การสั�มมนา: ผลกระทบการเปล��ยนแปลงของสัภาพภ�ม�อากาศต่�อขบวนการการผล�ต่ทางการเกษต่ร: ป�ญหาทางโรคพ$ช

ณ โรงแรมม�ราเคิ�ล แกรนด์� คิอนเวนชั่��นกร�งเทพฯ 13 ก�นยายน 2550

รศ. ดร. สัมศ�ร� แสังโชต่�ภาคว�ชาโรคพ$ช มหาว�ทยาล�ยเกษต่รศาสัต่ร(บางเขน กทม. 10900

National Geographic 211:56-71(2007)

ความหนาของธารน*+าแข,งในท��ต่�างๆสั�วนใหญ�ลดลงต่�+งแต่� 12.3-35.5 เมต่ร เน$�องจากอ0ณหภ�ม�ของโลกท��เพ��มข�น

การเปล��ยนแปลงของสัภาพอากาศ

• อ�ณหภู�ม�จะเพ��มขึ้!"น 1.5˚ซ ในปี& คิ.ศ. 2030 และ 4.5˚ซ ในปี& คิ.ศ. 2550

• ลมขึ้องพาย�หม�นจะเพ��มขึ้!"นปีระมาณ 20%

• ปีร�มาณฝนตกและน*"าจะม+ปีร�มาณมากขึ้!"น• ว�นท+�ม+อากาศเย,นจะลด์ลง

Cooper,B. 2007: Good Fruits and Vegetables News:18:21

Plant Disease/Vol.77 No.3

Plant Disease/Vol.77 No.3

Harikrishnan and del Rio, 2006: Plant Dis. 90:946-950

ความช$+นสั�งและอ0ณหภ�ม�ท��สั�งข2+นท*าให3การเก�ดของ white mold เพ��มข2+น

โรคิแอนแทรคิโนสขึ้องมะม.วง เก�ด์จากเชั่/"อรา Colletotrichum gloeosporioides

ใบท��เป4นโรค

เช$+อท��ปรากฏบนใบ

ผลท��เป4นโรค

ภู�ม�อากาศ ปร�มาณ conidia ของเช$+อรา Colletotrichum gloeosporioides

ท��ด�กได3จากน*+าฝนท��ต่กในปร�มาณต่�างๆก�น

ป8 2534 ประเทศไทยเก�ดปรากฏการณ(ฝนท�+งช�วง พร3อมก�บอากาศร3อนและแห3งแล3งต่ามด3วยความช$+นสั�มพ�ทธ(ในอากาศสั�งต่�ดต่�อก�นยาวนานในภาคเหน$อ เก�ดการระบาดของโรคไหม3ของต่3นข3าวระยะคอรวง (neck blast) ในข3าวพ�นธ0( กข. 6 อย�างร0นแรง โดยเฉพาะอย�างย��งในเขต่จ�งหว�ดเช�ยงใหม� และล*าพ�น ซึ่2�งม�สั��งแวดล3อมท��เหมาะสัมก�บการระบาดของโรคด�งกล�าว ถื$อเป4นปรากฏการณ(ท��ไม�เคยเก�ดข2+นมาก�อน

Transmission of Phytophthora ramorum in Mixed-Evergreen Forest in California (Plant Dis. 95:587-596, 2005)Jannifer และคิณะ 2005( ) ศ!กษาล�กษณะทางชั่+วว�ทยาพบว.าPhytophthora ramorum, ท*าให2เก�ด์โรคิ sudden oak death พบว.า ในระยะเวลา 3 ปี& ท+�ศ!กษา พบเชั่/"อราน+"ได์2ในน*"าฝน ในด์�น เศษซากพ/ชั่ และแนวท+�น*"าไหลผ่.านในชั่.วงกลางและปีลายฤด์�ฝน และพบว.าน*"าฝนและแนวท+�น*"าไหล เปี6นการแพร.เชั่/"อราน+"ท+�ส*าคิ�ญ

อ�ณหภู�ม�และปีร�มาณน*"าฝน

ปีร�มาณเชั่/"อในน*"าฝน

ปีร�มาณเชั่/"อในด์�น

ปีร�มาณเชั่/"อเศษซากพ/ชั่

ซ!�งกรณ+เชั่.นน+" ก,จะพบเชั่.นเด์+ยวก�บ โรคิรากเน.าขึ้องท�เร+ยน ท+�จะเก�ด์ได์2อย.างร�นแรงเม/�อม+พาย�ฝนเขึ้2าในแหล.งปีล�ก

ลมก�บการแพร�กระจายเช$+อรา

การแพร.กระจายสปีอร�(spore) ขึ้อง เชั่/"อราลมเปี6นพาหะท+�ส*าคิ�ญมาก เน/�องจากส

ปีอร�ขึ้องเชั่/"อราจะแห2งและหล�ด์ได์2ง.ายเม/�อม+การกระทบกระเท/อน

- Helminthosporium maydis 5 m/s

- Erysiphe graminis 0.5 m/s

การแพร�กระจายของโรคราแป<งข3ามทว�ปย0โรปDispersal of cereal mildews across Europe

Eckhard Limpert, Francoise Godet, Kaspar Muller

Agricultural and Forest Meteolorogy 97 (1999) 293-308

•Blumeria (Erysiphe) graminis•Obligate parasite•Polycyclic disease• ความเร,วลม 1.2 cm/s • ข3าวบาร(เลย( ข3าวสัาล�

