Монгол Улсын т лб рийн ө өтэнцлийн г йцэтгэл, т с л лү ө өө ө

МОНГОЛБАНК

“Т лб рийн тэнцэл, валютын бодлогын ө өдэд з вл л”-ийн хуралдаанө ө

2012.10.15

Т лб рийн тэнцлийн статистик, судалгааны хэлтэсө өВалют, эдийн засгийн газар

Т лб рийн тэнцлийнө ө 2012 оны г йцэтгэлү

I.

3

Т лб рийн тэнцэлө ө

Q1 '10 Q2 '10 Q3 '10 Q4 '10 Q1 '11 Q2 '11 Q3 '11 Q4 '11 Q1 '12 Q2 '12-1,500

-1,000

-500

0

500

1,000

1,500

-36

162 166

581

38181

-13-177

359112

Х р нг ба санх гийн дансө ө ө үү Урсгал дансны тэнцэл Нийт тэнцэл (Баруун тэнхлэг)

4

Урсгал тэнцэл

Q1 '10 Q2 '10 Q3 '10 Q4 '10 Q1 '11 Q2 '11 Q3 '11 Q4 '11 Q1 '12 Q2 '12-1,100

-900

-700

-500

-300

-100

100

-14%

-4%

-11%

-25%

-34%

-24%

-39%

-33%

-39%

-24%

Шилж лэгүүОрлого

Бараа, йлчилгээний худалдааүУрсгал дансны тэнцэл, ДНБ-нд эзлэх хувиар (Баруун тэнхлэг)

93%

5

Бараа, йлчилгээний худалдааү

Q1 '10

Q2 '10

Q3 '10

Q4 '10

Q1 '11

Q2 '11

Q3 '11

Q4 '11

Q1 '12

Q2 '12

-100%

-50%

0%

50%

100%

150%Бараа, йлчилгээний худалдааү

с лтийн хурдын з рӨ ө ө үүБараа, йлчилгээний экспортын жилийн рчл лтү өө өБараа, йлчилгээний импортын жилийн рчл лтү өө ө

1

2

3

4

5

6

7

8

1.0

1.2

1.4

1.6

1.8

2.0

2.2Гадаад худалдааны н хц лө ө

Худалдааны н хц лө өMoving average (Худалдааны н хц л)ө өЭкспортын индексИмпортын индекс

6

Бараа, йлчилгээний худалдааү

Q3 '10 Q4 '10 Q1 '11 Q2 '110

200

400

600

800

1,000

1,200

1,400

1,600

1,800

2,000

-11%-8%

-29%

-20%

Тэнцлийн ДНБ-нд эзлэх хувь (баруун тэнхлэг)Экспорт. ФОБИмпорт. ФОБ

Эхний 9 сар рчл лтӨө ө хувь

2011 2012

Нийт эргэлт 8,308 8,477 2.0

Экспорт. ФОБ 3,482 3,232 -7.2

Импорт. СИФ 4,826 5,246 8.7

Тэнцэл -1,345 -2,014 49.8

Эх сурвалж: ГЕГ

Гадаад худалдааны тэнцэл, 2012 оны эхний 9 сарын байдлаар

7

Тоо/хэм (мян.тн,кг)

Дүн % Тоо/хэм (мян.тн,кг)

Дүн % Дүн % % 2

1. Ашигт малтмал 2,594 90% 2,560 90% 34 1% 1.2%Чулуун нүүрс 12,084 1,247 43% 11,687 1,154 41% 93 8% 4%Зэсийн баяжмал 382 558 19% 377 662 23% (104) -16% -4%Төмрийн хүдэр/баяж. 4,309 356 12% 3,749 275 10% 81 30% 3%Боловсруулаагүй нефть 2,146 207 7% 1,493 150 5% 57 38% 2%Цайрын хүдэр ба баяж. 77 73 3% 83 100 4% (27) -27% -1%Мөнгөжөөгүй алт 1,413 61 2% 2,708 126 4% (65) -52% -3%Жонш, лейцит, нефелинт 282 66 2% 265 62 2% 4 6% 0%Молибдений хүдэр/баяж 3 26 1% 3 31 1% (5) -15% 0%

2. Ноос, ноолуур 164.3 6% 148.7 5% 16 10% 0.5%Ямааны угаа.ноолуур 3,418 137 5% 2,433 115 4% 22.5 20% 15%Ямааны сам.ноолуур 297 27 1% 325 34 1% (7.0) -21% -5%

