเงนซงจ าหนายทวไป จดเกบแผนเงนโดยหอดวยกระดาษนมหลาย ๆ ชน และเกบ

ใสถงทท าจากโพลทน (Polythene) ปดมดชด เพอไมใหแผนเงนสมผสกบวสดทท าใหช ารด

1.3.3 สารสนเทศทองถนประเภทแผนทองแดง หรอทองสมฤทธ โลหะประเภท

ทองแดงและผพงได งายเมอเกบไวนานหรอน าไปฝงในดน เนองจากท าปฏกรยากบเกลอ และเกด

คลอไรด (Chloride) ท าใหทองแดงกรอนและผพงไปเรอย ๆ จนเกด “Bronze disease” ดงนนการ

สงวนรกษาสารสนเทศทองถนประเภทแผนทองแดงจงเนนการจดเกบทองแดงใหถกวธ เชน หอวสด

ประเภทแผนทองแดงใหมดชดและไมเกบไวบรเวณทมความชนสงและควรใสซลกาเจลไวในบรเวณท

เกบทองแดงดวย

1.3.4 สารสนเทศทองถนประเภทเหลกและเหลกกลา โลหะประเภทเหลก

(Iron) และเหลกกลา (Steel) เปนสนมงายเมอมความชน การสงวนรกษาสารสนเทศทองถนประเภท

เหลกกลาตองเรมตงแตการจดท าหากใชเหลกและเหลกกลาตองด าเนนการในหองปฏบตการ และน า

เหลกและเหลกกลามาชบหรอจมในขผง (Wax) เพอเคลอบใหมคงทนกอน และการเกบสารสนเทศ

ประเภทเหลกกลาตองหอใหมดชดดวยผา

1.4 การสงวนรกษาสารสนเทศทองถนทท าจากไม เปนวสดทผพงไดงาย การเสยหาย

ของไมทเกดขนเปนปกต คอ การยดและหดตวของไมตามสภาวะอากาศซงเปนลกษณะทางธรรมชาต

ของไม และความเสยหายของไมเกดขนไดเมอมความแหงมากไมจะแหงและแตกหรอแยกไดงาย

หากอากาศชนเชอราและตะไครจะเกาะไมและท าใหไมเปอยยยได นอกจากนแมลงกเปนศตรทส าคญ

ทท าความเสยหายแกไม การสงวนรกษาสารสนเทศทองถนทท าจากไมตองรกษาไมดวยการอบไมใน

หองอบ เทคนคทนยมใชในการรกษาไม คอ การน ามาแชแขงแลวดดน าออกดวยระบบสญญากาศจน

ไมแหง หรอน าไมแชในสารละลายของ โพลเอทลน-กลคล เพอใหสารละลายซมเขาไปในเนอไม การ

ท าความสะอาดสารสนเทศทองถนทท าจากไมโดยใชแปลงขนนมปด และจดเกบสารสนเทศทองถนท

ท าจากไมดวยการหอดวยแผนพลทน (Polythene) และเกบแตละชนไวในกลองไม รวมทงตองมการ

ก าจดแมลงในพนททเกบสารสนเทศทท าจากไมอยางสม าเสมอ

1.5 การสงวนรกษาสารสนเทศทองถนทท าจากผา เปนวสดอกชนดหนงทผพงและ

เสยหายไดงาย ผาอาจท าจากใยธรรมชาตหรอใยประดษฐผาอาจท ามาจากพช สตว และแมลง เชน

ผาฝาย ผาขนสตว ผาไหม ผาไนรอน ผาโพลเอสเตอร ความเสยหายของผาอาจเกดจากแสง ท าใหส

ซดจาง เชอราเกาะผาหนาท าใหเกดรอยดางและท าใหเปอยยย แมลง เชน มอด ผง ท าความเสยหาย

แกผาได รวมทงการพบผาใหเปนรอยพบกท าใหผาเสยหายได อาหารและเครองดมท าใหผาเปอนเปน

รอยดางได โลหะ ไดแก คลปและเขมหมดท าใหผาเปนสนมและผพงได ดงนน การสงวนรกษา

ทรพยากรสารสนเทศทองถนทท าจากผา ไดแก เสรมความแขงแรงของวสดดวยการใชแผนผาเสรม

จดเกบทรพยากรสารสนเทศทองถนทท าจากผาดวยการแขวนหรอวางราบหรอมวนแตละชนแทน

การพบ ระมดระวงไมใหทรพยากรสารสนเทศทองถนประเภทผาถกแสงมากเกนไป และจดเกบไวใน

