Περιοδικό Πολύγυρος

Á�ãïõóôïò 2003

ÐåñéïäéêÞ Ýêäïóç ôïõ

Ë Á Ï Ã Ñ Á Ö É Ê Ï Õ Ï Ì É Ë Ï Õ Ð Ï Ë Õ Ã Õ Ñ Ï Õ

Ì Å Ô Ç Í Å Õ Ã Å Í É Ê Ç � Ï Ñ Ç Ã É Á Ô Ï Õ Ä Ç Ì Ï Õ Ð Ï Ë Õ Ã Õ Ñ Ï Õ

2

ÐåñéïäéêÞ Ýêäïóç

Ëáïãñáöéêï� Ïìßëïõ Ðïëõã�ñïõ

ÉäéïêôÞôçò:

Ëáïãñáöéêüò ¼ìéëïò Ðïëõã�ñïõ

Åêäüôçò: ÃéÜííçò Ä. ÊáíáôÜò

Ôçë.: 23710 24.976, Öáî: 23710 24.943

ÓõíäñïìÝò ðñïáéñåôéêÝò

ÅðéóôïëÝò - ÅðéôáãÝò - ÅìâÜóìáôá:

Ëáïãñáöéêüò ¼ìéëïò Ðïëõã�ñïõ

631 00 Ðïë�ãõñïò, ôçë: 23710 23.700

e-mail: [email protected]

ÇëåêôñïíéêÞ óåëéäïðïßçóç:

PROcess Adv. 23710 23.080

Åîþöõëëï: Ó�íèåóç ÖáíÞ Í. ÐáñáëÞ.

Ïðéóèüöõëëï: Ï äñüìïò ãéá ôïí Ðïë�ãõñï,

ëÜäé, 15×19 åê.

ÓõíôáêôéêÞ ïìÜäá

Ãéþñãïò Ãáâñßëçò

ÃéÜííçò ÊáíáôÜò

ÔÜêçò ÊïóìÜò

Êþóôáò Ó�ããåëçò

Ðåñéå÷üìåíá

Áíôß Ðñïëüãïõ, ÃéÜííçò Ä. ÊáíáôÜò .........................................................................................3

Ï æùãñÜöïò Ãéþñãïò ÐáñáëÞò (âéïãñáöéêü äéÜãñáììá), ÔÜêçò ÊïóìÜò .............................4

Áõôïó÷üëéï ôïõ Ãéþñãïõ ÐáñáëÞ ...............................................................................................9

Ïé êñéôéêïß ìéëï-í ãéá ôïí Ã. ÐáñáëÞ, (åðéëÝãåé ï Ô. ÊïóìÜò) ...............................................10

Ëßãá ëüãéá ãéá ôï Ãéþñãï ÐáñáëÞ, Öþíçò Æïãëïðßôçò ..........................................................16

Ôñßá Üãíùóôá Ýñãá ôïõ Ãéþñãïõ ÐáñáëÞ, Ãéþñãïò Ãáâñßëçò ...............................................19

ÃñÜöåé ï ÌÜñéïò Óðçëéüðïõëïò ................................................................................................23

Óôç ìíÞìç ôïõ Ãéþñãïõ ÐáñáëÞ, Âáóßëçò ÐáõëÞò ..................................................................25

Ãéþñãïò Í. ÐáñáëÞò: ¸íáò ìåãÜëïò êáëëéôÝ÷íçò,

Ýíáò åõáéóèçôïðïéçìÝíïò ðïëßôçò ôçò ×áëêéäéêÞò, ÃéÜííçò Ê. ÁéêáôåñéíÜñçò ...................26

Ïé åéêüíåò ôïõ ÐáñáëÞ óôïí íáü ôïõ Áã. ÍéêÞôá óôç ÍéêÞôç ×áëêéäéêÞò,

Éùáêåßì Áè. ÐáðÜããåëïò ...........................................................................................................27

Ìéá ãíùñéìßá ìå ôçí ×áëêéäéêÞ, Ãéþñãïò ÐáñáëÞò ................................................................30

ÃñÜöåé ç Ôßíá Ðïðë-ÐáñáëÞ ....................................................................................................31

Ç óõíåñãáóßá ìïõ ìå ôïí Ãéþñãï ÐáñáëÞ, ÄçìÞôñçò ÊåíôÜêáò ...........................................32

ÁíáìíÞóåéò áð´ ôïí Ãéþñãï ÐáñáëÞ, Íôßíïò ×ñéóôéáíüðïõëïò ............................................34

Ç áðÝñáíôç ãáëÞíç ôïõ Ãéþñãïõ ÐáñáëÞ, ÐåñéêëÞò Óöõñßäçò ............................................35

Äõï Üãíùóôá Ýñãá ôïõ Ãéþñãïõ ÐáñáëÞ, ÊÜôéá Êéëåóïðï�ëïõ ...........................................37

Ìéêñü ó÷üëéï óôç èåìáôïãñáößá ôïõ Ãéþñãïõ ÐáñáëÞ, ÖùôåéíÞ Ðáðáíôùíßïõ .................40

¸íá êåßìåíï ôïõ Ãéþñãïõ ÐáñáëÞ ............................................................................................45

Ç äéáèÞêç ôïõ Ã. Í. ÐáñáëÞ .....................................................................................................47

ÄéáíÝìåôáé äùñåÜí

Óçì.: Ïé èÝóåéò êáé ïé áðüøåéò ôùí áñèñïãñÜöùí äåí åêöñÜæïõí áðáñáßôçôá êáé ôéò áðüøåéò ôïõ ðåñéïäéêï-.

Ôï êüóôïò Ýêäïóçò ôïõ ðåñéïäéêï� Ý÷åé áíáëÜâåé åõãåíþò ï ÄÞìïò Ðïëõã�ñïõ.

¸íá áðü ôá ôñßá ó÷Ýäéá óå ÷áñôß

ôïõ êïéìçèÝíôïò

Ìçôñïðïëßôç Åéñçíáßïõ,

ðïõ öéëïôå÷íÞèçêáí

áðü ôï Ã. ÐáñáëÞ,

üôáí ç óïñüò ôïõ ìåôáóôÜíôïò

åêôÝèçêå óå äçìüóéï ðñïóê"íçìá,

óôïí É.Í. Áã. ÍéêïëÜïõ Ðïëõã"ñïõ.

ÁíÞêåé óôïí Ê. Éáôñï".

3

Áíôß ðñïëüãïõ"ÔåêìÞñéïí ìíÞìçò" óôï ìåãÜëï Ðïëõãõñéíü æùãñÜöï Ãéþñãï Í. ÐáñáëÞ, ìå ôç óõìðëÞ-

ñùóç 28 ÷ñüíùí áðü ôï èÜíáôü ôïõ. Áñ÷éêüò óôü÷ïò ôïõ ðåñéïäéêï�. íá ðáñïõóéÜóåé ôç æù-

Þ êáé ôï Ýñãï ôïõ ìÝóá áðü Üãíùóôïõò ðßíáêåò êáé êåßìåíá áíèñþðùí ðïõ ôïí ãíþñéóáí êáé

áó÷ïëÞèçêáí ìå ôç æùãñáöéêÞ ôïõ.

Êé åìåßò, áäÝîéïé - êáèþò íåüêïðïé - åñáóôÝò ôçò ÔÝ÷íçò, áíáæçôÞóáìå ôï Ãéþñãï Ðáñá-

ëÞ óôá ìÝñç ðïõ Ýæçóå, óôïõò äñüìïõò ðïõ ðåñðÜôçóå êáé óôéò ìíÞìåò ôùí áíèñþðùí ðïõ

óõíáíáóôñÜöçêå. Óôïõò óôåíï�ò äñüìïõò ôïõ Ðïëõã�ñïõ, óôéò ÐïõñíÜñåò êáé óôá óêïôåé-

íÜ áêüìá ðáñÜèõñá ôïõ ðáôñéêï� ôïõ óðéôéï�, óôçí áãáðçìÝíç ¢èõôï, óôá áíçöïñéêÜ óï-

êÜêéá ôçò ðáëéÜò ÍéêÞôçò, óôï ðáíÝìïñöï íçóÜêé ôïõ Ãåñï÷ñÞóôïõ, óôá õøßêïñìá ðå�êá

ôçò ÊáóóÜíäñáò, óôïí Ãëáñüêáâï êáé óôï ÁëùíÜêé, óôá ìïíá÷éêÜ åîùêëÞóéá, óô' áðüóêéá

ôïõ ÔñáãïõíôÝëç êáé ôïõ ×ïëïìþíôá, óôá ôáðåéíÜ öõôÜ ôïõò, ôá óêßíá, ôá ëáäÜíéá, ôéò ìõñ-

ôéÝò, (ï ÐáñáëÞò äåí ðïëõóõìðáèï�óå ôá õðåñÞöáíá ôñéáíôÜöõëëá), óôá ãéáëüîõëá ðïõ îå-

âãÜæåé áêüìá ç èÜëáóóá êáé óôéò áìÝôñçôåò êñõöÝò ãùíéÝò ôçò "Üãíùóôçò áëëÜ üìïñöçò ãåé-

ôüíéóóáò ôçò Èåóóáëïíßêçò", üðùò áðïêáëï�óå ôç ×áëêéäéêÞ ï ìåãÜëïò æùãñÜöïò...

...Êáé áíáêáë�øáìå Ýíáí Üãíùóôï ÐáñáëÞ, ðÝñá áð' áõôÜ ðïõ ãíùñßæáìå ìÝóá áðü ôá

ãíùóôÜ, åí ðïëëïßò, Ýñãá ôïõ êáé áð' üóá Ý÷ïõí êáôáãñÜøåé óôç ó÷åôéêÞ âéâëéïãñáößá ïé å-

êÜóôïôå åñåõíçôÝò ôïõ.

Ôï áðïôÝëåóìá ôçò Ýñåõíáò áõôÞò, ïé 48 óåëßäåò ôïõ ðáñüíôïò áöéåñþìáôïò ôïõ ðåñéïäé-

êï� "ÐÏËÕÃÕÑÏÓ", èá ôïëìï�óá íá ðù, áðïôåëï�í êáôÜ ôï ìåãáë�ôåñï ìÝñïò ôïõò ìéá

ðñùôüôõðç ðáñïõóßáóç ôçò æùÞò êáé ôïõ Ýñãïõ ôïõ Ãéþñãïõ ÐáñáëÞ. Áí Üîéæå ôïí êüðï ç

ðñïóðÜèåéÜ ìáò, èá ôï äåßîåé ï ÷ñüíïò. Åìåßò ðÜíôùò êåñäßóáìå ðïëëÜ áðü ôçí åìðåéñßá áõ-

ôÞ. Ãéáôß êÜèå åìðåéñßá ðïõ Ý÷åé íá êÜíåé ìå ôï ÷ñüíï êáé ôçí ÔÝ÷íç åßíáé ôåëéêÜ êáëëéÝñãåéá

øõ÷Þò, åðþäõíç ßóùò ìá êé áöÜíôáóôá åëêõóôéêÞ.

Êé åðåéäÞ ôßðïôá äåí ôåëåéþíåé ïñéóôéêÜ, åìåßò èá óõíå÷ßóïõìå íá ìáæå�ïõìå ïôéäÞðïôå á-

öïñÜ ôï æùãñÜöï Ãéþñãï ÐáñáëÞ êáé èá ôï ðáñïõóéÜóïõìå ìéáí Üëëç öïñÜ ìÝóá áðü ôéò

óåëßäåò ôïõ ðåñéïäéêï� ìáò.

ÃéÜííçò Ä. ÊáíáôÜò

Ã. ÐáñáëÞò - Ä. ÊåíôÜêáò

Åðéôïß÷éá æùãñáöéÜ.

Öùôï.: ÄçìÞôñçò ËéÜìðáò.

4

Ï æùãñÜöïò Ãéþñãïò ÐáñáëÞò(Âéïãñáöéêü äéÜãñáììá)

ÔÜêçò ÊïóìÜò

"...êáé åäÞëùóåí üôé åí ôç ïéêßá ôïõ êåéìÝíç åí ôç ðåñéï÷Þ Áìåñéêáíéêï� Êïëëåãßïõ Áíáôüëéá ôçí ÔåôÜñ-

ôçí (4) ôïõ ìçíüò Óåðôåìâñßïõ çìÝñáí ÐÝìðôçí êáé þñáí 22.00 ôïõ 1975 Ýôïõò á ð å â ß ù ó å í ï ÃÅ-

ÙÑÃÉÏÓ ÐÁÑÁËÇÓ ãåííçèåßò åí ÐÏËÕÃÕÑÙ çëéêßáò 67 åôþí åðáããÝëìáôïò ÆùãñÜöïò ... åããåãñáììÝ-

íïò åéò ôï ìçôñþïí áññÝíùí ôïõ ÄÞìïõ Ðïëõã�ñïõ ×áëêéäéêÞò (34/1908) õéüò ôïõ ÍéêïëÜïõ êáôïßêïõ

åí æùÞ Ðïëõã�ñïõ êáé ôçò Áíáóôáóßáò... Ï èÜíáôïò ...åðÞëèåí åî áéìáããåéïåíäïèçëéþìáôïò..."

(Áðüóðáóìá Ëçîéáñ÷éêÞò ÐñÜîçò èáíÜôïõ)

Óôéò 4 Óåðôåìâñßïõ 2003 óõìðëçñþíïíôáé åßêïóé ïêôþ ÷ñüíéá áðü ôçí áíÝêêëçôç áíá÷þ-

ñçóç ãéá "ôáò áéùíßïõò ìïíÜò" ôïõ åðßëåêôïõ ôÝêíïõ ôïõ Ðïëõã�ñïõ êáé ôçò ×áëêéäéêÞò, ôïõ

æùãñÜöïõ Ãéþñãïõ ÐáñáëÞ (åöåîÞò Ã.Ð.).

Ôï áöéåñùìáôéêü ôå�÷ïò ôïõ ðåñéïäéêï� "ÐÏËÕÃÕÑÏÓ" óõíéóôÜ åëÜ÷éóôï öüñï åõãíùìï-

ó�íçò óôïí êáëëéôÝ÷íç ðïõ ôßìçóå ìå ôï Ýñãï ôïõ êáé ôçí åíãÝíåé ðñïóùðéêüôçôÜ ôïõ ôïí

Ðïë�ãõñï êáé ôçí ÅëëÜäá.

Ï Ã.Ð. ãåííÞèçêå óôïí Ðïë�ãõñï ôï 1908, óôï ìåôáß÷ìéï ä�ï êüóìùí. ç ïèùìáíïêñáôßá

Ýðíåå ôá ëïßóèéá, åíþ Ýíáò êáéíï�ñãéïò êüóìïò áíÝôåëëå ãéá ôïõò õðüäïõëïõò.

Ï ðáôÝñáò ôïõ, Íéêüëáïò, êáôáãüôáí áðü ôçí ¢èõôï ôçò ÊáóóÜíäñáò, êáé ç ìçôÝñá ôïõ Á-

íáóôáóßá, ôï ãÝíïò ÂëÜ÷ïõ, áðü ôïí Ðïë�ãõñï. Ï áäåëöüò ôçò ìçôÝñáò ôïõ ÄçìÞôñéïò, ñÜ-

ðôçò ôï åðÜããåëìá, èá äéáäñáìáôßóåé ñüëï êçäåìüíá êáé ðñïóôÜôç ôïõ ðñüùñá áðïñöáíé-

óìÝíïõ Ãéþñãïõ. ï ôåëåõôáßïò öÝñåôáé ùò "ðáôñüò ïñöáíüò" óôï Ìáèçôïëüãéï ôïõ Äçìïôé-

êï� Ó÷ïëåßïõ Ðïëõã�ñïõ ôïõ Ýôïõò 1914-1915, ìå çìåñïìçíßá åããñáöÞò 16 Ïêôùâñßïõ 1914.

Ìå á�îïíôá áñéèìü 576 öÝñåôáé åðßóçò óôï Äçìïôïëüãéï ùò "ÐåñáëÞò Þ ÂëÜ÷ïò Ãåþñãéïò

ôïõ ÍéêïëÜïõ, 1908, Üãáìïò, êáèçãçôÞò Èåóóáëïíßêç". (Ç ðáñáöèïñÜ ôùí åðùí�ìùí, ç áë-

ëáãÞ Þ ðñïóèÞêç ïíïìÜôùí êáé ãåíéêÜ ç êáôÜ âï�ëçóç êáôá÷þñéóç áôïìéêþí óôïé÷åßùí Þ-

ôáí ó�íçèåò öáéíüìåíï). Ç ðñïóèÞêç ôïõ äåõôÝñïõ åðùí�ìïõ "ÂëÜ÷ïò" ßóùò õðïâÜëëåé ìéá

Üôõðç õéïèåóßá, öáéíüìåíï åðßóçò óõíçèéóìÝíï ôçí åðï÷Þ åêåßíç.

Ç ðñþôç åããñáöÞ óôá Âéâëßá ôïõ Ó÷ïëåßïõ åßíáé êáé ç ôåëåõôáßá, ãéáôß ôï Áñ÷åßï ôïõ Äç-

ìïôéêï� Ýãéíå ðáñáíÜëùìá ôçò öùôéÜò êáôÜ ôçí áðïôÝöñùóç ôïõ Äéäáêôçñßïõ óôéò 15 Ìáñ-

ôßïõ 1945, óå ìéá ðåñßïäï ìå Ýíôïíá ðñïóùðéêÜ êáé ðïëéôéêÜ ðÜèç.

ÌåôÜ ôï ôÝëïò ôùí åãê�êëéùí ìáèçìÜôùí óôï ó÷ïëåßï ôçò ãåíÝôåéñÜò ôïõ, ðñáãìáôïðïß-

çóå åããñáöÞ óôï Éåñïäéäáóêáëåßï ôçò É. ÌïíÞò Áãßáò Áíáóôáóßáò óôéò 28 Óåðôåìâñßïõ 1922

ìå á�îïíôá áñéèìü 60. Ôï ßäñõìá áõôü óôÜèçêå áðïöáóéóôéêüò áñùãüò óôá ÷åéìáæüìåíá ðáé-

äéÜ ôçò åðï÷Þò, åíìÝóù ôçò ãåíéêüôåñçò äõóðñáãßáò ðïõ åìÜóôéæå ôïí êüóìï êáôÜ ôçí ðåñß-

«Ðéóôïðïéçôéêüí âáðôßóåùò»

ôïõ Ãåùñãßïõ ÐáñáëÞ,

19 Éáí. 1908, Ðïë"ãõñïò.

5

ïäï ôïõ ìåóïðïëÝìïõ, ôç ÷ñïíéêÞ ìÞôñá üëùí ôùí ìåôÝðåéôá äåéíþí ãéá ôçí áíèñùðüôçôá.

Ç Ó÷ïëÞ èá áðïôåëÝóåé óôç óõíåßäçóç ôïõ íåáñï� óðïõäáóôÞ ðñáãìáôéêÞ ALMA MATER

(ÌçôÝñá ôñïöü), áöï� óôïõò êüëðïõò ôçò, åêôüò ôùí Üëëùí, èá óõíáíôÞóåé ôïí ðñþôï èåñ-

ìü óõìðáñáóôÜôç êáé åíéó÷õôÞ ôùí åéêáóôéêþí áíçóõ÷éþí ôïõ, ôï æùãñÜöï Áíôþíéï Ðïëõ-

êáíäñéþôç ðïõ äßäáóêå ó÷Ýäéï óôç Ó÷ïëÞ. Ï êáèçãçôÞò èá äéáãíþóåé Ýãêáéñá ôçí Ýöåóç êáé

ôï æùãñáöéêü ôáëÝíôï ôïõ ìáèçôÞ ôïõ êáé èá ôïí ðñïôñÝøåé íá óðïõäÜóåé óôç Ó÷ïëÞ Êá-

ëþí Ôå÷íþí (ÁÓÊÔ) óôçí ÁèÞíá.

Ôçí åõãíùìïó�íç ôïõ ðñïò ôç Ó÷ïëÞ èá åêäçëþóåé ï Ã.Ð. ðïéêéëïôñüðùò êáé éäéáßôåñá ìå ôç

öéëïôÝ÷íçóç, ìå ôç óõìðëÞñùóç óáñÜíôá åôþí, ôïõ Ëåõêþìáôïò ôçò ó÷ïëÞò, üðïõ êáôá÷ù-

ñßæïíôáé ôÝóóåñéò ðßíáêÝò ôïõ êáé áíôßóôïé÷åò äéáêïóìçôéêÝò óõíèÝóåéò åêôÜêôïõ ùñáéüôç-

ôáò. Ôï áðÝñéôôï ìáíïõÜëé óôï ïðïßï óéãïêáßåé ëáìðÜäá ðáñáìõèßáò êáé ðßóôåùò óõíïäå�-

åé, ìå áðüäïóç êáëëéãñáöéêÞ, ç öñÜóç: "Ìíçìüóõíïí áãÜðçò êáé åõãíùìïó�íçò", üðùò êáé

ôï áéóèçôéêü "×ñïíéêüí ôçò Ó÷ïëÞò" õðü ìïñöÞí âõæáíôéíï� åéëçôáñßïõ.

Ï Ã.Ð. èá áðïöïéôÞóåé áðü ôï "Éåñïäéäáóêáëåßïí" óôéò 8 Óåðôåìâñßïõ 1928. Åßíáé ï ìïíáäé-

êüò ìáèçôÞò ðïõ ðñïÝñ÷åôáé áðü ôïí Ðïë�ãõñï, ü÷é ìüíï ìåôáî� ôùí äåêáôñéþí áðïöïßôùí

ôïõ Ýôïõò 1928, áëëÜ êáé üëùí ôùí åôþí áðü óõóôÜóåùò ôçò Ó÷ïëÞò (1919) ùò ôçí áíáóôï-

ëÞ ôçò ëåéôïõñãßáò ôçò (1971).

Óôçí ÁÓÊÔ öïéôÜ áðü ôï 1928 ùò ôï 1933 óôï åñãáóôÞñéï ôïõ êáèçãçôÞ ÏõìâÝñôïõ Áñ-

ãõñï�. Ï óðïõäáãìÝíïò óôç ó÷ïëÞ ôïõ ÌïíÜ÷ïõ êáé éäéáßôåñá åðçñåáóìÝíïò áðü ôïí åìðñå-

óéïíéóìü êáèçãçôÞò èá ìõÞóåé ôï íÝï êáëëéôÝ÷íç óôá ìçí�ìáôá ôçò ãåñìáíéêÞò æùãñáöéêÞò,

åíþ ðáñÜëëçëá èá ôïõ åìöõóÞóåé ôçí áãÜðç ãéá ôç ö�óç, éäßùò, ôçí åëëçíéêÞ, ç ïðïßá, êáô´

áõôüí, "åßíáé áíåîÜíôëçôç". Ç áéóèçôéêÞ áîéïðïßçóç ôïõ ÷ñõóùñõ÷åßïõ ôçò åëëçíéêÞò ö�óçò

åêìÝñïõò ôïõ ÐáñáëÞ èá äéêáéþóåé ôï äÜóêáëï, ôïõ ïðïßïõ ôá ìáèÞìáôá áîéïðïßçóå êáôÜ

ôï äçìéïõñãéêüôåñï ôñüðï, ðñïêåéìÝíïõ íá óõãêñïôÞóåé ôï ðñïóùðéêü ôïõ æùãñáöéêü éäßù-

ìá. Äåí Ý÷åé ìåëåôçèåß åðáñêþò áí êáé êáôÜ ðüóïí ôïí åðçñÝáóå ç áéóèçôéêÞ ôçò Ó÷ïëÞò ôïõ

äáóêÜëïõ ôïõ. Ðñïò ôçí êáôå�èõíóç áõôÞ ïäçãï�í ôá ðïñôñáßôá ôçò ðñþôçò ðåñéüäïõ. Åß-

íáé ãíùóôü üìùò üôé åîáñ÷Þò Ýêëåéíå ðñïò "ôéò ìïñöÝò ôçò âõæáíôéíÞò æùãñáöéêÞò", ßóùò ãéá-

ôß óå ìéá êñßóéìç ðåñßïäï áíáæçôÞóåùí åß÷å ìáèçôå�óåé óôï Éåñïäéäáóêáëåßï ôçò Ì. Áã. Á-

íáóôáóßáò. ¢ëëùóôå ìéá áðü ôéò ðñþôåò åéêáóôéêÝò åðéëïãÝò ôïõ åßíáé ç áíôéãñáöÞ âõæáíôé-

íþí åéêüíùí ìå ôï õëéêü ôïõ ðñùôïô�ðïõ, ôï ëÜäé.

Ôï Ýôïò ôçò áðïöïßôçóÞò ôïõ (1933) óõììåôÝ÷åé êáé äéáêñßíåôáé óôç ÄéáñêÞ êáëëéôå÷íéêÞ

¸êèåóç Æáððåßïõ.

¸íá ÷ñüíï ðñéí (1932) èá åðéóêåöèåß ôï ¢ãéïí ¼ñïò ãéá ðñþôç öïñÜ - èá áêïëïõèÞóïõí

êáé Üëëåò åðéóêÝøåéò -, ðñïêåéìÝíïõ íá ìõçèåß óôá ìõóôéêÜ ôçò âõæáíôéíÞò æùãñáöéêÞò ç ï-

ðïßá áðïôåëåß Ýíá áðü ôá âáóéêÜ åéêáóôéêÜ óôçñßãìáôÜ ôïõ. ôï Üëëï åßíáé ç ëáúêÞ æùãñáöé-

êÞ ðáñÜäïóç.

Áðü Üðïøç âéïãñáöéêÞ åãêáèßóôáôáé ôï 1937 óôç Èåóóáëïíßêç êáé äéïñßæåôáé êáèçãçôÞò

óôï Áìåñéêáíéêü ÊïëëÝãéï ÁÍÁÔÏËÉÁ, üðïõ äéäÜóêåé ó÷Ýäéï ùò ôï 1970, ìå ìéá ìéêñÞ äéá-

ÁñéóôåñÜ, ï Ãéþñãïò ÐáñáëÞò ìå

ôïõò ãïíåßò ôïõ êáé ôç ãéáãéÜ ôïõ.

ðåñ. 1910, Ðïë"ãõñïò.

Öùôï.: Áè. Ìéíüðïõëïò.

ÄåîéÜ, ï Ãéþñãïò ÐáñáëÞò óôïí

Ðïë"ãõñï óå þñéìç çëéêßá.

6

êïðÞ ôçí ðåñßïäï ôçò Êáôï÷Þò.

Áðü ôï ãÜìï ôïõ ìå ôçí ÖáíÞ ôï ãÝíïò Áñãõñßïõ ÄáëáâÝñá, èá ãåííçèåß ï ðñüùñá ÷áìÝíïò

ãéïò ôïõ Íßêïò, åðßóçò æùãñÜöïò, ìå ëáìðñÝò óðïõäÝò óôçí ÅëëÜäá êáé óôçí Áããëßá. Áðü

ôéò ôñåéò êüñåò ôïõ Íßêïõ ðïõ áðü÷ôçóå ìå ôç ãë�ðôñéá ×ñéóôßíá, áããëéêÞò êáôáãùãÞò, ç

äåõôåñüôïêç ÖáíÞ åßíáé æùãñÜöïò êáé óõíå÷ßæåé ôç æùãñáöéêÞ ðáñÜäïóç ôçò ïéêïãÝíåéáò.

öéëïôÝ÷íçóå ìÜëéóôá êáé ôç ó�íèåóç ôïõ åîùö�ëëïõ.

¹äç áðü ôï 1934 ï Ã.Ð. áíôéìåôùðßæåé ôï áíôéêåßìåíï ôçò ÔÝ÷íçò ôïõ êáé óå èåùñçôéêü å-

ðßðåäï. Ìå ôßôëï "Ç ÆùãñáöéêÞ, áðü ôï Íåïêëáóéêéóìü ùò ôïí Öïõôïõñéóìü" èá êáôá÷ùñé-

óèåß êåßìåíü ôïõ óôçí åöçìåñßäá "ÖùíÞ ôçò ×áëêéäéêÞò" (öö 1/27.5.1934 êáé 2/3.6.1934), óôï

ïðïßï ðñïôÜóóåé ôç äÞëùóç: "ÂÝâáéá ãéá êåßíï ðïõ èá ìéëÞóù åäþ, Þôáí ç óåéñÜ ôïõ ðéï ðß-

óù. áí ôï öÝñíù ðñþôï, ôï êÜíù ãéáôß öõóéêü åßíáé íá êÜíïõí åíô�ðùóç ïé íÝåò ôÜóåéò ôçò

æùãñáöéêÞò êáé ãé´ áõôü ßóùò èÜèåëáí íá ìÜèïõí êÜôé ðáñáðÜíù üóïé Ý÷ïõí äéÜèåóç...".

Ïé åðéìÝñïõò åíüôçôåò ôïõ êåéìÝíïõ: Ñåáëéóìüò, Åìðñåóéïíéóìüò, Êõâéóìüò, Åîðñåóéïíéóìüò,

Öïõôïõñéóìüò. Ðñüêåéôáé ãéá Ýíá ãñáðôü ìå áðëÞ Ýêöñáóç êáé åîáéñåôéêÞ áöáéñåôéêÞ ä�íá-

ìç. Ðáñáäåßãìáôá êáé ëéôÝò áíáë�óåéò ôï ðëáéóéþíïõí. ç ðñïóðÜèåéá üìùò äåí îåðÝñáóå ôá

ä�ï äçìïóéå�ìáôá.

Ç åðáöÞ ôïõ æùãñÜöïõ ìå ôç ãåíÝôåéñá Þôáí áäéÜëëåéðôç êáé ïõóéáóôéêÞ. åêôüò áðü ôéò ðñï-

ðïëåìéêÝò ðåñß æùãñáöéêÞò äçìïóéå�óåéò, áíé÷íå�ïõìå ìåôáðïëåìéêÜ óôç "ÖÙÍÇ" ðëåßóôåò

üóåò êáôá÷ùñßóåéò ðïõ áöïñï�í ôéò êáëëéôå÷íéêÝò êáé ðñïóùðéêÝò äñáóôçñéüôçôåò ôïõ Ã.Ð.

Óôéò 27.6.1954 (ö 57) ç åöçìåñßäá, õðü ôïí ôßôëï "Óõã÷áßñïìåí" áíáöÝñåé: "Ôïí ÷þñïí ôïõ

Çñþïõ ìáò, åéò ôïí ïðïßïí åãÝíåôï ç ôåëåôÞ ôçò ðáñåëèï�óçò ÊõñéáêÞò, êáôÜ ôïí åïñôáóìüí

ôçò Åêáôïíôáåôçñßäïò, åêüóìïõí ä�ï ùñáéüôáôáé åéêüíåò, ç ìßá ôïõ ÔóÜìç ÊáñáôÜóïõ êáé

ç Üëëç ôïõ Åìì. ÐáðÜ, ôáò ïðïßáò åöéëïôÝ÷íçóåí ï åêëåêôüò óõìðáôñéþôçò ìáò æùãñÜöïò

ê. ÐáñáëÞò. Óõã÷áßñïìåí ôïí åêëåêôüí êáëëéôÝ÷íçí, üóôéò Ýóðåõóå íá óõìâÜëåé åéò ôïí åïñ-

ôáóìüí äéá ôïõ åîáéñåôéêï� ÷ñùóôÞñïò ôïõ. (âë. ðåñ. ÐÏËÕÃÕÑÏÓ ô.16ï, ÊÜðïôå óôïí

Ðïë�ãõñï óåë. 13).

Óôéò 30.4.1961 (ö 414) ç åöçìåñßäá ðáñïõóéÜæåé êáé ó÷ïëéÜæåé ôçí ïìéëßá ôïõ æùãñÜöïõ óôïí

Ñïôáñéáíü ¼ìéëï Èåóóáëïíßêçò "ðåñß âõæáíôéíÞò æùãñáöéêÞò", åíþ óôéò 21.11.1965 (ö 653)

êáôá÷ùñßæåé óôç óôÞëç "Ç ãíþìç ìáò" ôçí åßäçóç üôé ç ÃáëëéêÞ ôçëåüñáóç êáôÝãñáøå óôéã-

ìéüôõðá áðü ôç æùÞ êáé ôï Ýñãï ôïõ Ã.Ð. êáé åðé÷áßñåé "äéÜ ôçí áîéüëïãïí ôá�ôçí ðñïâïëÞí

ôïõ óõìðáôñéþôïõ ìáò, ç ïðïßá ôéìÜ ôçí ×áëêéäéêÞí äéåèíþò".

Ôçí ßäéá ÷áñÜ åêäçëþíåé êáé ãéá ôçí ðáñÜëëçëç ðñïâïëÞ ðáíåëëçíßùò ôïõ æùãñÜöïõ êáé ôçò

×áëêéäéêÞò áðü ôï ðñüãñáììá "ÔÝ÷íç êáé Ëüãïò" ôïõ ôüôå Å.É.Ñ. (ö 866/28.12.1969).

Ç ¸êèåóç óôï Éíóôéôï�ôï Ãêáßôå ôùí Áèçíþí äåí ðÝñáóå áðáñáôÞñçôç áðü ôçí åöçìåñßäá,

ðïõ "äïêéìÜæåé ðåñçöÜíéáí, äéüôé ðÜíôïôå ï ôüðïò ìáò õðÞñîå áíåîÜíôëçôïò óå ðíå�ìá êáé

åîÜñóåéò. Êáé ï Ã.Ð. åßíáé ìßá áðü ôéò ðéï áíáìößâïëåò êáôáöÜóåéò áõôÞò ôçò áëÞèåéáò". (ö

866/4.1.1970).

"Ãéá ìéá áêüìç öïñÜ äßäåôáé ôï äéêáßùìá óôç ×áëêéäéêÞ íá ðåñçöáíå�åôáé" ìå ôçí Ýêäïóç

Áðü ôï ëå"êùìá

ãéá ôá óáñÜíôá ÷ñüíéá

ëåéôïõñãßáò ôçò

ÅêêëçóéáóôéêÞò Ó÷ïëÞò

Áãßáò Áíáóôáóßáò. (1960).

7

óôç óåéñÜ ÔÝ÷íçò ôçò "Äéáãùíßïõ" ôïõ ðñþôïõ âéâëßïõ "ìå âéïãñáößá, öùôïãñáößåò Ýñãùí,

êñéôéêÝò êáé ëïéðÜ óôïé÷åßá ôïõ æùãñÜöïõ Ã.Ð." (ö 943/27.6.1971).

Óôï ö�ëëï 33/14.9.1975 åîáöïñìÞò ôïõ èáíÜôïõ ôïõ æùãñÜöïõ êáôá÷ùñßæåôáé äçìïóßåõìá

ìå ôßôëï. "Ã.Í. ÐáñáëÞò, ï æùãñÜöïò ôçò ×áëêéäéêÞò ðïõ áãÜðçóå ôç ö�óç êáé ôïí Üíèñù-

ðï", óôï ïðïßï ãßíåôáé ëüãïò ãéá ôï Ýñãï ôïõ, ôéò óðïõäÝò ôïõ êáé ó÷åäüí ðëÞñçò áíáöïñÜ

óôéò áôïìéêÝò êáé ïìáäéêÝò åêèÝóåéò óôéò ïðïßåò ðÞñå ìÝñïò. ôï êåßìåíï õðïãñÜöåé óõíåñãÜ-

ôçò ìå ôï øåõäþíõìï "ÓÜêõ" (sic).

Ìå ôçí ßäéá áöïñìÞ ôïõ èáíÜôïõ ôïõ æùãñÜöïõ óôï ö 40/2.11.1975 äçìïóéå�åôáé êåßìåíï ðïõ

õðïãñÜöåé ï Ãáñïö. Ä. Ãáñïö�ëëïõ ìå ôßôëï. "Ã. ÐáñáëÞò, ï æùãñÜöïò ìå ôï âáè� áßóèçìá

êáé ôç äçìéïõñãéêÞ öáíôáóßá". Í�îåéò ìüíï ãéá ôç æùÞ êáé ôï Ýñãï ôïõ Ã.Ð. áëëÜ ìå áãÜðç

êáé èáõìáóìü.

Êáé ïé áíáöïñÝò óôï æùãñÜöï êáé óôïí Üíèñùðï ÐáñáëÞ êëåßíïõí ìå ôçí áããåëßá ôçò ¸ê-

èåóçò ÈåóóáëïíéêÝùí æùãñÜöùí ðïõ åìðíå�óôçêáí áðü ôïí Ðïë�ãõñï êáé ôç ×áëêéäéêÞ:

Ã. ÐáñáëÞò, Í.Ã. Ðåíôæßêçò, Ê. Ôñáêßäçò, Ä. ÊáôÜêç, Ö. Æïãëïðßôçò, Ð. ÐáðáíÜêïò, óôéò

3 ÌáÀïõ 1976 óôïí Ðïë�ãõñï.