ปีร�มาณสปีอร�ในอากาศในชั่.วงฤด์�ปีล�ก

หล�งจากเก,บเก��ยวบาร(เลย( (winter barley) ต่3นท��ต่กค3างจะเป4นแหล�งของเช$+อสั*าหร�บฤด�ใหม� และจะแพร�ไปย�งพ$ชท��ปล�กใหม� (spring barley) และเป4นแหล�งของเช$+อท��แพร�กระจายในแปลงLimpert E., Francoise G. and Kaspar M. 1999. Dispersal of cereal

mildews across Europe. Plant Pathol. 97, 293-308.

ผ่ลขึ้องเฮอร�เคินต.อโรคิราสน�มเหล,กถั่��วเหล/อง

Weather-Based Assessment of Soybean Rust Threat to North America, Final Report to APHIS, 15 July 2004, Scott Isard, et al.

Predicted Spore Deposition by a Hypothetical Hurricane

As presented in: US Soybean Rust Detection and Aerobiological Modeling, November, 2004,http://www.aphis.usda.gov/lpa/issues/sbr/sbr.html

Map

December 3, 2004

Hurricane “Ivan” the TerribleModeled Spore Deposition

Soybean Production Distribution and Rust detections

December 6, 2004

Kudzu : Pueraria montana var lobata (Willd.) Maesen & S. Almeida

Kudzu population

Distribution and

Rust detections

December 6, 2004

ก>าซึ่เร$อนกระจกท��เก��ยวข3องก�บป�ญหาโลกร3อน

Conidia ขึ้องเชั่/"อรา C. gloeosporioides ท+�อย�.บนผ่�วขึ้องผ่ลมะม.วง และถั่�กแสงแด์ด์ในระยะต�"งแต.

1000. น. – 14.00 น . ซ!�งเปี6นชั่.วงท+�ม+แสงแด์ด์จ�ด์ เชั่/"อย�งคิงคิวามม+ชั่+ว�ตอย�.ได์2เหม/อนก�บ conidia ท+�ไม.ถั่�กแสง โด์ยอ�ณหภู�ม�ขึ้องผ่ลมะม.วงเพ��มขึ้!"นจาก 35ซ เปี6น 38ซ ซ!�งไม.ส�งพอท+�จะฆ่.าเชั่/"อบนผ่�วขึ้องผ่ลมะม.วง

Mango

0.0

0.2

0.4

0.6

0.8

1.0

1.2

1.4

1.6

300 400 500 600 700 800 900 1000 1100

Wavelength (NM)

W/m

2/N

M

10:00 Outside

10:00 inside

10:30 Outside

10:30 inside

11:00 Outside

11:00 inside

11:30 Outside

11:30 inside

12:00 Outside

12:00 inside

12:30 Outside

12:30 inside

13:00 Outside

13:00 inside

13:30 Outside

13:30 inside

14:00 Outside

14:00 inside

14:30 Outside

14:30 inside

ชั่.วงคิล/�นแสงและปีร�มาณคิวามร2อนต�"งแต. 10.00- 14.30 น. ณ ศ�นย�ว�จ�ยพ/ชั่ไร.อ� .ทอง จ.ส�พรรณบ�ร+

Krupa,et.al., 2000:Plant Dis.85:4-12ผลท��เป4นพ�ษโดยต่รงต่�อพ$ช

Krupa,et.al., 2000:Plant Dis.85:4-12

เชั่/"อท+�ม+ล�กษณะเปี6น biotrophจะสร2างส.วนขึ้ยายพ�นธุ์��และโรคิลด์ลง

ขึ้ณะท+�พวก necrotroph จะเพ��มขึ้!"น

ศ2กษาการเข3าท*าลายและความร0นแรงของเช$+อ ศ2กษาการเข3าท*าลายและความร0นแรงของเช$+อC.gloeosporioidesC.gloeosporioides ในการเข3าท*าลายถื��วสัคาบรา ในการเข3าท*าลายถื��วสัคาบรา ( ( S. S.

scabrascabra))

การเปล��ยนแปลงก>าซึ่การเปล��ยนแปลงก>าซึ่คาร(บอนไดออกไซึ่ด(ม�ผลต่�อเช$+อคาร(บอนไดออกไซึ่ด(ม�ผลต่�อเช$+อโรคแต่�ก,ข2+นอย��ก�บชน�ดของเช$+อโรคแต่�ก,ข2+นอย��ก�บชน�ดของเช$+อโรค ซึ่2�งม�ท�+งในด3านบวกและด3านโรค ซึ่2�งม�ท�+งในด3านบวกและด3านลบลบ

ในศต่วรรษท�� 20 ปร�มาณน*+าฝน บร�เวณพ$+นแผ�นด�นสั�วนใหญ�ของซึ่�กโลกเหน$อในเขต่ละต่�จ�ดกลางและละต่�จ�ดสั�ง สั�งข2+นโดยเฉล��ย 5 - 10 % แต่�ลดลงประมาณ 3 % ในบร�เวณก2�งเขต่ร3อน

2443 2463 2483 2503 2523 2543 ปี&

คิ.าท+�ต.าง

จากปีกต

� (

มม.)

