ΑΡΗΣ ΣΤΟΥΓΙΑΝΝΙΔΗΣ

Τα άκρα

111

2015

AENAON

AENAON 16 Σεπτεμβρίου 2015

ΓΛΩΣΣΟΛΟΓΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ ΓΙΑ ΤΑ ΑΚΡΑ, ΤΙΣ ΕΠΑΛΞΕΙΣ, ΤΟΥΣ ΕΞΤΡΕΜΙΣΜΟΥΣ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΤΙΝΑ

Τα άκρα

1

Εισαγωγή Εν όψει των εκλογών η πολεμική ορολογία έρχεται στην επικαιρότητα. Εκ-

φέρονται ακραίες απόψεις, εξτρεμιστικά σχέδια, προσπαθούμε εις μά-

την να μην φτάσουμε στα άκρα. Κάποιοι ευρίσκονται επί των επάλξεων.

Άκρα δεξιά και άκρα αριστερά ανταλλάσσουν ύβρεις και μομφές. Κάποιες

ακραίες ατάκες αποτελούν το άκρον άωτον της πολιτικής μυωπίας. Πα-

ραθέτω ένα σχετικό λήμμα από το Λεξικό των άκρων.

Σημασία Τα χέρια τα πόδια και το κεφάλι ονομάζονται άκρα. Τα χέρια ειδικώς ονο-

μάζονται άνω άκρα και τα πόδια κάτω άκρα

Συνώνυμα

Άκρα λέγονται και τα όρια γενικώς από εκεί ονομαστή-

καν οι ακρίτες1, φυλακές των συνόρων.

Άκρα και οι επάλξεις. ΦΡ Ας μην φθάσωμε στα άκρα, στις επάλξεις κατ΄επέκτασιν σε βίαια μέσα, πο-

λεμικές συρράξεις. Αυτές που λέμε ακραίες κατα-στάσεις.

Οι οπαδοί των ακραίων λύσεων λέγονται άνθρωποι των άκρων ή εξτρεμιστές2.

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

1. Εκτός από τους βυζαντινούς ακρίτες είχαμε μέχρι εσχάτων και διαβό-

ητα ΤΕΑ (Τάγματα Ελλήνων Ακριτών) παραστρατιωτικές ένοπλες οργα-νώσεις υπόπτων καθηκόντων, κατόπιν ονομαστήκαν ΤΕ (Τάγματα Ε-θνοφυλακής) .

2. Ο ακραίος πολιτικά πήρε το όνομα του από την περίοδο της Γαλλικής επανάστασης όπου οι οπαδοί των πολύ επαναστατικών αντιλήψεων

κατελάμβαναν τα ακραία έδρανα στη βουλή. Έτσι έχουμε την Άκρα Δε-ξιά και την άκρα αριστερά αλλά και τους ορεινούς τους Ιακωβίνους της Γαλλικής επανάστασης του κατελάμβαναν τα άνω πίσω 'ορεινά' έ-δρανα του κοινοβουλίου.

Μα μήπως και στα σχολεία οι πιο ακραίοι, κακοί, αμελείς και θορυβοποιοί μαθητές δεν καταλαμβάνουν τα τελευταία θρανία; Πβλ. αυτούς του ο Μ. Λουντέμης ονόμαζε Πέρσες για τι είχαν μείνει στην ιδία τάξη (από πέρσι)

Είναι ο στριμμένος ακραίος; Από το λατινικό extremus = ακραίος και Γαλλικά Extreme (πβλ. ποδο-

σφαιρικό όρο: δεξί εξτρέμ) . Είναι ο υπερθετικός του επιθέτου exter .

Κυριολεκτικά ο εξώτατος. Οι αντιπαθώντας το Χ Ιταλοί το μετέτρεψαν σε

estremus, estrema, estremo. O estremus έγινε εστρέμος και με

παρετυμολογία από το στρίβω (< στρέφω) έδωσε ίσως ιδιαίτερο νόημα

Τα άκρα

2

στο στριμένος. Ο στριμένος (εστρέμος) είναι οξύθυμος, δύστροπος,

ακραίος. Ο εστραμμένος (μετ. αορίστου του στρέφομαι υπό τρίτου είναι και μια ερμηνεία του στριμένος < στρέφω) είναι πιθανόν αυτός που υπέστη βασανιστήρια που παραμορφώνουν τα άκρα, είναι ο δύσμορφος αλλά όχι ο δύστροπος. Ο διεστραμμένος δεν σημαίνει δύστροπος αλλά αυτός που έχει μια αλλοί-ωση, απόκλιση του γενετησίου ενστίκτου, αγγλ. Pervert. Λατινικό . perversis

άκρον άωτον

Θεωρείται το κεφάλι άκρον; Ναι! Και λόγῳ θέσεως και βαθμού αλλά και ετυμολογικὠς αφου