¹äç ï æùãñÜöïò Ý÷åé áñ÷ßóåé Ýíá ïäïéðïñéêü ìáèçôåßáò, èá Ýëåãá, ðïõ èá êáë�øåé ìåãÜ-

ëï ìÝñïò ôïõ Åëëáäéêï� ÷þñïõ. Ôï 1939 åðéóêÝðôåôáé ôá íçóéÜ Óêüðåëï, ÈÜóï êáé Ì�êï-

íï. Ìéá óåéñÜ ðßíáêåò åßíáé ôï êáëëéôå÷íéêü áðïôÝëåóìá áõôþí ôùí åðéóêÝøåùí êáëëéôå÷íé-

êÞò áíáæÞôçóçò.

ÓåéñÜ Ý÷ïõí ïé ðüëåéò ôçò Â. ÅëëÜäïò Öëþñéíá, ÂÝñïéá, ÍÜïõóá êõñßùò üìùò ç ÊáóôïñéÜ,

ìå ôç ëáìðñÞ áñ÷éôåêôïíéêÞ êáé åéêáóôéêÞ âõæáíôéíÞ ðáñÜäïóç. Áðü ôéò ðüëåéò áõôÝò ðñïÝñ-

÷ïíôáé ðïëëÜ ôïðßá, áñ÷éôåêôïíéêÜ ó�íïëá, åóùôåñéêÜ áñ÷ïíôéêþí êáé åêêëçóéþí, ðïñôñáß-

ôá êáèþò êáé áíôßãñáöá ðáñáäïóéáêÞò æùãñáöéêÞò.

Ôï 1950 óå áôïìéêÞ Ýêèåóç ðáñïõóéÜæåé óôçí ÊáóôïñéÜ ìéá óåéñÜ Ýñãùí ìå ãåíéêü èÝìá

"Áñ÷ïíôéêÜ êáé åêêëçóßåò ôçò ÊáóôïñéÜò".

Ç ïõóéáóôéêÞ åðáöÞ ôïõ ìå ôçí åõñùðáúêÞ æùãñáöéêÞ èá ðñáãìáôïðïéçèåß ìåôÜ ôï 1951,

ïðüôå èá åðéóêåöèåß ôçí Éôáëßá, Ãáëëßá, Áããëßá, üðïõ èá ìåëåôÞóåé ôéò æùãñáöéêÝò êáôáêôÞ-

óåéò ôùí åõñùðáßùí æùãñÜöùí, ðáëáéüôåñåò êáé íåüôåñåò.

¹äç åðéóçìÜíáìå ôá ä�ï âáóéêÜ óôïé÷åßá óôá ïðïßá óôçñß÷èçêå åäñáßá ç æùãñáöéêÞ ôïõ

Ã.Ð.: ôç âõæáíôéíÞ æùãñáöéêÞ êáé ôç ëáúêÞ ðáñÜäïóç. Ôï ôñßôï åßíáé ç ö�óç. áõôÜ ôá ôñßá

óôïé÷åßá êõñßùò "ðñïóáíáôïëßæïõí óôáèåñÜ ôç æùãñáöéêÞ ôïõ". ¼ìùò óôï Ýñãï ôïõ áíé-

÷íå�ïíôáé åðßóçò äçìéïõñãéêÝò åðéäñÜóåéò ôïõ ìåãÜëïõ íåïÝëëçíá æùãñÜöïõ Ê. ÐáñèÝíç

ðïõ äßäáîå óôçí ÁÓÊÔ áðü ôï 1929 ùò ôï 1947. Äåí åßíáé üìùò åîáêñéâùìÝíï áí ï Ã.Ð. õ-

ðÞñîå ìáèçôÞò ôïõ ìå ôéò ðñïäéáãñáöÝò ôçò Ó÷ïëÞò Þ Ýíá åßäïò "áêñïáôÞ - èåáôÞ" ôùí êáë-

ëéôå÷íéêþí äéäáãìÜôùí ôïõ ìåãÜëïõ ÐáñèÝíç.

Ï ÐáñáëÞò Ý÷åé åðßóçò åêëåêôéêÝò êáëëéôå÷íéêÝò óõããÝíåéåò ìå ïìçëßêïõò ôïõ æùãñÜöïõò

Ðïë. ÑÝãêï, Í. ÌáëÝá, Óð. ÐáðáëïõêÜ, Ö. Êüíôïãëïõ, Ã. Ôóáñï�÷ç, Í. Åããïíüðïõëï ê.Ü.,

êõñßùò óå ü,ôé áöïñÜ ôçí åéêáóôéêÞ áîéïðïßçóç ôçò ö�óçò, ôçò âõæáíôéíÞò æùãñáöéêÞò êáé

Ï æùãñÜöïò

óå þñá äçìéïõñãßáò

óôï åñãáóôÞñéü ôïõ.

(Áðü ôï áñ÷åßï

ôçò ïéêïãÝíåéáò ÐáñáëÞ).

8

ôçò ëáúêÞò ðáñÜäïóçò, ü÷é ìüíï ôçò åéêáóôéêÞò.

¼ëåò áõôÝò ïé êáôáêôÞóåéò, ðáëáéüôåñåò êáé íåüôåñåò, åíïöèáëìéóìÝíåò óôï Ýñãï ôïõ êáé äç-

ìéïõñãéêÜ áöïìïéùìÝíåò "èá äþóïõí ôï éäéáßôåñï æùãñáöéêü óôßãìá ôïõ Ã.Ð., ìå ôï ïðïßï

èá êáôáêôÞóåé ìéá æçëåõôÞ èÝóç óôçí éóôïñßá ôçò íåïåëëçíéêÞò æùãñáöéêÞò".

¼ìùò ç ìåãÜëç áãÜðç ôïõ æùãñÜöïõ ðáñÝìåéíå ôï ôïðßï ôçò ×áëêéäéêÞò, éäéáßôåñá ôçò

ÊáóóÜíäñáò êáé äåõôåñåõüíôùò ôçò Óéèùíßáò. Ïé ä�ï áðü ôéò ôñåéò åíüôçôåò ðïõ óõíéóôï�í

ôï ó�íïëï ôïõ Ýñãïõ ôïõ Ý÷ïõí ðçãÞ Ýìðíåõóçò ôç ãåíÝôåéñá ×áëêéäéêÞ: ç ðñþôç "Ôïðßá ôçò

×áëêéäéêÞò", ç äå�ôåñç "Ãéáëüîõëá êáé êïõöÜñéá åãêáôáëåëåéììÝíùí ðëåï�ìåíùí", åíþ ç

ôñßôç åíüôçôá ðåñéëáìâÜíåé ðáñáäïóéáêÜ ìáãáæÜêéá êáé ðñïèÞêåò êáôáóôçìÜôùí áðü ôç

Èåóóáëïíßêç êáé ôçí åõñ�ôåñç ðåñéï÷Þ, ëßãï ðñéí óáñùèï�í áðü ôç ëáßëáðá ôçò áó�äïôçò

åîÝëéîçò. (âë. Ô. ÊïóìÜò, ðåñéüä. «ÐÏËÕÃÕÑÏÓ» ô. 6 óåë. 10).

Ïé "ëüöïé êáé áêñïãéÜëéá", -- ôßôëïò Ýêèåóçò óôï Éíóôéôï�ôï Ãêáßôå, 1969 --, ôá "Ñá÷þíéá",

1967, áíáäßäïõí ìéá ÊáóóÜíäñá ìå äéÜèåóç ëõñéêÞ ðïõ êÜíåé ôïí "ðßíáêá óùóôü ðïßçìá". Ï

æùãñÜöïò åßíáé "ï ßäéïò êÜôïéêïò ðïõ ëáôñå�åé ôá ìÝñç ôïõ êáé ôá æùãñáößæåé ìå ìåñÜêé, åß-

íáé êïììÜôé ôïõ åáõôï� ôïõ. Ôßðïôå ôï ãëõêåñü Þ ãñáöéêü, ôï ôïðßï Þ ôï èÝìá ãåíéêüôåñá á-

íáäßäåé ïóìÞí áíèñþðéíçò ðáñïõóßáò: ìåëáã÷ïëßá, åñçìéÜ, ãáëÞíç, áßóèçóç ìáôáéüôçôáò,

ôñõöåñÞ äéÜèåóç".

"ÁêÜìáôïò Ýùò ÷áëêÝíôåñïò èá ëÜâåé ìÝñïò óå ðïëëÝò óõëëïãéêÝò åêèÝóåéò óôçí ÅëëÜäá

êáé óôï åîùôåñéêü, åíþ ïé ðïëõðëçèåßò áôïìéêÝò ôïõ åêèÝóåéò áðïôåëï�óáí ðÜíôá åéêáóôéêü

êáé ãåíéêüôåñá êáëëéôå÷íéêü ãåãïíüò. ï êáëëéôÝ÷íçò åß÷å íá ðåé êÜèå öïñÜ êÜôé êáéíï�ñãéï"

(âë. Ô. ÊïóìÜò, ü.ð. ô. 5 ó. 8).

¸ëáâå ìÝñïò óôéò ÐáíåëëÞíéåò ÅêèÝóåéò ôïõ 1948 - ôéìÞèçêå ìå Ýðáéíï -, 1952, 1957, 1963,

1967, 1969, 1973 êáé 1975.

Åðßóçò óõììåôÝó÷å óå ä�ï ÅêèÝóåéò ôïõ ÄÞìïõ Èåóóáëïíßêçò êáé óå áíôßóôïé÷åò ôïõ Õ-

ðïõñãåßïõ Åèí. Ðáéäåßáò óôçí Áßãõðôï, ÊáíáäÜ, Ñïõìáíßá, Éôáëßá, Ê�ðñï êáé Áããëßá. Ïé

áôïìéêÝò ôïõ åêèÝóåéò áñ÷ßæïõí ôï 1948 óôç Èåóóáëïíßêç, óôéò áßèïõóåò ôçò Ó÷ïëÞò Âáëá-

ãéÜííç, êáé êëåßíïõí ìå ôçí áíáäñïìéêÞ Ýêèåóç ôï 1985 óôï Âáöïðï�ëåéï Ðíåõìáôéêü ÊÝ-

íôñï ôçò Èåóóáëïíßêçò.

Åôïé÷ïãñÜöçóå Íáï�ò êáé ðáñåêêëÞóéá: ôïõ ìçôñïðïëéôéêï� Íáï� Ðïëõã�ñïõ, ôïõ Áãßïõ

ÍéêïëÜïõ Óåññþí, ôïõ Áãßïõ ÍéêÞôá ôçò ÍéêÞôçò, ôï ðáñåêêëÞóé ôïõ Áìåñéêáíéêï� Êïëëå-

ãßïõ "Áíáôüëéá".

ÕðÞñîå åðßóçò ôáêôéêüò óõíåñãÜôçò ôçò ÌéêñÞò ÐéíáêïèÞêçò "Äéáãþíéïò", ðïõ ßäñõóå êáé

äéç�èõíå ï ðïéçôÞò Íô. ×ñéóôéáíüðïõëïò, ùò ôï ôÝëïò ôçò æùÞò ôïõ.

¸ñãá ôïõ êïóìï�í éäéùôéêÝò êáé äçìüóéåò óõëëïãÝò, üðùò ôçò ÅèíéêÞò ÐéíáêïèÞêçò, ôçò

ÐéíáêïèÞêçò ôçò Åôáéñåßáò Ìáêåäïíéêþí Óðïõäþí, ôçò ÐéíáêïèÞêçò ôïõ Ìïñöùôéêï� É-

äñ�ìáôïò Åèí. ÔñáðÝæçò, ôïõ Åìðïñéêï� êáé Âéïìç÷áíéêï� Åðéìåëçôçñßïõ Èåóóáëïíßêçò,

ôïõ Ôåëëïãëåßïõ Éäñ�ìáôïò êáé Üëëåò óõëëïãÝò óôçí ÅëëÜäá êáé óôï Åîùôåñéêü.

Ìå ôï Ýñãï ôïõ Ã.Ð. áó÷ïëÞèçêáí êáôÜ êáéñï�ò ðïëëïß ôå÷íïêñéôéêïß êáé ïìüôå÷íïß ôïõ

ÁñéóôåñÜ, ï æùãñÜöïò

ìå ôç ãõíáßêá ôïõ ÖáíÞ

êáé ôï ãéï ôïõ Íßêï.

(Áñ÷åßï ïéê. ÐáñáëÞ).

ÄåîéÜ, ï Ãéþñãïò ÐáñáëÞò

ðïæÜñåé ìå öüíôï

Ýñãï ôïõ - áãéïãñáößá

áðü åóùôåñéêü íáï".

(Áñ÷åßï ïéê. ÐáñáëÞ).

9

ðïõ åêöñÜóôçêáí éäéáßôåñá èåôéêÜ Ýùò èáõìáóôéêÜ óõìâÜëëïíôáò Ýôóé óôçí åñìçíåßá ôïõ

êáé óôçí áðüëáõóÞ ôïõ:

Ìáñßíïò ÊáëëéãÜò 1948, Ä.Å. Åõáããåëßäçò 1948, Óð. Ðáíáãéùôüðïõëïò 1953 êáé 1970, Í.Ã.

Ðåíôæßêçò 1950, ÅëÝíç Âáêáëü 1953 êáé 1972, Áãã. Ðñïêïðßïõ 1953, Çëßáò Ðåôñüðïõëïò

1961 êáé 1963, Ã. ÐáðáñÜëëçò 1971, Íô. ×ñéóôéáíüðïõëïò 1976, ×ñ�óáíèïò ×ñÞóôïõ 1978,

ÍÝëëç ÌéóéñëÞ 1980, ÐåñéêëÞò Óöõñßäçò 1985 êáé 1986 ê.Ü.

(Óå áñêåôÝò áðü ôéò ðáñáðÜíù ðñïóåããßóåéò ôïõ æùãñáöéêï� Ýñãïõ ôïõ Ã. ÐáñáëÞ ç ðáñï�-

óá åñãáóßá áíáãíùñßæåé ôéò ïöåéëÝò ôçò).

Ôï 1973 ï æùãñÜöïò ðñïóâÜëëåôáé áðü ôçí åðÜñáôç íüóï. ï èÜíáôüò ôïõ óçìåéþèçêå óôéò

4 Óåðôåìâñßïõ 1975. ¹ôáí 67 åôþí.

Ôï óåìíü êáé áèüñõâï áëëÜ ôüóï äçìéïõñãéêü ðÝñáóìÜ ôïõ áðü ôá öèáñôÜ åãêüóìéá óôï å-

ðÝêåéíá óçìáôïäïôåß Ýíá áðÝñéôôï ìíÞìá ðåôñü÷ôéóôï ìå Ýíá î�ëéíï óôáõñü, óôïí ïðïßï á-

íáãñÜöåôáé ç äéÜóçìç õðïãñáöÞ ôïõ êáé ç éäéüôçôá ôïõ æùãñÜöïõ, êÜôù áðü ôç óêéÜ ìéáò

áéùíüâéáò âáëáíéäéÜò óôï êïéìçôÞñé ôïõ Áãßïõ Ãåùñãßïõ ôçò ãåíÝôåéñÜò ôïõ. Ï âéïëïãéêüò

ê�êëïò ôïõ áåßìíçóôïõ ÆùãñÜöïõ Ý÷åé êëåßóåé åäþ êáé åßêïóé ïêôþ ÷ñüíéá. ï êáëëéôå÷íéêüò

óõíå÷ßæåôáé êáé èá óõíå÷ßæåôáé áåíÜùò, Ýùò üôïõ èá åðéâéþíåé êáé ï ôåëåõôáßïò åõáßóèçôïò

ôïõ êüóìïõ ôï�ôïõ åéò ðåßóìá ôçò áöéëïêáëßáò êáé ôçò ðáñáêìÞò.-

Áõôïó÷üëéï

Ç åðéäßùîÞ ìïõ åßíáé íá óõìöéëéþóù ôï áíôéêåßìåíï êáé ôï õðïêåßìåíï óå ìéá æùãñáöéêÞ

áõôÜñêåéá. Áí áõôÞ ç óõìöéëßùóç ãßíåôáé óå ìéá ðÝôñá, ó´ Ýíá êüêêáëï, ó´ Ýíá áðïô�ðùìá

ðÜíù óôçí Üììï, Þ óå ëüöïõò êáé áêñïãéÜëéá, äåí ïöåßëåôáé óôçí áíáæÞôçóç åíüò áéóèçôï�

õðïêáôÜóôáôïõ, áëëÜ óôçí áíß÷íåõóç ìéáò óõíÝðåéáò áíÜìåóá óôï ðñïóùðéêü ìïõ üñáìá

êáé óôçí ðñáãìáôéêüôçôá.

Áí óôç äïõëåéÜ ìïõ õðÜñ÷åé ìéá åîÝëéîç, áõôÞ ðñïóäéïñßæåôáé áðü ôçí Ýãíïéá ìïõ íá êÜ-

íù ïñáôÞ ôçí ïõóßá ôùí ðñáãìÜôùí, Ýãíïéá ðïõ öáßíåôáé êõñßùò ìå ôçí åðéìïíÞ ìïõ óôéò ëå-

ðôïìÝñåéåò, óôïé÷åßá ðïõ îåöå�ãïõí óõíÞèùò áðü ôéò ãåíéêüôçôåò êáé óáí öùíÝò ìõóôéêÝò õ-

ðïäçëþíïõí ôç ëåéôïõñãéêÞ èÝóç ôïõ áíôéêåéìÝíïõ ìÝóá óôï ÷þñï.

ÐÝñá áðü ôç ãñáöéêüôçôá êáé ôç èåìáôïãñáößá, æçôþ íá áðïìïíþóù ôá ðñÜãìáôá êáé íá

ôá äéáóþóù ìÝóá áðü ôçí êßíçóç ôçò äçìéïõñãßáò êáé ôçò öèïñÜò ðïõ öÝñíïõí ïé áéþíåò, ôï-

ðïèåôþíôáò ôá, ðåôñùìÝíá èáññåßò, óå ìéá áõè�ðáñêôç ïñéóôéêÞ áêéíçóßá...

...Áí õðÜñ÷åé êÜðïéïò óêïðüò ðïõ äéêáéþíåé ôçí ðñïóðÜèåéÜ ìïõ, åßíáé íá áíáäåßîù óå

ó�ìâïëá åóùôåñéêÞò áíôáðüêñéóçò ôá ðñÜãìáôá...

Óôáèåñüò ÷þñïò êáé ÷ñüíïò áíáöïñÜò ôçò íÝáò ìïõ äïõëåéÜò ç Èåóóáëïíßêç ã�ñù óôá

1925-1930. ¸íá êñÜìá áðü óôïé÷åßá ñùìéïó�íçò, åã÷þñéáò êáé ðñïóöõãéêÞò. Êáëíôåñßìéá,

Æùãñáößæïíôáò ôçí ÊáóóÜíäñá.

Öùôï.: ÃåñÜêçò - ÂÜëôá.

10

óáñÜöéêá, ôï ìðåæåóôÝíé, õðáßèñéá ìáíÜâéêá, ïé ðáñÜãêåò ôçò ðñïóöõãéÜò, âéôñßíåò öïñôù-

ìÝíåò ëáúêÞ ãñáöéêüôçôá êáé ðëçèùñéêüò íåïðëïõôéóìüò, ìõñùäéÝò êáé ÷ñþìáôá áíüèåõôá,

ðñïðÜíôùí åêåßíï ôï Üñùìá ôçò êáìÝíçò æÜ÷áñçò óôá æá÷áñáôæßäéêá ôçò Åãíáôßáò, ç ãÜæá

ôùí íõöéêþí, ôá áôëÜæéá, ôá "ÊáëçìÝñá óáò", äáíôÝëåò óôï ã�ño ôùí êñåâáôéþí êáé Üëëá.

Åéêüíåò êáé ÷ñþìáôá ðïõ óöñÜãéóáí ôá ìÜôéá ìïõ óáí ðñùôïâñÝèçêá, íÝïò áêüìá, ìÝóá

óôï ÷ùíåõôÞñé ôçò "ìåãáëï�ðïëçò".

Ç óõíôçñçìÝíç ôüóá ÷ñüíéá åðéèõìßá ìïõ âñÞêå ôçí áõèåíôéêÞ ôçò áíôáðüêñéóç êáé ôéò åí-

èáññõíôéêÝò áíôéóôïé÷ßåò óÞìåñá, åíéó÷õìÝíç áðü ó�ã÷ñïíá åñåèßóìáôá, üðùò åßíáé ôá ÷ñþ-

ìáôá ôùí ðëáóôéêþí óêåõþí, ðïõ åäþ êáé ìåñéêÜ ÷ñüíéá êáôÝêôçóáí ôçí êáèçìåñéíÞ ìáò æù-

Þ, ôá ÷áñôéÜ ðåñéôõëßãìáôïò, ôá íÜõëïí, ôá êïõôéÜ ôùí áðïññõðáíôéêþí êáé ïé äéáöçìßóåéò.

ÁõôÜ ìå ôéò êáéíï�ñéåò áñìïíßåò êáé ôç ÷ñùìáôéêÞ ôïõò áìåóüôçôá ìïõ ðñüóöåñáí åíèáññõ-

íôéêÜ åñåèßóìáôá, ðïõ ôå÷íéêÜ êáé áéóèçôéêÜ åíßó÷õóáí ôéò ðñïèÝóåéò ìïõ, ôïõò Ýäùóáí ôçí

ôÜîç ðïõ ÷ñåéÜæïíôáí êáé ôá Ýêáíáí éêáíÜ íá êáôáãñáöï�í æùãñáöéêÜ.

Ïé êñéôéêïß ìéëï�í ãéá ôïí Ã. ÐáñáëÞÅðéëÝãåé ï ÔÜêçò ÊïóìÜò

"Óå ìéá óåéñÜ ôïðßá êáé ðñïóùðïãñáößåò ï æùãñÜöïò ÐáñáëÞò äåß÷íåé áîéüëïãï ÷åéñéóìü

ìå åëå�èåñç ðéíåëéÜ, ðáßñíïíôáò êáé ôïíßæïíôáò ÷áñáêôçñéóôéêÜ óçìåßá ôçò ðñáãìáôéêüôç-

ôáò ÷ùñßò íá ôçí ìéìåßôáé äïõëéêÜ êáé ìç÷áíéêÜ. Óôá ðïñôñáßôá ôïõ ðñïóðáèåß ìå ëéôüôçôá

ôüíùí íá äþóåé ôïõò ðëáóôéêï�ò üãêïõò ôçò öõóéïãíùìßáò ìå ìéá áõóôçñÞ êáé óõãêñáôçìÝ-

íç ôå÷íéêÞ". (Ä. Å. Åõáããåëßäçò, åöçì. "Ôá ÍÝá", 27.11.1948).

"Ç åîÝëéîéò ôïõ æùãñÜöïõ Ãéþñãïõ ÐáñáëÞ Ý÷åé óçìåéþóåé ðñïò ôçí êáôå�èõíóç ôçò ìé-

êñïãñáößáò, ìå ôÝìðåñá, æçëåõôÞ ðñüïäï. Ôï ó÷Ýäéü ôïõ áíáäåéêí�åôáé êáèáñü, áêñéâÝò, ëé-

ôü... Ôï "Óðßôé ìå ôç ìïõñéÜ" êáé ï "×ïñôéÜôçò" åßíáé áëçèéíÜ áñéóôïõñãÞìáôá åëëçíéêÞò ìé-

êñïãñáößáò. Ï ÐáñáëÞò Ý÷åé ôï óðÜíéï äþñï ôïõ ó÷åäéáóôï� êáé ôïõ ÷ñùìáôéóôï�. Ï óõí-

äõáóìüò ôùí ðñïóüíôùí áõôþí ôïõ åðéôñÝðåé íá êáôáðéÜíåôáé Üöïâá ìå ôéò äõóêïëüôåñåò

ðåñéðôþóåéò èåìÜôùí ôïõ õðáßèñïõ...". (¢ãã. Ã. Ðñïêïðßïõ, åöçì. "ÊáèçìåñéíÞ", 15.11.1953).

(Ôá áðïóðÜóìáôá êñéôéêÞò ôùí Ä. Å. Åõáããåëßäç êáé ¢ãã. Ã. Ðñïêïðßïõ Ý÷ïõí ëçöèåß áðü ôï âéâëß-

ï "Ï æùãñÜöïò Ã. ÐÁÑÁËÇÓ", ôïõ Íô. ×ñéóôéáíüðïõëïõ, ÓåéñÜ ôÝ÷íçò 1, ôùí Åêäüóåùí Äéáãùíßïõ,

Èåóóáëïíßêç, 1971)

ÐïõñíÜñåò,

ëÜäé, 25C32 åê.

11

ÓéãÜ óéãÜ ï ÐáñáëÞò Üñ÷éóå íá ðëçóéÜæåé ôç ö�óç. ÆùãñÜöéóå ìïíá÷éêÜ ó�íïëá, ð.÷. ìéá

åêêëçóéÜ, ìéá óõóôÜäá äÝíôñùí, Ýíá áóôéêü óðßôé. ÓÞìåñá Ýöôáóå óôï ÷þìá. ¸óêõøå óôá

ìéêñÜ êáé ôáðåéíÜ ðñÜãìáôá. ¼ëá ôá ðáñáðåôáìÝíá áíôéêåßìåíá ôá ðñïóÝ÷åé, êáé åíþ åßíáé

Üøõ÷á ðáßñíïõí áðü ôïí ÐáñáëÞ ðíïÞ. ÓõíÞèùò ðëáíéÝôáé óôéò ðáñáëßåò ôçò ÊáóóÜíäñáò

êáé ìå åîçììÝíç üñáóç ðáñáêïëïõèåß ôçí åíáëëáóóüìåíç ôÜîç ôçò Üììïõ. ¼ëá ãéá ôïí Ðá-

ñáëÞ Ý÷ïõí óçìáóßá. Êáé ôá êï÷�ëéá, êáé ôá áðïëéèùìÝíá êáé óôñïããõëåìÝíá îõëáñÜêéá.

Ç ôå÷íéêÞ ôïõ ÐáñáëÞ áêïëïõèåß âÞìá âÞìá ôá èÝìáôá. ¼óï ìéêñáßíåé ôï ðëáßóéï ôïõ

âëÝììáôïò, ôüóï ìéêñáßíåé êáé ç ðéíåëéÜ. Ó�íôïìá êáôáëáâáßíåé üôé ìå ôï ëÜäé äåí áðïäßäåé

ìå üóç ëåðôüôçôá èÝëåé ôï èÝìá ôïõ. Êáé áñ÷ßæåé íá æùãñáößæåé ìå ôÝìðåñá.

...Ôï ðëçóßáóìá ôïõ ÐáñáëÞ ðñïò ôá áíôéêåßìåíá åßíáé ïñãáíéêÜ äåìÝíï ü÷é ìüíï ìå ôçí

áëëáãÞ ôçò ôå÷íéêÞò áëëÜ êáé ôçí áëëáãÞ ôçò ôå÷íïôñïðßáò. Ç ðñïóÝããéóç ðñïò ôï ðñÜãìá

öÝñíåé ôçí ðñïóÝããéóç ðñïò ôï õðïêåßìåíï. Ôï ôïðßï èÝëåé ðëáô� âëÝììá ðñïò ôá Ýîù. Ç

ðñïóÞëùóç ðñïò ôï óõãêåêñéìÝíï ðñÜãìá áíáðïäïãõñßæåé ôï âëÝììá. ¸ôóé, åíþ âëÝðïõìå

Ýíá æùãñáöéóìÝíï êï�ôóïõñï, áéóèáíüìáóôå ôï øõ÷éêü áðüèåìá ôïõ æùãñÜöïõ. (Çëßáò Ðå-

ôñüðïõëïò, Ï æùãñÜöïò Ãéþñãïò ÐáñáëÞò, åöçì. "Åëå-èåñïò Ëáüò" Èåóóáëïíßêçò, 16.12.1961).

Ïé ðßíáêåò ôïõ ÐáñáëÞ ðñáãìáôïðïéï�íôáé óå ôñßá ðëÜíá. Óôï ðñþôï ðëÜíï õðïëáíèÜ-

íåé ìéá óõíäñïìÞ õðïêåéìåíéêþí êáôáóôÜóåùí, ðïõ åêöñÜæåôáé áðü ôï ãåíéêü ôüíï. Ôïí äéá-

êñßíåé êáíåßò óáí ìéá âåëáôï�ñá, ðïõ åêöñÜæåé ôá óçìåßá åðáöÞò ôïõ êáëëéôÝ÷íç ìå ôá óôïé-

÷åßá ðïõ ðñïôßèåôáé íá áðåéêïíßóåé. ÐñïóÝîôå ôá ìéêñÜ éñéäßæïíôá óôßãìáôá ðïõ áéùñï�íôáé

óáí óêüíç, öùôéóôéêÝò åóôßåò ðïõ ðñïóäéïñßæïõí ôçí ôïíéêüôçôá ôïõ Ýñãïõ êáé äçìéïõñãï�í

ìéá äéáðßäõóç ôüíùí êáé áéóèçìÜôùí áðü ôï Ýíá óçìåßï óôï Üëëï, ðñïóäßäïíôáò óôï áðïôÝ-

ëåóìá ìéá õðïäüñåéá êßíçóç, êÜôé óáí óöõãìü êÜôù áðü ôçí Þñåìç åðéäåñìßäá ôïõ ðßíáêá.

Áí äå óõëëÜâåéò áõôü ôï ðëÜíï, äåí ìðïñåßò íá áðïôéìÞóåéò ôç ìáåóôñßá, ôçí åêöñáóôéêüôç-

ôá, ôï åéäéêü âÜñïò ôïõ èÝìáôïò, äåí ìðïñåßò íá ðåñéçãçèåßò ìå ôçí áðáñáßôçôç Üíåóç óôï

÷þñï ôïõ.

Ó´ Ýíá äå�ôåñï ðëÜíï, ðßóù áðü ôçí êÜëõøç ôïõ ðñþôïõ, êõñéáñ÷åß ôï óôßãìá ôïõ ðßíáêá:

Ýíá êï�ôóïõñï áëëïãåíÝò, óõóôÞìáôá ëéèáñéþí óå ó÷Þìáôá ôõ÷áßá ðïõ öéëïôå÷íï�í ïé ðá-

ëéíäñïìÞóåéò ôçò èÜëáóóáò, ÷áëßêéá êáé êåë�öç, Ýëõôñá, ðáëéï�ñéá êáé èÜìíïé, ôåíÜãç ðá-

ñáèáëÜóóéá, ãÞëïöïé ìïíÞñåéò, Þ áììþäåéò åêôÜóåéò ðïõ ðáßñíïõí ôç äüíçóç ôçò óÜñêáò,

äéáóôñùìáôþóåéò ðåôñùìÜôùí, îåñïëéèéÝò, ëéüäåíôñá áðïêáñùìÝíá óôï öùò ðïõ ôá áðïãõ-

ìíþíåé. Åêåß óôï äå�ôåñï ðëÜíï, ìðïñåßò íá åêôéìÞóåéò ôéò åêöñáóôéêÝò äõíáôüôçôåò ôïõ

÷ñþìáôïò ôïõ ÐáñáëÞ. ÊïíôÜ óôï ìáóôïñéêü Üðëùìá ôçò óÝðéáò êáé ôéò ðáé÷íéäéÜñéêåò ðá-

ñåìâÜóåéò ôïõ Üóðñïõ éâïõÜñ, ôçí å�óôñïöç åðÝíäõóç ôùí áãñþí ìå óðáóìÝíï ñÝìðñáíô,

ðëÜé óôï ÷íïõäÜôï èùðåõôéêü êåñáìéäß, ðïõ ïñïèåôåß ôá áíôéêåßìåíá ìÝóá óôï ÷þñï, îå÷ù-

ñéóôÞ èÝóç êáôÝ÷ïõí ôá øõ÷ñÜ ÷ñþìáôá. ×ùíåìÝíá óå ìåôáâáôéêÝò áðï÷ñþóåéò äéáóôßæïõí

äñïóéóôéêÜ ôï äéÜóôçìá, ÷ùñßò íá õðïâéâÜæïõí ôçí ôïíéêüôçôá óå áéóèçìáôïëïãßá. Ôï ðéï

åêöñáóôéêü üìùò óçìåßï óôïõò ðßíáêåò ôïõ ÐáñáëÞ åßíáé ç óêéÜ, ìéá óêéÜ ðïõ äñïóßæåé óáí

Óáí ôá êï÷"ëéá ðïõ áãÜðçóá,

ôÝìðåñá 38C50 åê., 1960-1970.

12

ìåôáëëéêü íåñü, áíáâñ�æïõóá áðü ôïõò ìõóôéêï�ò ðüñïõò ôçò �ëçò, äÝ÷åôáé ïëïêëçñùôéêÜ

ôï öùò, ôï åíáãêáëßæåôáé êáé ôï äéáë�åé.

Ó´ Ýíá ó÷åäüí ïìïéüìïñöï âÜèïò åíôÜóóåôáé ç ãåíéêÞ åíô�ðùóç ôïõ ðßíáêá. åßíáé ôï ôñß-

ôï ðëÜíï. Ç èÜëáóóá, ï ïõñáíüò, ç ïìß÷ëç, ðáßæïõí ôï ñüëï ôïõ ðëáéóßïõ. Äå äéáêïóìï�í,

äåí êïíôñáóôÜñïõí ôï èÝìá, áëëÜ äéáìïñöþíïõí ìéá éäéáßôåñç éåñáñ÷ßá ôüíùí, üðïõ óõãêëß-

íïõí ïé óõãêéíçóéáêÝò ðñïåêôÜóåéò óôï Üðåéñï. Ï "êÜìðïò" óôïõò ðßíáêåò ôïõ ÐáñáëÞ åßíáé

Ýíá Üëëï åðßðåäï æùÞò, üðïõ üëá ÷Üíïõí ôï åéäéêü ôïõò âÜñïò êáé ìåôáóôïé÷åéþíïíôáé óå á-

íáìíÞóåéò.

ÌÝóá óôçí áã÷üóôñïöç êáé áé÷ìçñÞ èÝáóç ôïõ êüóìïõ ðïõ õéïèåôåß ç ó�ã÷ñïíç æùãñá-

öéêÞ ðáñáìïñöþíïíôáò êáé åîåìþíôáò ôçí ðñáãìáôéêüôçôá, ç æùãñáöéêÞ ôïõ ÐáñáëÞ åßíáé

Ýíáò ëüãïò åãêáñäßùóçò. ¼÷é óõíïìéëßá åéò åðßðåäïí áããÝëùí, ï�ôå íáñêéóóéóìüò, ï�ôå åöç-

óõ÷áóìüò êáé ðáñáðëÜíçóç, ï�ôå ó÷çìáôïðïßçóç ôùí åðáöþí ìáò ìå ôïí êüóìï óå ùñáéé-

óôéêÝò åðáããåëßåò, ï�ôå õðïôáãÞ êáé ðáñáßôçóç. Ìå äéÜèåóç èõìüóïöç, ðåßñá êáé äßøá æù-

Þò, ìå ìåñÜêé êáé áöïóßùóç åñùôéêÞ áðáèáíáôßæåé ôïí êüóìï ôïõ áðëþíïíôáò ôï ÷Ýñé íá

óõìöéëéùèåß ìáæß ôïõ. (Áðüóðáóìá áðü áíÝêäïôï óçìåßùìá ôïõ ÃéÜííç ÐáðáñÜëëç ãéá ôçí

Ýêèåóç óôï Éíóôéôï-ôï Ãêáßôå Èåóóáëïíßêçò, 18.2.1970).

Ï Ã. ÐáñáëÞò åßíáé áðü ôïõò ãíùóôüôåñïõò æùãñÜöïõò ôçò Èåóóáëïíßêçò. Óôçí áìÝóùò

ðñïçãï�ìåíç ÝêèåóÞ ôïõ ðïõ åß÷å ðáñïõóéÜóåé óôçí ÁèÞíá, óôï Éíóôéôï�ôï Ãêáßôå, åß÷áìå

äåé ôá èáõìÜóéá ôïðßá ôçò ×áëêéäéêÞò. Ðåñéóóüôåñï áðü ôïðßá, ïé ðßíáêÝò ôïõ áðïôåëï�óáí

÷þñï øõ÷éêü ôçò Ìáêåäïíßáò, ìå ôçí áðåñáíôïó�íç, ôç óéùðÞ, ôçí êÜðïéá ìåëáã÷ïëßá êáé

åóùôåñéêüôçôá, êáé ìáæß ôï èá�ìáóìá ôï åêóôáóéáóìÝíï êáé âáè� ôïõ êüóìïõ áõôï�, óáí

öáíÝñùìá óõãêåêñéìÝíï êáé èçóá�ñéóìá ìéáò ïìïñöéÜò áíåßðùôçò, ðïõ ðåñéóóüôåñï ç øõ-

÷Þ ãíùñßæåé êé áêïõìðÜ óå üóá ôá ìÜôéá âëÝðïõí. Ó÷åäüí õðåññåáëéóôéêÜ óôçí ðåñéãñáöÞ

ôçò ëåðôïìÝñåéáò êáé óôç äéÜóôáóç ðïõ áðïêôÜ ìÝóá ó´ áõôüí ôïí ÷þñï, ôá Ýñãá ôïõ Ðáñá-

ëÞ áðïôåëï�í ìéáí Ýêöñáóç ôçò èÝóçò ðïõ ç ôÝ÷íç ôçò Èåóóáëïíßêçò Ý÷åé ðñïóöÝñåé óôç

íåïåëëçíéêÞ æùãñáöéêÞ, üðùò êáé óôç íåïåëëçíéêÞ ëïãïôå÷íßá åðßóçò.

