1

مدیریت مبانی

2

: تالیفStephen Rabbins – David De Cenzo (1998)

: حمید محمدعلی ، اعرابی محمد س+ید دکتر ترجمهارشاد – اسراری بهروز رفیعی

مدیریت مبانی

3

: آرایشی تعریف ، سازمان افرادی سیستماتیکیک ازبه که خاص است اهدافی به دستیابی هم منظور گرد

اند . آمده

: معلمین مثال و اولیا انجمن ، دانشگاه یا دانشکدهاستقالل فوتبال تیم ، مدرسه

سازمان

4

: اول یک ویژگی صورت به معموال سازمان یک مشخص هدفشود می بیان اهداف از ای مجموعه یا هدف

:پژوهشی : مثال اول رتبه کسب دانشگاه پژوهشی معاونت هدفتیپ هم های دانشگاه بین در

: دوم دستیابی ویژگی قابل خود خودی به هدفی یا قصد هیجنیست

: تصمیم مثال هدف تعیین بمنظور تا کند می وادار را افراد سازمان

آورند می بعمل گوناگونی اقدامات آن تحقق منظور به و بگیرند

سازمانها مشترک ویژگی سه

5

: سوم برای ویژگی سازمانی ساختار از سازمانها همهکنند می استفاده خود اعضای رفتار کنترل و هدایت

سازمانها مشترک ویژگی سه

6

دارای که شود می اطالق ای موسسه به هدفی سازماناعضا ، مشخص یا یک افراد سیستماتیک و باشد ساختار

سازمان کاملتر تعریف

7

ساختار

ا"ف"ر"ا"د

اهداف

8

می تقسیم دسته دو به را کنند می کار سازمان یک در که اعضاییکنند:

مدیران - عملیاتی - کارکنان

: هدف مدیران به رسیدن در سازمان افراد هدایت وظیفهدارند بعهده را سازمان

: دارند نکته عهده به را عملیاتی مسئولیت خودشان مدیران برخی

: عملیاتی یا کارکنان شغل یک انجام مستقیما که هستند افرادیکار بر نظارت برای مسئولیتی هیچ و دارند بعهده را ای وظیفه

ندارند دیگران

کارکنان و مدیران تمایز وجهعملیاتی

9

ارشد مدیران

میانی مدیران

عملیاتی مدیران

عملیاتی کارکنان

سازمانی سطوح

10

) ( سرپرست عملیاتی :First Line Managersمدیران است عملیاتی کارکنان روزانه های فعالیت هدایت مسئول

اداری مثال : امور رئیس

میانی Middle Managersمدیران دارند قرار ارشد مدیر و عملیاتی مدیر بین ) ( عملیاتی کارکنان برخی و مدیران سایر فعالیت بر مدیران این

مدیر توسط شده تعیین اهداف تبدیل مسئول و کنند می مدیریتهستند آن فاقد تر پائین های رده مدیران که دارند را جزئیات به ارشد

آنها عناوین ،: سایر واحد رئیس ، پروژه مسئول ، گروه مدیر ..... و بخش مدیر ، دانشکده رئیس ، منطقه مدیر

سازمان د"ر مدیران عناوین

11

ارشد :Top Managersمدیران دارند قرار آن به نزدیک یا و سازمان نقطه باالترین در افراد افراد این مورد در گیری تصمیم جهت و مسئول

سازمان های نیز گیری سیاست و که اجرای هستند هاییسازمان بر اعضای گذارند همه می تاثیر

: عناوین مدیر سایر ، افتخاری رئیس ، رئیس ، معاون... و مدیره هیئت رئیس ، عامل مدیر ، کل

سازمان د"ر مدیران عناوین

12

مدیریت طور فرآیند: تعریف به کارها اثر انجامدیگران کارآمدو بخش وسیله به

: اولیه فرآیند های فعالیت دهنده نشان فرایند اصطالحکند می اجرا را آن مدیر که است ای

