تاثير تمرين بر کيفيت زندگي
description
Transcript of تاثير تمرين بر کيفيت زندگي
Effect of endurance exercise on quality of life and disability of
patients with multiple sclerosis
بیماران مبتلا بهو ناتوانی بررسی تاثیر تمرین استقامتی بر کیفیت زندگی
مولتیپل اسکلروزیس
مریم یاوری کرمانی 2، زینب هوشمندی1
([email protected]مربی فیزیولوژی ورزشی،دانشگاه پیام نور)نویسنده مسئول: 1
([email protected]استادیار گروه روانشناسی دانشگاه پیام نور) 2
چکیده:ماه تمرین استقامتی بر کیفیت زندگی بیماران مبتلا به مولتیپل اسکلروزیس بود. در این مطالعه که از نوع نیمه تجربی بود 2هدف از این مطالعه بررسی تاثیر
به طور هدفمند انتخاب و به طور 0کمتر از EDSSو RRنفر مبتلا به ام اس نوع 03از بین زنان بیمار مراجعه کننده به مطب پزشک نورولوژیست در شیراز
در یک برنامه نظارت شده هشت هفته ای ورزش استقامتی با استفاده از آزمایشگروه نفر( تقسیم شدند. 11)هر کدام کنترلو آزمایشدفی به دو گروه تصا
به زندگی معمول کنترلدرصد ضربان قلب هدف( شرکت کردند در حالیکه گروه 03تا 13شدت دقیقه با 03جلسه،به طور متوسط 0دوچرخه ثابت)هرهفته
ناتوانی سوالی، قبل از مداخله و پس از هشت هفته مداخله ورزشی ارزیابی شد. SF-36خود ادامه دادند.کیفیت زندگی با استفاده از پرسشنامه کیفیت زندگی
(EDSS .بیماران قبل و بعد از مداخله توسط پزشک نورولوژیست ارزیابی شد )و تحلیل کواریانس زمون آماری تی مستقلبرای تجزیه و تحلیل داده ها از آ
کنترلشد اما تغییرات در گروه آزمایشفعالیت استقامتی باعث افزایش معنی دار کیفیت زندگی در آزمودنی های گروه ماه 2استفاده شد. نتایج نشان داد که
را در و ناتوانی مقیاس کیفیت زندگی این تمرین ورزشی استقامتی منظم ،. بنابرهمچنین ناتوانی در گروه آزمایش به طور معنی داری کاهش یافت ،معنی دار نبود
زنان مبتلا به مولتیپل اسکلروزیس بهبود می بخشد.
تمرین استقامتی ناتوانی، مولتیپل اسکلروزیس،کیفیت زندگی،واژه ها ی کلیدی:
مقدمه -1
بیماری دستگاه عصبی مرکزی است که در آن MSبیماری
ای در این رود و باعث بروز مشکلات عدیدهغلاف میلین از بین می
شود. از جمله مشکلاتی که این بیماران با آن مواجهند بیماران می
خستگی زیاد، ضعف، دید دوگانه، مشکل در صحبت کردن، عدم
ضعف (. 14و 12و 4 (تعادل، سختی در راه رفتن و افسردگی است
رفتن راه به که اند عواملی از خود خستگیعضلانی و
آثار به منتج که منجر شده تحرک کاهش یا و (23)غیرطبیعی
و 11و 13کیفیت زندگی خواهند شد) و روزمره فعالیتهای در منفی
سالگی است و به ندرت قبل 03تا 23شروع این بیماری بین (.23
افزایش خطر ).10 (شودسالگی دیده می 03سالگی و بعد از 13از
نفر در هر 1ها مبتلا هستند این بیماری در افرادی که والدین آن
شوند و متوسط (. زنان بیشتر دچار این بیماری می12نفر است) 43
(.10و 12تر از مردان است)در زنان اندکی پایین MSسن وقوع
در موقعیتشان افراد از که است پنداری و برداشت زندگی کیفیت
به و دارند معتقدند بدان که و ارزشهایی فرهنگی زمینۀ در زندگی،