¼,ôé Ýêáíå óôá ðáëáéüôåñá Ýñãá ôïõ ï ÐáñáëÞò ãéá ôá ôáðåéíÜ ôçò ö�óçò, ãéá ìéá ñßæá,

ìéá ðÝôñá, Ýíá èÜìíï, ôï êÜíåé ôþñá ãéá ôá ôáðåéíÜ ôçò æùÞò, ôá ìáãáæéÜ êáé ôéò âéôñßíåò. Åß-

íáé ìÝóá óôïí ßäéï äñüìï. Ç ðéï ôáðåéíÞ ìïñöÞ íá ìðïñåß í´ áíïßãåé, ãéá ôïí Üíèñùðï ðïõ

èá ôç äåé, ôï èá�ìá ïëüêëçñïõ ôïõ êüóìïõ. Åßíáé ç ãñáììÞ ôçò ôÝ÷íçò ôçò Èåóóáëïíßêçò...

Ï ÐáñáëÞò æùãñáößæåé ôï ìáíÜâéêï êáé ôï ëïõëïõäÜäéêï, ôï ðáíôïðùëåßï ìå ôá ÷ßëéá åßäç,

ôï êáðåëÜäéêï êáé ôï óêïõðéäÜäéêï êáé ôï æá÷áñïðëáóôåßï. Ôá Ýíôïíá ðïë�÷ñùìá ðëáóôé-

êÜ, ïé ñïæ ôï�ñôåò, ôá íõöéÜôéêá êáé ôá êáðÝëá ìéáò ëßãï ðåñáóìÝíçò ìüäáò äåí Ý÷ïõí äéá-

öïñåôéêÞ ïìïñöéÜ áðü ôá ðïëõöçìéóìÝíá ëáúêÜ ìáò åßäç. Ãéáôß ï ßäéïò ôñüðïò æùÞò ôá ðåñé-

ëáìâÜíåé. Ôá æùãñáößæåé ëåðôïìåñåéáêÜ, áëçèéíÜ, "üðùò åßíáé", ìå ôçí ôüëìç ðïõ êÜðïôå

÷ñåéÜæåôáé ãéá íá åíôÜîåéò Þ íá äåéò ðùò åíôÜóóïíôáé ó´ Ýíá æùãñáöéêü Ýñãï. Ìéá ôßìéá ðé-

óôüôçôá áðÝíáíôß ôïõò, èáññåßò êáé ôïõ åðéâÜëëåôáé áðü ôçí áãÜðç ôïõ, ðïõ ðñþôá áð´ üëá

ôïí Ýêáíå íá ôá êïéôÜîåé. (ÅëÝíç Âáêáëü, åöçì. "Ôá ÍÝá", 21.12.1972).

Áêñéâþò ôï 1954 æùãñáößæåé ôçí "¿ñá ãáëÞíçò", ìå ôçí ïðïßá êÜíåé Ýíá óçìáíôéêü âÞìá:

åãêáôáëåßðåé ôá ôõðéêÜ èáëáóóéíÜ êáé íçóéþôéêá ôïðßá (óôñïããõëÜ ëéìáíÜêéá êïéôáãìÝíá

áðü øçëÜ, ðå�êá êïíôÜ óôç èÜëáóóá êôë.) êáé áöïóéþíåôáé óôéò áêñïãéáëéÝò ôçò ×áëêéäé-

êÞò ìå ôçí åñçìéêÞ áíïé÷ôùóéÜ ôïõò, ôéò Üóðñåò áììïõäéÝò, ôá ÷ï÷ëÜäéá, ôéò óáðéóìÝíåò âÜñ-

êåò ðïõ ðåèáßíïõí ìéóïðáñá÷ùìÝíåò óôçí Üììï, áãêÜèéá, ðáñÜîåíá êï�ôóïõñá êáé áóðñé-

óìÝíá êüêêáëá. [...]

Ç áëëáãÞ áõôÞ óõíå÷ßóôçêå ìå ìéá óôáèåñÞ ðñïÝêôáóç ðñïò ôçí áëëçãïñßá. Ôï êï�ôóïõ-

ñï ôçò áêñïãéáëéÜò Ýãéíå êÜôé óáí ößäé, Ýíá î�ëï öáãùìÝíï áð´ ôç èÜëáóóá èõìßæåé Üëïãï,

Ýíáò ðëáãéáóìÝíïò êïñìüò ìå êëþíéá äßíåé ôçí åíô�ðùóç åíüò óêïñðéï� ðïõ êåßôåôáé áíÜ-

óêåëá, Ýíáò üãêïò áðü âñÜ÷éá ìåôáôñÝðåôáé óå ôïðßï áëëüêïôá ðáñáìõèÝíéï. ×áñáêôçñé-

óôéêü Ýñãï áõôÞò ôçò ôÜóçò åßíáé Ýíá ó�ìðëåãìá êï�ôóïõñùí ìå ôïí ôßôëï "Ëáïêüùí". Ç åé-

êïíïðïéßá áõôÞ, ÷ùñßò íá öôÜíåé óôï ó�ìâïëï, åñùôïôñïðåß ìå ôï ì�èï. ç ö�óç õößóôáôáé ìéá

äéáäï÷éêÞ ðáñáìüñöùóç ðïõ ïäçãåß óôçí áëëçãïñßá. ¼ëá áõôÜ ìðïñåß íá áðïôåëï�í ìéá

ðñùôüôõðç óõíåéóöïñÜ óôï ìïíôÝñíï êáé ôçí áöáéñåôéêÞ ôÝ÷íç. ìðïñåß áêüìç íá ïöåßëïíôáé

êáé óôçí éäéïóõãêñáóßá ôïõ æùãñÜöïõ, áí êáé ï øõ÷éêüò êüóìïò ôïõ ÐáñáëÞ åßíáé áðëüò êáé

íôüìðñïò êáé, êáôÜ ôç ãíþìç ìïõ, îÝíïò ðñïò ôçí áëëçãïñéêÞ Ýêöñáóç. Íïìßæù üôé ç ôÜóç

áõôÞ äåí áíôéðñïóùðå�åé ôïí êáë�ôåñï ÐáñáëÞ. Áíôßèåôá, èåùñþ óáí ðïë� ðéï áíôéðñïóù-

13

ðåõôéêÜ ïñéóìÝíá Üëëá Ýñãá ôïõ, óôá ïðïßá ôï áëëçãïñéêü êáé ìõèéêü óôïé÷åßï áôïíåß, êáé

äõíáìþíåé ç ñåáëéóôéêÞ óõãêßíçóç. Ë.÷. ç "¿ñá ãáëÞíçò" åßíáé ìéá áììïõäéÜ, üðïõ îå÷ùñß-

æïõí ëßãá âüôóáëá, ëßãá ÷üñôá êáé ìåñéêÜ îåñüêëáäá. Ôï áßóèçìá ôçò ãáëÞíçò õðïâÜëëåôáé

ìå ôçí ðéóôÞ áíáðáñÜóôáóç êáé ôï áðáëü ÷ñþìá, ÷ùñßò åîùñåáëéóôéêÝò ðñïåêôÜóåéò Þ ðá-

ñáìïñöþóåéò, ÷ùñßò óõíåéñìï�ò åíôõðþóåùí áðü Üëëá ðñÜãìáôá. Ï ðßíáêáò áõôüò, ìáæß ìå

ôá "Âï�ñëá", ôï "Ìáôáéüôçò êáé èëßøéò" êáé ìåñéêï�ò Üëëïõò, åêöñÜæåé ôïí êáë�ôåñï Ðáñá-

ëÞ áõôÞò ôçò ðåñéüäïõ. [...].

×ùñßò ðëÝïí áëëçãïñéêÝò ðñïåêôÜóåéò ï ÐáñáëÞò, ìå ìéá ðñïóðÜèåéá "íá áíáäåßîåé óå

ó�ìâïëá åóùôåñéêÞò áíôáðüêñéóçò ôá ðñÜãìáôá", üðùò ëÝåé êé ï ßäéïò, äßíåé ìå êáôáðëç÷ôé-

êÞ Üíåóç ìéá ÊáóóÜíäñá ïëüôåëá äéêÞ ôïõ, ìå ôéò áììïõäéÝò ôçò, ôïõò ðáñáèáëÜóóéïõò äñü-

ìïõò ôçò, ôá ñõÜêéá, ôá ëïöÜêéá, ôá ÷ùñÜöéá, ôéò îåñïëéèéÝò, ôéò åëéÝò êáé ôéò óõêéÝò, ôï ðëáé-

óßùìá ôùí ôïðßùí ôçò áðü ôá ìáêñéíÜ âïõíÜ, êé üëá áõôÜ ìå ìéá ëõñéêÞ äéÜèåóç ðïõ êÜíåé

ôïí ðßíáêá óùóôü ðïßçìá. Ï ÐáñáëÞò äåí åßíáé ï ðåñáóôéêüò æùãñÜöïò ðïõ óôÞíåé ôï êá-

âáëÝôï ôïõ ó´ Ýíá ôïðßï ðïõ ôïõ Ýêáíå åíô�ðùóç. åßíáé ï ßäéïò ï êÜôïéêïò ðïõ áãáðÜåé ôïí

ôüðï ôïõ êáé ôïí æùãñáößæåé ìå ìåñÜêé: åßíáé êïììÜôéá áðü ôçí ïìïñöéÜ ôïõ åáõôï� ôïõ. Óå

ìéá ðñïóðÜèåéá íá îåðåñáóôåß ôï ãëõêåñü êáé ôï ãñáöéêü, åêöñÜæïíôáé ÷áìçëüöùíåò áí-

èñþðéíåò êáôáóôÜóåéò: ìåëáã÷ïëßá, áßóèçóç ôçò ìáôáéüôçôáò, åñçìéÜ, ãáëÞíç, ôñõöåñÞ äéÜ-

èåóç. Ïé "ÅëéÝò", ïé "ËïöïóåéñÝò", ïé "ËïöïðëáãéÝò", ôï "Äåéëéíü", ï "¹÷ïò ÷ëüçò", ç "ÄïìÞ

êáé áðïäïìÞ", êáèþò êáé ðïëëÜ Üëëá ôçò ßäéáò ðåñéüäïõ áðïôåëï�í èáõìÜóéá ðáñáäåßãìá-

ôá ôçò ùñéìüôçôáò ðïõ îå÷åéëßæåé áðü ôçí ôåëåõôáßá äïõëåéÜ ôïõ êáëëéôÝ÷íç. [...].

ÁíáìíÞóåéò áðü ÷áñéôùìÝíåò âéôñßíåò êáé ðáëéÜ ìáãáæÜêéá ìðëÝêïõí ìå ðñüóöáôåò åíôõ-

ðþóåéò áðü ôá ðïë�÷ñùìá ðëáóôéêÜ ðïõ êáôÝêëõóáí ôá ôåëåõôáßá ÷ñüíéá ôçí áãïñÜ. Áðü

ôç ìéá ìåñéÜ ç åãêáôáëåéììÝíç âéôñßíá ìéáò ðñïðïëåìéêÞò êáðåëï�ò êé áðü ôçí Üëëç ôï áìá-

îÜêé ôïõ äïóáôæÞ ìå ôá 1001 åßäç. Ôï ðáëéü ìå ôï íÝï ìðëÝêïíôáé ó´ Ýíá ãïçôåõôéêü ÷áñìÜ-

íé, üðïõ ôá äéÜöïñá ìéêñïáíôéêåßìåíá ôçò êáèçìåñéíÞò ÷ñÞóåùò åðéâåâáéþíïõí ôç ÷áñÜ ôçò

æùÞò êáé ôç ìåëáã÷ïëßá ôïõ ÷ñüíïõ. ÆùãñáöéóìÝíá ìå ôçí ßäéá õðïìïíÞ êáé ôá ìáãáæÜêéá

áõôÜ, üðùò êáé ôá ôïðßá ôçò ÊáóóÜíäñáò, äßíïõí ôçí áßóèçóç ìéáò ðñáãìáôéêÜ ëáúêÞò ôÝ-

÷íçò, ëáúêÞò ü÷é ìüíï óôç äéÜèåóç áëëÜ êáé óôçí ôå÷íéêÞ, áí ðáñáäå÷ôï�ìå üôé ôï áëçèéíÜ

ëáúêü åêöñÜæåôáé êõñßùò ìå ôï ìåñÜêé êáé ôçí õðïìïíÞ. (Íôßíïò ×ñéóôéáíüðïõëïò, Ï æùãñÜöïò

Ãéþñãïò ÐáñáëÞò (1908-1975), ðåñéïä. "Äéáãþíéïò", áñ. 13, ÉáíïõÜñéïò-Áðñßëéïò 1976, ó. 27-30).

...Ç åõáéóèçóßá óôç ìïñöÞ, ç ïìïñöéÜ óôçí åíáëëáãÞ ôïõ ÷ñþìáôïò êáé ôçò öüñìáò, ç äéá-

äï÷Þ ôùí åðéðÝäùí, ç êëéìÜêùóç ôùí ëüöùí ìå ôéò öïõíôùôÝò åëéÝò êáé ôá áãÝñù÷á êáé ìá-

êñüâéá ðå�êá, äåí åßíáé ï�ôå ñïìáíôéêÞ, ï�ôå ãëõêåñü ðáñáëÞñçìá åíèïõóéáóìï�, ï�ôå á-

ðëÝò öùôïãñáöéêÝò áðåéêïíßóåéò. Åßíáé ç ßäéá ç ö�óç ôïõ éäéüìïñöïõ áõôï� ÷þñïõ, âãáëìÝ-

íç áðü ôï ÷Ýñé ôïõ ãíÞóéïõ áõôï� äçìéïõñãï�, ðïõ âëÝðåé, áéóèÜíåôáé êáé ìåôáäßäåé Ýííïéåò

Ñá÷þíéá,

ôÝìðåñá 40C30 åê., 1967.

14

áðüëõôåò êáé ãåñÜ óõíèåìÝíåò, ðïõ ìüíï ìå ôçí ÷ùñßò üñéá åðéêïéíùíßá ãßíïíôáé áíôéëçðôÝò.

Áêüìá êáé åêåß ôá ðáñáôçìÝíá óôçí áììïõäéÜ ãéáëüîõëá, ôá öáãùìÝíá áðü ôçí áñì�ñá ôçò

èÜëáóóáò, èÝëïõí íá ðáßñíïõí ìå ôéò ìåãåèõìÝíåò êáé ðáñÜîåíåò öüñìåò ôïõò óõìâïëéêÝò

äéáóôÜóåéò, áêüìá êáé êåé ï õðáéíéãìüò óå Üëëåò Ýííïéåò ãßíåôáé ôüóï ìüíï üóï ç ö�óç êáé ç

ðñáãìáôéêüôçôá áõôï� ôïõ ÷þñïõ ôï åðéôñÝðïõí. Ãéáôß êáé åêåß áêüìá õðåñéó÷�åé ôï öõóéêü

ðåñéâÜëëïí ìå ôéò åíáëëáãÝò ôïõ, ïé ãáëÞíéåò þñåò óôéò âïôóáëùôÝò ðáñáëßåò, ïé Þñåìåò èÜ-

ëáóóåò üôáí ïé áÝñçäåò êáôáðá�ïõí êáé ç áðüëõôç áêéíçóßá âáóéëå�åé. Åßíáé óôéãìÝò ðïõ

ôçí �ðáñîÞ ôïõò äåí ôçí õðïðôå�åôáé êáíåßò áí äå æÞóåé ìáæß ôïõò óôïõò ôüíïõò ôçò ìáãåìÝ-

íçò áõôÞò åñÞìùóçò. [...]. Ðüóï ãíÞóéïò êáé áðüëõôá ðéóôüò óôïí åáõôü ôïõ ìÝíåé ï Ãéþñãïò

ÐáñáëÞò óå üëç ôçí êáëëéôå÷íéêÞ ôïõ äçìéïõñãßá áðïäåéêí�åé êáé ìéá Üëëç ðåñßïäïò ôçò æù-

ãñáöéêÞò ôïõ, üôáí ðñáãìáôéêÜ ãïçôå�åôáé áðü ôïí êüóìï ôùí ìéêñïðñáãìÜôùí, ôùí óôé-

âáãìÝíùí óôá ìáãáæÜêéá ôçò Èåóóáëïíßêçò, ìéêñïðñáãìÜôùí ðïõ ôá áíáêáë�ðôåé êáé ôá

ðåñéãñÜöåé ìå ôçí ßäéá åõáéóèçóßá ðïõ áöéåñþíåé êáé óôá êï÷�ëéá êáé ôá âüôóáëá ôçò ðáñá-

ëßáò ôçò ×áëêéäéêÞò. (ÍÝëëç ÌéóéñëÞ, óçìåßùìá óôïí êáôÜëïãï ôçò áíáäñïìéêÞò Ýêèåóçò

ôïõ Ãéþñãïõ ÐáñáëÞ óôçí ÅèíéêÞ ÐéíáêïèÞêç, ÁèÞíá, ÓåðôÝìâñéïò 1980, ó. 11-13).

Óôá Ýñãá ôïõ Ãéþñãïõ ÐáñáëÞ Ý÷ïõìå åîáéñåôéêÝò æùãñáöéêÝò äéáôõðþóåéò, ðïõ äåí ðå-

ñéïñßæïíôáé óôçí ðåñéãñáöÞ ôùí áíôéêåéìÝíùí ôïõ åîùôåñéêï� êüóìïõ, áëëÜ öôÜíïõí óôçí

Ýêöñáóç øõ÷éêþí êáôáóôÜóåùí. Óôá ðéï ÷áñáêôçñéóôéêÜ áð´ áõôÜ Ý÷ïõìå ìåãÜëá ïñéæüíôéá

åðßðåäá -Ýñçìåò ðáñáëßåò ôçò ×áëêéäéêÞò óõíÞèùò-, üðïõ âñßóêïíôáé ðåñßåñãá áíôéêåßìåíá

(ðÜíôá õðïâëçôéêÜ êáé ïìéëçôéêÜ), êï�ôóïõñá, ðÝôñåò, îåñïß èÜìíïé, üëá öáãùìÝíá áðü ôïí

êáéñü êáé ôç èÜëáóóá. Åéêïíßæïíôáé óõ÷íÜ ìå ÷ñþìáôá åîáéñåôéêÜ ëéôÜ, ìáëáêÜ, ãêñßæá ðå-

ñéóóüôåñï, ÷ùñßò áíôéèÝóåéò êáé óõãêñï�óåéò, ìå ìéá ðéíåëéÜ óôñùôÞ êáé ãñÞãïñá ñéãìÝíç

óôïí ðßíáêá, ó´ Ýíá ÷þñï ðïõ ðáñïõóéÜæåôáé Üëëïôå øõ÷ñüò êé Üëëïôå æåóôüò áëëÜ ðÜíôá

áðåñéüñéóôïò. Ìå ôç óåéñÜ "ÌáãáæéÜ êáé Âéôñßíåò" áðü ôá ÷ñüíéá 1970-1975, ï ÐáñáëÞò äß-

íåé áíáìößâïëá æùãñáöéêÞ áîßá ó´ Ýíá ðñïóùðéêÜ âéùìÝíï ðáñåëèüí. Åäþ, åðéôõã÷Üíåôáé,

êáé ìÜëéóôá ìå èáõìÜóéï ôñüðï, ç åðéêñÜôçóç åíüò ðñïóùðéêï� ðïéçôéêï� ñåáëéóìï�, ðïõ

áíõøþíåé ôï ðñáãìáôéêü. êáé äßíåé Ýñãá óôá ïðïßá Ý÷ïõìå ìéá ìåôáìüñöùóç ôçò ïðôéêÞò

ðñáãìáôéêüôçôáò óå ðïéçôéêÞ åéêüíá, ðïõ äéáêñßíåôáé ãéá ôçí ïìïñöéÜ êáé ôçí áëÞèåéá ôçò.

(×ñ-óáíèïò ×ñÞóôïõ, ÌíÞìç ôùí æùãñÜöùí ðïõ ÷Üóáìå. Áðü ôïí êáôÜëïãï ôçò Ýêèåóçò Ðá-

ñáëÞ-ËåöÜêç-ÃåùñãéÜäç ðïõ äéïñãÜíùóå ç "ÔÝ÷íç" óôá ðëáßóéá ôùí "Äçìçôñßùí" ôï 1978).

ÊáðåëÜäéêï,

áêñõëéêü 45C50 åê., 1951.

15

(Ôï áõôïó÷üëéï ôïõ Ã.Ð. êáé ïé êñéôéêÝò ôùí Çë. Ðåôñüðïõëïõ, Ãéáí. ÐáðáñÜëëç, ÅëÝíçò Âáêáëü, ÍÝë-

ëçò ÌéóéñëÞ êáé ×ñõó. ×ñÞóôïõ áðü ôï âéâëßï ôïõ ÐåñéêëÞ Óöõñßäç, Äþäåêá æùãñÜöïé ôçò Èåóóáëï-

íßêçò, ÑÝêïò, 1998, Èåóóáëïíßêç)

Ï Ã. ÐáñáëÞò åßíáé Ýíáò áðü ôïõò ðéï óçìáíôéêï�ò ôïðéïãñÜöïõò, ü÷é ìüíï óôï ìáêåäï-

íéêü ÷þñï, áëëÜ ãåíéêüôåñá óôç ó�ã÷ñïíç åëëçíéêÞ æùãñáöéêÞ. ¼óïé ãíùñßæïõí ôï Ýñãï

ôïõ, áëëÜ êáé üóïé èá "óõíáíôÞóïõí" ôç æùãñáöéêÞ ôïõ ãéá ðñþôç öïñÜ ó´ áõôÞ ôçí Ýêèåóç

èá áíôéëçöèï�í áìÝóùò üôé ðñüêåéôáé ãéá æùãñÜöï ðïõ ôïí ìÜãåøå éäéáßôåñá ôï ôïðßï êáé ç

ö�óç ôçò ×áëêéäéêÞò. Ãéáôß óôá ôïðßá ôçò ×áëêéäéêÞò, ðïõ áðü ôï 1952 ùò ôï 1970 ðåñßðïõ

æùãñáößæåé ìüíï ìå ôÝìðåñá, ìðïñåß íá ðåé êáíåßò üôé óõíáíôÜ ôç "øõ÷Þ" ôïõ êáëëéôÝ÷íç, ôïí

êáë�ôåñï ÐáñáëÞ, ü,ôé ôïí Üããéîå ðåñéóóüôåñï óôçí ðïñåßá ôçò êáëëéôå÷íéêÞò ôïõ äçìéïõñ-

ãßáò. Óôçí ðñþôç ìáôéÜ ÷áßñåôáé ï èåáôÞò ôá áêñïãéÜëéá ìå ôïõò âñÜ÷ïõò êáé ôá âüôóáëá Þ

ôïõò áðáëï�ò ëüöïõò ìå ôá ðå�êá êáé ôéò åëéÝò, ôïðßï åíôåëþò ÷áñáêôçñéóôéêü ãéá ôç ×áëêé-

äéêÞ. ¼ðïéïò ãíùñßæåé üìùò êáëÜ ôïí ôüðï, ìðïñåß ìå ðñïóå÷ôéêüôåñï ìÜôé íá áíáãíùñßóåé

óå êÜèå ðßíáêá ôï áêñéâÝò óçìåßï, ôçí áêñéâÞ ôïðïèåóßá ðïõ áðïäßäåé êÜèå öïñÜ ï êáëëé-

ôÝ÷íçò. Èá Þôáí üìùò ëÜèïò íá èåùñçèåß üôé ðñïóðáèåß íá áðïäþóåé ìå öùôïãñáöéêü ôñü-

ðï ôï ôïðßï, Ýóôù êé áí åßíáé, üðùò ÷áñáêôçñéóôéêÜ ðáñáôçñåß ï ãéïò ôïõ êáëëéôÝ÷íç, ï ôå-

ëåõôáßïò æùãñÜöïò ðïõ Ýóôçíå ôï êáâáëÝôï ôïõ óôï �ðáéèñï. Ï ÐáñáëÞò "óÝâåôáé" ôï ôï-

ðßï, ôçí êÜèå ôïõ éäéáéôåñüôçôá Þ ëåðôïìÝñåéá. ìå ôïí ôñüðï ðïõ ôï áðïäßäåé ðñïóðáèåß íá

ìáò áíáãêÜóåé íá ôï äï�ìå ìå ôá äéêÜ ôïõ ìÜôéá, áðü ôç äéêÞ ôïõ ïðôéêÞ ãùíßá. (Áë. ÃïõëÜ-

êç-ÂïõôõñÜ, Ðñüãñ. ¸êèåóçò óôï Âáöïðï-ëåéï Ðíåõìáôéêü ÊÝíôñï, Öåâñ. 1985, ó. 8).

Ôñåéò åßíáé ïé ê�ñéåò èåìáôïãñáöéêÝò åíüôçôåò ôïõ Ýñãïõ ôïõ ÐáñáëÞ: 1) Ôïðßá, 2) Î�ëá

êáé ðÝôñåò ôçò áêôÞò, 3) ÌáãáæéÜ êáé âéôñßíåò. ÌÝóá áðü áõôÝò äéáãñÜöåôáé ìå óáöÞíåéá ç

åîÝëéîç ôïõ êáëëéôÝ÷íç. Ïé ðñïóùðïãñáößåò äåí ëåßðïõí áðü ôï Ýñãï ôïõ, áí êáé åßíáé ëßãåò.

Óôéò ðåñéóóüôåñåò, åðéâéþíåé ç äéäáóêáëßá ôïõ ÏõìâÝñôïõ Áñãõñï� êáé ðéï ãåíéêÜ ôçò Ó÷ï-

ëÞò ôïõ ÌïíÜ÷ïõ. Åîáßñåóç ðïõ åðéâåâáéþíåé ôïí êáíüíá åßíáé ï Íåáñüò Âïóêüò áðü ôçí Å-

ðáíùìÞ (Ðñïóùðïãñáößá Á. ËåìðÝñç), áðü ôá ìÝóá ôçò äåêáåôßáò ôïõ 40: áíôßèåôá ìå ôçí

ðëáóôéêÞ áðüäïóç êáé ôçí Ýìöáóç óôï ñåáëéóôéêü ôùí ðåñéóóüôåñùí ðñïóùðïãñáöéþí ôïõ,

ó´ áõôÞí, äéáêñßíåôáé ìéá ó÷åôéêÞ åðéðåäïðïßçóç ôùí ìïñöþí ðïõ äåß÷íåé äéÜèåóç íá åíï-

ðïéçèåß ç æùãñáöêÞ åðéöÜíåéá. Äåí åßíáé ôõ÷áßá ç áðïõóßá ôçò áíèñþðéíçò ìïñöÞò áðü ôï

Ýñãï ôïõ ÐáñáëÞ óôéò ôñåéò ê�ñéåò åíüôçôÝò ôïõ. Åßôå åðéêñáôåß ìåëáã÷ïëéêÞ äéÜèåóç (ôïðß-

á-î�ëá ôçò áêôÞò) åßôå äéáêñßíåôáé ìéá ôñõöåñÜ ðåñéðáéêôéêÞ áßóèçóç ÷éï�ìïñ (ìáãáæÜêéá),

ç ìïíáîéÜ ôïõ êáëëéôÝ÷íç äéáôñÝ÷åé ôï ó�íïëï ôçò æùãñáöéêÞò äçìéïõñãßáò ôïõ. (Áíôþíçò

Êùôßäçò, Ðñüãñáììá ¸êèåóçò óôï Âáöïðï-ëåéï Ðíåõìáôéêü ÊÝíôñï, Öåâñ. 1985, ó. 20).

Ôï ôïðéïãñáöéêü ôïõ Ýñãï äéáêñßíåôáé óå ä�ï ôõðïëïãéêÝò êáôçãïñßåò. Óôçí áñ÷éôåêôïíé-

êÞ ôïðéïãñáößá êáé óôï "áãñïôéêü" ôïðßï. Ï ðñþôïò ô�ðïò ðåñéëáìâÜíåé óõíèÝóåéò ïé ïðïß-

åò ùò êåíôñéêü èÝìá Ý÷ïõí êÜðïéï áñ÷éôåêôüíçìá ðïõ äåóðüæåé óôï ÷þñï, åíþ ôï ôïðßï åßíáé

ïõäÝôåñï óôïé÷åßï ôçò ó�íèåóçò êáé ëåéôïõñãåß ìüíï ãéá ôçí õðïäÞëùóç ôïõ óõãêåêñéìÝíïõ

÷þñïõ. Óôïí ô�ðï áõôüí õðÜãïíôáé áðüøåéò ìïíáóôçñéþí, ð�ëåò, êáìéíÜäåò, áñóáíÜäåò -ü-

ëá áðü ôçí ×åñóüíçóï ôïõ Áãßïõ ¼ñïõò- áðåéêïíßóåéò åêêëçóéþí ôçò ÊáóôïñéÜò, ôçò ÂÝ-

ñïéáò êáé ôçò Ìõêüíïõ êáèþò êáé êÜðïéåò ôìçìáôéêÝò áðüøåéò ðüëåùí üðùò ë.÷. ôá "Ôïõñ-

êüóðéôá ôçò ÍÜïõóáò".

Ôï æùãñáöéêü éäßùìá ôïõ ÐáñáëÞ åßíáé ñåáëéóôéêü êáé ôï èÝìá ôïõ áíôáðïêñßíåôáé ðéóôÜ

ÁñéóôåñÜ, ÁñóáíÜò áðü øçëÜ,

åëáéïãñáößá 41C43 åê., 1951-1955.

ÄåîéÜ, ÂÜæï ìå ãáñ"öáëëá,


ÁíÞêåé óôïí ÇñáêëÞ Ëáìðñüðïõëï.

16

óôçí ïñáôÞ ðñáãìáôéêüôçôá ÷ùñßò ðïôÝ íá öèÜíåé óôçí áêñéâÞ áñ÷éôåêôïíéêÞ áðïô�ðùóç.

Ç äå�ôåñç ôõðïëïãéêÞ êáôçãïñßá, áõôÞ ôïõ "áãñïôéêï�" ôïðßïõ, åßíáé ðéï åõñåßá áðü ôçí

ðñþôç êáé ðåñéÝ÷åé Ýñãá ôá ïðïßá áíáöÝñïíôáé óå öõóéêÝò õðáßèñéåò ôïðïèåóßåò. Ðáñáôç-

ñåßôáé ìéá ìåãÜëç ðïéêéëßá èåìÜôùí, ôá ïðïßá äéáöÝñïõí ïõóéáóôéêÜ ìåôáî� ôïõò êáé áíÞ-

êïõí óå åíôåëþò äéáöïñåôéêÝò êáëëéôå÷íéêÝò öÜóåéò ôçò ðïñåßáò ôïõ æùãñÜöïõ. Áðü ôï 1950

êáé ìåôÜ ï Ã. ÐáñáëÞò óôñÝöåôáé áðïêëåéóôéêÜ óôï ÷áëêéäéêéþôéêï ôïðßï, üðïõ éêáíïðïéï�-

íôáé üëåò ïé áíáæçôÞóåéò ôïõ. Ìå ðñïïðôéêÞ ðïõëéï� óõíÞèùò êáé ÷áñôïãñáöéêÞ áðüäïóç,

èá áðåéêïíßóåé äéÜöïñåò ðëåõñÝò ôçò ãçò ôçò ×áëêéäéêÞò, ìå ìéá äéÜèåóç íá ðåñéêëåßóåé ìÝ-

óá óå Ýíáí ðßíáêá üëá ôá ðñïóùðéêÜ ãíùñßóìáôá ôïõ ôüðïõ, ðïõ áãÜðçóå ðéï ðïë� áðü ü-

ëïõò ôïõò Üëëïõò... (Ãåñáêßíá ÌõëùíÜ, Ðñüãñáììá ¸êèåóçò óôï Âáöïðï-ëåéï Ðíåõìáôé-

êü ÊÝíôñï, Öåâñ. 1985, ó. 28-29).

Ãíþñéóá ôïí Ã. ÐáñáëÞ óå ìéá åíäéáöÝñïõóá áëëÜ êáé êñßóéìç êáìðÞ ôçò æùÞò ìïõ, üðïõ

ïé ðéÝóåéò êáé ïé äõóêïëßåò Þôáíå ðïëëÝò êáé ü÷é ìüíï ïéêïíïìéêÝò. Äåí èá Þèåëá íá äéçãçèþ

ðåñéóôáôéêÜ ðïõ äßíïõí áíÜãëõöá ôïí áíèñùðéóìü ôïõ Ã. ÐáñáëÞ. Íïìßæù ðùò Üëëïé èá ôï

êÜíïõí êáë�ôåñá áðü ìÝíá. Ìïõ åßíáé üìùò ä�óêïëï íá áðïóéùðÞóù ôçí åõáßóèçôç, áí-

èñþðéíç óõìðåñéöïñÜ ôïõ, ìåôñçìÝíç êáé ü÷é ðéåóôéêÞ. ¹îåñå íá åßíáé áëëçëÝããõïò áëëÜ

÷ùñßò íá ãßíåôáé öïñôéêüò êáé áäéÜêñéôïò. ¹îåñå íá óõìðáñáóôÝêåôáé êáé íá âïçèÜ ü÷é óáí

íá åêðëçñþíåé ìéá âáñåôÞ õðï÷ñÝùóç áëëÜ óáí íá åêðëçñþíåé áðëÜ, öõóéêÜ êáé ìå åõ÷áñß-

óôçóç ôï êáèÞêïí ôïõ óáí Üíèñùðïò. (Â. ÄçìçôñÝáò, Ðñüãñáììá ¸êèåóçò óôï Âáöïðï--

ëåéï Ðíåõìáôéêü ÊÝíôñï, Öåâñ. 1985, ó. 31).

¼ðùò ôüóïé êáé ôüóïé Üëëïé, áãÜðçóá ôçí æùãñáöéêÞ ôïõ Ãéþñãïõ ÐáñáëÞ êáôüðéí åïñ-

ôÞò, üôáí ôï Ýñãï åß÷å Þäç óõíôåëåóèåß.

Óôçí êçäåßá ôïõ æùãñÜöïõ, ï Ðåíôæßêçò ðïõ ôïí Þîåñå êáëÜ, åßðå: "êïéôÜîôå, ôï êåöÜëé

ôïõ ÷ôõðÜåé óôï öÝñåôñï áëëÜ ï Ãéþñãïò äåí ðïíÜåé". Ìüëéò ôï äéÜâáóá áõôü, Ýíïéùóá ðùò

ç ïëü÷ñõóç åéêüíá ðïõ åî áñ÷Þò êïõâáëï�óå ìÝóá ôïõ ï íåêñüò, óôñÜöçêå ïëüêëçñç ðñïò

ôï ìÝñïò ìáò êáé ìáò åßäå.

¢ñ÷éóá íá ñùôþ ãé´ áõôüí. Åßäá ôïõò ðßíáêÝò ôïõ, ðÜíôá ôïõò âëÝðù: ¸íáò ôÝëåéïò êü-

óìïò ðïõ óôñáöôáëßæåé óôï �øïò ôùí âëåöÜñùí ìáò, î�ëá ðïõ ç öùôåéíÞ èÜëáóóá óáí íá

Ýâãáëå, äß÷ùò Þ÷ï, ðëÜé óôá ðñüóùðÜ ìáò, âÜôá êáé óêßíá ðïõ ìåãáëþíïõí ìðñïóôÜ óôç ì�-

ôç ìáò, ó÷åäüí áíÜìåóá óôá ôóßíïñÜ ìáò. Áõôüò ï êüóìïò âñßóêåôáé êõñéïëåêôéêÜ ìÝóá óôá

ßäéá ìáò ôá ìÜôéá, ç äå å�ñåóßò ôïõ óôïí ÷þñï ðïõ ìáò ðåñéâÜëëåé, Ýñ÷åôáé êÜèå öïñÜ íá å-

ðéâåâáéþóåé ðáíçãõñéêÜ üôé ç åóùôåñéêÞ æùÞ êé ï åîùôåñéêüò ìáò êüóìïò, ìðïñï�í íá åßíáé

óõãêïéíùíï�íôá äï÷åßá. Áõôü ôï êÜíïõí ìáæß ç áãÜðç, ç ìïíáîéÜ êáé ç ðåñçöÜíåéá. Êáíåßò

äåí ôüîåñå ôüóï êáëÜ üóï áõôüò...