، مدیریت اصطالح در ها فعالیت مدیریت این وظایفنامند می

مدیریت تعریف

13

بخشی و کارآیی دهیم به اثر می انجام که و آنچه ایندهیم می انجام شود چگونه می مربوط

کارآییEfficiency :وظیفه دادن انجام درستمنابع ) از (استفاده

خروجی به و ورودی بین دارد رابطه اشاره

مدیر یک منابع: کارآیی های هزینه رساندن حداقل به کارآیی الزم شرط منابع های هزینه رساندن حداقل به

نیست کافی شرط اما است

14

اثربخشیEffectiveness : وظیفه درست انجام یعنی سازمان یک بخشی هدف اثر به دستیابی ولی هستند متفاوت مقوله دو کارآیی و اثربخشی اگرچه

دارند هم با نزدیکی ارتباط

بود خواهد آسانتر بخشی اثر ، بگیرد نادیده را کارآیی اگرکسی:و – مثال مواد ورودی های هزینه خودرو ایران کارخانه اگر

با – و مناسبتر های اتومبیل اینصورت در بگیرد نادیده را کارگردهد می ارائه را تری کیفیت

15

کارآیی : : ابزار بخشی اثر نتیجه

اهداف اتالف بیشتر کم دستیابی

بخشی اثر و کارآیی

منابعستفادهاز

ا

فهد

بهی

یابست

د

16

: دولتی ادارات برخی به وارده ایراد ندارند کارآیی اما دارند اثربخشی ادارات این

بسیار هزینه با ولی رسند می خود هدف به ادارات یعنیگزاف

اهداف : بنابراین به رسیدن یعنی خوب مدیریت ) کارآیی) حداکثر با نظر مورد اثربخشی

نکته

17

داشته کارآیی ، اثربخشی بدون توان می سازمان آیا؟ باشد

بله

غلط کارهای دادن انجام درست با: کاهش مثال برای دروس برخی ارائه نمودن مجازی

.... و برق ، کالس ، اساتید ها هزینه

سئوال

18

+هنری نام به فرانسوی صنعتگر یک ، بیستم قرن اوایل درنوشت : H.Fayolفایول

دارند : مدیریتی وظیفه پنج مدیران همهو هماهنگی" ، رهبری ، سازماندهی ، ریزی برنامه

کنترل

: اصلی مهارت چهار به وظایف این امروزهکنترل و رهبری ، سازماندهی ، ریزی برنامه

است شده محدودهستند یکدیگر به وابسته و هم به مربوط وظایف+ این

مدیران وظایف

19

ریزی برنامهاهداف - تعریفعملیاتی - های برنامه توسعه و استراتژی تدوین

سازماندهی شود - انجام باید آنچه تعیینشود - انجام چگونهدهد - انجام آنرا کسی چه

مدیران وظایف

20

رهبریرفع - و ذینفع های طرف کلیه در انگیزه ایجاد و هدایت

ها تعارض

:کنترلاز- اطمینان برای ها فعالیت اصالح و مقایسه ، نظ+ارت

برنامه طبق آنها درست انجام

مدیران وظایف

21

ریزی شامل : برنامهسازمان اهداف تعریف

اهداف آن به دستیابی برای کلی استراتژی تدوینها فعالیت هماهنگی و یکپارچگی برای عملیاتی برنامه تهیه

باشد می

: که شود می موجب اهداف تعیینپذیرد انجام کافی دقت با کارها

که آنچه به را توجهشان تا کند می کمک سازمان اعضای به ودارند معطوف است مهمترین

ریزی planningبرنامه

22

سازماندهی: شود می موضوعات این شاملگیرد - انجام باید وظایفی چهدهد - انجام را آنها باید کسی چهشوند - می بندی گروه وظایف این چگونهدهد - می گزارش کسی چه به کسی چهشود - می گرفته کجا تصمیمات

Organizatingسازماندهی

23

هماهنگی و هدایت و دارند وجود افرادی سازمانی هر درباشد می مدیر وظایف از بخشی افراد این

را وظیفه این گویند رهبریاجرای

فعالیت ، دهند می انگیزه خود کارکنان به مدیران وقتیکانالهای موثرترین ، کنند می هدایت را دیگران های

را افراد بین تعارضات یا ، کنند می انتخاب را ارتباطیکنند می رهبری واقع در ، کنند می رفع

