Διατροφικές Παρεμβάσεις στην Πρόληψη και...

Διατροφικές Παρεμβάσειςστην Πρόληψη και

Αντιμετώπισητων ΚαρδιομεταβολικώνΠαραγόντων Κινδύνου

Ουρικό οξύ καικαρδιαγγειακός κίνδυνος:

Διατροφική Αντιμετώπιση Καραγιάννη Αντωνία-Δήμητρα

Κλινικός Διαιτολόγος Διατροφολόγος MSc,Υποψηφια Διδακτωρ Πανεπιστημίου Θεσσαλίας

Ουρικό οξύΑυξημένα επίπεδα ουρικού οξέος αποτελούν συνηθη εργαστηριακα ευρηματα σε ατομα με:• Μεταβολικό σύνδρομο• Παχυσαρκία• Νεφρικη Νόσο• Καρδιαγγειακη νόσο

(Zohreh, Kashef et al, 2013)

Τι είναι το ουρικό οξύ ?

Στους ανθρώπους το ουρικό οξύ αποτελεί το τελικό προϊόν μεταβολισμού των πουρινών και αποβαλλεται κυρίως(~ 70%) μέσω των νεφρών στα ούρα.

(Διατροφή & Μεταβολισμός Ι, Groff ,Επ. Επιμ Λ. Συντώσης 2005Modern Nutrition in Health and Disease, Shils 2006)

Τι είναι οι πουρίνες ?

• Οι πουρίνες αποτελούν σημα-ντικό τμημα των νουκλεϊκών οξέων (DNA,RNA) του οργανισμού μας.

• Υπαρχουν σε πολλές τροφές σε διαφορετικές συγκεντρώσεις (τμημα των πρωτεϊνών των τροφών).

(Διατροφή & Μεταβολισμός Ι, Groff ,Επ. Επιμ Λ. Συντώσης 2005 Modern Nutrition in Health and Disease, Shils 2006)

Πηγή: en.wikipedia.org

Υπερουριχαιμία• Αυξημένα επίπεδα ουρικού οξέος στο αίμα υψηλότερα από

7.0 mg/dL για τους αντρες και 6.0 mg/dL για τις γυναίκες.

Διαταραχη στην ισορροπία μεταξύ διασπασης των πουρινών και της αποβολης του ουρικού οξέος:

• Παραγεται μεγαλύτερη ποσότητα ουρικού οξέος απο την φυσιολογικη.

• Η ποσότητα πουρινών είναι μεγαλύτερη στον οργανισμό.

• Η αποβολή ουρικού οξέος απο τον οργανισμό είναι ατελής.

(Zohreh, Kashef et al 2013)

• Η υπερουριχαιμία απο μόνης της δεν αποτελεί παθολογικη κατασταση.

• Να έχει ως αποτέλεσμα την εναπόθεση κρυσταλλων ουρικού, σε διαφορα σημεία του σώματος και κυρίως στις αρθρώσεις, προκαλώντας ουρική αρθρίτιδα.

• Η ουρική αρθρίτιδα: οξεία ή χρόνια μορφή• > 35 ετών κυρίως τους άνδρες (1-2% στις Δυτικές

χώρες)

• Χαρακτηριστικά συμπτώματα: ξαφνικός - οξύς πόνος ( μεγαλο δακτυλο του ποδιού, ποδαγρα).

(Robby, Choi 2014)

Υπερουριχαιμία

Ουρικό οξύ &Καρδιαγγειακός κίνδυνος

• Αναφορές στην σχέση μεταξύ των επιπέδων ουρικού οξέος και των καρδιαγγειακών νοσηματων από τον 19ο αιώνα.

• Πολλές έρευνες υποστηρίζουν την σχέση αυτη.

(Zohreh, Kashef et al, 2013)

Πολλές συζητήσεις σχετικά με το αν το Ουρικό οξύ:Ανεξάρτητος προγνωστικός παράγοντας ή οχι κινδύνου εμφάνισης καρδιαγγειακών νοσημάτων (στεφανιαία αγγειακή νόσο, εγκεφαλική αγγειακή νόσο, καρδιακή ανεπάρκεια).

Ιδιαίτερα σε πληθυσμό με κίνδυνο εμφάνισης Κ.Ν (ΣΔ, Αρτηριακή Υπέρταση, Υπερλιπιδαιμία)

(Zohreh, Kashef et al, 2013, Chen, Chuang et al, 2009)


• Αρχικές έρευνες: νεφρική αγγειοσυστολή + Φ/Α καρδιαγγειακά νοσήματα συνδέονταν με την ουρική απέκριση.

• Περαιτέρω έρευνες: πιο σωστό η υπερουριχαιμία συνέπεια των ήδη προϋπάρχοντων παραγόντων κινδύνου για καρδιαγγειακά νοσήματα.