Åìåßò Þñèáìå áñãÜ. ¼÷é üìùò êáé åêðñüèåóìá. Ôï Ýñãï ôïõ åßíáé ëáìðñÜ ðáñüí óáí Ýíá

óôñùìÝíï ôñáðÝæé üðïõ õðÜñ÷åé ðÜíôá èÝóç, áêüìá êáé ãéá ôïõò ðëÝïí âñáäåßò. Áêñéâþò ãé´

áõôü ôïí ëüãï, ãé´ áõôÞ ôçí ãåííáéïäùñßá, ç óçìáóßá ôïõ èá ìåãáëþíåé üóï åîáíôëåßôáé ï

÷ñüíïò. Ï íïéêïê�ñçò ìáò èÜíáé ìÝó´ óôçí åéêüíá ôïõ íá ìáò êáëïóùñßæåé.

ÐïôÝ äåí åßíáé áñãÜ ãéá íá ëÜâïõìå ôï ìÜèçìá áõôÞò ôçò ôÝ÷íçò: Äåí ìáò äüèçêå ãéá íá

ãßíïõìå ðéï Ýîõðíïé, Þ ðéï ðïëéôéóìÝíïé. Ìáò äüèçêå ãéá íá ãßíïõìå Üíèñùðïé, íá êáôáëÜ-

âïõìå ôïí ôüðï ìáò êáé ôïõò áíèñþðïõò ìáò. Ðñüêåéôáé ãéá ôï Ýñãï ìéáò ðßóôçò ðïõ äéáíïß-

ãåé Ýîïäï óôïí ó�ã÷ñïíï âßï, åðß ðïéíÞ äéáóêïñðéóìï�. (Äéïí-óçò Óáââüðïõëïò, ÁèÞíá 5

Ìáñôßïõ 1997)

Ï ÔÜêçò ÊïóìÜò åßíáé öéëüëïãïò, ðñþçí åêðáéäåõôéêüò.

Ãëáñüêáâïò,

ôÝìðåñá, 18C50 åê.

ÁíÞêåé óôç

Ìáßñç Ôñáãáíï" - Ãï"íáñç.

17

Ôï óðßôé ôïõ ÐáñáëÞ,

åóùôåñéêü, 40C50 åê.

ÓõëëïãÞ Ðåôñïðï"ëïõ.

ÊáíÜôá êáé áõãÜ,

ëÜäé 38C33 åê., 1943.

18

Ëßãá ëüãéá ãéá ôï Ãéþñãï ÐáñáëÞÖþíçò Æïãëïðßôçò

Ôçí ÊáóóÜíäñá ôïõ æùãñÜöïõ Ãéþñãïõ ÐáñáëÞ äåí ôç ãíþñéæá ðáñÜ ìüíï åðéðüëáéá,

óáí Ýíá ðïë� ãñáöéêü-ôïõñéóôéêü ôïðßï. Ôåëåõôáßá, ðïõ ðåñíÜù åêåß ôéò êáëïêáéñéíÝò äéá-

êïðÝò êáé æùãñáößæù, êáôáíüçóá ðüóï âáèéÜ áíÝäåéîå ï ÐáñáëÞò ôçí åéêáóôéêÞ ôçò öõóéï-

ãíùìßá.

ÂëÝðïíôáò ôïõò ëüöïõò êáé ô' áêñïãéÜëéá ôçò, óêÝöôïìáé ôï æùãñÜöï íá óôÞíåé ôá ó�-

íåñãá ôçò ôÝ÷íçò ôïõ, êÜôù áðü ôïí Þëéï, ì' Ýíá øÜèéíï êáðÝëï Þ êÜôù áðü ïìðñÝëá, ðïõ

üðùò ëÝãåôáé êñáôï�óå ç ãõíáßêá ôïõ. ÄïõëåéÜ åðßðïíç ç æùãñáöéêÞ óôçí �ðáéèñï, ü÷é óôï

åñãáóôÞñé, áí èÝëïõìå íá âãåé Ýñãï áëçèéíü êáé Üìåóï. Ìßëçóá ãéá ôçí ÊáóóÜíäñá, ãéáôß

èåùñþ - áõôü åßíáé õðïêåéìåíéêü - ôçí ðåñßïäï áõôÞ ôçò ôïðéïãñáößáò ôïõ ÐáñáëÞ ùò ôçí

ðéï áíôéðñïóùðåõôéêÞ ôïõ Ýñãïõ ôïõ.

Ìå ôïí Ãéþñãï ÐáñáëÞ äåí åß÷áìå óôåíÞ ó÷Ýóç, äåäïìÝíçò êáé ôçò äéáöïñÜò çëéêßáò áë-

ëÜ êáé ôùí óõíèçêþí ãåíéêÜ ôçò æùÞò. Ç ðñþôç ãíùñéìßá ìáò Ýãéíå üôáí, ðåñáóôéêüò áðü

ôïí Ðïë�ãõñï, åíäéáöÝñèçêå íá ìå ãíùñßóåé, Ý÷ïíôáò áêï�óåé ðñïöáíþò ãéá ìÝíá áðü êïé-

íï�ò ößëïõò. ÖõóéêÜ, áõôü Þôáí åîáéñåôéêü ãåãïíüò êáèþò ãíþñéæá ôçí áîßá ôïõ êáé ç ðïë�

èåôéêÞ ôïõ êñßóç ãéá ôç äïõëåéÜ ìïõ ïðùóäÞðïôå åíßó÷õóå ôçí áõôïðåðïßèçóÞ ìïõ.

Ç äå�ôåñç óõíÜíôçóÞ ìáò Ýãéíå óôçí ¢èõôï, óôï óðßôé ôïõ æùãñÜöïõ, Ýíá ìéêñü Ìïõ-

óåßï ëáúêÞò ôÝ÷íçò, ìå áíôéêåßìåíá ðïõ ìÜæåõå ÷ñüíéá áðü ôç ö�óç. ¢ëëç óõíÜíôçóç, üôáí

áãéïãñáöï�óå ìå ôï ãéï ôïõ Íßêï - ôïõ ïðïßïõ åõôõ÷þò äåí åßäå ôïí ðñüùñï ÷áìü - ôïí éåñü

íáü Áãßïõ ÍéêïëÜïõ ôïõ Ðïëõã�ñïõ. ¸êôïôå áíôáìþíáìå óõ÷íÜ óôç Èåóóáëïíßêç, óôéò åê-

èÝóåéò êáé êõñßùò óôï ÷þñï ôïõ Íôßíïõ ×ñéóôéáíüðïõëïõ, ôç "ÌéêñÞ ÐéíáêïèÞêç Äéáãþ-

íéïò", üðïõ óõíåêèÝôáìå.

ÔÝëïò, ôï 1981, ðáñïõóßáóá ìå ðñüôáóç ôïõ Íßêïõ ÐáñáëÞ áôïìéêÞ ìïõ Ýêèåóç óôçí ¢-

èõôï, áöéåñùìÝíç óôç ìíÞìç ôïõ ðáôÝñá ôïõ. Ðåñéïñßæïìáé ó' áõôÜ ôá ëßãá ëüãéá, ÷ùñßò íá

åðåêôáèþ óå áðüøåéò êáé êñßóåéò ãéá ôï Ýñãï ôïõ Ãéþñãïõ ÐáñáëÞ, áöï� Þäç áõôü Ý÷åé áðï-

ôéìçèåß áðü ôïõò åéäéêï�ò óôçí íåïåëëçíéêÞ éóôïñßá ôçò ôÝ÷íçò.

Ï Öþíçò Æïãëïðßôçò åßíáé æùãñÜöïò.

Ðå"êï óô´ áêñïãéÜëé,


ÁíÞêåé óôç


19

Ôñßá Üãíùóôá Ýñãá ôïõ Ãéþñãïõ ÐáñáëÞÃéþñãïò Ãáâñßëçò

Ï Ãéþñãïò ÐáñáëÞò ãåííÞèçêå ôï 1908 óôïí Ðïë�ãõñï. ÐÝèáíå óôéò 4 Óåðôåìâñßïõ 1975.

Åðéèõìßá ôïõ, ìÜëëïí, Þôáí íá ôáöåß óôç ãåíÝôåéñá ôïõ, ãåãïíüò ðïõ óõíÝâçêå. ÓÞìåñá, ôé-

ìçôéêÜ, ï ôÜöïò ôïõ "åîáêïëïõèåß" íá õðÜñ÷åé óôï êïéìçôÞñéï ôïõ Áã. Ãåùñãßïõ, óôçí áñ÷é-

êÞ èÝóç ôáöÞò, êÜôù áðü ôéò ðïõñíÜñåò, áñéóôåñÜ óôï äñüìï ðïõ ïäçãåß óôçí åêêëçóßá êáé

áðÝíáíôé áð´ áõôÞí. ËÝù "åîáêïëïõèåß" íá âñßóêåôáé, êáéñüò åßíáé ìåôÜ ôçí Üôõðç õéïèåóßá

ùò "ðíåõìáôéêü ðáéäß ôïõ Ðïëõã�ñïõ" íá öñïíôßóïõìå áõôüí ôïí ôÜöï ðåñéóóüôåñï êáé íá

ôïí áíáäåßîïõìå ùò ìíçìåßï ôïõ ôüðïõ ìáò.

Ôï ðåñéïäéêü "ÐÏËÕÃÕÑÏÓ" ìå áöïñìÞ ôá 25 ÷ñüíéá áðü ôï èÜíáôü ôïõ, áöéåñþíåé ï-

ëüêëçñï ôï êáëïêáéñéíü ôå�÷ïò óôïí Ãéþñãï ÐáñáëÞ. Ìå áõôÞ ôçí åõêáéñßá ìïõ æçôÞèçêå

íá ðáñïõóéÜóù ôñßá, Üãíùóôá óôï êïéíü, Ýñãá ôïõ æùãñÜöïõ. Äåí õðÜñ÷ïõí áîéþóåéò "êñé-

ôéêÞò" ãéá ôá Ýñãá áõôÜ, ìüíï åðéèõìßá ðñþôçò ðáñïõóßáóçò, Ýôóé, êÜôé óáí "ìáãéÜ", ãéá ôá

Ýñãá ðïõ âñßóêïíôáé óôá ÷Ýñéá ðïëéôþí Þ öïñÝùí ôïõ Ðïëõã�ñïõ.

Á. Ôïðßï ìå èÝìá áðü ôéò ÊõêëÜäåò (Ì-êïíïò;)

Óôá "õðüãåéá" áñ÷åßá ôïõ ÄÞìïõ Ðïëõã�ñïõ, ðáñáðåôáìÝíï Þ ðåôáìÝíï, âñÝèçêå Ýíá Ýñ-

ãï ôïõ Ãéþñãïõ ÐáñáëÞ, ìå èÝìá ôéò "Ýîé âñ�óåò", ôá ðëáôÜíéá, ôá ôñáðåæÜêéá ôùí êáöåíåß-

ùí ðïõ âñßóêïíôáí óôçí ðåñéï÷Þ, áíèñþðïõò êáèéóìÝíïõò óôéò êáñÝêëåò. Ôï èÝìá åßíáé ó÷å-

Ó÷Ýäéï ìå êÜñâïõíï íÝïõ áíäñüò,

22C26 åê.,

ðåñßðïõ 1935.

ÁíÞêåé óôïí Ãéþñãï Ãáâñßëç.

20

äüí óå êÜôïøç. Ç èÝóç ôïõ æùãñÜöïõ ðÜíù áðü ôéò âñ�óåò åêåß ðïõ Þôáí ïé äåîáìåíÝò. Ãéá

ôï Ýñãï áõôü õðÞñ÷áí ðëçñïöïñßåò üôé ðáëéüôåñá "êïóìï�óå" ôïõò åðÜíù ÷þñïõò ôïõ Äç-

ìáñ÷åßïõ, óôï åêÜóôïôå êôÞñéï ðïõ öéëïîåíï�óå ôïí öïñÝá, ðéèáíüí êÜðïéïé ôï åß÷áí äåé óôï

ãñáöåßï ôïõ åêÜóôïôå ÄçìÜñ÷ïõ.

Äåí Þôáí áõôÞ ç ÷áñÜ, üôé âñÝèçêå Ýíá Ýñãï ôïõ æùãñÜöïõ ìå ðïëõãõñéíü ìÜëéóôá èÝìá.

Ç Ýêðëçîç ôïõ "åõñÝôç" Þôáí, üôáí ðåñéåñãáæüìåíïò ôï Ýñãï êáé ãõñíþíôáò ôï áíÜðïäá, åß-

äå óôçí ðßóù üøç ôïõ êÜäñïõ, óôçí ðëÜôç äçëáäÞ, Ýíá Üëëï Ýñãï ôïõ æùãñÜöïõ, Üãíùóôï

-ìÜëëïí ðïë� ëßãá ìÜôéá èá åß÷áí äåé- îå÷áóìÝíï, ðïë� ëßãïé èá ôï åß÷áí êáôá÷ùñÞóåé óôç

ìíÞìç ôïõò.

Ôï ðéï óçìáíôéêü: ôï Ýñãï åßíáé õðïãåãñáììÝíï. Ìüíïí, ÷ùñßò ÷ñïíïëïãßá, üðùò óõíÞ-

èùò õðïãñÜöåé ï Ã. ÐáñáëÞò. Ç õðïãñáöÞ åßíáé êÜôù äåîéÜ óå áíôßèåóç ìå ìåôáãåíÝóôåñá

Ýñãá, üðïõ ç õðïãñáöÞ ôïõ "êïóìåß", ó÷åäüí áðïêëåéóôéêÜ ôï êÜôù áñéóôåñü ìÝñïò ôïõ ðß-

íáêá. Ïé äéáóôÜóåéò ôïõ Ýñãïõ åßíáé 44×32 åê. óå êüíôñá ðëáêÝ, ëÜäé, ìå èÝìá

Áéãáéïðåëáãßôéêï ôïðßï, ìÜëëïí Ì�êïíïò. (âë. ó. 37).

Ãíùñßæïõìå üôé ï êáëëéôÝ÷íçò ôï 1949 æùãñÜöéóå ðïëëÜ Ýñãá óôç Ì�êïíï. Ôï Ýñãï áõôü

"÷ñïíïëïãéêÜ" ôïðïèåôåßôáé ó´ áõôÞí ôçí ðåñßïäï. Ôï êåíôñéêü ìÝñïò ôïõ èÝìáôïò êáôáëáì-

âÜíåôáé áðü ôïí óõìðáãÞ üãêï ôùí ëåõêþí óðéôéþí óáí íá ôÝìíåé ôï õðüëïéðï ôïðßï óôá ä�ï,

óå ðñþôï ðëÜíï äÝíäñá êáé ÷üñôá (ãç), ðßóù ôï ìðëå ôïõ Áãáßïõ êáé ã�ñù âñá÷ïíçóßäåò Þ

ðåñéãñÜììáôá íçóéþí. Ôï öùò èáìðþíåé ôá ìÜôéá üðùò êáé óôéò Êõêëáäåò. Èá ìðïñï�óáìå

íá ðï�ìå ðùò ôï Ýñãï ïäçãåßôáé áðü ôï ßäéï ôï ôïðßï, ìüíïí ðïõ áõôüò ï óõìðáãÞò "ëåõêüò"

üãêïò ôùí óðéôéþí ôï óðñþ÷íåé ðñïò ôçí õðÝñâáóç, Üó÷åôá áí ôåëåéþíåé ìå óõãêåêñéìÝíá

óôïé÷åßá -áíåìüìõëïé, êáìðáíáñéü ê.ëð.- ðïõ ðñïâÜëëïíôáé óôï ìðëå ôçò èÜëáóóáò.

ÓõíïðôéêÜ, èá ìðïñï�óáìå íá ðï�ìå, ôï Ýñãï ðåñéëáìâÜíåôáé óôçí åíüôçôá ôùí Ýñãùí ôçò

ðåñéüäïõ "Ìõêüíïõ", ëüãù ôùí ðïëëþí êïéíþí -ôõðéêþí êáé ôå÷íéêþí- óôïé÷åßùí ðïõ ðáñïõ-

óéÜæåé ìå ôá õðüëïéðá Ýñãá ôçò Ìõêüíïõ. Ôïëìþ íá ðù üôé, ðéèáíüí íá åßíáé Ýíá áðü ôá

ðñþôá Ýñãá ôçò åíüôçôáò, áðü ôéò ðñþôåò åðáöÝò ìå ôï êõêëáäßôéêï ôïðßï, ðñÜãìá ðïõ åíé-

ó÷�åôáé áðü ôï üôé âñÝèçêå óôçí "ðëÜôç" Üëëïõ Ýñãïõ, ðéï þñéìïõ æùãñáöéêÜ. Íá õðïèÝ-

óïõìå ìéá "Ýíäåéá" æùãñáöéêï� ìÝóïõ; Ðéèáíüí ï Ãéþñãïò ÐáñáëÞò, âñÝèçêå óôïí Ðïë�ãõ-

ñï; èÝëçóå - áðïöÜóéóå íá æùãñáößóåé ôéò "Ýîé âñ�óåò" äåí äéÝèåôå æùãñáöéêÞ åðéöÜíåéá;

Èåþñçóå ï ßäéïò ùò ðñùôüëåéï ôçò ðåñéüäïõ ôçò Ìõêüíïõ êáé ôï "èõóßáóå";

Óçìáóßá Ý÷åé üôé ôï Ýñãï âñßóêåôáé åäþ óôïí ôüðï ìáò êáé èá êïóìÞóåé ìåëëïíôéêÜ ôç Äçìï-

ôéêÞ ÐéíáêïèÞêç Ðïëõã�ñïõ - Ìïõóåßï Ãéþñãïõ ÐáñáëÞ.

Â. Ðñïóùðïãñáößá íÝïõ áíäñüò

ÐÜëé óôá "õðüãåéá" éäéùôéêï� óðéôéï�, ëåðôïìÝñåéåò ãíùñßæåé ï ÃéÜííçò ÊáíáôÜò, ÷ùìÝíï

áíÜìåóá óôá "õðüëïéðá" áñ÷åßïõ ãíùóôï� "ðïëßôç" ôïõ Ðïëõã�ñïõ, õðÞñ÷å êé Ýíá ðïñôñÝ-

ôï íÝïõ áíäñüò õðïãåãñáììÝíï áðü ôïí Ãéþñãï ÐáñáëÞ. Ï "ðïëßôçò" áõôüò Þôáí ãíùóôüò

óôïõò êáôïßêïõò ðëçí üìùò "ðáñåîçãçìÝíïò" ëüãù ôçò éäéïìïñößáò - éäéïôõðßáò ôïõ (ìïíá÷é-

êüò ôñüðïò æùÞò, èåëçìÝíá áðïìïíùìÝíïò, öåõãÜôïò;).

Ðñüêåéôáé ãéá ôá "õðüëïéðá" (êáëëéôå÷íéêÜ Þ ðñïóùðéêÜ) ôïõ Í. ÊïñÝíôç, óðïõäáßïõ öù-

ôïãñÜöïõ åê ôùí õóôÝñùí êáé ôï ëÝù áõôü, ãéáôß ðïë� áñãüôåñá áðü ôïí èÜíáôü ôïõ Üñ÷é-

óå íá áêï�ãåôáé ôï ðüóï óðïõäáßïò öùôïãñÜöïò Þôáí, üôáí êÜðïéïé "åßäáí" óôï Ýñãï ôïõ

êáé áíáãíþñéóáí óðïõäáßá ôå÷íéêÜ êáé êáëëéôå÷íéêÜ "ðñÜãìáôá". Ôïí èõìÜìáé, ôïí "ðñüëá-

âá", óôá ôåëåõôáßá ÷ñüíéá ôïõ êáé íïìßæù, áò ìïõ åðéôñáðåß ç Ýêöñáóç, üôé ðåñíï�óå "íôï�-

êïõ" áðü ôçí êïéíùíßá ôïõ Ðïëõã�ñïõ.

Ãéáôß ôá ëÝù áõôÜ üëá. Ðéèáíüí ï Ãéþñãïò ÐáñáëÞò óå êÜðïéåò áðü ôéò åðéóêÝøåéò ôïõ

óôïí Ðïë�ãõñï, óõíáíôÞèçêå ìå ôïí Í. ÊïñÝíôç, áíáãíþñéóå ôçí êáëëéôå÷íéêÞ õðüóôáóÞ

ôïõ ìÝóá áðü ôï Ýñãï ôïõ êõñßùò, "óõíäÝèçêå" ìå ôïí öùôïãñÜöï êáé èÝëçóå êáé êÜíåé ôï

ðïñôñÝôï ôïõ. Ôï ðéï ðéèáíüí ëïéðüí åßíáé, ï åéêïíéæüìåíïò íá åßíáé üíôùò ï Í. ÊïñÝíôçò,

óå íåüôåñç çëéêßá öõóéêÜ áð´ áõôÞí ðïõ åãþ èõìÜìáé.

Ç ðñïóùðïãñáößá ëïéðüí áõôï� ôïõ íÝïõ Üíäñá åßíáé äïõëåìÝíç ðÜíù óå î�ëï - êüíôñá

ðëáêÝ. Ôï õëéêü åßíáé "ëÜäé". Ïé äéáóôÜóåéò ôïõ 40×31 åê. ×ñïíïëïãßá äåí õðÜñ÷åé. Ìüíïí

ç õðïãñáöÞ ôïõ ðñþéìç ìïñöÞ õðïãñáöÞò ôïõ êáëëéôÝ÷íç, Ã. ÐáñáëÞò, ó÷åäüí ìïíïêïíäõ-

ëéÜ, èÝóç êÜôù äåîéÜ ôïõ Ýñãïõ, óå ðáñáâïëÞ ìå ôçí åîåëéãìÝíç ìïñöÞ ôïõ êáëëéôÝ÷íç ðïõ

êïóìåß áñãüôåñá ôçí äåîéÜ êÜôù ìåñéÜ ôïõ Ýñãïõ, ìüíïí ôï åðþíõìï ÐáñáëÞò, áðüëõôç ìï-

íïêïíäõëéÜ. ¸ôóé, áðü ôçí õðïãñáöÞ ôïõ, èÝóç êáé ôñüðïò, ìðïñï�ìå, óõãêñßíïíôÜò ôçí ìå

Üëëá Ýñãá, ÷ñïíéêÜ íá ðëçóéÜóïõìå êÜðùò ôï Ýñãï. Óôçí ðåñßðôùóÞ ìáò èá ëÝãáìå ëßãï

Ðñïóùðïãñáößá íÝïõ áíäñüò,

ëÜäé óå êüíôñá ðëáêÝ, 40C31 åê.

ÁíÞêåé óôïí Ã. È. Êõñêï"äç.

22

ðñéí ëßãï ìåôÜ ôï 1950. ÕðÜñ÷åé êáé ðñùéìüôåñïò ôñüðïò õðïãñáöÞò üðïõ ï êáëëéôÝ÷íçò õ-

ðïãñÜöåé åðÜíù äåîéÜ ìüíï ìå ôï ìïíüãñáììÜ ôïõ, êõñßùò óå ó÷Ýäéá êÜñâïõíï - ìåëÜíåò.

Ôï ðïñôñÝôï áõôü ëïéðüí, åéêïíßæåé Ýíá íÝï Üíäñá, ôï ðñüóùðï êõñßùò êáé ôï åðÜíù ìÝñïò

ôïõ êïñìéï�, ðåñßðïõ Ýùò ôï ôåëåßùìá ôùí þìùí.

Ôá óôïé÷åßá - ÷áñáêôçñéóôéêÜ ôïõ ðñïóþðïõ åßíáé "ãñáììÝíá", êáèáñÜ, åêöñáóôéêÜ (ç

ãñáììÞ ôçò ì�ôçò, ôá öñ�äéá, óôüìá, ìÜôéá, ïé ñõôßäåò, ï üãêïò ôùí ìáëëéþí). ÓôÝêïìáé óôá

ìÜôéá ðïõ "óôñÜöôïõí" êáé ôï âëÝììá ðïõ öå�ãåé ìáêñéÜ, óõã÷ñüíùò üìùò äéåéóä�åé êÜðïõ.

Åßíáé áõóôçñü - õðïôéìçôéêü ëßãï èÜëåãá, áé÷ìçñü, ìå ëïîÞ êáôå�èõíóç. Ôçí ßäéá "ãñáììÞ"

áêïëïõèåß êáé ôï óôüìá ìå ôéò ñõôßäåò ôïõ. Ìéá äéÜ÷õôç "èëßøç" èÜëåãá üôé áðïðíÝåé ôï Ýñ-

ãï Þ åßíáé ëßãï "öåõãÜôï" óôç ãåíéêÞ ôïõ Ýêöñáóç, ðáñáôÞñçóç (ç äå�ôåñç) ìÜëëïí, ðïõ ðñï-

Ýñ÷åôáé áðü ôçí ãåíéêüôåñç éäÝá ðïõ Ý÷ù ãéá ôïí åéêïíéæüìåíï. Ôï ðñüóùðï ôïíßæåôáé - áíá-

äåéêí�åôáé ðåñéóóüôåñï áðü ôéò ùñáßåò ðñáóéíùðÝò óêéÝò óôá ìÜãïõëá, (ðñÜóéíåò óêéÝò, êá-

ôÜëïéðá ôùí âõæáíôéíþí áãéïãñáöéþí êáé ôïõ ÐáíóÝëçíïõ, ðïõ ãíþñéæå êáëÜ ï æùãñÜöïò).

Ðñüóùðï ëïéðüí êáèáñü, ãñáììÝíï, åêöñáóôéêüôáôï. Ùò óõìðëÞñùìá ôï êïóôï�ìé, ôï ðïõ-

êÜìéóï ìå ôéò ùñáßåò óêéÝò óôïí ãéáêÜ ôïõ, ç ãñáâÜôá -ëßãï ÷áëáñüò ï êüìðïò êáé åêêåíôñé-

êüò- äåß÷íåé ìéá áíåìåëéÜ, ëßãï "äå âáñéÝóáé", ðáñáôÞñçóç ðÜëé ðïõ âãáßíåé ìÜëëïí áðü ôçí

ãåíéêüôåñç åéêüíá ðïõ Ý÷ù ãéá ôïí åéêïíéæüìåíï. Ôá ÷ñþìáôá ôïõ ðñïóþðïõ - äÝñìáôïò á-

ðüëõôá êïíôÜ óôá öõóéêÜ ÷ñþìáôá. Öüíôï êåíü, ìéá ðñïóðÜèåéá íá ÷ùñÝóåé ôï ðñüóùðï ü-

ëï ó´ Ýíá ðëÜãéï ðáñáëëçëüãñáììï ìå áíïé÷ôüôåñï ÷ñþìá áðü ôï üëïí öüíôï. Ôï öüíôï

"öáßíåôáé" óáí áäï�ëåõôï óå ó÷Ýóç ìå ôï õðüëïéðï Ýñãï, êáé óå áíôßèåóç ìå Üëëá ìåôáãåíÝ-

óôåñá ðïñôñÝôá üðïõ äïõëå�åôáé ðïë� êáé åîáéñåôéêÜ ð.÷. ôï ðïñôñÝôï ðáéäéï� "Áíôþíéïò

Â. ËåìðÝñçò" Þ ôïõ "Ãõíáßêá áðü ôçí ÊáóóÜíäñá".

Åßíáé éäéáßôåñç ÷áñÜ ìïõ, ðïõ âñÝèçêå ôï Ýñãï áõôü, (êáé ðïõ ðéèáíüí èá ôï âëÝðïõìå),

ôüóï ãéá ôïí ßäéï ôïí Ãéþñãï ÐáñáëÞ, üóï êáé ãéá ôïí åéêïíéæüìåíï Í. ÊïñÝíôç(;).

Ã. Ó÷Ýäéï ìå êÜñâïõíï

Ôï ôñßôï Ýñãï åßíáé Ýíá ó÷Ýäéï ìå êÜñâïõíï åíüò íÝïõ ãõìíï� áíäñüò. Ðñþéìï Ýñãï ã�ñù

óôï ´35, äïõëåìÝíï ìå êÜñâïõíï. Ó÷åäéáóôéêÜ åßíáé Üñôéï. Ïé ãñáììÝò ôïõ óþìáôïò, ôïõ ðñï-

óþðïõ "ðëáóìÝíåò" óùóôÜ, áíáëïãéêÜ. Ïé äéáâáèìßóåéò ôçò óêéÜò, äõíáôüôçôá ðïõ äßíåé ôï

õëéêü, áíáäåéêí�ïõí ðåñéóóüôåñï ôï ãõìíü. Íïìßæù üôé, ðÝñáí ôïõ Üñôéïõ ó÷åäßïõ, ï êáëëé-

ôÝ÷íçò Ýäùóå êáé ìéá Üëëç äéÜóôáóç, áõôÞí ôçò áßóèçóçò. ¼íôùò ðáñáôçñþíôáò ðåñéóóüôå-

ñï âëÝðïõìå ìéá ðåñéÝëéîç ã�ñù áðü Ýíáí öáíôáóôéêü êÜèåôï Üîïíá, üëïõ ôïõ óþìáôïò êáé

ôïõ ðñïóþðïõ ðïõ áêïëïõèåß áõôÞ ôç ãñáììÞ. Óáí íá óê�âåé ï ãõìíüò Üíäñáò íá äåé ôï óþ-

ìá ôïõ, ôá ìÜôéá ôïõ -ç êáôå�èõíóç ôùí ìáôéþí åííïþ- ðñïò ôá åêåß ïäçãï�í. ¼ðùò ðïëëÝò

öïñÝò ãõñíÜìå Þ óôñÝöïõìå ôï ðñüóùðü ìáò, ôï âëÝììá ìáò, íá ðåñéåñãáóèï�ìå ôá ìÝëç ìáò.

ÈÜëåãá ìå åéëéêñßíåéá ðùò ôï Ýñãï áðïðíÝåé Ýíáí íáñêéóóéóìü, ßóùò íá äéêáéïëïãåßôáé áðü

ôï íåáñü ôïõ áíäñüò ðïõ åéêïíßæåôáé, ëïõóìÝíïò áðü ôï öùò, êÜðïõ óôç ö�óç Ýîù, ôï öùò

Ýñ÷åôáé áðü ðáíôï� íá âïìâáñäßóåé ôï ãõìíü óþìá.

Åßìáé ÷áñï�ìåíïò ãéáôß ôï Ýñãï áíÞêåé óôçí ðñïóùðéêÞ ìïõ ìéêñÞ óõëëïãÞ. Ëåéôïõñãåß óáí

åéêüíéóìá. Åõ÷áñéóôþ ôçí Ôßíá ÐáñáëÞ ðïõ ìïõ ôï ÷Üñéóå óå óõãêåêñéìÝíç ÷ñïíéêÞ óôéãìÞ,

ãéá óõãêåêñéìÝíï ëüãï.

Ï Ãéþñãïò Ãáâñßëçò åßíáé æùãñÜöïò.

23

ÃñÜöåé ï ÌÜñéïò Óðçëéüðïõëïò

1.1. "...ÁìÜí âñå ðáéäï�äé ì´, èá ìáò êïñïúäå�åé ï êüóìïò. Åßíáé ôþñá, íá æùãñáößæåéò óôïõ

ðáæÜñ´, ïëüêëçñïò ìðÜñìðáò ...Á÷ Èåï�ëç ì´, óáí ôïõ Ãéùñ´ ôïõí ÐáñáëÞ...", ìïíïëïãï�óå

ç óõã÷ùñåìÝíç ç ìÜíá ìïõ. Åãþ ÷áìðÜñé äåí Ýðáéñíá!

¹ôáí êáëïêáßñé ôïõ ´80. Åäþ êé Ýíá ÷ñüíï æï�óá óôçí ÁèÞíá. ÐÞãáéíá öñïíôéóôÞñéï ãéá

ôç Ó÷ïëÞ Êáëþí Ôå÷íþí êáé íüìéæá -ìå ôçí Ýðáñóç ôïõ íåïöþôéóôïõ- üôé Þìïõí êÜôé áíÜìå-

óá óå ÐéêÜóï êáé Ã. ÐáñáëÞ. ¹èåëá äéáêáþò íá æùãñáößóù åê ôïõ öõóéêï�, ôï ðñþçí ôóá-

ãêÜñéêï ôïõ ÊáðåôÜíéïõ ðïõ åß÷å æùãñáößóåé êáé ï êõñ-Ãéþñãïò. ¸óôçóá ëïéðüí ôï êáâá-

ëÝôï áðÝíáíôé, ðÞñá �öïò êáé Üñ÷éóá í´ áðëþíù ôá ÷ñþìáôá óå áõôïó÷Ýäéá ðáëÝôá, Ýíá ðá-

ëéü ðéÜôï ôçò ìÜíáò ìïõ. Óå ëßãï ìáæå�ôçêáí ïé ìðáñìðÜäåò:

- Ôé öôéÜ÷í´ò áõôï�, ñå ÌÜñéå...;

- Ôßðïôá, ôßðïôá, åßðá âéáóôéêÜ êïêêéíßæïíôáò. Ôá ìÜæåøá ãñÞãïñá êé Ýöõãá ôñÝ÷ïíôáò.

- "ÓêáôÜ æùãñÜöïò åßóáé", åßðá ìÝóá ìïõ åêíåõñéóìÝíïò.

2.2. ¹ìïõí 14 ÷ñïíþí. Ï èåßïò-Ê�ñêïò ìå ðÞãå ìå ôáîß óôï Ðáíüñáìá, óôï óðßôé ôùí Ðá-

ñáëÞäùí. ¸íá óðßôé ìéêñü, "êáëëéôå÷íéêü". Áí èõìÜìáé êáëÜ, áðü ìßá ó÷åäüí êáôáêüñõöç

óêÜëá, Üíïéîá ìéá êáôáðáêôÞ óôï ðÜôùìá êáé áíåâÞêáìå óôï áôåëéÝ. Ì´ Ýðéáóå äÝïò, ðñþ-

ôç öïñÜ Ýâëåðá áôåëéÝ æùãñÜöïõ. ÕðÞñ÷áí êáé ìåñéêÜ Ýñãá ôïõ Íßêïõ åêåß ìïíôÝñíá. ÷ù-

ñßò íá ôá êáôáëÜâù åíôõðùóéÜóôçêá. Åß÷á ðÜñåé ìáæß ìïõ êáé ó÷ÝäéÜ ìïõ ìå ìïë�âé, êÜôé

êáïõìðüçäåò êáé Ýíá ðïñôñÝôï ôïõ Ôóå, êáé ìéá áõãïôÝìðåñá, áíôßãñáöï áðü Ýíá Ýñãï ôïõ

êõñ-Ãéþñãïõ. ¸íá "æùüìïñöï" êï�ôóïõñï Þôáí óå ìéá ðáñáëßá êáé íüìéæá ðùò Þôáí ôï á-

ôï� ìïõ.

"Íá ìçí áíôéãñÜöåéò Ýñãá Üëëùí", ìïõ åßðå ó÷åäüí áõóôçñÜ. "Åê ôïõ öõóéêï� íá æùãñáöß-

æåéò. ¼,ôé âëÝðåéò ã�ñù óïõ êáé ó´ áñÝóåé".

ÁõôÜ ôá ëüãéá Ýìåéíáí ìÝóá ìïõ ãéá ðÜíôá. Áêüìá ôþñá ôá ëÝù, áíôéãñÜöïíôÜò ôïí, óôïõò

ðñùôïåôåßò öïéôçôÝò ìïõ óôç Ó÷ïëÞ.

3.3. ¹ôáí ôï ´71 Þ ́ 72, äåí èõìÜìáé áêñéâþò. Ï êõñ-Ãéþñãïò êáé ï Íßêïò áãéïãñáöï�óáí ôïí

Áú Íéêüëá óôïí Ðïë�ãõñï, ôçí ÐëáôõôÝñá êáé ôïõò ÉåñÜñ÷åò, óôï Éåñü. ÕðÞñ÷å ìéá î�ëéíç

óêáëùóéÜ êáé âáæÜêéá ìå ÷ñþìáôá. Åãþ Þìïõí ìáèçôÞò ôüôå. Ç ìÜíá ìïõ ôïõò Ýöåñå óðá-

íáêüðéôá, ðÞãá êé åãþ ìáæß ôçò.

"Êé ï ìéêñüò æùãñáößæåé", ôïõò åßðå. Åãþ êïêêßíéóá. Áðü ôüôå ðÞãáéíá êáèçìåñéíÜ êáé ÷Ü-

æåõá. Åñ÷üôáí êáé ï Ãéþñãïò, ï Ãáâñßëçò, êáé ìáò Ýëåãå áíÝêäïôá. ¸íéùèá êÜôé óáí õðåñç-

öÜíåéá ðïõ ì´ Üöçíáí íá ôïõò âëÝðù íá æùãñáößæïõí. Äåí ìéëï�óá êáèüëïõ. Ìüíï Ýâëåðá,

óéãÜ-óéãÜ íá áíáä�åôáé ç åéêüíá ìÝóá áð´ ôïí ôïß÷ï.