หองทมอากาศแหง และมการตรวจสอบรวมทงการก าจดแมลงในบรเวณทเกบผาอยางสม าเสมอ

1.6 การสงวนรกษาสารสนเทศทองถนประเภทภาพเขยนและภาพวาด การเขยนและ

ภาพวาด (Drawing and painting) มหลากหลายชนดทง กระดาษ ผา ไม และภาพวาด แตละภาพ

มสวนประกอบหลายสวน เชน วสดทบนทกภาพ ส ขผง สน ามน แปง และวสดอน ๆ เปนตน อาท

ผา กระดาษ ไม ดงนน การเสยหายของภาพวาดจงหมายถงการช ารดหรอเสยหายของสวนประกอบ

สวนใดสวนหนงหรอหลายสวนภาพวาดทใชไมเปนรปสเหลยมผนผาและมผวหนาเวา ๆ นน จะม

โอกาสเสยหายไดจากการทสอาจหลดลอกออกมาบางสวน ภาพวาดทท าจากไมอาจถกแมลง อาท

ปลวก และแมลงสาบท าใหเสยหายได แสงจาท าใหภาพวาดทเปนกระดาษสซดจาง และสภาวะ

แวดลอม อาท ฝนและสารพษจากสงแวดลอมจะท าลายภาพวาด ดงนน การสงวนรกษาสารสนเทศ

ทองถนประเภทภาพวาดจงมความซบซอนและมวธการเฉพาะตามบรบท อาท ภาพวาดทเปน

กระดาษควรจดเกบโดยการใสกรอบ และอาจถายรปภาพวาดหรอถายแผนใสเพอน ามาใชแทนอนจะ

ลดการหยบจบภาพวาดตนฉบบ การเคลอนยายภาพวาดทมขนาดใหญตองใสรถเขนและมฐานรอง

การจดเกบภาพวาดทเปนผาควรเกบดวยการขงมมใหตงและไมควรใชตะปยดกรอบภาพเนองจาก

อาจเปนสนมและท าความเสยหายแกภาพไดการเกบภาพวาดทใชสไมควรมวน แตหากจ า เปนตอง

มวนใหมวนสวนหนาออกดานนอก ควรจดเกบภาพวาดในแนวตงโดยการแขวนในชองทแบงเปน

ชอง ๆ โดยไมใหแตละแผนของภาพวาดกระทบกน หรอมวนภาพแตละภาพเกบไวในแตละกลองและ

เกบกลองภาพในลนชกไม

1.7 การสงวนรกษาสารสนเทศทองถนประเภทถายภาพ มทงเปนภาพเนกาทฟ

โพสตสทพ และสไลด การเสยหายทเกดแกภาพมาจากหลายสาเหต อาท เกดจากกระบวนการอด

ลางซงใชสารเคมชนดตาง ๆ เทคนคและวธการอดลางทแตกตางกน ภาพถายทเปนแกวอาจแตกได

งาย ภาพทเปนพลาสตกอาจโกงงอได ภาพทเปนกระดาษจะกรอบและเปราะ และภาพทอยบน

ผวหนากระดาษอาจถกขดขด หรอมรอยดางของเชอราได นอกจากนการเสยหายอาจเกดจากแตละ

ชนของภาพถายปรแยกออกจากกน สภาวะแวดลอมกเปนสาเหตใหภาพถายเปลยนส หรอสซดจาง

ได อณหภมและความชนสมพนธกเปนสาเหตทท าใหภาพถายเสยหาย ดงนน การสงวนรกษา

สารสนเทศทองถนประเภทภาพถายอยางงาย ๆ มดงน ไมหยบจบภาพถายทผวหนาของกระดาษ

ควรสวมถงมอเมอจะหยบจบภาพถาย การจดเกบภาพไมควรเกบภาพถายมารวมกนในหอเดยวกน

แตควรเกบภาพถายแตละภาพโดยแยกเกบในซองแตละซองหรอใสภาพในอลบมทท าจากวสดทม

คณภาพ มการท าความสะอาดภาพถายเกาดวยแปรงขนออน และหากภาพถายเปยกชนควรผงให

แหงดวยการใชแผนกระซบ หากตองการใสกรอบใหน าภาพถายใสกรอบกระจกโดยไมใหกระจกแตะ

บนผวหนาของภาพถาย ตองใหมชองวางระหวางกระจกและผวหนาภาพถายดวย

2. เทคนคการสงวนรกษาสารสนเทศทองถนประเภทสอดจทล