2443 2463 2483 2503 2523 2543 ปี&

คิ.าท+�ต.าง

จากปีกต

� (

มม.)

คิ.าท+�ต.าง

จากปีกต

� (

มม.)

ปีร�มาณน*"าฝนขึ้องโลกท+�ต.างจากคิ.าปีกต�: ท+�มา NCDC/

NOAA ,2006

พ.ศ . 2549 ปร�มาณน*+าฝนของโลก เฉล��ยแล3วม�ค�าสั�งกว�าค�าปกต่�

                                                      

                       

ท*าให2ปีระเทศไทยร2อนขึ้!"นและแล2งในบางพ/"นท+�

ท*าให3ประเทศไทยม�ฝนมากข2+น

Hausbeck and Lamour, 2004:Plant Dis. 88:1292-1303

สภูาพฝนท+�มากขึ้!"น อากาศชั่/"น จะท*าให2เชั่/"อสร2าง zoospore ได์2ด์+ ท*าให2การเก�ด์โรคิม+มากขึ้!"นและร�นแรงขึ้!"น

First Report of Geotrichum candidum as a Pathogen of Sweet potato Storage Roots from Flooded Fields in North Carolina and Louisiana(Plant Dis. 86: 695)

ในเด$อนต่0ลาคม 1997, ต่�วอย�างของม�นเทศแสัดงอาการรากเน�าพบในโรงเก,บ และแยกได3เช$+อรา Rhizopus stolonifer (Ehrenb.:Fr.) Vuill. (cause of Rhizopus soft rot) and Geotrichum candidum Link. แต่�ปล�กเช$+อกล�บ ไม�ก�อโรคในป8 1998 หล�งจากเก�ดฝนต่กหน�กเน$�องจาก Tropical Storm Frances ก,พบอาการล�กษรเด�ยวก�นท��รากของม�นเทศอ�ก และแยกได3เช$+อรา G. candidum เม$�อปล0กเช$+อกล�บ ให3แผลขนาดเล,ก ค�อนข3างจ*าก�ดป8 1999, ฝนจาก เฮอร�เคน Dennis, Floyd, and Irene ก�อให3เก�ดน*+าท�วมใหญ� ในแหล�งปล�กม�นเทศใน North Carolina ซึ่2�งคร�+งน�+พบโรคอ�กและประสับความสั*าเร,จในการปล�กเช$+อท��ให3อาการเหม$อนก�นFirst known report of rot caused by G. candidum on sweetpotato in the United States

การเปล��ยนแปลงสัภาวะอากาศท��ม�ผลต่�อโรคพ$ช

การเปล��ยนแปลงสัภาวะอากาศท��ม�ผลต่�อโรคพ$ช

Pathogens

Environment

Host

Disease

Vectors

• เช$+อท��อย��ในด�นจะในระด�บคงเด�ม หร$ออาจลดลง และ/หร$อเพ��มการแข�งข�น

• เช$+อท��อย��ก�บเศษซึ่ากพ$ชหร$ออย��ก�บพ$ชอาศ�ยจะเพ��มข2+นเพราะเช$+อม�ช�ว�ต่อย��ได3ด�ในสัภาพฤด�หนาวท��ไม�ร0นแรง

• เช$+อท��ม�แมลงเป4นพาหะจะเพ��มข2+นเน$�องจากแมลงม�ช�ว�ต่ได3ด�ข2+น

• เช$+อท��มาจากภายนอกเช�น เมล,ดต่�ดเช$+อ หร$อเช$+อท��ระบาดโดยลม อากาศท��ร3อนและแห3งในช�วงฤด�ปล�ก จะลดหร$อเพ��ม การพ�ฒนาของโรค

• แผลท��เพ��มข2+นเน$�องจากพาย0 ลมแรง หร$อรอยแผลจากแมลงจะเพ��มจ0ดท��เช$+อเข3าท*าลาย

สร�ปีผ่ลท+�ม+ต.อโรคิพ/ชั่

• การพ�ฒนาและการแพร�ของโรคลดลงเพราะ ฝนหร$อช�วงระยะเป8ยกใบลดลง

• สั�วนของล�กษณะ fruiting bodies บนต่3นจะม�ระยะเวลาการเจร�ญบนพ$ชท��ยาวข2+นท�+งในฤด�ใบไม3ร�วงและผล� ด�งน�+นจ2งม�ปร�มาณprimary inoculum มากข2+น

สร�ปีผ่ลท+�ม+ต.อโรคิพ/ชั่