این .(0)است وابسته علایقشان و استانداردها، اهداف، انتظارات،
ابتلا سالهای اول در بخصوص مبتلا، فرد زندگی کیفیت بیماری در
از پس که طوری به (1گذارد) می جای به منفی آثار بیماری، به
ناتوانی بررسی معیار به بیماری، ابتلا از سال 13 گذشت
از پس و رسد می 0 به بیماران از سوم یک ( درEDSSبیماران)
13 و یابد می درصد افزایش 30 به نسبت این سال 03 گذشت
مبتلا EDSS ،0بیماری با نوع پیشروندۀ به افراد این از درصد
برای گیری تصمیم در بیمار زندگی از کیفیت اطلاع(. 0خواهند شد)
علی رغم فواید فعالیت بدنی، (. 11دارد) بسزایی تأثیر درمان بیمار
نسبت به افراد سالم فعالیت MSبه طور معمول بیماران مبتلا به
(. کاهش سطح فعالیت در این بیماران باعث 22بدنی کمتری دارند)
افزایش خطر بیماری های ثانویه مانند دیابت، پوکی استخوان و
دربارۀ مطالعاتی تا کنون (.10ری عروق کرونری قلب می شود)بیما
انجام اس ام به مبتلا بیماران در ورزش هوازی و بدنی فعالیتهای اثر
بر کیفیت بدنی فعالیت مثبت آثار بیانگر آنها از تعدادی .است شده
( در حالیکه تعداد 24و 9)اند بوده افراد این در و ناتوانی زندگی
Archive of SID
www.SID.ir
به (.24و 13اند)مطالعات چنین نتایجی را نشان ندادهدیگری از
دریافتند که یک دوره 2330استور و همکاران در سال عنوان مثال
MSتمرین حرکات کششی باعث بهبود کیفیت زندگی بیماران
دقیقه تمرین 03تاثیر 2334اسکالز و همکاران در سال شود.می
هفته را بر کیفیت 3در مدت VO2max %03دوچرخه ی هوازی با
بررسی کردند. نتایج نشان داد که MSزندگی و هماهنگی بیماران
در کیفیت زندگی به طور معنی داری در گروه ورزش افزایش یافت.
نیز نتایج تحقیقات MSارتباط با تاثیر ورزش بر ناتوانی بیماران
سه جل 24تاثیر 2313گلزاری و همکاران در سال متفاوت است.
با MSبیمار 23هفته را بر 3تمرین ورزشی ترکیبی در طول
EDSS ،3 سال بررسی کردند. 13تا 23و سن 4تا EDSS در
هفته تمرین ورزشی ترکیبی کاهش معنی 3گروه ورزش پس از
دقیقه 03تاثیر 2333کاستلانو و همکاران در سال داری یافت.
0( VO2peakفی اوج)اکسیژن مصر %03ی ارگومتر را با دوچرخه
بررسی کردند MSبیماران EDSSبر هفته 3روز در هفته به مدت
هفته 3پس از MSبیماران EDSSنتایج تحقیق آنان نشان داد که
0/2به 4/0ت و مقدار آن از درصد کاهش یاف 24فعالیت هوازی
هفته 1تاثیر 2330در سال در حالیکه بجراندوتیر و همکاران .رسید
MSبیمار 10جلسه در هفته را بر 0تمرینات هوازی و قدرتی ،
MSبیماران EDSSبررسی کردند. آنان تغییر معنی داری در
با توجه به نتایج ضد و نقیض مطالعات پیشین مشاهده نکردند.
هفته فعالیت استقامتی بر 3هدف از این پژوهش بررسی تاثیر
بود. MSبیماران کیفیت زندگی و ناتوانی
روش شناسی -2
تحقیق حاضر از نوع کارآزمایی بالینی با طرح پییش آزمیون و پیس
آزمون بود. جامعه آماری این پژوهش شیامل بیمیاران زن مبتلیا بیه
MS مراجعه کننده بیه مطیب خصوصیی پزشیک متخصی مغیز و
با توجه به معیارهای قبیول و رد آزمیودنی هیا اعصاب در شیراز بود.
