Σχεδιασμός και υλοποίηση προγράμματος περιβαλλοντικής

εκπαίδευσης για το σχολικό κήπο

Λύκειο Τυρνάβου6ο δημ. Σχ. Ευόσμου

"Είναι αδύνατο για ένα παιδί που εργάζεται στον κήπο να μη συντονιστεί με ορισμένουςπαγκόσμιους νόμους ..., ανακατεύοντας το έδαφος ακούραστα έτσι ώστενα αφήσει την υγρασία

και τον αέρα, τη φύση,να βυθιστεί μυστικά, βαθιά μέσα στην καρδιά του."

DORA WILLIAMS (1911)

from Gardens and Their Meaning

ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ

Σύμφωνα με το νέο πρόγραμμα Σπουδών υποχρεωτικής εκπαίδευσης για το θεματικό πεδίο «Περιβάλλον και Εκπαίδευση για την Αειφόρο

Ανάπτυξη (ΠΕΑΑ)»

η διερεύνηση κάθε θέματος

γίνεται σε 4 επίπεδα:

• 1ο Επίπεδο: Θεμελιώδεις γνώσεις• 2ο Επίπεδο: Εντοπισμός ζητήματος/ προβλήματος• 3ο Επίπεδο: Διερεύνηση ζητήματος/ προβλήματος• 4ο Επίπεδο: Δράσεις

• ΔΙΑΡΚΕΙΑ: τουλάχιστον ένα σχολ. έτος

• ΤΑΞΗ: Το σχέδιο εργασίας, με κατάλληλες προσαρμογές, μπορεί να εφαρμοστεί από το Νηπιαγωγείο ως το Λύκειο.

1ο Επίπεδο-Θεμελιώδεις γνώσεις Στόχοι :

οι μαθητές και οι μαθήτριες να αποκτήσουν βασικές γνώσεις και συγκεκριμένα να:

• Αναγνωρίζουν τα μορφολογικά και λειτουργικά στοιχεία διαφόρων σχολ. Κήπων

• Ενημερωθούν για την αισθητική, περιβαλλοντική, εκπαιδευτική αξία ενός σχολικού κήπου

• Αναφέρουν με τα ονόματά τους διάφορα είδη δένδρων, θάμνων, χαμηλής βλάστησης και κηπευτικών

• Αντιληφθούν τη διαδικασία της φυτικής παραγωγής• Επιχειρηματολογούν για τα πλεονεκτήματα

δημιουργίας σχολικού κήπου

2ο Επίπεδο-εντοπισμός προβλήματος Στόχοι :

οι μαθητές και οι μαθήτριες να:

• Συγκρίνουν την αυλή του σχολείου τους με άλλες σχολικές αυλές

• Εντοπίσουν τα μορφολογικά και λειτουργικά στοιχεία βλάστησης στην αυλή του σχολείου τους

• Προβληματιστούν για τον ανασχεδιασμό του σχολικού τους κήπου

3ο Επίπεδο-διερεύνηση προβλήματος Στόχοι:

οι μαθητές και οι μαθήτριες να:

• διερευνήσουν τις κλιματολογικές, εδαφολογικές, οικονομικές προϋποθέσεις δημιουργίας σχολ. κήπου

• διερευνήσουν τις αντιλήψεις των μαθητών, εκπαιδευτικών, γονέων για τη δημιουργία σχολ. κήπου

4ο Επίπεδο-δράσεις Στόχοι :

οι μαθητές και οι μαθήτριες να:

• ενημερώσουν τη σχολική κοινότητα για τη δυνατότητα δημιουργίας σχολ. κήπου

• σχεδιάσουν το σχολ. κήπο που επιθυμούν • συνεργαστούν μεταξύ τους και με κατάλληλους φορείς

(π.χ. δήμος, σύλλογος γονέων, εκπαιδευτικοί, εθελοντές) για τη δημιουργία σχολ. κήπου.

