الشهادة الثالثة المقدّسة - الشيخ الغزي
-
Upload
ali-jabbar -
Category
Documents
-
view
251 -
download
4
description
Transcript of الشهادة الثالثة المقدّسة - الشيخ الغزي
499
خ خن٭ىن ڄد وخي ىىد خجملځ )ي(، ٬ه ؤڄدرل ىىد ؤيب وا خهلل ٬ځ خڀڂ)… )ي(: ـ٭ٵ خڀ٥ى ، ٬ه ڄ٭عر ڄىذل ؤيب ٬س
٬ځهمد خڀڂ، ٸدپ: ـدء ب٬خيب بذل خڀى ځ خهلل ٬ځ ٬ى، ٬ه ؤزىپ خهللوآڀ، ٿ ڀځفىص ڄه ؼمه ؟ ٸدپ: و٭ڃ. ٸدپ: ڄد ٴٹدپ: د ؼمىهد ،
هد ؟ ٸدپ: ڄىځد هبد. ٸدپ: وڄد بو خهلل، ٹىڀهد خڀ٭س ب ؟ ٸدپ: بڀ، ولر ؤٿ زع. ٸدپ: ٴخٺ ؤيب وؤڄ، وبن ب لٹ خڀ٭مٿ ند ز٭ؽط ز
لر ؤٿ خڀسط ڀمه لٹهد ؟ .(1)ٸدپ: بن لسهڃ ٩٬ڃ لٹهد(
ڀٻ ڄه ټٿ ڀٻ لٹٹص ڄخيي ٬ځ خڀڂ ڄه ٸىڀ خڀٳ: ٴ ٩هٳ ڀىد (وؤود ڄه و٤هد) . زٿ بن بڄدڄىد خڀ٠د ځىخض خهلل ٬ځ ٽ
ؼد، ٬ه آزدج ٬ځهڃ خڀڂ، ٬ه ىپ خهلل ـځص لن ٹىپ ڄم خنٹٹص ـجٿ، ٬ه ڄٽدجٿ، ، ٬ه خڀځـىق،٬ه بخٴٿځ خهلل ٬ځ وآڀ، )٬ه
ى ٴمه ٬ه خڀٹځڃ، ٸدپ: ٹىپ خهلل زه ؤيب ٤دڀر ل وـٿ: وص ٬ځ ٬ى ؤڄه ڄه ٬خز( .(2)يوٿ ل
خهلل خڀ خنٹٹ زن ڄ٭ىن بڀ ب ع١ك ڀٻ خڀع٥دزٷ خن٭ىى ولىحيوځ ٴهى ؤڄه ڄه ٬خذ خهلل، وڄ٭ىن له خڀسد ـٿ إو خڀ ڄه
، خڀ له خڀسد ظ٭دذل إو خڀ ڄه يوځ ؤڄه ڄه وص ٬ځ ٬خذ خهلل سمدو وظ٭دذل ؤ١د.
.30ق 13 ٬3ه خڀسمد خڀٳ ؾ (1) .38زدذ 135 ٬2ه خڀ٭ىن خڀٳ ؾ (2)
511
ٴٽ٨ند له خڀسد، وټ٨ند ؤڄدن ڄه خڀ٭خذ نه يوٿ ٴهمد ؤ ش خ ټدٵص ٬ه ولش ب٬عىٹهمد لٹٹص خ٬عىدٶ. وڄد ول ي ب ؼد
وخڀ ى خن٭ىن ؤن وخن١مىن ب خنٹدڂ خڀ زن ؤىد لػ خناؼڄ٭ىن خڀعىل ب خڀٹځىذ، وټخ ٶ ڄ٭ىن خڀىص ب خڀٹځىذ ؤ١د ٶ
٨ند خڀځخن ىڀخن ي خؼد خڀ٭٩مص خنټىش. وز٭ ي خڀسدودض ٴځزد ؤن ، و ؤزدن زه ظٱځر )ي(، )٬ه ؤيب ٬س خهلل ٬ځ خڀڂڄعٱ
ٸدپ: ب ؤن بڀ ه د ؤزدن بخ ٸڄط خڀٽىٴص ٴةو خ خنػ: ڄه ـسط ڀ خنىص. خهلل ڄىځد و
ىٳ ڄه خىدٲ، ٴإو ڀهڃ خ ٸدپ: ٸځط ڀ: إظين ټٿ خنػ؟
ـم٫ خهلل خوڀن وخوه ٸدپ: و٭ڃ. د ؤز دن، بو بخ ټدن ىڂ خڀٹدڄص، و ڄه ټدن ٬ځ خ خڄ خهلل، ب ب .(2)((1)ٴځر ڄىهڃ بڀ
ووخص ؤوي وهد ؤزدن ؤ١د )ي( ٬ه بڄدڄىد خڀديٶ ځىخض خهلل خهلل ٬ځ، ٸدپ: )بخ ټدن ىڂ خڀٹدڄص وديي ڄىدي: ڄ ب ؤن بڀ ه ه
ؤن ٴځوٿ خنىص. ه ڃ خڀىد بخ ټدن ڄه ٸدپ: ٸځط: ٴ٭ڂ ظىد خهلل يوٿ خنىص ؟ ب بڀ
.(3)ٴٹدپ: بو بخ ټدن ىڂ خڀٹدڄص وىد(
٬ندن زإٿ زط خڀ٭مص، ووعهڃ ځىخض خهلل ٬ځهڃ.خڄ : ى خڀع٫، وخ (1) ، وٹځ ٬ه ١نده خڀٸ )ي( .25ق 12 ٬3ه خڀسمد خڀٳ ؾ (2) .26ق 13و12 ٬3ه خڀسمد خڀٳ ؾ (3)
510
ص، وؤوهڃ وڄد ودوهڃ ن ظىلڃ ڀٹځٹص ٴد ـىىخ ڄهخ ب ڄد ي خڀؽمن. ند ؤن ظټىخ ڀسدز، وـى ي ز٭ ٸى لدڀهڃ ٴٽدن خڀعىل بٵهڃ خڀدش خنىص ټمد )… خڀٵص: ظ ود وزد٪ ل٩ خڀ ظ ڄه
ي پ خيىن، و (1)زد ظ زدڀؽمه خوټ ، وظيي ب (2)آو ، وظٱ٥ٹدٶ وخڀىٵدٶ، ى٣ وسٻ، وؤ٤د٪ ڄه ٬سديٺ ؤٿ خڀ ى٥ٻ، وؤ ىخي، وؤ
ـسن خڀىد ، خنعى .(3)…(ولمځص خوخ فبئـلح:
) بكه ؽلش ث ؤيب بت ؽ (والخ ٥ ـدء خ خنػ خڀٳ ڄټىخ ب ټعر ټؽنش ڄىهد:
خڀ٠د ٬ځ خڀڂ ڀىىد خڀوٶ )ي( .٬ىن ؤوسد .1 ڄ٭دين خوسد. .2 ٠ندڀ خڀوٶ )ي( . .3 ـدڄ٫ خوسد. .4 ند خوىخ. .5 ٵىص خڀسمد. .6 ٬ىخدل خڀ٭ځىڂ. .7
ي : زد٪. (1) خوټ : خوٹ. (2)ص، خنوص ٬ه٬468ه خنٵدظك خڀٳ (3) بڄدڄىد خڀديٶ ، ڄه خڀدش خز٭ىص خنٹ
ځىخض خهلل ٬ځ.
512
خڄدڂ خڀ٠د ٬ځ ؤٴ١ٿ خڀش وخڀڂ. .8 ڄى ون ڀٻ ڄه ټعر خڀ٥دجٵص خحملٹص، وؤڄد ڄه خڀ٭دڄص ٴٹ وخي:
ٽدين ب ىخ خڀعىـٿ.خندټڃ خن .1ڄعهڃ ٴ١ٿ خهلل زه ؤيب خنن ب ظعمص خحځص، ـدء ڀٻ ب .2 ٬
.123 7خلٹدٶ خنٷ وڄځمٹدظ ؾ
ڄص خڀؽدوص خنٹ اهبكح اضبضخ اؼبملخ
وبزبؽبب ٥ ٦ىن اجىح ټڄد ى ؤق ڄ٭ىن، وؤزه لٹٹص، وؤؼسط ؤدد، و ـ ؤٴځؿ ؤ
لفص، وؤ٫٥ زدود ب خ خن٭ىن خڀٳ ڄه آص خنسدځص خڀٵص: …ر٦بىا ل٣ ؤثب بفم ، ءنا وبء، وبءنوؤثب ء
ى ب وؤف .(1)…وؤفحٿ خڀى ځ خهلل ٬ځ وآڀ ٬ه ز٭ وڀخ ىٹٿ ؤٿ خنػ ؤو: )
؟ (2)ٴؤمدز، ٴټ ٴٹدپ ڀ ٸدجٿ: ٴ٭ځ، وڀڃ ظإڀى ٬ه ٴٹدپ ځ خهلل ٬ځ وآڀ: بومد إڀعين ٬ه خڀىد
.(3)وٵ(
( ڄه ىش آپ ٬مخن خنسدټص.61ڄه خص خڀٵص ) (1) ٴټ ٴ : ؤ ټ ب ڀٻ ټڄد. (2) ، وٹځهد ٬ه خنىدٸر.296 ٬38ه خڀسمد خڀٳ ؾ (3)
513
ص وخڀ٭دڄص، ٸىڀ ځ خهلل ٬ځ وآڀ: ؤو ڄد ـدء ڄود ٬ه خند ڄى، وؤود) ، وٸىڀ ځ خهلل ٬ځ وآڀ ٢ند٤سد (1) ڄى( ٬ځ
( خودء ـ ول ڄه (2) ځىخض خهلل ٬ځ و٬ځهڃ: )ؤوط ڄى ټ ون ڀٻ ڄه خلديػ خڀٽؽنش ـخ ب ڄؽٿ ي خن٭دين وخن١دڄن.
وڀٻ ؤن خودء ځىخض خهلل ٬ځ و٬ځهڃ ټمد ٹىپ خڀه خنػ ٬ه خڀ٭دٲ خڀٵد٠ٿ خندٴ٧ خڀ )ي( ب ڄدٸ خڀٳ لن
لدڄٿ (3)خڄن زىدب خوسدء ځ خهلل ٬ځهمد وآنمد: )... وى ٬ځٹصيوو وڄدو وڄٵ، ب ټٿ ڄى٤ه وڄدو، وزدپ وٵ خع
ول خڀ)وول ٬ځ ـي: ؤوط ـىس ڄد )وڄعىي٪ ٬ځم: (زن وٸ ؤڄض ؤن ؤٴ ؤٴٮ لٴد ب ،ـجٿ ب ٬ځ ب ) ،
ي خڀٱدڀر: ٵ خڀ١دذ، وؤ ، و ي خند٬ )ود٬ بي٬ىخ برل ٴدزدض)، (خنفد ٳ ٬ه وـه خڀٽ ىىي (ؤه خڀٽد . ٴهى بن ٽٽط
س: (ؤوط ڄى نىـڀص دون ڄه ڄى)وؤوىي: ، ودلر ڄنخؼ ووؤوط ڄى، وؤود )، وٹٷ وٵ، ودلر ي٬ىظ: (ؤوط ؤود، وؤود ؤوط)
، )، (ڄىٻ، ڀممٻ ڀمم، ويڄٻ يڄ، وڄٹدڄٻ ڄٹدڄ ؤوط خنځٵص ز٭وبڄدڂ ؤڄ؛ ڄه وخٺ ٴٹ وخو، وڄه ٬ديخٺ ٴٹ ٬ديخو، ټڀٻ ڄى ب
خڀىسىش، وبو ؤعٱى ٬ى ش، وؤوٻ ټٿ ڄٹدڂ ب ود و ب خو ٻ ب خڀ
، وٹځهد ٬ه خنىدٸر.296 ٬38ه خڀسمد خڀٳ ؾ (1) ٬ه خنىدٸر. ، وٹځهد296 ٬38ه خڀسمد خڀٳ ؾ (2) ٬ځ ؤڄن خناڄىن ٬ځ ؤٴ١ٿ خڀش وخڀڂ. (3) خڀ١من ىد ٬دج
514
ط، وظ٠ بخ ٠ط، وؤن ىڂ خڀٹدڄص ظمن بخ لط، وظٽ بخ ټخ، لدذ خنځٷ ٬ځٻ، و٬ىيڃ سٿ وخڀځ بڀٻ، وڀٻ خڀٽىؼ
نه بعي، وڀٻ خڀٵد٬ص وخڀهديش، وڀٻ خ ى خ٢ خڀ ٬خٲ وؤوط خڀخ٢، ويوىپ خنىص، وووپ خندټه وؤوط ٬ځ خڀ ٲ، وڀٻ خنىخ خن٭
. وخڀٹى بڀهد، وؤوط ظځٹ ؤٿ خڀىد وؤوط ظوٿ ؤٿ خنىص بڀهد، وؤوط ظف
ٹص ـس٭ىن ب ٻ: وى ٹص (1)ل٥سهد ٬ځهد، وڀىخء خنم ټٿ ٫ ، وآيڂ وڄه يوو نط ڀىخجٻ، وخوسدء ڄه و بذل خڀٹم ڄد زن خڀم
ٴٻ، و وٿ ٴع و٬ ڄه ٬ ٭عٻ ىڂ خڀٹدڄص، و وٿ خنىص ب ب ڄه ؤوٽظ وؤوٽٺ. وبخ بعىي ؤٿ خنىص ب خنىص، وؤٿ خڀىد خڀىد ب
، : د ؤٿ )ٸٿ ڀٻ: خڀىد ؤځٷ ٬ځهد ؤزىخهبد، وودي زن خنىص وخڀىد د ٬ځزن ؛ وځىي، وځىي. ٴىٿ ڀځمٽ خنىص؛ وځىي، وځىي، ود ؤٿ خڀىد
ٺ .(2)((زٵ١ځٻ، خنىٽه ڄ و ٬فر ب ڀٻ وى ٹىپ ځىخض خهلل ٬ځ: ، و١نم )ؤود ١نم
ڄى(وؤ ؤود، ، و١نم ، وټڀٻ ٸىڀ ځىخض خهلل ٬ځ: )ؤوڀىد (3)ود ڄه ١نمٸىخ زىىد( ٥ىد ١نم، وټځىد ١نم، ٴ ظٵ ود ١نم، وؤو .(4)١نم، وؤو
وڄه ىد ظإب وخدظىد خڀٵص آڄش، وڄايزص، ووديزص ڀدش
ٹص : ن٭ىن خڀٹ٥٭ص، وظإب ؤ١د ن٭ىن خنهص، وخڀىدلص. (1) خڀ .188و ٬187ه ڄدٶ خوىخ (2) ڄه لػ خن٭ٴص زدڀىىخوص. 7و 6 26( ٬ه خڀسمد خڀٳ ؾ4و ) (3)
515
هڃ زىمى ٢نى ب ڄي وسىد ځ خهلل خودء ځىخض خهلل ٬ځ و٬ځي دخض ڀ ځ خهلل ٬ځ وآڀ ٬ځ وآڀ، وڄس٭ؽ خڀٳ يون ؤن ظص زىمى خنىص ب ڄؽٿ خنىدسدض خڀٵص ڄ٫ ؤوهد نر خڀ٩د ود
بدش وخ٠مص نه ټدن ٭ٹٿ، ؤو ځ خهلل ٬ځ وآڀز . وڄد ڀٻ ب. و غ خڀٹم )ي( هبخ خنى: عس ڀخ ٹىپ ىىد خحمل
وط دخض ٢نىص ب ىڂ )ؤٸىپ: ڀى إپ دجٿ، ٴٹدپ: ٸ خني، وىڂ خنس٭ػ ڄن خناڄىن ځىخض خهلل ٬ځ يون خڀى ځ خهلل ي ٴهد دش ٢نىص ڀىپ خهلل ځ خهلل ٬ځ وآڀ، وټدن ىسٱ ؤن ظ
ه خڀٹوظن بومد ڀٻ ند زن: وآڀ، ٴٽٳ ڀٻ ؟ ؤـسىـديځ ٬ش خظدپ، وند زن ه خڀىىه خڀ٥ده ڄه ټمدپ خڀ٭٩من ڄه خظمدي، زمػ ټدن ڄه خ ؤڄن خناڄىن ٬ځ خڀڂ ټمه خ ىپ خهلل
.( آص ؤوٵىد) : ځ خهلل ٬ځ وآڀ. وه ٬ځ ڀٻ ڄه خڀٽعدذ خجمل اـ ف (1)ف غن ببـب وى ب آخ ازجب
٬ځ ڄه خوسد وخدض ٬ش ڄىهد: ټمد ه٬ه خڀديٶ ٬ځ خڀڂ، ٸدپ: بن )ڄد وخي خڀه ١نم زه خنه
ڄه خ٬خذ ؤظ ىپ خهلل ځ خهلل ٬ځ وآڀ، ٴٹدپ: د ـ ىپ خهلل، ڂ بڀٻ ئعٻ، ٴإٸ ظٻ و د ٺ، وبوين ؤعدٶ بذل ڄه يخ ز٭ بن يخين زه ؤيب ٤دڀر ٬ځ خڀڂ ٴاو ٬ځ ئعٻ، ٴإو خجخ، ٴ ع
دظٻ. وڄىخ٩٬، ؼڃ ؤ٬ىي ڄٱعمد ١نوود ڀمد آط ڄه ٴٹدپ نؽ
ڄه خڀٹش خص خن٭وٴص.خڀسط خنټى (1)
516
ين، وڄهخهلل ځ ٬ځـد ٬ځ خڀڂ ٴٹ خ ؤلس ٴٹ ٬ځ وآڀ: ڄه خ ٬ى بذل ٸىڄٻ. ؤلسين، وڄه ٬ديخي ٴٹ ٬ديخين. زځٱ
ـٿ، ودڀك وڄه ؤظدي خجخ ٴٹ ؤظدو، وبو ڄف ىڂ خڀٹدڄص، و .(خناڄىن
بخ ض ـدور )ڂ ٸدپ: وب خنػ خن٭ع ٬ه خڀديٶ ٬ځ خڀن وىق ٩٬دڂ آيڂ ٬ځ خڀڂ، وز ٬ځـ خڀڂخڀىفٳ ٴ ٬ځ ـ ، و
زڀٻ خزدء خند٠ن ، وڄممخ ځ خهلل زه ؤيب ٤دڀر ٬ځ خڀڂ. ظو .(1)((٬ځ وآڀ ودب خڀىسن، و٬ځد ؤٴ١ٿ خودء ...
٬ٴدء وزدن لٹٹص خنمين )ي(، خ خڀ٭ خڄدڂ خ خڄ ظىدوڀ ٴٹدپ:
، ووـىي دج خجمص زدڀىسص بذل خڀى ځ خهلل (2))... ڄظسص وـىيي خوسدء ظسص دج ٬ځ وآڀ؛ ڄظسص خڀوق ڄه خڀىٵ خڀىد٤ٹص خودوص. و
خڀٹىي خڀىدڀص ظسص خڀٹىي وخوڀدء ظسص دج ظسص دج خڀ٬ص ڄى. ور يـدظهڃ وڄخظسهڃ. وټٿ ٴ١ځص خنجص خڀىدڀص خڀ٩دش ؤو خڀسد٤ىص، ل
ٿ بذل وټمدپ وٲ ب خنمځٽص خودوص ؼدزعص ڀځمظسص خڀولص، وڄىهد ـم٫ خڀٹىي خڀ٩دش وخڀسد٤ىص ٨هى لٹٹص (3)دج خڀٹىي وخنخظر، زٿ
٬ځ خڀڂ: خڀوق، خ وڄ٫ ىپ )وڀڀٻ ٸدپ ٬ځ ټىط ڄ٫ خوسدء
.379و ٬378ه خنٵدظك خڀٳ (1) خندء ب )وـىيي( ٬دجش ٬ځ ؤڄن خناڄىن ځىخض خهلل ٬ځ. (2)( ىد و ڀځمسعؤ ټٿ. وخڀٽڂ ڄعخز٣ ڄعٿ. (3) )٨هى
517
خڀڂ ڄد لٽ. وخن٭ص زدڀىسص بذل دج خوسدء ٬ځهڃ ، ٬ځ(ـهخخهلل .(1)ٸىڄص، وزدڀىسص بذل ىپ خهلل ځ خهلل ٬ځ وآڀ ڄ٭ص ظٹىڄص( ڄ٭ص
، وخڀ دل ىٳ (ڄسدق خنخص)ؤندغ ټعدز خڀٳ وب ودنص ط وٵ خڀټص: ، ٹىپ ٸ ظ ڃ وـد ڄؽځ ب زدز؛ ٬مٹد ونٹٹد
)... بن خڀى ځ خهلل ٬ځ وآڀ ند ټدن دلر خنٹدڂ خنم٭ دل سٷ ڄه خنىځىٸن ز٭ي. ٴځىپ خهلل ځ خهلل ٬ځ وآڀ ٠ندپ ڀځع٫ ل
وخڀعس٭ص، خ خنٹدڂ زددڀص، وڀىځٵدج خن٭ىڄن ٬ځهڃ خڀڂ زدنعدز٭ص ولدوص خڀٽٿ وخلش. زٿ
ود ب خن٭دٲ خنص خڀ٭دٲ خڀٽدڄٿ دي آزدي ـ ٸدپ ىىد وؤعد ٬ځ خڀڂ ٨ه ٸسٿ ؤيخڂ خهلل ٨ځ ٬ځ ئو ڄ ـ: ڀى ټدن ٬ځ
خڀ٭ص ټمد ؤ٨ه خڀى ځ خهلل خهلل ځ خهلل ٬ځ وآڀىپ ٨ه، وڀٻ ظمدي٨ند ب خنٹدڄدض خڀولدوص، ٬ځ وآڀ، وڀٽدن وسد ڄ
.(2)وخنٹدڄدض خن٭ىىص وخڀ٩دص(ڄص و خڀؽدوص وخڀ عإب ز٭د وع فص وؤوعڃ ڄٹدرل ب ي خنٹ
ص خڀ٭مدء، لػ ٹىپ د٬د ب خڀٽڂ، زإزدض ڄه خڀٹش خ ڄك خودء ځىخض خهلل ٬ځ و٬ځهڃ:
وف ففـ ال رو ىاب ٦ـب فهب بال ان مل لـل ال رزالـب هآ هؤي ربصـ ٥ صبء اإل
.130و ٬129ه ڄسدق خنخص خڀٳ (1) .٬153ه ڄسدق خنخص خڀٳ (2)
518
ذ ب ن ؽوح ، فإ فىر موواـب املو
زبط اجؾشڄعن خنٹ ڀٻ ؤهد خحملر ڄ٭ىن خڀعخز٣ خڀىؼٷ خڀ وز٭ خڀدڀٵعن ٩ه
بوٵٽدٺ ٴ ؤزخ زن ڄ٭ٴص خهلل، وڄ٭ٴص خڀىپ، وڄ٭ٴص خڄدڂ. لػ خضخڀ٭عش ځى٩ه ڀٻ ڀىد ٪ند ڄه خڀ٬دء خڀٳ خنو ٬ه ديٶ
غ خش )ي( ٴٹىپ: )ن٭ط ؤزد ٬س خهلل ٬ځ م خهلل ٬ځ و٬ځهد، ب، (2)سص ٸسٿ ؤن ٹىڂ. ٸدپ: ٸځط: وڀڃ ؟ ...( (1)خڀڂ ٹىپ: بن ڀځٱڂ
وـٿ مر ؤن ن ؤن خهلل ٬ بذل ؤن ٹىپ ٬ځ خڀڂ: )وى خنىع٩٭ص، ٴ ٭ى ڀٻ ظدذ خنس٥ځىن د خش.معمه خڀ
ء ؤ٬مٿ ؟ ـ٭ځط ٴخٺ بن ؤيټط ڀٻ خڀڄدن ؤ ٸدپ: ٸځط: ٬دء: ټط خ خڀڄدن ٴإي٪ هبخ خڀ خش بخ ؤي ٸدپ: د
ٲ وسٻ، ) ٻ ڀڃ ؤ٬ ٴين وٵ ٻ، ٴةوٻ بن ڀڃ ظ٭ ٴى وٵ خڀځهڃ خڀځهڃ ٬ىڀٻ، ٴى ٴى ٬ ٲ لفعٻ، خڀځهڃ ٴةوٻ بن ڀڃ ظ٭ ىڀٻ ڀڃ ؤ٬
ٴين لفعٻ ٠ځځط ٬ه يين ٴين لفعٻ، ٴةوٻ بن ڀڃ ظ٭ ٬…) )(3). ٬ځ ڄهڄى٭ٹخ ڀق خ خڀ٬دء خڀٳ، وڄد عمٿ وڀ خنػ
ڄه ؤوپ وځص خن٭دين خڀٱش خڀىٴنش. بڀ ف ؤن خڀىد٨ ٬مٷ خڀ٭ٸص، بص وخڀ ب لٹٹعهد ڄ٭ٴص ىن خڀخز٥ص زن ي خن٭دٲ خنٹ و
ټىدص ٬ه بڄدڂ ڄدوىد ځىخض خهلل ٬ځ، و٬فٿ خهلل ظ٭دذل ٴـ خڀٳ. (1) . 5ڄه ق 337 ٬1ه خڀٽدب خڀٳ ؾ (3و ) (2)
519
وخلش ؼدزعص. وبومد وإ خڀعٵٿ وخڀع٭خي ٴهد، وبوعځٵط لؽدظهد ندـص ڃ خ٬عسدص خڀ٭ٹځص. خودن ب نٿ خڀ٭ځڃ وخن٭ٴص خڀٽسص بذل خنٵد
ؤهد خحملر ؤوٻ ب ىن وڀط زي خڀىڀىؾ ب ڄؽٿ ي خن٥دڀر خڀ ؤـ ٬ىهد، وڀط ندـص بذل ظٵدځهد.
