1

اعتیاد به موبایل درجوانان تهرانی: یک بررسی جامعه شناختی

نویسندگان

دکترسیدکمال الدین موسوی

okna8062@yahoo.comاستادیارجامعه شناسی دانشگاه شاهد

یاسمن شفیق

yasamanshafigh@yahoo.comدانشگاه شاهد دانشجوی کارشناسی ارشد جامعه شناسی

2

Mobile Phone Addiction among Youth: A Sociological Study

Dr. S.K. Mousavi

Y. Shafigh

Abstract

Nowadays, the problem of dependency or addiction to new technologies is

considered as one of new and modern addictions among youth. In this regard,

addiction to mobile phone among youth and some factors contributing to it are

addressed in the present article. Taking advantage of “dependence to media

approach” and “cyber addictions theory” , some hypotheses were made and

theoretical relations stablished among the variables. The statistical population of

the research included all of Tehranian youth between 15 to 30 years old at 2014,

out of which 400 youngsters were selected as the research sample.It should be

mentioned that research sample primarily was determined by Cochran calculation

formula, and then, respondents were selected through cluster sampling method.

Measurement of mobile phone,s addiction was mainly carried out according to

Mrino Cholize,s standard scale(TMD-2013) about mobile phone addiction, by

which it is possible to measure the rate of addiction to mobile phone.

Research findings showed that the rate of youth,s addiction to mobile phone in

Tehran is relatively on the edge of the middle level- not high and not low. Factors

such as social, economical and cultural capitals showed significant relation with

the rate of addition to mobile phone. Particularly, there were relatively strong

relation between “peer group,s effect” and “mobile phone attractives” with the rate

of youth addiction to mobile phone. At the same time, there was no significant

relation between “religiosity rate” and mobile phone addiction. Finally, it is

noteworthy that all of selected independent factors in this research could explain

49% of “addiction to mobile phone” variances.

Keywords: Mobile phone,s addiction, cyber addiction, mobile phone dependence,

cultural and social capitals, peer group,s effect

3

چکیده

امروزه وابستگی ویا اعتیاد به تکنولوژیهای جدید میرود تابه صورت یکی از اعتیادهاای مادرد دربایو جوا ااد

اخیر توجه جامعه شناساد وروا شناساد به ایو مساله معطاو شاده اسادر درایاو درآید واز اینرو طی سالهای

درتهراد می باشد به موضوع اعتیااد جوا ااد باه 3131راستا، مقاله حاضر که حاصل یک مطالعه میدا ی درسال

آ چاه در ایاو پاشوهد باد آال آد هساتی موبایل وشناسایی برخی عوامل اجتماعی موثر برآد پرداخته اسادر

برخی عوامل موثر بر آد اسد ر سپس شناساییو ،میزاد اعتیاد به موبایل در میاد جوا اد تهرا ی خسد، سنجد

جوئال بیلیاوکس ، "اعتیادهاای ساایآری "راکیچ و دی فلور، ظریاه "وابستگی به رسا ه"از ظریه درایو مسیر،

یک با گزیند وروش پیماید اجتماعی ، و ظرا برخی دیگر چود گروهول،هوپر و ژو استفاده کرده ای ر همچنیو

به شیوه مو ه گیری خوشه ای چندمرحله ای به کاار آ ه جوا اد شهر تهراد میاد فری از 044جمعید مو ه

سال آباد ماهشهرداری تهراد ا تخاب و در 1ساله منطقه 14-31ر جامعه مورد مطالعه از میاد جوا اد گرفته شد

فتند ر مورد مطالعه قرار گر 3131

تایج بدسد آمده شاد داد میزاد اعتیاد به موبایل درجوا اد تهرا ی تقریآا درسطح متوسا قاراردارد یعنای اه

بایو همچنیو،که حاکی ازوخامد اوضاع باشادر سدو ه چنداد باال که بتواد آسوده خاطربود چنداد پاییو اسد

بایو میازاد الآته سرمایه های اقتصادی ، فرهنگی ، اجتماعی و میزاد اعتیاد به موبایل رابطه معنادار وجود دارد ر

میزاد اعتیاد به مویایل رابطه مستقی و سآتا قوی وجود دارد ر هایتا اینکاه جذابیتهای موبایل با تاثیر همساالد و

% از تغییرات متغیر وابسته یا میزاد اعتیاد به موبایل را 03توا سته ا د متغیرهای پید بیو و مستقل در ایو تحقیق