เทคนคการสงวนรกษาสารสนเทศทองถนประเภทสอดจทล ไดแก การสงวนรกษา

สอ การสงวนรกษาเทคโนโลย และการสงวนรกษาสาระภมปญญา (สมสรวง พฤตกล. 2554 : 11-

23-11-25) ดงน

2.1 การสงวนรกษาสอ เปนการสงวนรกษาอปกรณทเกบขอมลดจทลดานกายภาพ

สอหรอวสดทใชบนทกสารสนเทศดจทลสามารถจ าแนกได 2 ประเภท คอ แมกเนตก และออปตคล

ดสก

2.1.1 สอแมกเนตก (Magnatie media) เปนสอทใชกลไกทางอเลกทรอนกส

ในการบนทกขอมล สอแมกเนตก ประกอบดวย 3 ชนหลก คอ 1) ชนผวหนาส าหรบเปนรองรบการ

บนทก เปนชนทสามารถกลายเปนแมเหลกเมอวางในสนามแมเหลก 2) ชนฐาน เปนสวนฐานทท า

หนาทรบสารสนเทศซงอาจเคลอบดวยฟลมโพลเอสเตอร เซรามก หรอสวนผสมของแกว 3) ชนเชอม

ยด เปนชนทท าหนาทยดชนผวหนา ใหอยตดกบชนฐาน สอแมกเนตกนแบงยอยไดอก 2 ประเภท

คอ ดสกและเทป และแตละประเภทยงจ าแนกยอยไดอกหลายชนดและหลายขนาด

2.1.2 สอออปตก (Optical media) เปนสอทใชกลไกทางแสงเลเซอรในการ

บนทกและอานขอมลลงบนผวหนาของแผนบนทกขอมล การบนทกขอมลลงบนสอออปตกม

หลากหลายวธทใหสอออปตกมคณสมบตและคณภาพแตกตางกน ส าหรบลกษณะทางกายภาพของ

สอออปตกซงเปนสอทเคลอบผวดวยโลหะ หรอแกว หรอพลาสตก มขนาดตาง ๆ ส าหรบสอออปตก

ทรจกและใชอยางกวางขวาง คอ ซดรอม เปนสอเกบขอมลทอานไดแตบนทกไมได และซดอาร ซง

ผใชสามารถบนทกขอมลลงบนแผนไดดวยตนเองเพยง 1 ครงโดยแกไขไมได และซดอารดบเบอรย

ซงผใชสามารถบนทกขอมลไดดวยตนเองและแกไขไดตลอดเวลาทตองการ

การสงวนรกษาสอจงเนนการเกบรกษาอปกรณเกบขอมล เชน ดกส เทป ซด

ดวด อปกรณเกบขอมลลกษณะตาง ๆ ตงแตการเลอกใชอปกรณเกบขอมลใหเหมาะสม การหยบจบ

และใชงานอยางถกวธและการจดเกบวสดในวสดจดเกบทเหมาะสม

2.2 การสงวนรกษาเทคโนโลย การใชงานสารสนเทศทองถนดจทลตองอาศยทง

ฮารดแวรและซอฟตแวรทถกตอง แตเนองจากเทคโนโลยทงฮารดแวรและซอฟตแวร รวมทงสอเกบ

ขอมลมการพฒนาและเปลยนใหมอยางรวดเรว การสงวนรกษาเทคโนโลยเพอใหสามารถใชงาน

สารสนเทศทองถนดจทลทงเกาและใหมไดจงตองมเทคนควธการตาง ๆ อาท การเกบรกษาฮารดแวร

และ/หรอซอฟตแวรรนเกาในลกษณะของพพธภณฑ การใชเทคนคและวธการทท าใหเทคโนโลยรน

ใหมสามารถอานและแสดงขอมลทบนทกดวยเทคโนโลยรนเกาออกมาใชงานได และการหาวธการ

ดแลรกษาสอทบนทกสารสนเทศดจทลใหใชงานไดอยเสมอไมวาเทคโนโลยจะเปลยนแปลงไป

2.3 การสงวนรกษาสาระภมปญญา การสงวนรกษาเนอหาหรอภมปญญาของ

สารสนเทศทองถนดจทลตองตระหนกถงคณลกษณะทส าคญของสารสนเทศดจทล คอ ไมอยนงมการ

เคลอนไหวได เชอมโยงและปฏสมพนธได จงตองมการสงวนรกษาทงความสมบรณเชงเนอหา และ

ความแทจรงของเนอหา

การสงวนรกษาสารสนเทศทองถนดจทลจงมวธตาง ๆ ดงน

2.3.1 การจดท าขอมลใหเปนอนาลอก ไดแก พมพเปนเอกสารประเภทกระดาษ

