خدا بنام

پزشکی ومسئولیت خطا

حسینی سادات عباس سید دکتر

قانونی پزشکی متخصص

و

دان حقوق

با مرتبط ولی جدا مفهوم دو ومسئولیت خطاهستند هم

کیفری حقوق درحوزه پزشکی ومسئولیت ها خطا،خطا جزا حقوق اساس وبر میگردد طرح ایران

میشود تقسیم دسته سه به1)... ( و- ،دزدی ،کالهبرداری آدمکشی عمد خطای

2)... ( و- ،رانندگی پزشکی خطای عمد شبه خطای

توسط- ) 3 جرم ارتکاب محض خطای)... و ،مجانین کودکان

پزشکی مسئولیت

جبران تکلیف یعنی آن خاص معنای ،به پزشکی ازمسئولیت منظورحین مرتبط افراد سایر یا پزشک توسط بیمار به وارده خسارت

است پزشکی اقدامات انجاممیشود تبیین مدنی مسئولیت حوزه در آن ارکان و پزشکی مسئولیتازجمله است متعدد پزشکی حرف سایر و پزشکان مسئولیت البته

... ، اخالقی ،مسئولیت کیفری ،مسئولیت انتظامی مسئولیتمدنی- مسئولیت ارکان

زیانبار- 1 فعل انجامبیمار- 2 به خسارت ایرادوارده- 3 وخسارت زیانبار فعل بین سببیت رابطهپزشک- 4 تقصیر ،احراز پزشکی ودر

مسئولیت مبنای های نظریه

است متعددی های نظریه مسئولیت ومبنای ایجاب به راجعدر- 1 بخصوص قدیمی نظریه، ،این تقصیر بر مبتنی مسئولیت

کسی است ومعتقد دارد بسیاری ،وطرفدار مطرح غرباساس این وبر باشد شده مرتکب تقصیری که است مسئولخسارت ایجاد در انسان های ورفتار حاالت انواع توصیف به

میپردازند تقصیر عنوان بهشده شناخته عرف از خارج فعل ترک یا تقصیر،فعل یا خطا ) ( رخ انسان بدن اینجا در موضوع مادی واقعیت در که است

میدهداینجا ) در است موضوع با مرتبط متخصصین با خطا تشخیص

) ادعا مورد موضوع در متخصص پزشکان

،کسی- 2 نظریه این ،در خطر بر مبتنی نظریهراستای ) در را زیانبار فعل که است مسئول

داده ( انجام میشده منتفع که خود اصلی فعل) است ) مفروض زیان عامل تقصیر است

وجسمی- 3 جانی خسارت حق،باید تضمین نظریهشود ،جبران خطر یا تقصیر به توجه بدون افراد،

، مسئولیت ایجاد اصلی رکن غرب حقوق درمتعدد انواع به خود که است تقصیر وجود

میشود تقسیماسالمی مجازات جدید قانون در که ازآنجایی

مبتنی 1392مصوب را پزشکی ،مسئولیتتقصیرپزشکی انواع ،به داده قرار تقصیر بر

( عرفی حقوق دیدگاه ید( common lawاز کهمیپردازیم دارند زمینه این در طوالیی

پزشکی وقایع بندی طبقه

پزشکی وقایع کلی طور بهMEDICAL INCIDENCE

که شوند می تقسيم کلی گروه پنج بهو قصد و حادثه ايجاد مکانيزم براساس

. حادثه نوع و است فاعل نيتموثر آن ميزان و پزشک برمسئوليت

. بود خواهد

MEDICAL ACCDIDENT-1

MEDICAL ERROR-2

NEGLIGENCE-3

RECKLESSNESS-4

VIOLATION-5

MEDICAL ACCDIDENT-1

• • . می قرار حوادثی گروه دراين است پزشکی اتقاقات پزشکی وقایع از گروه اولين

) نه ) پزشک فاعل شوند مي ظاهر اصلي فعاليت كنار در ناخواسته طور به که گيرند . ) مثل ) دارد را وی به صدمه قصد نه و دارد بيمار فرد برای را کار آن انجام قصدبه و شود می خارج پارکينگ از احتياط با و عقب عقب خودرويی راننده که وقتی

. نه راننده است گرفته قرار ماشين پشت کور نقطه در که کند می برخورد کودکیهم را کافی احتياط رعايت را، وی با برخورد قصد نه داشته را کودک به صدمه قصد

. گروه اين در است داشته هم را رانندگی در کافی مهارت و است داده خرج بهACCIDENT ( شايع مثال است اصلي فرايند از مستقل ناخواسته فرايند يك از ناشي

) است بيهوشي معمول داروهاي برخي مصرف از بعد بدخيم هپيرترمي ايجاداصلی • های :ACCIDENTويژگی از است عبارتبودن- 1• عمدی غيربودن- 2• بینی پيش قابل غيربودن- 3• اجتناب قابل غير• . آيند نمي بحساب قصور و خطا نه و هستند تخلف نه گروه اين

MEDICAL ERROR-2

. خطاهای است خطاها پزشکی حوادث از گروه دومينريزی برنامه که شود می موارد شامل پزشکی

برنامه دريک عمدی غير تداخالت يا نادرست غيرعمدیمی نظر مورد هدف به رسيدن از مانع درست ريزی

نتيجه. كه است اين دارند قبلي دسته با كه تفاوتي شوداصلي فرايند همان در ناخواسته تحريف از ناشي حاصله

عوارض نيز دسته اين در غيرقابل- 2غيرعمدي- 1استبيني . 3پيش پزشکی- خطاهای هستند اجتناب غيرقابل

مهارت بر مبتنی خطاهای عمده دوگروه SKILL BASEدرERROR اشتباهات شوند MISTAKEو می بندی طبقه

SKILL BASE ERRORنرسيدن که است پزشکی خطاهای از گروهي شامل مهارت بر مبتنی های خطاانجام يا مشخص فعل يک انجام کردن فراموش از ناشی شده تعيين هدف به

. کردن فراموش که هنگامی است بوده نظر مورد فعل جای به اشتباهی فعلیآن به شود می هدف به رسيدن از مانع هدفمند فرآيندی در فعل يک انجام

LAPSE دريک نظر مورد فعل جای به اشتباه فعلی انجام که درحالي گويند میرا شود هدف به رسيدن از مانع که را هدفمند . SLIPفرآيند شايع مثال گويند

LAPSE شايع مثال و است شده تعيين زمان در دارو مصرف کردن فراموشSLIP. است شده تعيين زمان در نظر مورد داروی جای با اشتباه داروی مصرف

برمهارت • مبتنی خطاهای مهم های گروه زير از است TECHNICAl ERRORيکی . - است فردی و مکانی زمانی های تفاوت از ناشی که است خطاهای شامل که

درجه در تفاوت علت به نخاعی بيهوشی انجام به اقدام يک مثال طور بهمشکالت و بيماران آناتوميک خصوصيات در تقاوت بيهوشی، متخصص مهارت

عدم- ضوزت دز كه نرسد نتيجه به تکنولوژيک های محدوديت و مکانی زمانی. بود نخواهد نيز تخلف و قصور عارضه وجود

MISTAKEعمده( MISTAKEاشتاباهات) گروه دو به خود

قاعده بر مبتنی خطاهای RULE BASE ERROR

آگاهی بر مبتنی خطاهای و KNOWLEDGE BASE ERROR. شود می تقسيم

RULE BASE ERROR-1اما. هستند شرايط با متناسب که شود می استفاده قواعدی از مواقع بعضی

نامطلوب نتيجه هرصورت در و اند شده گرفته ياد اشتباه صورت به l اساسا . که آن به توجه با بيمار يک در مننژيت تشخيص عدم بود مراجعان% 90خواهد

از استفاده تواند می واقع در اند بوده آنفوالنزا به مبتال روز آن در پزشک يک . روز آن بيماران اکثر در که ای قاعده باشد نادرست جای در درست قاعده يک