در جوا اد تهرا ی تآییو مایند ر

موبایل کارکردهای فراارتآاطی، واجتماعی ، سرمایه فرهنگی اعتیادهای سایآریاعتیاد به موبایل ، کلید واژه ها :

مقدمه

4

عرصاه ایو وسایله، در د بشر داشته ، تلفو همراه اسد ر سه بسزایی در آسای یکی از تکنولوژی هایی کهبدود تردید،

اجتماعی شاده –تآدیل به یک کاالی فرهنگی کرده و با توجه به ظرفید های فراواد خود سا ها حضور پیدا اهای مختلف ز دگا ی

اعتقاادی ، تخلیاه ، سیاسای، فرهنگای و خآاری اطالع رسا ی اسد ما ند: اثرات مطلوب کارکردیبرخی اسدر تلفو همراه دارای

: ایجاد حس بای پروایای جنسای ، افازاید مصار یز دارد مثل کارکردهای امطلوبی افراد ، ایجاد ارتآاط، اما درکنار اینها، روا ی

حققااد بعضاا ورررکاه م امو برای افراد کجرو ، ایجاد شآکه های ارتآاطی پنهاد ، وابساتگی و اعتیااد موباایلی ایجادفضای مایشی ،

ر(3134حاج محمدی ، و)حسینی پاکدهی بدا ها اشاره کرده ا د

ه بنوباه خاود یکای کجالب اینکه،امروزه در جهاد یکنوع بیماری با عنواد ترس از بی موبایلی درگروههایی ازمردم رواج پیدا کرده

باا ی عالی واختالالت ک وبید مشابهدارد اما دارااسد راعتیاد به تکنولوژی اگرچه تاریخ کوتاهی "اعتیاد به تکنولوژی"ازاشکال

باه ا جاام 2432در ساال در ا گلساتاد 3تحقیقااتی یک موسسهتوس که پشوهشی به عنواد مو ه،اعتیا د به موادمخدر می باشدر

پیمااید آ الیاو از یاک همچنیو د بیشتر مردم زما ی که به تلفو همراه خود دسترسی دار دعصآی و گراد هستندر دارسیده شاد

هساتند "ترس از بی موبایلی"مآتال به موردبررسی از پاسخگویاد( %66)دوسوم هماد کشور شاد داددر 2432در سال فر 3444

افزاید یافتاه اساد ر بود ا جام شده (2442)سال ازایو تاریخ سال قآل 0درصد سآد به تحقیقی که 33میزاد ایو پدیده حدود و

بود د و ایو به معنای آد اساد کاه ز ااد "ترس از بی موبایلی" یز مآتال به درصد مرداد63درصد ز اد و 04پاسخگویاد در میاد

( بعضی رواد شناسااد حتای عقیاده 24322جدایی از تلفو همراه شاد وحشد دار د ر )سی اد اد به خاطر معموال بیشتر از مرداد

) لیکوپاو تلقی میکنند "اعتیاد بدود مواد مخدرشده"شایع تریو وآ رااع اعتیاد تفاوتی دارد دار د اعتیاد به تلفو همراه با سایر ا و

% کا ادایی ها اعتیاد به تلفو همراه 16در کا ادا ا جام شده 2431طآق تحقیقی که توس شرکد گوگل در سال (ر 2443 1و هیورتیو

در یکای 2431مطالعاه ای در همچنایو (ر0بوده اسد )سی تی وی یاوز % 11، 2432ایو رق در سال وایو درحالی اسد که دار د

و بعضاا حالاد هاایی چاود اضاطراب و جوا اد احساس درما دگی و اتوا ی کارده بدود موبایل ، ازدبیرستا های مسکو شاد داد

(0: 2431دهد ر ) ادژدا تاالیوا، میدلشوره ، پرخاشجویی ، فشار و دستپاچگی و حتی ترس به آ اد دسد

1- Secure Envoy

2 -CNN-2012

3 -Licopo and Hiourtin

4 - CTV news5

5

ارتآاطی را باید سل جواد دا سد ر اینتر د وموبایل عاالوه جدیدو تکنولوژی های موبایل،اینتر دعمده تریو سل آشنا با مسلما

بر تاثیر گذاری بر روی ذوق ، سلیقه و یاز های ارتآاطی جوا اد ، حوه گذراد اوقات فراغد آ ها را یز تحد تاثیر قرار داده اسد

گاذراد فراغاد "بخاد عماده ای از توصایف کنناده درواقع 2و خا گی شدد 3دو فرآیند رسا ه ای شدد به گفته برخی محققاد، ر