ؤن خڀ وعځم ڄه خڀىى خن٭ىڄص خڀٵص، وڄه ټځمدض ؤٿ بخهلل ٬ځ خڀخص وخنٽمص، وخن٭ٴص: ؤن ن٭ٴص خودء ځىخض
ـ زة٬عسد ؤن خنػ ىد و لىڀ ځىخض خهلل و٬ځهڃ زىمى وده ٬ځ ـ ؤو ن٭ٴص ؤٿ زط خڀ٭مص ٬ځهڃ خڀڂ زىمى ٬دڂ، ل
وخ٠من: ـم٭د (1)ڄ٭ٴص خودن ڀ اغبل األوي: ، ؤو نڃ ځىخض خهلل ٬ځهڃ
س ڄه ه خڀىى٬ن ڄخظر ټؽنش: ، و ٬ځ وى٬ن، وڀٽٿ وى٪(2)زم ؤڄد خڀىى٪ خوپ: ٴهى خن٭ٴص خڀٽسص خنىڀص.
وؤڄد خڀىى٪ خڀؽدين: ٴهى خن٭ٴص خڀٵ١ص وخڀ ؤځهد ويوخڄهد ڄه ؤڀ٥دٲ ٴ١هڃ ځىخض خهلل ٬ځهڃ خنٵص ؤو خنځص.
وڄخظر خڀىى٪ خوپ ب ظٹمهد ظعى بذل ؤڄى: ٸش خودن ب خڀٵهڃ وخيخٺ. :ؤوال
ڄي زڀ ڀځفه ب نٿ خڀ٭ځڃ وټر خن٭دٲ.صبب: ب وع، وڄي ٬مځ ند ٬ځڃ.صبضب: بو
خڀ١من ىد ٭ىي ٬ځ ؤڄن خناڄىن ځىخض خهلل ٬ځ. (1) خڀ١من ىد ٭ىي ٬ځ خودن، ٴٽىن خن٭ىن : بن خن٭ٴص نر خودن وٸظ. (2)
501
ؤڄد ڄخظر خڀىى٪ خڀؽدين ب ظٹمهد ٴةهند ظعى بذل ؤڄه: بع٭خي خودن ڀٹسىپ خڀٵ. األوي:
ڃ ڀ. (1)ب٥ٵدئڃواضبين: ځىخض خهلل ٬ځهڃ، وبوعد خوپ، ؤڄد: خ ڄد ع٭ځٷ زدن
ي ٬ه اغبل اضبـ: ٴهى ڄ٭ٴص خودن زمٹٹص ود٭ص ٬فسهڃ. ڄ٭ٴعهڃ ځىخض خهلل ٬ځهڃ زم
ٴىځ ٬ىود: ؤن ڄ٭ٴص خودن ٿ زط خڀ٭مص ځىخض خهلل ٬ځهڃ دعهد ؤن ظٽىن زم سهڃ، وڀخ وي ٬ه خودء س زم
، (2)ځىخض خهلل ٬ځ و٬ځهڃ: ) ن٭ځىود ؤزدزد، وٸىڀىخ ب ٴ١ځىد ڄد حعڃ( ب خڀٹىپٴةن ڀىص؛ ڀهى ؤيپ يڀٿ ٴهڃ يون ب٤ٶ خڀ خڀزىزص وخ ل
٬ځ ٠ٷ ڄخٺ خودن خڀ٩دش وخڀسد٤ىص، و٬ڂ بظد٬هد ن٭ٴص لٹص، بر خودن و١نويع. وعم لػ ؤڄن خناڄىن ٬ځ خڀڂ ن
ڄد ٴىد و وهدع( ىد، و٬ڂ (3)ٴٹىپ: )ٴةوٽڃ ظسځٱىن ټى ـى خڀسځىٮ ځىخض خهلل ٬ځ ب خنٹٹ، وخنهٿ خن٥سٷ. وخڀ ب ڀٻ سى خڀ٭ف
وـٿ ٸ ؤ٥٬دود ؤټ وؤ٩٬ڃ ظعمص لؽ ڄمد ، ب ٹىپ: )ٴةن خهلل ٬ٵ ټڃ( ٬ځ ٸځر ؤل ٵٽڃ، ؤو ى٥ .(4)وخ
وٿ ٬نځٻ خودن ٸش ڀدوص ؤو٫ ڄه ٸش خڀىٳ ؟! ؤو ٿ ٬نځٻ ٸىش ب خڀعى وخندپ ؤٸىي ڄه و٥خض خڀٹځىذ ؟!
ٸ٥٭د خنخي ب٥ٵدئڃ وبوعدڃ خنعى بذل لٽمعهڃ خڀ لٽمص خهلل ظ٭دذل. (1) .1ڄه ق 2 ٬26ه خڀسمد خڀٳ ؾ (4( و )3و ) (2)
500
ڀٻ ؟ؤزخ ... !!! ٴمدخ ز٭ ، وڀخ ٹىپ ٬ځ خڀڂ: )ٴةخ خڀ٭ف ٬ه خن٭ٴص لىح ڀ ب
ٴ.(1)٬ٴعمىود ٽخ، ٴإوعڃ خناڄىىن( ، وبٵدي ودب خوسدء خڀٹص ځ خهلل وي خنٹٹص خڀ ٴد٠ط هبد
ؤود وؤوط ٲ خهلل ب ٬ٴين ، وڄد٬ځ وآڀ، لن ٸدپ: )د ٬ځ ڄد ٬ ب خهلل وؤود( خهلل .(2)وؤوط، وڄد ٬ٴٻ ب
وڀځه خڀ )ي( ټڂ نٿ هبخ خنى، ٹىپ ٴ: ٬ځد، وم٥ىن ز وخ خڀى ، وڀٻ زدذ )وټٳ ٭ٴىن خڀىد ٸ
خهلل وؤود، وڄد )، ٴٹدپ وٸىڀ خنٷ: خڀىىپ بڀـ٤ٷ ٬ٴين ڄد ٬ٴٻ ب ؤود وؤوط ٲ خهلل ب خهلل وؤوط، وڄد ٬ ڄ٫ (ب . خ لػ مك وخڀىد
ٶ خنػ ىـر ټذ . و ٬ىن: ڄ٭ٴص خهلل، وىڀ مع ٶ ي٬ىخڃ خنػ. وڀٽه خنػ ىـر ټذ ي٬ىخڃ، و
ټد ديٶ، زص. سمدوٻ ڄد ٴ٬ىخڃ ب ڄ٭ٴص لٹٹص خهلل، وىڀٴعٻ، ن لٹٹص ڄ٭ٴص خهلل، وڄ٭ٴص لٹٹص خهلل ن ڄ٭ځىڄص ٬ٴىدٺ لٷ ڄ٭
،. وبڀ خدش زٹىڀ: و٬ځ ڄد ٬ٲ خهلل )ڀځس. وټخ ڄ٭ٴص لٹٹص ١نم ىپ خهلل ١نم خهلل ، ڄد وټخ لٹٹص، (ن خهلل، وڄد ول و٬ځ ١نم
ٿ بذل خڀـص خڀ٭ځد ٴهد٬ ڃ، وٸځٿ ڄه ؤوڀدجهڃ؛ ڄمه و خهلل، و ب. ب ىٹٿ ز٭ ڀٻ )ي( وخص ب دص خڀ٭مٷ (3)خ٬ندن( خڀ٭دش ڄه
.1ڄه ق 2 ٬26ه خڀسمد خڀٳ ؾ (1) .٬125ه ٢نع خڀسدج (2) .٬112ه ڄدٶ خوىخ (3)
502
وخڀځ٥ٳ ٴٹىپ: )بن ٬مخ يوٿ ٬ځ ىپ خهلل ځ خهلل ٬ځ وآڀ ب دپ ٬م: د ىپ خهلل، ٸځط: ڄفي ىڄد وزن ؤڄن خناڄىن. ٴٹ
؟ ٸٽڃ ڀهفص ؤزى ؤى ټمد ٸځط. ٴٹدپ:
ي، ٴٹځط: وڄه ٴٹدپ ٬م: ٴمدڀ إڀع ٬ىٻ، ٴٹدپ: ى ب ڄفي ؟ ٬ى
؟! ٴ، وخ ٬ځ ٴٹدپ: ـٿ ؤ٬ٶ ؤزى د ٬م، خ ـٿ ٴٹدپ ـىپ خهلل ځ خهلل ٬ځ وآڀ:
ىڀ( خهلل و ٴ ب .(1) ٭وبخ ټدوط ي خلديػ ظىٵ ؤن ٭ٲ خنځٷ ٬ځد لٹٹص خن٭ٴص س ځىخض خهلل ٬ځ. ٴةن ٬ىود ڄه خلديػ ڄد ىٵ ڄ٭ٴص خنځٷ نـم٭هد. وڀ ڄه لٹىٸ ر زٿ ڀمٷ، وخل ڀخظ خڀٵص ٴم ڀ
ىىد خجملځ )ي( لؽد ٬ه خڀى ځ خهلل ٬ځ وآڀ ـدء لػ و خهلل ، وبن ڀ لٹد ٭ځم ب ؤود و٬ځ ٴ: )بن هلل لٹد ٭ځم ب
خهلل وؤود( ، وڀ لٷ ٭ځم ب .(2)و٬ځوپ ڄه وٸ ټض لؽد هبخ خن٭ىن ٬ه ټعر خڀ٭دڄص ب خڀٵٿ خ
خ خڀٽعدذ وى خنػ خڀدي وخڀؽؼىن. لػ ـدء ٴ: ٴـىپ خهلل ، وبن ڀ لٹد ٭ځم ب خهلل وؤود و٬ځ )بن هلل لٹد ٭ځم ب
.٬112ه ڄدٶ خوىخ (1) .56ڄه ق 196 27خڀٳ ؾ ٬ه خڀسمد (2)
503
خهلل وؤود(. ، لٹد ٭ځم ب ، وبن ڀ٭ځ و٬ځب خنؽن خنټىه، (لٹد): وؤوسهٻ ؤهد خحملر ؤن ظځعٵط بذل ټځمص
ن ٬ځ ؤن خنٷ خنټى ٴةوهد وٽش ڄىىوص. و ڄ٫ دٶ خڀٽڂ ٴٹ٣، ن. ٴٽٳ زدج ىـد خڀ ٭ځم ٬دڄص خنځٷ ى لٷ وخل
و ظم ؟! خنٹىٶ خڀ ظ٭ وټٳ ن٭ٴص خض دلر خنٹىٶ ؟!
ب لنش، ب لنش !!!بوهد لنش، غ ٬ى ؤڄن خناڄىن ٬ځ وخنٷ خ خڀ ؤن بڀ ى خڀ ظمخڀڂ، ٴٹدپ ٢ند٤سد ځمدن وؤزد ٠ىخن خهلل ظ٭دذل ٬ځهمد: )د ځمدن
ذ، ٸد: ڀسٻ، ځىخض خهلل ٬ځٻ. ـى ود ١ وڄمه زٹ. ٸدپ ٬ځ خڀڂ: ؤود ؤڄن ټٿ ڄاڄه وڄاڄىص ڄمه ڄ
خهلل، ظمىود ؤزدزد، وٸىڀىخ ڄه ٬س وؤض زوق خڀ٭٩مص. وبومد ؤود ٬سحعڃ ٴةوٽڃ ڀه ظسځٱىخ ڄه ـ٭ځ خهلل ڀىد، وب ٴ١ځىد ڄد ڄد ٴ١ځىد ټى
) خڀ٭ .(1)ڄ٭د ى دص خڀ٭ ڄد ظٹىڀ خڀ٭ذ ب وڄ٭د خڀٹځص وخڀعٹځٿ، وى
ڀ، زٿ ؤٸٿ ڄه ڀٻ. وىؤن ن ځىخض خهلل ٬ځ زڀٻ بذل لٷ، وخلڄط خدش بڀ ب ؤوخجٿ خ خڀٽعدذ ڄه لػ وٵ خن٭ىن خڀ ظٹ
ؼد ٬ه ڄٹدڂ خڄدڂ خن٭ىڂ بڄدڄىد خڀ٠د ځىخض خهلل ٬ځ، لن ٹىپ ڄعم
.1ڄه ق 6 ٬26ه خڀسمد خڀٳ ؾ (1)
504
ٳ زٽځ ؟ ؤو ى٭ط زٽىه ؟ ؤو ٵهڃ ء ځىخض خهلل ٬ځ: )وټ ٳ ىي؟( ڄه خ ؟ وؤه (1)ڄه ؤڄ ، بذل ؤن ٹىپ ٬ځ خڀڂ: )ٴإه خوعد
ڄؽٿ خ ؟( ـ .(2)خڀ٭ٹىپ ٬ه خ ؟ وؤه ى ٴةن٫ زن ټځمع خڀٵعن ځىخض خهلل ٬ځ:
(، وټڀٻ )وؤه خڀ٭ٹىپ ٬ه خ ؟()ؤو ٵهڃ ء ڄه ؤڄي ؟ن خنىخذ وخ٠مد ٪ند ڀو خڀسدذ وخڀسدج. وڀ خڀسك
ندٲ ٬ه ٬ىن.ؼىد ٬ى ىىد ؤزى ـ٭ٵ ، وخڀ ل ڃ خنع بومد خڀ ٫نٵ:
خڀٵـد )ي(: )٬ه ـدز، ٬ه ؤيب ٬س خهلل ٬ځ خڀڂ، ٸدپ: بن ؤڄود ڄٹى٫ ،، و ٬ځ ،، و ب ٵ ، و ڄع ،، و ب
)، .(3)زٸدپ ؤزى ٬س خهلل ، ٬ه ڄخڂ، ٸدپ: ؤيب ١نسىذ ولؼىد ؤ١د )ي(، )٬ه بزه
، وزد٤ه خخڀـڂ ٬ځ ى خنٷ، ولٷ خنٷ، وى خڀ٩د ڀسد٤ه، : بن ؤڄود ) ڄٹى٫ زدڀ خنع، و ، و خڀ ، و .(4)وى خڀ
ؤوهڃ ٬ځهڃ خڀڂ ؤنځىخ ي خن٭دين ب بدش ڀ٥ٵص. وڀٻ ڄد ـدء بـس خنو ٬ه بڄدڂ ڄدوىد ځىخض خهلل وڄ ٬ځ، وخڀ ب خڀ٬دء خڀ
.1ڄه ق 201 ٬1ه خڀٽدب خڀٳ ؾ (1) .1ڄه ق 201 ٬1ه خڀٽدب خڀٳ ؾ (2) .1ق ٬48ه خڀسدج خڀٳ (3) .4ق ٬49ه خڀسدج خڀٳ (4)
505
ٶ زىٻ وزىهدو ىىد خڀ٥ى )ي( ؤوهڃ (1)ب ڄسدل: ) ٴ ب .(2)٬سديٺ ووځٹٻ(
خڀ٥دجٵص وڄـ٭هد خڀه ١نم لن ټدٳ خڀٱ٥دء )ي(:لػ ٹىپ ٴٹـص )... وب ي٬دء خڀىدلص زىهد ٴٶ زىٻ و )ڄه ؤي٬ص ـر خنٹ ؤوهڃ ٬سديٺ ووځٹٻ خوپ خڀٽځ، وؤوپ ڄد وځٷ خهلل ، و خڀ٭ٹٿ(ب
خڀ ز ؽر وز ٭دٸر، وى خنٹٹص خحملمص خڀ ظممٿ خڀدڀص ٬دڄص خوسدء خڀٽسنش، وخڀديش ٬ځ ټٿ ڄد وځٷ خهلل ...( .(3)خڀ٭٩م، و
(وخڀديش ٬ځ ټٿ ڄد وځٷ خهلل)وٸىڀ )ي(: ى ڄىي خڀد، بخدش ٴ بذل خڀىص خڀٽځص خنسى٤ص وخڀ ٠نم٫ خخ خنص،
٬ىخڀڃ خڀىض ووخوص خنٹدجٷ خڀزدوص، وڄ خن٭دٲ خنځٽىظص، ومش ؼسدض خڀ٭ يوخڂ خڀٵ خن ب وخڀٽ، و٬ځص وخنوض، و
.خ خڀىـىي، وسر وىڀ بذل ټٿ ٸىخزځوخذل ټٿ ظځٽڃ خن٭دين ويض خڀعځى٪ندض خڀٹص، وخڀعځممدض خوٹص،
إپ خڀٸٹص ب خنػ خن٭وٲ نػ خنٹٹص، لػ وخدخض: ڄد ټمٿ زه دي )ي( ؤڄن خناڄىن ٬ځـ ؤٴ١ٿ خڀش وخڀڂ ٸدج
)ڄد ڀٻ وخنٹٹص خهلل ٬ځ و٬ځهڃ: ٴٹدپ ڀ خودء ځىخضخنٹٹص ؟ د ټمٿ ؟
وب ز٭ خڀىه ) زىهڃ ( وخن٭ىن وخل. (1) ، ب ؤ٬مدپ ه ـر.740خڀٳ ٬ه ڄسدق خنعهف (2) .116و ٬115ه ـىص خنإوي (3)
506
ٺ ؟ ٴٹدپ: ؤوڀط دلر ٸدپ: زځ، وڀٽه ك ٬ځٻ ڄد ٥ٵك ٬ى.
؟! ٴٹدپ: ؤوڄؽځٻ ىر دجسمدض خنپ ڄه ن بدش. ٸدپ ٬ځ خڀڂ: خنٹٹص؛ ټٳ
يو زدود. ٸدپ: خن٭ځىڂ. ٴٹدپ: ١نى خنىىڂ، ومى
يين زدود. ٸدپ: . ځسص خڀ ، و ع عٻ خڀ ٴٹدپ ٬ځ خڀڂ:
يو زدود. ٸدپ: . ٵص خڀعىل ذ خلص ڀ ـ ٴٹدپ:
يو زدود. ٸدپ: دټٿ پ، ٴځىق ٬ځ سك خ ٥ځ٫ ڄه ٴٹدپ ٬ځ خڀڂ: وى
ي. آؼد خڀعىليو زدود.ٸد پ:
سك( .(1)ٴٹدپ ٬ځ خڀڂ: ب٤ٳ خڀخؾ، ٴٹ ٤ځ٫ خڀ فبئـلح:
اىزت ايت موود صبخ ؤظببء ث٦ ؽلش اغبممخ
لسر خهلل خڀٳ خڀٽددين )ي( .1 . ٸس خنٹعس، ڀځم
لسر خهلل خڀٽددين )ي( . (1) ٬ه ٸس خنٹعس ڀځ٭دٲ خڀٵٹ خن
507
دي خڀسوخ خنٽڃ خن٭و2 ٲ)ي(.. ق خندء خنىن، ڀځم . و٠دض خنىدض، ڀځ ١نم زدٸ خنىود )ي( .3 . ق لػ خنٹٹص، ڀځ٭دٲ خنٽڃ ٬س خڀخٶ خڀٽددين )ي( .4 . ٤خ خڀځٱص، ڀځ ٬ځ ودن خنين خڀنخ )ي( .5 . خنٹدجٷ، ڀځمىذل خڀٵ خڀٽددين )ي( .6 خلدج )ي( .. ق خڀدش خندڄ٭ص خڀٽسنش، ڀځه ؤن 7 . خجملځ، ڀځه بزه ؤيب نهى خلدج )ي( .8 . ق خڀدش خندڄ٭ص خڀٽسنش، ڀځه ١نم ظٹ خجملځ )ي( .9
. ق ڄىدپ خڀدجه ڀځمٽڃ خڀ٭دٲ ٬س خڀخٶ خڀٽددين 10 )ي(.