3. Бусад 114 4% 139 5% (26) -18% -0.9%

Нийт дүн 2,872 2,848 23.9 1%% 2 - Өсөлтөд оруулсан хувь нэмэр (contribution to the growth)

2012 Өөрчлөлт2011

Урсгал данс: Экспорт/сая ам.доллараар/

8

Тоо хэмжээний өөрчлөлт

% Үнийн өөрчлөлт % Нийт

өөрчлөлт %

1. Ашигт малтмал 93 274% (59) -174% 34 142%Чулуун нүүрс 39 42% 54 58% 93 389%Зэсийн баяжмал 7 -7% (111) 107% (104) -435%Төмрийн хүдэр ба баяжмал 41 51% 40 49% 81 340%Боловсруулаагүй нефть 66 115% (9) -15% 57 238%Цайрын хүдэр ба баяжмал (6) 23% (21) 77% (27) -114%Мөнгөжөөгүй алт (60) 93% (5) 7% (65) -271%Жонш, лейцит, нефелинт 4 111% (0) -11% 4 15%Молибдений хүдэр ба баяжмал 2 -44% (7) 144% (5) -20%

2. Ноос, ноолуур 44 280% (28) -180% 16 65%Ямааны угаасан ноолуур 46.5 207% (24.0) -107% 22.5 94%Ямааны самнасан ноолуур (2.9) 42% (4.0) 58% (7.0) -29%

3. Бусад (71) 276% 45 -176% (26) -107%

Нийт 65.9 276% (42.1) -176% 23.9

Экспортын рчл лтөө ө

9

Импортын г йцэтгэлүТоо/хэм

(тн,мян.ш) Дүн %Тоо/хэм

(тн,мян.ш) Дүн % Дүн Хувь Хувь2

Үйлдвэрлэлийн орц 1,435 31% 1,405 34% 29 2% 1%Хүнд механизм, тоног төх. 8,893 794 55% 5,286 844 60% (49) -6% -3%Суудлаас бусад автомашин 674 533 37% 561 468 33% 64 14% 5%Төмөр хийц, металл бүт. 24,069 38 3% 30,984 40 3% (1) -3% 0%Бусад бүтээгдэхүүн 87,884 69 5% 319,044 54 4% 16 29% 1%

Нефть 943 20% 727 17% 216 30% 5%Дизель түлш 501,488 571 61% 429,498 461 63% 110 24% 15%АИ-92, АИ-95 160,456 202 21% 132,343 136 19% 66 48% 9%А-80 болон бусад 156,352 170 18% 116,823 130 18% 40 31% 6%

Өргөн хэрэглээ 558 12% 461 11% 97 21% 2%Суудлын автомашин 32 317 57% 34 270 59% 47 18% 10%Цахилгаан бараа 688 107 19% 659 90 20% 17 19% 4%Бүх төрлийн эм 1,199 48 9% 2,524 32 7% 16 49% 3%Бусад өргөн хэрэглээний 11,154 85 15% 10,610 68 15% 17 25% 4%

Хүнс 136 3% 120 3% 16 13% 0%Гурил, будаа, талх 82,455 48 36% 61,433 38 32% 10 26% 8%Сүү, сүүн бүтээгдэхүүн 3,466 13 10% 2,474 9 8% 4 47% 4%Төрөл бүрийн өөх тос 15,851 21 15% 14,712 22 18% (1) -3% -1%Согтууруулах ундаа 20,242 19 14% 15,021 14 11% 5 39% 4%Хүнсний ногоо 53,723 9 7% 60,038 11 10% (2) -18% -2%Бусад 42,463 25 18% 39,506 26 22% (1) -5% -1%

Бусад импорт 1,588 34% 1,478 35% 110 7% 3% Бусад 1,588 1,478 110 7% 7%

Нийт дүн 4,660 4,191 468 11% 11%

20112012 ӨөрчлөлтТөрөл

10

Q1 '10 Q2 '10 Q3 '10 Q4 '10 Q1 '11 Q2 '11 Q3 '11 Q4 '11 Q1 '12 Q2 '12- 800

- 600

- 400

- 200

0

200

400

600

800

1 000

1 200

0

200

400

600

800

1,000

1,200

145

62

193

487 472

576

961

750 743668

Зээлийн санх жилтүүЗээлийн бус санх жилтүүАлбан н цийн санх жилтөө үүНийт санх жилт, баруун тэнхлэгүү

