نظام هاي عرضه خدمات
description
Transcript of نظام هاي عرضه خدمات
خدمات عرضه هاي نظام
نظامهاي بهداشت�ي و درمان�ي کشورهاي مختل�ف، متأث�ر از شراي�ط •س��ياسي، اقتص��ادي و فرهنگ��ي آنهاس��ت، بطوريک��ه کشورهاي��ي ب��ا نظام س���ياسي- اقتص���ادي مشاب���ه، عموماً از نظامهاي درمان���ي
مشابهي هم برخوردار هستند. كشورهاي • تاثير تح�ت مس�تعمره نيم�ه و مس�تعمره كشورهاي
سلطه گر بوده اند.نق�ش فرهن�گ ني�ز در اي�ن رابط�ه بس�يار چشمگي�ر اس�ت. فرهن�گ ب�ه •
وضوح در نحوه کارکرد نظام بهداشت�ي درمان�ي مؤث�ر واق�ع م�ي شود. در کشورهاي��ي ک��ه فرهن��گ کار و کوش��ش رواج دارد، عموماً نظام •
بهداش�ت و درمان ني�ز موف�ق ت�ر اس�ت، هرچن�د ک�ه س�يستم اجراي�ي نظام از نوع قديمي يا اقتباسي باشد.
بعنوان مثال، گرچ��ه نظام بهداشت��ي درمان��ي کشور ژاپ��ن از نظام •آلمان الگ�و برداري شده اس�ت وليک�ن، مشخص�اً کشور ژاپ�ن ب�ه ويژ�ه
در بخش بهداشت موفق تر بوده است.
اگرچ����ه نوع نظام بهداش����ت و درمان •هيچگاه در دو کشور کامالً يکس����������ان نيس�ت، ول�ي ب�ه ه�ر حال تشاب�ه گروه�ي از عوام�ل و متغيره�ا باع�ث م�ي شود ک�ه بتوان نظامهاي مذکور را دس�����ته بندي�
کرد.
م بندي نظام، دس�ته بندی ياز معمول تري�ن روش تقس�•بر اساس نظام سياسي و اقتصادي کشور مي باشد.
دس��ته بندي نظام هاي بهداشت��ي و درمان��ي براس��اس •منطق�ه جغرافياي�ي و ميزا ن توس�عه يافتگ�ي شاخ�ص هاي بهداشت����ي ني����ز امکان پذي����ر اس����ت. معموالً کشورهاي�ي ک�ه در ي�ک منطق�ه جغرافياي�ي قرار دارن�د،
از طرف ديگ�ر . از نظام مشابه�ي ني�ز برخوردارهس�تندم���ي توان کشورهاي���ي را ک���ه از لحاظ شاخ���ص هاي بهداشت�ي در رده هاي مختل�ف قرار دارن�د، تقس�يم بندي کرد و فرضاً در س�ه گروه پيشرفت�ه، متوس�ط و ضعي�ف
قرار داد.
نوع ديگ���ر تقس���يم بندي م���ي توان���د •براس��اس نظام پرداخت��ي و نحوه تأمي��ن مال��ي ه��ر نظام باشد. اي��ن نوع تقس��يم بندي ک������ه امروزه رواج بيشتري دارد، عالوه بر مشخ�ص کردن ارتباطات مال�ي س�ازمان هاي درگي�ر، نوع س�ازمان هاي بهداشت��ي و درمان��ي موجود و همچني��ن اس�تراتژيهاي ک�ل نظام را مشخ�ص م�ي
کند.