تحقیقات شاد میدهدجوا اد فراغد خود را بید از پید در خلوت سپری میکنناد و بارای برخیدر جوامع مدرد اسد ر "جوا اد

( 2 :3121ید متکی هستند ر) ذکایی ، سرگرم شدد به طور فزاینده ای به رسا ه های جد

آ چه که بید ازبقیه قشرها، جوا اد را به موبایل واینتر د وابسته می کند به گفته مارینو خولیز وهمکارا د ازدا شگاه والنسیا شاید

درتصامیمات فتارهای خودرادسدِ کا مای گیر اد، اسد که جوا اد کنترل کمتری بررفتارخوددار د، خطرات برخی ر حقیقدایو

بواساطه -درایاو مسایر موبایال واینتر اد طآعا درپیِ استقالل ازبزرگساال ند وآ ها همچنیو وبر امه ریزی های بلندمدت ضعیفندر

( 1،2432پشتیآا ی میکنندر )خولیزبه خوبی ها رادرایو مستقل شدد آ-آساد سازی رواب اجتماعی

شاهرهای گستردگی روزافزود استفاده از موبایال در و هوشمندبه کشور ،به هرتقدیر، با توجه به ورود ا واع گوشی های

اعتیاد باه موبایال اساساا و بآینای آیاا ردهبررسی کا کشور پایتخداعتیاد به موبایل را در مسئله بر آد شدی تا ،بزرگ بویشه تهراد

؟کدامندبرخی عوامل اجتماعی موثر برآد و ؟دربیو جوا اد وجود داردیاخیر؟ درچه سطحی اسد

پیشینه تحقیق:

اولیو تحقیق ها تحد عنواد اعتیاد به موبایل در حوزه های رواد شناسی و جامعاه شناسای پدیاد آماده و در 2443از حدود سال

کشورهای مختلفی از جمله آمریکا ، استرالیا ، کره ،لهستاد ، روسیه ، تایواد ، اسپا یاا جام شده ا در

را تشخیص داد در پاراگاس ه موبایلمسئله ساز بودد استفاده بید از ا دازه جوا اد از 2443درطی مطالعه ای پالو و همکارا د

مطرح کرده اسد ر همچنیو در مطالعاه ای دیگار ، یکای از مشاهده ومسئله اعتیاد به موبایل را دربررسی های خود 2441در سال

مطرح گردیدر 2441ا ی های کاربراد موبایل توس گریفیتز و ر ویک در سال عوامل اعتیاد به موبایل، یعنی دغدغه ها و گر

1 Mediatisation

2 - Domestification

3 -cholize

6

مارداد به سآد دادوز اد شاد موبایل به اعتیاد و جنسید بیو را معناداری تایج بدسد آمده تفاوت ، راجرز المللی بیو پروژه در

(ر2440 چور ) داشتند به موبایل اعتیاد بیشتر

2440گروهی از محققاد در تحقیقات خود به ارتآاط میاد جنسید و اعتیاد به موبایل پی مای بر اد ر چاو در ساال 2440از سال

خستیو کسی بود که طی تحقیقی در ایاالت متحده آمریکا به ارتآاط میاد جنسید و اعتیاد به موبایل اذعاد کارده اسادر باا چی و

، جنسید را شدیدا مرتآ با اعتیاد به موبایل دا سته ا د ر پائولسکا و پوتمسکا ها در ساال طی تحقیقی 2440همکارا د در سال

تحقیقی در لهستاد ا جام داده وطی آد جنسید و اعتیاد به موبایل را با ه مرتآ دا سته ا د ر 2433

سترالیایی ، دچار اعتیاد به موبایل هساتند ر ، جیمز و در اد در پشوهد خود به ایو تیجه می رسند که دا د آموزاد ا2441در سال

سااعد در روز را تشاخیص داد اد ر آ هاا 1تاا 3.1برای تشخیص ایو پدیده آ ها استفاده بید از ا دازه از تلفو همراه یعنی بایو

گرا ی در صاورت دور عالیمی را ه برای استفاده بید از ا دازه از موبایل شناسایی کرد د : هزینه های ماهیا ه زیاد ، اضطراب و

بودد از تلفو همراه ، ارتآاطات تخریب شده و تنزل ادبیات شفاهی و کتآی ر

خاود احاوال بهآاود یا مدیرید برای موبایلشاد به ای کره آموزاد دا د که اسد کرده شاد خاطر( 2441) خود درمطالعات پارک