4.4. Ï Âáóßëçò Êïñêüâåëïò åß÷å ôï öñïíôéóôÞñéï "ÁÑÌÏÓ" óôçí ÁèÞíá. ¹ôáí óõìöïéôç-

ôÞò ôïõ Íßêïõ ÐáñáëÞ óôç Ó÷ïëÞ. Ôïí åêôéìï�óå áëçèéíÜ óáí êáëëéôÝ÷íç êáé óáí Üíèñù-

ðï. Ìïõ Ýëåãå ãéá ôá öïéôçôéêÜ ôïõò êáôïñèþìáôá, ïëüêëçñåò éóôïñßåò. ¼ôáí ðñþôç öïñÜ

ðÞãá óôï öñïíôéóôÞñéü ôïõ, ìüëéò ôïõ åßðá üôé åßìáé áð´ ôïí Ðïë�ãõñï êáé üôé Þîåñá ôïõò Ðá-

ñáëÞäåò åßðå ãåëþíôáò. "äåí èá ðëçñþíåéò äßäáêôñá, ðáßñíåéò ôçí õðïôñïößá ÐáñáëÞ, óáí

óõíôïðßôçò ôïõò ðïõ åßóáé".

Ç ÐëáôõôÝñá ôùí Ïõñáíþí.

É. Íáüò Áã. ÍéêïëÜïõ Ðïëõã"ñïõ.

24

5.5. ×åéìþíáò ôïõ ´80. Óôçí ÅèíéêÞ ÐéíáêïèÞêç Ýöáãá þñåò åðß ùñþí, íá ÷áæå�ù ìáãåìÝ-

íïò ôïõò ðßíáêåò ôïõ Ã. ÐáñáëÞ. ¸êáíå ôüôå áíáäñïìéêÞ Ýêèåóç êáé èåùñï�óá ðùò, ëüãù

ôçò êïéíÞò êáôáãùãÞò, Þìïõí ï áäéáöéëïíßêçôïò åêðñüóùðüò ôïõ óôçí ÁèÞíá. ¸öåñíá ó÷å-

äüí äéá ôçò âßáò ôïõò óõììáèçôÝò ìïõ áð´ ôï öñïíôéóôÞñéï íá äïõí ôçí Ýêèåóç. Áõôü ðïõ ì´

Ýíïéáæå ðåñéóóüôåñï Þôáí ãéá íá ôïõò ðù üôé: ï êõñ-Ãéþñãïò Ýêáíå ðáñÝá ìå ôç ìÜíá ìïõ.

¼ôé ôï ðáíôïðùëåßï ðïõ åß÷å æùãñáößóåé ìå ôüóç ëåðôïìÝñåéá ôï åß÷á äåé. ìÜëéóôá ðÞãáéíá

êáé øþíéæá, üôáí Þìïõí óôïí Ðïë�ãõñï. Ðùò åß÷áìå ìå ôïí èåßï ìïõ, ðïõ Þôáí ößëïé, åðéóêå-

öèåß ôï áôåëéÝ ôïõ êáé åß÷å äåé ôéò ðáéäéêÝò ìïõ æùãñáöéÝò êáé åßðå ðùò åß÷á ôáëÝíôï -ðïôÝ

äåí åß÷å ðåé êÜôé ôÝôïéï-. Êáé ðùò üôáí áãéïãñáöï�óå ôçí åêêëçóßá ôïí Áú-Íéêüëá Ýêáìá

óêáóéáñ÷åßï êáé ôÜ÷á ðùò ôïí âïçèï�óá -ç áëÞèåéá åßíáé ðùò Ý÷áóêá óáí ÷áæüò âëÝðïíôÜò

ôïí íá æùãñáößæåé ôï éåñü-. ¸ëåãá áôÝëåéùôåò éóôïñßåò ìåôáî� áëÞèåéáò, õðåñâïëÞò êáé öá-

íôáóßáò.

6.6. Ôï ´82 óôçí Áãßïõ Ìåëåôßïõ êáé Ðáôçóßùí, óôïí ôñßôï üñïöï åêèÝôåé ç ïìÜäá "4 Óõí".

Ï Â. ÄçìçôñÝáò, ç Â. ÊõñéÜêç, ç Á. Óôáóéíïðï�ëïõ, ç Ñ. ÌÝíéò êáé ï óõíåñãÜôçò ôïõò áðü

ôç Èåóóáëïíßêç Íßêïò ÐáñáëÞò. Åêåß âëÝðù æùíôáíÜ ãéá ðñþôç öïñÜ ôá "ìåôáðïéçìÝíá"

óÞìáôá ôñï÷áßáò ôïõ Íßêïõ.

Ìïõ äßíåé ôçí áößóá ôïõ ìå ôá ãéãÜíôéá óðßñôá êáé ôïí êáãêõëåõôü ÷ïñü -áð´ ôá óçìáíôéêü-

ôåñá Ýñãá ôçò ó�ã÷ñïíçò ÅëëçíéêÞò ôÝ÷íçò, êáôÜ ôç ãíþìç ìïõ- êáé ìáæß ìéá áöéóÝôá åíüò

ôïðßïõ ôïõ ðáôÝñá ôïõ. Ôá Ý÷ù êñåìáóìÝíá óå ðåñßïðôç èÝóç óôï óðßôé ìïõ. Åßíáé ïé äéêïß

ìïõ Üíèñùðïé, ïé äéêïß ìïõ êáëëéôÝ÷íåò. Áíåâáßíïíôáò óôïí Ðïë�ãõñï ðÜíôá êáèüìïõí êá-

íÝíá ðåíôÜëåðôï Ýîù áð´ ôçí "ÐïñôÜñá" ôïõ ðáôñéêï� ôïõò. Óáí êÜôé íá ðåñßìåíá, äåí Þîå-

ñá üìùò ôé.

7.7. Ôï ´95 êáëåóìÝíïò áðü ôï ÄÞìï Èåóóáëïíßêçò ãéá ôá "ÄçìÞôñéá" êÜíù Ýíá Ýñãï óôçí

ðëáôåßá Óõíôñéâáíßïõ áöéåñùìÝíï óôç ìíÞìç ôïõ Í. ÐáñáëÞ. Ôï Ýñãï êáôåâáßíåé ìåôÜ áðü

ðáñÝìâáóç ôïõ Ðåñéöåñåéáêï� Áñ÷áéïëïãéêï� Óõìâïõëßïõ, åðåéäÞ ãåéôíéÜæåé ìå óðáñÜãìá-

ôá ôïõ ðáëéï� ôåß÷ïõò ôçò ðüëçò. Êáíïíßæù ìå ôïí ÁíôéäÞìáñ÷ï íá ôï äùñßóù óôï ÄÞìï Ðï-

ëõã�ñïõ. ¹èåëá íá óôçèåß óôçí ðëáôåßá áðÝíáíôé áðü ôï óðßôé ôïõ ÐáñáëÞ ðïõ áêïõãüôáí

ðùò èá áíáêáéíéóèåß êáé èá ãßíåé Ìïõóåßï. Ôï ó÷Ýäéï íáõáãåß. ßóùò äåí Þôáí ï êáéñüò ôïõ.

8.8. Ôþñá, ôï 2003, ôï óðßôé ôïõ ÐáñáëÞ áíáóôçëþèçêå. Ìå ôïí Ãéþñãï ÆéÜêá êéíçôïðïéï�-

ìå üëïõò ôïõò ößëïõò ôïõ Íßêïõ íá äùñßóïõí Ýíá Ýñãï ôïõò óôç ìåëëïíôéêÞ "ÄçìïôéêÞ Ðéíá-

êïèÞêç Ðïëõã�ñïõ - Ãéþñãïò êáé Íßêïò ÐáñáëÞò". Åßíáé üëïé ôïõò ðñüèõìïé, êáé åßíáé êáé

ðïëëïß, ïé êáë�ôåñïé æùãñÜöïé ôçò ÅëëÜäïò. ÐéóôÝøôå ìå!!!

¼óï ãéá ìÝíá, ôá ôåëåõôáßá ÷ñüíéá óõ÷íÜæù ðåñéóóüôåñï óôïí Áú-Ãéþñãç, ôï íåêñïôáöåßï

ìáò. Ý÷ù åêåß èáììÝíïõò ôïõò ãïíåßò ìïõ. ÊïíôÜ óôï ìíÞìá ôïõ ðáôÝñá ìïõ êáé êÜôù áðü ìéá

âåëáíéäéÜ, åßíáé ï ðÝôñéíïò ôÜöïò ôïõ êõñ-Ãéþñãïõ. Ï î�ëéíïò óôáõñüò ìå ìðëå ìðïãéÜ Ý÷åé

ôçí êõìáôéóôÞ õðïãñáöÞ ôïõ, üðùò õðÝãñáöå ôïõò ðßíáêåò: Ã. ÐáñáëÞò êáé ôßðïôá Üëëï.

ÐÜíôá áíÜâù äõï êåñéÜ óôï ìíÞìá ôïõ. Êáé ôïí åõãíùìïíþ, ãéáôß ÷ùñßò íá îÝñåé ìå âïÞèç-

óå ðïë�.

Íá ´óáé êáëÜ, êõñ-Ãéþñãï, êáé ìç óôáìáôÜò íá æùãñáößæåéò åêåß ðÜíù ðïõ âñßóêåóáé, ðÜíôá

åê ôïõ öõóéêï�. Ðïëëïß áðü ìáò èá óå âëÝðïõìå êáé èá êáìáñþíïõìå.

Ï ÌÜñéïò Óðçëéüðïõëïò åßíáé æùãñÜöïò, êáèçãçôÞò ôçò ÁÓÊÔ.

ÁñéóôåñÜ,

ïé õðïãñáöÝò ôùí æùãñÜöùí

ðáôñüò êáé õéï" ÐáñáëÞ.

ÄåîéÜ,

ç ÐëáôõôÝñá,

ëåðôïìÝñåéá áðü ôçí êüã÷ç

ôïõ Éåñï"

ôïõ Áã. ÍéêïëÜïõ Ðïëõã"ñïõ.

25

Óôç ìíÞìç ôïõ Ãéþñãïõ ÐáñáëÞÂáóßëçò ÐáõëÞò

Óôá ðáéäéêÜ ìïõ ÷ñüíéá ï æùãñÜöïò Ãéþñãïò ÐáñáëÞò áãüñáóå Ýíá ðåôñü÷ôéóôï óðßôé

óôç ãåéôïíéÜ ìïõ. ÈõìÜìáé ôá ó÷üëéá ôùí óõã÷ùñéáíþí ìïõ åêåßíç ôçí åðï÷Þ, üôáí ï Ðáñá-

ëÞò Üñ÷éóå ôçí áíáóôÞëùóÞ ôïõ. Ôïõò öáéíüôáí ðåñßåñãï ðïõ êÜðïéïò èá áíáóôÞëùíå Ýíá

ðáëéü óðßôé, ôçí åðï÷Þ ðïõ üëïé Þèåëáí íá ôá ãêñåìßóïõí ãéá íá ÷ôßóïõí êáéíï�ñéá. Ðáñå-

îçãÞèçêå êáé êõíçãÞèçêå ãéá ôéò áðüøåéò ôïõ ó÷åôéêÜ ìå ôïí ïéêéóìü ôçò Áö�ôïõ. Óôç óõíÝ-

÷åéá üôáí Üñ÷éóå íá êáôïéêåß ôá êáëïêáßñéá Þ ôá Óáââáôïê�ñéáêá óôçí ¢öõôï, åß÷á ôçí ô�-

÷ç íá ôïí ðáñáêïëïõèþ íá æùãñáößæåé óå äéÜöïñá óçìåßá ôçò ðåñéï÷Þò.

Ç áéóèçôéêÞ ìïõ ðáéäåßá Ýôóé äéáìïñöþèçêå ìÝóá áðü ôç ó÷Ýóç ìïõ ìå ôï Ãéþñãï êáé ôï

Íßêï ÐáñáëÞ ðïõ åõáéóèçôïðïßçóáí ôçí ïðôéêÞ ìïõ, þóôå íá äéáêñßíù ôá åíáðïìåßíáíôá

óôïé÷åßá ôïõ ðáñáäïóéáêï� ôñüðïõ æùÞò êáé Ýêöñáóçò. ¢ëëùóôå ôá ãéáëüîõëá êáé ôá ðå-

ôñþìáôá ðïõ åðß ÷ñüíéá Ýâëåðá óôçí áõëÞ êáé ôá åñãáóôÞñéá ôùí ÐáñáëÞäùí, ëåéôï�ñãç-

óáí ùò óéùðçëïß, ùóôüóï áðïêáëõðôéêïß ïäçãïß óôçí é÷íçëÜôçóç ôùí ìõóôéêþí ôñüðùí ôçò

ãëõðôéêÞò ðïõ áóêåß ç ÌåãÜëç Ö�óç. Áõôü ôï áðïèçóá�ñéóìá Ýíéùóá ôçí áíÜãêç íá ìïñ-

öïðïéÞóù óôá ãëõðôÜ ìïõ åêåß ã�ñù óôá 1980.

Ï Ãéþñãïò ÐáñáëÞò ôßìçóå ôïí ôüðï ìáò ìå ôç æùãñáöéêÞ ôïõ áëëÜ äåí åß÷å ðïôÝ ôçí á-

ðïäï÷Þ ôùí Áöõôéùôþí. Óõíå÷ßóáìå ìáæß ìå ôï ãéï ôïõ Íßêï ôçí ðñïóðÜèåéá ãéá ôç äéÜóù-

óç ôïõ ïéêéóìï� ôçò Áö�ôïõ. Ðéóôå�ù üôé èá åßíáé éêáíïðïéçìÝíïò ôþñá ìå ôç äïõëåéÜ ðïõ êÜ-

íáìå ìáæß ìå ôï ãéï ôïõ Íßêï óôï ÷ùñéü ôïõ êáôÜ ôá ÷ñüíéá ôçò ðñïåäñßáò ìïõ óôçí ¢öõôï.

Ï Âáóßëçò ÐáõëÞò åßíáé ãë�ðôçò, ¢öõôïò.

ËõñéêÞ âëÜóôçóç,

ëåðôïìÝñåéá,

ôÝìðåñá 35C50 åê., 1960-1970.

26

Ãéþñãïò Í. ÐáñáëÞò:¸íáò ìåãáëïò êáëëéôÝ÷íçò, Ýíáò åõáéóèçôïðïéçìÝíïò

ðïëßôçò ôçò ×áëêéäéêÞò

ÃéÜííçò Ê. ÁéêáôåñéíÜñçò

Ï Ãéþñãïò ÐáñáëÞò áãáðï�óå ôç ×áëêéäéêÞ ìå Ýíá ìïíáäéêü ôñüðï. Ç áãÜðç áõôÞ áíá-

ä�ïíôáí áð' ôç æùãñáöéêÞ ôïõ, áðïêáë�ðôïíôáí óôéò óêÝøåéò êáé óôç ëåéôïõñãßá ôïõ, üôáí

ïñáìáôßæïíôáí ôá êáë�ôåñá ãéá ôç ãåíÝèëéá ãç. Ùò ðñïéêéóìÝíïò êáëëéôÝ÷íçò, åõáéóèçôï-

ðïéçìÝíïò ðïëßôçò êáé Üíèñùðïò ôçò ðñïóöïñÜò åíäéáöÝñïíôáí ãéá ü,ôé èá ìðïñï�óå íá êÜ-

íåé ãíùóôÞ ôç ×áëêéäéêÞ, ùò ôüðï éäéáßôåñïõ öõóéêï� êÜëëïõò, éóôïñéêï� êáé ëáïãñáöéêï�

åíäéáöÝñïíôïò. Áðïöå�ãïíôáò ôéò ìåãáëïóôïìßåò, Ýìåíå óôá ïéêåßá, ôá áíèñþðéíá êáé ôá ïõ-

óéáóôéêÜ, áõôÜ ðïõ áðïôåëï�í âÜóåéò ðïëéôéóìï� êáé äßíïõí íüçìá óôç æùÞ.

Ãé´ áõôüí áêñéâþò ôï ëüãï, üóá ÷áñÜ÷ôçêáí óôç ìíÞìç ìïõ áðü ôçí ðïë�÷ñïíç ó÷Ýóç êáé

óõíåñãáóßá ìïõ ìå ôïõò ÐáñáëÞäåò, éäéáßôåñá óôï èÝìá ôïõ êëçñïäïôÞìáôïò ôïõ óðéôéï�

ôïõò óôïí Ðïë�ãõñï, (âë. ðåñéüä. «ÐÏËÕÃÕÑÏÓ» ô.9 ó. 13-17), Þôáí ç âáèéÜ ôïõò êáëëéÝñãåéá

êáé ç óçìáóßá ðïõ Ýäéíáí óôá öõóéêÜ êáé ðïëéôéóìéêÜ áãáèÜ ôçò ×áëêéäéêÞò ãçò. Ãé' áõôüí

ôï ëüãï öñüíôéæáí íá õðÜñ÷åé óôï óðßôé ôïõò, óôç Èåóóáëïíßêç, ü,ôé èá ìðïñï�óå íá ôïõò

èõìßæåé ôïí ôüðï êáôáãùãÞò ôïõò, óôïí ïðïßï ìå ìåãÜëç óõ÷íüôçôá êáé õðåñçöÜíåéá áíáöÝ-

ñïíôáí. Óôïí á�ëåéï ÷þñï å�ñéóêå êáíåßò - êáé âñßóêåé áêüìá - ÷áñáêôçñéóôéêÜ åßäç ôçò ÷áë-

êéäéêéþôéêçò ÷ëùñßäáò, áðü ôéò ìðïõæßêåò (êïõöïîõëéÝò), ôéò êïõìáñéÝò êáé ôï ôáðåéíü ðïõñ-

íÜñé, ìÝ÷ñé ôçí åõëïãçìÝíç åëéÜ êáé ôá óðáíéüôåñá äÝíôñá (êáñáãÜôóé ê.Ü.) ôïõ ×ïëïìþíôá.

Óôïõò óôåãáóìÝíïõò ÷þñïõò ôïõ óðéôéêï� ôïõò ï åðéóêÝðôçò äåí Þîåñå ôé íá ðñùôïèáõìÜóåé.

ôá ðåñßôå÷íá ÷ñçóôéêÜ êáé äéáêïóìçôéêÜ áíôéêåßìåíá - ÷Üëêéíá, î�ëéíá êáé ðÞëéíá - Þ ôïõò

ìïíáäéêï�ò æùãñáöéêï�ò ðßíáêåò. Äåí èá ìðïñï�óå áêüìç íá ìçí ðáñáôçñÞóåé üóá êïììÜ-

ôéá áðü ôï îõëüãëõðôï ôÝìðëï ôïõ Áãßïõ ÍéêïëÜïõ Ðïëõã�ñïõ ðåñéóõíÝëåîáí, ìåôÜ ôçí êá-

ôáóôñïöÞ ôïõ íáï� óôç äåêáåôßá ôïõ 1960 êáé ö�ëáîáí ìå öñïíôßäá óôï óðßôé ôïõò. ÓÞìåñá

ðïõ öáßíåôáé üôé êáé óôïí ôüðï ìáò ãßíåôáé óõíåßäçóç ðùò ôï éóôïñéêü êáé ðïëéôéóìéêü ðá-

ñåëèüí ôåêìçñéþíåôáé êáë�ôåñá áðü ôá ìíçìåßá êáé ôá êÜèå åßäïõò êåéìÞëéá ôïõ ëáúêï� ìáò

ðïëéôéóìï�, ç ïéêïãÝíåéá ÐáñáëÞ ðáñÝäùóå ôá îõëüãëõðôá óôïõò áñìüäéïõò, èÝëïíôáò íá

óõìâÜëåé óå ìéá ðñïóðÜèåéá áðïêáôÜóôáóçò ôïõ éóôïñéêï� íáï�.

Äåí Þôáí, ëïéðüí, ôõ÷áßï üôé ç ö�óç êáé üóá óõíèÝôïõí ôï ëáúêü ðïëéôéóìü ìáò áðïôåëï�-

óáí áãáðçìÝíá èÝìáôá ôçò æùãñáöéêÞò ôïõ Ãéþñãïõ ÐáñáëÞ. Êáé äåí õðÜñ÷åé áìöéâïëßá ü-

ôé ï Ðïëõãõñéíüò æùãñÜöïò åß÷å âáèéÜ ãíþóç ôïõ ÷þñïõ êáé ôùí üóùí óõíÝâáéíáí ó' áõôüí.

Óôá ôïðßá, éäéáßôåñá, äåí óôáìáôï�óå óå ìéá öùôïãñáöéêÞ áðïô�ðùóç, áëëÜ ðñï÷ùñï�óå

óôçí áíÜäåéîç üóùí óôïé÷åßùí áðåêÜëõðôáí ôç ìáãåßá ôçò Ö�óçò êáé ôï ìõóôÞñéï ôçò æùÞò,

Ýóôù êé áí áðü ôïõò ðßíáêåò Ýëëåéðáí ôá Ýìâéá üíôá, ó�ìöùíá ôïõëÜ÷éóôïí ìå ôïí óõìâáôé-

êü ôñüðï áðåéêüíéóÞò ôïõò.

Ï Ã. ÐáñáëÞò Ýãñáøå ó÷åôéêÜ: "Áí óôç äïõëåéÜ ìïõ õðÜñ÷åé ìßá åîÝëéîç, áõôÞ ðñïóäéï-

ñßæåôáé áðü ôçí ÝãíïéÜ ìïõ íá êÜíù ïñáôÞ ôçí ïõóßá ôùí ðñáãìÜôùí, Ýãíïéá ðïõ öáßíåôáé

êõñßùò ìå ôçí åðéìïíÞ ìïõ óôéò ëåðôïìÝñåéåò, óôïé÷åßá ðïõ îåöå�ãïõí óõíÞèùò áðü ôéò ãåíé-

êüôçôåò êáé óáí öùíÝò ìõóôéêÝò õðïäçëþíïõí ôçí ëåéôïõñãéêÞ èÝóç ôïõ áíôéêåéìÝíïõ óôï

÷þñï. [...] Áí õðÜñ÷åé êÜðïéïò óêïðüò ðïõ äéêáéþíåé ôçí ðñïóðÜèåéÜ ìïõ, åßíáé íá áíáäåß-

îù óå ó�ìâïëá åóùôåñéêÞò áíôáðüêñéóçò ôá ðñÜãìáôá".

¼ðïéïò, ëïéðüí, åßíáé ìõçìÝíïò óôá ìõóôéêÜ ôçò åëëçíéêÞò ãçò êáé ãíùñßæåé ôéò áêáôÜëõ-

ôåò ó÷Ýóåéò ôïõ áíèñþðïõ ìå ôï öõóéêü ôïðßï, ôï äïìçìÝíï ÷þñï êáé ôá áíôéêåßìåíá, ìðïñåß

ìÝóá áðü ôá ó÷Þìáôá, ôá ÷ñþìáôá êáé ôéò öùôïóêéÜóåéò ôùí Ýñãùí ôïõ ÐáñáëÞ íá êáôáíï-

Þóåé ôï ðÜèïò êáé ôçí åõáéóèçóßá ôïõ... íá åêôéìÞóåé êáé íá åíóôåñíéóôåß ôï ðíå�ìá ôïõ ôü-

ðïõ, ôï genus loci, üðùò åßíáé äéåèíþò ãíùóôü. ÁõôÞ, Üëëùóôå, åßíáé êáé ç åðéèõìßá ôïõ æù-

ãñÜöïõ, íá âéþóïõìå ìáæß ôïõ ôç ãïçôåßá ðïõ áðïðíÝåé ï ïéêåßïò ÷þñïò êáé ôá áíôéêåßìåíá

ôçò êáèçìåñéíüôçôÜò ìáò.

Ï ÃéÜííçò ÁéêáôåñéíÜñçò åßíáé áñ÷éôÝêôùí.

ÌïíáóôÞñé óôï ¢ãéï ¼ñïò, ìïë"âé

óå óôñáôóü÷áñôï,

16,5C25 åê., 1936.

ÁíÞêåé óôïí Ã. Ê. ÁéêáôåñéíÜñç.

ÌáêÝôá ôïõ Ã. ÐáñáëÞ ãéá ôï

ðåñéïäéêü ôçò ÐåñéçãçôéêÞò ËÝó÷çò,

ôå"÷ïò 7, Éï"ëéïò 1959.

27

ÅðÜíù, ç õðïãñáöÞ

ôïõ æùãñÜöïõ óôá ËõðçñÜ.

ÁñéóôåñÜ,

ëåðôïìÝñåéá ôçò Ðáíáãßáò

ôïõ ôÝìðëïõ.

ÄåîéÜ,

ëåðôïìÝñåéá áðü ôá ËõðçñÜ.

Ï]é å[éêüíåò ôï~õ Ðáñáë~ç óôüí íáü ôï~õ

]Áã. ÍéêÞôá ô~çò ÍéêÞôçò �áëêéäéê~çò

[ Éùáêåßì [Áè. ÐáðÜããåëïò

] Ï [åíïñéáêüò íáüò ôï~õ ]Áãßïõ ÍéêÞôá ô~çò ÍéêÞôçò êôßóèçêå ôü 1867 êáß ðõñðïëÞ-

èçêå [áðü ôï ò [áíôÜñôåò ôü 1948, êáôÜ ôÞí ðñïóðÜèåéÜ ôïõò íÜ êáôáëÜâïõí ôü ÷ù-

ñéü. [Áðü ôüí ðáëáéü íáü {åìåéíáí ìüíïí ï]é ôïé÷ïðïéÀåò êáß ]ç [áíáêáôáóêåõÞ ôïõ {áñ-

÷éóå ôü 1951.

Ï]é ðñ~ùôåò íÝåò å[éêüíåò ôÝìðëïõ ôï~õ [áíáêáôáóêåõáæïìÝíïõ íáï~õ @çóáí ôï~õ ]Áãßïõ

ÍéêÞôá êáß ô~ùí ]Áãßùí [Áíáñã ñùí, ]õðïãñáöüìåíåò ]ùò «ÆùãñáöéêÞ É. Í. Ðáðáðïóôü-

ëïõ, [ Åãíáôßá 129, 1950», êáß ôï~õ ]Áãßïõ ÍéêïëÜïõ «{ Åñãïí ðáðá 9ñõóïóôüìïõ

Ðëáêï äç, ÓêÞôç ]Áãßá { Áííç, \Áãéïí { Ïñïò 1950». \ Ïôáí êôßóèçêå ôü óçìåñéíü ôÝ-

ìðëï, ðåñß ôÜ ìÝóá ô~çò äåêáåôßáò ôï~õ 1950, ]ï ôüôå ìçôñïðïëßôçò Êáóóáíäñåßáò Êáë-

ëßíéêïò óõíÝóôçóå óôü [ Åêêëçóéáóôéêü Óõìâï ëéï ôï~õ ]Áãßïõ ÍéêÞôá íÜ ðñïôéìÞ-

óç ôüí 9áëêéäéêéþôç æùãñÜöï Ãåþñãéï Ðáñáë~ç, êáß {áí á[õôüò [áñíéüôáí íÜ [áðåõ-

èõíèï~õí óÝ ]áãéïãñÜöïõò ôï~õ ]Áãßïõ { Ïñïõò. Ôßò ó÷åôéêÝò äéáðñáãìáôå óåéò ìÝ ôüí

Ðáñáë~ç, [åê ìÝñïõò ôï~õ Óõìâïõëßïõ, [áíÝëáâå ]ï [ÁèáíÜóéïò [ É. ÐáðÜããåëïò, ]ï ]ïðï~éïò

å@é÷å ãíùñéìßá ìÝ ôüí æùãñÜöï, äéÜ ôï~õ êïéíï~õ Ðïëõãõñéíï~õ ößëïõ Ãéáííßêïõ [Áíô.

ÐáëáìÞäç, êáß ôüí [åðéóêÝöèçêå óôü [åñãáóôÞñéü ôïõ óôÞí Èåóóáëïíßêç.

] Ï Ðáñáë~çò ãéÜ ôÞí [åêôÝëåóç ô~çò ìåãÜëçò ðáñáããåëßáò, óõíåñãÜóèçêå ìÝ ôüí Ä.

ÊåíôÜêá êáß æùãñÜöçóáí ôßò äþäåêá å[éêüíåò ôï~õ ôÝìðëïõ êáß ôßò ä ï ðüñôåò ô~ùí ðá-

ñáâçìÜôùí. ] Ç [åðéëïãÞ êáß ]ç èÝóç ô~ùí ]áãéïãñáöéê~ùí èåìÜôùí {åãéíå ó ìöùíá ìÝ ôÞí

[áíôßóôïé÷ç ôÜîç ôïõ ðõñðïëçèÝíôïò ôÝìðëïõ, äçëáäÞ 9ñéóôüò, Ðñüäñïìïò, \Áãéïò

Íéêüëáïò, \Áãéïò ÄçìÞôñéïò, ðáñáðüñôé ìÝ [Áñ÷Üããåëï ÃáâñéÞë, 12 [Áðüóôïëïé,

óôÞí íüôéá ðëåõñÜ, êáß Ðáíáãßá, \Áãéïò ÍéêÞôáò, Ó íáîç [Áñ÷áããÝëùí, \Áãéïò Ãå-

þñãéïò, ðáñáðüñôé ìÝ [Áñ÷Üããåëï Ìé÷áÞë, Å[õáããåëéóìüò, óôÞí âüñåéá. Ï]é å[éêüíåò

á[õôÝò, äéáóôÜóåùí 160970 [åê. ï]é \åîé ìåóá~éåò, êáß 140955 [åê. ï]é [áêñéíÝò, ]õðïãñÜöï-

íôáé «ÄéÜ ÷åéñüò / Ã. Ðáñáë~ç / Ä. ÊåíôÜêá», ÷ùñßò ÷ñïíïëïãßá. [ Åðß ðëÝïí æùãñÜöç-

óáí ôÞí å[éêüíá ô~ùí ]Áãßùí Êùíóôáíôßíïõ êáß ] ÅëÝíçò (140965 [åê.), ]õðïãñáöüìåíç

«÷åßñ Ä. ÊåíôÜêá êáß Ã. Ðáñáë~ç», ãéÜ ôüí âüñåéï ôï~é÷ï óôÞí ãùíßá ìÝ ôü ôÝìðëï, [åí~ù

óôÞí [áíôßóôïé÷ç èÝóç ôï~õ íïôßïõ ôïß÷ïõ ôïðïèåôÞèçêå ]ç å[éêüíá ôï~õ ]Áãßïõ Ìçí~á

(135965 [åê.), {åñãï ôï~õ ðñùôïåìöáíéæïìÝíïõ æùãñÜöïõ, [åöÞâïõ Íßêïõ, ãéï~õ ôï~õ Ã.

Ðáñáë~ç, ìÝ ôÞí ]õðïãñáöÞ «Í. Ã. Ðáñáë~çò».

[ Åêôüò [áðü ôßò å[éêüíåò ðï ðñïáíáöÝñáìå, ï]é ä ï æùãñÜöïé óõíõðïãñÜöïõí ôÞí

å[éêüíá «[ Åñ÷üìåíïò ]ï Ê ñéïò» êáß ôÞí (äõôéêßæïõóá) [ÁíÜóôáóç ôï~õ 9ñéóôï~õ, [åí~ù

]ç Óôá ñùóç ìÝ ôÜ ËõðçñÜ, ðßóù [áðü ôÞí ]Áãßá ÔñÜðåæá, å@éíáé {åñãï ôï~õ Ã. Ðáñáë~ç

28

ÁñéóôåñÜ,

ëåðôïìÝñåéá

ôïõ Áãßïõ ÍéêÞôá.

ÄåîéÜ,

ëåðôïìÝñåéá

áðü ôïí «Åñ÷üìåíï».

(«ÄéÜ ÷åéñüò Ã. Í. Ðáñáë~ç», óÝ êÜèå Ëõðçñü). Ôï~õ {éäéïõ æùãñÜöïõ å@éíáé êáß ]ï óôç-

èá~éïò «ÌÝãáò [Áñ÷éåñå ò» óôüí äåóðïôéêü èñüíï.

Ï]é å[éêüíåò ðï ì~áò [áðáó÷ïëï~õí [áðïôåëï~õí ÷áñáêôçñéóôéêÜ äåßãìáôá ô~çò ðñï-

óðÜèåéáò ô~ùí ä ï æùãñÜöùí íÜ êéíçèï~õí ìÝóá óôÜ ãåíéêÜ ðëáßóéá ô~çò [áíáãåííù-

ìÝíçò «âõæáíôéí~çò» æùãñáöéê~çò, [áëëÜ ÷ùñßò ôÞí ó÷ïëáóôéêÞ ðñïóêüëëçóç ó´ á[õ-

ôÞí. { Áëëùóôå ï]é á[éóèçôéêÝò [áíôéëÞøåéò ô~ùí Íéêçôéáí~ùí äÝí èÜ ìðïñï~õóáí íÜ ]éêá-

íïðïéçèï~õí [áðü ôÞí äõóíüçôç «âõæáíôéíÞ» æùãñáöéêÞ, [áöï~õ å@é÷å äéáìïñöùè~ç {çäç

ìßá ðáñÜäïóç ìÝ ôßò ðõñðïëçìÝíåò å[éêüíåò ôï~õ ðáëáéï~õ ôÝìðëïõ (ðñïöáí~ùò {åñãá

ôï~õ ê êëïõ ô~ùí ÃáëáôóéÜíùí) êáß ôßò «ÍáæáñéíÝò» å[éêüíåò ôï~õ ôÝìðëïõ ôï~õ ðáñá-

êåéìÝíïõ êïéìçôçñéáêï~õ íáï~õ, [åíäéáöÝñïíôá ]áãéïñåéôéêÜ {åñãá ôï~õ 1941 (ôï~õ Ðëá-

êï äç;). [ Åðß ðëÝïí, óôÜ ãíùóôÜ ôïõò [åñãáóôÞñéá ôï~õ ]Áãßïõ { Ïñïõò êáß ô~çò Èåóóá-

ëïíßêçò êõñéáñ÷ï~õóå [áêüìá ]ç äõôéêßæïõóá æùãñáöéêÞ, \ïðùò á[õôÞ [åîåëß÷èçêå óôá-

äéáêÜ, ìåôÜ ôÞí êáëëéôå÷íéêÞ óôñïöÞ ô~çò äåêáåôßáò ôï~õ 1840.

Ó ìöùíá ìÝ ôßò ö~çìåò ðï êõêëïöüñçóáí ôüôå, ]ï Ðáñáë~çò æùãñÜöçóå ìüíïí ôÜ

ðñüóùðá ô~ùí å[éêüíùí, [åí~ù ôÜ ]õðüëïéðá ôÜ {åêáíå «êÜðïéïò âïçèüò ôïõ». Á[õôü èÜ

ðñÝðåé íÜ èåùñçè~ç ]ùò ôåêìÞñéï ôï~õ \ïôé ]ï æùãñÜöïò @çôáí {çäç êáôáîéùìÝíïò óôÞí óõ-

íåßäçóç ôï~õ ]áðëï~õ ëáï~õ. Ï]é å[éêüíåò ôïõò [áðïôåëï~õí \åíá [åíäéáöÝñïí ó íïëï [áíéóï-

âáñ~ùí {åñãùí ôÝ÷íçò. ] Ç å[éêüíá ôçò Èåïôüêïõ [áðïôåëå~é ôü êáë ôåñï {åñãï ô~çò óõë-

ëïã~çò êáß [áêïëïõèå~éôáé [áðü ôüí \Áãéï Íéêüëáï, ôüí Ðñüäñïìï, ôüí 9ñéóôü êáß ôüí

\Áãéï ÍéêÞôá. ] Ç ôåëåõôáßá å[éêüíá, {áí êáß [áöïñ~á ôüí ðÜôñïíá ôï~õ íáï~õ êáß ôüí [á-

ãáðçìÝíï ô~ùí Íéêçôéáí~ùí, ]õóôåñå~é ]ùò ðñüò ôßò [áíáëïãßåò êáß ôü óôÞóéìï ôï~õ óþìá-

ôïò, óÝ [áíôßèåóç ìÝ ôü ðñüóùðï, ôü ]ïðï~éï [áðïäßäåôáé [áñéóôïõñãçìáôéêÜ, ìÝ öõóéï-

ãíùìéêÝò [éäéáéôåñüôçôåò ({áí êáß ]ï \Áãéïò óõãêáôáëÝãåôáé óôï ò 9ñéóôüìïñöïõò)

êáß {åíôïíç ôÞí ìáñôõñéêÞ äéÜèåóç. Ï]é ]õðüëïéðåò å[éêüíåò ôï~õ ôÝìðëïõ [áðïôåëï~õí [á-

ä íáôá {åñãá, ìÝ ÷áñáêôçñéóôéêü ãíþñéóìá ôÞí ]áðëïúêÞ ]ïìïéïìïñößá ô~ùí ðñïóþ-

ðùí ([Áñ÷Üããåëïé ô~çò ÓõíÜîåùò êáß ô~ùí ðáñáâçìÜôùí, \Áãéïé Ãåþñãéïò êáß ÄçìÞ-

ôñéïò). \ Ïìùò ôü óôÞóéìï êáß ]ç [åîÜñôçóç ô~ùí ä ï óôñáôéùôéê~ùí ]Áãßùí äåß÷íïõí êá-

ëÞ ãíþóç ô~çò Êñçôéê~çò ôÝ÷íçò.