هاي ( نظام اساس بر بندي دسته الفاقتصادي
س��ازمان مل��ل متح��د کشورهاي مختل��ف جهان را از لحاظ •سياسي و اقتصادي به سه دسته تقسيم کرده است :
- کشورهاي پيشرفت���ه ب���ا نظام س���رمايه داري : ک���ه 1•% جمعي�ت جهان را در بر م�ي گيرد مانن�د آمريک�ا، 19حدود
کانادا، کشورهاي اروپاي غربي، ژاپن، استراليا و زالندنو.- گروه کشورهاي س��وسياليستي : در اي��ن گروه اتحاد 2•
جماهي����ر شوروي س����ابق، کشورهاي اروپاي شرق����ي، % 33چي�ن،کره شمال�ي، ويتنام و کوب�ا جاي م�ي گيرن�د، ک�ه
درصد جمعيت جهان در اين گروه قرار دارند.- گروه کشورهاي درحال توس�عه : اي�ن کشوره�ا در س�ه 3•
% از 48قاره آس�يا، آفريق�ا وآمريکاي التي�ن پراکنده ان�د و جمعيت جهان در اين گروه قرار دارند.
توسعه( مجله توسط ميباشد، بينانهتر واقع که ديگر بندي تقسيم يک بگرفته( WHFبهداشت ) صورت
- سيستم تعاون همگاني1•در اي�ن نوع س�يستم هي�چ س�ازمان ي�ا نهادي ويژگ�ي خاص ي�ا •
برگزيده اي در نظام بهداش�ت و درمان ندارد. هم�ه عناص�ر کشور ب�ه نحوي در ارائ�ه خدمات بهداشت�ي و درمان�ي دخال�ت دارن���د و در کشورهاي مذکور انواع متنوع���ي از س���ازمان
هاي ارائه دهنده خدمات و پرداخت کننده وجود دارد.درآم�د س�يستم عموماً از طري�ق ماليات هاي عموم�ي کس�ب •
م���ي گردد. مؤس���سات بيم���ه مختل���ف اع���م از دولت���ي و خص�وصي ني�ز در اي�ن کشوره�ا فعالي�ت دارن�د ک�ه درآم�د خود را ا ز طري�ق ماليات، و ي�ا ح�ق بيم�ه کس�ب م�ي کنند. اکثري�ت کشورهاي آس��يايي، آفريقاي��ي و آمريکاي التي��ن در اي��ن
گروه قرار دارند.
- نظام بيمه هاي عمومي2•عنص�ر اص�لي اي�ن کشوره�ا بيم�ه م�ي باشد. در حقيق�ت •
زي�ر بناي نظام بهداشت�ي و درمان�ي را بيم�ه تشکي�ل م�ي ده�د ک�ه بس�ته ب�ه نوع پوش�ش بيم�ه در کشورهاي مختل�ف، متفاوت اس������ت.اکثر کشورهاي اروپاي������ي و آمريکاي
شمالي در اين دسته قرار دارند.(National health system- نظام بهداشت و درمان ملي )3•در اي�ن گروه هم�ه هزين�ه ه�ا از طري�ق ماليات ه�ا تأمي�ن •
م��ي شود و تمام جمعي��ت تح��ت پوش��ش خدمات رايگان قرار م��ي گيرند.تمام کشورهاي س��وسياليستي در اي��ن گروه قرار دارند. دو کشور س�وئد و انگلس�تان بس�يار ب�ه
اين نظام نزديک مي باشند.
تقسيمبنديبراساسنظامپرداختوج-تأمينمالي
از ويژگ���ي هاي اي���ن نوع تقس���يم بندي، •مبتن�ي بودن آ�ن بر نظري�ه س�يستم هاس�ت. ه��ر کدام از هف��ت مدل زي��ر ک��ه نام برده
ي��ا زي��ر subsystemم��ي شون��د بعنوان ي��ک مجموع��ه ای� از نظام بهداش��ت و درمان��ي
کشور عمل مي کنند.