ىٵط زدڀځٱص خڀ٭زص وخڀ ټض خ ي ڄه نځص خڀٽعر خڀ ىٵص زدڀځٱص خڀٵدص: خنػ خڀٳ. وؤڄد ڄه خڀٽعر خن
. ٠ندڀ خناڄىن، ڀځٹد٠ خڀه )ي( .1 . لٽمط خن، نىٵ خڀٵد٠ٿ بن ٸمح )ي( .2 . وده خڀعىخه، ڀځمنخ ١نم ظٹ ودن سه )ي( .3 . ق يىخن ټځه خ، ڀځه خنٽڃ ٬س خڀخٶ خڀف )ي(.4ويو .(1)ن ڀٻ ڄه خڀٽعر خ
ؤو ؤن بذل ڄىي وڀط زي ق خ خنػ خڀٳ ب
ظٵدٿ (1) وٸ ټ دلر خڀ٭ص )ي( ولد ټؽنش نخ خنػ خڀٳ ٬نٽىٻ ؤن ن .198و 197و 196 13ڀٻ ب ٭ع ؾ
508
سك خپ، ٴځىق ٬ځ )خڀد ڄى وى ٸىڀ ٬ځ خڀڂ: ٥ځ٫ ڄه وىي .(دټٿ خڀعىل آؼد
وٹىپ خنٽڃ خنعإڀ خنىذل دي خڀسوخ )ي( ب زدن خ خن٭ىن: خڀٵ٭ځ خڀ بعٸط وخ ز خڀـمدوخض)خنخي زدڀىى: ى خڀىى
، وزدندټٿ خٸ ، وخنخي زسك خپ ى خڀٵ خنٹ وى خڀٵ خڀعٽىين ...( لٹٹع وڄخٸ وى خڀعىلـ ، (1)خنددض، وزدڀعىل
ي ي بذل بوعٵدج ڄه ٴ٢ )وؤد زجمص آؼد ؤن ٹىپ )ي(:بذل ٨هىي و٬ڄدظ ...( ٴلط .(2)٬ى خڀ٭ٹىپ وخودڂ آؼد
خڀڂ ؤهد خحملر: ؤن خڄن ٬ځ ووعڃ خنػ خڀٳ خنټى ؤن ٥ٵء خڀخؾ. ٴٹىپ خنىذل دي خڀسوخ )ي( ب إڄ ټم
زدن خ خن٭ىن: ٴٹ ٤ځ٫ سك )... ٭ين ب٤ٳ وظٵع خؾ ٬ٹځٻ ؤ ظٵم
.(3)ڄ٥ځىزٻ ڄه ؤٴٷ خڀسدن ...( ؤن زمدـصوخن٥ځر خ بذل ظى٠ك ڄىدر، وز٣ ب خڀٽڂ، ب
٤ىڀ ٴ٭ىد ڀ٬خ ٬ى. وڀخ ٴةين خټ ڀٻ ؤهد خحملر ټڄد ىدر : )... خڀىص ڄ٭هد خڀعىل وخڀىسىش، خنٹدڂ ڀځمدٴ٧ خڀ )ي( ٹىپ ٴ
خڀعىل وخڀىسىش، وهد ـء ڄه خڀعىل، وـء ڄه خڀىسىش. ٴه ـدڄ٭ص ڀ خهلل وق خ٬ندن. و٨ٲ خڀسد٤ه ١نم ب ودنص نمد. وڀٻ ن بڀ
ورل خهلل؛ ٨ٲ خ ٬ځ ىن خڂ. و٨ٲ خڀ٩د ڂ ىپ خهلل
.٬133ه ق خندء (3و ) (2و ) (1)
509
وخڀسد٤ه ...( .(1)وخ٬ندن، ووق خڀ٩دوىٹٿ دلر ٠نم٫ خڀٵىخج وڄځعٹ خڀىخي هبخ خنى ټڄد ىد ڀس٭ خڀ٭دٴن ٹىپ ٴ: )خهلل ظ٭دذل ب ـڀ وټدج و٩٬مع،
ټمؽځ ء. وخ ڄه ڄٹع١دض خڀزىزص. ڀ ٬ ڄهد ٬ځ خنىځىٸدض، ب وخن١ش خحملمص ٴ٭عهد وظٹ ټمدپ ٬
ودڀٹهد. و ټمؽځهـد ڀ ء، وهد خنځٷ خوپ، و ٭ځمهد ب ٩٬معهد وظٴهد ب خڀٽدجىدض، مٽه ڀٱني خڀىىپ بڀهد. وخڀىص ب
ت خڀ خڀسدض ڄه زد ٬ځ دج ټمؽځهد و٬هد خنإوى ڀ مدض، ٬ ى خڀىسىش خحملمص خڀ ڀ خن١ش خنص، و ء وهد بلعىض ٬ځ
ٲ( ظ٭ ڄه ڀ ټمؽځ ء، ٴعز .(2)ټمؽځ ء، وڂ ڄه ڀٻ ڄه ټٿ ڄد ظٹ ىد ؤهد خڀ٭ ٩ه لػ لـىپوڄه
٭ځىص خڀ٭٩م، ڄ٭ىن ڄد وخي ىىد بزه ز٭ ڄه اوودض خڀىص خڀ، ٬ه ؤيب ٠ىخن خهلل ظ٭دذل (خڀ٭مش)خڀس٥ٷ )ي( ب ټعدز خن٭وٲ
، ٴٽڃ، ٬ځ ؤو ٸدپ : )ٸدپ ىپ خهلل ځ خهلل ٬ځ وآڀ وځڃ: ڄؽٿ ٬ځعىش، ؤو خنهى ڄص، ټمؽٿ خڀٽ٭سص خن شؤو ٸدپ: ٴ ي خ بڀهد ؛ خڀى٩
.(3)، وخنؿ خڀهد ٴ١ص(٬سـديش
.٬63ه ڄدٶ خوىخ (1) .٬65ه ٠نم٫ خڀٵىخج (2)، وخڀعي ب خن ڄه ٸسٿ 496ق 298و ٬297ه ٬مش مدق ٬ىن خوسد (3)
خڀخو.
521
، 149ق 107وٸ وي خ خن ڄه خڀ٭دڄص: بزه خنٱدرل ب ڄىدٸس ، ووي ٸسد ڄى بزه خؼن 480ب وټي دلر ؤـك خن٥دڀر
خڀٱدزص ؾ . 62، وټخ ب ٿ خڀځحدرل ڀځى٤ 31 4ب ؤڄه 38 4)ي( ب ي خڀٳ ؾ ڄينوټي ىىد خ
٤ٸهڃ، ڄ ؤن خڀٽ٭سص وڄديڃ. ويڀص خنػ وخ٠مص زىص، بىد ټدن ڄي خڀعىل وخڀدڀص ب ٨دد، وڄؽدپ خڀىص ب زد٤ىهد؛ وڄه خودء ځىخض خهلل ٬ځ و٬ځهڃ ب زد٤ىهد. وڀىىد ١نم لن
ء ٴٹ خڀ٥دجٵص، وڄـ٭هد ب ڄدو ٠ىخن خهلل ظ٭دذل ٬ځ ټدٳ خڀٱ٥د ټڂ ؤوٷ ب خ خن٭ىن، ٹىپ ٴ:
ـ (1))... وب ويظ ؤيٶ وؤ٬مٷ: وى ؤن لٹٹص خڀعى آو ڀ٭ځ ڄ ڄٹى ـ بذل ڀٻ خڀىى خنعىڀ ٴهد، وڀى ؤن خڀٹ بذل خڀٽ٭سص ى خڀعى
ـ خڀعى بذل ظځٻ خڀسىص وظځٻ خلفد ڀٽدن ؤ١د وى٬د ڄه ٬ځ ڄم خهلل ـ وڀٽه خڀعىدر ٹ١ زإن خڀسن وى ظخذ ٬سديش خىدڂ ـ ڄ٭د بذل ـ ي ظعى ٠ن ـى ـ بذل خڀٽ٭سص خڀ ظخذ، وخڀوق خڀ عى
، ڀځىى ي. وټٿ ـى لٷ نى: خڀىى وخڀعخذ ڀځعخذ. خڀىى خجمل ٹىپ ٬ه خڄدڂ: ز٭ ٭خء خڀٵد٤من، ب وبذل ز٭ خ ؤد
واىه ب ا٦ـن بال ؤـ ثـو ليوك ا٦م رلهوـ ؤثبهـب ؤ ـلا ع ع ـوا ور٦ـبىل ؤ
ٴص. (1) خنخي ويش خڄن ٬ځ خڀڂ ب ز٥ه خڀٽ٭سص خن
520
ـلا هاو٤فهى ب ازجؼ ىف ؽ ـ ـ٤ اهلل ث بعالـ ؤ ٦جـلا عىـوالهن األفىبه ر وبك
وؽـلا فهى اى٦جخ واىعـ ان ـ ـل اهلل ث وؽوخن خڀ٥خن ڄه خڀ٭، بن ټدن ٴ ء ڄه خڀٱځى ٴٵ ټؽن ڄه
خنٹٹص وٴ ن٭دض ڄه خڀعىل. زإزخوىد ب ځىخظىد بذل خڀ ـ خڀ و٭ڃ وعى ٽ٭سص، وزإوخلىد بذل خڀىى
ـ بڀ ٴىف٭ځ ؤٶ وؤ٠دء ٴهد. وعى خڀىځص بذل خهلل، ټمد ٸدپ ٬خإو: اى ارمىا اهلل وبثزغىا ب
(1) ، ـ ـهىد خنن وعى بڀ ټ ى ڄى ڀىد( ڄىد بڀ، وخڀعىـ ـ .(2)وخڀخي، ٴدڀعى
ڂ ىڃ ٬ه ٸڂ ؼدزط ب خن٭ٴص، وٹن خه زدڀىص. و خزص بو ټص. ٴهخ س٣ بزه ب ڄؽٿ ي خن٭دين خنىىزص بذل خن١ش خڀ٭ځىص خنٹؼهڃ ټ ب ټعدز خن٭وٲ خنى ڄه ٬ځمدء خڀ٭دڄص خنهىه و١ن
خڀڂ، ـدء ب و٥سص ڄه و٥ر ؤڄن خناڄىن ٬ځ (ظټش خنىخ) ز٭١هد:
ز ڄه دزٷ ڃ ڄد و )... ٴځمد وځٷ آيڂ ؤزدن ڀځمجٽص ٴ١ځ، وؤخ)... فوخ ڀ و٬ٴىخ لٹ .(3)خڀ٭ځڃ؛ ٴف٭ځ ڄمخزد وٸسځص ڀهڃ ٴ
وڄد ټدن آيڂ ٬ځ وسىد وآڀ و٬ځ ؤٴ١ٿ خڀش وخڀڂ ڄمخزد وٸسځص
خندجش خنسدټص.( ڄه ىش 35ڄه خص خڀٵص ) (1) .126بذل ٬123ه ـىص خنإوي، ڀځه ١نم لن ټدٳ خڀٱ٥دء )ي( ڄه (2) .٬129ه ظټش خنىخ (3)
522
ٶ ب ڀفى خڀىص خڀ٭ځىص ټدن ن وى ي خنجٽص خڀ٥ده بـىسدض ول ولٹٹع. وز٭ خ ٽىن خڀٹىپ بن ڄد عڃ ڄه خن٭دين ب ٭ىي بذل ڄد زدڀخض وي زهص ىپ وڄد زدڀ٭ خڀٵو٪ عڃ ب خ
خعهد ر وى ؤو ظظ١هد ټٿ خڀ٭ٹىپ، بن ڀڃ ٴىپ. ب ؤوسهٻ ؤهدخخحملر ؤن ظٵهڃ خن٭دين ٬ځ خـعهد ٴعىؾ ڄه يخجش خڀعىل بذل يخجش خڀع٭٥ٿ. وظىر خڀعٵى خن٥ځٷ ب خ خڀىـىي بذل لٹٹص خڀىسىش، خڀٹش خنص، وخڀٱځسص خڀزدوص، وخڀٹه خڀزىيب ؤو خڀىص ڄه يون وٵى
پ خڀ خوپ ٴمد يون. وـٿ ڀ ټٿ ء وبوٹه ڄه خڀدي ٬ٴدء ظى٠ك ، ٷ ؤوٹٿ ڀٻ ڄد ٸدڀ خ خ خن٭ىن زسدن ٬ځم
ود لن ٸدپ: ،ؤز٭ىـ ي( بوق خهلل خنىى خنمين )خڀ٭ ڄه ڄ٭ٴص ؤو ٴٶ ؤزخ ب خڀعٵى خنعمٿ خنعځڂ ن )ز ٱځىڀص
ڄى خڀ٭٩مص ؤو وبخيظ زىش ڄعٹځص زن خ خهلل، وٴد٬ځص ٸش خڀ٭س خلدء وخڄدظص، وخ٩ندي وخ٬خڂ، ونىٿ ٬ى بذل خنٹنش. ټمد ؤن ؤڄ
ص ، دل ٬نٽه ؤن ؤ١دآو ٬نٽه ؤن ٵى ڀمىـىي، ل ؤن نٻ ٸٿ،ڄٵى بذل ڄځٻ ذ، و بذل و ڄ و بذل ټدجه بزعخءخ ڄه ٹ
يش خڀٹد٤ىصخڀ٭ٹىپ وذل. وبن ب خنوض خ٬ځ بذل خنديش: خنىذل خجمل خىش نط بخيش خنٷ سمدو خڀٽدڄځص، و خض خڀٽدجىدض زإد ڄ
٬مٿ ؤزخ، وؤن ن٫ خڀٽدجىدض ب وـى يد وټمدند بعٹڀص ند ب ؤٽىدظهد وٸهتد وټدٴص اوهند ١نعدـص وٴٹنش، زٿ وبخيهتدولټدهتد و
، ټمد ؤو ٴٶ ؤزخ ب ٸىڄص خنٷ، و٬ڂ ٴٹ ، وودڀ ودڀ ٴٹ
523
بعٹپ خڀ٭سدي، و٨هى بخيش خهلل ووٵىد وظٱځٱځهد ب ټٿ ء زن ڄى خڀٽسنش وخڀٱنش. خ
وټمد بوىد خڀ٭سدي خڀ١٭دٲ ٸديون ٬ځ خ٬مدپ خڀس٥ص ڄؽٿ خنټص ٴةن خڀ٭سدي خنىځن هلل سمدو وخڀٽىن وؤٴ٭دپ ؤوي ٱنش،
يه ٸديون ٬ځ ؤ٬مدپ ٩٬مص ڄه خلدء وخڄدظص وخڀٶ وخنجٽص خجملو٬مځ خ وخ٩ندي وخ٬خڂ. وټمد ؤن ڄځٻ خنىض ٹىڂ زدڄدظص،
، وبن بخٴٿ ڄىټٿ زدلدء، وبلدئي (1)ٽىن ڄه ٸسٿ خعفدزص خڀ٬دء ٽىن ڄه ٸسٿ بعفدزص خڀ٬دء ؤو خڀعٵى خڀسد٤ٿ، ٴٽڀٻ خڀىرل خڀٽدڄٿ، وخڀىٵى خڀټص خڀٹىص، ڄؽٿ وٵى خوسدء وخوڀدء ٸديش ٬ځ
ٹش خنٷ خنع٭دپ. وڀ خ ڄه خ٬خڂ وخ٩ندي وخڄدظص وخلدء ز. خڀعٵى خحملدپ، و٩نر ؤن و٭عي زد٤
ؤڄـو ڄدو٫ ڄه ظٵى خڀ٭سدي بذل ولدوص ټدڄځص، ظٽىن ڄحعي ڄد ٨پ خيش خنٷ، و وڂ ب ٴدوص ب ڄحص خنٷ، وبخيظ
ب خنٷ، و ٺ ب خ ټدن ڄىخٴٹد ڀځى٩دڂ خځك، ىخء ټدن ب خنځٷ عموخڀعٽىه، ؤو خڀع٫ وخڀعزص، ټمد ويض خدش بذل ڀٻ ب لػ
٬ځ ڄد زىـدي، بذل ؤن ٹىپ )ي(: )وب٬ځڃ زإن ټٿ (2)بزه ىدن ...(
ټڄ ىد )ي( ي ٬ځ ڄه ٹىپ بن ڄد عمٹٷ ڄه ڄديٷ ٴ٭ځص ٨دش ڄه وص (1)ځ خڀڂ نى خ خن٭ىڂ ٬ځ خڀڂ، بومد بعفدزص ڄه خهلل ظ٭دذل ڀ٬دج ٬
خنخٶ ؤو خٺ، وڀ ڄه ٸسٿ خڀىص خڀٵ٭ځص خڀ ن٫١ نـد خدء وٴٹد خيظ ٬ځ خڀڂ خڀ بخيش خهلل سمدو وظ٭دذل.
.٬488ه )خز٭ىن لؽد( (2)
524
سٿ خوعد ٴهى ڄه ند خيڀص وخڀخن وڄع٥دزٷ ڄ٫ خنٹد ص خڀٵځٵص، وخنځٻ خڀ٭ٴدين، وخوسد خڀٵص. وخهلل خندي(خڀمم
(1). ڂ خن٥هش ڄه لػ خزه ـىدن وخڀ ظٹ ـط وٵ وڄخيي ٸ
ب ڄد ځٳ ڄه ٴىپ خ خڀٽعدذ: ى ڄد وخي ىىد خڀٽځين )ي( ٬ه ڂ، ٬ځ خڀ (2)١نم زه ىدن )ي(، ٸدپ: )ټىط ٬ى ؤيب ـ٭ٵ خڀؽدين
پ (3)ٴإـط ، بن خهلل ظسدٺ وظ٭دذل دل بوعٲ خڀ٭ص. ٴٹدپ: د ١نم ، ، ؼڃ وځٷ ١نمخ و٬ځد وٴد٤مص ٴمٽؽىخ ؤڀٳ ي يخ زىلخوع ؼڃ وځٷڄعٵ
د ڃ وځٹهد، وؤـي ٤د٬عهڃ ٬ځهد، وٴى ؤڄى ه ن٫ خدء ٴإ ، ٴهڃ مځىن ڄد دئون،بڀهڃ ومڄىن ڄد دئون، وڀه دئوخ ب
ؤن دء خهلل ظسدٺ وظ٭دذل.ٶ، وڄه ظىځٳ ٬ىهد ڄهد ڄ دوص خڀ ڄه ظٹ ، ي خڀ ؼڃ ٸدپ: د ١نم
) د بڀٻ د ١نم ڄهد ڀمٷ، و .(4)ڄمٷ، وڄه ڀ ؤين وزهخ عڃ ٸسٿ ؤنخڀٽڂ ب خنٹدڂ خڀؽدين ڄه ڄٹدڄدض خ خڀٵٿ. ب
ټ ؤ٪ ب خنٹدڂ وؾ خڀ٥دش خڀؽدڀػ، ؤ بوىب ب خڀىص وخحملسص ڀخڀسعىپ ځىخض خهلل ٬ځ و٬ځهد وآنمد، ؤن ٥ځىخ خڀى٩ ب ي خڀٽځمدض
.٬488ه )خز٭ىن لؽد( (1) هلل ٬ځ.ى بڄدڄىد خڀعد٫ ؤزى ـ٭ٵ خنىخي ځىخض خ (2) ڄخيي )ي( ټض لػ بوعٲ خڀ٭ص ٴمد زىهڃ. (3) .5ق 441 ٬1ه خڀٽدب خڀٳ ؾ (4)
525
ټظهد ب خ خنٹدڂخنىنش ض ڄه ؤـځص ٴٹهدء وخڀ ٸس خڀ ځ وخڀ خڀ٥دجٵص وڄخـ٭هد خڀ٭٩دڂ ؤڄؽدپ: خڀه ټدٳ خڀٱ٥دء، وخڀه ١نم
ط وٵىهڃ خڀ٥دش)لن خٵهدين، وخڄدڂ خنمين ، وؤ٠خهبڃ (ٸىپ، وڄخد خڀ٭ٴدن ڄه ـهدزش خن٭ٹىپ وخنىٹىپ، وٴدن خڀٵٹ وخ
سههڃ ٠ىخن خهلل ظ٭دذل وخڀىص خڀه وخنٽمص ٸٿ و٩نڃ، و٬ ٬ځهڃ.
ٲ نڄعهڃ نسهڃ ڀ خودء ځىخض وؤو ؤلس، وڄه ؤظوص وؤودش ب خڀٵهڃ خهلل ٬ځ و٬ځهڃ ؤن ع٭فځىخ ب خنٽڃ ڄه يون
ڄه وخڀعز. وڀٻ ؤن ي خڀٽځمدض خڀٵص دل ظٽه ٸ ض ب ب ظمځ وخڀذ ڀط خڀٱدرل وخڀىٵ لمځط خڀ٭ځڃ وخن٭ٴص وز و
ي)٬ه لد٠. وڀخٺ وني ٴةن خڀ٭دٲ خنمين ڄه خ (ٸ مڄه (1)خڄ نخ ؤټخ ٴٹىپ )ي(: )... و ظإو زٺ خڀ٥٭ه ٬ځهڃ
ڃ ټمد ى يؤ ـ٭ځىخ ن ٴهڃ ڄٹ خنىعسن بذل خڀ٭ځڃ، ٴةوهڃ ذ ز٭ڄخن ٬ڂ مص خن٥دڀر ٬ڂ ب٬٤هڃ ٬ځهد، ؤو ٬ڂ ٴهمهڃ بدد.
ٵن ٴعخـڃ عهمىن اء خڀ٭٩مدء زٽٿ ظهمص، وٱعدزىن اء خنٽدر خخڀٱسـصټٿ سد ڄىهڃ ظ٭ ڄه خڀوص ظ٭ ځص. ؤ٬دود ، ڄ٫ ؤوهد ؤ ند
خڀ٥دن خڀ ى ٸد٫٤ ٬ه ٤ٷ خڀنه( ٴ٫ ، ظڃ ټڄ(2)خهلل ڄه ڄٹدڄ.ب خنځ
خڀ١من ىد ٭ىي ٬ځ ؤٿ خن٭ٴص وخڀعإڀ. (1) .٬146ه ڄسدق خنخص خڀٳ (2)
526
ـمٿ ڄد ټ خڀعإه: ؤن خڀ٭دڀڃ خڀـ٭ خنځٿ زه ؤن وڄه ٭ص، )ټدن ڀ وڀ ٬ځڃ خڀ٭و وخوخن خڀ خڀٵخ )ي( ڄا
زإوخن خڀ٭و، ڄعىځٳ، ٴوٿ ٬ځ ؤز ىڄد ٴىـي ٹ٫٥ زط ٭ـه. وٸدپ: بن ؤيب ٸ ٴىؾ بذل خڀىد
ٴوځىخ ٬ځ، وؤووي ند ٸدپ بزى ٴٹدپ ٢ند٤سد ڀ: ب ؤلىي ٥نهرين ب رمـىي ٥نزىب ى وذ ر٦ ؤو وذ ر٦مبز ف٦نزين عهـذ ف٦نهرىب( و٥ذ ى (1)ؤه عب
خنٹدڂ خڀؽدڀػ
اهبكح اضبضخ اؼبملخ اوف وبئف ٥وفبخ اغبلش اؼب٦ى
ــ 1ــ ٬ه ٬س خهلل زه ڄ٭ىي، ٸدپ: )ن٭ط ىپ خهلل ځ خهلل ٬ځ وآڀ
وـهن: ٴىـ ١ء ٿ خڀمدء ، ووـ ١ء ٿ ٹىپ: بن ڀځم، و٬ځ خڀىـهن ڄىهمد ټعدزص. خون ڄد ظځٻ خڀٽعدزص ؟ ب ٸدپ: ؤظ
ىڀ ؤ٬ځڃ. ٸځىد: خهلل و ٴٹدپ: خڀٽعدزص خڀ ظځ ؤٿ خڀمدء: ىاد واأله اهلل ىه ا
(2) ،
.247 ٬2ه وٴدض خ٬دن ؾ (1) ( ڄه ىش خڀىى خنسدټص.35ڄه خص خڀٵص ) (2)
527
: ٬)وؤڄد خڀٽعدزص خڀ ظځ ؤٿ خ ٠ن٬ځ خ .(1)( (ځ خڀڂ وى 10و 9 27وټي ىىد خجملځ )ي( ب خڀسمد خڀٳ ؾ
54 2، ووخي ود دڃ خڀسمخين )ي( ب ڄىص خن٭دـ ؾ21ق .432ق
ــ 2ــ )٬ه بزه ٬سد، وبزه ڄ٭ىي: ٸدپ خڀى ځ خهلل ٬ځ وآڀ: بن ڀځٹم
١ء ـ . وـهن: و ؤٿ خ ١ء ز ـ ؤٿ خڀمدوخض، وو ز؛ ڄٽعىذ خڀـمدوخضوخڀىـ ٬ځهد ڄٽعىذ. خڀٽعدزص خڀ ٬ځ وـ
ىاد واأله٬ځهد: .اهلل ىه ا، ڄٽعىذ ٬ځهد: )وخڀٽعدزص خڀ ٬ځ وـ خ وى و٬ځ ١نم
٠ن .(2)((خ ــ 3ــ
٬ځ وآڀ ٸدپ: ڄه ٸؤ: زڃ خهلل خڀنه خڀلڃ، زىن ځ خهلل خڀى٬ه س٭ىن س٭ن ؤڀٳ ٸ ڄه د ٸىظص لمخء، ب ټٿ ٸ خهلل ڀ ب خنىص ش ـ ز ڄه س٭ىن ؤڀٳ ؤڀٳ زط ڄه ڀاڀاش ز١دء، ب ټٿ زط
ٶ، و٬ځ و١خء، ٴىٶ ټٿ وبعس ى ڄه س٭ىن ؤڀٳ ٴخ وخڀدٸىض، س٭ىن ؤڀٳ ئخزص ڄٽځځص زدڀ خڀ٭ن وڀهد ـص ڄه خنى و د خ: ٬ځ ىپ خهلل، و٬ځ و د خ٬نه: ١نم ڄٽعىذ ٬ځ و
( .45، خنىٹسص )78و ٬77ه ڄىدٸر بزه دخن )ي( (1) .433ق 55 ٬2ه ڄىص خن٭دـ خڀٳ ؾ (2)
528
ه، ورل خهلل، و٬ځ ٵعهد: زڃ ـسىهد: خن ٸىهد: خنن، و٬ځ و٬ځ خهلل خڀنه خڀلڃ.