به بود، سال 13 تا 23 بین ها آن سن که MSبیمار زن مبتلا به 03
MS عودکننده نوع-(1بهبودیابندهRR) و بودند مبتلا EDSS ییا کمتر
به طور تصادفی وبرای این مطالعه داوطلب شدند داشتند 0 مساوی
. ( تقسیم شدند11( و کنترل)11به دو گروه آزمایش)
3در طول تمرین ورزشی هوازی با استفاده از دوچرخه ثابت
ی تمرین ورزشی جلسه در هفته طراحی شد. هر جلسه 0هفته و
عبارت بود از سه دقیقه گرم کردن در شدت زیر بیشینه)شدت
گرم شد(. پس ازتعیین میفعالیت برای گرم کردن توسط آزمودنی
و به 2(THRضربان قلب هدف) %03کردن فعالیت با شدت
شدت و مدت .ی اول اجرا شددقیقه در جلسه 23مدت
1 - Relapsing Remitting
2- Target Heart Rate
فعالیت به تدریج و البته با توجه به توانایی بیماران افزایش
دقیقه و شدت 43یافت. مدت فعالیت در جلسه ی پایانی به
. ضربان قلب هدف رسید %01آن به
اندازه گیری SF-00کیفیت زندگی با استفاده از پرسشنامه
شد، پرسشنامه کیفیت زندگی، دو مفهوم اصلی سلامت
(.0)کندسوال اندازه گیری می 00با جسمی و روانی را
زندگی کیفیتیکی از ابزارهای معتبر ارزیابی پرسشنامه این
طول دقیقه 11 تا 1 بین عادی افراد برای آن دهی به پاسخ است و
به که است سؤال دسته 9 (. این پرسشنامه دارای20کشد) می
انجام ابعاد عملکرد جسمی، محدودیت در زندگی کیفیت بررسی
اثر در فعالیت انجام در جسمی، محدودیت آسیب اثر در فعالیت
روحی، انرژی و خستگی، سلامت روانی، عملکرد اجتماعی، آسیب
مجموعپردازند. یرات سلامت میدرد بدنی، سلامت کلی و تغی
سلامت و درد، بدن نقش فیزیکی، فیزیکی، عملکرد بخشهای
حیاتی، علایم مجموع و است جسمی نمایانگر سلامت عمومی
ذهنی و سلامت هیجانی، عملکردهای نقش اجتماعی، عملکرد
روانی و جسمی سلامت مجموع .است روانی سلامت نمایانگر
نمره صد تا صفر از سؤال هر(. 0است) فرد وضعیت سلامتی نشانگر
است مورد آن در بهتر کیفیت دهنده بالاتر نشان نمره و شده گذاری
متعدد خارج و داخل مطالعات در این پرسشنامهپایایی و روایی .
استفاده آن از ایران در نیز متعدد مطالعات و است شده بررسی ایران
زندگی کیفیت معادل 13 از کمتر (. کسب نمره10و 0اند) ه کرد
نمره و متوسط زندگی کیفیت معادل 01تا 11 نمره ، نامطلوب
معیار .شد بندی درجه مطلوب زندگی معادل کیفیت 00 بالای
دورۀ ( نیز قبل و بعد از پایانEDSSبیماران) ناتوانی بررسی
.شد توسط پزشک نورولوژیست بررسی استقامتی تمرین 23نسخه SPSSتجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار
انجام شد. جهت مقایسه ی متغیرهای مورد مطالعه از آزمون های
حداقل سطح معناداری تحلیل کوواریانس و تی مستقل استفاده شد.