مستقيم- 1• پرداخت مدلاختياري- 2• بيمه پرداخت باز مدلعمومي- 3• بخش بازپرداخت مدلمدل قراردادي بيمه اختياري -4•مدل قراردادي عمومي- 5•- مدل انحصاري بيمه اختياري6•- مدل انحصاري بخش عمومي7•
مستقيم -1 پرداخت مدلکاربرد • بيشتري�ن خص�وصي بخ�ش در ک�ه مدل تري�ن س�اده
دارد راس��يستم • ص��ورت ب��ه را درمان هزين��ه خود جي��ب از بيمار
. قدرت ب�ه کام�ل بس�تگي مدل اي�ن کند م�ي پرداخ�ت کاران�هس��طح زي��ر افراد درآم��د ک��ه ص��ورتي در و دارد پرداخ��تبهداشت�ي، هاي بحران وقوع هنگام در ي�ا و باش�د معين�ي
. بود خواهد همراه زيادي مشکالت با مدل اين اجراينظام • در حمايت�ي نق�ش ي�ک تنه�ا مدل اي�ن حاض�ر حال در
. بيشتري�ن کند م�ي ايف�ا جهان درمان�ي و بهداشت�ي هايدر فرانشي�ز پرداخ�ت در ي�ا دارو خري�د در مدل اي�ن کاربرد
. است درماني مراکز
اختياري -2 بيمه پرداخت باز مدلب�ه • ک�ه شدگان بيم�ه هاي هزين�ه مدل دراي�ن
شده بيم�ه بيم�ه، ح�ق� پرداخ�ت ب�ا خود مي�لتوس���ط آنه���ا، خود ب���ه مس���تقيماً ان���د،
. شود مي پرداخت اي بيمه شرکتهايکاران��ه، • س��يستم توس��ط ديگ��ر طرف از
مؤس�سات و پزشکان الزحم�ة ح�ق بيماران . حقيق�ت در کنند م�ي پرداخ�ت را درمان�يبيم�ه مؤس�سات بي�ن ارتباط مدل اي�ن در
. ندارد وجود خدمات دهندگان ارائه و اي
عمومي -3 بخش بازپرداخت مدل هاي • بيم���ه مال���ي تأمي���ن مدل، اي���ن در
م��ي اي بيم��ه ماليات س براس��ا عموم��يدرآم�د ب�ه بس�تگی کامالً آ�ن تعداد ک�ه باش�د . توان��د م��ی ماليات اي��ن حت��ی دارد افرادک�م قش�ر براي دول�ت هاي ياران�ه توس�ط
. گردد حذف کامالً جامعه، درآمد
اختياري -4 بيمه قراردادي مدلو • ش�د مطرح اروپ�ا در ابتدا مدل، نوع اي�ن
مؤس�سات بي�ن قرارداد عق�د بر آ�ن اس�اساس�توار خدمات، دهندگان ارائ�ه و اي بيم�هم�ی. باع�ث قراردادی چني�ن اي�ن وجود بودبطور آ�ن تمام ي�ا خدمات از بخش�ی ک�ه ش�د
. گردد عرضه بيمار به رايگان
عمومي -5 قراردادي مدلدارد • وجود اجباري بص�ورت بردرآم�د ماليات
ي��ا دول��ت از اع��م عموم��ي، س��ازمانهاي وي�ا کاران�ه ص�ورت ب�ه را خود پرداخ�ت بيم�ه، . ه�م، مدل اي�ن در دهند م�ي انجام س�رانه،از پرداخ���ت بر اجبار حال���ت نوع ي���ک چونو ه�ا بيم�ه پوش�ش دارد، وجود مردم طرف
. است همگاني معموالً خدمات
اختياري - 6 بيمه انحصاري مدلحAق • محAل از و هسAتند آزاد رقابAت در اي بيمAه مؤسAسات مدل، ايAن در
پزشکان يAا و درمان مراکAز بAه ثابAت حقوق و بودجAه آنهAا دريافتAي بيمAه. شود مي پرداخت
مراکAAAز • تملAAAک در اختياري هاي مدل سAAAاير بAAAا مدل، ايAAAن عمده تفاوت . باشد مAAي اي بيمAAه مؤسAAسات توسAAط دوم و اول سAAطح در درمانAAي،مؤسAسات توسAط نيAز ً عمدتا ريزي برنامAه و ارزيابAي مديريAت، اسAتخدام،
. گيرد مي صورت کننده پرداختاداره • جهت بيشتري فرصت اي بيمه مؤسسات مدل اين در که آنجايي از
چAAه و کمAAي لحاظ از چAAه کارآيAAي، يابنAAد، مAAي خود سAAازمانهاي کنترل و . يابد مي افزايش کيفي،
هAم • بAا بيمار و پول تAا شود مAي باعAث مدل بودن انحصAاري ديگAر طرف ازپول دريافAت معنAي بAه بيمار پذيرش حقيقAت در و باشنAد داشتAه ارتباط
نيست.