] Ç å[éêüíá ôï~õ «[ Åñ÷ïìÝíïõ ðñüò ôü ]åêï óéïí ðÜèïò», å@éíáé \åíá óõãêëïíéóôéêü

{åñãï, ìÝ ÷áñáêôçñéóôéêÜ ãíùñßóìáôá ôÞí ëéôüôçôá ô~çò ðáñáóôÜóåùò, ôÞí äéáöáé-

íïìÝíç [áðÝñáíôç ìïíáîéÜ ôï~õ 9ñéóôï~õ, ôüí êõñéáñ÷ï~õíôá êÜèåôï {áîïíá ðï ì~áò [á-

íåâÜæåé óôü {åíôïíá óõóðáóìÝíï, [áðü ôüí óùìáôéêü êáß ôüí øõ÷éêü ðüíï, ðñüóùðï,

êáß ôü êüêêéíï ÷ñ~ùìá ôï~õ [åìðáéãìï~õ êáß ôï~õ ìáñôõñßïõ.

Óôüí Ã. Ðáñáë~ç ðñïóãñÜöåé ]ç ðáñÜäïóç êáß ôßò ä ï [åðéâëçôéêÝò å[éêüíåò ô~ùí ìå-

ãÜëùí ðñïóêõíçôáñßùí ôï~õ íáï~õ, ôÞí Èåïôüêï ] ÏäçãÞôñéá êáß ôüí \Áãéï ÍéêÞôá.

ËÝãåôáé \ïôé ðñüêåéôáé ãéÜ {åñãá ðï äÝí ðñüëáâå íÜ ôåëåéþóåé ]ï æùãñÜöïò. Å@éíáé [á-

íõðüãñáöá êáß öáßíåôáé íÜ ìÞí âåñíéêþèçêáí. ÌÝ ôÜ {åñãá á[õôÜ ðáñïõóéÜæåôáé \å-

íáò æùãñÜöïò ðï {å÷åé ìåëåôÞóåé ôÞí æùãñáöéêÞ ôïõ 14ïõ á[é~ùíá êáß [áêïëïõèå~é ìÝ

óõíÝðåéá êáß ]éêáíüôçôá ðñüôõðá ]õøçëÞò ðïéüôçôïò.(Å[õ÷áñéóô~ù ãéÜ ôßò ðëçñïöïñßåò, ôüí ðáëéü ]éåñÝá ô~çò ÍéêÞôçò ðáðá-Í~éêï ÊáæÜíç êáß ôüí

ðáôÝñá ìïõ [ÁèáíÜóéï. ÃéÜ ôÞí äéåõêüëõíóç ô~çò ìåëÝôçò ô~ùí å[éêüíùí å[õ÷áñéóô~ù ôüí [åöçìÝñéï

ôï~õ ]Áãßïõ ÍéêÞôá ðáðá-ÈáíÜóç Ãïìáôéáíü).

Ï Éùáêåßì Áè. ÐáðÜããåëïò åßíáé äñ. áñ÷áéïëüãïò.

29

¸îé Âñ"óåò, ëÜäé óå êüíôñá ðëáêÝ, 43C31. ÓõëëïãÞ ÄÞìïõ Ðïëõã"ñïõ.

31

ÃñÜöåé ç Ôßíá Ðüðë-ÐáñáëÞ

Ãíþñéóá ôïí Üíäñá ìïõ, Íßêï ÐáñáëÞ, ôï 1972.

¸ðåéôá ãíþñéóá ôïí ðáôÝñá ôïõ, Ãéþñãï ÐáñáëÞ, ôï 1973. ¹ìïõí äßðëá ôïõ óôç äéÜñêåéá

ôçò áññþóôéáò ôïõ ìÝ÷ñé ôï èÜíáôü ôïõ.

Ðáëå�ïíôáò ìå ôïí êáñêßíï, óõíÝ÷éæå íá æùãñáößæåé óôçí óïößôá ôïõ, êáé êáèüìáóôáí êï-

íôÜ ôïõ, äïõëå�ïíôáò êé åìåßò. ×áéñüôáí ðïõ ï ãéïò ôïõ èá ðáíôñåõüôáí ìå áããëßäá êáëëéôÝ-

÷íéäá.

Ï ðåèåñüò ìïõ Þôáí åõãåíéêüò, æåóôüò, ìå ÷éï�ìïñ êáé êáèüëïõ èïñõâþäçò. ¹ôáí ðÜíôá

Ýôïéìïò íá ìéëÞóåé ãéá ôç äïõëåéÜ ôïõ Þ ôç äïõëåéÜ ìïõ. ¹ôáí ôéìÞ ìïõ êáé ÷áñÜ ìïõ ðïõ ôïí

Ýæçóá Ýíôïíá ãéá ä�ï ÷ñüíéá. Åßíáé êáé áðÝñáíôç ç ÷áñÜ ìïõ üôé õðÜñ÷ïõí ïé ôñåéò åããïíÝò

ôïõ, ç Ãåùñãßá, ç ÖáíÞ êáé ç ÁããåëéêÞ, ïé êüñåò ìïõ.

Ï Üíôñáò ìïõ ï Íßêïò, åðßóçò æùãñÜöïò ðÝèáíå ðñüùñá ôï 1995. ÐÜíôá öõëÜù êÜðïéá

ðñÜãìáôá êáé ôùí ä�ï, ðïõ èá Þèåëá íá äþóù óôï ìïõóåßï ðïõ èá ãßíåé óôïí Ðïë�ãõñï.

Èá åßíáé ìåãÜëç ìïõ åõ÷áñßóôçóç, óå óõíåñãáóßá ìå áíèñþðïõò ôïõ Ðïëõã�ñïõ, íá ôéìÞ-

óù ôïõò ä�ï æùãñÜöïõò êáé íá áðïêáë�øïõìå óôá íÝá ðáéäéÜ Ýíáí ðïë�ôéìï èçóáõñü.

Ç Ôßíá Ðüðë-ÐáñáëÞ åßíáé ãë�ðôñéá, í�öç ôïõ Ã. ÐáñáëÞ.

ÐïõñíÜñåò,


ÁíÞêåé óôç


32

Ç óõíåñãáóßá ìïõ ìå ôïí Ãéþñãï ÐáñáëÞÄçìÞôñéïò ÊåíôÜêáò

Ôïí Ãåþñãéï ÐáñáëÞ ôïí ãíþñéóá óôïõò äéáäñüìïõò ôçò ÁíùôÜôçò Ó÷ïëÞò Êáëþí Ôå-

÷íþí ôïõ Ðïëõôå÷íåßïõ. Ôá óôåíÜ ïéêïíïìéêÜ ìáò ìáò Ýíùóáí áêüìç ðåñéóóüôåñï. Ìéá öá-

óïëÜäá óôá äõï Þ êáé êáèüëïõ. ÂëÝðåéò, áõôüò êÜðíéæå êéüëáò. Åãþ Ý÷ïíôáò ìåñéêÝò éêáíü-

ôçôåò ã�ñù áð' ôá "ðÜñåñãá" ôçò ÆùãñáöéêÞò êáôÜöåñíá íá êåñäßæù ìåñéêÜ ìåñïêÜìáôá

ôçí åâäïìÜäá êáé áõôÞò ôçò åõåñãåóßáò åß÷å ôï ìåñôéêü ôïõ, éäßùò ôéò çìÝñåò ðïõ ôåëåßùíáí

ôá ëåöôÜ ôçò õðïôñïößáò ôïõ.

Ôáëáíôï�÷ïò êáèþò Þôáí, åß÷å ôç óõìðÜèåéá üëùí ôùí óõììáèçôþí ìáò, áöÞóôå ôá êáëá-

ìðï�ñéá ôïõ êáé ãåíéêÜ ï å�èõìïò ÷áñáêôÞñáò ôïõ êñáôï�óå ôç óõìðÜèåéá üëùí. ÐáñáëÞò

÷ùñßò ðáñÜäåò, äåí ìðïñåß ðáñÜ íá åßíáé óõìðáèÞò óõíïìéëçôÞò ã�ñù áðü êÜèå óõíôñïöéÜ.

ÁõôÝò ïé äõï éäéáéôåñüôçôåò ôïí Ýêáíáí áîéáãÜðçôï.

ÈõìÜìáé ìéá öïñÜ ðÞñáìå ìÞíõìá áðü ôçí ÁóöÜëåéá üôé êñáôåßôáé åêåß ï ÐáñáëÞò ëüãù

ôùí óôñáôéùôéêþí ôïõ õðï÷ñåþóåùí. ÏìÜäåò, ïìÜäåò ïé óõììáèçôÝò ôïõ ôïõ ðÞãáéíáí ôóé-

ãÜñá. Áõôü êñÜôçóå äõï ôñåéò ìÝñåò êé ï ÐáñáëÞò åß÷å ôóéãÜñá ãéá íá ÷áñßæåé êéüëáò. Áêï-

ëï�èçóå Ýíáò ïéêïãåíåéáêüò äåóìüò ðïë� óôåíüò.

Áð' áõôÞ ôçí åðï÷Þ èõìÜìáé Ýíôïíá ôçí åðßóêåøÞ ìáò óôï ¢ãéï ¼ñïò ôï 1933 ìå ôïí Ðá-

ñáëÞ êáé êÜðïéïí Íßêï Êáëáñßôç, áðü ôï åñãáóôÞñé ôïõ Áñãõñï� êé áõôüò, óðïõäáßï ôáëÝ-

íôï ðïõ äõóôõ÷þò ðÝèáíå íùñßò. ÈõìÜìáé ôáîéäÝøáìå ìå ôï êáñáâÜêé áðü ôçí Ïõñáíï�ðï-

ëç êáé óôï ¢ãéï ¼ñïò åðéóêåöôÞêáìå üëåò ôéò ìïíÝò ìå ôá ðüäéá üðïõ ó÷åäéÜóáìå ðïëëÜ óêß-

ôóá êáé åðéóôñÝøáìå óôç Èåóóáëïíßêç ðÜëé ìå ôá ðüäéá. Ç åðßóêåøç áõôÞ Þôáí ðïë� óçìá-

íôéêÞ ãéá ôéò óðïõäÝò ìáò óôç ó÷ïëÞ êáé ãéá ôç ìåôÝðåéôá ðïñåßá ìáò.

Ï Äå�ôåñïò Ðáãêüóìéïò Ðüëåìïò åõôõ÷þò äåí ìáò Ýèéîå. ¼ôáí ã�ñéóá óðßôé ìïõ ìåôÜ ôçí

õðï÷þñçóç, ôçí ðüñôá ìïõ ôçí Üíïéîå ç ãõíáßêá ôïõ ÐáñáëÞ, ç ÖáíÞ. "ÔñÝ÷á óôçí êëéíéêÞ

íá äåéò ôï ãéï óïõ", ìïõ ëÝåé. Êé åãþ ìéóï÷áìÝíïò êáé ôáëáéðùñçìÝíïò öáíôÜñïò, ãåìÜôïò

øåßñá, ðÞãá óôçí êëéíéêÞ üðïõ åß÷å ãåííçèåß ï õéüò ìïõ. Ç ãõíáßêá ôïõ ÐáñáëÞ åß÷å êáôáö�-

ãåé óôçí ÁèÞíá ìáæß ìå ôï ãéï ôçò ðïõ åß÷å áðïêôÞóåé Ýíá ìÞíá ðñéí, öïâï�ìåíç ôïõò åðåñ-

÷üìåíïõò Ãåñìáíï�ò. ÌåôÜ äõï-ôñåéò ìÞíåò Þñèå ï ÐáñáëÞò äéáëõèåßóçò ôçò õðçñåóßáò ôïõ.

ÐÝñáóå èõìÜìáé êáéñüò, ç êáôÜóôáóç åß÷å óôñþóåé êÜðùò êáé ç ïéêïãÝíåéá ÐáñáëÞ Ýðëåå

ì' Ýíá êáÀêé ôá ðáñÜëéá ôçò ÅëëÜäïò ðñïò âïññÜí ìå Üëëïõò Ìáêåäüíåò. Åß÷å áñ÷ßóåé Þäç

ÁñéóôåñÜ,

ÊáôáñÜêôåò ÅäÝóóçò,

ëÜäé 45C23 åê.

ÄåîéÜ,

áíôßãñáöï ôïé÷ïãñáößáò

áðü ôçí ÊáóôïñéÜ,

åëáéïãñáößá, 44C34 åê.

33

ç äõóêïëßá ôùí ôñïößìùí. ÌåôÜ ï ÐáñáëÞò Ýãéíå êáèçãçôÞò ôå÷íéêþí ìáèçìÜôùí óôç Èåó-

óáëïíßêç êé åãþ âïçèüò ôïõ Êëþíç óôï óêçíïãñáöéêü ôìÞìá ôïõ Åèíéêï� ÈåÜôñïõ.

Ðþò âñßóêåôáé ôþñá ç õðïãñáöÞ ìïõ ìáæß ìå ôç äéêÞ ôïõ óå ìåñéêÜ åêêëçóéáóôéêÜ Ýñãá:

ÅñãáóôÞêáìå ðñþôá óôç ÍéêÞôç. ÊÜíáìå ôéò åéêüíåò ôïõ ôÝìðëïõ, ï ÐáñáëÞò äåí äéÝèåôå

ðïë� ÷ñüíï êé Ýôóé âñÝèçêá óôç Èåóóáëïíßêç. ÐÞãáìå ìáæß óôï ÷ùñéü ðïõ ìïõ Üñåóå ðïë�,

áíïßîáìå ôéò áìðáëáñéóìÝíåò åéêüíåò êáé ìáæå�ôçêáí ìáæß ìå Üëëïõò ÷ùñéêï�ò êáé ðïëëïß

ìáèçôÝò ïé ïðïßïé ìáò åíï÷ëï�óáí. Ãéá íá ôïõò áðïìáêñ�íù ôïõò åßðá: "¼ðïéïò îÝñåé ôá å-

ðéññÞìáôá èá ìåßíåé. ïé Üëëïé èá ö�ãïõí". Êáé ëïéðüí äåí Ýìåéíå êáíåßò. Åêôüò üìùò áðü ôï

ôéò åéêüíåò ôïõ ôÝìðëïõ ôçò ÍéêÞôçò, Ýñãï ìáò åßíáé êáé ç åêêëçóßá ôïõ Áãßïõ ÍéêïëÜïõ ôïõ

ÊïõëÜ ðÜíù áðü ôçí ðüëç ôùí Óåññþí. Åßíáé ðïë� áîéüëïãï Ýñãï, ïëïêëçñùìÝíï êáé ôï Ý-

÷ïõìå æùãñáößóåé áðü ôéò ìáêÝôåò ìÝ÷ñé ôï ôÝëïò.

Ìáæß ìå ôïí ÐáñáëÞ åðßóçò æùãñáößóáìå Ýíá åðéôïß÷éï óôï íçóß ôïõ Ãåñï÷ñÞóôïõ. Ï Ãå-

ñï÷ñÞóôïò Ýöåõãå ðïëëÝò öïñÝò áðü ôï óðßôé ãéá äïõëåéÝò êáé Ýôóé ìÝíáìå åìåßò åêåß ãéá áñ-

êåôÝò ìÝñåò. Æùãñáößóáìå ëïéðüí áõôü ôï Ýñãï äßðëá óôçí ðüñôá ôïõ óðéôéï�, ÷ùñßò öõóé-

êÜ íá æçôÞóïõìå ÷ñÞìáôá, Ýôóé ãéá íá ôïí áíôáðïäþóïõìå ôç öéëïîåíßá êáé íá áöÞóïõìå ìéá

êáëÞ áíÜìíçóç óôïí ðáíÝìïñöï åêåßíï ìÝñïò.

¸ôóé óõíå÷ßóôçêå ç �ðáñîç äåóìþí ïéêïãåíåéáêþí ìÝ÷ñé ôï ôÝëïò ôçò æùÞò ôïõ. Ôïí áãÜ-

ðçóá óáí ðñáãìáôéêü ößëï, üðùò áãáðÞèçêå áðü ôïõò Ìáêåäüíåò óõíáäÝëöïõò ôïõ óôçí Á-

èÞíá êáé áðü ôïõò ìáèçôÝò ôïõ óôï Áìåñéêáíéêü ÊïëÝãéï. ¼óïé ôïí ãíþñéóáí äåí èá ôïí îå-

÷Üóïõí ðïôÝ. Åãþ ôþñá åßìáé 97 ÷ñüíùí êáé ïé ìíÞìåò ôïõ ÐáñáëÞ äåí îå÷íéï�íôáé. Ðþò íá

ôïí îå÷Üóù.

Ï ÄçìÞôñéïò ÊåíôÜêáò åßíáé æùãñÜöïò - áãéïãñÜöïò.

ØÜñéá,

åëáéïãñáößá 36C44 åê.,

1946-1950.

34

ÁíáìíÞóåéò áð´ ôïí Ãéþñãï ÐáñáëÞÍôßíïò �ñéóôéáíüðïõëïò

ÄÝ èõìï~õìáé ðüôå {áñ÷éóå ]ç öéëßá ìïõ ìÝ ôüí Ãé~ùñãï Ðáñáë~ç. [Áðü ìéêñüò ðáñá-

êïëïõèï~õóá ôßò [åêèÝóåéò ôïõ êáß ìÜëéóôá ôÞ ìåãÜëç {åêèåóÞ ôïõ óôÞ Ó÷ïëÞ Âáëá-

ãéÜííç ôü 1948.

\ Ïôáí {áñ÷éóá íÜ [åêäßäù ôÞ «Äéáãþíéï» óêÝöôçêá íÜ êÜíù ìåñéêÝò ðáñïõóéÜóåéò

Âïñåéïåëëáäéô~ùí æùãñÜöùí, ðï [áñ÷éêÜ ôßò [áíÝëáâå ]ï [ Çëßáò Ðåôñüðïõëïò. ] Ç ðá-

ñïõóßáóç {åãéíå ôü êáëïêáßñé ôï~õ 1959. ] Ç ìåëÝôç ôï~õ Ðåôñüðïõëïõ, ìÝ ôüí ãíùóôü

[éäéüññõèìï ôñüðï ôïõ, ôüí êÜðùò ðåíôæéêéêü, {åêáíå ðïë êáëÞ [åíô ðùóç êáß ìÜëé-

óôá âã~çêå êáß óÝ ]ùñá~éï [áíÜôõðï, ðï ôü ðëÞñùóå ]ï êáëëéôÝ÷íçò. (Ðïë [áñãüôåñá,

]ï Ðáñáë~çò ìï~õ ðáñáðïíÝèçêå \ïôé ôÜ [áíÜôõðÜ ìïõ @çôáí ðïë ]ùñá~éá [áëëÜ ðáíÜêñé-

âá. Ôüôå ìÝ {åêðëçîÞ ìïõ {åìáèá ãéÜ ðñþôç öïñÜ \ïôé ]ï ]õðå èõíïò ãéÜ ôÜ [áíÜôõðá ô~ùí

êáëëéôå÷í~ùí ôï ò îÜöñéæå ãéÜ íÜ êáñðþíåôáé á[õôüò ôÞ äéáöïñÜ. [ÁìÝóùò ôüí {åäéù-

îá êáß å[õôõ÷~ùò ðï ]ï Ðáñáë~çò êáôÜëáâå ôÞí [åíôéìüôçôÜ ìïõ. { Åôóé ]ç öéëßá ìáò óõ-

íå÷ßóôçêå [áðñüóêïðôá).

Ëßãï [áñãüôåñá {áñ÷éóá êé [åãþ íÜ ãñÜöù ìßá ìåëÝôç ãéÜ ôüí Ðáñáë~ç. ] Ç ðñþôç

ìïñöÞ, \ïðùò ðÜíôá, äÝ ìÝ ]éêáíïðïßçóå êáß ãé´ á[õôü ðñï÷þñçóá óÝ ìéÜ äå ôåñç. Ó´

á[õôÞí [åðé÷åéñï~õóá ìéÜ ó ãêñéóç ôï~õ Ðáñáë~ç ìÝ ôüí Ðåíôæßêç [áëëÜ ôï~õ Ðáñáë~ç

ôï~õ êáêïöÜíçêå ðïë êáß ìÝ ðáñáêÜëåóå ãéÜ ôÞ öéëßá ìáò íÜ ìÞí ôÞ äçìïóéå óù,

ï{õôå êÜí äéïñèùìÝíç. ] ÕðÜêïõóá, {áí êáß äÝí ô~çò {åâñéóêá ôßðïôå ìåìðôü. Ðïë [áñ-

ãüôåñá äçìïóßåõóá ìéÜ {áëëç ìïñöÞ ô~çò {éäéáò [åñãáóßáò, ðéü [ïëïêëçñùìÝíç.

Ôü 1969 êáß 1972 ]ï Ðáñáë~çò {åêáíå óôÞí [ÁèÞíá ôßò ä ï ]ùñéìüôåñåò [åêèÝóåéò ôïõ.

Ï]é ä ï êáôÜëïãïé ô~ùí [åêèÝóåùí á[õô~ùí âã~çêáí [áð´ ôÜ ÷Ýñéá ìïõ, ó÷åäéáóìÝíïé [áð´

ôüí {éäéï ôüí êáëëéôÝ÷íç. [Áð´ ôÞ óõíåñãáóßá ìïõ ìáæß ôïõ äéáðßóôùóá \ïôé {çèåëå íÜ

ãßíåôáé ðÜíôá ôü äéêü ôïõ, [åí~ù [åãþ, {áí êáß [ïî ôåñïò [áð´ á[õôüí, óôü ôÝëïò óõ÷íÜ ]õ-

ðï÷ùñï~õóá.

Ôü 1971 îåêßíçóá ìéÜ íÝá [åêäïôéêÞ óåéñÜ, ðï ôÞí [ïíüìáæá «ÓåéñÜ ôÝ÷íçò». { Ç-

èåëá íÜ ðáñïõóéÜæù ôü {åñãï ô~ùí êáëõôÝñùí ÈåóóáëïíéêÝùí êáëëéôå÷í~ùí ìÝ á[õôï-

ôåëå~éò [åêäüóåéò, êé {áñ÷éóá êáß ðÜëé ìÝ ôüí Ðáñáë~ç. } Åôóé ôüí [Áðñßëéï ôï~õ 1971

âã~çêå ôü ðñ~ùôï âéâëßï, ìÝ [áóðñüìáõñá {åñãá ôï~õ Ðáñáë~ç êáß ìÝ äéêÞ ìïõ å[éóáãù-

ãÞ. ÓôÞí å[éóáãùãÞ ìïõ á[õôÞ [åöÜñìïóá, [áðïêñõóôáëëùìÝíç ðëÝïí, ôÞí [éäéáßôåñç ôå-

÷íéêÞ ðï [åöÜñìïæá \ïôáí {çèåëá íÜ ðáñïõóéÜóù \åíáí êáëëéôÝ÷íç: á) âéïãñáöéêÜ

óôïé÷å~éá, â) [áðïôßìçóç ôï~õ {åñãïõ, ã) êñéôéêÜ [áðïóðÜóìáôá [áðü {áëëïõò, ä) á[õôï-

ó÷üëéï ôï~õ êáëëéôÝ÷íç, å) [áíáãñáöÞ âéâëéïãñáößáò. Ôï ó÷~çìá á[õôü {áñåóå ôüóï ðï-

ë ðï ôü [áíôÝãñáøáí {åêôïôå ðïëëïß. ] Ï Ðáñáë~çò êáß ðÜëé [åíï÷ëÞèçêå: {åêïøå êé {å-

ñáøå ôÞí å[éóáãùãÞ ìïõ, [åí~ù ôÞí [åðéëïãÞ ô~ùí {åñãùí ôïõ ôÞí {åêáíå ó÷åäüí ìüíïò ôïõ.

Êé {åôóé âã~çêå ôü âéâëßï, ðï ôüí [åðÝâáëå ]ïñéóôéêÜ.

ÈÜ êëåßóù ìÝ ìéÜ [áêüìá [áíÜìíçóç. ÊáôÜ ôÞ äéÜñêåéá ô~çò ÷ï íôáò, ]ï Ðáñáë~çò

å@é÷å ìéÜ ó÷åôéêÜ å[õìåíÞ äéÜèåóç [áðÝíáíôß ôçò, [áðÝöõãå \ïìùò íÜ [áíáêáôþíåôáé ìÝ

ôÜ ðïëéôéêÜ. ÊÜðïôå ëïéðüí [áðïöÜóéóáí íÜ ôï~õ [áðïíåßìïõí \åíá ìåãÜëï {åðáèëï ãéÜ

ôü ó íïëï ôï~õ {åñãïõ ôïõ. ] Ï Ðáñáë~çò ðïë èÜ ôü {çèåëå, [áëëÜ öïâï~õíôáí ãéáôß \ïëïé

ï]é ðñïçãï ìåíïß ôïõ ôü å@é÷áí [áñíçèå~é. ÌÝ öþíáîå ëïéðüí ãéÜ íÜ ìÝ óõìâïõëåõèå~é

{ç ìÜëëïí ãéÜ íÜ ôüí âïçèÞóù íÜ óõíôÜîåé ìéÜ [áðÜíôçóç ìÝ ìáóçìÝíá ëüãéá. Ðåñß-

ðïõ äÝ÷ïíôáí [áëëÜ êáß [áñíéï~õíôáí. Ôï~õ å@éðá íÜ ìÞí ]õðïôéìÜåé ôÞ íïçìïó íç ô~ùí

{áëëùí. ÔåëéêÜ ]ï Ðáñáë~çò {åóôåéëå ôÞí [áðÜíôçóç óôü ]õðïõñãå~éï [áëëÜ ìéÜ ìÝñá [áñ-

ãüôåñá [áíáêïéíþèçêå \ïôé ]ç êõâÝñíçóç [áðïöÜóéóå íÜ êáôáñãÞóåé ôü {åðáèëï! ] Ï

Ðáñáë~çò [áíáêïõößóôçêå êé {åôóé ôåëåßùóå ]ç ðåñéðÝôåéá ôï~õ [åðÜèëïõ.

Ï Íôßíïò �ñéóôéáíüðïõëïò åßíáé ðïéçôÞò.

35

Ç áðÝñáíôç ãáëÞíç ôïõ Ãéþñãïõ ÐáñáëÞ

ÐåñéêëÞò Óöõñßäçò

Åß÷á ôïí Ãéþñãï ÐáñáëÞ äÜóêáëï ôå÷íéêþí óôï Áìåñéêáíéêü ÊïëÝãéï "Áíáôüëéá", üðïõ

óðï�äáóá ìå õðïôñïößá áðü ôï 1946 Ýùò ôï 1952. Ôïí èõìÜìáé óáí Ýíá óïâáñü êáé ëéãïìß-

ëçôï êáèçãçôÞ, ðïõ ðïôÝ äåí ìáò ìßëçóå ãéá ôç æùãñáöéêÞ ôïõ Þ ãéá ôÝ÷íç ãåíéêüôåñá. Ìáò

Ýóôåëíå íá áãïñÜóïõìå ðÞëéíá ðéÜôá áðü ôï åñãáóôÞñé êåñáìéêÞò ôïõ ìðÜñìðá ÌçíÜ Á-

âñáìßäç, ãéá íá áíôéãñÜøïõìå ðÜíù ôïõò äéÜöïñá ãåùìåôñéêÜ ó÷Ýäéá ôá ïðïßá ìðïãéáíôßæá-

ìå óôç óõíÝ÷åéá. ÌÜèçìá, äçëáäÞ, åíôåëþò áíéáñü, ðïõ ôï âáñéüìïõíá èáíÜóéìá. ¸ôóé, ü÷é

ìüíï üôáí áðïöïßôçóá áðü ôï ÊïëÝãéï áëëÜ êé üôáí Ýãéíá ãéáôñüò, ôåëåéþíïíôáò êáé ôç

ÓôñáôéùôéêÞ ÉáôñéêÞ Ó÷ïëÞ, äåí ãíþñéæá ôï ðüóï óðïõäáßïò æùãñÜöïò Þôáí ï ÐáñáëÞò áë-

ëÜ êáé ðüóï óçìáíôéêüò ëáúêüò êåñáìßóôáò õðÞñîå ï ìðÜñìðá ÌçíÜò, áðü ôïí ïðïßï ç ìÜ-

íá ìïõ áãüñáæå óôÜìíåò êé Üëëá êåñáìéêÜ óêå�ç, ãéáôß ôï åñãáóôÞñéü ôïõ âñéóêüôáí ðïë�

êïíôÜ óôï ðáôñéêü ìáò óðßôé ôïõ ×áñéëÜïõ, êáé ôá ðáéäéÜ ôïõ, éäßùò ïé äõï ìéêñüôåñïé ãéïé

ôïõ ðïõ Þôáí óõíïìÞëéêïß ìïõ, ï ÐáíôåëÞò êáé ï Çëßáò, õðÞñîáí á÷þñéóôïé ößëïé ôçò ðáéäé-

êÞò ìïõ çëéêßáò. Äåí îÝñù - áëëÜ êáé äåí ðéóôå�ù - üôé ï ÐáñáëÞò áêïëïõèï�óå êÜðïéåò å-

íôïëÝò ôïõ ôüôå Õðïõñãåßïõ Ðáéäåßáò êáé õðï÷ñÝùíå ôïõò ìáèçôÝò íá æùãñáößæïõí ðÜíù óå

ðÞëéíá ðéÜôá. Ìáò ôï åðÝâáëå ìÜëëïí ãéá íá åíéó÷�óåé ïéêïíïìéêÜ ôïí ðÜíôïôå öôù÷ü ìðÜñ-

ìðá ÌçíÜ êáé, ãíùñßæïíôáò ôçí áîßá ôùí Ýñãùí ôïõ, áãüñáóå êáé ï ßäéïò áñêåôÜ áðü ôá á-

ñéóôïõñãÞìáôÜ ôïõ. Ùò ãéáôñü ìå êÜëåóå áñêåôÝò öïñÝò ï ðáëéüò êáèçãçôÞò ìïõ ôùí ôå÷íé-

êþí íá ôïí åîåôÜóù êáé ðáñüëï ðïõ ïé ôïß÷ïé ôïõ óðéôéï� ôïõ Þôáí áóöõêôéêÜ óôïëéóìÝíïé

ìå äéêï�ò ôïõ ðßíáêåò êáé ìå êÜðïéá êåñáìéêÜ ôïõ Áâñáìßäç, åãþ äåí åß÷á éäÝá áðü ôÝ÷íç êáé

ìïõ Þôáí áä�íáôï íá åêôéìÞóù ôïõò èçóáõñï�ò ðïõ Ýâëåðáí ôá ìÜôéá ìïõ. Áõôü äåí óçìáß-

íåé üôé äåí ì' åíäéÝöåñå ç æùãñáöéêÞ, áöï� ôçí åðï÷Þ åêåßíç æùãñÜöéæá êÜôé áçäßåò êáé åß-

÷á ðÜñåé ìÜëéóôá ìÝñïò êáé óå ìéá ïìáäéêÞ Ýêèåóç ãéáôñþí-æùãñÜöùí, ðïõ ôï 1970 äéïñãÜ-

íùóå óôçí ÁèÞíá ìéá öáñìáêåõôéêÞ åôáéñßá êáé ìÜëéóôá óå óïâáñÞ ãêáëåñß. Ôï íüçìá ôçò

áëçèéíÞò ôÝ÷íçò êáé ôçí áîßá ôïõ Ýñãïõ ôïõ ÐáñáëÞ Üñ÷éóá íá ôï êáôáíïþ ìåôÜ ôç ãíùñé-

ìßá ìïõ ìå ôïí Íôßíï ×ñéóôéáíüðïõëï êáé åéäéêÜ ìåôÜ ôçí ßäñõóç ôçò ÌéêñÞò ÐéíáêïèÞêçò

"Äéáãþíéïò" ôï 1974, Ýíá ÷ñüíï, äçëáäÞ, ðñéí ï ðáëéüò ìïõ äÜóêáëïò êëåßóåé ïñéóôéêÜ ôá ìÜ-

ôéá ôïõ ãéá íá ðåñÜóåé óôçí "áðÝñáíôç ãáëÞíç", áõôÞí ðïõ ìå ðßóôç êáé ôñõöåñüôçôá æùãñÜ-

öéæå óôçí áãáðçìÝíç ôïõ ãç ôçò ×áëêéäéêÞò.

Ðñéí áðü ìåñéêï�ò ìÞíåò åðéóêÝöôçêá, �óôåñá áðü ðïëëÜ ÷ñüíéá, ôï üìïñöï ðáñáèáëÜó-

óéï ÷ùñéü óôçí ÊáóóÜíäñá ×áëêéäéêÞò, ôçí ¢èõôï, éäéáßôåñç ðáôñßäá ôïõ ðáôÝñá ôïõ Ðá-

ñáëÞ. Áãíþñéóôïò ï ôüðïò - ü÷é Üó÷çìïò, áëëÜ áãíþñéóôïò, èáññåßò "áíáðáëáéùìÝíïò" ãéá

ôïõñéóôéêÞ ðëÝïí åêìåôÜëëåõóç. Êé åêåß, óôçí áãùíßá ìïõ íá âñù ôñáðÝæé óå êáìéÜ ôáâÝñíá

ôï êáôáìåóÞìåñï, âëÝðù ìéá ôáìðÝëá óå êåíôñéêü äñüìï ôïõ ÷ùñéï� êáé âïõñêþíù: ïäüò

ÓéùðçëÞ åðßêëçóç,

áêñõëéêü, 36C55 åê.,

1970.

36

Ãéþñãïõ êáé Íßêïõ ÐáñáëÞ. ÐáôÝñáò êáé ãéïò - ï Íßêïò ößëïò áðü ÷ñüíéá. Êé ïé äõï Ýôñå-

öáí ôçí ßäéá áãÜðç ãéá ôç ×áëêéäéêÞ êáé éäéáßôåñá ôçí ¢èõôï, üðïõ ï Íßêïò åß÷å éäñ�óåé ëá-

ïãñáöéêü ìïõóåßï, ãéá ôï ïðïßï óõ÷íÜ ìéëï�óå, áëëÜ äåí åß÷á ôçí åõêáéñßá ðïôÝ íá äù. Êé ïé

äõï öåõãÜôïé, ï Íßêïò ðñéí áðü ëßãá ìüëéò ÷ñüíéá, óôçí áêìÞ áêüìá ôïõ ê�êëïõ ôçò æùÞò

ôïõ. ÖáíôÜóèçêá ôïí ðáôÝñá íá êñáôÜåé áðü ôï ÷Ýñé ôï ãéï êáé íá âáäßæïõí áìÝñéìíïé óôïõò

"Ëüöïõò êáé ôá áêñïãéÜëéá ôçò ÊáóóÜíäñáò" (Ýôóé åß÷å ôéôëïöïñÞóåé ï äÜóêáëüò ìïõ ôá Ýñ-

ãá ðïõ ðáñïõóßáóå ôï 1970 óôï Éíóôéôï�ôï Ãêáßôå) Þ íá øÜ÷íïõí óôéò ðáñáëßåò ðáñÜîåíá

êëùíÜñéá äÝíôñùí, ñßæåò, âï�ñëá Þ âüôóáëá, ãëåéììÝíá üëá áðü ôï ê�ìá, ãéá íá ôá êÜíåé ï

ðáôÝñáò ðáñÜèõñá ôçò õðáñîéáêÞò ôïõ áãùíßáò - ôçò øõ÷Þò ôïõ ïñèüôåñá - êáé íá ôá æù-

ãñáößóåé äßíïíôáò ìÜëéóôá óôá Ýñãá áõôÜ êáé áëëçãïñéêï�ò ôßôëïõò: "Äéáìáñôõñßá", "Óéù-

ðçëÞ åðßêëçóç", "ÄïìÞ êáé áðïäïìÞ", "Ëáïêüùí" ê.Ü. Ôüóï óôá ôïðßá ôçò ×áëêéäéêÞò, ìå ôéò

"ËïöïóåéñÝò", ôéò "ËïöïðëáãéÝò" êáé ôá "Ñá÷þíéá", ôéò "ÅëéÝò êáé ôéò óõêéÝò", Þ óôá ìéêñï-

ðñÜãìáôá ðïõ Ýâñéóêå êáé ìÜæåõå áðü ôá áêñïãéÜëéá, ó' üëïõò áõôï�ò ôïõò ðßíáêåò ôïõ þ-

ñéìïõ Ýñãïõ ôïõ, ðïõ ôïõò æùãñÜöéóå ìå ôÝìðåñåò Þ áêñõëéêÜ ÷ñþìáôá, ï ÐáñáëÞò åðéêå-

íôñþíåé ôçí ðñïóï÷Þ ôïõ óôéò ëåðôïìÝñåéåò ôïõ åéêáóôéêï� ôïõ óôü÷ïõ ãéá íá ôóáêþóåé ôçí

éäéáéôåñüôçôá ôïõ ôïðßïõ (ð.÷. ïé åëéÝò êáé ôá ðå�êá ðïõ æùãñáößæåé åßíáé áõôÜ ðïõ ìüíï óôçí

ÊáóóÜíäñá óõíáíôï�ìå) áëëÜ óå êáíÝíá ðßíáêá ôïõ äåí õðÜñ÷åé æùíôáíÞ øõ÷Þ - ôï ßäéï

óõìâáßíåé êáé ìå ôïí ôåëåõôáßï èåìáôéêü ôïõ ê�êëï "ÌáãáæÜêéá êáé âéôñßíåò". Ç Ýëëåéøç æù-

Þò óôåñåß áðü ôïõò ðßíáêåò ôçí êßíçóç - äåí öõóÜåé ï�ôå áÝñáò - Ýôóé ðïõ üôé âëÝðïõìå æù-

íôáíü êáé ìáò óõãêéíåß, åßíáé ôáõôü÷ñïíá áêßíçôï óáí ðåèáìÝíï. Êáôüñèùóå ìéá åéêáóôéêÞ

ó�æåõîç æùÞò êáé èáíÜôïõ óå ìéá áðÝñáíôç ãáëÞíç, ðïõ áíôß íá ìáò ôñïìÜæåé ìáò çìåñå�åé.