(Cerezo, Ruilope 2012Messerli, Frohlich et all 1980)


Αντικρουόμενα στοιχεία: ουρικό οξύ αποτελεί προγνωστικό δείκτη Κ.Ν (έμφραγμα μυοκαρδίου, καρδιακή ανεπάρκεια, θάνατο)

(Strasak, Kelleher et all 2008)

Αμφιλεγόμενη σχέση μεταξύ των επιπέδων ουρικού οξέος και στεφανιαίας νόσου. (Wheeler, Juzwishin et all 2005)


• Μελέτη ασθενών μαρτύρων: 2.456 περιπτώσεις στεφ.νόσ και 3.962 άτομα μάρτυρες (ηλικία ,φύλο).

• Επίπεδα ουρικού οξέος πιθανών να μην αποτελούν καθοριστικό παράγοντα εμφάνισης στεφανιαίας νόσου.

• Να μην μπορεί να συμβάλλει σημαντικά στην πρόβλεψη εμφάνισης Στ.Ν στον γενικό πλυθησμό.

(Wheeler, Juzwishin et all 2005)


• 5.124 ασθενείς με οξέα στεφανιαία σύνδρομα που υποβληθηκαν σε διαδερμικη στεφανιαία παρέμβαση.

• Αύξηση στην συγκέντρωση ουρικού οξέος στον ορό ≥7,5 mg / dl αυξανουν τον κίνδυνο θνησιμότητας σε ασθενείς με οξύ στεφανιαίο σύνδρομο που υποβληθηκαν σε διαδερμικη στεφανιαία επέμβαση.

(Ndrepepa, Braun et al 2012)


http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/?term=Ndrepepa%20G%5BAuthor%5D&cauthor=true&cauthor_uid=22325088

• Μελέτη κοορτης συντονισμού ασθενών - μαρτύρων: 25,090 ασθενείς.

• Ασθενείς με οξεία/ χρόνια καρδιακη ανεπαρκεια:

Επιβεβαίωση ουρικό οξύ μπορεί να προβλέψει μια νοσηρότητα + θνησιμότητα.

(Thanassoulis, Brophy et all 2010)


• Προοπτικη μελέτη κοόρτης 41.879 ανδρες και 48.514 γυναίκες, ηλικίας ≥ 35 χρόνια.

• Τα επίπεδα ουρικού οξέος στον ορό >7 mg / dl συσχετίστηκαν με αυξημένη καρδιαγγειακή θνησιμότητα.

(Chen, Chuang et al 2009, Ndrepepa G, Braun et al 2012)


• Προοπτικη μελέτη κοόρτης με βαση τον πληθυσμό • 1.423 μεσηλικες Φιλανδούς ανδρες • Αρχικα χωρίς να παρουσιαζουν καρδιαγγειακα νοσηματα,

καρκίνο, διαβητη • Η κύρια μέτρηση έκβασης ηταν ο θάνατος από καρδιαγγειακή

νόσο και οποιαδήποτε αιτία.

Επίπεδα ουρικού οξέος ορού είναι ισχυρός προγνωστικός παραγοντας της θνησιμότητας καρδιαγγειακης νόσου σε υγιείς μεσηλικες ανδρες, ανεξαρτητα από τις μεταβλητές που συνηθως συνδέονται με την ουρικη αρθρίτιδα η το μεταβολικό σύνδρομο.(Niskanen, Laaksonen et al 2004)


• Συγχρονικη / μακροχρόνιας παρατηρησης• NHANES {1988 - 2002 (n = 10,956)}• Άτομα με νεφρικη λειτουργία: Επίπεδα ουρικού

οξέος συνδέονται με την εμφανιση καρδιαγγειακών νοσηματων και τον θανατο καθε αιτίας

• Σχέση αυτη να μην είναι στατιστικα σημαντικη μετα τον συνυπολογισμό της λειτουργίας των νεφρών.

(Odden, Amadu et all 2014)


• To ουρικό οξύ συνδέεται με την παρουσία Αρτηριακης Υπέρτασης, ΣΔ, Μεταβολικού Συνδρόμου.

(Grayson, Kim et all 2011Kodama , Saito et all 2009)

• Υπερουριχαιμία συνδέεται με την παχυσαρκία.• 9.742 υπέρβαρα/παχύσαρκα ατομα: 83.6% ΣΔ και 75.1%

Κ.Ν,• Επίπεδα ουρικού οξέος φαίνεται να μην αποτελούν

ανεξαρτητο προγνωστικό δείκτη εμφανισης καρδιαγγειακης νόσου και θανατου σε υπέρβαρα/παχύσαρκα ατομα.