. انجام قاعده بر مبتنی خطاهای اصلی ازخصوصيات يکی است بوده موثرذهنی فعاليت به نيازی که است خودی خودبه و رفلکسی صورت به فعاليت

. ندارد فرسايشی

KNOWLEDGE BASE ERROR-مبتنی خطای برآگاهی، مبتنی خطاهای های گروه زير از يکی

(. است قضاوت (JUDGMENT BASE ERRORبروتشخيص ها بيماری نامناسب درمان و تشخيص شامل که

. تشخيص از ناشی موارد بررسی هنگام در شود می اشتباهبا بايد بررسی l اوال که داشت توجه بايد نادرست درمان و

اطالعات نه باشد درمان يا تشخيص زمان اطالعات به توجهبايد گرفته صورت درمان و تشخيص l دوما و حاضر زمان . صرف که شود توجه باشد هم بيمار شرايط با متناسب

شرايط به توجه با گرفته صورت اقدام يا درمان بودن علمیاين به توجه با بنابراين و است ضروري شده داده تشخيص

. نشود داده تشخيص قصوري است ممكن l اصوال شرايط

NEGLIGENCE-3

قاعده NEGLIGENEدر • نقص RULEيک قبول قابل استاندارد يک ياکه است اين بر فرد تصور است، کمک معموال هدف اما شود میخواهد بيمار نفع به خاص شرايط اين در قاعده يا استاندارد نقض

. بود خواهد ضررش از بيشتر آن فايده الاقل يا بودكمك • قصد با ‌l عمدتا و است غيرعمدي عوارض موارد اين در پس

. فكر پزشك ولي هستند بيني پيش قابل عوارض شوند مي ايجاد . قابل عوارض اين است آن ضرر از بيشتر درمان نفع كه كند مي

اگر و هستند . Ruleاجتناب در l مثال آيند نمي بوجود شود انجامتزريق از قبل بايد كه را قاعده اين پزشك اگر قلب وقفه هنگامايجاد خطايي نبايد كند رعايت بخواند را آن روي l حتما آمپول هر

آن به مربوط كشوي از را آمپول اينكه به l صرفا پزشك ولي شود. كند مي كفايت است برداشته آمپول

•GROSS NEGLIGENCE

•INEXPERIENCE NEGLIGENCE• •SKILL-LESS NEGLIGENCE

•OUT OF ORDER NEGLIGENCE

RECKLESSNESS-4

يا مباالتی بی استاندارد RECKLESSNSSدر يا قاعده يک نقضنقض اين ولی است گرفته صورت قانون يا و علمی

قبول NEGLIGENCEبرخالف قابل غير از آگاهی با l اوالريسک که جهت آن از l ثانيا و است گرفته صورت آن بودن . ولی است گرفته انجام است بوده ديگر کسی متوجه آن

کارنبوده VIOLATIONبرخالف در عمدی صدمه قصدزدن. صدمه قصد گفت بايد نيت و قصد مورد در است

. عوارض شود مي ديده تفاوتي بي نوعي ولي ندارد وجود . داند مي پزشك هستند پيشگيري قابل و بيني پيش قابلنيست برخوردار كافي تجربه از و ندارد مهارت خوبي به

. دهد انجام را عملي خواهد مي باز ولي

VIOLATION-5

VIOLATION است پزشکی وقایع از گروهی شاملمورد فرآيند که آن از آگاهی رغم علی پزشک که

ادامه را آن شود صدمه به منجر تواند می نظر . در واقع در دهد ترک VIOLATIONمی يا فعل

يا و شود می صدمه باعث l نوعا که است فعلی . حالت در شود می انجام زدن صدمه قصد به

. نيست پذير امکان l تقريبا قصد يا نيت تعيين اخيربه مكرر زدن صدمه رغم علي پزشك l مثالمانند پيچيده جراحي عمل يك در بيماران. دارد آن انجام به اصرار باز الپاراسكوپي

والسالم