Óôá Ýñãá ôïõ áõôÜ êõñéáñ÷åß ìéá áßóèçóç æùÞò êáé èáíÜôïõ ðïõ ìåôáìïñöþíåé ôï óôéãìéáß-

ï êáé åöÞìåñï óå äéá÷ñïíéêÜ áéþíéï. Óôçí ïèüíç ôïõ ìõáëï� ìïõ åìöáíßæåôáé ï ðßíáêÜò ôïõ

"Ôåëåõôáßá ãáëÞíç": ó' Ýíá Ýñçìï áêñïãéÜëé ôï êïõöÜñé ìéáò øáñüâáñêáò, ðïõ áíáðá�åôáé,

Ý÷åé óôáìáôÞóåé ôç ñïÞ ôïõ ÷ñüíïõ, êåñäßæïíôáò - ìÝóá áðü ôï Ýñãï ôïõ ÐáñáëÞ - ôçí áéþ-

íéá ãáëÞíç. ÁõôÞí ðïõ öáíôÜæïìáé íá âñÞêå êé ï ðáëéüò ìïõ äÜóêáëïò ðáñÝá ìå ôï ìïíá÷ï-

ãéü ôïõ. Ç ïäüò "Ãéþñãïõ êáé Íßêïõ ÐáñáëÞ" óôçí ¢èõôï åßíáé ìéá ìéêñÞ áíôáðüäïóç ôéìÞò

êáé áãÜðçò óôïõò ä�ï êáëëéôÝ÷íåò ðïõ âãÞêáí áð' ôá óðëÜ÷íá ôçò.

Ï ÐåñéêëÞò Óöõñßäçò åßíáé ðåæïãñÜöïò, éóôïñéêüò ôçò ôÝ÷íçò.

Äåéëéíü,

ôÝìðåñá 50C35 åê.,

1968.

37

Äõï Üãíùóôá Ýñãá ôïõ Ãéþñãïõ ÐáñáëÞÊÜôéá Êéëåóïðï.ëïõ

Ôï åíäéáöÝñïí ôïõ ðåñéïäéêï� "Ðïë�ãõñïò" ãéá ôéò åéêáóôéêÝò ôÝ÷íåò êáé ï åñåõíçôéêüò æÞ-

ëïò ôùí óõíôáêôþí ôïõ Ýöåñáí óôï öùò, åêôüò ôùí Üëëùí, Ýíá Üãíùóôï Ýñãï - áíôñéêü ðïñ-

ôñáßôï - êáé Ýíá åëÜ÷éóôá ãíùóôü - ôïðßï áéãáéïðåëáãßôéêïõ íçóéï� - ôïõ Ãéþñãïõ ÐáñáëÞ

(Ðïë�ãõñïò 1908 - Èåóóáëïíßêç 1975), äßíïíôáò ôï Ýíáõóìá, ðáñÜëëçëá ìå ôçí ðáñïõóßá-

óç êáëëéôå÷íþí ôçò ×áëêéäéêÞò íá êáèéåñùèï�í åéêáóôéêÜ áöéåñþìáôá áðü ìåëåôçôÝò êáé

åéäéêï�ò, óå Ýñãá ðïõ åíÝðíåõóå ç ×áëêéäéêÞ. ¢ëëùóôå åßíáé äéáðéóôùìÝíç ð.÷. ãéá ôïõò

Èåóóáëïíéêåßò êáëëéôÝ÷íåò ôçò Á' (1898-1922) êáé Â' (1923-1940) ãåíéÜò, ç ãïçôåßá ðïõ Ü-

óêçóå ç ×áëêéäéêéþôéêç ö�óç óôï ôïðéïãñáöéêü ôïõò Ýñãï, ðÝñá âÝâáéá áðü ôá áéóèçôéêÜ

äéäÜãìáôá ðïõ ïé ðåñéóóüôåñïé óçìáíôéêïß äçìéïõñãïß ôçò íåïåëëçíéêÞò ôÝ÷íçò áðïêüìéóáí

óôéò ðåñéçãÞóåéò ôïõò áíÜ ôï ¢ãéï ¼ñïò.

Ç ìåëÝôç ôùí ä�ï Ýñãùí ôïõ Ãéþñãïõ ÐáñáëÞ ìáò äßíåé ïñéóìÝíá óôïé÷åßá éäéáßôåñçò óç-

ìáóßáò ãéá ôá ðñþôá óôÜäéá ôçò ðïñåßáò ôïõ. Äéüôé êáô' áñ÷Üò áíÞêïõí óôçí ðñþéìç ðåñßï-

äï ôïõ Ýñãïõ ôïõ, óôéò Üãïõñåò, ùóôüóï ìåóôÝò áõèïñìçôéóìï� åðï÷Ýò 1930-1940 êáé 1941-

1945 áíôßóôïé÷á, áðü ôéò ïðïßåò Ý÷åé åíôïðéóôåß ìÜëëïí ðåñéïñéóìÝíïò áñéèìüò Ýñãùí. Ðñù-

éìüôåñï - ôùí öïéôçôéêþí ôïõ ÷ñüíùí - åßíáé ôï áíôñéêü ðïñôñÝôï (1930-'33, ëÜäé, 40x31 åê.)

üðùò öáíåñþíåôáé áðü ôçí ôå÷íïôñïðßá ôïõ êáé ôçí õðïãñáöÞ ôïõ êáëëéôÝ÷íç. Ï æùãñÜöïò

äåí Ý÷åé áêüìç äéáìïñöþóåé ôç ãíùóôÞ ïëüãñáöç Þ óõíôïìïãñáöéêÞ õðïãñáöÞ ôïõ êáé óôç

óõãêåêñéìÝíç ðåñßðôùóç õðïãñÜöåé üðùò ð.÷. óôï åðßóçò ðñþéìï Ýñãï ôïõ "ÌïíáóôÞñé êáé

áñóáíÜò" (ëÜäé, 34x28 åê.). Áîéïðñüóåêôï, áðü ôçí Üðïøç ôïëìçñÞò êáé áíôéáêáäçìáúêÞò

áðüäïóçò ôùí öùôïóêéÜóåùí, åßíáé ôï ðëÜóéìï ôïõ ðñïóþðïõ. ÐñÜóéíåò, ñüäéíåò êáé áíïé-

÷ôÝò þ÷ñåò äçìéïõñãï�í ðëáôéÝò ÷ñùìáôéêÝò ðåñéï÷Ýò ðïõ äïìï�í ôï ìáêñ�, íåáíéêü ðñüóù-

ðï ìå ôï èåëçìáôéêü âëÝììá êáé ôï ðåéóìáôéêü óôüìá. Ôï âëÝììá áõôü áðïäßäåôáé ìå ëéôü êáé

åõáßóèçôï ôñüðï êáé ðáñüëï ðïõ äåí áêïëïõèåß ôï êáô' åíþðéïí óôÞóéìï ôïõ ìïíôÝëïõ, êïé-

ôþíôáò ðñïò ô' áñéóôåñÜ áé÷ìáëùôßæåé ìå ôçí ÝíôáóÞ ôïõ. Ðéï åìöáíåßò ðéíåëéÝò ã�ñù áðü ôï

óôüìá, åêìáéå�ïõí øõ÷ïãñáöéêÜ ÷áñáêôçñéóôéêÜ ôïõ åéêïíéæüìåíïõ, üðùò Üëëùóôå êáé ôï

áíäñïðñåðÝò êñÜôçìá ôïõ êåöáëéï�, ðáñÜ ôçí êÜðïéá áêáìøßá óôçí áðüäïóç ôïõ ëáéìï�.

Áüñéóôï, åíôåëþò áäéÜöïñï ôï öüíôï ðáñïõóéÜæåé ôçí éäéïôõðßá õðïãñÜììéóçò åíüò öù-

ôåéíï� ðåñéâëÞìáôïò ðïõ îåêéíÜ áðü ôïõò þìïõò êáé óôçí ðåñéï÷Þ ôïõ êåöáëéï� ðáßñíåé ôç

ìïñöÞ ôåôñÜãùíïõ áíïßãìáôïò - õðïäÞëùóç êÜðïéïõ ðáñÜèõñïõ Þ ðüñôáò. Ç áíôßèåóç ìÜ-

ëéóôá áíÜìåóá óôï ìá�ñï ôïõ óáêáêéï� êáé óôç öáñäéÜ, õðüëåõêç ðéíåëéÜ ðïõ êÜðùò Üôå-

÷íá ðåñéâÜëëåé ôïõò þìïõò, ðñïóäßäåé, óêüðéìá Þ ìç, áõñéêÞ ëÜìøç óôïí åéêïíéæüìåíï. Ôï

Íçóéþôéêï ôïðßï,


ÁíÞêåé óôï ÄÞìï Ðïëõã"ñïõ.

38

ðïñôñÝôï öÝñåé åðéññïÝò áðü ôç ãáëëéêÞ ó÷ïëÞ êáé ìáæß ìå ôçí ðñïóùðïãñáößá "Áíôþíéïò

Âáóéëåßïõ ËÝìðåñçò" (1941-'45, ëÜäé, 33x29 åê.) ôçò óõëëïãÞò Áðïöïßôùí ÂáëáãéÜííç, äù-

ñåÜ óôç ÄçìïôéêÞ ÐéíáêïèÞêç Èåóóáëïíßêçò, áðïôåëï�í ôçí ðéï óôéâáñÞ êáé íåùôåñéóôéêÞ

ðñüôáóç ôïõ êáëëéôÝ÷íç óôç èåìáôïëïãéêÞ áõôÞ êáôçãïñßá ðïõ ïìïëïãïõìÝíùò ôïí áðá-

ó÷üëçóå ðåñéïñéóìÝíá. Ôï óõìðÝñáóìá áõôü ðñïê�ðôåé áâßáóôá áí óõãêñßíïõìå ôï åîåôá-

æüìåíï Ýñãï ìå ôá ðïñôñÝôá "ÃéáãéÜ" (1944, ëÜäé, 40x34 åê.), "Ãñåâåíéþôéóóá" (1945, ëÜäé,

48x45 åê., ÓõëëïãÞ ÄçìïôéêÞò ÐéíáêïèÞêçò Èåóóáëïíßêçò), "Ôæþñôæéá" (1946, ëÜäé, 47x43

åê., ÓõëëïãÞ Åìðïñéêï� êáé Âéïìç÷áíéêï� Åðéìåëçôçñßïõ Èåóóáëïíßêçò), "Ðñïóùðïãñáöß-

á ôçò ãõíáßêáò ôïõ æùãñÜöïõ" (1940, ðáóôÝë, 43x33 åê.) êáé ôéò ôñåéò ðñïóùðïãñáößåò ôùí

êáèçãçôþí ôïõ Á.Ð.È. Áèáí. Ëåéâáèçíï�, Êùí. ÊáñáâÜ, Áíáóô. Ìéóéñëüãëïõ (ÓõëëïãÞ

Á.Ð.È.). Äéáðéóôþíïõìå üôé åêôüò áðü ôá Ýñãá "Ôæþñôæéá" êáé "Ðñïóùðïãñáößá ôçò ãõíáß-

êáò ôïõ æùãñÜöïõ" ðïõ äéáêñßíïíôáé ãéá ôï äåîéïôå÷íéêü, äõíáìéêü êáé óõíÜìá åõáßóèçôï �-

öïò ôïõò, ôá Üëëá êéíï�íôáé óôï ðëáßóéï åíüò ðéï åëå�èåñïõ Þ ðéï óõìâáôéêï� ñåáëéóìï�.

Ï ÐáñáëÞò öïßôçóå óôç Ó÷ïëÞ Êáëþí Ôå÷íþí ôçò ÁèÞíáò êáôÜ ôï ÷ñïíéêü äéÜóôçìá

1928-1933, åíôáóóüìåíïò ôï 1929 óôï åñãáóôÞñéï ôïõ ÏõìâÝñôïõ Áñãõñï� (ÊáâÜëá 1884;-

ÁèÞíá 1963, êáèçãçôÞò óôçí Á.Ó.Ê.Ô. 1928-1953). Ôï åíäéáöÝñïí ôïõ äáóêÜëïõ ãéá ôïí õ-

ðáéèñéóìü êáé ôçí åìðñåóéïíéóôéêÞ áðüäïóç ôïõ öùôüò, ôïí þèçóå íá ãßíåé Ýíáò åíäåëå÷Þò

ðáñáôçñçôÞò ôçò ö�óçò êáé óôçí ðïñåßá óçìáíôéêüò ôïðéïãñÜöïò áöï� ðñïóÝäùóå éäéáßôå-

ñá ðïéçôéêü ÷áñáêôÞñá óôïí èåìáôéêü áõôü ôïìÝá ìå ðñïåêôÜóåéò õðåññåáëéóôéêÝò êáé óõì-

âïëéêÝò. Ôï íçóéþôéêï ôïðßï ôïõ (1943;, ëÜäé, 32x44 åê.) åßíáé æùãñáöéóìÝíï ðßóù áðü ôï Ýñ-

ãï "¸îé âñ�óåò Ðïëõã�ñïõ" (1941-1945, ëÜäé, 43x31 åê.) óôçí ïñéæüíôéá üìùò êáôå�èõíóç

ôïõ êüíôñá ðëáêÝ. ¸ùò êáé ôï 1955 ï ÐáñáëÞò ðïë� óðÜíéá ÷ñçóéìïðïéï�óå ìïõóáìÜ. Ôï

êüíôñá ðëáêÝ, êáôÜ ôç óõíÞèåéá Üëëùóôå üëùí ôùí æùãñÜöùí ôçò ãåíéÜò ôïõ, ëüãù ôçò ïé-

êïíïìéêÞò äõóðñáãßáò, öôçíü, áíèåêôéêü, èáõìÜóéá áíôáðïêñéíüìåíï óôá ÷ñþìáôá ôïõ ëá-

äéï�, Þôáí ôï ðñïóöéëÝò ôïõ õëéêü. ÁëëÜ ç ðñïìÞèåéá áêüìá êé áõôï� ôïõ õëéêï� óå êåßíïõò

ôïõò ÷áëåðï�ò êáéñï�ò äåí Þôáí ðÜíôá åöéêôÞ êáé Ýôóé, óå áñêåôÝò ðåñéðôþóåéò, Ý÷ïõìå áì-

ößðëåõñá æùãñáöéóìÝíá Ýñãá, ð.÷. ôïõ Ð. ÑÝãêïõ Þ ôïõ Í. ÖùôÜêé. Áîéïóçìåßùôá êáé óôá

ä�ï ôïðßá åßíáé ôá óôïé÷åßá ôçò ïðôéêÞò ãùíßáò êáé ôïõ ïñßæïíôá. Ðáñüëï ðïõ ÷ñçóéìïðïéï�-

íôáé ìå ôïí ßäéï ôñüðï áíáäåéêí�ïõí ôéò éäéáéôåñüôçôåò ôïõ êÜèå èÝìáôïò. Ìå ôçí ïðôéêÞ ðïõ-

ëéï� êáé ôçí ôïìÞ ôïõ ïðôéêï� ðåäßïõ óôï Üíù ìÝñïò ôïõ Ýñãïõ "¸îé âñ�óåò" áðïöå�ãåôáé ç

ïðïéáäÞðïôå ãñáöéêüôçôá êáé åíôåßíåôáé ç áßóèçóç ôïõ ðåñßêëåéóôïõ ÷þñïõ - ïéêåßïõ ôüðïõ

êïéíùíéêÞò óõíÜèñïéóçò - "óôåãáóìÝíïõ" ó÷åäüí áðü ôïí ôåñÜóôéï ðëÜôáíï ï ïðïßïò êåñäß-

æåé ôï âëÝììá ðåñéóóüôåñï áð' üôé ç ðëáêüóôñùôç äéáìüñöùóç ôçò ðëáôåßáò.

Óôçí ðåñßðôùóç ôïõ íçóéþôéêïõ ôïðßïõ ðáñáôçñï�ìå üôé ç ïðôéêÞ ãùíßá ðïõ åðéëÝãåé ï

æùãñÜöïò - áðü øçëÜ êáé áíôßêñõ óôï èÝìá ôïõ - äßíåé ôçí åõêáéñßá íá âáóßóåé ôçí ó�íèåóÞ

ôïõ óôç óõíïìéëßá ôùí ïñéæüíôéùí êáé êÜèåôùí óôïé÷åßùí. Óôï ðñþôï åðßðåäï õøþíïíôáé ôá

äÝíôñá ðñïâáëëüìåíá óôç "ìÜæá" ôùí êáôÜëåõêùí óðéôéþí ðïõ áíáðô�óóïíôáé óå äå�ôåñï

åðßðåäï óå ïñéæüíôéá äéÜôáîç. Ç ðëáôéÜ áõôÞ ïñéæüíôéá ðåñéï÷Þ óõíáíôÜ ôç èÜëáóóá ôï

ìðëÝ ÷ñþìá ôçò ïðïßáò óôï âÜèïò - ôÝôáñôï åðßðåäï - êëéìáêþíåôáé óôï á÷íïãÜëáæï ôïõ ïõ-

ñáíï�. Ïé ÷ñùìáôéêÝò áíôéèÝóåéò êáé êëéìáêþóåéò õðïãñáììßæïõí ôçí ðñïïðôéêÞ ôïõ èÝìá-

ôïò êáé åðéôåßíïõí ôçí êáèåôüôçôá ôùí äÝíôñùí. Ç êáöåêüêêéíç ðñáóéíéóìÝíç ãç ôïõ ðñþ-

ôïõ åðéðÝäïõ áíôéðáñáôßèåôáé óôïí ðõêíïäïìçìÝíï, îåñü ïéêéóôéêü ÷þñï ðïõ áðïäßäåôáé ãå-

íéêåõôéêÜ êáé áöáéñåôéêÜ, åíþ ôçí áõóôçñÞ ïñéæüíôéï ôçò áê�ìáíôçò èÜëáóóáò äéáêüðôïõí

ïé ñïäáëÝò êáìð�ëåò åíüò îåñïíçóéï� óôï êÝíôñï ôùí ä�ï ÷åñóïíÞóùí áñéóôåñÜ.

Åíô�ðùóç ðñïêáëåß ç êßíçóç ôçò ðéíåëéÜò ðïõ ðõêíÞ, öáíåñÞ, åëå�èåñç, ðñïóäßäåé æùíôÜ-

íéá óôç ó�íèåóç, ÷áñáêôçñéóôéêü ôçò ðñþéìçò ðåñéüäïõ, ôï ïðïßï áðü ôá ìÝóá ôçò äåêáåôß-

áò ôïõ '40 áðáëåßöåôáé óôáäéáêÜ, êáèþò ôïíßæïíôáé ðëÝïí ôá êáëëéãñáöéêÜ-ðåñéãñáöéêÜ

óôïé÷åßá. ï áõèïñìçôéóìüò ôçò ÷åéñïíïìßáò ôéèáóå�åôáé ãéá íá áíôéêáôáóôáèåß áðü ôç ëåðôï-

ìåñåéáêÞ áêñßâåéá. Ðñïò ôï ôÝëïò ôçò äåêáåôßáò ôïõ '50 åãêáôáëåßðåôáé êáé ç ÷ñÞóç ôïõ ëá-

äéï� êáé åßíáé ç ôÝìðåñá êáé áñãüôåñá ôï áêñõëéêü ðïõ áíáëáìâÜíïõí íá áðïäþóïõí ìå ôç

äéáöÜíåéÜ ôïõò ôá óõíÞèùò åêôõöëùôéêÜ ðáñáèáëÜóóéá ôïðßá êáé ôá ãéáëüîõëá ðïõ ðñù-

ôáãùíéóôï�í óôç æùãñáöéêÞ ôïõ ðëÝïí.

Ôï ãåãïíüò üôé ôá ä�ï áõôÜ Ýñãá ôïõ ÐáñáëÞ äåí Ýôõ÷áí ôçò áñìüæïõóáò ðñïâïëÞò èá

ðñÝðåé íá êéíçôïðïéÞóåé ôïõò áñìüäéïõò ãéá ôç óõíôÞñçóç êáé ðñïâïëÞ ôïõò. Ç äçìéïõñãßá

ìéáò ÄçìïôéêÞò ÐéíáêïèÞêçò óôïí Ðïë�ãõñï èá Ýðñåðå ðñï ðïëëï� íá åß÷å äñïìïëïãçèåß

ãéá íá óôåãÜóåé áîéüëïãá Ýñãá, íá ôéìÞóåé üëïõò ôïõò êáëëéôÝ÷íåò ðïõ óõíäÝèçêáí ì' áõôü

ôïí ôüðï êáé íá ðñïóåëê�óåé äùñåÝò.

39

ÂÉÂËÉÏÃÑÁÖÉÁ

"Ï æùãñÜöïò Ãéþñãïò ÐáñáëÞò". ÓåéñÜ ÔÝ÷íçò åêäüóåùí Äéáãùíßïõ, Èåóóáëïíßêç 1971.

"Ãéþñãïò ÐáñáëÞò", ÅèíéêÞ ÐéíáêïèÞêç, ÁèÞíá 1980.

"Ç ÓõëëïãÞ Ðñïóùðïãñáöéþí ôïõ Á.Ð.È.", Èåóóáëïíßêç 1988.

"¼øåéò ôçò ÅéêáóôéêÞò Äçìéïõñãßáò óôç Èåóóáëïíßêç ìåôÜ ôï 1960" - Ôïðéïãñáößá, Ï.Ð.Ð.Å.È.1997.

"Ã. ÐáñáëÞò", Ãêáëåñß "Åéñìüò", Èåóóáëïíßêç 1997.

Ç ÊÜôéá Êéëåóïðï�ëïõ åßíáé éóôïñéêüò ôÝ÷íçò.

Ôïðßï áðü ôçí ÊáóóÜíäñá,


ÁíÞêåé óôï ÄÞìï Ðïëõã"ñïõ.

Óðßôéá ìå ÷éüíé,

åëáéïãñáößá 26C30 åê.,

1930-1940.

40

Ìéêñü ó÷üëéï óôç èåìáôïãñáößá ôïõ

Ãéþñãïõ ÐáñáëÞÖùôåéíÞ Ðáðáíôùíßïõ

Ï Ãéþñãïò ÐáñáëÞò áíÞêåé óôçí ðáëéüôåñç ãåíéÜ ôùí æùãñÜöùí ôçò Èåóóáëïíßêçò, ó'

áõôï�ò ðïõ ðñþôïé äéáìüñöùóáí êáé êáèéÝñùóáí óôç óõíåßäçóç ôïõ êïéíï� êáé ôçò êñéôéêÞò

ôçí êáëëéôå÷íéêÞ öõóéïãíùìßá ôçò ðüëçò, êáé èåìåëßùóáí ôçí åéêáóôéêÞ ðáñÜäïóç ôïõ âï-

ñåéïåëëáäéêï� ÷þñïõ. Ç æùãñáöéêÞ ôïõ åß÷å áðÞ÷çóç, ëéãüôåñï Üìåóá êáé ðåñéóóüôåñï Ýì-

ìåóá, óå áñêåôï�ò áðü ôïõò íåüôåñï�ò ôïõ ãçãåíåßò êáëëéôÝ÷íåò, ãéáôß åðÝëåîå èÝìáôá êáé á-

ðÝäùóå ìïñöÝò ôïõ öõóéêï� êáé áóôéêï� ôïðßïõ ïõóéþäç, ïéêåßá êáé áëçèéíÜ. Ãé' áõôü êáé Ý-

÷åé ôç ä�íáìç íá åðçñåÜæåé ôï èåáôÞ ôïõ. ¼ðïéïò ãíùñßóåé ôá Ýñãá ôïõ áíáêáë�ðôåé üôé ôï

ìåôåßêáóìÜ ôïõò ðáñáìÝíåé óôá ìÜôéá ôïõ, üôáí áíôéêñßæåé ôá ôïðßá ôçò ×áëêéäéêÞò Þ ôïõò

ðáëéï�ò åìðïñéêï�ò äñüìïõò ôçò Èåóóáëïíßêçò, ðñïâÜëëïíôáò ðÜíù óôç ó�ã÷ñïíç áëëáã-

ìÝíç üøç ôïõò ôïí áëçèéíü ÷áñáêôÞñá ôçò ö�óçò êáé ôçò æùÞò ðïõ èÝëçóå íá óõëëÜâåé ï æù-

ãñÜöïò.

Ï Ãéþñãïò ÐáñáëÞò, üðùò óõìâáßíåé óõíÞèùò ìå ôïõò êáëëéôÝ÷íåò, Ý÷åé ôáõôéóôåß ìå ôá

÷áñáêôçñéóôéêÜ èÝìáôá êáé ôï óôéë ôçò ðåñéüäïõ ðïõ Ýãéíå åõñ�ôåñá ãíùóôüò, äçëáäÞ ìå ôá

"ãéáëüîõëá" ðïõ áñ÷ßæåé íá æùãñáößæåé áðü ôç äåêáåôßá ôïõ 1950, ìå ôïõò "Ëüöïõò êáé áêñï-

ãéÜëéá ôçò ÊáóóÜíäñáò" êáé ìå ôá "ÌáãáæéÜ êáé âéôñßíåò" ðïõ åîÝèåóå áíôßóôïé÷á ôï 1969

êáé 1972. Ùóôüóï ôá èÝìáôá áõôÜ åìðåñéÝ÷ïíôáé óðåñìáôéêÜ óôá ðñïãåíÝóôåñá Ýñãá ôïõ.

Êáìßá áëëáãÞ óôç èåìáôïëïãßá ôïõ, üðùò êáé óôï �öïò êáé óôçí ôå÷íéêÞ ôïõ, äåí åìöáíßæå-

ôáé îáöíéêÜ, üëá ðñïê�ðôïõí áðü ìåôáó÷çìáôéóìï�ò ôïõ ðáëéüôåñïõ óôï íåüôåñï, óå ìéá óõ-

íå÷Þ ðïñåßá ìÝ÷ñé áêüìç êáé ôï ôåëåõôáßï óôÜäéï ôçò äïõëåéÜò ôïõ, ðïõ ôç äéÝêïøå ï èÜíá-

ôüò ôïõ. Ãéá Ýíáí êáëëéôÝ÷íç óáí ôïí ÐáñáëÞ, ðïõ äå èÝëçóå ðïôÝ íá ðáñáéôçèåß áðü ôï èÝ-

ìá óôç æùãñáöéêÞ (êáé ãé' áõôü ìáñôõñï�í êÜðïéåò äïêéìÝò ôïõ ðñïò ôçí êáôå�èõíóç ôçò á-

íåéêïíéêÞò æùãñáöéêÞò ðïõ Ýìåéíáí ÷ùñßò óõíÝ÷åéá), ç åðéëïãÞ ôùí èåìÜôùí ôïõ åßíáé åíäåé-

êôéêÞ ãéá ôçí ðïñåßá ôïõ áíÜìåóá óôéò éóôïñéêÝò åîåëßîåéò, óôéò éäåïëïãéêÝò êáé êáëëéôå÷íé- ¢ôéôëï, áêñõëéêü.

41

êÝò áíôéðáñáèÝóåéò, óôá ðñïóùðéêÜ ôïõ åñùôÞìáôá.

Ôá ÷ñüíéá ôïõ ÌåóïðïëÝìïõ, ôçí åðï÷Þ ôùí óðïõäþí êáé ôçò ðñþôçò êáëëéôå÷íéêÞò äéá-

ìüñöùóçò ôïõ ÐáñáëÞ, óçìáäå�ïíôáé áðü ôç óôñïöÞ ìéáò óçìáíôéêÞò ìåñßäáò êáëëéôå÷íþí

êáé äéáíïï�ìåíùí óôç âõæáíôéíÞ êáé ëáúêÞ ôÝ÷íç, óôéò "ñßæåò" ôïõ åëëçíéêï� ðïëéôéóìï�. Åß-

íáé öõóéêü áõôÞ ç ôÜóç, ðïõ áðïôåëåß Üëëùóôå ôçí êõñßáñ÷ç éäåïëïãßá ôçò åðï÷Þò, íá èÝë-

îåé ôïí ÐáñáëÞ, ðïõ âëÝðåé ôçí ïñèüäïîç êáé ëáúêÞ ðáñÜäïóç, ôï öõóéêü äçëáäÞ êáé éäåï-

ëïãéêü ÷þñï ìÝóá óôïí ïðïßï Ýæçóå ôá ðñþôá ðáéäéêÜ êáé íåáíéêÜ ôïõ ÷ñüíéá, ôéò äéêÝò ôïõ

ðñïóùðéêÝò "ñßæåò", íá áðïêôï�í ìõèéêÝò äéáóôÜóåéò. ÁíÜìåóá óôá ðñþéìá Ýñãá ôïõ õðÜñ-

÷ïõí áñêåôÝò áðåéêïíßóåéò ìïíáóôçñéþí ôïõ Áãßïõ ¼ñïõò, üðïõ ðÞãáéíå êé áõôüò, üðùò êáé

ôüóïé Üëëïé ôüôå, áðü öïéôçôÞò áêüìç, ãéá íá äéäá÷ôåß áðü ôçí ôÝ÷íç ôçò ïñèüäïîçò âõæáíôé-

íÞò ðáñÜäïóçò. ¼÷é ìüíï èåìáôïëïãéêÜ áëëÜ êáé ôå÷íïôñïðéêÜ óõíôÜóóåôáé óå äéÜöïñá

ðñïðïëåìéêÜ Ýñãá ôïõ ìå áõôÞ ôçí ôÜóç ôçò åðï÷Þò ôïõ, ìå ÷áñáêôçñéóôéêü ðáñÜäåéãìá Ýíá

"ÌïíáóôÞñé ìå áñóáíÜ", ìéá ôÜóç óôçí ïðïßá ôï ÷ñþìá, ç ó÷çìáôïðïßçóç ôùí åðéðÝäùí êáé

ç éäéüìïñöç ðñïïðôéêÞ ôçò âõæáíôéíÞò æùãñáöéêÞò ãïíéìïðïéï�íôáé áðü áíÜëïãåò ë�óåéò ôçò

åõñùðáúêÞò ôÝ÷íçò. Ôá Ýñãá óôá ïðïßá ï ÐáñáëÞò áó÷ïëåßôáé ìå ôçí áðåéêüíéóç âõæáíôéíþí

åêêëçóéþí êáé ëáúêÞò áñ÷éôåêôïíéêÞò ôüóï ôïõ ìáêåäïíéêï� üóï êáé ôïõ íçóéþôéêïõ ÷þñïõ,

êáèþò êáé ìå èÝìáôá ëáïãñáöéêï� åíäéáöÝñïíôïò, ìå ôç èåìáôïëïãßá äçëáäÞ ôçò "åëëçíéêü-

ôçôáò", óôáìáôï�í ìÝ÷ñé ôï 1950. ÊÜðïéá üìùò åðéìÝñïõò èåìáôéêÜ óôïé÷åßá ó' áõôÜ èá êñá-

ôçèï�í ãéá íá ìåôåîåëé÷èï�í óå áõôüíïìá èÝìáôá Þ ìïôßâá óôéò åðüìåíåò äåêáåôßåò. Ôá ôå-

ëåõôáßá áèùíßôéêá ìïíáóôÞñéá ôá æùãñáößæåé ï ÐáñáëÞò óôéò áñ÷Ýò ôçò äåêáåôßáò ôïõ 1950,

ìá ìå åíôåëþò Üëëï ðíå�ìá êáé åíôåëþò Üëëï, öõóéêÜ, óôéë. Äåí ôïí åíäéáöÝñåé ðéá ç ìïíá-

óôçñéáêÞ áñ÷éôåêôïíéêÞ ìá ç ÝíôáîÞ ôçò óôç ëáìðåñÞ ã�ñù ö�óç, ç ïðïßá ôïí áðáó÷ïëåß ï-

ëïÝíá êáé ðåñéóóüôåñï, êáé ï äéÜëïãïò ôùí åðéìÝñïõò áñ÷éôåêôïíéêþí óôïé÷åßùí ì' áõôÞí.

Äåí ëåßðåé áêüìç, óå ïñéóìÝíá Ýñãá, ç áðïô�ðùóç ôùí é÷íþí ôùí áíèñþðùí ðïõ åìøõ÷þ-

íïõí ôá êôßóìáôá.

Éäéüôõðç åßíáé ç ðáñïõóßá Þ ç áðïõóßá ôùí áíèñþðùí óôç èåìáôïãñáößá ôïõ ÐáñáëÞ. ¸-

÷åé êÜíåé áñêåôÝò ðñïóùðïãñáößåò. ÁíÜëïãá ìå ôï êßíçôñï (ðáñáããåëßåò, ïéêïãåíåéáêÜ

ðïñôñÝôá, Ýíá ôõ÷áßï ðñüóùðï ðïõ ôïõ ôñáâÜ ôï åíäéáöÝñïí) êáèïñßæåôáé êáé ï âáèìüò ôïõ

óåâáóìï� ôïõ óôï ðñùôüôõðï, ç Ýìöáóç óôç öüñìá, óôïí üãêï Þ óôï åðßðåäï. Óôá ðñþéìá

öõóéêÜ Þ áñ÷éôåêôïíéêÜ ôïðßá ôïõ ìåñéêÝò öïñÝò áíèñþðéíåò öéãï�ñåò ðåñðáôï�í, åñãÜæï-

íôáé, êÜèïíôáé, óõíÞèùò ðáßæïíôáò äåõôåñå�ïíôá ñüëï óôéò óõíèÝóåéò. ÁõôÝò èá ÷áèï�í óôç

óõíÝ÷åéá êáé ìüíï óå êÜðïéá ôåëåõôáßá Ýñãá èá îáíáåìöáíéóôï�í öåõãáëÝá ìéá äõï öïñÝò,

óáí ôéò êï�êëåò óôéò âéôñßíåò ôùí ìáãáæéþí ðïõ æùãñáößæåé. Ôá ó÷Ýäéá ôùí öïéôçôéêþí ãõ-

Èåóóáëïíßêç,

áõãïôÝìðåñá, 82C48 åê.

42

ìíþí ôïõ åßíáé ÷áñáêôçñéóôéêÜ ãéá ôïí ôñüðï ðïõ âëÝðåé ôïõò áíèñþðïõò. Äåí åíäéáöÝñåôáé

ðáñÜ óðÜíéá ãéá ôçí áðüäïóç ôïõ üãêïõ ôùí ìïñöþí êáé ôùí áôïìéêþí ôïõò ÷áñáêôçñéóôé-

êþí. Ìå ìéá åõáßóèçôç êáé åõó�íïðôç ãñáììÞ äßíåé ôï ðåñßãñáììá ôçò êßíçóÞò ôïõò êáé ôçò

óêéÜò ôïõò óôï ÷þñï, ôçí áñìïíßá Þ ôçí Ýíôáóç, ôç ÷Üñç Þ ôç ä�íáìç ôçò óôÜóçò ôïõò, ôï ôõ-

ðéêÜ áíäñéêü Þ ãõíáéêåßï ó÷Þìá ôïõò. Óôá ìéêñÜ óêßôóá ðïõ êñáôï�óå óå ö�ëëá Þ ìðëïêÜ-

êéá âëÝðåé êáíåßò ôçí êáìð�ëç ìéáò óêõììÝíçò ðëÜôçò ðÜíù óôï âéâëßï, ôï ðëÞèïò ìðñïóôÜ

óå ìéá ïèüíç, ôïí õäñïäüôç åíüò äñüìïõ, Ýíá êáñâÝëé êáé äßðëá ôï ìá÷áßñé. Ìéá ëáíèÜíïõ-

óá áöçãçìáôéêÞ äéÜèåóç ãéá ôá áíèñþðéíá äéáêáôÝ÷åé üëï ôïõ ôï Ýñãï, ðïõ âñßóêåé üìùò ðÜ-

íôá Ýììåóïõò ôñüðïõò ãéá íá åêöñáóôåß.