• αντιληφθούν τη διαδικασία της φυτικής παραγωγής• αναλάβουν υπεύθυνα τη φύτευση, καλλιέργεια και

φροντίδα του σχολ. κήπου

ΓΕΝΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΣΧΕΔΙΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ- ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ

• Εφαρμόζεται η ομαδοσυνεργατική, βιωματική, ενεργητική και διεπιστημονική μεθοδολογία

• και συγκεκριμένα η μέθοδος του πρότζεκτ ή της επίλυσης προβλήματος σε 4 επίπεδα.

1ο Επίπεδο: για την απόκτηση βασικών γνώσεων

Οι μαθητές και οι μαθήτριες ενημερώνονται για βασικά θέματα που αφορούν την περιβαλλοντική, αισθητική και παιδαγωγική αξία του σχολικού κήπου.

Για την ενημέρωση αυτή μπορεί να:• παρουσιαστεί πληροφοριακό υλικό σε μορφή ppt,• να γίνει ανάγνωση φωτογραφιών• να πραγματοποιηθούν διδακτικές επισκέψεις σε

κατάλληλους φορείς και σχετικούς χώρους, όπως σχολικούς και βοτανικούς κήπους, φυτώρια κ.α.

ΔΙΑΡΚΕΙΑ: 1 μήνας

2ο Επίπεδο/ 3ο Επίπεδο :για τον Εντοπισμό και τη Διερεύνηση

ζητήματος/ προβλήματος

Οι μαθήτριες και οι μαθητές

• διερευνούν τις κλιματολογικές, εδαφολογικές, οικονομικές προϋποθέσεις δημιουργίας σχολ. κήπου

• διαμορφώνουν ερωτηματολόγια για τους μαθητές, για τους γονείς και για τους εκπαιδευτικούς

• συγκεντρώνουν και ταξινομούν τις απαντήσεις, • επεξεργάζονται φύλλα εργασίας • βγάζουν συμπεράσματα

ΔΙΑΡΚΕΙΑ: 3 μήνες

4ο Επίπεδο: Δράσεις

ΔΙΑΡΚΕΙΑ: 4 μήνες

Οι μαθητές και οι μαθήτριες1. σχεδιάζουν την αυλή που επιθυμούν και

προβαίνουν σε δράσεις σύμφωνα με τους στόχους που έχουν θέσει.

2. συνεργάζονται με εκπαιδευτικούς και διάφορους φορείς (δήμο, γονείς, ΜΚΟ) για

• την δημιουργία και • συντήρηση του σχολικού κήπου.

6ο δημ. Σχ. Ευόσμου

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ

Αξιολογείται από εκπαιδευτικούς και μαθητές,ο βαθμός επίτευξης των στόχων του

προγράμματος με:• Παρατήρηση• Συζήτηση• Ερωτηματολόγια κ.α.Επίσης αξιολογείται η συμμετοχή, η συνεργατικότητα, το ενδιαφέρον, ο βαθμός ικανοποίησης από την πορεία της

εργασίας.

ΣΥΝΔΕΣΗ ΜΕ ΜΑΘΗΜΑΤΑ

• Γλώσσα, Φυσικές επιστήμες, Βιολογία, Χημεία, Μαθηματικά, Καλλιτεχνικά, ΣΕΠ

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ• Ανάγνωση εικόνων με σχ. Αυλές, κήπους- σύγκριση συμπεράσματα

• Στην αυλή του σχολείου μου μ’ αρέσει, δεν μ’ αρέσει

• Ανακάλυψη των φυτών του υπάρχοντος κήπου ή του γειτονικού πάρκου

• Μέτρηση ηλικίας δένδρων

• Υιοθέτηση δένδρων φυτών και καταγραφή της ανάπτυξης τους

• Σήμανση φυτών

• Σ’ ένα κήπο ποιος τρέφει ποιόν

• Ερωτηματολόγιο πως θα ήθελα τη σχ. Αυλή-συναισθήματα

• Σχεδιασμός σκαριφήματος της σχ. Αυλής

• Τι θα χρειαστούμε και πόσο κοστίζει;