หรอเปนวสดยอสวนประเภทไมโครฟลมเพอจดพรอมจดท าขอมลทเกยวกบสารสนเทศนน ๆ เพอให

เขาถงได

2.3.2 การก าหนดนโยบายสารสนเทศ โดยก าหนดเปน กฎ ระเบยบ มาตรฐาน

และแนวปฏบตตาง ๆ เพอใหบคลากรและหนวยงานทเกยวของไดปฏบตหรอใชเปนแนวทางในการ

ด าเนนงาน

2.3.3 การรกษาเทคโนโลยหรอฮารดแวรและซอฟตแวรทใชในการแสดงผลให

สามารถอาน ดหรอฟงสารสนเทศได รวมถงการเกบรกษาเอกสารคมอการใชและอปกรณบางชน

ส าหรบซอมฮารดแวรและซอฟตแวรในลกษณะพพธภณฑ

2.3.4 การสงวนรกษาสารสนเทศทองถนดจทลดวยเทคนคตาง ๆ (ปทมาพร

เยนบ ารง. 2556 : 11-42-11-43 ; สมสรวง พฤตกล. 2554 : 11-25) ดงน

2.3.4.1 คอนเวอรชน (Conversion) คอ การน าแฟมขอมลดจทลมา

บนทกใหมเมอมการเปลยนระบบใหม เชน เปลยนจากขอมลทบนทกดวยโปรแกรมจากเวรด

เปอรเฟค (WordPerfect) เปนไมโครซอฟต (Microsoft word)

2.3.4.2 ไมเกรชน (Migration) คอ เทคโนโลยทใชในการโอนยาย

แฟมขอมลดจทลจากฮารดแวรหรอซอฟตแวรระบบหนงไปยงฮารดแวรหรอซอฟตแวรอกระบบหนง

และยงเปนการแกไขปญหาความลาสมยยางรวดเรวของเทคโนโลยฮารดแวรและซอฟตแวร การ

ด าเนนการดงกลาวใชแรงงานและเวลามาก และเสยคาใชจายมาก อกทงยงมโอกาสเกดขอผดพลาด

ไดงาย จงควรด าเนนการดวยความรอบคอบ

2.3.4.3 อมเลชน (Emulation) คอ เทคโนโลยทใชในการจ าลองระบบ

คอมพวเตอรชดหนงใหมความคลายคลงกบระบบคอมพวเตอรอกชดหนง เพอใหกระบวนการตาง ๆ

ทเกยวของวาอปกรณหรอฟงกชนการท างานของระบบเดมยงใชงานไดเหมอนเดม หร อเปน

เทคโนโลยทใชในการจ าลองหรอเลยนแบบแพลตฟอรมเดม อมเลชนเปนเทคโนโลยทจ าเปนในการ

สงวนรกษาฟงกชนการท างานและการเขาถงสารสนเทศดจทล และเปนทางเลอกทดทางหนงในการ

เขาถงสารสนเทศดจทลในอนาคต (National Library of Australia. Online. 2012)

2.3.4.4 เอนแคปซเลชน (Encapsulation) คอ เทคโนโลยทใชในการ

รวมกลมระหวางสารสนเทศดจทลหนงรายการซงอยในรปวตถสารสนเทศดจทล เพอใหสามารถ

เขาถงสารสนเทศนนไดในอนาคต (National Library of Australia. Online. 2012) เทคโนโลย

เอนแคปซเลชน มวตถประสงคเพอแกไขปญหาดานความลาสมยของเทคโนโลยฮารดแวรและ/หรอ

ซอฟตแวร โดยคงรปแบบแฟมขอมลไมเปลยนแปลง ปจจบนมการน าเทคโนโลยเอนแคปซเลชนไปใช

รวมกบเทคโนโลยอมเลชน

3. กระบวนการสงวนรกษาสารสนเทศทองถนเปนสออเลกทรอนกสหรอดจทล

กระบวนการสงวนรกษาสารสนเทศทองถนประเภทสออเลกทรอนกสหรอดจทล ม

หลายวธ (ดาวนภา สยะนนท และคณะ. 2549 : 149) ดงน

3.1 การสแกนเอกสารเปนภาพ

3.2 การสแกนไมโครฟลม

3.3 การบนทกภาพและเสยง Vibeo/Audio ลงสอดจทล

3.4 การสแกนภาพถาย

3.5 การพมพสารบญตนฉบบใหม

3.6 การสแกนสารบญตนฉบบดวยระบบ OCR (Optical Character Recognition)