در نظر گرفته شد. 31/3 در آزمون فرضهای مربوطه
نتایج -3
.آمده است 1جدول ویژگی های توصیفی آزمودنی ها در . ویژگی های جمعیت شناختی آزمودنی ها قبل و بعد 1جدول
هفته فعالیت هوازی 8از
چربی بدن% BMI (kg/m2)
هاگروه
01/0±39/00 41/4± 44/21 آزمونپیش آزمایش
13/0±20/00 01/4±41/21 پس آزمون
42/1±20/02 03/0±11/24 آزمونشیپ کنترل
30/1±43/02 93/4±13/20 آزمون پس
Archive of SID
www.SID.ir
آماره های توصیفی متغیرهای اندازه گیری شده در این
تحقیق شامل میانگین و انحراف معیار در گروه های مورد
نشان داده شده است. 2مطالعه در جدول . آماره های توصیفی متغیرهای اندازه گیری شده2جدول
کنترل و شیآزما گروه نیب که داد نشان مستقلی ت آزمون
در
ی ها آماره و( 1 جدول) یشناس تیجمعی هایژگیو از کی چیه
شیپ در (2 جدول) شدهی ریگ اندازهی رهایمتغی قیتوص
3بررسی تاثیر جهت .ندارد وجودی داری معن فاوتت آزمون
هفته فعالیت هوازی بر کیفیت زندگی)سلامت جسمی و
و مقایسه آن با گروه گروه آزمایش سلامت روانی( و ناتوانی
استفاده شد. نتایج این کواریانسکنترل از آزمون آماری تحلیل
ارائه شده است.0و 2و 1آزمون ها در شکل های
های مورد مطالعهمیانگین سلامت جسمی در گروه -1شکل
های مورد مطالعهمیانگین سلامت روانی در گروه -2شکل
های مورد مطالعهمیانگین ناتوانی در گروه -3شکل
که بعد سلامت دهدنتایج آزمون تحلیل کواریانس نشان می
جسمی کیفیت زندگی در گروه ورزش نسبت به گروه کنترل
افزایش 10/03به 10/13هفته فعالیت هوازی از 3پس از
کیفیت زندگی (. بعد سلامت روانی 1()شکل =3031Pیافت)
هفته 3نیز در گروه ورزش نسبت به گروه کنترل پس از
افزایش 00/01به 22/10فعالیت هوازی از
( نیز در گروه EDSSناتوانی) (.2()شکل =30333Pیافت)
40/1به 03/1هفته فعالیت هوازی از 3آزمایش پس از
( در p=3331/3کاهش یافت و این کاهش معنی دار بود)
)شکل افزایش یافت 91/1به 02/1ه کنترل از حالیکه در گرو
0).
گیری:نتیجه -4توانایی تحمل تمرینات استقامتی با شدت کم تا MSبیماران
متوسط را دارند و این تمرینات بر بعد فیزیولوژیکی و روانشناسی
0
0.5
1
1.5
2
گروه کنترل
گروه آزمایش
EDSS
نگی
انمی
پیش آزمون
پس آزمون
0
10
20
30
40
50
60
70
گروه کنترل
گروه آزمایش
یانرو
ت الم
سن
گیانمی
پیش آزمون
پس آزمون
EDSS سلامت سلامت روانی
جسمی
هاگروه
40/3±03/1 30/13±22/10 21/11±10/13 آزمونپیش آزمایش
41/3±40/1 02/12±00/01 31/12±10/03 پس آزمون
04/3±02/1 94/9±92/01 42/11±10/19 آزمونشیپ کنترل
01/3±91/1 00/3±31/12 41/13±10/10 آزمون پس
56
57
58
59
60
61
گروه کنترل
گروه آزمایش
یسم
جت
المس
ن گی
انمی
پیش آزمون
پس آزمون
Archive of SID
www.SID.ir
MSاین بیماران اثرات بالقوه دارد. تمرین ورزشی هوازی در بیماران
(. نتایج این 21یفیت زندگی ارتباط دارد)با بهبود حالت روحی و ک
پژوهش نشان داد که کیفیت زندگی)بعد جسمانی و روانی( در گروه
هفته فعالیت ورزشی افزایش 3ورزش نسبت به گروه کنترل پس از
معنی دار داشت. نتایج این پژوهش با نتایج پژوهش استور و
و ، سنگلاجی (2312)همکاران و (، کارگرفرد2330همکاران)
( موافق است. در 2334و اسکالز و همکاران) (2314همکاران)
هفته فعالیت هوازی دوچرخه ثابت با 3پژوهش اسکالز نیز پس از
بهبود یافت. MSکیفیت زندگی بیماران VO2maxدرصد 03شدت
هفته 13همچنین در پژوهش سنگلاجی و همکاران که تاثیر
بیمار 19قاومتی را بر تمرینات ترکیبی هوازی،تعادلی، کششی و م
MS بررسی کردد با وجود متفاوت بودن برنامه تمرینی با این
بعد جسمی و روانی کیفیت زندگی در یپژوهش، افزایش معنی دار
در پژوهش باشد.مشاهده شد که با نتایج پژوهش حاضر همسو می
به 0/1هفته فعالیت هوازی از 3پس از MSبیماران EDSSحاضر
افت و این کاهش از نظر آماری معنی دار کاهش ی 4/1
پژوهش اسکالز و (. نتایج این پژوهش با نتایج p=3331/3بود)
موافق و با نتایج ( 2333( و کاستلانو و همکاران)2334همکاران)
در مخالف بود. بجراندوتیر و همکاران (2330و همکاران) بجراندوتیر
جلسه در 0، هفته تمرینات هوازی و قدرتی 1تاثیر 2330سال
نفر گروه کنترل( 13نفر گروه ورزش و 0)MSبیمار 10هفته را بر
EDSSبررسی کردند. آنان تغییر معنی داری در 4کمتر از EDSSبا
در تحقیق EDSSمشاهده نکردند. احتمالا عدم تغییر MSبیماران
نفر 10آنان و مغایرت آن با نتایج پژوهش حاضر تعداد آزمودنی ها)
هفته( 3هفته در برابر 1نفر( و مدت زمان مداخله) 03ابر در بر
در این EDSSبا توجه به اینکه کاهش ناتوانی و بهبود مقیاس باشد.