آماوزاد دا اد ایاو ر( میکنناد اساتفاده افسردگی رفع برای موبایلشاد از ای کره آموزاد دا د از بعضی مثال برایر ) هستند وابسته

کاه شااد داد های تحقیاق پاارک دادهر میکنند زیادی خش و گرا ی احساس ، دار د دسترسی موبایلشاد و به هستند تنها وقتی

ر دارد وجود ای کره آموزاد دا د بیو موبایل به اعتیاد عالئ

در مطالعات ا جام گرفته، برخی پشوهشگراد ، افسردگی و اعتیاد به موبایل را ه با یکدیگر مرتآ دا سته ا د ر از آد جمله چو در

ایو مسئله را مطرح می کند ر پارک یز طی مطالعاتی که در کره ا جام داده اسد، باه ایاو تیجاه مای رساد کاه دا اد 2446سال

د برای رفع افسردگی و تنهایی استفاده می کنند ر او می گوید اگر موبایل ایو دا د آماوزاد در دساترس آموزاد کره ای از موبایلشا

شاد آاشد دچار اضطراب و گرا ی می شو د ر

7

از کنناده اساتفاده جوا ااد رفتاری الگوهای کشف د آال به که داشته عهده به را استرالیا در کیفی تحقیق یک رهآری( 2443) والد

اعتیادی رفتار دهنده شاد ایو که هستند وابسته خود موبایل به ا دازه از بید جوا اد که میرسد تیجه ایو به اور اسد بوده موبایل

ر اسد

بعد مرباوط باه 0 داد د، ا جام لهستا ی بزرگساالد از گروهی روی بر که تحقیقی از استفاده با ،2433در سال پوتمسکا و پائولسکا

: کرد د مشخص را موبایل به اعتیاد

موبایال زدیکی به دیگراد بوسایله و پذیرش برای تالش -1 پیامک و صوتی تماس به اعتیاد -2 موبایل های جذابید به اعتیاد -3

صوتی تماس و پیامک طریق از احساسات اولویدِ بیاد-0

. دار د مستقی غیر ارتآاط و صوتی تماس ، پیامک به بیشتری اعتیاد و پذیرش مشخص شد که ز اد درمقایسه با مرداد، هاید در

هزیناه ز ااد . چهاره باه چهره ارتآاط تا کنند برقرار موبایل طریق از را ارتآاطاتشاد که میدهند ترجیح مرداد از بیشتر درواقع، ز اد

آد را بارای میکنناد ساعی و میکنند پنهاد خود خا واده از را هزینه ایو معموال و پرداز د می خود موبایل قآض برای زیادی بسیار

ر دهند جلوه اهمید بی خا واده

( محقق روسی بر روی جوا اد دبیرستا ی درمسکو شاد داد دالیل هر وع وابستگی برای جوا ها تقریآا 2431مطالعه ادژدا تاالیوا )

یکسا ند ، بدیو صورت که در تمامی ا واع اعتیاد و وابستگی شخص تالش میکند به خاطر یک یا چناد چیاز در د یاای بیرو ای ،

میو کندر افرادی که به ارتآاطات مجازی )تلفنی ، پیاامکی ، اینتر تای ( وابساته مای شاو د و دل رضاید و خوشنودی برای خود تا

خوش می کنند ، چه بسا در کودکی ارزش و قیمد احساسات و عواطف ز ده به آ ها آموزش داده شده اسد ر در خاا واده باه او

و ارزشمند اسد ر شاد داده ا د که تآادل چهره به چهره افکار و احساسات چقدر مه

به هرتقدیر، باید توجه داشد که پدیده اعتیاد به موبایل مسئله جدیدی اسد و در واقع یکی ازدغدغه هاای د یاای مادرد اساد ر

هناوز ابعادپنهااد متعاددی درایاو زمیناه وجاوددارد و محققااد تاکنود برخی بیند های ظری درایو رابطه شکل گرفته اسد اما

رسی هستند ر همچناد در حال بر

8

مبانی نظری

نظریه انگیزه و رفتار انسان : وال هوپر ، یو ژو

یکی از تئوری هایی که می توا د به تآییو موضوع تحقیق یعنی اعتیاد به موبایل کمک ماید ، تئوری ا گیزه و رفتار اسدر هر چناد

مفروضات اصلی ایو تئوری مستقیما به اعتیاد به موبایل اشاره دارداما جنآه هایی از اعتیاد موبایلی و اینتر تی را مای توا اد روشاو