(Nielsen, Pedersen et al 2013)


Ουρικό οξύ:• βιολογικα δραστικό να διεγείρει το οξειδωτικό στρες, την ενδοθηλιακη δυσλειτουργία, τη φλεγμονη και την αγγειοσυστολη. ( Puig JG, Martinez MA, 2008, Gagliardi, Miname et all 2008)

• Προκαλέσει προφλεγμονώδης αλλαγές στα λιποκκύταρα, παρόμοιες με εκείνες που παρατηρείται σε προδιαβητικα περιστατικα.(Sautin YY, Nakagawa et al 2007)

• Επιδρασεις του ουρικού οξέος στην καρδιακη και νεφρικη λειτουργία πιθανών να οφείλεται στην ενδοκυτταρικη επίδραση που ασκεί. (Schlesinger 2004)


Τι ισχύει τελικά ?• Oυρικό οξύ φαίνεται να αποτελεί

πιθανό μεσολαβητή για την εμφανιση καρδιαγγειακών συμβαντων.

• Πρόσφατα δεδομένα μελετών να παρέχουν περισσότερες αποδείξεις ως προς την εμπλοκη του ουρικού στην αναπτυξη και την πρόοδο της καρδιαγγειακης νόσου.

(Zohreh, Kashef et al 2013)

• Το ουρικό οξύ φαίνεται να είναι αρρηκτα συνδεδεμένο με την υπέρταση, τη δυσλιπιδαιμία, και διαταραγμένο μεταβολισμό της γλυκόζης.

• Παραγοντες που παίζουν πρωταρχικό ρόλο στην παθογένεση της καρδιαγγειακης νόσου.

• Ως εκ τούτου, το ουρικό οξύ μπορεί να θεωρηθεί ένας δείκτης κινδύνου για καρδιαγγειακη νόσο.

(Culleton, Larson et all 1999, Gagliardi, Miname et all 2008)

Τι ισχύει τελικά ?

• Οι ακριβης μηχανισμός με τον οποίο το ουρικό οξύ συμβαλει στην εμφανιση καρδιαγγειακών νοσηματων είναι ακόμα ασαφης.

(Niskanen, Laaksonen et al 2004, Zohreh, Kashef et al 2013)

Ενδεχομένως να οφείλεται:• στην αναστολη της παραγωγης του νιτρικού

οξειδίου (ΝΟ).• επαγωγη του οξειδωτικού μεταβολισμού και της

συσσωματωσης των αιμοπεταλίων• προ-φλεγμονώδη δραστηριότητα(Nakagawa, Mazzali et all 2006, Zohreh, Kashef et al 2013)

• Απαιτείται περισσότερη διερεύνηση.

Τι ισχύει τελικά ?

Διατροφή & πρόληψη υπερουριχαιμίας

• Πιστεύεται ότι η σωστη διατροφη μπορεί να βελτιώσει την πρόγνωση και την ποιότητα της ζωης σε ασθενείς με αυξημένα επίπεδα ουρικού οξέος.

(Choi, Hyon K 2010)

• Το μεσογειακό πρότυπο διατροφης μπορεί να παίξει καθοριστικό ρόλο στην πρόληψη τόσο της υπερουριχαιμίας όσο και στην εμφανιση καρδιαγγειακών νοσηματων.

(Kontogianni, Chrysohoou et all 2012 Guasch-Ferré, Bulló et al 2013)

Μεσογειακή Διατροφή &

Επίπεδα Ουρικού οξέος

• Μελετη ATTICA

• 2380 Άνδρες και Γυναίκες

• Δεν παρουσίαζαν καρδιακη η νεφρικη νόσο

• Η μεσογειακη διατροφη συνδέεται με χαμηλότερα επίπεδα ουρικού οξέος ορού και συνεπώς μικρότερη πιθανότητα εμφανισης υπερουριχαιμίας.

(Kontogianni, Chrysohoou et all 2012)

Μεσογειακή Διατροφή &

Επίπεδα Ουρικού οξέος

• Συγχρονικη/προοπτικη μελέτη.

• 4.449 ηλικιωμένους συμμετέχοντες σε υψηλό καρδιαγγειακό κίνδυνο.

• Η υιοθέτηση και ακολούθηση του μεσογειακού τρόπου διατροφης συνδέεται με χαμηλότερο κίνδυνο εμφανισης υπερουριχαιμίας.

( Guasch-Ferré, Bulló et al 2013)

• Αποφυγή τροφών με μεγάλη περιεκτικότητα σε πουρίνες, όπως π.χ. εντόσθια, ζωμός κρέατος, μύδια, στρείδια, αυγοταραχο, σαρδέλες, ρέγγα, μανιταρια, σπαραγγια κ.α.