3.7 การสรางตวชแหลงสารบญรายการตาง ๆ

3.8 ภาพถายดจทล

4. รปแบบการสงวนรกษาสารสนเทศสออเลกทรอนกสหรอดจทล

การสงวนรกษาสารสนเทศสออเลกทรอนกสหรอดจทล มหลายรปแบบ (ดาวนภา

สยะนนท และคณะ. 2549 : 149-150) ดงน

4.1 ซดรอม (CD-ROM : Compact Disc Read Only Memory) คอ เปนอปกรณ

จดเกบขอมลแบบดจทล สามารถบนทกขอมลไดมากถง 650-800 MB เหมาะส าหรบบนทกขอมล

ประเภทมลตมเดย ท าจากแผนพลาสตกทรงกลมเคลอบดวยสารโพลคารบอเนต แผนซดเมอเขยน

ขอมลแลว 1 ครง จะไมสามารถลบหรอเขยนทบได จงเรยกวา CD-R สวนซดอกชนดทสามารถลบ

หรอเขยนขอมลซ าไดหลายครง เรยกวา CD-RW การสงขอมลออก หรอรบค าสงสามารถด าเนนการ

ไดโดยตรง ระหวางเครองคอมพวเตอรสวนบคคลกบเครองอาน ซด -รอม โดยใชชดค าสงส าเรจรป

ซงไมตองผานการสอสารโทรคมนาคม

4.2 แผนวดทศน หรอวซด (VCD : Video Compact Disc) คอ จานบนทกท

สามารถบนทกขอมลทเปนตวอกษร ภาพนง ภาพเคลอนไหว และเสยง ซงตองอานดวยแสงเลเซอร

และมการแสดงผลบนจอของคอมพวเตอร หรอจอโทรทศน ทงนมลกษณะทางกายภาพเหมอน

ซดรอมทวไป

4.3 แผนดจทลอเนกประสงค หรอดวด (DVD : Digital Video Disc) เปนแผน

บนทกขอมลเหมอนกบวซด ทงนจะมความตางจากวซดเพยงแคขนาดความจของขอมล คอ สามารถ

บนทกขอมลไดมากถง 8 เทาของแผนซด หรอซดทวไป คอ จไดถง 4.7 GB (กกะไบต) และความ

ซบซอนการจดเรยงขอมลภายในเทานน สวนวธการเขยน และการอานขอมลตางมลกษณะเหมอนกน

คอใชแสงเลเซอร

4.4 ฐานขอมล (Database) คอ แหลงสารสนเทศทมการจดเกบไวในรปแบบของ

อเลกทรอนกสโดยอาศยระบบจดการฐานขอมล และระบบคอมพวเตอรเปนเครองมอทท าใหการ

ประมวลผลสารนเทศมความเกยวเนองสมพนธกน ฐานขอมลสามารถแบงออกเปนประเภทใหญ ๆ

ได 3 ประเภท คอ ฐานขอมลออนไลน ฐานขอมลซดรอม และฐานขอมลทจดท าขนเอง

4.5 คอมพวเตอรชวยสอน (CAI : Computer Assisted Instruction) คอ

กระบวนการเรยนการสอนโดยใชสอคอมพวเตอรในการน าเสนอเนอหาเรองราวตาง ๆ มลกษณะเปน

การเรยนโดยตรง และเปนการเรยนแบบมปฏสมพนธ (Interactive) คอ สามารถโตตอบระหวาง

ผเรยนกบคอมพวเตอรได

4.6 e-Clipping (Electronic Clipping) หมายถง กฤตภาคอเลกทรอนกส หรอ

กฤตภาคออนไลนมเนอหาเปนขาวตดปะจากหนงสอพมพแตแตกตางจากกฤตภาคทวไป คอ ไมได

อยในรปแบบเอกสาร แตอยในรปของฐานขอมลออนไลน สามารถสบคนไดผานอนเทอรเนต ใน

ปจจบนส านกขาวตาง ๆ ซงเปนผผลตขาวไดจดท า e-Clipping ขนใหบรการ เชน ฐานขอมล

e-Clipping ของส านกพมพมตชน เปนตน

4.7 e-Journal (Electronic Journal) หมายถง วารสารอเลกทรอนกส หรอ