و یو ژو اساتید دا شگاه ویکتوریای یوزلند با اتکا به ایو تئوری، عقیده دار د که رفتار ا ساد را میتواد عملکاردی مایدر وال هوپر

حقیقی وهمراه با قصد و ید در ظر گرفد که دارای دالیل و ا گیزه های مختلفی اسد و ایو دالیل ممکو اساد زیساتی ، رواد

وع رفتارا سا ی رابار اسااس فراتحلیال مطالعاات محققااد 6باشند ر ابتداایو دومحقق ، شناختی ، اجتماعی ، فرهنگی یا موقعیتی

تشخیص داده ودسته بندی می کنند : رفتارهای عادتی ، اعتیادی ، اجآاری و الزام آور ، داوطلآا اه ، وابساتگی ، وسواسایر درواقاع

گا ه مورد توجه قرارمی گیرد: 6ارهای تحلیل وابستگی واعتیاد به موبایل با توجه به برخی ازا واع رفت

رفتار اعتیادی معموال در حوزه رفتار های غیرعادی جا میگیرد ر رفتار اعتیادی ،یکنوع فعالیاد یاا رفتااری اساد کاه باه صاورت

اجتمااعی تمرکزاصلی فرد در ز دگی اش درآمده واورااز سایر فعالید ها محروم کرده و یا حتی باه فعالیتهاای جسامی ،روحای و

-1حالد عدم تعاادل روا ای -2میل اگها ی و بی اختیار به عمل -3عنصر اسد : 0عادی وی آسیب میز در رفتار اعتیادی شامل

عنصر به عنواد معیااری بارای تحقیاق 0ا کار تایج رفتار خود ر ایو -0شیوع تضاد روا ی که حاکی از جنگ درو ی افکار اسد ر

(رازایو منظر، در صورت وجوداعتیادموبایلی ، تلفاو هماراه تآادیل 3332استفاده شده اسد ر )فابر ، اگینو ، در مورد رفتار اعتیادی

به تمرکز اصلی فرد در ز دگی میشود و او را از برخی دیگر از فعالیتهاید محروم میکند ر

به یک رفتار اعتیادی شود یا می توا اد باه صاورت الآته، یک رفتار می توا د به صورت داوطآا ه آغاز شود اما به مرور زماد تآدیل

اجآاری و الزام آور آغاز و به صورت رفتار وابستگی ادامه پیدا کند ر

استفاده از تلفو همراه یزمی توا د هر کدام از ا واع شد رفتار باشد ر وابستگی وع رفتاربه موقعید یا شرای اجتماعی و محیطای

ازموبایل را بوجودمی آورد راستفاده از تلفو همراه می توا د یک رفتار اعتیادی ، وسواسی ، وابساتگی موجآات تنوع در وع استفاده

، عادتی ، اجآاری و الزام آور یا داوطلآا ه باشد ر اما ا واع مختلف رفتار می باید بشکل ا حصاری در ظر گرفتاه شاو د بلکاه مای

9

تار مسل می توا د اجآاری و الزام آور باشد)استفاده ازموبایل با ا گیزه احساس امنیاد وع رفتارباشدر مثال رف1یا 2توا د ترکیآی از

شآا ه درمحی شهری( اما به همراه خود عناصری از رفتار وابستگی )چک کردد لحظه به لحظه تماسها وپیامکها درداخال گوشای(

و عادتی )شنیدد موسیقی( یا سایر ا واع رفتاررا یز داشته باشد ر

هاید هوپر و ژو پیشنهاد می کنند که تحقیقات آینده می توا د روی استفاده از تلفو همراه و تک تک ایو رفتارها عمیقا تمرکز در

کند ر آ ها می توا ند ارتآاط میاد سو های متفاوت ، جنسید ، ملید و ا واع رفتار در ظر بگیر در حتی می تواد ارتآاط ایو رفتارها

ژی ها از جمله ایمیل یا بازی آ الیو در ظر گرفد ر را با سایر تکنولو

راکیچ ، دفلور رسانه: به وابستگی نظریه

یکی دیگراز تئوری های کمک کننده به تآییو اعتیاد و وابستگی به موبایل ، تئوری وابستگی به رسا ه اسد رایو ظریه را

و ظریه بیشتر یک مدل توصیفی تولید کرده اسد تا مدل تآیینی یا پاید ( مطرح کرد د رای3306سا درا بال راکیچ و ملویو دفلور )