ἄωτον [α], τό, Και ἄωτος, ὁ, ο επίλεκτος, το άνθος του είδους του, (the choicest, the flower of its kind) I. άριστο μαλλί, έριο, οἰὸς ἄωτον ή χωρίς οἰός, το άριστο μαλλί του προβά-του, σε Όμηρ.· λίνοιο λεπτὸν ἄωτον, το εξαιρετικό μαλλί του λιναριού, δηλ. το χρυσόμαλλο δέρας, σε Ομήρ. Ιλ. II. μεταφ., το άριστο, το καλύτερο στο είδος του, το καλύτερο μέρος ενός πράγματος, ἄωτος ζωᾶς, η καλύτερη πε-ρίοδος της ζωής, σε Πίνδ.· Χαρίτων ἄωτος, το καλύτερο, το εκλεκτότερο δώ-ρο αυτών, στον ίδ. (αμφίβ. προέλ.). 265

Ομηρος. Κυρίως για το λεπτό μαλλι προβάτου οἰὸς ἄωτον Il.13.599,716,

Od.1.443;6; ἄκρον ἄωτον [ὕδατος], καθαρό νερό, Καλλίμαχος;

Πχ. Αυτό είναι το άκρον άωτον της αναιδείας = Η ύψιστη αναίδεια. Πβλ. ΝΕ αφρόκρεμα = πχ. Στην δεξίωση ήταν παρούσα η αφρόκρεμα της Αθηναϊκής κοινωνίας

Παράδειγμα Το άκρον άωτον της θρησκοληψίας είναι να πάθεις delirium tremens* από τις συχνές μεταλήψεις.

*)Το delirium tremens,ή οξύ τρομώδες αλκοολικόν παραλήρημα είναι μια σοβαρή και δυνητικά απειλητική για τη ζωή κατάσταση που προκαλείται συνήθως από το αλκοόλ. Συνήθως απαντάται μόνο μετά από διακοπή ή ελάττωση της βαριάς χρήσης αλκοόλ σε ιατρικά εξασθενημένους ασθενείς με μακροχρόνιο ιστορικό εξάρ-τησης.

Τα άκρα

3

HOMMO GREACUS

HOMO KARDITSIOTIUS Ονοματολόγιο των άκρων και όχι μόνον σύμφωνα με το Καρδιτσιώτικο ιδίωμα.

Τα άκρα

4

ΆΚΡΟΝ ΑΩΤΟΝ

ΕΠΑΛΞΕΙΣ

Τα άκρα

5

Α. ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΟΣ ΣΤΡΑΤΙΩΤΗΣ ΕΠΙ ΤΩΝ ΕΠΑΛΞΕΩΝ

Β. ΑΛΚΑΖΑΡ - ΣΕΓΚΟΒΙΑ (ΟΙ ΕΠΑΛΞΕΙΣ)

Τα άκρα

6

ΦΑΝΤΑΣΤΙΚΗ ΣΥΜΠΛΟΚΗ ΕΠΙ ΤΩΝ ΕΠΑΛΞΕΩΝ

ΔΙΑΚΡΙΟΙ Διάκριοι ήταν το συλλογικό όνομα των ορεσιβίων κάτοικων της Αττικής πριν από τον Σόλωνα, κατ' αντίθεση προς τους πεδινούς. Από την φράση "δια τα άκρα". Ανάλογοι είναι οι Βυζαντινοί Ακρίτες. 9314.277 [291]

ΓΙΑΚΩΒΙΝΟΙ Είναι οι εξτρεμιστές, οι άνθρωποι των άκρων της Γαλλικής επανάστασης.

Η τελετουργική ζακέτα των χωρικών ήταν αυτή που φορούσαν οι Ζακ (Γαλλ Jacques=Ιάκωβος) , και το υποκοριστικό Ζακέ (Γαλλ. Jacquet=Ιακωβάκης) σή-μαινε τον υπηρέτη που προσέχει τα ζώα. Οι Γιακωβίνοι ἤ Ιακωβίνοι (Jacquobins) επονομάστηκαν έτσι είτε γιατί φορού-

σαν ζακέτες είτε γιατί συνεδρίαζαν στο Μοναστήρι της οδού Σαιν-Ζακ. Οι αρ-

χές τους ήταν ιδιαζόντως ακραίες και πίστευαν ότι όλοι οι αριστοκράτες πρέ-

πει να περάσουν από στόματος μαχαίρας. Αποτέλεσαν τους πρωταγωνιστές της περιόδου της Τρομοκρατίας. Στα 1791 τους έλεγαν Γιρονδίνους

(Girondins).

Τα άκρα

7

Η είσοδος της Λέσχης των Ιακωβίνων στην οδό Άγιου Ιακώβου (βοήθειά σας)

Η λέσχη των Ιακωβίνων πήρε το όνομά της από την Μονή των Δομινικανών μοναχών του Παρισιού όπου εγκαταστάθηκαν οι επαναστάτες. Η μονή βρίσκονταν στην οδό του Άγιου Ιακώβου (rue Saint-Jacques όπου και το πανεπιστήμιο της Sorbonne)