วารสารออนไลน คอ วารสารทมบทความแตกตางกนไปแตละประเภท ไมวาจะเปนทางวชาการ หรอ

สารคด ในปจจบนมฐานขอมลออนไลนมากมายใหเลอกใช ทงทตองบอกรบ (ช าระเงน) และท

สามารถสบคนไดฟร ซงโดยมากจะเปนฐานขอมลวารสารวชาการออนไลนททางสถาบนการศกษา

จดท าขน

4.8 e-Book (Electronic Book) หมายถง หนงสออเลกทรอนกส คอ หนงสอท

สามารถสบคนไดแบบออนไลน ผานเครอขายอนเทอรเนตมทงหาซอไดเองบนอนเทอรเนต และทม

ใหบรการทางเวบไซตสถาบนการศกษาตาง ๆ สามารถสบคนดรายการทางบรรณานกรม และ

บรรณนทศนได และหากตองการอานทงเลม สามารถยมผานระบบออนไลน โดยมก าหนดระยะเวลา

การยม-คน ตามทระบบไดก าหนด เหมอนกบหนงสอทเปนเลมเพยงแตแตกตางกน คอ จากทอาน

จากตวเลม มาเปนอานผานหนาจอคอมพวเตอรแทน

5. ตวอยางการจดท าการสงวนรกษาสารสนเทศสออเลกทรอนกสหรอดจทล

ส านกวทยบรการและเทคโนโลยสารสนเทศ มหาวทยาลยราชภฏนครราชสมา

ไดจดท าฐานขอมลอเลกทรอนกสไวใหบรการบนเวบไซตท http://www.arc.nrru.ac.th แลวคลก

เลอกท ฐานขอมลส านกวทยบรการ ทมใหบรการไดบนหนาเวบเพจ ตามทปรากฏดงตวอยาง

ภาพท 8.1 ตวอยางหนาเวบไซตของ ส านกวทยบรการและเทคโนโลยสารสนเทศ มหาวทยาลย

ราชภฏนครราชสมา

ทมา : มหาวทยาลยราชภฏนครราชสมา. ส านกวทยบรการและเทคโนโลยสารสนเทศ. ออนไลน.

2557.

ส านกวทยบรการและเทคโนโลยสารสนเทศ มหาวทยาลยราชภฏนครราชสมา ได

จดท าฐานขอมลอเลกทรอนกส ซงประกอบดวย

5.1 ฐานขอมลทรพยากรสารสนเทศของส านกวทยบรการฯ (webpac) สามารถ

สบคนผานทางระบบเครอขายอนเทอรเนต

5.2 ฐานขอมลงานวจย (Research) ของคณาจารยและนกศกษา มหาวทยาลย


5.3 ฐานขอมลวทยานพนธ (Thesis, Dissertation) ทด าเนนการจดท าโดยนกศกษา

ระดบบณฑตศกษาของมหาวทยาลยราชภฏนครราชสมา

5.4 ฐานขอมลหนงสออเลกทรอนกส (e-Books) ทด าเนนการจดท าโดยส านกวทย

บรการและเทคโนโลยสารสนเทศ มหาวทยาลยราชภฏนครราชสมา

5.5 ฐานขอมลวารสารอเลกทรอนกส (e-Journals) ของมหาวทยาลยราชภฏ

นครราชสมา

5.6 ฐานขอมลกฤตภาคอเลกทรอนกส (e-Newspapers) ของมหาวทยาลยราชภฏ

นครราชสมา

5.7 หองสมดดจตอลโครงการทรพยากรทรงคณคา เปนการรวบรวมขอมลตาง ๆ

ของมหาวทยาลยราชภฏนครราชสมา เชน ผบรหารมหาวทยาลย ภาพเกาเลาเรอง ครดเดน ผสอน

ดเดน ขาราชการดเดน ขาราชการตวอยาง บณฑตกตตมศกด ศษยเกาดเดน ของดโคราช โดย

รวบรวมขอมลแลวเผยแพรอยในรปแบบของขอมลอนเทอรเนต

ภาพท 8.2 ตวอยางหนาเวบไซตทรวมฐานขอมลอเลกทรอนกสตาง ๆ ของ ส านกวทยบรการและ

เทคโนโลยสารสนเทศ มหาวทยาลยราชภฏนครราชสมา

ทมา : มหาวทยาลยราชภฏนครราชสมา. ส านกวทยบรการและเทคโนโลยสารสนเทศ. ออนไลน.

2557.