: د ىپ خهلل نه ي خڀٽخڄص ؟(1)ٸځط .(2)ٸدپ: نه ٹىپ زدنڄص وخڀع٭٩ڃ: زڃ خهلل خڀنه خڀلڃ(
ــ 4ــ مدڄص خڀى ڄد ـدء ٬ه بڄدڄىد خڀ٭ٽ ځىخض خهلل ٬ځ، ڄه لػ
ځ خهلل ٬ځ وآڀ، وخڀ ټدوط ظ٩ځځ ب ٤ٹ بذل زي خڀدڂ. وټدن ٬ه دلر ي خڀٱمدڄص، فسهڃ ڄه ټدن ب خڀٹدٴځص خڀ بخ ـإڀىخخڀىد
٬ځ وآڀ: )خو٩وخ بذل خڀٱمدڄص، ظفوخ ٬ځهد ځ خهلل ـدء ڄ٭هد خڀىٹٹ، ٴى٩ون ٴفون ڄٽعىزد خڃ دلسهد، وبڃ د ٵ و و لس
٬ځهد: ىپ خهلل خهلل، ١نم ب ، (ځ خهلل ٬ځ وآڀ) بڀ ، ؤظ ز٭ځ
.(3)…(خودء ــ 5ــ
ي ٬ځهڃ خڀڂ، ٬ه خ٬م) ، ٬ه ـ٭ٵ زه ١نم، ٬ه ؤز، ٬ه ـ ز بذل خڀمدء، ٴسځٱط ٸدپ: ٸدپ خڀى ځ خهلل ٬ځ وآڀ: ڀځص ؤ
زه ؤيب ٤دڀر، ٴٹځط: لسس ش ٬ځ ى ص؛ و٩ض بذل خڀمدء خندڄ
٠من خنعٽځڃ ىد ٭ىي ٬ځ خو خنػ. (1) ، وٹځ )ي( ٬ه ـدڄ٫ خوسد.420ق 37و 36 ٬2ه ڄىص خن٭دـ ؾ (2) .471ڄه ق 81 ٬2ه ڄىص خن٭دـ خڀٳ ؾ (3)
529
ـجٿ، ڄد ي خڀىش ؟ ،، عهط خنجٽص ؤن ى٩وخ بذل ىش ٬ځ ب ـجٿ: د ڄمم ٴٹدپ
زىد، بن بذل ٴٹدڀىخ: د ص زدڀى٩ وش و٬ ڃ عمع٭ىن زى آيڂ ب يود، ووځٵع، وو، وؤڄى، ٴمع٭ىد زه ؤيب ٤دڀر لسر لسسٻ ١نم ٬ځ ٸ ظ ڄه وى ڀهڃ ى ى . ٴ ود ز ڄد ظمع٫ ؤٿ خڀ ظ ٸ ى ز
٬ځ خڀ وـٿ. ٴ٭ځ ووهدخ ووو ڂ٬ هڃ ڀ وى٩ون زن ؤ .(1)بڀ وش و٬ص(
160وي ڄؽځ ىىد ؤزى ـ٭ٵ خڀ٥ خڄدڄ )ي( ب خڀسدش 320 2)ي( ب خڀٱ ؾڄه ٤ٷ خڀ٭دڄص، ووٹځ ؤ١د ىىد خڄين
ي( ب خنىع ٤ٸهڃ، ووخي ؤ١د ىىد خنه زه ځمدن خنځ ) ڄهوى خڀ وٹځ دلر خڀسمد )ي( . وڄه خڀ٭دڄص لدٴ٩هڃ 146
، وآوون.51خڀٽىف ب ټٵدص خڀ٥دڀر ــ 6ــ
)٬ه ؤيب ش، ٸدپ: ٸدپ ىپ خهلل ځ خهلل ٬ځ وآڀ: بن خهلل وځٷ ب خڀمدء خڀخز٭ص ڄدجص ؤڀٳ ڄځٻ، وب خڀمدء خندڄص،
ـي ؼن و نط خڀ٭ دجص ڄځٻ، ووځٷ ب خڀمدء خڀدز٭ص ڄځٽد ؤ خذ، ب ڀهڃ ٤٭دڂ و ز٭ص وڄ١ ڀ ڄه نط خڀؽي، وڄجٽص ؤټؽ زه ؤيب ٤دڀر ٬ځ خڀڂ وڄمس، خڀش ٬ځ ؤڄن خناڄىن ٬ځ
.9ق 304 18سمد خڀٳ ؾ٬ه خڀ (1)
531
٭ع خنوسن وڄ ڀ (وخعٱٵد .(1)ىخڀووٹځ ٬ى )ي( دلر خڀسمد ٠ىخن خهلل ظ٭دذل ٬ځ ب ندي خڀٳ
.22ق 349 26ؾ ــ 7ــ
لمٻ خهلل ؼين ځڃ زه ٸ )ي( ٸدپ: )ٸځط يب : ل ٬ه م٭ع ڄه ىپ خهلل ځ خهلل ٬ځ وآڀ، ٹىڀ ب زه ؤيب زإ٬فر ڄد ٬ځ
ڂ. ٸدپ: ن٭ط ىپ خهلل ځ خهلل ٬ځ وآڀ ٹىپ: بن ٤دڀر ٬ځ خڀ ڀع٭ن ؤڀٳ ڄځٻ خڀ٥د٬ص لىپ خڀ٭ ڀهڃ ظسك و ٬سديش ب ڀ
ڀ٭ع. زه ؤيب ٤دڀر ٬ځ خڀڂ، وخڀسخءش ڄه ؤ٬خج، وخعٱٵد ڀ٭ځ لمٻ خهلل. ٸدپ: ـجٿ ٸځط: ٴٱن خ م٭ع ٹىپ: بن خهلل و
ڀ٭ع. ،، وخڀسخءش ڄه ؤ٬خج، وخعٱٵد وڄٽدجٿ وبخٴٿ ز٥د٬ص ٬ځلمٻ خهلل. ٸدپ: ن٭ط ىپ خهلل ځ خهلل ٬ځ وآڀ ٸځط: ٴٱن خ
، ب ټٿ ؤڄص ٴه پ خهلل معؿ ز٭ځ ڃ ڄ٭ٴص ٹىپ: ڀڃ ٿ، وؤه د و ڄلمٻ خهلل. ٸدپ: و٭ڃ، خهلل. ٸځط: ٴٱن خ ـص ٬ى ، ؤ٩٬مهڃ ي ڀ٭ځ
ٲ م٭ط ىپ خهلل ڄد ٬ ځ خهلل ٬ځ وآڀ، ٹىپ: ڀى ؤود و٬ځ ڄد ټدن خهلل، ڄد ٬س خهلل، وڀـى ؤود و٬ځ ؼىخذ و وڀـى ؤود و٬ځ
، و مفس ٬ه خهلل لفدذ. وى ٬ٹدذ، ع ٬ځد ٬ه خهلل و عع وخنفدذ ٴمد زن خهلل وزن وځٹ( .(2)خڀ
( .88، خنىٹسص )٬163ه خندجص ڄىٹسص زه دخن خڀٹم )ي( (1) .96و 95 ٬40ه خڀسمد خڀٳ ؾ (2)
530
ځڃ زه ٸ )ي( وخلديػ خڀٵص ي ب ټعدذ خڀٹٵص ڀ ، وٸ وٹځ دلر خڀسمد )ي( ٬ه خ خڀٽعدذ خڀٳ.247
ثب:ڃ)ويض ب خنػ خڀؽدڀػ ٬سـدش: ه ڃ)، وڀ (وؤ ه ، (وؤ
وذل ٱص ؤٴ٭ٿ خڀعٵ١ٿ، ڀ٭ڂ وڀخ مص خڀدٶ، ن خڀٱص خ ٬ىهد زٱص ؤٴ٭ٿ خڀعٵ١ٿ ؤ١د. زىمد ڀى ٸځىد ؤن خڀ٭سدش ټدن خوسد
ب ؤوڀ زدنمش، ټدوط وٴٹد ڀځٱص خڀؽدوص و ٱص خڀٵ٭ٿ خند٠ خن ڀٽدن خڀٽڂ ڄظسٽد، وخڀدٶ ڄ٥١زد. (ؤٴ٭ٿ)
ڃ)خنټى: و٭ڃ ـدء ب ز٭ وـه ټعدذ خڀٹٵص وخن٭ىن (وؤوخ٠ك وٴٹد ني خڀىىص. وؤڄد وٴٹد ڀځمؽسط ىد ب خ خڀٽعدذ، وى
ص وخن٭وٴص خڀ وـودي ب خڀسمد خڀٳ، وټخ ب خڀىه خنعخوڀ، ځىخض خهلل ٬ځ. ڀٽعدذ ځڃ )ي(، ٴم٭ىدي: ؤٴ١ځهڃ هديش ن٭ٴص ٬ځو ٫نٵ ٬ځٻ ؤهد خحملر خڀځسر ڄد ب ڀٻ ڄه ڀ٥ٳ ب خن٭ىن زن خ خنػ خڀٳ وزن ڄد ٥نه زيي ڄه خڀٽڂ نى ڄ٭ىن خڀهديش
ز ص و٬مٷ ڄ٭ٴعهد، ٴع ظٱعىڃ.خڀؽدڀؽص خنٹ ــ 8ــ
لمٻ ؼين وٸدپ ځڃ )ي( ؤ١د: )ؼڃ إڀط خنٹخي، ٴٹځط: لم٭ط ڄه ـىپخهلل خهلل ځ خهلل ٬ځ وآڀـ ٹىپ ب زإٴ١ٿ ڄد
م٭ط ـىپ خهلل ځ خهلل زه ؤيب ٤دڀر ٬ځ خڀڂ. ٸدپ: ٬ځ
532
يٹىپ: بن خهلل ظىل ٬ځ وآڀ، ٲ ؤوىخ (1) زمځٽ ٴ٭ ، ؼڃ ٴى وٵٴ (2)بڀهڃ ٬ ـىع، ٴمه ؤخي ؤن ٥ه ٸځس ڄه خنه وخو ، وؤزدلهڃ
زه ؤيب ٤دڀر، وص ٬ځ ٻ ٬ى ٬ځ ٸځس ؤڄ ڄ٭ٴص وڄه ؤخي ؤن ٥م ز زه ؤيب ٤دڀر. وخڀ وٵ ـر آيڂ ؤن ىځٹ خهلل، ٬ځ ي ڄد بعى
ـىع يي بذل ول، وؤن عىذ ٬ځ و ڄه زىسىظ، (3)وىٵه ٴ ب. ، ز٭ وخڀىص ڀ٭ځ
ي ڄد ؤي ز ي وخڀ وٵ ، و بظى خزخڃ ڄځٽىض خڀمدوخض خ زىسىظ ، ب ڀ٭ځوځ ، وخٸخ . ز٭
وخڀ وٵ زي ڄد ټځڃ خهلل ڄى ظٽځمد، و ؤٸدڂ ٬ آص ، ز٭. زىسىب، وڄ٭ٴص ٬ځ ڀځ٭دنن ب
ٴ، وخٸخ ڀىد زم٭ ي ڄد ظىسإ و ب ز وزدڀىص، (4)وخڀ وٵ ب وځٷ ڄه خهللبعإٿ زدڀ٭سىيص ڀ، خڀى٩ ڀ ب ، ز٭ ڀ٭ځ .(5)(وخٸخ
خن٭دين، وؤىپ خن٭دٲ ـدء ب وخنػ خڀٳ خ خندڄ٫ ڀځڃ )ي( ب .248و 247ټعدذ
وذل ڀ وڀى وآنمد (1) ص خ ڄخيي ځ خهلل ٬ځ وآڀ ڄه خوىخ : خنٹدجٷ خڀىىص خنٹ ځىخض خهلل ٬ځهمد وآنمد.
خنىـىي زن ؤىد : )ؼڃ ٴ بڀهڃ ؤڄي(، وخن٭ىن وخل.ب خن (2) ڄخيي ځ خهلل ٬ځ وآڀ خنىص خووص. (3) خڀ١من )ود( نر ڄد ٩ه ڄه خڀدٶ ٭ىي ٬ځ خڀى وخڄن ځىخض خهلل ٬ځهمد وآنمد. (4) .96 ٬40ه خڀسمد خڀٳ ؾ (5)
533
ــ 9ــ ڄد وخي ىىد ؤزى ـ٭ٵ خڀٽځين )ي( ڄه لػ خڀهخء ځىخض
ڀ٭ىص خهلل ٬ځ، خڀ ٸدپ ٴ ىپ خهلل خهلل ٬ځ، لن زځٱ ٸىپ ڄوخن زه خنن ٬ځهمد ٮ، ٢ند٤سد ٬ځ ٮ بزه و ځ خهلل ٬ځ وآڀ: و
ندي ٬ځد( ي ب خ ڄه وڀ ٪ ؤل ؤزىٺ ؤن .(1)خڀڂ: )ڄد ٴٹدپ خڀهخء ځىخض خهلل ٬ځ: )وځ ٬ځ بزه خڀٸدء يزدص
٬ځد( .(2) خيڂ، ڀى وڀ ڀ ڄدجص لسسط ؤن ؤن ؤلخ ڄىهڃ ب ـ 10ـ
وي ىىد خڀٵعدپ خڀىدزى خڀه )ي( ب ټعدز و٠ص خڀىخ٩٬ن: )ٸدپ ىپ خهلل ځ خهلل ٬ځ وآڀ: بن لځٹص زدذ خنىص ڄه دٸىظص
ٵدجك خ ڀر. ٴةخ يٸط خنځٹص ٬ځ خڀٵمص ٤ىط، لمخء ٬ځ .(3)(ب ٥وٸدڀط:
وٸ ټ خ خنػ خڀٳ ود دڃ خڀسمخين )ي( ب ڄىص 3ؾ ي خڀٳ)ي( ب وىىد خڄين، 418ق 35 2خن٭دـ ؾ
ؼهڃ ١نم دحل خڀعڄ ب خنىدٸر خنظ١ى350 ص . وڄه خڀ٭دڄص ١ن، 176 7، ـدء ڀٻ ب بلٹدٶ خنـٷ وبدٶ خڀسد٤ٿ ؾ223و 85
وخي ٴ؛ ؤن خنځٹص بخ ٤ىط ٸدڀط ڄظن: ) ، ب ٥ (.ب ٥
.7ق ڄه 19 ٬6ه خڀٽدب خڀٳ ؾ (1) .7ڄه ق 19 ٬6ه خڀٽدب خڀٳ ؾ (2) .111 ٬1ه و٠ص خڀىخ٩٬ن وزنش خنع٭٩ن ؾ (3)
534
ـ 11ـ ڄد وخي ىىد خجملځ )ي( ب ندي خڀٳ ٬ه زدش خن٥ٵ
ع ب ټع ر ځ خهلل ٬ځ وآڀ ڄه لػ خندڂ خن٭وٲ خڀ ويض ٸص وخڀ٭دڄص، لػ ـدء ب ز٭١ زوخص ؤو زه ڄدڀٻ: ؤن ىپ خهلل خند
ٸځطڀ٬ى ڀ ٬ځد ځىخض خهلل ٬ځ، ٴٹىپ: ) ځ خهلل ٬ځ وآڀ ز٭ؽ. ٴٹدپ: نن ؤي٬ ؟ ٴٹځط: خهلل وآڀ ىپ خهلل ځ خهلل ٬ځ ـر ڀ: ؤ
ىڀ ؤ٬ځڃ. ٸدپ: ٴف وهوپ ٬ځ ؤ٤خٲ و ٬ځ خڀڂ م ٭ٿ ٬ځ ل ڄؽٿ ز ؤودڄځ ىپ خهلل ځ خهلل ٬ځ وآڀ، ٴف ىپ زن
، ٸ خهلل ٬ځ ـ ؤط و ؼدن و١مٽدن، و ؤعهمد عم ـىس، ٴ بذل وؤـځ ر ڄ ، ٴةخ ؤود ندڂ ڄه ، وڀځفدڂ ؤز٭ص بعىد ٫ زدڀدٸىض وخنىخ
ټه ڄى ڄٽعىذ: ىپ خهلل)ؤټدن، ٬ځ ټٿ خهلل، ١نم ب ، ( بڀ زه ؤيب ٤دڀر )و٬ځ خڀټه خڀؽدين: ىپ خهلل، ٬ځ خهلل، ١نم ب بڀ
ٵ ٥ن وخندٸن ورل خهلل، و خڀؽدڀػ:، و٬ځ خڀټه (٬ځ خڀىدټؽن وخڀٹد خهلل) ب زه ؤيب ٤دڀر بڀ ظ ز٭ځ ىپ خهلل، ؤ خڀټه، و٬ځ (، ١نم
ه خهلل خنىخڀن ٿ زط ىپ خهلل ځ خهلل وفد خهلل خن٭عٹه)خڀخز٫: ڀ٭ىر و ؤوخن ، وبخ ب خندڂ ٤ر و٬ىر وڀڃ ٽه ؤوخن خڀ(٬ځ وآڀ
خڀ٤ر. ٴف٭ٿ ـىپ خهلل ځ خهلل ٬ځ وآڀ إټٿ و٥٭ڃ ٬ځد، ل س٭د ؤظٵ٫ خندڂ ...( .(1)بخ
.16ڄه ق 129و 128 ٬39ه خڀسمد خڀٳ ؾ (1)
535
ـ 12ـ ٿ غ خڀ٭دڄص خنمىين ب ٴخج خڀم٥ن ڄه لػ ڄٵ ڄد وخي ١ن
ي: ټ ذ ـدء ٴ: )... ٴإوپ خهلل ظ٭دذل ؤو ى كى، اى كب ز، وهذ ى اإلال ذ ٥ى ٦ وؤر
ىپ خهلل (1) ، ٴٽس ، ز٭ ځ خهلل ٬ځ وآڀ: خهلل ؤټ، ظمدڂ وسىظ، وظمدڂ يه خهلل وص ٬ځ
)...(2). ه زدظن وؤ٨ه د ٬ ؤن ب ي خڀځ٥دجٳ خنٹع٥ٵص ڄه ىد وىدٺ، ڄ
خلديػ خڀىسىص وخڀىڀىص وٴن بدش ن٭دن ٬مٹص؛ ب خنځٷ، ودوخڀعٽىه، وخڀىـىي، وخڀع٫، وخڀعزص، وخنخص. وٽخ ب دج اوودض لدش خ خودن وني ڄه وځٷ خهلل وټدجىدظ سمدو وظ٭دذل.
ڄه خ لديػ خن٭ىڄص خڀٵص بذل وڄي ن٫ ظځٽڃ خن٭دين ټمد ٩هخڀىص خڀ٭ځىص خڀٽځص وخڀ عفځ ڄ٭ىدد ب ٬دڀڃ خڀٹځىذ وخڀىص
ىعىد زهد د٬ص خلع٩د ص. ؤو٥ٷ خهلل ظ٭دذل ؤڀ ، زدڀهديش خڀؽدڀؽص خنٹ يىىد، وسٿ ووٴٹىد ؤن وىدد ب ټٿ لدپ ڄه ؤلىخڀىد، وهد
ش لدظىد. ٤ندظىد، ولٹٹص خعىد، و٬
( ڄه ىش خندجش خنسدټص.3ڄه خص خڀٵص ) (1) .35 ٬5ه خلٹدٶ ؾ (2)
536
خنٹدڂ خڀخز٫ اهبكح اضبضخ اؼبملخ
، واؽبلي، واإلديب ٦به اغبك، وال خ خڀٽعدذڄـ ٬ځٻ ؤهد خڀ٭ ب خڀٵٿ خڀؽدين، وخڀٵٿ خڀخز٫ ڄه
ء )ي( ظ٪ند : ڄه ؤن خڀهديش ڄد ـدء ب ټڂ ٤دجٵص ڄه ٬ځمدجىد خـ ڄه خڀ٭ص وخڀع٫ خڀ ز ؤٿ خ٬ندن، وؤوهد ٭د ص ٭د خڀؽدڀؽص خنٹ٪ ز، وهد ټځمص خنٷ. و٬ځ ڀٻ ٩نر ٬ځ ؤٿ خنٷ ؤن ٴ٭ وخڀ
٬ـىخ ٵهڃ زٽځمص لٹهڃ ب ڄىخـهص زد٤ٿ ؤ٬خجهڃ، وزدن ص: و٠ڀعهڃ وب٬ىـدؾ ٤ٹعهڃ. و ڄه ىد ټدوط خڀهديش خڀؽدڀؽص خنٹ
خنٷ، ٭د خڀه، و٭د خني، و٭د خ٬ندن، و٭د
ټٿ ندپ ب خ خڀىـىي، وټمدپ. زٿ ٭دك ٬ه لٹٹص ٠نم٫ ټٿ ـپ، وندپ، وټمدپ: وهد ظىسث وظٵ
، ځىخض خهلل وڄ ٬ځ؛ خنٹٹص خجملهىڀص. بوهد لٹٹص ٬ځ خڄدڂ خنمين )ي( بذل ڄان ؤڀٵص هنؿ ـه وظ٭ىي يب خڀخټش بذل زدن وخڀسص خڀٳ خڀ ل١ي خڀٽؽن ڄه خڀ٭ځمدء، وخڀٵٹهدء، وخنٵٽه، يزدء، وخدظش ب ٢نعځٳ خڀ٭ځىڂ وؤىدٴهد، ڄه ٢نعځٳ وخڀٵٵص، وخ
ؤڀٵص هنؿ زځخن خڀ٭ ڄان ء ددل، ٹىپ )ي( ب ز٭١: )٬ه ؤ
537
؟! ٴ خنان خ خڀ ؤن ٭ ى غ ... وؤ خڀسص ؤن عمٴىخ ڄىود ؤڄن خناڄىن بذل ؤن ٭ ؤعهٲ ٬ځمدء خڀ٭دڀڃ خڀٽسد
ٴىخ هنؿ خڀسص ؟! خوه، ؤڂ ٭ ؤن وځؿ خ خڀىخي ؟زإص و ڄاووص، وزإ
زه ؤيب ٤دڀر، و٬ه لٹٹع غ ٬ه ىص ٬ځ ؤن وعم ؤو خجملهىڀص، ڄه وپ ئعىد خحملفىزص خنهفىش ؟!