• Ημερολόγιο εργασιών του κήπου-αλλαγή εποχών

Ανάγνωση εικόνων με σχ. Αυλές-κήπους, σύγκριση - συμπεράσματα

Τόπος: αίθουσα διδασκαλίαςΔιάρκεια: 1 διδακτική ώραΔιαδικασία• Χωριστείτε σε ομάδες• Σε κάθε ομάδα μελετήστε και συγκρίνετε δύο εικόνες που

παρουσιάζουν σχολικές αυλές,• Καταγράψτε τις ομοιότητες και τις διαφορές που

εντοπίζετε στις σχολικές αυλές που φαίνονται στις εικόνες που μελετήσατε

• Η κάθε ομάδα ανακοινώνει και περιγράφει τι δείχνουν οι εικόνες που είδε, τι ομοιότητες και διαφορές κατέγραψε.

τι μου αρέσει τι δεν μου αρέσειστην αυλή του σχολείου μου

Τόπος: σχολική αυλή και αίθουσα διδασκαλίαςΔιάρκεια: 2 διδακτικές ώρεςΔιαδικασία

• Χωριστείτε σε ομάδες.

• Παρατηρείστε και Φωτογραφίστε ενδιαφέρουσες περιοχές της αυλής του σχολείου σας.

• Συμπληρώστε τον παρακάτω πίνακα «η αυλή του σχολείου μου έχει-είναι», «στην αυλή του σχολείου μου μ’ αρέσει, δεν μ’ αρέσει»

Σήμανση φυτών

Τόπος: αίθουσα διδασκαλίας και σχολ. κήπος

Διάρκεια: 1-2 διδακτικές ώρες

ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ• Χωριστείτε σε ομάδες και

αναλάβετε μια περιοχή του σχολ. κήπου.

• κατασκευάστε ταμπέλες σήμανσης κάθε είδους φυτού (τεχνολογία, καλλιτεχνικά), που φύεται στην περιοχή της ομάδας σας.

• Τοποθετείστε τις ταμπέλες δίπλα στα φυτά που αναγράφονται σ’ αυτές.

Υιοθέτηση δένδρων- φυτών και

καταγραφή της ανάπτυξης τους Τόπος: σχολική αυλήΔιάρκεια: μέχρι το τέλος του προγράμματος

ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ• Χωριστείτε σε ομάδες• Παρατηρείστε τα φυτά στο σχολικό κήπο• Υιοθετείστε ένα δένδρο, ένα θάμνο κ.α.• Δώστε στην ομάδα σας το όνομα του υιοθετημένου• Παρακολουθείτε και καταγράφετε την ανάπτυξη και τις

εποχιακές αλλαγές του φυτού που υιοθετήσατε

Ποιος τρώει ποιον στο σχολικό κήπο

Τόπος: σχολικός κήποςΔιάρκεια: 1 διδακτική ώρα

ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ• Χωριστείτε σε ομάδες

• Κάθε ομάδα επισκέπτεται μια περιοχή του σχολικού κήπου (π.χ. ένα παρτέρι)

• Αναζητήστε στο χώμα, στους κορμούς , στα φύλλα και καταγράψτε όλους τους ζωντανούς οργανισμούς που ζουν ή επισκέπτονται αυτή την περιοχή π.χ. φυτά, πουλιά, θηλαστικά κ.α.

• Σχηματίστε μια τροφική αλυσίδα ή ένα τροφικό πλέγμα με τους παραπάνω οργανισμούς

Δημιουργία –επέκταση σχολικού κήπουΤόπος: σχολική αυλήΔιάρκεια: τουλάχιστον μια καλλιεργητική περίοδο για τα εποχιακά φυτά

ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ• Επιλέξτε το χώρο της σχολικής αυλής που θα δημιουργείστε παρτέρια

με λαχανικά, αρωματικά και ανθοφόρα φυτά, δένδρα, θάμνους κ.λ.π.,

• Προβληματιστείτε σχετικά με την καταλληλότητα του εδάφους και του μικροκλίματος για διάφορα είδη φυτών.