Leadingرهبری

24

ازاینکه اطمینان برای مدیر یکروند می پیش شوند انجام باید که همانگونه کارها آیا

نه یاکند . نظارت را سازمان عملکرد باید

تعیین از قبل که اهدافی با بایست می واقعی عملکرد

شوند . داده مطابقت اند شده

: کنترل اصالح وظیفه و مقایسه ، نظارت فرآینداست

Controllingکنترل

25

( مینتزبرگ :H. Mintzberg( 1960هنری طبقه طرحی ، اجرایی مقامات باالترین از تن پنج فعالیت بررسی مبنای بر

نام به دهد می ارائه را شده بندیمینتزبرگ مدیریت های نقش

هم به مربوط بسیار ولی متفاوت نقش ده مدیران که گیرد می نتیجه مینتزبرگکنند می اجرا را

مدیریت :Management Rolesنقشمدیریتی به رفتار خاص های شود . مقوله می گفته

کرد : بندی گروه اصلی عنوان سه تحت توان می را نقش ده اینافراد - بین روابط

اطالع+ات - انتقالگیری - تصمیم

مدیریتی های نقش

26

نقش توصیف مشخص های فعالیتفردی میان

تشریفاتی - مقام

رهبر-

رابط-

به موظف ، نمادی رئیسعادی وظایف تعدادی اجرای

و اجتماعی ماهیت باحقوقی

در انگیزه ایجاد مسئولفعالیت مسئول و کارکنان

آنهاو آموزش ، پرسنل مسئول

مربوطه وظایف

تماس های شبکه حفظاست نموده ایجاد که بیرونی

چه اینکه از اطالع کسب وامتیازات و اطالعات کسانی

کنند می فراهم را

، مهمانان از استقبالحقوقی اسناد امضای

فعالیت همه واقعی اجرایکارکنان به مربوط های

انجام ، ها نامه وصول اعالم ، سازمان از خارج کارهایهای فعالیت سایر اجرایاز خارج افراد به مربوط