ود ڀمٷ ڀځ٭٩مدء ؤن خڀڂ ظي، ٿ ؤن ٬ځد ٬ځ ټدن ڄه ٩٬مدء خڀؼىخ ٬ى، ؤڂ ڄ ځٽىظد ڀمٷ ڀځمځٽىظن ؤن ٵهمىخ ڄىـڀع ؟!عم
ڄظسعهڃ خڀ٭ٴدوص، ٴىي ن ؤٿ خڀ٭ٴدن ؤن ٭ زإ ڄد ڀهڃ ڄه ٬ځىڂ ١نويش؟! ىيخڀٵٵص ؤن ٵهمىي وزإص ڄاووص
ع ؤڄدڂ ټڃ بع٥د٬ىخ ل خن ؤن ٵهمىي ټ م٥ىخ خڀځؽدڂ ٬ه ى ؟! (1)خنهفىه
ڄد ٴهم خڀ٭ځمدء، وخڀٵ١ء، وخڀ٭ٴدء، وخڀٵٵص ٬ه خ خن٩ه خڀعدڂ خن، زٽٿ ڄد ڀهڃ ڄه ٴ١دجٿ و٬ځىڂ دڄص، ب٧ند ٴهمىي ڄه وپ
ن ڀٻ. لفدذ وـىيڃ، وڄآش ؤوٵهڃ خحملويش، و٬ځ .(2)ځؿ خ خڀىخي ...(ڄه خوذل بن ؤن و
ه ظ٭ځٹىخ هبي خڀود وسدټهد ڄخيي )ي( ڄه خنهفىه : ى ڄه ؤڄؽدڀىد ڄه خڀ (1)
وڄدجد، وخڀ ب لٹٹعهد ٸص وزص ڄهفىش. ٴځمد ظ٭ځٹط ٸځىزىد هبي خڀٹص خڀ٩ددل ض ڄىد خن٭ٴص خنٹص،وبزع٭ود ٬ه وى خنٷ ٴ٭ود ڄهفىه ود خڀٹن خنٷ، وٴ ف ؤځهد،
١نفىزن. خڀ (2) 17دص وڄىهٿ خڀعزص، وى ٠نمى٪ ؤ٬مدپ خنان خنټى، ٬ه هنؿ خڀسص وخ
538
ب فىائـل: و٦به غخ: افبئلح األوىل: ب ٦ىن ا
ب ڀٱص خڀ٭ذ إب ن٭ىن: ٭د خڀ خنذ وخنخي ڄى ٬ڄص ؤوال: ٭د خڀ٭ڄص ڄ٥ځٹد ڀٽٿ ء، وڄى
ب ٨ځمص خڀځٿ ڃ خو .(1)خڀٹىڂ ٴمد زىهڃ ڀ٭ٲ ؤلخڀ٭ځڃ خنىىذ ڀعم ء ڄد، ؤو ڀٽىو ٬ڄص، وبڄدش ڀځٵٿ بب: ص
ـهعن. ه، ؤو زن لىص.صبضب: خن٭ځمص ؤ خن خن٭دڀڃ و لوي خڀء وؤ٤خٴ خن٭ځڃ ون٭
د.وخن٭دين خڀؽؼص ڄعٹدزص بن دل ظٽه ڄعخيٴص ب ـهص ڄه ـهدض ڄ٭دوه٭د پ ٬ځ ڄ٭ىن خ٬ڂ زدنمځص. لدپ ٴةن خڀ و٬ځ ؤ
٦به بالؽب: افبئلح اضبخ: ب ٦ىن ا٭د)وظ٥ځٷ ټځمص زىمى خ٥ق ب ڄدوىد خ ٬ځ ڄ٭ىن: (خڀ
): ڄد ٹدپ ڀهد األوي و خڀٽځمص خڀ ظٽىن ٬ىىخود و٬ڄص (ټځمص خڀ ؤو ڄد ڀځ ؤو ـٿ خڀعفم٫ دهبهمـدو٪ ز٭مٿ ليب ؤو ٬ٽ
وخڀعها ڀٸخڂ ٬ځ ٬مٿ ڄه خ٬مدپ خنمد٬ص خڀٽسنش خنهمص، ؤو ؼدش ض. ب وٵى ٤دجٵص ڄه خڀىد ٸځط ؤڂ ټؽ خنمد
)زن خـع٭مدپىدٺ ٴدٶ ب : الؽ٢خ )، و(ټځمص خڀ ټځمص خڀوذل ټمد زىط ڄ٭ىدد ٸسٿ ٸځٿ ڄه ټىوهد ٬ڄص ڀځو٪، (ځخڀځ خ ب
.18و وى ڄد ٭ٲ ب ڄدوىد زـ )ټځمص خڀ خڀځځ ( . (1)
539
لن ٨ڂ ز٭١هڃ خو ٲ هبد ؤٴخي خن خڀىخل وخڀؽدوص ٬ڄص ٭ خڀځٿ.
: ټٿ ٬ڄص؛ ڄ٭ىىص ټدوط ؤڂ ڄديص؛ ىخء ټدوط ڀٵ٩ص واضبـټص، ٸىڀص، ؤڂ ىظص زځمه ؤو زٱن ڀمه؛ ڄ٭ىد، ؤو ل ؤو ؤوهد ټدوط ٴ٭
ؤو بدش، ؤو ظفمد ڀء، ؤو ند، ؤو ن٥٥د، ؤو ن ڀٻ ٣ند ى ٬ځ ٬ٹش ؤن ٽىن ڄنخ ويخ ڄإڀىٲ ب خ خڀسدذ. وټٿ ڀٻ ز ٽىن خڀ٭د نمد٬ص ڄه خڀىد ٩نم٭هڃ يه وخل ؤو ٲ، ؤو ٴٽ
٬ځ، ؤو ٸىڄص وخلش، ؤو ٴٽش وخلش ٬ٹدجص ټدوط ؤڂ خنټى يخ دص، بـعمد٬ص ټدوط ؤڂ ٬د٤ٵص، ؤو ن ڀٻ.
، و٬مٷ خحملعىي ؤو وٽىن ڄه ودج خڀ٭د ؤد ټدن وى٬: خ٩ند خوه زدن٭دين خڀ ٭د؛ و ٭ ٽؽنش خڀ يپ ؼدود. وب٧ند ٸٿ ڀ خڀ
٬ځهد، وو٫٠ ـځهد.٭ى: وى خڀخص، ؤو خڀ٭ځڃ، ؤو خڀٵ٥ىص، ؤو ٭د ڄه خڀ وڀٻ ؤن خڀ
خلد، ټٿ ڀٻ ب ڀٱص خڀ٭ذ وڀدوهڃ.وذل، ووعفص خڀٽڂ ز٭ زدن خن٭ىن خڀځٱى ڀځ٭د ب خڀٵدجش خ
ىپ: زإن ب لدش ټٿ ٴي ڄه وخ٥ل ب خڀٵدجش خڀؽدوص؛ ٬نٽه خڀٹڄڃ خودوص ؼىخزط ؤٴخي خجملعم٫ خڀس، زٿ ب لدش ټٿ ؤڄص ڄه خ
زةظفدهد ٽىن خندب خڀىڄ ٭ ؛ لىص ټدوط ي خڀؽىخزط ؤڂ خڀټدوط ؤڂ حد آو. لػ بن ټٿ ڄ٭ىن ظع٭ځٷ ز خڀٹځىذ ظ٭ځٹد ٴد حص؛
خڀ ٴ٭ خودن ؤو خجملعم٫؛ ب ځمد ؤڂ ٴدخ ٽىن زمؽدزص خڀ٭د
541
٬ىىخود ٪نٽ نش ڀٻ خڀٵي، ؤو ڀٻ خجملعم٫، وسه دع لدظ ڀٽىنص ٭دخ ڀ٭ص ىد ټدوط خڀهديش خڀؽدڀؽص خنٹ خڀ ٵٽ هبد ؤو ڀهد. وڄه
ڃ؛ ن ٸځىزهڃ ظ٥ىٲ لىپ ټ٭سعهد ؤٿ زط خڀ٭مص ځىخض خهلل ٬ځه خن٥هش خڀ لٹٹص خنٷ، وخڀه، وخني، وخ٬ندن.
اجذ وؽلش ؤ افبئلح اضبضخ: ا٦به ب وزبة اهلل ٥ي وع ٥ه اال وفمهه اوف:
ي، وآيخز ٬س خڀٽعدذ خڀٽن ٬ه ڄىدٻ خڀه خنىٳ، ولويؤوال: ـ زمدڀهد ڄه وىص ٭دجص زىمى خڀ٭مىڂ، و٬ه ڄىدٻ خنؿ
ڄص ـ زىمى خنى زـ خهلل)و ي ب خدض (٭دج وڀٻ ڄد وف خڀٵص:
رمىي امىةؤ. ٦بئو اهلل فةهب مه و ٢٦(1).
ة. ىا ال رؾىا آ ٦بئو اهلل ...ب ؤهب ان(2).
٦بئو اهلل ...ط. افب واؼبووح ب(3).
ك. ٦بئو اهلل ... (4)واجل ع٦بب ى (5).
وب هنؿ خڀسص خڀٳ ٬س خودء ځىخض خهلل ٬ځ صبب:
( ڄه ىش خنؿ خنسدټص.32خص خڀٵص ) (1) ( ڄه ىش خندجش خنسدټص.2ڄه خص خڀٵص ) (2) خنسدټص. ( ڄه ىش خڀسٹش158ڄه خص خڀٵص ) (3) خنؿ. (4) وص و خڀىدٸص ؤو خڀسٹش وخنخي خڀسن : ن٫ ز ( ڄه ىش خنؿ خنسدټص.36ڄه خص خڀٵص ) (5)
540
: خڀٵص و٬ه ؤٿ خڀسط ٬ځهڃ خڀڂ، ٸدج )ومه و٬ځهڃ ٬ه وٵ ڄه ؤزىخزهد، وص وخزىخذ؛ و ظاظ خڀسىض ب وخمدذ وخن ٭د خڀ
دٸد( م .(1)ٴمه ؤظدد ڄه ن ؤزىخزهد خڀىخٸ٭. ود خنٹٹ ٭د ٴهڃ ځىخض خهلل ٬ځهڃ
زىن ب ب خڀځٱص ڄ: الؽ٢خ ص خنٹ ٭د ىد: خند ه وٸ ٽىن ڄ٭ىن خڀوي.نځص ڄ٭دين خڀ٭د ن، وٽىن نط خڀؽدذ خ : خڀؽىذ خڀ ٷ خڀس
ٳ خڀخه ځىخض خهلل ٬ځ ٴٹدپ ٬ىهڃ: وو زد٤د، وظخزهد ٴخد، وڄد خ ٤سد، ءي)ؤوڀحٻ ٸىڂ بظىوخ خ
٭دخ، ...( .(2)وخڀٹآن ځىخض خهلل ٬ځ ٴٹدپ: وؤو خڀىدټڃ ٭دخ يون يؼد .(4)...((3))ٴةـ٭ځىخ ٤د٬ص خهلل
ڄه خنىخؾ ڀ٭ىص خهلل ٬ځهڃ ن٭د: خ خڀىد وٸدپ ځىخض خهلل ٬ځ ڄم ٭د ٴدٸعځىي، وڀى ټدن ظمط ٬مدڄع (5))... ؤ ڄه ي٬د بذل خ خڀ
.(6)…(ي خڀٽڂ ىد ٬ځ ٥نى خعٹدء ٸص خنعىدص ب خڀععس٫، وبومد وڀ وخڀ
، ٴهص سم خڀدحل.154ڄه و٥سص ٬215ه خڀىهؿ خڀٳ (1) .104ڄه لٽمص ٬486ه خڀىهؿ خڀٳ (2) ڄه خڀؽدذ (3) ؼد : ڄد ځس ٴىٶ خڀ٭د.خڀ .198ڄه و٥سص ٬313ه خڀىهؿ خڀٳ (4)ٶ وخزع٭دي ٬ه ٤د٬ص خڄدڂ خن٭ىڂ ځىخض خهلل ٬ځ. (5) خنخي ىد ٭د خڀعٵ .127ڄه و٥سص ٬185ه خڀىهؿ خڀٳ (6)
542
بندرل ن٭دين خڀ٭د ب خڀٽعدذ خڀٽن ولػ خن٭ىڄن ى ٬ ځىخض خهلل ٬ځهڃ.
٬ځ بظىد صبضب: وب خلديػ خن٭ىڄص خڀٵص وي لػ ؤټي خڀ٭د لن خنهدي ب سٿ خهلل. وبو خټ ڀٻ ز٭١د ڄه ڄىخ٫٠
خلديػ خڀٵص ب ټعسىد خنؽص خن٭عش، وخڀ ڄىهد: ٭د، ڄه ټعدذ خنهدي.47 5خڀٽدب خڀٳ ؾ ؤ. ، زدذ خڀ
، زدذ بعمسدذ 106و 105 11خڀىدجٿ خڀٳ ؾ ة. بظىد خنځمن ٭دخ، ڄه ټعدذ خنهدي.
، زدذ 114و 113و 112 11خنعٺ خڀٳ ؾ ط. بظىد خنځمن ٭دخ، ڄه ټعدذ خنهدي.بعمسدذ
، 370 1، وي٬دجڃ خڂ ؾ84وټخ ب خن٭ٵدض خڀٳ ، ون ڀٻ.33ووىخي خڀخوو
و٬ه ؤيب ٬س خهلل خڀديٶ ځىخض خهلل ٬ځ، ؤو ٸدپ: هاث٦ب: خنن)... ل)٬ځ خڀڂ: و٭د ود: (ب ؿب ٭د ل)، و .(1)((ب ؿب
ڄدوىد و٬ى ؤ١د ځىخض خهلل ٬ځ ب لؽ ٬ه ؤمدذ بڄدڂ ڃ: ٭د .(2)٬ځ خڀڂ( (بضبهاد اغبن)ځىخض خهلل ٬ځ ؤن: )
وب ټعدذ ـىخ خڀٽڂ، ب ټعدذ خنهدي ٸدپ ىىد فبب: ب خنذ، وى خڀىخء خڀ٭د خڀ خنىخ )ي(: )ب بو ىسٱ بظىد
، زدذ خڀ٭د.1ڄه ق 47 ٬5ه خڀٽدب خڀٳ ؾ (1) .7/12565ڄه ق 114 ٬11ه خنعٺ خڀٳ ؾ (2)
543
.(1)٭ٲ ز ؤځهد ٴٽىن ٬ڄص ٬ځ ڀٻ، ...( ون ڀٻ ټؽن، ټؽن.
و اإلصببيل ب وى اضبضخ اؼبملخ ٦بها اـهبكح افبئلح اواث٦خ: ا ٦خ:
ڀ٭ص ؤٿ خڀسط ٬ځهڃ ص ٭د ڀ وٵد ؤن خڀهديش خڀؽدڀؽص خنٹ، ؤٴ١ٿ خڀش وخڀ ٭د ڄه ڄ٭ىن ڀٱى ، ڂ زٽٿ ڄد ب خڀ وب٥ل
ڂ ز خڀىخٸ٫ ظٹ ه ڄص ٸسٿ ٸځٿ. وخ ؤڄ ي ب خڀٵىخج خنعٹ ټ خهلل ء، وٴٹهدئد خڀ٭٩دڂ ـ ؤ٬ خنى٠ى٬، وق ز ٬ځمدء خڀ٥دجٵص خـ
بڄدڄىد خنفص ځىخض خهلل ٬ځ ـ، وٸ ڄ ٬ځٻ ؤهد خحملر خعهڃ ز٩هىخڀٵىپ خڀدڀٵص ڄه خ خڀٽعدذ. ؼڃ ټځمدظهڃ ب خ خن٭ىن ب٥خ ڄه
ڀىد ٬ځ ڄخـ٭ص بن خن٭ىڄص، وخلديػ خڄدڄص خڀٵص ظ خڀىى ي خنٹٹص خڀىد٭ص خڀىخ٠مص ؤ١د.
خڀمدزص ب ڄه خڀى ځ خهلل ٬ځ وآڀ ټدوى ون خؤٴځ سى، ځىخض خهلل ٬ځ ؟! ؤويڃ ڀم٭ٴص ٤هدش ڄىخڀڃ نر ٬ځ
خڀى ځ خهلل ٬ځ وآڀ ټدن ٹىپ ڀ٭مد زه د )ي(: ؤوڀ ټځهڃ وخيد،) ځٻ خڀىد ځٻ ٴةن ٬ځ خڀڂ وخيد، ٴإ ځٻ ٬ځ و
زه ؤيب ٤دڀر ٬ځ خڀ ؟! (ڂ، ووٿ خڀىدوخي ٬ځ ؟! ڄ٭ ځىخض خهلل ٬ځ لؽمد يخ ؤن خنٷ و ؤوڀ
ڄه ټعدذ خنهدي. 55 ٬21ه خنىخ خڀٳ ؾ (1)
544
ىپ خهلل ځ خهلل خڀ ڄىذل ني ز٭ ى خنىذل خڀىخٸ٭ ؤوڀ ٬ځهمد وآنمد، وون خڀٽڂ ب خ لػ خڀٱ ؟!ي خڀى ځ خهلل ٬ځهمد وآنمد ڄه خڀ١پ، ووىخ ڄه ؤودل ٽه ز٭
خ٤ خنعٹڃ ؟! خڀ٭م، ولسٿ خهلل خنعن، و ىپ خهلل ځ خهلل ٬ځ وآڀ !!! ٲ خناڄىىن ز٭ وڀىي دل ٭
؟ و٬ه ؤ ء ٽىن خڀاخپ ڀځص خڀىلص ب خڀٹسى، ځىخض خهلل ٬ځ، و٬ه وع و٤د٬ع ؟! ٬ه ٬ځ ؤڀ
ىڂ خڀٹدڄص ... وټخٴىن ز ٬ځهڃ ڀ٭دجه خهلل دل ٽه نڃ ڄخن ٭ زٿ لع وځٵدء خنى، ځىخض خهلل ٬ځ. ٴممس ٬وڃ، ڃ ڄه ٹهڃ ىي وء ٬ځ ٬و
وڄسٱ١ ٹهڃ.وٽخ ظعفځ وع، وبڄظ، و٤د٬ع ب ټٿ ء ڄه لىڀىد، وب ټٿ
ص ڄه وخد لدظىد، زٿ ب ټٿ إن ڄه اون يىىد ويودود. ٴځهخ خو٭دخ وخٸ٭د ڀ٭ص آپ وڀٱني ؤ١ـدټځ، ص ټدوط خڀهديش خڀؽدڀؽص خنٹ
.(1)خڀىپ ځىخض خهلل ٬ځهڃ ن٭د: افبئلح اػببخ: ٦ىخ نا ا٦به اوف اؼبمل
ؤ ص ولٹٹص ز ن ظٹدپ: بن ڄه ؤن ٭عىٷ خڀهديش خڀؽدڀؽص خنٹ ٭دخ زٽٿ ڄد ب ي خڀٽځمص ڄه ڄ٭ىن ٴعإو ؤن ٭هد ٭دخ ڀ. ٴز
ص (1) ٬ى خند خلديػ خڀٵص خڀ ؤض بذل ڄ١دڄىهد ب ي خڀٵدجش ڄهىش ڄ٭وٴ وخڀ٭دڄص ودل ؤټ وىهد وڄديد ڄه ټعر خڀٵٹن ٤ځسد ڀوعد.
545
ي، ووـخو زٵدء ، و٬ٹځ زإٴٽد ٹهد ٸځس ز٭ىخ٤ٵ ٭ىي، وع٭ ٬ځ ز٥هدظهد ووخعهد. ، وٴ٥ظ ؤلٽدڄ
ي ټممدـص خڀ٭دٴص زخن خڀس وؤن ظمدؾ ٠مني، وڄٽىىن ٭د( ، لػ (1)خڀځمص ټمد ٹىپ خڀ٬دء خڀٳ: )وبـ٭ٿ خڀ٭دٴص
خڀه خڀ٥٪ن )ي( ڄ٭ىن ي خڀٵٹش خڀٵص ڄه خڀ٬دء ىىدسـه ٴىج ن ڄٵدٸص ند. ڄه ٴٹىپ: )ؤ ـ وبـ٭ځهد ـ ڄىدڀ٥ص نم٫ ؤ١٬د
وخوڀ ټؽنخ، ي، بخ ودڀ٥ وڄد ي ويؼد ٭د ـ٭ٿ خڀء ٸىڀهڃ: .(2) وخنخي خنخوڄص ٬ځ ٨دخ وزد٤ىد(
٭د ڄ٭ىن وڄ٭ىىص خنػ خڀٳ خنهى: )خڀٵٹ وى وٵـمځص يظ: ؤن خڀد(3) خڀدنن( هڃ نن ، وخڀ ڄه ؾ وٵى ند
بذل خهلل وظىدڀ٣ ؤوخلهڃ ـ يخجمد وب ټٿ لدپ ـ لٹٹص خٴعٹدخڀځفىء بذل زدز خڀٱين خنٱى، وخڀعمٻ ظٴ٭هڃ بذلوخڀ سمدو وظ٭دذل
خڀىؼٹ خڀ بوٵدڂ ڀهد. خڀز٭وش ؤڀ٥دٴ خن٭ىى ڀځ٭د ؤن خڀس٭ ب خ ٭دي ودن٪نمځ ندص وبوٴد٪ زةظفدي ڄ٭دين ؤن ٽىن ڄ ز
خنٹدظځىن ـ ؤد ټدوىخ خنٲ وڄه ىد ټدن وڄ١دڄى. خڀ ٹدظٿ ڄه ؤـځ خلديػ خڀ ـ ب لٹٹع ٭دخ نڃ و٬ىىخود ڀٹعدڀهڃ ولزهڃ. وڀخ ٤ن
ٳ خڀى ځ خهلل ٬ځ ظٹىپ: ٥خ ڄه ؤلىخڀ خڀٵص ه ڀىدوآڀ وظسظ
.349 ٬3ه ٠نم٫ خڀسمه وڄ٥ځ٫ خڀىنه ؾ (1) .349 3م٫ خڀسمه وڄ٥ځ٫ خڀىنه ؾ٬ه ٠ن (2) .349 ٬3ه ٠نم٫ خڀسمه وڄ٥ځ٫ خڀىنه ؾ (3)
546
٭د زدڀ ځ ،(1)()ىدي زدڀش ټىخء خن ش ٬ى لػ ؤن خڀش ٸخهلل ٬ځ وآڀ، و ڄ٭خؾ خوڀدء، وڄمخزهد ڄخن لذ ڄ٫ خڀ٥دن
ي، وڄ٫ خڀود زٽٿ بخآهتد، وڄ٫ خڀىٵ زٽٿ و ظ و٬ هد، زٽٿ ٬ دو ٬هد. ٴٽدن خڀىخء ند ټىخء خن ـ ځ٭هد، و ـهد، و٠٭ٵهد، و ىخ و ؤخوهد، وڄد ؤخوهد ب ندڂ ؤز٭ديي ز٭دي، وڄد خڀىخء ڀځش ب لٹٹع ب
ص. خڀهديش خڀؽدڀؽص خنٹ خن٭ىىص وخڀ٭ٴدوص ب ڀٻ لٹٹص ڄ٭ىىص خ خڀ دوهد وىد ظ٩ه لن ٭د خڀٳ خنٹ
وبن ټدنب خڀٹځىذ وخڀ٭ٹىپ وخڀىٵى وخوخق. زمر ڄد زه ٸسٿ ٸځٿ زىمى خدش ظدش، وخڀعځمك ظدش ؤوي وٴٹد ند مك ز خنٹدڂ.
: ء آصبه نا ا٦به األوف األلل خ: ث٦ افبئلح ابك ؤ ولدڄځ ڄظس٥ص زإڄه: بن آؼد خٴ٭ ب وٵى ٭د
: ڄ١مىن خڀ٭د و١نعىخي خن٭ىى وخڀٵٽ.األويڃ ٬مځد.واضبين هڃ ڀ٭د : ٴهڃ لدڄځ ن١دڄى، وبو
نمد ظىٴخ ب ٠نعم٭ىد خڀ٭ وبن ټىد ب ټؽن ڄه وټ خڄه ٤ن ڀځٵه ڃ خڀىخٸ٭ وخن٭ٴص خڀىىخوص نٹٹص خڀهديش خڀؽدڀؽص خلدن وٵعٹ
، ب خڀ٭ځڃ وخڀ٭مٿ. لٹٹ ڂ ڀٻ ڄه بو ص، وڄد خنٹ خ خڀ٭د خڀٳ ٬نٽه بلدئد وڄ٫ وــىي ټٿ ڀٻ ٴةن آؼد
، وبومد إن بذل ـىخور ڄه ي خؼد زىمى بندرل: ظٵ: خؼد خڀ٭ٹدجص.ؤو
.350 ٬3ه خجملم٫ ؾ (1)
547
ؼدود: خؼد خڀؽٹدٴص وخڀٵٽص. ؼدڀؽد: خؼد خڀ٭ٴدوص.
