ՀԱՅԱՍՏԱՆԸ ԱՔԵՄԵՆՅԱՆ ՏԵՐՈՒԹՅԱՆ ԿԱԶՄՈՒՄ

Ք.Ա. 522 թվականին Աքեմենյան տերության մեջ սկսվեցին գահակալական կռիվներ ,որոնք ավարտվեցին Դահեն I-ի հաղթանակով: Դարեհի դեմ ապստամբեցին Աքեմենյան տերության կազմում գտնվող շատ երկրներ: Հայաստանը չճանաչվեց Դարեհի իշխանության իրավականությունը: Դարեհ I պատերազմներ սկսեց իր հակարակորդների դեմ ,որոնց մասին են պատմում նրա թողած Բեհիսթունյան եռալեզու արձանագրությունները: Այդ արձանագրություններում Հայաստանը պարսկերեն կոչվում էր Արմինա ,էլամերենում՝ Հարմինուայի, իսկ բաբելերենում ՝ Ուրարտու: Եթե Դարեհ I մյուս երկրներին կարողանում էր նվաճել մեկ արշավանքով ապա Հայաստանին նա նվաճեց 5 արշավանքով:

Ք.Ա. 521թվականին Հայաստանը ճանաչվում է Աքեմենյանների գերիշխանությունը ,սակայն պարսիկները իրենց հերդին գնում են զիջումների: Հայաստանում շարունակում են իշխել Երվանդականները ,որոնք հատում էին սեփական դրամը և վայելում էին լիակատար ներքին ինքնավարություն: Ք.Ա. 520թվականին Աքեմենյան տերությունը բաժանվում է քսան մեծ վարչական միավորների՝ սատրապությունների: Հայաստանը կազմում էր XIII սատրապությունը, Աքեմենյան տերության կազմում մնաց մինչև Ք.Ա. 331 թվականը: Հույն պատմիչ Քսենոփոնը ,որը Ք.Ա. 401 թվականին անցավ ամբողջ Հայաստանով տեղեկացնում է ,որ այն ժամանակ Հայաստանի սատրապն է Երվանդ II-ը ,որը բարձր դիրք էր գրավում տերության մեջ: Ըստ Քսենոփոնի ՝ Հայաստանի արևմտյան մասը ուներ կառավարիչ ՝ Տիրիբազ անունով ,որը ենթարկվում էր Երվանդ II-ին: Ամեն գյուղ ուներ իր գյուղապետը: Քսենոփոնը նկարագրում է Հայաստանի ինչպես շատ հարուստ ու բարեկիրդ երկիր: Նշում էր ,որ չկար մի տուն ,որտեղ իրեն չհյուրասիրեն բազմազան խմիչքներով ու մսեղեն կերակուրներով: Նա առաջին անգամ Հայաստանում է տեսել գարեջուրը: