مدینه به پیامبر هجرت

        هجرت واقعه� می‌شود، خوانده نیز هجرت خالصه به گاهی که محمد   محمدهجرت

 اسالمپیامبر  شهر  از همراهانش و  مکه به    یثرب سال  در که است ۶۲۲ /میالدی ۱ قمری

  . اولین  ایجاد به منجر واقعه این گرفت صورت اسالمی 7  ) حکومت بعدا که یثرب در

) تاریخ مبدأ اسالم در اهمیتش علت به و شد شد نامیده مدینه به‌خالصه یا النبی مدینة

  تقویم دو در مسلمانان شمسی  هجری و  قمری هجری است  شده گرفته سال این در .

مدینه به پیامبر علتهجرت

) ( ) حضرت ) درگذشت و ص پيامبر همسر ، س خديجه حضرت درگذشت از پس مكه اهالى

) را ) ص پيامبر جان قصد حتى و افزودند خويش دشمنى بر حضرت، آن عموى ، ابوطالب

) ( نن نننن نننننن نن ننننن نننن نن نننن درنننننن. نن ن ص پيامبر تنهايى و غربت نمودندازسوىديگرتعدادىازاهالىيثربدرهمانسالهاى

. پرداختند آن تبليغ به يثرب، به بازگشت از پس و شده آشنا دينش بلند اهداف و وى با Xحج ايام

نزد به زيادترى تعداد بعد، سال مراسم در و داده نشان عالقه اسالم به رفته رفته يثرب، مردم

. ) بستند ) پيمان حضرت آن با و شده مسلمان وى، مبارك دست به و رسيدند ص خدا رسول

سه و هفتاد تعدادشان كه يثربى حاجيان از گروهى بعثت، سيزدهم سال Xحج مراسم در امXا

آن با و آورده ايمان منى، سرزمين در عقبه محل در و تشريق ايام اواسط در بود، زن و مرد

كنند پشتيبانى خويش طايفه و خانواده همانند يارانش و وى از تا بستند، پيمان . حضرت

) ص ) پیامبر با یثرب مردم آشنایی

ستوه به بود، برپا خزرج و اوس بزرگ قبیله دو میان در ها سال که داخلی جنگ از مدینه اهل

به ترتیب بدین کرده، انتخاب پادشاهی خود، برای که افتادند فکر به باالخره بودند، آمده

. این در تا فرستادند مکه به را خود سرشناسان از جمعی کار، این برای دهند خاتمه کشتار

علنی دعوت به اکرم پیغمبر که بود زمانی واقعه، این و کنند مشورت مکه اهل سران با باره

. قریش سران با را خود مقصد رسیدند مکه به وقتی مدینه سرشناسان بود کرده قیام خود

نبوت دعوی سامان، این در محمد است مدتی که عذر این به قریش، سران نهادند، میان در

را ما افکار و کند می فاسد را ما جوانان و گوید می ناسزا را ما مقدس خدایان و کند می

. مدینه اهل سخن، این شنیدن زدند سرباز ایشان مشورت در شرکت از دارد، می مشوش

فکر این به و داد تکان بودند، شنیده یهود از مکه در را امی نبی ظهور بشارت بارها که را

آن حضور به که وقتی شوند، مطلع دعوتش چگونگی از و ببینند را اکرم پیغمبر که انداخت

آوردند ایمان و دادند گوش قرآنی آیات به و شنیدند را سخنانش و رسیدند .حضرت

مسلمانان مهاجرت خويش، سرزمين به يثرب اهالى بازگشت و حج ايام گذشت از پس

) ( . قريش مشركان چشم از دور به ص پيامبر دستور به آنان گرديد آغاز يثرب سوى به مكه

) ( . و ص پيامبر جز معظمه، مكه در كه طورى به شدند يثرب عازم گروهى و فردى صورت به

باقى كسى افتاده، كار از و سال كهن مردان و زنان گروهى و يارانش از اندك تعدادى

) ( احساس. مكه، در اقامتش آخر ماه دو يكى در ديگر، زمان هر از بيش ص پيامبر نماند

. ن بهنننننن ن نن تصميم صفر، ماه روزهاى واپسين در قريش سران سرانجام تنهايىوخطرمىكرد

كشتن

) گرفتند) ص .پيامبر

ننن نننن نننن نننن ننننن ن نن ازنن نننننننننن نن نننن ن پس و كرده برگزار Xدوهكهمجلسشوراىاعيانواشرافآنانبود،جلسهاى دردارالن

) ( قريش طوايف تمام نمايندگان سوى از ص پيامبر كشتن به زياد، گفتگوهاى و نظر تبادل

 . برگزيدند كار اين براى را االوXل ربيع اوXل شب و دادند رأى

) ( ) ( جاى به را ع علي حضرت مشركان، فريب براى ص پيامبر رسيد، فرا موعود شب

 . نمود مهاجرت مدينه بسوي خود، و خوابانيد بسترش در خويش

) ( ) ( در ع طالب ابى بن على امام مشاهده و ص پيامبر خانه به هجوم از پس مشركان،

كردن پيدا براى و پرداختند حضرت آن تعقيب به و شده خشمناكتر حضرت، آن رختخواب

نيافتند دست وى به كردند، تالش هرچه ولى نمودند تعيين جايزه شتر صد  .وى،

مدينه وارد و كرد حرکت مدينه سوى به ثور، غار در ماندن پنهان شب سه از پس حضرت آن

استقبال مورد و شد

) ( . يافت شهرت ص الرXسول مدينة به پس، آن از شهر اين گرفت قرار مدينه اهالى .باشكوه

توانست نمی اسالم دين تبع به و بود خطر در جانش ماند می مکه در اسالم پيامبر اگر

مکه از غير ديگری جای بايستی می اسالم گسترش برای منظور همين به و کند پيدا گسترش

) ( از دفاع براي آن اهالي آمادگي و مدينه يثرب شرايط به توجه با لذا شد می گرفته نظر در

نمود انتخاب را شهر اين پيامبر  .اسالم

( : من قوه اشد هی قریه من کأین و فرماید می و کند می اشاره پیامبر مهاجرت به قرآن

ی ( ) آیه محمد لهم ناصر فال اهلکناهم اخرجتک التی که (. 13قریتک بود سرزمینهایی چه «

و کرد نابود را آنان خدا بودند، نیرومندتر و تر قوی کردند اخراج را تو که شهری از آنجا، مردم

نبود یاوری و یار آنان .» برای

اسالم پیشرفت و مدینه به پیامبر ورود

آغوشی با ، شده شاد ، شنیدند را اکرم پیغمبر فرمایی تشریف خبر یثرب مردم که وقتی

خلوص، نهایت با و داشته گرامی را حضرت آن مقدم و شتافتند حضرتش استقبال به باز

انصار مناسبت همین به و گذاشتند وی اختیار در اسالم رفت پیش برای را خود مال و جان

) ( . خدمات به هم و ص اکرم پیغمبر هجرت قصه به خود کالم در متعال خدای شدند نامیده

 : قبلهم من االیمان و الدار تبوءو والذین نماید می قدردانی آنان از فرموده، اشاره انصار

ولو انفسهم علی یوثرون و اوتوا مما حاجة صدورهم فی والیجدون الیهم هاجر من یحبون

(  آیه حشر خصاصة بهم ( 9کان ( : خانه( مهاجران، از پیش که انصار آنان و ترجمه خالصه ،

سویشان به که را مسلمانانی اینان کردند، تقویت را ایمان و ساختند مسلمانان برای

بود مهاجران دست در آنچه به طمعی و نیاز که حالی در دارند می دوست کردند مهاجرت

داشتند می مقدم خود بر را دیگران تنگی، دست وجود با و .نداشتند

شکنجه زیر در مکه مسلمانان از کثیری جمع تدریجا و شد مستقر مدینه در اکرم پیغمبر

به نیز انصار کردند، مهاجرت مدینه به برداشته دست خود زندگی و خانه از بودند کفار

) ( . مسجدالنبی ص اکرم پیغمبر آوردند عمل به ایشان از گرمی پذیرای کرده، وفا خود عهد

اطراف به اسالم مبلغین و شد ساخته تدریج به نیز دیگری مساجد و کرده بنا مدینه در را

و بودند مدینه اطراف و مدینه در که یهود طوایف با هایی معاهده و شدند فرستاده

پیش به شروع سرعت به خود، نورانیت با اسالم و شد بسته اعراب از قبایلی با همچنین

سلطه - - باشد می مدینه در حضرت آن اقامت مدت که سال ده ظرف در و نمود رفت

ممالک سالطین و ملوک از و گردید برقرار عربستان جزیره شبه سراسر بر اسالم کامل

عمل- - به دینی دعوت مصر خدیو و حبشه نجاشی و ایران شاهنشاه روم قیصر مانند

.آمد

) لحظه ) و داشت اشتغال خود ماموریت انجام به سال ده این ظرف در ص اکرم پیغمبر

و اخالق و معارف از را اسالم تعلیمات و فرمود می تلقی را آسمانی وحی نیاسود، ای

به و داد می یاد مردم به رسید می او به متعال خدای جانب از وحی طریق از که قوانین

دانشمندان و مخالفان با و داد می پاسخ سواالتشان به و پرداخت می مردم اندرز و پند

چرخ - - نموده، اداره را کشوری امور و نمود می محاجه و مناظره یهود خاصه ملل

و کفار مختلف های دسته با سال ده این در که این با و گردانید می را مردم زندگی

جنگ مانند ها، آن ترین هولناک و ترین خونین در و نمود جنگ هشتاد حدود در مشرکین،

خورد و زد به لشکریان از یکی مثل و جست شرکت خیبر،‌ و خندق جنگ و احد و بدر

بکشد را کسی شخصا که نشد دیده هرگز داشت، .اشتغال

می نموده، ذکر را ساله ده این وقایع جریان اختصار، به خود کالم در متعال خدای

ارسل:  الذی هو الکافرون کره ولو نوره متم والله بافوههم الله نور لیطفوا یریدون فرماید