خز٭د: خؼد خڀدص. ودڄد: خؼد خڀ٭ٽص. ديد: خؼد خنهديص.
دز٭د: خؼد خـعمد٬ص. ؼدڄىد: خؼد خن١دص.
ظد٭د: خؼد خوٸص.
ووص. ٬دخ: خؼد خيض ؤوىخ٪ ي خؼد، وظٽؽض، وبظ٭ط، ڀ٭ص ڄ١مىن وڀٹ ظ٭
ص وخڀ خنٹٹ ز٭ص ؤو٫ ڄه ټدن ڄ٭ىدـدخڀهديش خڀؽدڀؽص خنٹ ڀٻ ؤوهد ڄه ظ٭ځٹدض واوودض خض خودء خڀعى. و ل
ڄه ٭ص خهلل ٬ځ و٬ځهڃ. ٴمد ټدنځىخض وٴ١ ځىخض خهلل ب ڀ٥ٵڄد ظٹع١ لٽمص خڀعفځ ب ٸځىذ ؤوڀحٻ نـرظعفځ ٴةوهد٬ځ
ص ٭دخ نڃ، ويؼدخ، وڄدء ٤هىخ، خڀه ـ٭ځىخ ڄه خڀهديش خڀؽدڀؽص خنٹىحد، وخيخ ٤سد، وون خڀخي خڀعٹىي. خزد ڄ٭ىد، و٤٭دڄد و
و ، ځىخض خهلل ٬ځ.وڄد خڀعٹىي ب لٹٹعهد، ب ص ٬ځ ڀځمعٹن. وڄد خڀ٭دٸسص، ب
ون. ٭ص ؤيب ظخذ خنعس وڄد خنعٹىن، ب
548
ثـب ٬ه زدڀٻ ؤهد خحملر بن ټؽش ٬ىدوه ڄد ټظ ڄه ز٭ ؤوىخ٪ س٭
هد ب ص، بومد ٬نٽىٻ ؤن ظعځم ټٿ آؼد ٭د خڀهديش خڀؽدڀؽص خنٹٵدض خودء ځىخض خهلل ٬ځ و٬ځهڃ، وندڂ اوودظ خڀٵص،
ب وخلش ڄىهد، زٿ بزٿ خڀٳ، ؤڀ ڄه ي خڀىخلش. ٴٽڄ ز٭ى ؤؼخ وخلخ ڄه آؼدي، وٵص وخلش ڄه ٵدظ، وإود وخلخ ڄه
، وخڀ اوودظ ؟ ٴهدٺ هنؿ خڀسص خڀٳ ڄؽ ى ء بوعدي خڀي ڄه ټڂ خودء ځىخض خڀ٠ )ي( ڄه ز٭ ڄد وځط بڀ
خهلل ٬ځ و٬ځهڃ، ڀعي ٴ ټٿ ي خن٭دين ـ خڀ ؤنځعهد هبي خڀ٭ىدوه خنټىش ٸسٿ ٸځٿ ـ، وديش ٬ځهد ڄه ـهص بظد٬هد، و٬مٹهد،
ځهد، وظ٭ر ځىخض خهلل ٬ځ،ؤزىخهبد. وٽوظٵد وٽخ خ ى ٬ځ ، ٻ ز٭وظ ، ٴ٥ىىب ڀٽڃ د ٭ص خنظ١، و٤ىىب نه ن ى ټڄ ٬ځ خڀڂ. و٤ىىب، ؼڃ ٤ىىب، ؼڃ ٷ ټڄ خڀٳ، وبظس٫ ڄد وظ٭ ص ٭دخ ڀهڃ ب ټٿ ؤ٤ىخ ٤ىىب وء خڀه خظىوخ خڀهديش خڀؽدڀؽص خنٹ
ڃ خنىعځٵص، ب ؤوهد خڀ٭ىىخن خنٹٹ ن٭ىن خندش ل دظهڃ، وڄخلٿ ؤ٬مد خزص خندڀش.
اغببح الىخ وزمج األلل ٦به األ٢٥ افبئلح ابث٦خ: ا : األه ٥ وع
ـځ ، وـ ، ووىخٸ (1)د ى خڀعده ظٶ ؤـخ يٸص خوخ خڀ٭دن
خڀٱن خڀ ٭ځٷ ب ؤ٬ىدٶ خڀوخذ وند. (1) ـځفٿ، وى خن خنـٿ : ن٫
549
ط خ ، زٿ يٸص خڀسدش: ؤن إب ىڄىد … ڀٽٿ ٤ىخ وه بڄدڂ ى د ٶ وى ، و ڀسدق ـ خنى٬ىي، وظسٮ مش
… .وڄهىي ڀىڂ (1)وبددض ظ خڀ٥ٷ ٬ځ و٬ى ظسٷ ڀٻ خڀىڂ ڀعمه
خ٩٬ڃ وخڀ ٥ٶ ؤزىخذ خڀ٭ٹىپ وخڀٹځىذ، ٸسٿ ؤزىخذ خنش زٽٿ ڄ٭ىدد پ … خڀسىض، ٪نمٿ ند خڀ٭ خوڀدء، وڄ !!! خ٬خء بو ڄ٭
، ځىخض خهلل ٵدين خڀدڂ ٹعٿ ټٿ ، وآپ ٬ځ …٬ځهڃ ڄه ظم ز٭ځ ٬ځ خڀڂ، وټعدزدن ب خڀسش وخڀٽىٴص ٹءخن زدڀخءش ڄه ٬ځ
ؤي، و ىخرل ٬ځد ځىخض خهلل ٬ځ.و مدين خع زه ووخء م خٴدٶ: خ ٬ځ ي ب خڀمدء ٬ى خڀم وـ
ؤيب ٤دڀر ٬ځ ؤٴ١ٿ خڀش وخڀڂ.معدن: مص خنٷ، ومص خڀسد٤ٿ؛ و
وذل: ٴهعٳ ـجٿ ٬ځ خڀڂ: بن خنٷ ، و٭ع. ؤڄد خ ڄ٫ ٬ځ وؤڄد خڀؽدوص: ٴوص بزځ: بن خنٷ ڄ٫ ٬ؽمدن و٭ع.
خڀهديش خڀؽدڀؽص ڄه بن و ٴعىص ڄؽځهد ٴعىص، ىفى ٴهد ب. ٭دخ، ويىد، وڄسد، ولٹد عمط ڄه ؤـځ ص خنٹ
ب ڄدخ ؟، ځىخض خهلل ٬ځ ٫نؾ خڀ ى ؤوذل خڀىد ز٭ …ځ
ش خڀ٭. (1) ڄه خڀ : وى
551
ي ځ خهلل ٬ځ وآڀ لن ىؾ ؤ٬خء ٴعٽىن ٴدنص ٸدڄ ب ڄىص ـڃ ڀٽىن ڄد ٽىن ، ځىخض خهلل ٬ځ ڄه ٸسى …٬ځ
، ځىخض خهلل وز٭ ڀٻ ٴةن خڀٹدجڃ خنى٬ىي ن ب خڀىد زنش ٬ځ ٬ځـ.
ځىخض خهلل ٬ځ ب ى وز٭ي خڀـ٭ص خڀٵص، وٸ٥ر لدد ٬ځـ٭ص، وؤود خڀ ـ٭ص ز٭ ش، وخڀ خڀٽ ش ز٭ دلرخڀ ٹىپ: )وبن ڀ خڀٽ
ىض وخڀىٹمدض، وخڀوض خض، ودلر خڀ ـ٭دض وخڀٽ خڀ٭فسدض،خڀ خهلل، وؤوى ـىپ خهلل ځ خهلل ، وؤود ٬س ٬ځ وؤود ٸن ڄه ل
.(1)…( وآڀؤ٨ه ؤوٻ ٬ٴط ڄد ؤٸي ب ٬ىىخن ي … وز٭ خ د ٬
خڀٵدجش: ( األه اغببح الىخ ٥ وع وزمج األلل .(ا٦به األ٢٥
ص ٹٳ ٬ى وڀ ڄ٫ خڀهديش خڀؽدڀؽص خنٹ لوي ي خڀود، زٿخڄ خڀ٭٩ڃ بن ڀىخء خودء ځىخض خهلل ٬ځ خنم خڀ ممځ
ڄط خـدش ص، وٸ ظٹ ه زدڀهديش خڀؽدڀؽص خنٹ و٬ځهڃ ىڂ خڀٹدڄص ڄ خنٷ .(2)وڀى٭ڃ خڀ٭د… بذل ڀٻ. ولٹد بن خ ى خڀ٭د
.445 ٬3ه زدن خجمص ٬ځهڃ خڀڂ ؾ (1)خڀوخدض خڀٵص خڀ ؤض بذل ڄ١دڄىهد زىمى ٠نمٿ ڄهىش ڄ٭وٴص ب ټعر خنػ. (2)
د زدڀى. و ڄديد ٤ځسد ڀوعد. ټ وبين دل ؤظىدوپ
550
بصـبهح ـدء ب ټعدذ ـىخ خڀٽڂ ڀىىد ١نم له خڀىفٵ )ي(:
( ٭د ونر خنهدـش ٬ه زځ خڀٺ ٬ځ ڄه ١٭ٳ ٬ه ب٨هدم ڀٻ ٭دخ و ٬ڄص خڂ، ڄه خخن وخڀش وخڀىڂ وند،
.(1)٬ځ، ...( ٴةوعس خذل:
خڂ.ؤوال: ٭د خنٽڃ خڀ ع٭ځٷ زمه ١٭ٳ ٬ه ب٨هدي خخن ٭دخ ڀڂ، صبب: و ىٵ ٬ځ ٴ٥ىعٻ ڄد ٴ ڄه ٬
وٽعص ڄىدسص ڀځمٹدڂ خڀ ٥نه زيي. وٸدپ )ي( ؤ١د ز٭ ظٵٿ خڀٽڂ ب خنإڀص:
عمٽه و٬ه خڀه بندٶ زي خنٲ خڀ )خ ټځ ب زي خڀٺ، خ٬ندن، ٴعفر ٬ځ خنفش ڄ٫ ٴهد خناڄه ڄه بٸدڄص بذل خڄٽدن ٭د
ى خڀٽټ، زځ .(2)…(عمٽه ٴهد ڄه بٸدڄص ڀٻ. وبعم خذل ؤن ٹىپ )ي(:
)ب بن خڀ٩د ټىن خنخي زدڀعمٽه ڄه ب٨هد ٭د خڂ خڀ ٹ٣ ٠ص وخص ڄه خڀ٭مٿ ٬ځ ڄد ٹع١ ڄ٭ وـىذ خنفش ى ٬ڂ خن٭د
ذ ـسط يى ب وخـر ؤو و و يون ز٭ .(3)…(، ٴځى نٽه ڄه ز٭
.34 ٬21ه خنىخ ؾ (1) .37و 36 ٬21ه خنىخ ؾ (2) .38و 37 ٬21ه خنىخ ؾ (3)
552
: ب ثـب و، ڀڃ (بؼدش)ڄد ټظ ڄه ټڂ ڀىىد خنىخ )ي( ظمط ٬ىـىخن:
ټض ب ټڄ )ي( زىمى ٽه خڀٹ ڄى ظىدوپ ي خنإڀص خڀ ظٵځهد ٹع١ خڀع٥ىٿ. وبومد ؤيض بؼدظهد بؼدش ٬ځمص خڀعٵٿ، ب
ٴځ٭ٿ ب خڀعىس ٬ځهد ټؽن ٴدجش وڄىٵ٭ص، وڀ٭ٿ ـٿ ؤن ٱٵٿ ٬ىهد. ڀهد ٬ځٹص زدڀ ٥نه ٴ.
وهبخ ٬نٽه خڀٹىپ: بن حد ڄه ڄ٭ىن ټڂ خڀ٭دٲ خنمين خټمٿ )ي( وذل ص، وبو٥ىخء خڀهديظن خڀٽ٬نعن خ نى خڀهديش خڀؽدڀؽص خنٹ
ڄص خڀ٭ص وخڀؽد ٤دجٵص ڄه ڄخـ٫ خ وص ٴهد ؤسك وخ٠مد. وټخ ڄد ٸدڀع٭دخ ڀ٬ندن، خنلىڄص خنىٴٹص، ڄه ټىن ص خڀهديش خڀؽدڀؽص خنٹ
، ١نسىخ نخ خڀٱ، وخ خڀٹ ټدن خڀٵٿ خڀدي وخڀع٫، وخنٷ، ب وخ ظمدڄـ.
553
ٿ خڀدز٫ خڀٵ
اهبكح اضبضخ اؼبملخ
وح ول حببه حببه حببه فبئهب اؼبفخ
554
555
عل ىز ىب
ايب اهلل ٥ وآ: خ ؤو ث بىل )لبيغوح، ابء وهلخ، والمل ؤعل ثبثب، وال ؽغبثب، وال
بال وىزىة ٥ وال غوفخ، ٥ اال. وب هب: ٥ ء، ؽىت ٥ ٥ اال ىزىة ٥ و ٥ ب
، وامـو، واؼبـبء، واغبغـو( .(1)وع اـ
.287ص ٬ه ـىخ خڀى (1)
556
557
سبهـل: يون ني لٹٹص وزعمدڂ خن٭ىن ىي ىدٺ ڄه ء ٸدجمد زىٵ ڀ
سمدو وظ٭دذل. وڀٻ ن ڄد هلل ظ٭دذل ڄه خدء زٽٿ ىي خخهلل ١نعدـص ب دص خلعدؾ،ڄخظسهد وڄٵعٹش لٹٹص خٴعٹد، زٿ ٴٹ ڄد ب ڀٻ ڄه ڄ٭ىن بذل خڀخض خڀٱىص خنٱىص. زٽٿڄ٥ځٷ
، وڄه ىد ټدوط ٸدجمص زځ٥ٵ سمدو ، ونع وظ٭دذل، وٴ١ي و ، ظ٭دذل ٬ ـٿ إو.وـىيي، وٸظ
٠دض ب ٬دڀڃ خنمٽىدض زځمد٦ خڀخظدض وخڀ٭ و٭ڃ ىدٺ ظٹڃ ٴځٵ، وڄد ى ٸدجڃ زٱني. وى بوٹدڂ خدء بذل ڄد ى ٸدجڃ زىٵ
وىپ خڀ ب ي خن٥دڀر ب خنٹدڂ ڀ ڄى٭ٹخ ڀهد. وڀط ؤ ببذل لٹٹص ٴ٪ ڄه ٴو٪ ټؽنش ؤهد خحملر ؤيض ؤن ؤوسهٻ ؤو
٪ ڄه زٱني بخ ټدوط ڀ ظسص ٵص خ خڀٽڂ و: ؤن خڀٹدجڃ ظعٵ ڀ ڄه ٸمص لٹٹص ب ٬دڀڃ٨دش ب خڄ ٴةو لٹٹص ڀ خڀىخٸ٫ ووٵ
ك ٬ځ ڄه خڀخض خڀ ٸدڂ هبد ؤو ظٹىڂ ٬ددل خڀىـىي وڄخظس ىي ڄد يد ټهبد. وز٭سدش ڀمٹىي ب خنػ: ؤوي ؤو ظٽىن ڄو. وىدٺ ٸدجمصىدٺ خض ټ ؤو ڂ خڀ زىٵهد زدن٭ىن خڀٵځٵ خنعٹ
اوودض وظ٭ځٹدض ڄظس٥ص زعځٽڃ خڀخض ؼدود.ىدڀهد ڄد وخڀع٭ځٹدض ؤن ظځٽڃ خڀاوودض وڀ وٵد ز٭ خ خڀسدن:
دڀهدى ڄد ب ظځٽڃ خڀخض خڀ ڂ زٹ ڄه خ٨نص، وخڀخٴص، وخڀعٹ وـىيد، ولٹٹعهد، وٸىخڄهد.
558
ىد مٽه خڀٹىپ: ـ ز٭ ؤن ٬ىىود خ خڀٵٿ: وڄه وح حببه حببه حببه فبئهب ) اهبكح اضبضخ اؼبملخ، ول
ټدن ڀهد ټٿ خ خڀإن وهد خڀؽدڀؽص خڀٵص بومدؤن خڀهديش ـ (اؼبفخڄه اوودض خودء ځىخض خهلل ٬ځ و٬ځهڃ. وڀىي ند ټدن ند مد ٬ځهد ڄه إن ؤزخ. ٴٽىن ڄد ٥ٵك ڄه ٴ١ځ ځىخض خهلل ٬ځ ڄع
ٴهد، و٬ځى ڄىـڀعهد، وڀخ ٴةو ؤه ڄٽدوعهد، و٩٬مص د خحملر ى زن ٻ: ودجهد خنىٵص إ٬ ند ند ، وخڀ ٸ٥ش ڄه ند
ب خنٹٹص: ء ڄه ودج ٬ځ ځىخض خهلل ٬ځ، و ظ٭ ڄه زء بخ ڄد ٸط بذل ټٿ ودج خڀ ظعمٽه ٬ٹىپ خڀس
زء بخ ڄد ٸط زعځٽڃ خڀ ظعمٽه بيخټهد. وي ؤ١د ظ٭ ٹىپ: ، ب خڀ٭ٹىپ ڄه بيخټهد ڄ٥ځٹد. وٶ خڀد٬ خنىخ
٥ از٦لاك ر٦لاك ؾبـل اؼبوء مخ بما فبلذ يابوڀٽى ؤهد خڀ٭ إٸع٥ٳ ڀٻ حد ڄه ودجهد خڀٹآوص خڀٽ٬نص
٬يد ز٭ي خن٭ىڄن ځىخض خ هلل ٬ځهڃ ظمىد وظټد ز٭يڃ ـد٬ خڀٳ خٸ.
ــ 1ــ اإلال و٦ل بهب ؤ
لػ وي ٬ه بڄدڄىد خڀسدٸ ٬ځ خڀڂ ب زدن ڄ٭ىن ٸىڀ ظ٭دذل: ب ٥ل اهلل اإلال ال
زه ؤيب ٤دڀر ٬ځ خڀڂ (1) ، ٸدپ: )خڀعځڃ ڀ٭ځ
( ڄه ىش آپ ٬مخن خنسدټص.19ڄه خص خڀٵص ) (1)
559
.(1)زدڀىص( ــ 2ــ
ايت و ؽممخ ا لفىا فهب وبفخ و اهلل ر٦بىل ان آىا ؤ ؤ
زه ـ٭ٵ خڀ٥ى )ي( ٬ه ١نم لػ وي ه خڀ٥دجٵص ؤزىٸدپ: )ن٭ط خڀديٶ ـ٭ٵ زه ١نم ٬ځ خڀڂ، ٹىپ ب ٸىڀ بزخڃ ظ٭دذل: وبفخ اكفىا ف ا
زه ؤيب ٤دڀر ٬ځ ٸدپ: (2) ب وص ٬ځخڀڂ. ىاد اب وال رزج٦ىا ف
.(4)، ٸدپ: ظعس٭ىخ ي((3) ــ 3ــ
ايت و هوػ اإلديبه وهجخ كو ث٦ ث اإلديب هبب ؽبر
خجملځ )ي(، )٬ه ؤيب نش ٸدپ: إڀط ؤزد ـ٭ٵ لػ وي ىىد ٬ځ خڀڂ ٬ه ٸىپ خهلل ظسدٺ وظ٭دذل: فمل ؽج ىفو ثبإلديب و
و اػبب ى ب افوح و ٥، ٸدپ: ظٵند ب ز٥ه خڀٹآن (5)
.341 ٬35ه خڀسمد خڀٳ ؾ (1) ( ڄه ىش خڀسٹش خنسدټص.208ڄه خص خڀٵص ) (2) ( ڄه ىش خڀسٹش خنسدټص.208ڄه خص خڀٵص ) (3) .306 ٬1ه ؤڄدرل خڀه خڀوٶ )ي( ؾ (4) ( ڄه ىش خندجش خنسدټص.5) ڄه خص خڀٵص (5)
561
ى خ٬ندن( ،، و٬ځ .(1)وڄه ٽٵ زىص ٬ځ اهلل ووي ىىد خڀٽځين )ي( ب لٹٹص ڄ٭ىن ٸىڀ ظ٭دذل: وى
اىفو وافىق بى ووو ب لىثى وى اإلديب ؽجت بى وا٦ب
، ٬ه ديٶ خڀ٭عش ٬ځ و٬ځهد ؤٴ١ٿ خڀش وخڀڂ: (2) وى ب لىثىؽجت بى : )وٸىڀ ٭ين: ؤڄن خناڄىن، ،اإلديببى اى ووو .(3)، خوپ، وخڀؽدين وخڀؽدڀػ(فو وافىق وا٦ب
ــ 4ــ اوفخ وؤث٦بك وب ٦ب ثى ال ث لػ وي ود دڃ خڀسمخين )ي( ب ڄ٭ىن ٸىڀ ظ٭دذل:
ال ف ى اهلل ب ب ث و٦مىة ب ث ثهب بثوا وو بال وؤز ى فال رىر
، ٬ه زدٸ خڀ٭عش ځىخض خهلل ٬ځ (4))، .(5)و٬ځهد، ٸدپ: )زىص ٬ځ
وب وٵ ڄ٭ىدي وي خڀ ٲ خڀه خڀىفٵ )ي(، ٬ه بڄدڄىد : خڀديٶ ځىخض خهلل ٬ځ ب ٸىڀ ظ٭دذل فب ىنثه ث٦ل ثبل
(6)،
.369 ٬35ه خڀسمد خڀٳ ؾ (1) ( ڄه ىش خنفخض خنسدټص.7ڄه خص خڀٵص ) (2) .71ڄه ق 426 ٬1ه خڀٽدب خڀٳ ؾ (3) ( ڄه ىش خڀسٹش خنسدټص.132خص خڀٵص ) (4) .2ڄه ق 156 ٬1ه خڀدن خڀٳ ؾ (5) ( ڄه ىش خڀعن خنسدټص.7خص خڀٵص ) (6)
560
زه ؤيب ٤دڀر ٬ځ خڀڂ(٬ځ ٸدپ ه وص ٬ځ .(1) خڀڂ: )خڀ ــ 5ــ
ث اغبك وؽك اغبك )٬ه لػ وي ىىد بزه هآىذ خندوخين )ي( ب ڄىدٸس
لل عبـدز، ٬ه ؤيب ـ٭ٵ ٬ځ خڀڂ ب ٸىڀ ظ٭دذل: ءنب ؤهب اب ه ىي ثبغبك ىا فنا ىاو فأ ثى
(2) ،، ، ٭ين: زىص ٬ځ وبرىفووا
(3) ، ، زىع ب ف اىاد واأله فة(4))(5).
و٬ى ځىخض خهلل ٬ځ: ) ا بء ف ف هثى اغبك ول(6) ،
ا ف زه ؤيب ٤دڀر ٬ځ خڀڂ، (6) بء و، ٭ين: زىص ٬ځ
ىفو ف(7))(8).
غ خزځ )ي( ب ټٳ خڀٱمص ٬ه ىپ خهلل ځ خهلل وٸ وي خحمل)د خودء ځىخض خهلل ٬ځ و٬ځهڃ:٬ځ وآڀ لن ٹىپ ٢ند٤سد
.2ڄه ق 813 ٬2ه ظإوٿ خدض خڀ٩دش ؾ (1) ( ڄه ىش خڀىدء خنسدټص.170ڄه خص خڀٵص ) (2) ( ڄه ىش خڀىدء خنسدټص.170ڄه خص خڀٵص ) (3) ( ڄه ىش خڀىدء خنسدټص.170ڄه خص خڀٵص ) (4) .27 ٬38ه خڀسمد خڀٳ ؾ (5) ( ڄه ىش خڀٽهٳ خنسدټص.29ڄه خص خڀٵص ) (6) ( ڄه ىش خڀٽهٳ خنسدټص.29ڄه خص خڀٵص ) (7) .27 ٬38ه خڀسمد خڀٳ ؾ (8)
562
.(1)بن خنٷ ڄ٭ٻ، وخنٷ ٬ځ ڀدوٻ، وب ٸځسٻ، وزن ٬ىٻ( ٬ځ ــ 6ــ
اؼبزم اإلؽب و اوا و ىىد خڀٵد )ي( ب زدجي خڀٳ: )٬ه خڀؽمدرل، ٬ه ؤيبب
ـ٭ٵ ٬ځ خڀڂ، ٸدپ: ؤول خهلل بذل وس ځ خهلل ٬ځ وآڀ: به ه ثبن ؤوؽ فةز زم به ٥ وا
، ٸدپ: (2)،، و٬ خ٢ خنعٹڃ(بوٻ ٬ځ وص ٬ځ ى خڀ .(3)ځ
ــ 7ــ امىن اإلؽب و اج
و ىىد خڀ٭د )ي( ب ظٵني خڀٳ خن٭وٲ: ؤزى خڀى١ـب ٬ه ٸىپ خهلل: وئ )٬ه ـدز، ٬ه ؤيب ـ٭ٵ ٬ځ خڀڂ، ٸدپ: إڀع
اهلل ؤو ز ب ج لز زسٿ خهلل ؟ ، ٸدپ رل: (4) ، ؤظ ڄد د ـدز
ع ٬ځهڃ و سٿ خهلل ٬ځ ؤن ؤن٭ ڄىٻ. ٴٹدپ: ٸدپ: ؤ٬ځڃ بخڀڂ، وڄه ٸعٿ ب وعهڃ ٸعٿ ب سٿ خهلل، وڄه ڄدض ب وعهڃ ڄدض
.(5)ب سٿ خهلل(
.34 ٬38ه خڀسمد خڀٳ ؾ (1)وٲ خنسدټص.43خص خڀٵص ) (2) ( ڄه ىش خڀ .13ق 369 ٬35ه خڀسمد خڀٳ ؾ (3) ( ڄه ىش آپ ٬مخن خنسدټص.157خڀٵص ) ڄه خص (4) .159ق 202 ٬1ه ظٵن خڀ٭د خڀٳ ؾ (5)
563
يب ـ٭ٵ ٬ځ خڀڂ، ووي ى ؤ١د )ي(، )٬ه ز خڀ٭فځ ٬ه ؤ ٸدپ: فزفوق ثى زمب فةرج٦ى وال رزج٦ىا اج وا نا وؤ
٥ جخ٤ ڄعٹمد ؟(1) ڄد ٭ين ز ، ٸدپ: ؤظ
ڄد ٭ين: ٴةظس٭ىي؟ ٸدپ: وص ٸځط: . ، وخودء، ٸدپ: وظ ٬ځ زه ؤيب ٤دڀر ځىخض خهلل ٬ځ. ٸدپ: ٸدپ: ٸځط: . ٸدپ: ٭ين: ٬ځ
ڄد ٭ين: جوظ ٥ فزفوق ثى ؟ وال رزج٦ىا اج ٸځط: .
خهلل. (2)ٸدپ: وص ٴن وٴن، وجٸدپ: وظ ڄد ٭ين: ٥ ؟ فزفوق ثى
ٸځط: .، ٬ځ خڀڂ(ٸدپ: ٭ين: سٿ ٬ .(3)ځ
ــ 8ــ وبهب ؽممخ اؽبلي واؽبلاخ
وي ب زدن ڄ٭ىن ٸىڀ ظ٭دذل: ب ىها هل ث ب ع٦ وى زم وا ٥جبكب وبه زهل بىل بء
، ٬ه بڄدڄىد خڀسدٸ (4) ى خڀىى٬ځ خڀڂ: بء ، ٴٹدپ:)٭ين: ٬ځد، و٬ځ هل ث
( ڄه ىش خو٭دڂ خنسدټص.153ڄه خص خڀٵص ) (1)ڃ. (2) خڀىخو ىد ڀط ڀځ٭٥ٳ وبومد ڀځٹ .125ق 384و 383 ٬1ه ظٵن خڀ٭د خڀٳ ؾ (3) ىش خڀىي خنسدټص.( ڄه 52ڄه خص خڀٵص ) (4)
564
. ٸدپ: ، ٭ين: ٬ځد ٬ځ خڀڂ ٥جبكب ي ڄه ي ڄه وځٹ ز وبه : وٸدپ خهلل ڀىس زهل بىل وا زم ، ٭ين؛ بوٻ ڀعإڄ
خ٢ خنعٹڃ ى خڀ ، وظ٬ى بڀهد و٬ځ اهلل، زىص ٬ځ وا ان ىاد وب ب األه ب ب ا
و ٬ځ ڄد (1) ـ٭ځ ود ، ٭ين: ٬ځد ؤو ڄه ء وبجعمى ٬ځ، مدوخض وڄد ب خ ؤال بىل اهلل رن ب خڀ
األىه(2))(3).
ــ 9ــ وق اىه اإلؽب اوف وونان
ؼىد ىىد ؤزى ـ٭ ٵ خڀٽځين )ي( ب ټدب خڀ٭ص خڀٳ: لػ م ٬ه ٸىپ (4)خنه٬ه ؤيب ، )٬ه ١نم زه خڀٵ١ٿ ٬ځ خڀڂ، ٸدپ: إڀع
هخهلل ظسدٺ وظ٭دذل: فئىا ىه اهلل ثإفىا ولو، ٸدپ: ون (5)
هڃ.ٸځط: ٬ځ خڀـڂڀ٥ٵاوخ وص ؤڄن خناڄىن ٸىڀ ظ٭دذل: زإٴىخ واهلل ز ىه
(6) ، ٸدپ: ٹىپ؛ وخهلل ڄعڃ خڄدڄص. وخڄدڄص خڀىى وـٿ: وڀٻ ٸىڀ ٬ىا ثبهلل وهى واىه ان ؤيب آ
، ٸدپ: (7)
( ڄه ىش خڀىي خنسدټص.53خص خڀٵص ) (1) ( ڄه ىش خڀىي خنسدټص.53خص خڀٵص ) (2) .280 ٬2ه ظٵن خڀٹم خڀٳ ؾ (3) ى بڄدڄىد خڀ٠د ځىخض خهلل وڄ ٬ځ. (4)ٳ خنسدټص.8ڄه خص خڀٵص ) (5) ( ڄه ىش خڀٳ خنسدټص.8ص خڀٵص )ڄه خ (6) ( ڄه ىش خڀ ( ڄه ىش خڀعٱدزه خنسدټص.8ڄه خص خڀٵص ) (7)
565
ى خڄدڂ( .(1)ٸدپ: خڀىى ــ 11ــ
و ٦ىن اغببح اىال٦خ ايت هبؤهاك اجبه حيبب وزنوق ٦ ؤ ور٦بىل إلب جؾب
ي ب وخدظىد خڀٵص ٬ه بڄدڄىد و )ب ٸىڀ:خهلل ٬ځ خڀسدٸـ ځىخضب ىا ازغجىا هلل ووىي بما ك٥بو ب آ ب ؤهب ان
ؾى زه ؤيب ٤دڀر ٬ځ خڀڂ، ٴ(3)، ٹىپ(2) ةن بظسد٬ٽڃ : وص ٬ځ
ټڃ، وؤزٹ ڀځ٭پ ٴٽڃ .(4)…(بظسد٬ٽڃ بدي ووع ؤن٫ ڄزٿ وي خڀ ٲ خڀه خڀىفٵ )ي( ڄه ٤ٶ خڀ٭دڄص، ٬ه بڄدڄىد
خڀسدٸ ٬ځ خڀڂ: ىا ازغجىا هلل ووىي )ؤو ٸدپ ب ٸىڀ ظ٭دذل: آ ب ؤهب ان
ب ؾ زه ؤيب ٤دڀر ٬ځ ىبما ك٥بو ، ٸدپ: بذل وص ٬ځ .(5)خڀڂ(
ــ 11ــ ىخ اىا٦خ وبهب اوضبخ اؼبى
.6ق 196 ٬1ه خڀٽدب خڀٳ ؾ (1) ( ڄه ىش خوٵدپ خنسدټص. 24ڄه خص خڀٵص ) (2) خڀ١من ىد ٠من خڀإن ٭ىي ٬ځ خهلل سمدو وظ٭دذل. (3) .271 1ٳ ؾ٬ه ظٵن خڀٹم خڀ (4) .1ق 191 ٬1ه ظإوٿ خدض خڀ٩دش ؾ (5)
566
خڀٵص ٬ه بڄدڄىد ؤيب ٬س خهلل خڀديٶ ځىخضلػ وي ب ؤلديؽىد وـٿ: خهلل ٬ځ، )ب ٸىڀ ٬ بء ب هضبز لف وى
، ٸدپ:(1) زه ؤيب ٤دڀر ٬ځ خڀڂ، نص وص ٬ځ خڀ ـ به وا٢بى
ن ويل وال (2))(3).
ــ 12ــ وونان فةهب ا٦خ اإلؽبخ ابثغخ
خڀ٭و خنى )ي( ب ٬ځ غ خنسن ٬س لػ وي ىىد خحمل ٬ځ خڀڂ: ظٵني خڀٳ: )٬ه ـدز ٸدپ: ٸد ـٿ ٬ى ؤيب ـ٭ٵ پ
خ وح وثب ١ب جغ ٥ى ٦ وؤش؛، ٸدپ: ؤڄد خڀى٭مص (4) ٴدڀى خڀ٩د
ي، وؤڄد وـٿ وظىل ڄه ڄ٭ٴص خهلل ٬ ځ خهلل ٬ځ وآڀ وڄد ـدء ز ڄى وخهلل ٸىڂخڀى٭مص خڀسد٤ىص ٴىعىد ؤٿ خڀسط، و٬ٹ ي (5)يظىد. ٴة٬عٹ
د ٸىڂ ش وڀڃ ٭عٹود زد٤ىص، ٴإوپ (6)خڀى٭مص خڀ٩دش وخڀسد٤ىص، وب٬عٹ ٨د ٴإوپ خهلل: ب اىفو به٥ى ب ؤهب اوىي ال ؾيه ان
( ڄه ىش خڀىي خنسدټص.8ڄه خص خڀٵص ) (1) ( ڄه ىش خڀىي خنسدټص.8ڄه خص خڀٵص ) (2) .4ق 543 ٬2ه ظإوٿ خدض خڀ٩دش ؾ (3) ( ڄه ىش ڀٹمدن خنسدټص.20ڄه خص خڀٵص ) (4) ٭ص ؤٿ خڀسط ٬ځهڃ خڀڂ.ڃ (5) ڃ خنىدڀٵىن ٿ خڀسط ٬ځهڃ خڀڂ، ڀ٭ىص خهلل ٬ځهڃ ن٭د. (6)
567
لىثه و را ه لبىا آب ثإفىا انٴٵق ىپ خهلل ځ ،(1)
ز٭ٹ ووڀهد؛ ؤو ڀڃ ٹسٿ خهلل ظسدٺ وظ٭دذل ب٬ندوهڃ ب خهلل ٬ځ وآڀ ٬ىعىد وڄمسعىد( .(2)و
ــ 13ــ ضهب ؽخ و اغبخ اغبىن ايت ال
ٴٹ وي ىىد خجملځ )ي( ٬ه ظٵن ٬ځ زه بزخڃ خڀٹم )ي( خنو ٬ه خجمص ٬ځهڃ خڀڂ ب ٸىڀ ظ٭دذل: ) خ ف عبء ثبغب
فن ى في٣ ىئن آ ه هب و ئخ فىجذ وعى عبء ثب وب ابه
(3)، ىص وخهلل وص ؤڄن خناڄىن: (4)ٸدپ حص وخهلل خن ٬ځ خڀڂ، وخڀ
(بظ .(5)سد٪ ؤ٬خج ٴهي خنىص، وؤڄد خنىن ٴڀٻ ٸىڀ ظ٭دذل:
وونة ثبغبىن لػ ـدء ڄود ٬ه ديٶ خڀ٭عش ځىخض خهلل ،
( ڄه ىش خندجش خنسدټص.41ڄه خص خڀٵص ) (1) .83ق 213و 212 ٬4ه وى خڀؽٹځن خڀٳ ؾ (2) ( ڄه ىش خڀىمٿ خنسدټص.90( و )89خعدن خڀٵعدن ) (3)ځىخض خهلل ٬ځ ، لػ ٩ه ڀٻ ڄه دٶ خڀٽڂ بڄدڄىد خڀديٶ١من ىد ٭ىي ٬ځ خڀ (4)
خڀٽڂ خنټى ب خن خٿ. .6ق 81 ٬36ه خڀسمد خڀٳ ؾ (5)
568
وازغىن٬ځ و٬ځهد: ) ثق ب وؤ(1) ٬ه خنٷ، (2)، ٭ين زىٵ
وونة ثبغبىنوبعٱىن زدڀسد٤ٿ ٬ه خنٷ، زه ؤيب (3) ، زىص ٬ځ
٦وي٤دڀر وخجمص ڄه ز٭ي ځىخض خهلل ٬ځهڃ، و ف٭ين (4)
) .(5)ڀځىد ــ 14ــ
بهب اىخ ايت رمىكب بىل اغبح اغبزخ، ص بزمب ٥هب فبى وازلي واومخ ايت
ود: وڀخ ٪ خڀٹآن خڀٽن زن ؤ٨ه ج لوا ب خ وعب اى ىا ارمىا اهلل وبثزغىا ب آ ب ؤهب ان
٦ى رفؾى(6). وٹىپ ؤ١د: اىخ ؤه بىل هثه ل٥ى جزغى ؤوئه ان
٥ناة ب ٥ناث وقبفى هضبز ؤلوة ووعى هثه وبؾنوها
(7).
( ڄه ىش خڀځٿ خنسدټص.8خص خڀٵص ) (1) ٬ه خنٷ. (2) خنخي : زىٿ زىٵ ٿ خنسدټص.ڄه ىش خڀځ (9خدض خڀٵص ) (3) ( ڄه ىش خڀځٿ خنسدټص.10) خدض خڀٵص (4) .1ڄه ق 807 ٬2ه ظإوٿ خدض خڀ٩دش ؾ (5) ( ڄه ىش خندجش خنسدټص.35خص خڀٵص ) (6) ( ڄه ىش خخء خنسدټص.57خص خڀٵص ) (7)
569
٭ص ـ٭ځعهڃ خڀ ځص بذل (1)وب ي٬دء خڀىزص خڀٳ: )و بڀٻ، وخڀى .(2)٠ىخوٻ(
ؼىد ىىد خڀٽځين )ي(: )٬ه ؤيب ي خڀىځص، وؤڄد خڀ٥ٹص ٴٹ لوـ٭ٵ ٬ځ خڀڂ، ب ٸىڀ ظ٭دذل: ىا ٥ ا ى ازمب مخ وؤ
بء غللب مب (3)أل
زه (4) ، ٸدپ: ٭ين: ڀى بعٹدڄىخ ٬ځ وص ٬ځي ٬ځهڃ خڀڂ، وٸسځىخ ٤د٬عهڃ ؤيب ٤دڀر ؤڄن خناڄىن، وخودء ڄه وڀ
ڃ ووههڃ، بء غللبب ؤڄ مب زىد ٸځىزهڃ أل ، ٹىپ: ، وخودء(خ٬ندن، وخ .(5)ڀ٥ٹص خ٬ندن زىص ٬ځ
بڄدڄىد خڀديٶ ٬ځ خڀڂ لن ٸدپ: وڀٹ زه ڀىد خ خن٭ىن ڄٵش ـٿ ذ خڀ٭ ؼين ـجٿ ٬ه )ٸدپ ىپ خهلل ځ خهلل ٬ځ وآڀ: ل
، وؤ ؤود ول ـڀ ؤو ٸدپ: ڄه ٬ځڃ ؤن بڀ ب ن ١نمخ ٬سي لفف: زه ؤيب ٤دڀر وځٵ، وؤن خجمص ڄه وڀ ىڀ، وؤن ٬ځ و، وؤوـسط ـىخ ز٭ٵى، وؤزمط ڀ نع، و٤نع ڄه خڀىد ؤيوځ خنىص زع، بن ع وودڀ ـ٭ځع ڄه ود ڀ ټخڄع، وؤظممط ٬ځ و٭م، و
ٽط بزعؤظ، إڀى ؤ٥٬ع، وبن ـسع، وبن وديخو ڀسع، وبن ي٬دو ؤ
ىځص زدن٭ىن خ٬ڃ.خڀ٭ص : خڀىځص، وىد ب خڀ٬دء خي ڄىهد خڀ (1) .٬532ه خنٵدظك خڀٳ (2) خڀٽؽن خڀٹ٥. (3) ٸد : ى خندء خڀىخٴ ڄدء ( ڄه ىش خنه خنسدټص.16خص خڀٵص ) (4) .1ق 220 ٬1ه خڀٽدب خڀٳ ؾ (5)
571
٪ زدز ـ٫ برل ٸسځع، وبن ٸ ڄى ي٬ىظ، وبن نع، وبن ٴ وبن ؤدء ٴعمع.
زڀٻ ه ، ؤو ؤود ول ب : ؤن بڀ وڄه ڀڃ ـه وڀڃ ه زه ؤيب ٤دڀر ؤن ٬ځ زڀٻ وڀڃ ه ه ىرل، ؤو و ؤن ١نمخ ٬س
زڀٻ ه وځٵ، ؤو ؤن خجمص ڄه وڀي لفف ٴٹ وڀڃ ـهين لفسع، زأدظ وټعس، بن ٸ ٩٬مع، وټٵ ٱ و٭مع، و ـم
ڄع،إوبن م٫ وخ وبن ڀى ل يوديخو ڀڃ ؤ ، وبن ي٬دو ڀڃ ؤعفر ءيي٬د .ء ڂ ڀځ٭س ـخئي ڄى وڄد ؤود ز٩ ـدو وسع، وڀٻ ، وبن
ىپ خهلل وڄه خجمص ڄه وڀ خود، ٴٹدپ: د زه ٬س ٴٹدڂ ـدز زه ؤيب ٤دڀر ؟ ٸ سدذ ؤٿ٬ځ خ ؼڃ خنىص، دپ: خنه وخنن
ڄدو ټ د خڀ٭دزه ب ع ، و زه ٬ځ ١نم زه خنن، ؼڃ خڀسدٸ ٬ځ، ، ب ـدز زه ١نم ـ٭ٵ ټع ٴةٸؤي ڄى خڀڂ، ؼڃ خڀديٶ ٴةخ ؤي
، ب ـ٭ٵ زه خڀٽد٨ڃ ڄى زه ١نم زه ڄى، ؼڃ خڀعٹ ٠د ٬ځ خڀ، ؼڃ خزى خڀٹدجڃ ه زه ٬ځ خن ټ ، ؼڃ خڀ زه ١نم ٬ځ ، ؼڃ خڀىٹ ٬ځ
زدنٷ ڄه ـىخ و٨ځمد، ؤڄع خڀ م ټمد ڄځحط ٸ٥د و٬ خدج اء وځٵدج وؤو ب، ڄهد ـدز ؤ٤د٬هڃ ٴٹ وؤوي و٬ع
ڃ ٴٹ ٬دو، وڄهؤ٤د٬ى، وڄه وخلخ ڄىهڃ ٴٹ ٬د ڃ ؤو ؤوٽ ؤوٽين، ؤوٽ ٻ خهلل ٬ زةو، وـٿ زهڃ م ب خڀمدء ؤن ظٹ٫ ٬ځ خ
570
ؤنوزهڃ مٵ٧ خهلل خ .(2)زإځهد( (1)نغ خڀىى )ي(، ٬ه خڀه و ڄه نٿ خن٭دين ڄد وخي ىىد خحمل
خڀعٹ خنىخي ځىخض خهلل ٬ځ، ٬ه خجملځ )ي( ٬ه بڄدڄىد ؤيب ـ٭ٵ زه ؤيب ٤دڀر ٬ځ ٬ځ ټ ىپ خهلل ځ خهلل ٬ځ وآڀ ؤو ٸدپ: )
ي، وىعد بعمد٪ خڀڂ ٬سديش، وڄه ٬ڄدض خنىدٴٷ: ؤن عىٵ ټ ٬ه . ؼڃ ٸؤ ٬ځ بعمد٪ ٴ١دجځ زص وؤد٤ن خنفى خڀٽد ٬ځ (3)خڀٹ
ثبفوح خڀڂ: ى ال ا وبما موو اهلل وؽل بمشإىد لىة ان وو زج كو بما وبما موو ان
خض خهلل ٬ځ ، ٴحٿ ځى(4) ٬ه ظٵند، ٸدپ:
وخ ٬ځ ون ؤن ىپ خهلل ځ خهلل ٬ځ وآڀ ټدن ٹىپ: خټ ؤڄد ظ ټ ټ ، و ټ ي ټ ٽڃ، ٴةن زه ؤيب ٤دڀر ٬ځ خڀڂ ب ٠ندڀ
ني ټ وخ ڄه ي وخعس ټ ض ٸځىزهڃ ٬ه ؤوڀحٻ خهلل. ٴدڀه بمشإ .(5)خڀه اڄىىن زدوش وڀهڃ ٬خذ ڄهن(
ٴىپ خ خڀٽعدذ. وخڀ ظ١مه وهبخ ىعه خڀٵٿ خڀدز٫ وى ؤو خڀهديش ڄه ودج ٠نمى٬ص ڄه خلديػ خڀٵص خڀ زىط حد ٸځ
ن : ظ٥١ذ ب٥٠خزد خ وظعمٺ لټص ڄٵ٬ص. (1) .3ق 259و 258 1ڂ خڀى٭مص ؾ٬ه ټمدپ خڀه وند (2) خڀ١من خنعع ب )ٸؤ( ٭ىي ٬ځ بڄدڄىد ؤيب ـ٭ٵ خنىخي ځىخض خهلل ٬ځ. (3) ( ڄه ىش خڀڄ خنسدټص.45خص خڀٵص ) (4) .٬212ه ټعدذ )ڀاڀا وڄـدن( ڀځممغ خڀىى )ي(، زدڀځٱص خڀٵدص (5)
572
خعٹدء ص خنىٵص. وڀٻ و دل ؤٸ ڀٽٿ ڄد ـدء هبخ خڀؽدڀؽص خنٹټ خڄؽځص وخڀىمدؾ، ٬ځ سٿ خنى، وبن خڀ ټظ ڄد ى بخ ب ټعر ـ خ ـ ڄص ؤو ند ټؽنش ٴدلديػ ب ي خن٭دين خنعٹ وبص وخڀ٭دڄص. وخهلل خنىٴٷ، وىڀ خنى، و٬ځ ى خندي ځ خهلل خند
٤سن خ٤هه، وخڀځ٭ىص خڀىزځص ٬ځ ؤ٬خجهڃ وؤ٬خء ٬ځهمد وآنمد خ ٭عهڃ ؤن٭ن ڄه خوڀن وخوه.
