Төмөр дутлын анеми

НАСС-304 хэсгийн:А.Ганбаатар М.Дүүрэнжаргал

А.Зэндмэн М.Хулан

Б.Рэнцэндулам

Нэгж эзэлхүүн дэх гемоглобины хэмжээ буурч,улаан эсийн тоо багассанаас эд эрхтэнд хүчилтөрөгчийн дутагдалд хүргэдэг клиник-гематологийн хам шинжийг цус багадалт гэнэ.

Анеми - Цус багадалт

Эрэгтэй хүнд: гемоглобин - 120,0г/л-ээс доош улаан эс – 4*1012/л-ээс бага Эмэгтэй хүнд: гемоглобин – 110,0г/л-ээс доош улаан эс – 3,7*1012/л-ээс бага

Анеми - Цус багадалт

Төмөр нь улаан эсийн гемоглобины генийн бүтцэд ордог учир төмөр дутагдахад гемоглобины нийлэгжилт саатаж анеми үүснэ .

Хүн хоногт 12-15 мл төмрийг хоол тэжээлээр авч 5-10% нь шимэгддэг . Хоногт 1 мл төмрийг биеэс алдаж байдаг. Энэ тэнцвэрт байдал алдагдсанаас биед төмөр дутна.

Төмөр дутлын анеми

1. Хоол тэжээлээр орох төмрийн хэмжээ багасах

2. Хоол боловсруулах замд төмөр

муу шимэгдэх

3. Биеэс төмрийг ихээр алдах

Олон хоногоор өдөр бүр 2-4мл цус алдахад төмрийн дутагдал болно. Шамбарам Хорт хавдар Полип Төрөлт Сарын тэмдэг /44 мл – 22 төмөр/

4. Биед төмрийн хэрэгцээ ихсэх

Төмрийн сөрөг баланс Эритропоэзэд төмөр дутагдалтай үе. Үүний

захын цусан дах анхны илрэл нь микроцит бөгөөд лабораторт гипохромны ретикулоцит илэрнэ.

Цаашид гемоглобин болон гемотокрит унаж төмөр дутагдлын анеми үүснэ.

Төмөр дутлын анеми нь 3 үе шатаар явагдана.

Төмөр дутагдлын үе шат ба оношилгооны илрэл

Төмөр дутлын анеми нь архаг явцтай эд эрхтэнд оксигенаци багасаж амархан ядрах , амьсгаадах , сүүлдээ үс унах , хумс хугарах , царай цонхийх , хэл өнгөргүй болж амны хөндий жавьж шархлах өвдөх шинжүүд илэрнэ.

1. Цусны ерөнхий шинжилгээ - Гипохромын цус багадалт - Анизоцитоз - Пойкилоцитоз - Ретикулоцит - Лейкопени /хүнд хэлбэрийн үед/ - Лимфоцитоз

Лабораторийн шинжилгээ

2. Шээсний ерөнхий шинжилгээ - Үндсэн өвчинтэй холбоотой өөрчлөлт илэрнэ3. Биохимийн шинжилгээ - Төмрийн хэмжээ эрс багасна4. Миелограмма - Сидеробластын тоо буурна - Полихроматофиль нормобласт эсийн тоо ихсэнэ

Сийвэнгийн төмөр ба нийт төмөр холбох

чадвар

Сийвэнгийн төмрийн төвшин цусанд эргэлдэж буй трансферрин холбоот төмрөөр илэрхийлэгдэнэ. TIBC нь цусанд эргэлдэж буй төмрийг шууд бусаар тодорхойлох арга юм. Сийвэнгийн төмрийн хэвийн хэлбэлзэл 50-150 мкг/дл, TIBC-н хэвийн хэлбэлзэл 300-360 мкг/дл байдаг. Трансферрины сатураци (TS) 25-50% хэвийн, дараах томьёогоор олно: TS=Сийвэнгийн төмөр*100/TIBC

Сийвэнгийн ферритин

Эсэд төмөр ферритин эсвэл гемосидерин уурагтай бүрдэл үүсгэн нөөцлөгддөг. Апоферритин чөлөөт Fe+2-той холбогдож Fe+3 байдлаар нөөцөлдөг. Ферритин торлог эндотелийн (ER) системд хуримтлагдаж уургуудын агрегаци хэлбэрээр нөөцлөгддөг. Ферритин болон гемосидерин нь ER системээс гадагш ялгардаг ч гемосидерин илүү амархан ялгардаг. Тогтвортой хэвийн нөхцөлд сийвэнгийн ферритиний хэмжээ биеийн нийт төмрийн нөөцтэй хамааралтай байдаг. Тиймээс сийвэнгийн ферритинээр лабораторит төмрийн нөөцийг тодорхойлж болдог.

Сийвэнд агуулагдах ферритин: Насанд хүрсэн эрэгтэйд ≈100мкг/л, эмэгтэйд ≈30 мкг/л, харин Төмрийн нөөц шавхагдсан бол <15мкг/л болж ферритиний төвшин унадаг.

Ясны чөмгөнд агуулагдах төмрийн

нөөцийг тодорхойлох

Улаан эсийн протопорфирины төвшин

Протопорфирин нь гем нийлэгжлийн эмгэг жамд оролцдог. Гем нийлэгжил буурсан үед протопорфирины хуримтлал улаан эсэд үүсдэг. Энэ нь гем нийлэгжихэд эритройд прекурсор эсэд төмөр хангалтгүй байгааг илэрхийлдэг. Хэвийн үед улаан эсэд <30мкг/дл байдаг бол төмөр дутагдлын үед 100мкг/дл-с илүү болсон байдаг. Улаан эсэд протопорфирин хуримлагдах (үнэмлэхүй болон харьцангуй) нь хордлогод хүргэдэг.

Анхаарал тавьсанд

баярлалаа.