سازمان

مینتزبرگ مدیریتی های نقش

27

نقش توصیف مشخص های فعالیت اطالعاتی

گردآورنده-

رسان - اطالع

سخنگو -

اطالعات دریافت و جستجوطریق از مختلف خاص

محیط و سازمان از آگاهی

از دریافتی اطالعات انتقالاعضای به کارکنان سایر

سازمان

افراد به اطالعات انتقالمورد در سازمان از خارج

، ها سیاست ، ها برنامهانجام .... ، و نتایج ، اقدامات

یک عنوان به وظیفهکارشناس و متخصص

سازمان صنعنی

و ها ماهنامه خواندنارتباطات حفظ ، گزارشات

شخصی

، اطالعاتی جلسات تشکیلپخش برای تلفنی تماس

اطالعات

هیت جلسات تشکیلبه اطالعالت ارائه ، مدیره

جمعی های رسانه

مینتزبرگ مدیریتی های نقش

28

نقش توصیف مشخص های فعالیتگیری تصمیم

کارآفرین-

مساله - کننده حل

منابع - دهنده تخصیص

کننده - مذاکره

آن محیط و سازمان بررسیو ها فرصت کردن پیدا برایبهبود ” ” های پروژه اجرای

، تغییرات انجام برایمطلوب اجرای بر نظارت

خاص های پروژه

اصالحاتی اقدامات مسئولشدن روبرو هنگام به

و مهم آشفتگی با سازمانانتظار قابل غیر

منابع انواع تخصیص مسئولیا تایید واقع در ، سازمانی

کلیه مورد در نظر اعالمسازمانی مهم تصمیمات

سازمان نمایندگی مسئولمهم مذاکرات در

و استراتژی سازماندهیتوسعه برای جلسات مرور

جدید های برنامه

و استراتژی سازماندهیبه مربوط جلسات مرور

بحران و آشفتگی

درخواست ، زمانبندیاجرای ، اختیار اعطای

شامل که فعالیتی هرگونهریزی برنامه و بندی بودجه

باشد کارکنان

مربوط مذاکرات در شرکتو اتحادیه قراردادهای به

کنندگان عرضه

مینتزبرگ مدیریتی های نقش

29

: نمادی و تشریفاتی نقشکه شود می خواسته وظایفی اجرای مدیران همه از

دارند تشریفاتی ماهیتفردی میان های نقش به وظایف این انجام

Interpersonal Roles دارد نیازبازدید مثال: گروه از استقبال ، کارکنان برای سخنرانی

کننده

مدیران نقشهای

30

:رهبردارند رهبری نقش مدیران همه

پرسنل مثال: در انگیزه ایجاد ، آموزش ، افراد استخدام

: رابط نقشاز بیرون منابع با وی ارتباط واسطه به مدیر از نقش این

است سازمانجلسات مثال : در شرکت ، سازمانها سایر با مکاتبات

سازمان از خارج

مدیران ... نقشهای

31

: اطالعاتی نقشو سازمان از را اطالعاتی ای اندازه تا مدیری هر

کند می آوری جمع سازمانش از خارج موسساتمحصول مثال : یک خصوص مردم سلیقه وضعیت پیگیری

... و بورس اوضاع بررسی ،

: رسانی اطالع نقشاعضای به اطالعات انتقال برای مجرایی عنوان به مدیران

کنند می عمل سازمانسازمان مثال : سخنگوی

مدیران ... نقشهای

32

گیری تصمیم :Deecisional Rolesنقشزنند می دور انتخاب محور حول نقشها این

کارآفرینی :-را سازمانشان عملکرد که جدیدی های پروژه مدیران

کنند می نظارت آنها بر و اجرا بخشد می بهبود

-: مسائل کننده حلبه واکنش در اقدامات برخی انجام به نیاز مدیران

دارند نشده بینی پیش رخدادهای

مدیران ... نقشهای

33

منابع :- دهندگان تخصیصپول - و فیزیکی ، انسانی منابع تخصیص مسئول مدیران

هستند بودجه تنظیم طریق از

-: کننده مذاکرهبرای امتیازاتی کسب مورد در ها گروه دیگر با مدیران

کنند می زنی چانه و مذاکره خودشان واحدهای

مدیران ... نقشهای

34

و ریزی برنامه وظیفه به بیشتر باالتر سطح در مدیرانپردازند می رهبری وظیفه به کمتر

گیرنده تصمیم ، ش+ان سطح از نظر صرف مدیران همهاند

کنترل و رهبری ، سازماندهی ، ریزی برنامه مدیران همهاین از هریک برای که زمانی مدت ولی دهند می انجام را

نیست ثابت ضرورتا کنند می صرف وظایف

مدیریت سطح با مدیران وظایف محتوای ، این بر عالوهکند می تغییر

است"؟ یکسان مدیران وظایف" ش"رح آیا

35

چهار باید باشد موفقی مدیر ، مدیر یک اینکه برای: باشد داشته شایستگی

ادراکی - های شایستگیانسانی - های شایستگیفنی - های شایستگیسیاسی - های شایستگی

موفق مدیران خصوصیات

36

فرد ذهنی های توانایی به مربوط ادراکی های شایستگیاست سازمان منافع و ها+ فعالیت همه کردن هماهنگ در

ادراکی های شایستگیConceptual Competencies

37

در مدیر های توانایی به مربوط انسانی های شایستگیمی آنها به دادن انگیزه و آنها شناخت ، افراد با کردن کار

شود

انسانی های شایستگیHuman Competencies

38

از فرد استفاده به شود می مربوط فنی های شایستگی

تخصصی زمینه یک در الزم فنون و کار شیوه ، ابزار

فنی های شایستگیTechnical Competencies

39

در فرد توانایی به است مربوط سیاسی های شایستگیارتباط ایجاد و قدرت پایگاه ایجاد ، خود قدرت بردن باال

درست

سیاسی های شایستگیPolitical Cometencies

40

سیستمی را System Approachنگرش سیستمهم به وابسته و مرتبط اجزاء از سری یک عنوان به

که اند شده داده ترتیب ای گونه به که است کرده تعریفآورند . می وجود به یکپارچه مجموعه یک

ها انسان و سازمانها ، ها اتومبیل ، کامپیوترها ، جوامع . هستند سیستم همگی

مفاهیم سیستمی نگرشمدیریت

41

: دارد وجود اساسی سیستم نوع دوبسته - Closed Systemسیستمباز - Open Systemسیستم

بسته - محیط سیستم با متقابل ارتباط در ویا تاثیر تحتگیرد نمی قرار

باز نگرش - پویای سیستم و متقابل ارتباط دنبال بهاست محیط با سیستم

مفاهیم سیستمی نگرشمدیریت ...