شود و بالعکس بنابراین بیماران سبب بهبود کیفیت زندگی می
سبب افزایش و بهبود EDSSاحتمالا در پژوهش حاضر کاهش
ها بررسی نشده کیفیت زندگی شده است البته در این مطالعه رابطه
در هر شود در تحقیقات آتی بررسی شود. است و پیشنهاد می
صورت نتایج این مطالعه حاکی از بهبود کیفیت زندگی هم در بعد
پس جسمانی و هم در بعد روانی و همچنین کاهش ناتوانی بیماران
توان نتیجه میبود. بنابراین ته فعالیت ورزشی استقامتی هف 3از
گرفت که به طور کلی تمرینات هوازی با شدت و مدت مناسب و با
تواند از طریق بهبود کیفیت نظارت متخص علوم ورزشی می
مفید MSزندگی و کاهش ناتوانی برای بیماران مبتلا به بیماری
باشد.
مراجع -5[1] Bjarnadottir, O.H., Konradsdottir, A.D., Reynisdottir,
K., Olafsson, E.(2007). “Multiple sclerosis and brief
moderate exercise. A randomised study”. Multiple Sclerosis
JournalAbstract.
[2] Castellano, V., Darpan, L., Lesley, J.(2008). “Cytokine
responses to acute and chronic exercise in multiple sclerosis”.
J Appl Physiol. 1697-1702.
[3] Contantinescu, C.S.; G. Giovannoni; J.F. Kurtzke; Li
DKB; P.S. Sorensen; G.C. Ebers; J. Kesserling, H.
Lassmann; C. Liu and J.N. Whitaker (2004). Serono
Symposia International Foundation Dictionary of Multiple
Sclerosis. First published in the United Kingdown by Dunitz
M. London EC4P 4EE. pp 128, 236-7.
[4] Chalem, J.(2001). “Nutritional Rx for Multiple
Sclerosis”. The Nutrition Reporter homepage .
[5] Delgado-Mendilivar, J.M.;J.C. Cadenas-
Diaz; J.M. Fernandez-Torrico; G. Navarro-Mascarell and G.
Izquierdo (2005). “A study of the quality of life in cases of
multiple sclerosis”. Rev Neurol. 41 (5): 257- 62.
[6] Freeman C, Todd C, Camilleri-Ferrante C,
Laxton C, Murrell P, Palmer CR, et al. Quality improvement
for patients with hip fracture: experience from a multi-site
audit. Qual Saf Health Care 2002;
[7] Failde I, Ramos I. Validity and
reliability of the SF-36 Health Survey Questionnaire in
patients with coronary artery disease. J Clin Epidemiol. 2000;
53(4):359-65. [8] Golzari, Z., Shabkhiz, F.,
Soudi, S., Kordi, M.R., Hashemi, S.M.(2010). “Combined
exercise training reduces IFN-γ and IL-17 levels in the
plasma and the supernatant of peripheral blood mononuclear
cells in women with multiple sclerosis”. International
Immunopharmacology.