Урсгал дансны алдагдлын санх жилтүү

11

Q1 '10 Q2 '10 Q3 '10 Q4 '10 Q1 '11 Q2 '11 Q3 '11 Q4 '11 Q1 '12 Q2 '12-1 000

- 500

0

500

1 000

1 500

2 000

0

200

400

600

800

1,000

1,200

103 139

353

987

609647

1,032

435

998

631

Гадаадын шууд х р нг оруулалтө ө ө Багцын х р нг оруулалтө ө ө Бусад х р нг оруулалтө ө өНийт зээлийн бус санх жилтүү

Зээлийн бус санх жилтүү

12

Гадаадын шууд х р нг оруулалтө ө ө

Q1' 10 Q2' 10 Q3' 10 Q4' 10 Q1' 11 Q2' 11 Q3' 11 Q4' 11 Q1' 12 Q2' 120

200

400

600

800

1,000

1,200

1,400

1,600

194

426 441

568

1,053

1,350 1,322

896 900986

Сая

ам.д

олла

р

13

Q1 '09 Q2 '09 Q3 '09 Q4 '09 Q1 '10 Q2 '10 Q3 '10 Q4 '10 Q1 '11 Q2 '11 Q3 '11 Q4 '11 Q1 '12 Q2 '12- 150

- 100

- 50

0

50

100

150

200

-150

-100

-50

0

50

100

150

200

-36

66

134

87

5

85

6

80

-99

109

-85

137

103

149

Засгийн газар

Банк

Банкнаас бусад хувийн хэвшил

Нийт зээлийн санх жилтүү

Зээлийн санх жилтүү

14

Гадаад валютын албан н цөө

Q1 '09 Q2 '09 Q3 '09 Q4 '09 Q1 '10 Q2 '10 Q3 '10 Q4 '10 Q1 '11 Q2 '11 Q3 '11 Q4 '11 Q1 '12 Q2 '120

500

1,000

1,500

2,000

2,500

3,000

2,273.9

2,718.1

Гадаадын х р нг оруулалтын ө ө өпозици /2 дугаар улирал/II.

16

Гадаад секторын з лэлт: ү үү BOP (урсгал), IIP ( лдэгдэлү )

Т лб рийн ө өтэнцэл (BOP)

Урсгал ба хөрөнгийн

данс

IIP(Хугацааны эхэнд)

Дахин үнэлгээ /Үнэ, ханш,

бусад/

IIP(Хугацааны

эцэст)

Гадаад хөрөнгө

оруулалтын позиц (IIP)

Санхүүгийн данс

Алдаа ба орхигдуулга

17

Позиц: -10.1: Гадагш (+5.8), Дотогш (-15.9)А. ГАДААД АКТИВ 5,820.9 Б. ГАДААД ПАССИВ 15,903.6

1. Шууд х р нг оруулалт (гадаад руу)ө ө ө 1,062.5 6. Шууд х р нг оруулалт (гадаадаас)ө ө ө 11,082.5 1.1 Хувь нийл лсэн х р нг ба ашгийн дахин оруулалтүү ө ө ө 1,060.4 6.1 Хувь нийл лсэн х р нг ба ашгийн дахин оруулалтүү ө ө ө 4,351.8 1.2 Бусад х р нгө ө ө 2.1 6.2 Бусад х р нгө ө ө 6,730.7

2. Багцын х р нг оруулалтө ө ө 24.4 7. Багцын х р нг оруулалтө ө ө 913.9 2.1 Х р нгийн хувьцааө ө 20.2 7.1 Х р нгийн хувьцааө ө 85.7 2.2 рийн бичигӨ 4.2 7.2 рийн бичигӨ 828.3

3. Санх гийн деривативүү 0.5 8. Санх гийн деривативүү 0.5 4. Бусад х р нг оруулалтө ө ө 1,825.4 9. Бусад х р нг оруулалтө ө ө 3,906.7

4.1 Худалдааны зээл 496.3 9.1 Худалдааны зээл 277.6 4.2 Зээл 21.7 9.2 Зээл 3,394.9

4.2.1 Т в банкө 0.0 9.2.1 Т в банкө 264.5 4.2.2 Засгийн газар 0.0 9.2.2 Засгийн газар 1,891.8 4.2.3 Банк санх гийн байгууллагаүү 21.7 9.2.3 Банк санх гийн байгууллагаүү 291.3 4.2.4 Аж ахуйн нэгж 0.0 9.2.4 Аж ахуйн нэгж 947.3

