به نام خدا

سمینار درس ارگونومی

“(Job Design”طراحی شغل )

ارایه دهنده: علیرضا محمدی1385اردیبهشت ماه

Job Design

تعریف سازمان سازمان در تعريف، سيستمي عقاليي است كه

در آن گروهي از افراد براي رسيدن به اهداف مشتركي و از پيش تعيين شده آگاهانه و به

طور منظم با يكديگر مشاركت مي كنند

Job Design

تجزیه و تحلیل شغلتجزيه و تحليل شغل، شرح خالصه وظايف و

مسئوليتهاي شغل، رابطه آن شغل با مشاغل ديگر، دانش ومهارتهاي الزم براي انجام دادن

آن و شرايط كار است

Job Design

تجزیه و تحلیل شغل کسب اطالعات

مورد نیاز درباره شغل

تجزیه و تحلیل شغل کسب اطالعات

مورد نیاز درباره شغل

شرح شغل

عنوان شغل محل شغل خالصه ای از شغل وظایف شغل ،دستگاه، ماشین

ابزار، لوازم و مواردی که در شغل از آن استفاده می شود.

رئیس یا مرئوسان شرایط شغل خطرات موجود در

شغل

شرح شغل

عنوان شغل محل شغل خالصه ای از شغل وظایف شغل ،دستگاه، ماشین

ابزار، لوازم و مواردی که در شغل از آن استفاده می شود.

رئیس یا مرئوسان شرایط شغل خطرات موجود در

شغل

شرایط احراز شغل تحصیالت تجربیات دوره های تخصص قدرت قضاوت ابتکار توان تصمیم گیری مهارت های فیزیکی مهارت در انتقال

مفاهیم خصوصیات روحی و

روانی نیاز به استفاده بیش

از اندازه یکی از حواس پنج گانه

شرایط احراز شغل تحصیالت تجربیات دوره های تخصص قدرت قضاوت ابتکار توان تصمیم گیری مهارت های فیزیکی مهارت در انتقال

مفاهیم خصوصیات روحی و

روانی نیاز به استفاده بیش

از اندازه یکی از حواس پنج گانه

Job Design

مرحله اول بررسی سازمان به منظور

تعیین مطابفت مشاغل با بافت و اهداف سازمانی

مرحله اول بررسی سازمان به منظور

تعیین مطابفت مشاغل با بافت و اهداف سازمانی

مرحله دوم تعیین این که از اطالعات به

دست آمده از تجزیه و تحلیل چگونه استفاده خواهد شد

مرحله دوم تعیین این که از اطالعات به

دست آمده از تجزیه و تحلیل چگونه استفاده خواهد شد

مرحله سوم انتخاب نمونه هایی از

مشاغل برای مطالعه و تجزیه و تحلیل

مرحله سوم انتخاب نمونه هایی از

مشاغل برای مطالعه و تجزیه و تحلیل

مرحله چهارم به دست آوردن اطالعات

الزم با استفاده از روش های مختلف تجزیه و تحلیل

مشاغل

مرحله چهارم به دست آوردن اطالعات

الزم با استفاده از روش های مختلف تجزیه و تحلیل

مشاغل

مرحله پنجمتنظیم شرح شغل

مرحله پنجمتنظیم شرح شغل

مرحله ششمتنظیم شرایط احراز شغل

مرحله ششمتنظیم شرایط احراز شغل

طراحی شغلطراحی شغل

مرحله هفتم طراحی شغل با استفاده از

اطالعاتی که در مراحل ششگانه قبل به دست آمده است

مرحله هشتم ارزیابی طراحی شغل و انجام

دادن اصالحات الزم در صورت نیاز

Job Design

روش های جمع آوري اطالعات درباره شغل:

مشاهده مستقيممصاحبهپرسشنامهمصاحبه گروهينشست متخصصانثبت وقايع پرسشنامه تجزيه و تحليل سمت(PAQ)

Job Design

كاربرد تجزيه و تحليل شغلكارمنديابيانتخاب و انتصاب ايمني ارزيابي عملكرد حقوق و دستمزد طراحي شغل

Job Design

طراحی شغل

منظور از طراحي شغل تنظيم وظايف ومسئوليتها در يك شغل يا گروهي از مشاغل وابسته به يكديگر به نحوي است كه حداكثر

بازدهي به دست آيد و باعث رضايت، رشد و در نهايت بهبود كيفيت زندگي كاري كاركنان شود.

Job Design

طراحي شغل، نتيجه و بازده نهايي تجزيه وتحليل شغل است.