عمومي -7 بخش انحصاري مدل• . هس��تند بيم��ه هاي ص��ندوق ي��ا دول��ت عموماً کننده پرداخ��ت
نوع و گيرد� م�ي ص�ورت بردرآم�د ماليات براس�اس مال�ي تأمي�نو بودج�ه ص�ور�ت ب�ه ني�ز خدم�ت دهندگان ار�ائ�ه ب�ه پرداخ�ت
. است ثابت حقوقکنندگان • پرداخ�ت آن�ِ از در�مان�ي و بهداشت�ي مراک�ز مالکي�ت
.) عمومي ) هاي بيمه و مرکزي دولت محلي، دولت استر�يزي • برنام�ه مال�ي، تأمي�ن و ارائ�ه خدم�ت، ارائ�ه حقيق�ت در
امکان و باش�د م�ي دول�ت عهده بر همگ�ي مديري�ت و ارزياب�ي . دارد وجود براحتي مدل اين در� خدمات، همگاني پوشش
فنالن�د، • دانمارک، اس�تراليا، ترکي�ه، کشور�هاي حاض�ر درحالمدل اي��ن از� س��وئد و پرتقال نروژ�، ايتالي��ا، ايس��لند، يونان،
. کنند مي استفاده
از • مدل چندين کشورها، از 7بسياريخود سيستم درون در را مذکور مدل
. همراه کشورها اين در اند کرده منظور ً عموما که قراردادي� عمومي هاي مدل با
از است، مناسب سرپايي خدمات برايمي نظر به که نيز انحصاري هاي مدلباشد، مي ها بيمارستان مناسب رسد
. شود مي استفاده
ايراننظام بهداشت���ي و درمان���ي کشور ايران همانن���د •
بس�����ياري از کشورهاي در حال توس�����عه از نوع تعاون همگان���ي م���ي باشد. اي���ن نظام در ط���ي س���اليان اخي���ر تحوالت بس���ياري را ب���ه خود ديده اس��ت، ول��ي همواره وس��عت کشور، پراکندگ��ي جمعي����ت و وجود شراي����ط اقليم����ي متفاوت از عوام����ل مؤث����ر در نابرابري و دس����ترسي افراد مختلف به خدمات بهداشتي و درماني بوده است.
از همي���ن رو ايجاد شبک���ه گس���ترده بهداشت���ي و •درماني همواره به طور خاص� مدنظر بوده است.
و بهداشت بخش در گذاري سياست درمان
س�ياستگذاري در بخ�ش بهداش�ت و درمان در س�طح کشوري •تنظي�م شده و ب�ه اس�تانها م�ي رود. کميت�ه هاي برنام�ه ريزي اس��تان ب��ا توج��ه ب��ه برنام��ه هاي پيشنهادي شهرس��تانهاي تابع��ه، برنام��ه اس��تان را تنظي��م کرده و ب��ه کميت��ه بخ��ش برنام��ه ريزي )بهداش��ت و درمان( ارائ��ه م��ي دهند. کميت��ه هاي بخش�ي، برنام�ه کل�ي بخ�ش را تنظي�م م�ي کنن�د ول�ي برنام�ه ريزي هاي تفص�يلي و اجراي�ي در اس�تان ه�ا انجام
مي گيرد.اعتبارات مورد نياز برنام�ه ه�ا از طري�ق اس�تان ب�ا توج�ه ب�ه •
پي�ش بين�ي هاي برنام�ه در اختيار شهرس�تان قرار م�ي گيرد. وزارت بهداش�ت و درمان و آموزش پزشک�ي، وظيف�ه خطي�ر س��ياست گذاري در بخ��ش بهداش��ت و درمان را ب��ه عهده
دارد.
کشور در درمان و بهداشت بخش کلي هاي سياستايران
رعايت اولويت بهداشت و پيشگيري نسبت به درمان•توس��عه شبک��ه هاي بهداشت��ي و درمان��ي کشور و تقوي��ت نظام •
ارجاعاستمرار سياست کاهش نرخ رشد جمعيت•پوش��ش درمان��ي اقشار جامع��ه ب��ا اعمال نظام بيم��ه خدمات •
درمانيحماي�ت و گس�ترش انتقال تکنولوژ�ي و تجه�يزات پيشرفت�ه پزشک�ي •
هدف ارتقاء کيفيت خدمات.ابفراهم آوردن زمينه هاي خصوصي سازي•توس�عه مراک�ز درمان�ي، تخص�صي س�رپايي، ب�ا برنام�ه اقام�ت کوتاه •
مدت بيمار به منظور کاهش هزينه هاي سنگين مربوطهبازآموزي جامعه پزشکي•بازنگري و اصالح نظام اداري کشور•
نظام بهداشت�ي و درمان�ي، در قال�ب ي�ک شبک�ه منس�جم •فعالي�ت م�ي کن�د ک�ه س�ه س�طح ب�ه شرح زي�ر، شبک�ه
مذکور را تشکيل مي دهند :س�طح اول : شام�ل واحدهاي�ي ا�س�ت ک�ه اولي�ن و وس�يع •
تري�ن تماس جامع�ه ب�ا نظام ارائ�ه خدمات بهداشت�ي در آ�ن ب�ه وقوع م�ي پيوندد. واحدهاي مورد نظ�ر عبارتنداز : خان��ه هاي بهداش��ت و مراک��ز بهداشت��ي ودرمان��ي روس�تايي و شهري. افرادي ک�ه در خان�ه هاي بهداش�ت مشغول فعالي��ت هس��تند، عمدتاً شام��ل بهورز زن و مرد و در مراک�ز بهداشت�ي ودرمان�ي، پزش�ک عموم�ي،
کاردان ها و تکنسين هاي بهداشتي مي باشند.
س�طح دوم : اي�ن س�طح شام�ل واحدهاي�ي اس�ت ک�ه قادرن�د •خدمات بهداشت��ي و درمان��ي را در س��طح تخص��صي تري ارائ��ه دهندک��ه اي��ن واحده��ا شام��ل مراک��ز بهداش��ت و بيمارس��تان شهرس��تان م��ي باشند. در مراک��ز بهداش��ت پزشکان عموم���ي ب���ا آموزش و تجارب بهداشت���ي و ب���ا مجموع��ه اي از کارشناس��ان خدمات بهداشت��ي، امکانات تشخيص�ی مث�ل آزمايشگاه و راديولوژ�ي، دندانپزشک�ي و ماماي�ي خدم�ت م�ي کنند. بيمارس�تان مرک�ز ارجاع بيماران، براي درياف�ت خدمات بس�تري و س�رپايي تخص�صي اس�ت. در کشور ايران، مجموع�ه واحدهاي س�طح اول و دوم را، در محدوده جغرافياي��ي شهرس��تان، شبک��ه بهداشت��ي و
درماني آن استان مي نامند.
س����طح س����وم : اي����ن س����طح خدمات •تخص�صي ت�ر و فوق تخص�صي آموزش�ي را دربرم���ي گيرد و مکم���ل س���طح دوم اس���ت. بيمارس���تان تخص���صي و فوق تخص�صي در مرک�ز بهداش�ت اس�تان، در اي��ن س��طح قرار دارند. در اي��ن س��طح غالباً خدمات آموزش پزشک�������������ي و پيراپزشک�ي ني�ز ارائ�ه م�ي شود. حرک�ت بيماران بي��ن س��طوح مذکور، در قال��ب
سيستم ارجاع صورت مي گيرد.
منابع :•- س��ازمان مديرت بيمارس��تان )جل��د 1•
اول(، دکتر ابراهيم صدقيانی.- طرح بازنگری در س�اختار س�ازمانی 2•
وزارت بهداش���������ت، درمان و آموزش پزشکی(، دکتر ابراهيم صدقيانی.
• 3- INTERNATIONAL JOURNAL OF HEALTH DEVELOPMENT. 1980