4.3 Бэлэн м нг ба харилцахө ө 1,307.5 9.3 Бэлэн м нг ба харилцахө ө 110.3 4.4 Бусад актив 0.0 9.4 Бусад пассив 124.0

5. Н ц активөө 2,908.2 В. ПОЗИЦ (10,082.7)5.1 М нг жс н алтө ө ө 178.65.2 Зээлжих тусгай эрх 68.0 10. Шууд х р нг оруулалт (цэвэр)ө ө ө (10,020.0)5.3 ОУВС-д байршуулсан х р нг (цэвэр)ө ө ө 0.2 11. Багцын х р нг оруулалт (цэвэр)ө ө ө (889.5)5.4 Бэлэн валют ба харилцах 2,661.4 12. Санх гийн дериватив (цэвэр)үү (0.0)

13. Бусад х р нг оруулалт (цэвэр)ө ө ө (2,081.3)14. Н ц активөө 2,908.2

18

Ер нхий ангиллаарө : Пассив (42%) - Позиц (135%)

Q4 '10 Q1 '11 Q2 '11 Q3' 11 Q4 '11 Q1 '12 Q2 '12- 15

- 10

- 5

0

5

10

15

20

(1.7) (2.5)(4.3)

(6.4)(7.7)

(9.0) (10.1)

Гадагш хийсэн х р нг оруулалтө ө ө Гаднаас оруулсан х р нг оруулалтө ө ө Позиц

19

Санх гийн хэрэгслээрүү : ГШХО (x2.2), НИЙТ (x2.3)

Q4 '10 Q1 '11 Q2 '11 Q3' 11 Q4 '11 Q1 '12 Q2 '12- 15.0

- 13.0

- 11.0

- 9.0

- 7.0

- 5.0

- 3.0

- 1.0

1.0

3.0

-12

-10

-8

-6

-4

-2

0

- 1.7- 2.5

- 4.3

- 6.4

- 7.7

- 9.0- 10.1

ГВАН-ийн лдэгдэлү

Бусад х р.оруулалтын өпозиц

Сан. смэл.хэр-үүийн позиц

Багцын х р.оруулалтын өпозиц

Шууд х р.оруулалтын өпозиц

Нийт позиц (Баруун тэнхлэг)

Т лб рийн тэнцлийн т с л лө ө ө өө өIII.

21Эх сурвалж: Монголбанк

2012 оны х лээгдэж буй г йцэтгэлү ү2009 2010 2011 2012F 2012/2011

I. Урсгал данс -341.8 -886.7 -2,758.6 -3,326.7 21%А. Гадаад худалдааны тэнцэл -188.8 -180.4 -992.9 -1,691.5 70%

1. Экспорт Ф.О.Б 1,885.4 2,908.5 4,817.5 4,412.3 -8%2. Импорт Ф.О.Б 2,074.2 3,088.9 5,810.4 6,103.8 5%

Б. Үйлчилгээ (цэвэр) -143.2 -294.5 -1,160.5 -1,261.4 9%В. Цэвэр орлого -195.4 -598.8 -843.4 -660.8 -22%Г. Урсгал шилжүүлэг (цэвэр) 185.7 187.0 238.2 287.0 20%

II. Хөрөнгө, санхүүгийн данс 768.8 1,743.7 2,864.2 2,875.0 0%А. Хөрөнгийн данс 160.5 152.2 113.9 147.2 29%Б. Санхүүгийн данс 608.3 1,591.5 2,750.3 2,727.7 -1%

1. Шууд хөрөнгө оруулалт 569.8 1,629.7 4,620.1 3,621.0 -22%2. Багцын хөрөнгө оруулалт -82.1 894.3 77.0 887.93. Бусад хөрөнгө оруулалт 120.6 -932.4 -1,946.8 -1,781.2 -9%

III. Төлбөрийн тэнцэл 555.5 873.1 27.8 -249.0

22

9.0%

8.2%

8.0%

7.5%

8.0%

8.5%

9.0%

9.5%

10.0%

10.5%

11.0%

2008 2009 2010 2011 2012F

2011 оны 9 сар2012 оны 4 сар2012 оны 6 сар

Гадаад зах зээлээс хараат, эмзэг байдал...