ขนตอนการด าเนนการสงวนรกษาสารสนเทศทองถน

การสงวนรกษาสารสนเทศทองถนมขนตอนการด าเนนงานทส าคญ คอ การส ารวจ

สภาพแวดลอมและสารสนเทศทองถน และเลอกสารสนเทศทองถนทช ารด การจดท าหลกฐาน

ควบคม และการด าเนนการสงวนรกษาสารสนเทศทองถน (สมสรวง พฤตกล. 2554 : 11-37-11-

40) ดงน

1. การส ารวจสภาพแวดลอมและสารสนเทศทองถน และเลอกสารสนเทศทองถนท

ช ารด

การส ารวจสภาพแวดลอมทจดเกบสารสนเทศดวยการปองกนใหสารสนเทศอยสภาพ

เดมนานทสดและช ารดเสยหายนอยทสด การส ารวจสภาพแวดลอมทจดเกบเอกสารเปนการตรวจ

พนทตาง ๆ อาท ตรวจสภาพอาคาร การตรวจระบบเครองปรบอากาศ ตรวจชนและพนทเกบ

ทรพยากรสารสนเทศ ตรวจพนทใหบรการทรพยากรสารสนเทศ และตรวจพนทเสยงทเคยเกดความ

เสยหายหรอเปนพนท/บรเวณทมโอกาสเกดเหตเสยหายตอสารสนเทศได อาท บรเวณใกล

เครองปรบอากาศ บรเวณทเคยเกดน าทวม ตรวจสอบความปลอดภย อาท สญญาณเตอนไฟ ประต

หนาตางอยในสภาพสมบรณหรอไม และควรมการจดท าตารางโดยมชอผรบชอบและก าหนดเวลาท

ตรวจสภาพของอาคารและพนทเกบสารสนเทศเปนลายลกษณอกษรและตดประกาศใหทราบโดยทว

กน

ส าหรบการส ารวจสารสนเทศทองถนเปนการตรวจสอบสภาพทางกายภาพของ

สารสนเทศแตละชนโดยวธการสมตรวจเปนครงคราว และก าหนดระยะเวลาการตรวจสภาพ

สารสนเทศทองถนแตละประเภทเมอครบอายการใชงานหรออายการเสอมสภาพ แลวคดเลอก

สารสนเทศทองถนทควรน ามาสงวนรกษา การเลอกสารสนเทศเพอน ามาสงวนรกษา ดงน

1.1 สภาพกายภาพของสารสนเทศทองถน ทมสภาพกายภาพเปราะบาง แตกหกงาย

กรอบ ช ารด ฉดขาดมาก หากมการหยบจบบอย ๆ จะยงช ารดเสยหายมากขน สารสนเทศทองถน

ลกษณะดงกลาวจงควรไดรบการเลอกมาด าเนนการสงวนรกษาดวยวธการ เชน การเคลอบ การ

หอหม หรอการถายส าเนา เปนตน

1.2 หาไดยาก สารสนเทศทองถนทมลกษณะเฉพาะหรอมเพยงชนเดยวในโลก อาท

หนงสอตนฉบบตวเขยน หนงสอทมการตกแตงเปนพเศษ หนงสอหายาก หรอหนงสอทพมพ ออกมา

ในโอกาสพเศษควรไดรบการสงวนรกษาโดยการถายส าเนาหรอแปลงรปเพอใหผใชไดใชสารสนเทศ

ทองถนฉบบส าเนาหรอ ฉบบแปลงรปและเกบสารสนเทศทองถนตนฉบบไว

1.3 การใช สารสนเทศทองถนทมการใชมาก หรอใชมานานและยงตองการใช ควร

เลอกมาสงวนรกษาสภาพกายภาพหรอส าเนาหรอแปลงรปเพอใหมส าเนาใหใชและสามารถเพม

จ านวนท าใหใชไดอยางทวถง

1.4 คณคา สารสนเทศทองถนทไดรบการประเมนวามคณคาทงแงศลปะ แง

ประวตศาสตร หรอมราคาแพง หรอหาไดยาก หรอเจาของเปนบคคลส าคญ หากใหใชสารสนเทศ

ทองถนดงกลาว หรอใหหยบจบบอย ๆ อาจจะเสยหายหรอสญหายได จงควรเลอกสารสนเทศ

ทองถนดงกลาวมาสงวนรกษาดวยวธการทเหมาะสม อาท ถายส าเนาหรอแปลงรปเพอใหใชแทน

สารสนเทศทองถนฉบบ

ทงน อาจเพมเตมเกณฑอน ๆ ทเหนวาเหมาะสมไดอก เชน อายของเอกสาร โดย

ก าหนดเกณฑวาถาเปนสารสนเทศทองถนมอายเกน 30 ป แลวจะน ามาสงวนรกษา เปนตน หรอระบ

ประเภทของสารสนเทศทองถนอยางชดเจนวาสารสนเทศทองถนประเภทใดบางทจะสงวนรกษา

อาท จะสงวนรกษาเฉพาะภาพถาย วดทศน และควรเขยนเกณฑหรอแนวทางการเลอกสารสนเทศ

ทองถนทจะน ามาสงวนรกษาเปนลายลกษณอกษรดวยโดยอาจเขยนไวในนโยบายการสงวนรกษา

สารสนเทศทองถนขององคกร และตองมการประเมนสภาพกอนน าสารสนเทศทองถนนนไป

ด าเนนการสงวนรกษาดวย

2. การจดท าหลกฐาน/ควบคม

สารสนเทศทองถนทช ารดเสยหายและตองซอมเมอถกยายมาแผนกซอมสารสนเทศ

ทองถน ตองมการบนทกขอมลเพอเปนหลกฐานการควบคมและเปนประวตการซอมสารสนเทศ

ทองถนชนนน ๆ ขอมลส าคญทควรบนทก อาท ขอมลเกยวกบสารสนเทศ สภาพการช ารดเสยหาย

บนทกการด าเนนการสงวนรกษาแตละชอ ผด าเนนการ วน เดอนปทด าเนนการ

3. แนวทางในการตดสนใจ

แนวทางการตดสนใจ ประกอบดวย (จราภรณ อรณยะนาค. แฟมขอมล. 2557)