• Ζητείστε τη βοήθεια της υπηρεσίας πρασίνου ή άλλων εθελοντών γονέων και εκπαιδευτικών για την προετοιμασία του εδάφους και τη φύτευση.

• Φροντίστε για την ανάπτυξη των φυτών με κατάλληλο πότισμα και προστασία από καταστροφές

• Παρακολουθείστε και καταγράψτε στο ημερολόγιό σας τα στάδια ανάπτυξης των φυτών.

Τι θα χρειαστούμε και πόσο θα κοστίσει ο σχολικός μας κήπος;

Τόπος: δημοτικό ή ιδιωτικό ή δασικό φυτώριοΔιάρκεια: ανάλογα με το χώρο της διδακτικής επίσκεψης

ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ1) Χωριστείτε σε ομάδες ανάλογα με τα είδη των φυτών που

επιθυμείτε να φυτεύσετε (δένδρα, αρωματικά φυτά, ανθοφόρα, λαχανικά)

2) Μετρήστε τις διαστάσεις του χώρου που αντιστοιχεί για φύτευση σε κάθε ομάδα

3) Επισκεφθείτε ένα φυτώριο και ρωτήστε: • τι είδους και πόσα φυτά θα χρειαστεί κάθε ομάδα• πόσο θα κοστίσουν τα φυτά, τα εργαλεία καλλιέργειας• τι είδους ποτιστικό σύστημα θα χρειαστεί, πόσο θα κοστίσει

Προϋπολογισμός για το σχολικό μας κήπο

Τόπος: αίθουσα διδασκαλίαςΔιάρκεια: 2 διδακτικές ώρεςΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ• Χωριστείτε στις ίδιες ομάδες με την προηγούμενη

δραστηριότητα.• Σύμφωνα με τις πληροφορίες που συλλέξατε, • 1) Προϋπολογίστε το κόστος της καλλιέργειας που αναλάβατε

(συνυπολογίστε το κόστος το φυτών, των εργαλείων, του νερού ποτίσματος…)

• 2) Συζητήστε στην ομάδα σας ποιος θα αναλάβει το κόστος καλλιέργειας (δήμος, σχολική επιτροπή, σύλλογος γονέων) και αν υπάρχει τρόπος μείωσης αυτού.

• 3) Συντάξτε μια επιστολή που θα απευθύνετε σε πιθανούς χορηγούς για τη βελτίωση του σχολικού κήπου

ΜΑΡΤΥΡΙΕΣ ΣΧΟΛΕΙΩΝ-ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ

6ο δημ. Σχ. ΕυόσμουΠώς είναι η αυλή του σχολείου μου

μ’ αρέσει, δεν μ’ αρέσει

• Στους Λαχανόκηπους, φυτεύτηκαν 10 είδη χειμερινών φυτών, όπως μπρόκολο, κουνουπίδι, μαρούλι κλπ, αλλά και από πολλά μυρωδικά φυτά όπως μαϊντανός, και θα ποτίζονται με σύστημα αυτόματου ποτίσματος από το Δήμο.Τα περισσότερα από τα φυτά ήταν έτοιμα, ενώ χρησιμοποιήθηκαν και κάποιοι σπόροι κυρίως για διδακτικούς λόγους.

• Οι τριανταφυλλιές μας άνθισαν κι ομόρφυναν την είσοδο του σχολείου μας. Ο αρακάς μας είναι έτοιμος, δεν φτάνει για να μαγειρέψουμε για όλους μια και φυτέψαμε λίγα φυτά με σκοπό να δούμε πως μεγαλώνει αυτό το αναρριχώμενο φυτό και πως είναι ο καρπός του. Οι πατάτες μας μεγαλώνουν, ελπίζουμε μέχρι το τέλος του Ιουνίου να είναι έτοιμες και να τις δοκιμάσουμε

6o δημ. Σχ. ΕΔΕΣΣΑΣ

Σχέδιο σχολικού κήπου