[9] Hart, S.; I. Fonareva; N. Merluzzi; and D.C. Mohr
(2005). “Treatment for depression and its relationship to
improvement in quality of life and psychological well-being
in multiple sclerosis patients”. Qual Life Res. 14 (3):695-703.
[11] Karpatkin, H.I.; and P.T. NCS (2005).
“Multiple Sclerosis and Exercise”. A Review of the Evidence
International Journal of MS Care 7.
[11] Kargarfard M1, Etemadifar M,
Baker P, Mehrabi M, Hayatbakhsh R(2012). Effect of aquatic
exercise training on fatigue and health-related quality of life
in patients with multiple sclerosis. Arch Phys Med Rehabil,
93(10):1701-8. [12] lesley, j.(2004). “exercise and multiple
sclerosis”. journal of sport medicine , 1100-1077.
[13] Lewis, P., Merritt, D.(2005).
Neurology. New York: ippincott-Williams& Wilkins.
[14] Motl, R.(2005). “Physical
activity and multiple sclerosis”. Journal of Multiple
Sclerosis, 450-463. [15] Miller, A; & S.
Dishon (2006). “Health-related quality of life in multiple
sclerosis: The impact of disability, gender and employment
status”. Qual Life Res. 15 (2):259-71. [16]
Motamed N, Ayatollahi SAR, Zare N, Sadeghi Hassanabadi
A. Reliability an validity of SF-36 questionnaire in the staff
of Shiraz Medical School, 2001. Journal of Zanjan University
of Medical Sciences & Health Services. 2002; 38(10):46-38.
[17] Patel, D., Castellano, V., McCoy, S., Blazina, A.,
White, L.(2007). “For People With Mild To Moderate
Multiple Sclerosis (Ms), Aerobic Exercise Can Reduce The
Risk Of Coronary Artery Disease” . The American
Physiological Society.
[18] Romberg, A.; A. Virtanen; J. Ruutiainen; S. Aunola;
S.L. Karppi; M. Vaara, J. Surakka; T. Pohjolainen; and A.
Seppanen (2004). “Effects of a 6-month exercise program on
patients with multiple sclerosis: a randomized study”.
Neurology, 63 (11): 2034-8
[19] Schulz, K., Gold, S.M., Witte, J., Bartsch, K., Lang,
U.E., Hellweg, R., Reer, R., Braumann, K.M., Heesen,
C.(2004). “Impact of aerobic training on immune-endocrine
Archive of SID
www.SID.ir
parameters, neurotrophic factors, quality of life and
coordinative function in multiple sclerosis”. J Neurol Sci,
Abstract. [20] Savci S, Inal-Ince D, Arikan
H, Guclu-Gunduz A, Cetisli-Korkmaz N, Armutlu K, and
Karabudak R. (2005). Six-minute walk distance as a measure
of functional exercise capacity in multiple sclerosis. Disabil
Rehabil. 27 (22): 1365-71. [21] Sangelaji, B, Nabavi,
S.M, Estebsari, F, Banshi, M.R, Rashidian, H, Jamshidi, E et
al(2014). Effect of Combination Exercise Therapy on
Walking Distance, Postural Balance, Fatigue and Quality of
Life in Multiple Sclerosis Patients: A Clinical Trial Study.
Iran Red Crescent Med J. 16(6): e17173.
[22] Snook, E.M., Motl, R.W., Gliottoni, R.C.(2009). “The
effect of walking mobility on the measurement of physical
activity using accelerometry in multiple sclerosis”. Clinical
Rehabilitation,248–258.
[23] SooHoo NF, McDonald AP, Seiler JG, McGillivary
GR. Evaluation of the construct validity of the DASH
questionnaire by correlation to the SF-36. The Journal of
Hand Surgery 2002; 27(3):537-541.
[24] Romberg, A.; A. Virtanen; and J. Ruutiainen (2005).
“Long-term exercise improves functional impairment but not
quality of life in multiple sclerosis”. J Neurol. 252 (7): 839-
45. [25] Williams, K., Hoang, D.(2009). “Strength and
cardiorespiratory exercise for people with multiple sclerosis”.
MS Australia Society.
Archive of SID
www.SID.ir