Ìå ôçí ßäéá õðáéíéêôéêÞ áöçãçìáôéêÞ äéÜèåóç èá ìéëÞóåé ôç äåêáåôßá ôïõ 1950 óå Ýñãá óáí

ôï "ÐÝôñéíï ðáñáì�èé" ã�ñù áðü ôïõò óôï÷áóìï�ò ôïõ ãéá ôç Äçìéïõñãßá êáé ôï ðåðñùìÝ-

íï, âñßóêïíôáò óôç ö�óç ôá ó÷Þìáôá ìå ôá ïðïßá ìðïñåß íá ôïõò íô�óåé. Óôá Ýñãá áõôÜ ï

êüóìïò ìïéÜæåé íá ìçí Ý÷åé êáôáóôáëÜîåé áêüìç óôç ìïñöÞ ðïõ îÝñïõìå. Óå ïñéóìÝíá ôïðß-

á áðü ôç Óéèùíßá ìåìïíùìÝíá åéêïíïãñáöéêÜ óôïé÷åßá üðùò æùüìïñöïé ïñåéíïß üãêïé êáôå-

âáßíïõí ùò ôç èÜëáóóá, êáìðõëüìïñöá öáóìáôéêÜ âïõíÜ êëåßíïõí ôïí ïñßæïíôá, ôï ðåñß-

ãñáììá ôïõ ìõèéêï� ¢èùíá öïõóêþíåé êáé ó÷çìáôïðïéåßôáé áðü ìéá êñõöÞ ä�íáìç, ðïõ äåí

Ý÷åé áêüìç êáôáëáãéÜóåé. Ùóôüóï æùãñáößæåé ðáñÜëëçëá êáé Ýñãá ðïõ äåí Ý÷ïõí áõôü ôï

ñïìáíôéêü, ðáíèåúóôéêü ÷áñáêôÞñá, óôá ïðïßá ç áéþíéá ö�óç áðåéêïíßæåôáé óõìöéëéùìÝíç

ìå ôá Þñåìá ëéâÜäéá êáé ôá êáëëéåñãçìÝíá ÷ùñÜöéá ôùí áíèñþðùí.

Áñãüôåñá, óôï äå�ôåñï ìéóü ôçò äåêáåôßáò ôïõ 1960, óôá ãíùóôÜ ôïðßá áðü ôçí

ÊáóóÜíäñá êáé óôç äåêáåôßá ôïõ 1970, çñåìåß åíôåëþò áõôÞ ç äñáìáôéêÞ áßóèçóç êáé ï Ðá-

ñáëÞò äßíåé ìåñéêÜ Ýñãá åîáéñåôéêï� ëõñéóìï�. Óå Ýñãá üðùò ôá "Ñá÷þíéá", ç "Èåóóáëïíß-

êç" ê.Ü., ç ö�óç åßíáé ïéêåßá, åßôå ï æùãñÜöïò ôçí êïéôÜ áðü ìåãÜëç áðüóôáóç, åßôå ôçí ðëç-

óéÜæåé óôáäéáêÜ, öôÜíïíôáò óå áðüóôáóç áíáðíïÞò áðü ôï Ýäáöïò, üðùò óôç "ËõñéêÞ âëÜ-

óôçóç". Åßíáé ðéá ôåëåéùìÝíï ôï "äçìéï�ñãçìá". Ï æùãñÜöïò èáõìÜæåé ôçí ðïéêéëßá óôïõò á-

ôÝëåéùôïõò ó÷çìáôéóìï�ò ôçò ö�óçò óå êÜèå èÝá, óôïõò ëüöïõò êáé óôá áêñïãéÜëéá, óå êÜ-

èå ÷üñôï êáé ðÝôñá, êáé äåí ÷ñåéÜæåôáé ðéá íá åîçãÞóåé ôï èá�ìá êáé íá ó÷ïëéÜóåé ôç ìïßñá.

Ç äéÜèåóç ôïõ Ãéþñãïõ ÐáñáëÞ íá ìéëÞóåé ìå õðáéíéêôéêÞ ãëþóóá äåí åìöáíßæåôáé áðñü-

ïðôá óôç æùãñáöéêÞ ôïõ. Ôá ðñþôá óðÝñìáôá âñßóêïíôáé Þäç óå ïñéóìÝíá ôïðéïãñáöéêÜ

Ýñãá ôùí ðñïçãï�ìåíùí äåêáåôéþí, óôïí åíáãêáëéóìü èÜëáóóáò êáé óôåñéÜò, óå êïëðß-

ÐÝôñéíï ðáñáì"èé,

ôÝìðåñá óå ÷áñôß, 56C38 åê.

43

óêïõò ðïõ ðñïâÜëëïíôáé ðáíïñáìéêÜ, ó÷åäüí êÜèåôá, óôéò åëéóóüìåíåò ìáëáêÝò áêìÝò êÜ-

ðïéùí ó÷çìÜôùí ôïõ, óå ðáñÜîåíïõò âñÜ÷ïõò, óå êáìéíÜäåò êáé êáìðáíáñéÜ ðïõ ôá æùãñá-

ößæåé óáí áõè�ðáñêôåò ïíôüôçôåò. Ïé ôïß÷ïé ë.÷. ôùí óðéôéþí êáé ôùí åêêëçóéþí ðïõ æùãñá-

ößæåé ôï 1949 óôç Ì�êïíï ðÜëëïíôáé êáé êáìðõëþíïíôáé æùíôáíå�ïíôáò áíÜìåóá óôï öùò

êáé óôç óêéÜ, ôá êôßóìáôá ìåñéêÝò öïñÝò öáßíïíôáé Ýôïéìá íá êéíçèï�í. Ãéáôß êáé ôá Ýñãá

ôùí áíèñþðùí óõììåôÝ÷ïõí ó' áõôÞí ôçí êáèïëéêÞ æùÞ üðùò êáé óôç öèïñÜ.

Ôüôå, óôç äåêáåôßá ôïõ 1950, äïõëå�åé êáé ôá ðñþôá ãéáëüîõëá. Ó' áõôÜ áíôéêáèéóôÜ ôçí

ðëçèùñéêÞ öáíôáóßá ôùí áìößóçìùí ôïðéïãñáöéêþí Ýñãùí ìå ôçí áðïìüíùóç åíüò áíôéêåé-

ìÝíïõ, ðïõ åßíáé ìüíï ôïõ ôï ß÷íïò ìéáò éóôïñßáò, ôçò äéêÞò ôïõ. Ôá ìéêñÜ î�ëá êáé ôá êï÷�-

ëéá óôçí Üêñç ôçò ðáñáëßáò ðáßñíïõí Üëëï íüçìá áðü ôç öáíôáóßá ôïõ æùãñÜöïõ, üðùò ïé

ðáñÜîåíïé ó÷çìáôéóìïß ôùí ó�ííåöùí óôéò ïíåéñïðïëÞóåéò ôùí ðáéäéþí - "Ãéáëüîõëï óå öá-

ñÜããé", "Ôñáãéêü", "Ëáïêüùí", Ýíá åñùôéêü "Ðáé÷íßäé". Ç éóôïñßá ðïõ äéçãï�íôáé åßíáé ìéá

ðáñáâïëÞ, ðïõ áöïñÜ üëá ôá ðëÜóìáôá ôçò ö�óçò, êáé ï êáëëéôÝ÷íçò åðåìâáßíïíôáò õðåñ-

ôïíßæåé ôá áíéìéóôéêÜ óôïé÷åßá ðïõ âïçèï�í íá ëåéôïõñãÞóåé ï óõíåéñìüò óôï èåáôÞ. ¹äç, ìå-

ôÜ ôá ìÝóá ôïõ 1960, ôá öéëïëïãéêÜ êáé äñáìáôéêÜ óôïé÷åßá, ïé ó÷çìáôïðïéÞóåéò êáé ïé åðåì-

âÜóåéò âáèìéáßá õðï÷ùñï�í. Óôá ôåëåõôáßá éäßùò Ýñãá, ôá ëåðôÜ îõëáñÜêéá Þ ïé ìåãÜëïé

êïñìïß áðëþò åðéëÝãïíôáé áðü ôïí êáëëéôÝ÷íç ãéá ôï ó÷Þìá ôïõò êáé áöÞíïíôáé üðùò åßíáé,

óôç öõóéêÞ ôïõò ìïñöÞ, üðùò êáé ç ÷áìçëÞ âëÜóôçóç êáé ïé ðÝôñåò ã�ñù ôïõò, ãéá íá ìéëÞ-

óïõí ìüíá ôïõò.

¸÷åé áíáöåñèåß óõ÷íÜ ç ðáñáôçñçôéêüôçôá, ç ïî�ôçôá ôçò üñáóçò ôïõ Ãéþñãïõ ÐáñáëÞ,

êáèþò êáé ç åðßìïíç ðñïóÞëùóÞ ôïõ óôá áíôéêåßìåíá, åßôå áõôÜ åßíáé ôá óôïé÷åßá ôçò ôïé÷ï-

äïìßáò ìéáò âõæáíôéíÞò åêêëçóßáò, åßôå ôá ìïôßâá óå Ýñãá ëáúêÞò ôÝ÷íçò, åßôå ôá ôáðåéíÜ ôçò

ãçò, ðÝôñåò êáé î�ëá, åßôå, áñãüôåñá, ôá ìéêñïðñÜãìáôá óôá ëáúêÜ ìáãáæéÜ. ÓôáäéáêÜ èá á-

öÞóåé ôéò êëáóéêÝò "íåêñÝò ö�óåéò" ôçò ðñþôçò ôïõ åðï÷Þò, üðïõ äéåñåõíÜ ôéò ó÷Ýóåéò ó÷çìÜ-

ôùí êáé õöÞò. Ïé íÝåò íåêñÝò ö�óåéò ôïõ åßíáé ôá ãéáëüîõëá ðïõ óôÞíïíôáé ìÝóá óôï ó÷åäüí

èåáôñéêü óêçíéêü ôïõò. Áðü ôçí Üëëç ìåñéÜ, óå Üëëá Ýñãá, åíôÜóóåé ôá êáèçìåñéíÜ áíôéêåß-

Ï ¢èùíáò áðü ôçí ÁììïõëéáíÞ,

ôÝìðåñá.

44

ìåíá óôï ÷þñï æùÞò ðïõ áíÞêïõí, ãéá íá áðïêôÞóïõí íüçìá êáé áöçãçìáôéêÞ ä�íáìç. Áðü

íùñßò, ðáñÜèõñá êáé ìéóÜíïé÷ôåò ðüñôåò, óõíçèéóìÝíá áíôéêåßìåíá óôï ðåñéèþñéï ìéáò Üë-

ëçò ó�íèåóçò, êáñÝêëåò êáöåíåßùí, áõëüðïñôåò êáé åóùôåñéêÜ óðéôéþí, öÝñíïõí ôá ß÷íç ôçò

æùÞò ðïõ êõëÜ. Áðü Ýñãá ôñõöåñüôçôáò, óõíåíï÷Þò êáé ãåëáóôÞò óõìðÜèåéáò ãéá ôç ìéêñï-

áóôéêÞ æùÞ óôá Ýñãá áõôÜ êáé óôá ðñþôá ìáãáæéÜ êáé âéôñßíåò ðïõ æùãñáößæåé óôç äåêáåôß-

á ôïõ 1960, ðïõ ìéëï�í ãëáöõñÜ ãéá ôïí êïéíü Üíèñùðï êáé ôá Þèç ôïõ, üðùò áðïôõðþíï-

íôáé óôïí åöÞìåñï õëéêü ôïõ ìéêñüêïóìï, èá êáôáëÞîåé óôï ôÝëïò óå Ýñãá óõãêñáôçìÝíá, ëé-

ôÜ, êáìéÜ öïñÜ áêüìç êáé øõ÷ñÜ. Åëáôôþíïíôáò êáé ðåñéïñßæïíôáò ôéò ëåðôïìÝñåéåò ìÝóá

óôç ãåùìåôñßá ôùí Ýñãùí, áõîÜíïíôáò ôéò ìåãÜëåò óéùðçëÝò åðéöÜíåéåò, ìå èÝìáôá üðùò ôá

êëåéóôÜ ñïëÜ êáé ôá Üóêïðá ïäéêÜ óÞìáôá, ðáñáìåñßæåé ôç ãñáöéêÞ ðïéêéëßá ðïõ Ýêñõâå ôçí

åñçìéÜ. ÁëëÜ óôç äéÜñêåéá ôùí ÷ñüíùí áõôþí, áðü ôá ðñþôá ìåôáðïëåìéêÜ ÷ñüíéá ùò ôá

÷ñüíéá ôçò äéêôáôïñßáò, ç ðáñáóôáôéêÞ æùãñáöéêÞ óôçí ÅëëÜäá èá äéáôñÝîåé áíÜëïãá ôçí

áðüóôáóç áðü ôç ìõèïëïãßá ôçò åëëçíéêüôçôáò ìå ôç èåìáôïëïãßá áðü ôç ëáúêÞ íåïåëëçíéêÞ

üøç ôçò æùÞò ðïõ öèßíåé ìÝ÷ñé ôçí êñéôéêÞ áðüóôáóç êáé ôçí ôå÷íïôñïðéêÞ ðïëõöùíßá ðïõ

áðáéôåß ç ðïëõðëïêüôçôá ôïõ ó�ã÷ñïíïõ êüóìïõ. Óôï ôÝëïò, ôüóï óôá ãéáëüîõëá üóï êáé

óôá ìáãáæéÜ êáé óôá ôïðßá, ç õðïêåéìåíéêÞ áñ÷éêÜ ìáôéÜ ôïõ êáëëéôÝ÷íç ðÜíù óôïí êüóìï

ãßíåôáé ïëïÝíá êáé ðéï áíôéêåéìåíéêÞ. Ùóôüóï ó' üëåò ôéò öÜóåéò ôïõ Ýñãïõ ôïõ ÐáñáëÞ õ-

ðÜñ÷åé Ýíá äéÜ÷õôï ÷éï�ìïñ. Óõ÷íÜ ìáò êëåßíåé ìå êÝöé ôï ìÜôé êáé áßñåé ôç óïâáñïöÜíåéá

ôùí èåìÜôùí.

ÁõôÝò åßíáé ïé âáóéêÝò èåìáôéêÝò êáôçãïñßåò óôç æùãñáöéêÞ ôïõ Ãéþñãïõ ÐáñáëÞ, ïé ï-

ðïßåò óõíõðÜñ÷ïõí áðü ôçí áñ÷Þ óôá Ýñãá ôïõ, êÜðïéá óôéãìÞ áðï÷ùñßæïíôáé, óõ÷íÜ áëëç-

ëïóõìðëçñþíïíôáé, ðñï÷ùñï�í ðáñÜëëçëá ôå÷íïôñïðéêÜ êáé óõãêëßíïõí íïçìáôéêÜ, áíá-

æçôþíôáò ðÜíôá ôï ïõóéáóôéêü óôçí ôáðåéíüôçôá êáé óôï ìåãáëåßï áõôï� ôïõ êüóìïõ.

Ç ÖùôåéíÞ Ðáðáíôùíßïõ åßíáé åðßêïõñïò êáèçãÞôñéá ÁÐÈ.

Ï ¢ãéïò ÃéÜííçò ôïõ ÂÜèïõò,


45

¸íá êåßìåíï ôïõ Ãéþñãïõ ÐáñáëÞ

ÅðéëïãÞ áðïóðáóìÜôùí ÔÜêçò ÊïóìÜò

\ Ïðïéïò ðÜåé óôÞ Óêüðåëï [áðïñå~é ãéÜ ôßò ôüóåò [åêêëçóéÝò. ÐÜíù [áðü ôñáêüóéåò

å@éíáé ìÝóá óôÞí Ðüëç êáß ã ñù óôÜ "êáë âéá". ÊÜìðïóá ìïíáóôÞñéá å@éíáé óÞìå-

ñá æùíôáíÜ. ÓÜí ôÜ ìïíáóôÞñéá {åôóé êáß ï]é [åêêëçóéÝò å@éíáé ï]é ðåñéóóüôåñåò [éäéü-

êôçôåò. Ôï~õôá ôÜ ìïíáóôÞñéá å@éíáé ÷áñï ìåíåò öùëéÝò óêáñöáëùìÝíåò óôÜ Â. [Áíá-

ôïëéêÜ ôï~õ íçóéï~õ ðï [áãíáíôå ïõí ôü ðÝëáãïò êáôÜ ôü ÈñáêéÜ. ÔÜ ÷áßñåóáé ãéÜ

ôÞí ðÜóôñá êáß ôÞí [áóðñÜäá ôïõò, öñåóêïáóâåóôùìÝíá, \ïðùò êáß ôÜ íôïõâÜñéá êáß

ï]é êïëüíåò êáß áêüìá ã ñù ï]é [åíþóåéò [áð´ ôßò ðëÜêåò ðï öêéÜíïõí ôü øçöéäùôü

ô~çò á[õë~çò. \ Åíá ã~õñï óôÜ ðåæï ëéá êáß óôüí ðÝñãõñï ô~çò á[õë~çò, óêõñéáíÝò ãëÜ-

óôñåò ìÝ ðëïõìßäéá [áðüîù èñÝöïõí ôÞ ìïëü÷á êáß ôüí ]õÜêéíèï. [...]

Óôüí Áú ÈáíÜóç è{á÷çò íÜ ä~çò ôïé÷ïãñáößåò êé \åíá ôÝìðëï ðåñßöçìï. ] Ïìùò âÜóôá

ôï èõìü óïõ. ÓÝ ðïéüí íÜ ðñùôïð~çò ôÜ öñé÷ôÜ ðï âëÝðåéò [åä~ù ìáæß ìÝ ôÜ [åîáßóéá; Ï]é

ðëáíüäéïé æùãñÜöïé êáß ï]é ÷åéñüôåñïé ôï~õ ôüðïõ âñßóêïõí äïõëåéÜ [åä~ù óÜí ô ÷ç ]ï

íïéêïê ñçò ô~çò [åêêëçóéÜò íÜ ´íáé ìåñáêë~çò êáß èÝëåé íÜ ä~ç öñåóêïâáìÝíá ôÜ ðá-

ëéÜ. { Áí ðÝóç êáß êáíÝíá êïììÜôé [áð´ ôßò ôïé÷ïãñáößåò äÝ íéÜæåôáé êáß ðïë . \åíá ìå-

ñïêÜìáôï å@éíáé. ÖùíÜæåé ôü æùãñÜöï ôï~õ ôüðïõ êé [áñ÷ßæåé ôü êáñíáâÜëé. Ðïéüò

öôáßåé; Ôüóï îÝñåé ôï~õôïò ]ï {áíèñùðïò \ïóï êé ]ï íïéêïê ñçò ô~çò [åêêëçóéÜò. ÓÜìðùò

öôáßåé êáß ôü óêïõëÞêé ðï ôñþåé ôÞí å[éêüíá; í ÷ôá ìÝñá äïõëå åé. \ Ïðïéá ]|ùñá êé

{áí ð~áò óôÞí [åêêëçóéÜ, \ïðùò èÜ ìðáßíçò ìÝ ôÜ í ÷éá êáß ìÝ ôü äÝïò ìðñïóôÜ óôï ò

\áãéïõò ðï å@éíáé ]ïëüãõñá êáß óÝ êïéôï~õí ì´ ïñèÜíïé÷ôá ìÜôéá, èÜ ô´áêï óçò íÜ ]ñï-

êáíßæåé ôü î ëï óÜí ôü èÜíáôï. [...]

[Áðü ä~ù, [áð ôüí \Áú-ÈáíÜóç, å@éóáé óôü øçëüôåñï ìÝñïò ôï~õ ÷ùñéï~õ, êáôÝâá ëïéðüí

[áð ôü ðßóù ìÝñïò, [áíÜìåóá [áð´ ô´ [áñ÷á~éá íôïõâÜñéá ôÞò [áêñüðïëçò êáß ðÜëé ðÜñå

ôüí [áíÞöïñï. èÜ {å÷çò íÜ ä~çò \åíáí [åðéôÜöéï èñ~çíï [åîáéñåôéêü. Ôü [åêêëçóÜêé å@éíáé

ãíùóôü ó{áí "]áúíÜèù", \Áãéïò [ÁèáíÜóéïò ]ï [åí ô~ù { Áè?ù. ÈÜ âñ~çò ôüí íïéêïê ñç íÜ êÜ-

ìíç óôÜìíåò [áðüîù. ðÝò ìéÜ êáëçóðÝñá êáß ìðÝò ìÝóá.

\ Ïìùò óÝ âëÝðù êéüëáò íÜ óçêþíçò ôÜ ÷Ýñéá óïõ ðßóù êáß ðñüò ôÜ ðÜíù óÜí ôÞ

Ìõñïöüñï, ðï~õíå óÜí {áããåëïò ðÜíù [áð´ ôüí [åðéôÜöéï 9ñéóôü êáß ÷ôõðéÝôáé [áð´ ôüí

ðüíï. ðéÜíåéò ôü êåöÜëé óïõ êáß ó ìÞ óï~õ ö ãç, ãéÜ äÝ âáóô~á íÜ âëÝðç, ãéÜ äÝ ðé-

óôå åé ó´áõôü ðï âëÝðåé. Ôï ôç ]ç ä íáìç å@éíáé ôñïìåñÞ óôÞí [åêöñáóç ðï{õ÷ïõí ôÜ

ðñüóùðá ìÝ ôÜ êïñìéÜ äéðëùìÝíá [áð´ ôüí ðüíï. ÓÜí ÷ïñôÜóçò êáß ôï~õôï ôü èá~õìá,

âãÝò \õóôåñá {ïîù ìåñéÜ, êÜôóå [áðÜíù óôü ÷~ùìá äßðëá óôüí {áíèñùðï ðï äïõëå åé, {á-

íáøå \åíá ôóéãÜñï, ìÞ äþóçò ó´áõôüí äÝí êáðíßæåé, ìïíÜ÷á ðÝò ôïõ êáß ó , ðÝò ôïõ

íÜ ðñïóÝ÷ç ôüí [åðéôÜöéï óÜí ôÜ ìÜôéá ôïõ, ìÞ ôüí îåãåëÜóïõí. [...]

] Ï \Áé-ÄçìÞôñçò, å@éíáé \åíá èïëùôü ðáñåêêë~çóé [áðüîù [áð´ ôÞí ðüñôá ôï~õ óðéôéï~õ

ôï~õ íïéêïê ñç.

[ Åä~ù ìÝóá äï ëåøá êÜíá äõü âäïìÜäåò. Ðéü ðïë ìÝ ôñÜâçîáí ï]é [áðüóôïëïé óôü ôÝ-

ìðëï. \ Åíá ìïíïêüììáôï óáíßäé ìÝ ôü 9ñéóôü óôÞ ìÝóç, äåîéÜ êáß æåñâÜ ôÞí Ðáíá-

ãßá êáß ôüí \Áé-ÃéÜííç êáß ìÝ ôï ò [áðüóôïëïõò [áðü ä~ù êáß [áðü êå~é, äåêáðÝíôå ]ù-

ñáéüôáôåò êáë~çò ôÝ÷íçò âõæáíôéíÝò å[éêüíåò.

\ Ïóï êáß êáëüò æùãñÜöïò íÜ ìÞí å@éìáé êáß ì´ üëåò ôßò äõóêïëßåò ðï å@é÷á, íÜ ðá-

ôÜù ì´ áíïé÷ôÜ ôÜ ðüäéá ìïõ {ïñèéïò #ùñåò ]ïëüêëçñåò [áðÜíù óôü ìðñïóôéíü óôáóßäé

êáß ìÝ ôü êáâáëÝôï ìïõ êñåìáóìÝíï, èÜ ôïëìÞóù íÜ ð~ù ðþò ãë ôùóá [áð´ ôü ÷áìü

ôüí [áðüóôïëï Èùì~á, ôüí ËïõêÜ, ôüí Ìáôèá~éï êáß ôüí Âáñèïëïìá~éï. [...]

ÓêÝöôïìáé ôþñá ôüí ÷åéì~ùíá êáß ôñïìÜæù, óÜí ìð~ç ôü Êõñáôóü, ]ç êáëüêáñäç íïé-

êïêõñÜ, íÜ êáèáñßóç, -ô{ï÷åé ðáñáêÜíåé ìÝ ôÞí ðÜóôñá ôçò-, èáíïßîç, óÜí óêïõðß-

æåé, ôü \åíá ìéêñü ðáñÜèõñï, èÜ öõóÞîç äõíáôÜ ôüôåò êáß èÜ ðñÝðç \õóôåñá íÜ ð~áò

ðßóù îáíÜ ðåñíþíôáò êÜôù [áð´ ôÞí å[éêüíá ãéÜ íÜ ìáæÝøçò ôÜ êïìÜôéá ðï èÜ ðÝ-

óïõí [áð´ ôüí \áãéï Âáñèïìåëá~éï, \ïðùò ÷ùñáô~á ìï~õ {åëåãå: «Ôß èÝë´ò ÷ñéóôéáíÝì´ êé

êÜèéóé êé öêéÜí´ò á[õôüí ôï í \áãéï Âáñèïìåëá~éï;»

] Ï [áðüóôïëïò Âáñèïëïìá~éïò äåß÷íåé ðþò ðÜåé íÜ ðåñðáôÞóç ðñüò ô [áñéóôåñÜ ôïõ,

{å÷åé ]õøùìÝíï ôü ]ùñá~éï [áñéóôåñü ôïõ ÷Ýñé ìÝ [áíïé÷ôüí ôüí äáêôõëÜ ôïõ êáß ìáæåìÝ-

íá ôÜ {áëëá ôÝóóåñá. ÌÝ ôü äåîß ôïõ âáóôÜåé ìðñïóôÜ óôü óô~çèïò ôïõ \åíá ñïëü ÷áñ-

ôß. { Åôóé \ïðùò öáßíåôáé ðþò ðÜåé ìðñüò, {å÷åé ãõñßóç ôü êåöÜëé ôïõ ðßóù äåîéÜ, \åíá

]ùñá~éï êåöÜëé ðï âëÝðåé ìïíÜ÷á ìÝ ôü äåîß ôïõ. ô [áñéóôåñü ì´ \ïëï ôü ìÜãïõëü ôïõ

]ùò ô´á[õôß êáß ðáñáðÜíù êé \ïëï ôü ãÝíé ôïõ {å÷ïõí ðÝóåé. Å@éíáé ôñáãéêÞ ]ç êßíçóÞ ôïõ

ìÝ ôÞ óôñïöÞ ôï~õ êåöáëéï~õ ôïõ êáß ìÝ ôü ÷Ýñé óçêùìÝíï, èáññå~éò ðþò ð~çñå ôï ôç

ôÞí êßíçóç \õóôåñá ãéÜ íÜ [áðïö ãç ôÞ öèïñÜ.

\ Ïôáí {åöêéáíá ôüí [áðüóôïëï Èùì~á ðï íå [áñéóôåñÜ ï [áêñéáíüò, ìÝ ôüí æåñâü ìïõ

[áãê~ùíá ðïëëÝò öïñÝò ðÞãáéíá í´ [áêïõìðÞóù ôüí \Áú ÄçìÞôñç, ðï~õíå æùãñáöéóìÝíïò

óôü íôïõâÜñé ðñ~ùôïò óÜí êôÞôïñáò, êáß ðÜëé ôñáâï~õóá ôü ÷Ýñé ìïõ... Ð~ùò í´ [áêïõ-

ìðÞóçò {åôóé ðï óÝ êïéôÜæåé; ÈñïíéáóìÝíïò ì´ \åíá óðáèß óôü [áñéóôåñü ôïõ, ðáëé-

êáñÜêé îåñáêéáíü, êáß ìÝ óôáõñü ]õøùìÝíï óôü äåîß. ÄÝ âÜóôáîá, ã ñéóá ôü êáâá-

ëÝôï ìïõ, ðÞñá \åíá ìåãÜëï ìïõóáì~á êáß ôüí {åöêéáíá, \ïìùò ôüí ìéóü, ãéáôß ôü äåîß

ôïõ ðïäÜñé å@é÷å ðÝóåé [áð´ôÞí ]õãñáóßá. [...]

*

Ôþñá èõìÞèçêá êé \Ýíá {áëëï. ÌéÜ öïñÜ ðï {çìïõí óôü ]Áãéïíüñïò êáß îåóÞêùíá

ôüí «[áíáðåóüíôá» [áð´ ôü ÐñùôÜôï, ôüôå ðï ì´ {åöåîå ]ï ÐáíóÝëçíïò ãéÜ íÜ ä~ù ôü

èá ìá ô~ùí âõæáíôéí~ùí, êáèþò #ùñåò êïßôáæá ðñüò ôÜ ðÜíù, å@é÷á ëïãáñéÜóåé êáß ôï -

ôï. ðÞñá [áð´ ôÞ ãùíéÜ ôÞ óêï ðá ìÝ ôü êïíôÜñé ôü îõëÝíéï, ôÞ óÞêùóá óôï íôïõâÜ-

ñé êáß âñ~çêá ðþò ]ï êáíôçëáíÜöôçò, å[õëïãßá êáß ä~ù, @çôáí ëßãï êïíô ôåñïò [áðü ìÝíá.

\ïóï {åöôáíå ôü ìðüé ôïõ èÜ óâÜñíéæå ôÞ óêï ðá [áðÜíù óôßò ôïé÷ïãñáößåò ãéÜ íÜ ôßò

êáèáñßóåé êáß íÜ ôßò áöáíßóåé ìáæß. \ Åíá ã ñï ó´ á[õôü ôü \õøïò îå÷ùñßæåéò ôÞ öïñÜ

ô~çò óêï ðáò ôïõ.

Ôß èÜ ãßíåé ëïéðüí; ôü îáíáëÝù, ]ùò ðüôå èÜ ðÝöôïõí ï]é ôïé÷ïãñáößåò; ]ùò ðüôå èÜ âá-

ñï~õí ãõöôïêÜñöéá, ãéÜ íÜ êñåìÜóïõí \åíá êáíôÞëé óôü ]ùñáéüôáôï ôÝìðëï; { Åôóé èÜ

÷áèï~õí \ïëá ôï~õôá ôÜ ]ùñá~éá; Ðïë ôéìá ôÝìðëá îõëüãëõðôá, [áëçèéíÝò ôáíôÝëåò.

óêå ç ðïë ôéìá ðï ÷Üíïíôáé óéãÜ-óéãÜ ãéáôß îåãåë~áí ï]é ãõñïëüãïé ôï ò [áðëïú-

êï ò; å[éêüíåò öïñçôÝò êáë~çò ôÝ÷íçò, ðéÜôá [åíôïé÷éóìÝíá [áð´ {ïîù [áð´ ôßò [åêêëçóéÝò

ðáíÜêñéâá êáß óðÜíéá; [...]

[9ôõðÜù ôü êïõäï íé ãé´ á[õôÞ ôÞí êáôÜóôáóç, ìÜ êáß \ïëåò ôßò êáìðÜíåò ðï}õ÷ïõí

ï]é ôüóåò [åêêëçóéÝò {áí âáñï~õóá èáññ~ù ðþò äÝí èá ðåô ÷ù [áðüëõôá á[õôü ðï èÝëù.

Ðïéüò èÜ íïéáóô~ç; [...]

Å@éíáé [áìáñôßá íÜ ÷áèï~õí ôüóá ]ùñá~éá ðñÜãìáôá, ôüóá êåéìÞëéá ðï {åãéíáí ì´ [á-

ãÜðç. Ì´ [áãÜðç; Íáß. { Åôóé ôü åîÞãçóá [åãþ. [áð´ [áãÜðç {åãéíáí ï]é ôñáêüóéåò ôüóåò

[åêêëçóéÝò êáß ôÜ ìïíáóôÞñéá.

ÍÜ ð~ùò ôü âñ~çêá: Å@é÷á ôåëåéþóåé ôÞ äïõëåéÜ ìïõ óôü íçóß, {åðñåðå íÜ ö ãù, âñ~çêá

\åíá ìïôüñé ðï èÜ ´ñ÷üôáí óôÞ Óáëïíßêç. ÊáðåôÜíéïò @çôáí ]ï [Áããåëßôïò [áð´ ôÞí ï[é-

êïãÝíåéá ð{ï÷åé óôÞí éäéïêôçóßá ôçò ôüí \Áé ÄçìÞôñç. Êáñôåñï óáìå ìÝñá ìÝ ôÞ ìÝ-

ñá íÜ ðÝóç ôü ìåëôÝìé. ] Ï êáðåôÜíéïò ì~áò å@éðå ðþò [áðüøå ìåôÜ ôÜ ìåóÜíõ÷ôá, óÜí

óðÜóç, ìðïñï~õìå íÜ ö ãïõìå. ÊáôåâÞêáìå óôü ãéáëü ðåñáóìÝíá ìåóÜíõ÷ôá êáß

êáôÜ ôßò ôñå~éò ìÝóá óôÜ óêïôåéíÜ îåêéíÞóáìå.

Ó{áí {åâáëå ìðñüò ôÞ ìç÷áíÞ êé [áëáñãÝøáìå ëßãï [áð´ ôüí ì~ùëï, êáèþò ãõñßæáìå íá

äï~õìå ôü ÷ùñéü, äÝí öáßíïõíôáí ôßðïôá óôÞ óêïôåéíéÜ. \ Åíá ö~ùò ìïíÜ÷á, ìéÜ ëÜìðá

[áðü ´íá ìðáëêüíé êïõíéüôáí äåîéÜ êé [áñéóôåñÜ, {åôóé ðï {åöåããå êÜìðïóï ìÝñïò [áð´

ôÞí ðñüóïøç ôï~õ óðéôéï~õ êáß ìðïñï~õóåò íÜ ôü ãíùñßóçò. ÍÜ ëïéðüí ðþò {åãéíáí ï]é

[åêêëçóéÝò:

] Ç ãõíáßêá ôï~õ êáðåôÜíéïõ âã~çêå ìÝ ôÞ ëÜìðá óôü ÷Ýñé íÜ öÝîç ôÞ óôñÜôá ôï~õ êá-

ðåôÜíéïõ ôçò, íÜ ôüí îåðñïâïäÞóç, íÜ ôï~õ äåßîç ôü ö~ùò ðï èÜ ôüí êáñôåñ~ç, ôü ö~ùò

ðï äÝ èÜ ôáðåéíþóç ìÜ ðï èÜ îáãñõðí~ç. Êé ]ï êáðåôÜíéïò èÜ âëÝðç ìðñïóôÜ ôïõ

ôü ö~ùò êáß è´ [áëáñãå ç [áð´ ôüí êßíäõíï. ÌÜ óÜí äÝí ìðïñÝóç, êé [áíÝâç ôü ê~õìá êáß

ìáõñßóç ]ï ï[õñáíüò êáß èÜ ÷áèï~õí ôÜ {áóôñá, óôÞ óêïôåéíéÜ êáß óôüí êßíäõíï, ôï~õ-

ôï ôü ö~ùò èÜ âëÝðç êáß èÜ ôÜîç íÜ ãëõôþóç ãéÜ íÜ ôü îáíáäÞ. Êé ]ç èÜëáóóá èÜ ðÝ-

óç ôüôåò êáß ó{áí ðåñíÜåé [áð´ ô´ ]áãéïíüñïò èÜ êÜíç óêÜëá óôü ãõñéóìü, èÜ âÜëç

óôü êáÀêé ôïõ ôï ò ìáóôüñïõò êáß ôï ò æùãñÜöïõò, èÜ ôï ò öÝñç óôü íçóß ôïõ, èÜ

âÜëç ôü èåìÝëéï ô~çò [åêêëçóé~áò ðï {åôáîå. Óô´ {áëëï ôáîßäé ôïõ èÜ öÝñç \åíá ìïíïêü-

ìáôï î ëï ìáêñ ðï èÜ ôü âÜëç [áðÜíù óôü ôÝìðëï ô~çò [åêêëçóé~áò. èÜ ´íáé æùãñá-

öéóìÝíïò ]ï Èùì~áò, ]ï Ëïõê~áò, ]ï Âáñèïëïìá~éïò...

22-1-47

46

Περιοδικό Πολύγυρος

Documents

Transcript of Περιοδικό Πολύγυρος