Евро б сийн эдийн засагү

-5.0%

-4.0%

-3.0%

-2.0%

-1.0%

0.0%

1.0%

2.0%

3.0%

4.0%

5.0%

2009 2010 2011 2012 F

ИнфляциЭдийн засгийн өсөлт

Хятадын эдийн засгийн с лтө ө

Эх сурвалж: ОУВС

23

Экспортын т хий эдийн нэ буурах...үү ү

80

100

120

140

160

180

200

220

240

260

28020

0520

0520

0520

0620

0620

0620

0720

0720

0720

0820

0820

0820

0920

0920

0920

1020

1020

1020

1120

1120

1120

12

Металлын үнийн индекс, 2005 = 100, (зэс, хөнгөн цагаан, төмрийн хүдэр, цагаан тугалга, никель, цайр, хар тугалга, уран)

2,000

3,000

4,000

5,000

6,000

7,000

8,000

9,000

10,000

11,000

2005

2005

2005

2006

2006

2006

2007

2007

2007

2008

2008

2008

2009

2009

2009

2010

2010

2010

2011

2011

2011

2012

Цэвэр зэсийн үнэ, (LME спот үнэ), ам.доллар/тонн

20

40

60

80

100

120

140

160

180

200

2005

2005

2005

2006

2006

2006

2007

2007

2007

2008

2008

2008

2009

2009

2009

2010

2010

2010

2011

2011

2011

2012

Хятадын импортын төмрийн хүдэр (CFR Тианжин боомт), ам.доллар/тонн

0

20

40

60

80

100

120

140

Чулуун н рсний Экспортын нэүү үв р монголын чулуун н рсний нэӨ ө үү ү

24

Экспортын б тээгдэх ний нийн т с л лү үү ү ө өө ө

  2011 2012 F 2013 F Эх сурвалж

Зэс, LME ($/тн.) 8,813 7,876 7,601 Bloomsbury ME

Алт, ($/унц) 1,576 1,680 1,773 Bloomberg ME

Brent газрын тос ($/брл.) 110 120 110 Bloomberg high

Цайр, LME ($/тн.) 2,193 1,956 2,175 Bloomberg ME

Төмрийн хүдэр, экспорт ($/тн.) 76.7 83.7 85.7 Монголбанк

Молибденийн оксид ($/тн.) 11,070 9,737 9,737 Deutsche bank

Нүүрс, хилийн дундаж үнэ ($/тн.) 101.4 96.6 85.2 Монголбанк

25

Т с в, м нг ний бодлогын чиглэлө ө ө ө

МОНГОЛ УЛСЫН 2013 ОНЫ Т СВИЙН Т С ЛӨ Ө Ө

Нэгдсэн т с вө ө нээс: Улсын Үүт с вө ө

Орлого /тэнц.сэн/

7,088.3(40.2% ДНБ)

5,223.6 (29.6% ДНБ)

Зарлага 7,449.3 (42.2% ДНБ)

5,979.7 (33.9% ДНБ)

Тэнцэл 360.9(-2.0% ДНБ)

756.2(-4.3% ДНБ)

Т Р С М НГ НИЙ БОДЛОГЫН ТАЛААР Ө ӨӨ Ө Ө2013 ОНД БАРИМТЛАХ НДСЭН ЧИГЛЭЛҮ

• Инфляцийг 2013 оны эцэст 8%-иас хэтр лэхг й, 2014-үү ү2015 онд 5-7%

– Эрэлтийн: М нг ний бодлогын хэрэгсэлө ө– Нийл лэлтийн: Засгийн газартай хамтран үү

хязгаарлах

• Валютын ханш: макро эдийн засгийн суурь н хц л р ө ө өөтодорхойлогдон уян хатан тогтох

• М нг ний бодлогын шийдвэр гаргалт, хэрэгжилт: ө ө Ил тод, нээлттэй

26

Урсгал тэнцлийн т с л л /2013/ө өө ө

2007 2008 2009 2010 2011 2012F 2013F-4,000

-3,500

-3,000

-2,500

-2,000

-1,500

-1,000

-500

0

500

1,000Худалдааны тэнцэл йлчилгээ (цэвэр)Ү Цэвэр орлогоУрсгал шилж лэг (цэвэр)үү Урсгал данс

27

Т лб рийн тэнцлийн ө ө суурь т с л л /2013/ө өө ө

2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012F 2013F-4,000

-3,000

-2,000

-1,000

0

1,000

2,000

3,000

4,000

35 135389 288

-233

556873

28-249

Х р нг , санх гийн дансө ө ө үү Урсгал данс Нийт т лб рийн тэнцэлө ө

Bank of Mongolia Baga toiruu-3, 15160 Ulaanbaatar 46, Mongolia

Tel: +976-11-321088 Fax: +976-11-327088http://www.mongolbank.mn

Анхаарал хандуулсанд баярлалаа