ดงน

3.1 ไมท าอะไร

3.2 ท าความสะอาดดวยวธกล

3.3 ท าความสะอาดดวยวธกลตามดวยการใชน าหรอสารเคมทละลายน า

3.4 ท าความสะอาดดวยวธกลตามดวยการใชตวท าละลายอนทรย

3.5 การใชสารฟอกส

3.6 การใชเอนไซม

3.7 การใชเลเซอร

4. ขนตอนการท าความสะอาด

ขนตอนการท าความสะอาด มวธการ (จราภรณ อรณยะนาค. แฟมขอมล. 2557)

ดงน

4.1 ส ารวจสภาพ/บนทก

4.2 เอาวสดแปลกปลอมออก

4.3 ขจดสงสกปรกทเกาะอยางหลวม ๆ บนผวหนา

4.4 ขจดคราบเปอน

4.5 ขจดสนม/สนมกดกรอน

5. ตวอยางการท าความสะอาดดวยวธกล

ตวอยางวสดอปกรณในการท าความสะอาดดวยวธกล ประกอบดวย (จราภรณ

อรณยะนาค. แฟมขอมล. 2557) ดงน

5.1 ใชแปรงปด

5.2 ใชลมเปา

5.3 ใชเครองดดฝน

5.4 ใชยางลบ

5.5 ใชไมปลายแหลม ใบมดผาตด เครองกรอ

5.6 ใชส าลหรอกระดาษหรอผาซบและเชด

ภาพท 8.3 ตวอยางวตถโบราณ

ทมา : ถายเมอวนท 1 กนยายน 2557 ณ หองประชมครเวทย คณะครศาสตร มหาวทยาลย


ภาพท 8.4 การใชแปรงปดฝนจากผากบเครองดดฝน



ภาพท 8.5 การใชไมปลายแหลมพนส าลเชด



ภาพท 8.6 การใชแปรงปดฝนจากผากบเครองดดฝน



ภาพท 8.7 การใชไมปลายแหลมพนส าลเชดใบลาน



ภาพท 8.8 การใชไมปลายแหลมพนส าลชบแอลกอฮอลและครมขดถกบวตถทเปนโลหะ



6. การด าเนนการสงวนรกษาสารสนเทศทองถน

การด าเนนการสงวนรกษาสารสนเทศทองถนดวยเทคนคและวธการทเหมาะสม และ

หากสารสนเทศทองถนช ารดเสยหายมากตองด าเนนการโดยผมความเช ยวชาญ หรออาจจดจางให

หนวยงานภายนอกด าเนนการให ในกรณทหนวยงานไมมผเชยวชาญในการซอมสารสนเทศทองถน

ดงน

6.1 การอบ (Fumigation)

6.2 การลดกรด (Deacidification)

6.3 การเขาเลม (Binding)

6.4 การถายส าเนา (Photocopying)

6.5 การถายยอสวน (Microfilming)

6.6 การแปลงรปวสดสารสนเทศเปนดจทลและบนทกเปนซด ดวด

สรป

การสงวนรกษาสารสนเทศทองถน เปนการด าเนนการดวยวธทเหมาะสมเพอปองกนและ

ซอมแซมและรกษากายภาพและเนอหาหรอภมปญญาสารสนเทศทองถ นใหอยในสภาพแขงแรง

คงทน การสงวนรกษาสารสนเทศทองถนมความส าคญในการชวยปกปองและซอมแซมรกษาตนฉบบ

ใชงานยาวนาน ปจจยส าคญของการช ารดเสยหายและสญหายของสารสนเทศทองถน คอ อณหภม

อากาศและสภาวะแวดลอม แสงสวาง แมลงและสตวอน ๆ จลนทรย ไฟไหม น า และความชน ลม

มนษย และเกลอ การสงวนรกษาวสดสารสนเทศมเทคนคและวธการสงวนรกษาแตกตางกน โดย

แบงเปน 2 กลม ไดแก การสงวนรกษาสารสนเทศทองถนประเภทอนาลอก ไดแก สอสงพมพ ไม

หนศลา โลหะ ผา ภาพถาย ภาพเขยน และการสงวนรกษาสารสนเทศทองถนประเภทสอดจทล

ไดแก การสงวนรกษาสอ การสงวนรกษาเทคโนโลย และการสงวนรกษาสาระภมปญญา ขนตอนการ

ด าเนนงานการสงวนรกษาสารสนเทศทองถนทส าคญ คอ การส ารวจสภาพแวดลอมและสารสนเทศ

ทองถน การเลอกสารสนเทศทองถนทช ารด การจดท าหลกฐานควบคม แนวทางในการตดสนใจ

ขนตอนการท าความสะอาด และการด าเนนการสงวนรกษาสารสนเทศทองถน

อ.วนิดา...

Business

Transcript of อ.วนิดา...