براي طراحي مشاغل روش واحدي كه هموارهبتوان از آن استفاده كرد وجود ندارد

Job Design

روش های طراحی مشاغل

روش مديريت علميروش انگيزشيروش سيستميروش مبتني بر ويژگيهاي عامل انساني

Job Design

روش مديريت علمي

شغل بايد به وظايف و مسئوليتهايي محدود ميشود كه مي توان به بهترين وجه از عهده آنها برآمد

شاغل بايد فنون و مهارتهاي خاص هر شغل راآموخته باشد.

ابزار و وسايل كار بايد در دسترس كاركنان قرارداده شود طوري كه از تعداد حركات غيرضروري

كاسته شود.

Job Design

ساده کردن کارمزایا

تخصصی شدن مشاغلکارکنان متخصص می شوندبهبود کیفیت کار

معایب ناکامی، از خودبیگانگی، تنبلی، فقدان انگیزه و احساس

عدم رضایت کارکنان می باشد که در نهایت هزینه ها افزایش می یابد و بهره وری نیز کاهش پیدا می نماید.

Job Design

روش انگيزشي

نظريه دو عاملي هرزبرگ نظريه فعال سازينظريه ويژگيهاي شغل

Job Design

نظريه دو عاملي هرزبرگ

در اين نظريه هرزبرگ از دو عامل: بهداشتيانگيزشي

صحبت مي كند.

Job Design

گسترش شغلی

گسترش شغلی در جهت عکس ساده کردنکار می باشد. بر اساس این نظریه شمار

عملیات در یک شغل افزایش می یابد.

Job Design

مزایاایجاد تنوع در کار معنی یافتن کار کاهش احساس خستگیکاهش حجم هزینه ها افزایش میزان مشارکت کارکنان کاهش غیبت و ترک خدمت

از جمله انتقادهای بر این نظریه نداشتن تأثیرات انگیزشی قابل توجه در کارکنان به ویژه در بلند مدت می باشد، به

خصوص اگر این افزایش عملیات هماهنگ با جبران خدمات کارکنان نباشد.

Job Design

تقویت شغلی گسترش شغلی به مفهوم گسترش افقی کار

است. در حالی که تقویت شغل، به مفهوم گسترش عمودی کار بر اساس افزایش

مسئولیت می باشد.

Job Design

مزایاافزایش استقالل مسئولیت خود کنترلی افزایش احساس رضایت انگیزش بیشترافزایش بهره وری

Job Design

---- ------

-

----

-

---

-

Job Design

نظريه فعال سازي

طرفداران اين نظريه معتقدند كه بايد با ايجادتنوع در كار و كاهش خستگي كاركنان را فعال

كرد.

Job Design

گردش شغلی

گردش شغلی عبارت است از جابجایی کارکناندر مشاغل مشابه و در زمان مشخص است..

Job Design

مزایاافزایش روحیه کاهش نارضایتی در مشاغل ساده کاهش خستگی و یکنواختی در مشاغل ایجاد انعطاف پذیری در سازمان و آموزش

نیروی کار می باشد ضمن آن که تأمین نیرو را نیز موجب خواهد شد.

Job Design

نظريه ويژگيهاي شغل

ابعاد پنج گانه کار

ابعاد پنج گانه کار

حاالت روحی شاغل

حاالت روحی شاغل

نتیجهنتیجه

تنوع در کارهویت کاراهمیت کار

استقالل )آزادی عمل(

بازخور

احساس داشتن کار

مهم

مسئول بودن در قبال کار

آگاهی از نتایج عملکرد

زیاد شدن انگیزه

بهبود کیفیت کار

افزایش رضایت شغلی

کاهش غیبت و تعداد کسانی که سازمان را ترک

می کنند

Job Design

روش سيستمي

منظور از روش سيستمي اين است كه به جايطراحي تك تك مشاغل، سيستم كار به نحوي

طراحي شود كه ابعاد اجتماعي و فني كار مكمل يكديگر باشند

Job Design

روش مبنتي بر ويژگيهاي عوامل انساني

در اين روش ابزار، وسايل، تجهيزات و شرايطكار طوري طراحي مي شود كه حداكثر كارايي

به دست آيد و به بهداشت و ايمني كار و همچنين رضايت كاركنان بيفزايد. به عبارت ديگر

هدف اين است كه كار مطابق با ويژگيهاي عوامل انساني طراحي شود.

Job Design

طراحي شغل بر اين اساس بهدو روش مجزا از يكديگر

تقسيم شده است

Job Design

در روش اول شغل بر اساس ويژگيهاي زيستيو جسمي انسان طراحي مي شود.

در روش دوم كه روش ادراكي- حركتي خواندهشده است پيامدهاي رواني تماس انسان با

ماشين آالت، ابزار و وسايل و ساير عوامل در محيط كار و چگونگي تاثيرشان بر عمكلرد

كاركنان مورد توجه قرار مي گيرد.

Job Design

با تشکر از توجه شما