:   ترجمه خالصه المشرکون، کره ولو کله الدین علی لیظهره الحق دین و بالهدی رسوله

روشنایی و نور خدا که آن حال و کنند خاموش را خدایی روشنایی و نور خواهند می کفار

. که است همان خدا ندارند دوست کفار چه اگر رسانید، خواهد کمال و تمام حد به را خود

و ادیان همه به را آن تا فرستاده مردم سوی به حق دین و هدایت با را خود فرستاده

باشد ناگوار مشرکان بر چه اگر دهد، غلبه .مذاهب

مدینه به پیامبر هجرت نتایج

. بود  كفار هاي شكنجه و سياسي و اقتصادي فشارهاي از رهايي سفر، اين نتيجه اولين

رواني امنيت احساس ايجاد برداشت، در مسلمانان براي مدينه به هجرت كه ديگري نتيجه

اسالمي جامعه طراحي و ريزي برنامه زمينه خوشايند احساس اين و بود مسلمانان بين در

. ساخت فراهم ايشان براي را

" مدينه، " به هجرت و نبود پذير امكان روحي فشارهاي وجود با جهاني تمدن يك ريزي پايه

. كرد ايجاد را زمينه اين

) ( طرح يك اساس بر مدني جامعه يك ريزي طرح مدينه، به ص پيامبر هجرت ديگر دستاورد

. كه بود زمان آن مشكل بزرگترين اي، قبيله هاي سليقه و اختالفها بود دين يعني الهي

. ) كنند) ريزي پايه را اسالم امت بتوانند تا كردند، مي رفع را آن بايد ص پيامبر

ارتباطات، نحوه درباره تا آورد وجود به را فرصت اين مسلمانان براي مدينه، در زندگي

... انسجام به امر اين كه يابند، دست جامع مندي نظام يك به و نظامي مسايل تجارت،

. كرد مي بسياري كمك اسالم امت دروني

) ( و ص پيامبر با پيمان عقد خواستار هم مدينه اطراف مسلمان غير قبايل ديگر، طرف از

. از دور روابط شاهد اسالم، مرزهاي درون در اتحاد بر عالوه ما لذا بودند اسالم امت

آسايش و امنيت خود اين كه هستيم هم اسالم مرزهاي بيرون با براي   تشنج فراواني

. كه تمدني ريزي پايه و جامعه يك گيري شكل ساخت مي فراهم روز آن اسالمي جامعه

اختالفهاي رفع مستلزم يابد، جهاني ماهيتي و هويت و بشكند را مكان و زمان حصر بايد

) ( انصار از اعم خود ياران بين اختالفهاي خود اقدامهاي اولين در ص پيامبر لذا بود؛ دروني

آنان بين اخوت عقد مسأله ماندگار، ابتكاري در ايشان لذا كردند، مي برطرف را مهاجر و

. بر عالوه تا شد بسته مهاجرين بين حتي و مهاجر و انصار بين پيمان اين ساختند مطرح را

. ببرد بين از را اي قبيله و قومي جوييهاي برتري گذشت، و ايثار روحيه تقويت

این داشت، مرثری نقش اسالم آیین سرنوشت در مدینه، به مکه از » ص « پیامبر مهاجرت

رهایی شرک خونخواران چنگال از را او و خرید را پیامبر جان که این بر گذشته مهاجرت

آسمانی، کتب و شرایع به آشنا و آماده و مناسب محیط یک در پیامبر که شد سبب بخشید،

و ) ( بگیرند را او دور انصار پاکدل جوانان از شماری بی گروه و بپردازد تبلیغ به و آید فرود

. که شد سبب هجرت این نمایند دفاع اسالم مکتب از چشمگیری قدرت صورت به سرانجام

تعالیم و قرآن آموختن از پس و بگیرد بهره مبلغ تربیت برای یثرب جوان نیروهای از پیامبر

اسالم به را دست دور قبائل توجه و دارد اعزام جزیره شبه اکناف و اطراف به را آنان اسالم

. که آمد پدید نیرومندی و قدرتمند دولت جزیره شبه قلب در مهاجرت این پرتو در کند جلب

و کند خفه نطفه در را ها توطئه و بایستد قدرت و شدت با عرب شیاطین برابر در توانست

. به مدینه مهاجرت، این پرتو در کند ادب بودند، اسالم تبلیغ مزاحم که را منطقه یهودان

فراوانی هیئتهای ،» ص « پیامبر حیات اواخر در و آمد در سیاسی و مذهبی مرکز یک صورت

7 غالبا و داختند پر می تحقیق به اسالم ی درباره و شدند می مدینه وارد دست دور نقاط از

گشتند می آن ظاهری قدرت و معنویت .جذب

Aviny.com

Encyclopaediaislamic.com

Howzah.net

Historylib.com

Tahoorkotob.com

ومراجع : منابع

: پژوهشگر

اکبری فاطمه

محترم استاد : زیرنظر

مجتبوی حسین دکتر