• Κατανάλωση πρωτεϊνικών τροφών

χαμηλών σε πουρίνες και απαχων γαλακτοκομικών

(Kiedrowski, Gajewska et all 2014)


Τροφές & περιεκτικότητα σε πουρίνες

Υψηλή(100-100mg/100gr)

Mέτρια(9-100mg/100gr) Χαμηλή-Αμελητέα

• Υιοθέτηση μεσογειακόυ τρόπου διατροφης.

• Αποφυγή κατανάλωσης αλκοόλ (η αιθανόλη αυξανει την παραγωγη ουρικού).

• Διακοπή ή αντικατάσταση φαρμάκων που αυξανουν το ουρικό οξύ του αίματος (μετα από συμβουλη του γιατρού και αν αυτό είναι εφικτό).

(Kiedrowski, Gajewska et all 2014, Kontogianni, Chrysohoou et all 2012)


Σε άτομα με υπερουριχαιμία και ουρική αρθρίτιδα:• Περιορίσμός η αποφυγη τροφών με υψηλη

περιεκτικότητα σε πουρίνες. • Μια τυπικη δίαιτα περιέχει 600 με 1000 mg πουρινών

ημερησίως• Περιπτώσεις σοβαρης η εξελισσόμενης ποδαγρας:

πουρίνες στη δίαιτα πρέπει να περιορίζεται περίπου στα 100-150 mg / μέρα.

(Kiedrowski, Gajewska et all 2014, Choi, Ford et all 2008)


• Συνισταται μέτρια καθημερινη πρόσληψη πρωτεϊνών είναι μέτρια (0,8 γραμ / κιλό σωματικού βάρους) για υγιείς ενηλικες.

• Καταναλωση κρέατος : 90-120 γραμ/ ημέρα.

• Ιδιαίτερα αυστηρός περιορισμός της πρωτεΐνης στη δίαιτα είναι δύσκολος ,γιατί δεν είναι εφικτός για μεγαλο χρονικό διαστημα.

(Kiedrowski, Gajewska et all 2014, Khanna Fitzgerald et all 2012, Choi, Ford et all 2008)


• συγχρονικη μελέτη των 3.978 ανδρών ηλικίας 40-74 ετών που ζουν στη Σαγκαη της Κίνας.

• σόγια η προτιμότερη πηγη πρωτεΐνης σε ασθενείς με υπερουριχαιμία.

• Η πρόσληψη σόγιας μεταβαλει τη συγκέντρωση πρωτεΐνης στο πλασμα και αυξάνει την απέκκριση και καθαρση του ουρικού οξέος από τα νεφρα.

• Συνδέεται με χαμηλότερα επίπεδα ουρικού συγκρινόμενη με την καταναλωση ζωικών προϊόντων και θαλασσινα.

• Περαιτέρω έρευνα απαιτείται.

(Liu, Sun et all 2014, Villegas, Xiang et all 2012)


http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/?term=Liu%20J%5BAuthor%5D&cauthor=true&cauthor_uid=24925121

• Διατήρηση επαρκούς πρόσληψης υδατανθράκων (50-55% συνολικής προσλαμβανόμενης ενέργειας) αποφυγή έντονου καταβολισμού.

• Περιορισμός του λίπους στη δίαιτα (30% των συνολικών προσλαμβανόμενων θερμίδων)

• Διατροφή υψηλής περιεκτικότητας σε λίπος προάγει την νεφρική κατακράτηση του ουρικού οξέος.

• Διατροφή πλούσια σε λίπος εμποδίζει την απώλεια σωματικού βάρους : των επιπέδων ουρικού οξέος στον οργανισμό.

(Kiedrowski, Gajewska et all 2014, Khanna Fitzgerald et all 2012 Choi, Ford et all 2008)


• Η πρόσληψη αλκοόλ θα πρέπει να μην ξεπερνα τα 100 γραμ. την ημέρα.

• Η μπύρα από βύνη και λυκίσκο και το κρασί ίσως επισπεύσουν κρίσεις ουρικής αρθρίτιδας, ενώ παραλληλα μειώνουν και την αποτελεσματικότητα των φαρμακων που χρησιμοποιούνται για την θεραπεία της υπερουριχαιμίας.



• Η πρόσληψη υγρών θα πρέπει να ξεπερνα τα 2-3 λίτρα την ημέρα : η αποβολη του ουρικού από τον οργανισμό περιορισμό κινδύνου αναπτυξης κρυσταλλων ουρικού νατρίου στα νεφρα.

• Αποφυγη μεγαλων γευματων, κυρίως το βραδυ προαγωγη σχηματισμού κρυσταλλων ουρικού νατρίου.



Σας ευχαριστώ

Διατροφικές Παρεμβάσεις στην Πρόληψη και...

Health & Medicine

Transcript of Διατροφικές Παρεμβάσεις στην Πρόληψη και...