42

می صحبت ها سیستم بعنوان سازمانها از وقتی امروزههمان منظورمان ، باز کنیم ارتباط ) سیستم است

) محیط با ها سازمان دائمی متقابل

) ( محیط با که است سیستمی مدیریتش و سازمان یکباشد می آن به وابسته و دارد متقابل عمل خود

(با ارتباط در را رابطه این ، مدیریت اصطالح دررود ( می بکار سازمان با سهامداران

مفاهیم سیستمی نگرشمدیریت ....

43

سهامدارانStakeholders که هستند گروهیمی قرار سازمانی تصمیمات و ها سیاست تاثیر تحت

گیرند

های اتحادیه ، دولتی ادارات شامل توانند می گروه این . .... باشند می و کارمندان ، رقیب سازمانهای ، کارگری

مفاهیم سیستمی نگرشمدیریت ....

44

، سیستمی نگرش فعالیت طبق تنهایی به ها سازمانکنند به نمی اغلب سازمان بقای بلکه ارتباط ، داشتن

بیرونی محیط با موفق شامل متقابل که دارد بستگی ، سیاسی های فعالیت ، جهانی بازار ، اقتصادی شرایط

می اجتماعی های سنت و تکنولوژیکی های پیشرفتباشد

توانند می ، مدت دراز در اینها از کدام هر گرفتن نادیدهباشد . داشته سازمان بر ای کننده تعیین تاثیر

مفاهیم سیستمی نگرشمدیریت ....

45

"اقتضایی گاهی) نگرش موقعیتی که SituationalنگرشApproach ) ش+ود می نامیده هم

آمیختن درهم برای و مدیریت گرای س+اده اصول جای به اخیر های سال درگیرد می+ قرار اس+تفاده مورد م+دیریتی های تئوری

، نگرش س+ازم+ان این عملکرد و مدیریتی اعمال بر که را موقعیتی+ متغ+یرهایکند می تفکیک هم از ، گذارند می .تاثیر

: اس+ت م+تغیر چهار دارای دیدگاه اینسازمان - اندازهکار - تکنولوژی بودن عادیمحیطی - اطمینان عدمفردی - تفاوتهای

مدیریت اقتضایی نگرشContingency Approch

46

که آنچه بر ای عمده تاثیر سازمان یک در افراد تعدادگذارد می دهد می انجام مدیر

مشکالت شود می بزرگتر سازمان که ای اندازه همان بهشود می بیشتر نیز هماهنگی

: با مثال سازمان یک برای سازمانی هزار 50ساختاربا سازمان یک برای احتماال ، است مناسب 50پرسنل

نیست مناسب پرسنل

سازمان اندازه

47

تکنولوژی از خود مقاصد به دستیابی منظور به سازمانها ستاده به ها داده تبدیل فرآیند یعنی ، کند می استفاده

دهد می انجام را

کار تکنولوژی بودن عادی

48

، سیاسی تغییرات از ناشی اطمینان عدم درجهفرآیند بر اقتصادی و فرهنگی ، اجتماعی ، تکنولوژی

گذارد می تاثیر مدیریت

محیطی اطمینان عدم

49

تحمل ، مختاری خود ، رشد به شان تمایل نظر از افرادهستند متفاوت انتظارات و ابهامات

موقعی خصوصا دیگر فردی های تفاوت و ها تفاوت اینهای روش بخواهند مدیران که کنند می پیدا اهمیترا شغلی های طرح و رهبری های شیوه ، انگیزش

کنند . انتخاب

فردی های تفاوت

50