573
داع الـ قفـــ
وىكا٣ ولفخ لنح
574
575
، ځىخض خهلل ٬ځهڃ ؤن٭ن ب ، وآپ ٬ځ وٸسٿ ؤن ؤوي٬ٽڃ د ؤلسص ٬ځٹىن ٬سن خڀ٭ممص، وؤوعڃ ظعى سمدو وظ٭دذل وؤڀ٥دٴ ٨ٿ ٬دص خڀسد خڀىسىش وخڀىص، ؤٸىپ: ڄد ټدن ٸ ڄه ظىٳ وټعدزص خ خڀٽعدذ
ټدلس؛ ؤن ؤٴ٫ حد ڄه إن وڄىذل و٭م وبڄدڄ ؤيب خڀٹد خنىن ځىخض خهلل ٬ځهڃ ن٭د،
…، وخهلل ؤزخ …، وخهلل … وخهلل ٬، ٸځط: ، ٬ـ وٸدڀىخ ٬ځ (1)ٴةن خڀ٭ځ ز٭ځ
ب ين دزٹد، ؤو خ خند٤ خهلل يب وؤظىذ بڀ بن و٥ وؤعٱٵ ى ىء ؤيذ ڄد ڄؽځ ڄه ىء ؛ ب ؤيذ ڄه خ خڀ٭سلد٠خ، ؤو ڄعٹس
بندي ڄىي، ٴمه ؤود، وڄد ٸ، وڄد و٥ ل ٫ن٥ـ ب زدرل ڄؽٿ خ خند٤ ؟!
ؤيب خڀٵ١ٿ خڀ٭سد ځىخض ڀى ڄ٫ ٭ص وخڀ وبومد ؤيض ؤن ؤيڀى زخهلل ٬ځهمد ڀعٽىن وڄص ز٭ىىخن وش ؤو ځص لدـص ڀ خودء ـهد ڄ ځىخض خهلل ٬ځ و٬ځهڃ هبد وبڀهد، وخومد ؤود خڀ ؤلعد
خٴعٹد وهد بڀهد ڄٹووص زةن خڀٳ ځىخض خهلل خندـص، وؤٴعٹ بذل ب خن٭٩مص ؤڂ خنن خ٬عخ ؤ١د ٬ځ. وبو ٬عڄط زن هد خڀٵعن ټعديب خ ص ځىخض خهلل ٬ځهمد خڀ ٸ
.٬260ه يىخن خڀدلر زه ٬سدي )ي( (1)
576
ڄههد. ڄعىخ٠٭ص وؤٸىپ: ب، بن خنخد ٬ځ ڄٹخ، وآڀ خ٤هد ځىخض خهلل ٬ځهڃ: ٴةن وؤڄد ؤوعڃ د بوىب ب ل ر ٬ځ
ټعديب خ بن ټدن ٴ ء ڄه خنه، ٴىخهلل، بو ڄه آؼد لىهڃ ـمدڀهڃ ځىخض خهلل ٬ځهڃ، وبن ټدن ٴ ء ڄه خڀٹسك ٴعځٽڃ آؼد و
ولٷ خنن ځىخض خهلل ٬ځ.خ ، ٬خ … ٴ٭
ب وٸٵص ويخ٬ىد ي، زىمى ڄٹع١ر: وبو ؤوي ؤن ؤن بذل ؤڄى ٬ىود ؤهد خحملر ز٭ ټٿ ي خڀسدودض وخڀعى٠مدض: ؤن .1 ٫نځ
ص ټمدپ خخن وخٸدڄص وخڀش، زٿ ټمدپ ٬مٿ خڀهديش خڀؽدڀؽص خنٹ زىٵ ٴهد ظمدڂ و٭مص خنخص خودن ڄ٥ځٹد ٬سديش ټدن ؤڂ ڀڃ ٽه، وظعفځ
ڄ٭ىن نځ ټمدپ خڀه، وندڂ خڀى٭مص، و٠د خڀسد سمدو وظ٭دذل ٬ه ٬ځ بڄىد زىص ؤڄن خناڄىن ځىخض خهلل وڄ ٬ځ، ن وعؤٴ١ٿ خڀش وخڀڂ لٹٹص خڂ، وخڀه، وخ٬ندن، وخنخص خنٹص،
، وندڄهد. وټمدپ خڀىسىش خڀىخٸ٭ ڄه خڀىص ڄه خڀهديش خڀؽدڀؽص خنٹص بوعٹد ٴةن خوعٹد و٬ځ
خندي، وو٭ڃخڀ٭ځىص خڀٵص واوودظهد خڀٹص. وخهلل سمدو وظ٭دذل و٭ڃ خنىٴٷ.ٵص خڀ ٸ ٸ ظخين وٹځط ب خ خڀٽعدذ ڄه خلديػ خڀ .2
ڀٽٿ خلديػ ؤو ؤٸىپ: ڀى ټىط ودٸ ټؽنش. ب سهد خڀس٭ مص وخڀ٭دڄص ب وى خڀٵص خڀ وٸ٭ط نط ڄه ټعر خند
577
ص بذل خڀهديش خڀؽدڀؽص خنٹ شواوودظهد لعدؾ خڄ ٴمـد ڄفځخض ٬ ند ؤو بوعض ڄىهد ڄد ى ڀى ؼسط ندڂ خڀىى ڄ٫ ټ ڂ ڄديد. ب
ص ـش ٬ه خڀهديش خڀؽدڀؽص خنٹ نر خڀ١وش ڄد ٭٥ ىش ڄى خڀىخ٠ك وڄىٸ٭هد ب خڀٵٹـ خڄ ځڃ، وخڀٵٽ خڀ خڀين، وخن٭عٹ
آپ خڀىپ ځىخض خهلل ٬ځهڃ ؤن٭ن نڃ. وڄه خڀ ى ٴٽ نڃ ؟!
ءو .3 ـمٿ ٬ځمدجىد خـ ڄه ټ ـ ز خهلل خعهڃ ز٩هى ؤ٬ دٴد ـ بڄدڄىد خنفص ځىخض خهلل ٬ځ ڄمه ټدوط ټعسهڃ خڀٵص ڄىه
ص، وڄخ ٬خ نخ خڀٽعدذ خنعىخ٫٠ ب وش خڀهديش خڀؽدڀؽص خنٹڀٻ خڀجن خنځ٭ځ٫ ند ټعس ٬ځمدئود نؽدزص ي ودٴط ب ـىروخڀ ى
ٴىن )ي(، ـهخ ٠٭ٵد ڀٹٳ بذل ـدور ظځٽڃ خنهىي خنسدش خڀ٭د ٴفدء ، ځىخض خهلل ٬ځهڃ ، وآپ ٬ځ ب خڀوي ٬ه لم خڀع٫ وخڀىء ڀ٭ځ
ؤن٭ن.، وبوىب ب خڀىء وخڀع٫ وخڀ .4 وٵ ؤو ټ ٴ ؼدود: ؤن وؤ
ص ى وش بڄدڂ ڄدوىد ڀىش خڀهديش خڀؽدڀؽص خنٹ خن خنخٶ خڀىخٸ٭ خنىځن. ځىخض خهلل ٬ځ، ووش ؤوڀدج
خنسص، ند ود ب وڄه يون ڀٻ ٴةن خودن فى ب ي خڀ وخڀىخڄص، وخنخن.
ځىخض خهلل ٬ځهڃ ؤن٭ن ووعدڄد وآپ ١نم بوىب ب ١نسص ١نم خ آڂ ي خڀ٭دؼ ٬ځ ٬س ـځط ٸظ ٬دء ب ؤن هىن خڀسد ٽڃ خڀ ؤڀعم
578
٪ خنىض، وولص خڀٹ ، خلع١د، وو وڄىخٸٳ، وىپ خڀس٭ػ وخن خودء ځىخ خڀىخ٫ خڀٹدڄص زټص ض خهلل ٬ځ و٬ځهڃ، وٴ١ځ
خودء ځىخض خهلل خڀ٭مڃ، وؤإڀ ظ٭دذل ؤن ىٴٹين وبدټڃ نڄص ٬ځ و٬ځهڃ و٭ع خوٴدء .
579
(1)ختـه الـنقـال
خ خڀ٭ىىخن وخزدض خظص ڄه ڄىدسص ڀ٥ٵص. ٫نٵ ٬ځ خڀٵ٥ه خڀځسر ڄد زن (1)
581
580
ب ٥
ك٥ـ وف ؤهـب االئـ ٤ ؽبواز اؼبو ؤـب ٥جـل ـى اؼبـىا ٦ـ رـ
فـ لبـىا: ال رغـبي لحيـبوـب بىككد ؤثـبــمــب ال وبما ؤثود ب اغبـك
وفهـب امىي ؽال ازـ فـاهلل آــخ ؤهب ا٦ـب بىل وـ مي ؤوضـود عـلا؟ و
ب ب ٥ـنو فـ ٥ـه وؽـب غـوا ى ـبط ـ ـال هػ بىل ـوؽـ و وب
اـؽجـ ب ف ٥ن اىـبي ىـ ـ٦ـبك ـأـ ـى ىاك ب وـ٦ـبم ب
بوــبي كـوثـ فزـ (1)مبـوثـ
خزدض ڀځه خندٴ٧ خڀ )ي(. (1)
582
خودء ځىخض خ و٬ځهڃ، ټمد وي ب هلل ٬ځوٸ ٸدپ
لػ خڀٽدء خڀٳ: ود وخ ب خڀ ٭ ٭عىد ٴدوخ، و ٭ود، وټڀٻ ود، و )بخ وخهلل ٴ
ذ خڀٽ٭سص( .(1)وخوش، و ؤٸىپ: د ؤڄن خناڄىن؛
٭ض ٭ديش ڄؽځهد ٭ديش ود ٴٹ ٴض وذ خڀٽ٭سص، و ، ؤڄد ب خڀـىخو. وڀ خ ڄه ٴ١ځ، زٿ ڄه ـىخوم، و نسٻ خ خڀ م
ٴ١ځٻ د ؤٴ١ٿ خٴ١ځن وخنعٵ١ځن.ن؛ ٴىخهلل ، ود ټهٵ خن ، ود ل وؤڄد ب خوـش د ڄ
بخ ٸسځعين ـ وڀٻ خنىص وخڀؽىدء ـ ٬سخ ڀ٭س ب ؤٴى ٬سټڃ ، د ڄىذل خنىخرل.… ٬س
لو اثك ٥ج
اغي ؤ، وزه هعبئ: يت، وو وغبخ
امجىي
٬ه خنٵدظك خڀٳ ب آوي. (1)
583
ى٥بد اؼبى ك واألحببس
584
5 .....................................ص خڀ٭س خذل ڄىظ
9 بعهپ .................................................
د األصـا يف حـب ســـ مضـــ صلات اهلل عل
38ـ 00
08 ......................ڄ٭ٴص خهلل سمدو وظ٭دذل اضوح األوىل:
سٻ بخ ................................... اضوح اضبخ: 22 ل
25 ټڄٽڃ وى ................................. اضوح اضبضخ:
29 خڀدزٹىن بڀهڃ ځىخض خهلل ٬ځهڃ ............. اضوح اواث٦خ:
35 خڀعځڃ ................................... اضوح اػببخ:
الفصل األل حدث احلق يف كتب املخالفني
67ـ 40
43 وى ١نم ..............................................
46 ............................................( 0خنػ: )
47 ( ................................4( و )3( و )2خنػ: )
48 ( .........................8( و )7( و )6( و )5خنػ: )
49 ( ............................00( و )01( و )9خنػ: )
50 ( ...................................03( و )02خنػ: )
585
52 ( …………………06( و )05( و )04خنػ: )
54 ( ...........................................07خنػ: )
55 ( ...................................09( و )08خنػ: )
56 ..( ...24( و )23( و )22( و )20( و )21خنػ: )
57 ( ..........................27( و )26( و )25خنػ: )
58 ( ...................................29( و )28خنػ: )
59 ..... .( ........33( و )32( و )30( و )31خنػ: )
61 ( ...........................36( و )35( و )34خنػ: )
60 ( ...........................................37خنػ: )
62 ( ...........................41( و )39( و )38خنػ: )
63 .........................................وٸٵص ز٭ خز٭ن
66 ڀ٥ٵص وىص ..............................................
67 زدن ـځ ..............................................
الفصل الثاى الصاد الثالث املقدس
يف األذا اإلقام دلع م الفق الفقا 056ـ 69
70 وى ديٸ ...............................................
73 ټڂ خوسد ................................ افبئلح االوىل:
75 ………………………خڀسدن خوپ: ب ڄ٭ىن خڀد
586
81 خڀسدن خڀؽدين: ڄه ؤٸىخپ ٬ځمدء خڀ٥دجٵص وٴٹهدجهد ...............
85 خڀىٸٵص خوذل: ٸمص وخدض ټعدذ خلعفدؾ ................
87 خڀىٸٵص خڀؽدوص: خڀٹدڃ زه ڄ٭دوص ............................
91 ........................................هندص خڀٵدجش خوذل
93 ټڂ خڀٵٹهدء ................................ افبئلح اضبخ:
94 ڄىدٸص ؤٿ خڀٵٹ وخنػ ڀٽڂ خڀه خڀوٶ )ي( .......
98 ټڂ ب ظىـ خڀى ځ خهلل ٬ځ وآڀ ٬ه خڀهى ..........
021 ظعمص خنػ ب آخء ٴٹهدء خڀ٥دجٵص )ي( ......................
ىپ ....................... افبئلح اضبضخ: 049 ټڂ خڀٹىخ٬ وخ
055 وعفص خڀٽڂ ................................. افبئلح اواث٦خ:
الفصل الثالث الصاد الثالث املقدس
يف األذا اإلقام، غرينا م املازد األخس يف حدث أل بت العصن صلات اهلل عله أمجعني
341ـ 057
٠ى .............................................. 059 وى
ڄص 060 ...................................................خنٹ
076 ظټش ...................................................
077 ……ٸس ڄه وى خنػ خن٭ىڄ خڀٳ اؼبىلف األوي:
ص ڄ٫ ټٿ خنىځىٸدض وب ټٿ خنىـىيخض .. 077 خڀهديش خڀؽدڀؽص خنٹ
587
خنؽدٶ ٬ځهد ڄه خوسدء وخنجٽص ص وؤو خڀهديش خڀؽدڀؽص خنٹ ٬ځهڃ خڀڂ وڄه خيڄن ون٫ خنجٷ ...................
089
ص وبٸخ خنمديخض وخڀىسدظدض وخنىخودض هبد 093 خڀهديش خڀؽدڀؽص خنٹ
ص وخ٬ن هبد ـهخ خذل ـىر خڀهديظن خڀهديش خڀؽدڀؽص خنٹ خڀٵعن لن ب٬عىدٶ خڂ .............................
217
ص وخن٭ىن خنٹٹ خڀىخٸ٭ ڀځه وخڀ٭ص خڀهديش خڀؽدڀؽص خنٹ ..وخڂ وخ٬ندن ........................................
208
223 ………ٴدجش ڄىـش: ب لٹٹص ټٿ خيدن خڀمدوص خنص
ص وخٸخ خڀٹځ وخڀځدين هبد 227 ………خڀهديش خڀؽدڀؽص خنٹ
ص ڄه ول خڀعمدؾ خن٭ىى زن خنٹٹعن خڀهديش خڀؽدڀؽص خنٹ ..................................خڀىىعن خحملمص وخڀ٭ځىص
229
ص وؤٿ زط خڀ٥هدش وخڀٹخص وخڀىسىش خڀهديش خڀؽدڀؽص خنٹ وخڄدڄص وخڀ٭مص ځىخض خهلل ٬ځهڃ ؤن٭ن .................
237
ص وؤ٨نعهد خنعىلدش ڄه ؤ٨نص خخن ٬ى خڀهديش خڀؽدڀؽص خنٹ ؤٿ خڀسط ٬ځهڃ خڀڂ ...................................
249
ص ولٹٹص خڀع٥ه خندٿ ڄه خ٬عٹدي هبد خڀهديش خڀؽدڀؽص خنٹ ……وټمدپ خڀ٥هدش زټد خڀٳ ٬ى خڀى٠ىء وخڀٱٿ
263
ب خڀ٬دء ٬ى ند٪ خخن ص وڄ٭ىدد خنځ 267 خڀهديش خڀؽدڀؽص خنٹ
ـ ڀځش ص وي٬دء خڀعى 269 ……………خڀهديش خڀؽدڀؽص خنٹ
ص ب ټٿ ؤوىخ٪ خخن وڄخظس 270 ………خڀهديش خڀؽدڀؽص خنٹ
588
ص ولٹٹص ڄ٭ىدد خڀ٩دش زى٠ىق ب ؤٿ خڀهديش خڀؽدڀؽص خنٹ ٬ځص ظ٫ خخن .........................................
279
286 زخج٫ وڀ٥دجٳ وجص ........................ اؼبىلف اضبـ:
/ خنىخ٤ه خڀ ظټ ؤو وٵمص ڄه خڀ٭سن اؼبىلف اضبش: خڀ٭ځىص ب ن خخن وخٸدڄص ظعمر ٴهد خڀهديش خڀؽدڀؽص خنٹ ڀځځىخض خنٵو٠ص خنم .................................
314
/ خنىخ٤ه خڀ اؼبىلف اواث٤: ٬سٹدض ١نمص وي ٬ځىم و٬ځ ځ خهلل عمر ٴهد خڀٹن زن خنن خڀٵن ١ن
٬ځهمد وآنمد .............................................
331
339 هندص خڀٵٿ خڀؽدڀػ ........................................
الفصل السابع الصاد الثالث املقدس
يف األذا اإلقام العلنا الياصس 413ـ 340
.............................................. 343 وى ـ٭ٵ
345 ……٬ځمدء آپ ١نم ځىخض خهلل ٬ځهڃ ؤن٭ن اؼبـيي األوي:
ـوڀص ٸىخپ وٴعدوي خڀ٭ځمدء خند٠ن خڀه اؼبـيي اضبـ:ص ……………………… ووخ خڀهديش خڀؽدڀؽص خنٹ
360
ٴعدوي ڄخـ٫ خڀعٹځ خن٭ده وؤٸىخنڃ لىپ خڀهديش خڀؽدڀؽص خنٹص
380
589
386 ظى٠مدض وظ٭ځٹدض ......................................
ء ............... اؼبـيي اضبش: 395 ڄه ز٫ ټڂ ٬ځمدجىد خـ
410 ......................... زدخض وسىص ٥٬ش اؼبـيي اواث٤:
الفصل اخلامس الصاد الثالث املقدس
يف األذا اإلقام غرينا م املازد األخس يف كتب املخالفني 434ـ 415
............................................. 417 وى ٬ٽ
ص ب خخن ا٢وح األوىل: وخدض ٬ه خڀهديش خڀؽدڀؽص خنٹ وخٸدڄص زىمى خنىص ..................................
419
ص وڄ٭ىدد خڀٳ ب وخدهتڃ ا٢وح اضبخ: خڀهديش خڀؽدڀؽص خنٹ وؤلديؽهڃ خنىعځٵص .........................................
402
432 ……………فه ڄه خڀٽڂ وآدض زىدض ا٢وح اضبضخ:
الفصل السادس الصاد الثالث املقدس قبس م العسفا
550ـ 435
437 وى فدي ..............................................
439 .............................................زخص خنػ
ص اؼبمب األوي: 444 ……ب زدن ڄ٭ىن ڄٵيخض خڀهديش خڀؽدڀؽص خنٹ
444 خڀهديش ..................................................
591
449 ...........................ټڂ ڄىـ ب ڄ٭ىن خڀ٭ٹٿ وخڀٹځر
ځىخض خهلل وڄ ٬ځ .............................. 457 ٬ځ
463 خڄش: )) ؤڄن خناڄىن (( ...................................
469 پ ٬ځىص ٵص ..........................................
480 خڀىص: )) ورل خهلل (( ......................................
ص اؼبمب اضبـ: 491 .……ب خن٭ىن خندرل ڀځهديش خڀؽدڀؽص خنٹ
ڄص خوذل: ص وبعمدند ٬ځ ڄ٭ىن خڀعىل خنٹ 491 خڀهديش خڀؽدڀؽص خنٹ
ص وبعمدند ٬ځ ڄ٭ىن خڀىسىش ڄص خڀؽدوص: خڀهديش خڀؽدڀؽص خنٹ 510 خنٹ
517 وعدؾ خڀسمػ ..............................................
ص وڀ٥دجٳ ٬ٴدوص ڄه خنػ اؼبمب اضبش: خڀهديش خڀؽدڀؽص خنٹ ...................خن٭ىڄ خڀٳ ......................
525
ص ٭د خنٷ اؼبمب اواث٤: وخڀه وخني خڀهديش خڀؽدڀؽص خنٹ وخ٬ندن
535
٭د ڀٱص 537 .…………………خڀٵدجش خوذل: ب ڄ٭ىن خڀ
٭د ب٥لد 537 ………………خڀٵدجش خڀؽدوص: ب ڄ٭ىن خڀ
وـٿ ولػ ؤٿ خڀسط ٭د ب ټعدذ خهلل ٬ خڀٵدجش خڀؽدڀؽص: خڀ ٬ځهڃ خڀڂ وٴٹههڃ خڀٳ .............................
539
ص خندرل ب ټىن خڀهديش خڀؽدڀؽص خنٹ خڀٵدجش خڀخز٭ص: خڀ …………………………………٭دخ ڀځ٭ص
542
543 ………خڀٵدجش خندڄص: ڄ٭ىىص خ خڀ٭د خڀٳ خنٹ
590
545 خڀٵدجش خڀديص: ز٭ ء ڄه آؼد خ خڀ٭د خٲ خٸ
وڄعٹسٿ خندش خڀوىص خڀٵدجش خڀدز٭ص: خڀ٭د خ٩٬ڃ خٸ ٬ځ وـ خ ..........................................
547
551 بؼدش .....................................................
الفصل السابع الصاد الثالث املقدس
قطري م حباز حباز حباز خصاصا امليف 572ـ 553
.......................................... ٬ځى 555 وى وسى
557 نه .....................................................
559 بوهد ؤٿ خڂ وڄ٭و ..................................
خڀ ؤڄ خهلل ظ٭دذل خڀه آڄىىخ ؤن وځىخ ٴهد و لٹٹص خڀځڃ ټدٴص
559
هبد لدظ زٿ خ٬ندن ز٭ى يون ٻ و وق خ٬ندن خڀ وسص
561
561 ………زٿ خڀه زٽٿ ڄ٭دو وڄ١دڄى وؤز٭ديي خڀٵص
560 زٿ خنٷ ولٷ خنٷ ....................................
خنعٹڃ ............................... 562 و خڀخ٢ خن
خڀٹىن .................................. 562 و خڀسٿ خن
564 ………………………وبوهد لٹٹص خني وخنخص
592
خڀٳ ..................... 564 وټخٺ ڄٶ خڀىى خن
سمدو وظ٭دذل ڀودن و ڄ٭ىن خندش خڀىخٸ٭ص خڀ ؤخي خڀسد ؤن ٪ندد وعوٶ ٤٭مهد ..................................
565
566 وبهند خڀنص خنىىڀص خڀىخ٭ص ...........................
566 وټخٺ ٴةوهد خڀى٭مص خنص خڀدزٱص ......................
ىص خنىن خڀ ڄؽځهد لىص 567 ………………و خن
ب بهند خڀىځص خڀ ظٹىيود خذل خڀىفدش خنعمص وخڀ٥ٹص خڀ ڄه بعٹدڂ ٬ځهد ٴد وخعي ..................................
568
قف الداع 578ـ 573
خته املقال 582ـ 579
593