بینی کننده ر

ظریه وابستگی ، ارتآاط کاملی را بیو مخاطآیو ، رسا ه و ظام اجتماعی بزرگتر مطرح میکند ر ایو ظریه پید بینی میکند که افاراد

ابسته هستندامابه تمام رسا ه ها به صورت یکساد وابساته یساتند ر برای تامیو برخی یازها و دستیابی به اهدا خاصی به رسا ه و

دو عامل بر درجه وابستگی به رسا ه تاثیر می گذارد ر اول اینکه، افراد به رسا ه وابسته خواهند شد ، آ ها زماا ی کاه باا یازهاای

سد ر زما ی کاه تغییار و تضااد در جامعاه بااال خود با رسا ه ها مواجه میشو در دومیو منآع وابستگی ، ثآات و پایداری اجتماعی ا

بگیرد ، موسسات قا و ی ، عقاید و عملکردها دچار چالد می شو د و افراد را مجآور میکنند تا دوباره همه چیزراارزش یابی کنناد

ولای در زماا ی باا و تصمیمات جدیدی بگیر د راز ایو رو دریک چنیو زما ی اعتماد به رسا ه ها برای اطالعات افزاید می یاباد

ثآات تر، وابستگی به رسا ه کاهد خواهد یافد ر

یازهای یک شخص همیشه دقیقا شخصی یسد و می توا د توس فرهنگ یا شرای مختلف اجتماعی شکل بگیرد ر به عآاارتی ،

حاد کنتارل افاراد آاشاد ر ایاو یازهای افراد ، ا گیزه ها و استفاده از رسا ه ، مشروط به عوامل بیرو ی ای اسد که ممکو اسد ت

10

عوامل بیرو ی به عنواد یک محدودید و برای تعییو اینکه رسا ه چگو ه می توا د اساتفاده شاود عمال مای کنناد ر ایاو عوامال

بیرو ی، همچنیو برای دسترسی به سایر جایگزیو های غیر رسا ه ای محدودید اعمال می مایند ر

سه وع یاز افراد به رسا ه ها ، چگو گی اهمید رسا ه را در هر لحظه بارای افاراد شارح مای بر اساس گفته بال راکیچ و دفلور ،

دهد :

یاز فرد به فه جهاد اجتماعی ) ظارت و مراقآد ( -3

مندی اجتماعی( یازبه عملکردمعناداروتاثیر گذاری برجهاد)سود -2

می گیرد ) تمایل به فرار ( یاز به فرار از جهاد به ویشه زما ی که تند ها باال -1

زما ی که ایو سه یاز به رسا ه در حد باال باشد ، بیشتر مردم به رسا ه روی می آور د تا یازهای خود را مرتفع سااز د و بناابرایو

پایدار مای ما اد رسا ه فرصد بسیار مناسآی برای تاثیر گذاری روی افراد دارد ر الآته ، هیچ کدام از ایو یاز هامدت زماد طوال ی

اساتفاده ظریاه ایاو از ، پاشوهد ایو در به فراخور بحث بلکه بر اساس تحول شرای محیطی و اجتماعی آ ها یزتغییر می کنند ر

ر میشو د وابسته رسا ه یک به عنواد همراه تلفو بهبیشتر براساس کدام یازها وخواسته ها جوا اد ، بآینی تا میکنی

بیلیوکس –نظریه اعتیاد های سایبری

ئل بیلیاوکس اساتاد جواعتیاد به موبایل کمک می کند ر عوامل موثر برتئوری اعتیادهای سایآری ، تئوری دیگری اسد که به تآییو

در ظرگارفتو اعتیااد باه تکنولاوژی، ا اواع دا شگاه لوویو بلشیک و ظریه پرداز اعتیادسایآری برایو باوراسد که برای دسته بندی

از اعتیااد هاای ساایآری دخیال مجموعاه ای ایو عوامال در سااخد اسد زیرابرخی عوامل خطرساز و مشترک)عمومی(ضروری

باید به عنواد عوامل توسعه اعتیاد هاای ساایآری یاز در می وبطور کلی مسآب رفتار های اعتیادی هستنند یکسری عواملهستندر

واد شناختی)میزاد اعتماد بنفس و عزت فس، میزاد اضطراب اجتماعی،اختالل هاای شاناختی، جمله، عوامل ر از ظر گرفته شو در

توجه سوگیرا ه(عوامل زیسد شناختی)جنسید، شاد(عوامل اجتماعی )تااثیر همسااالد، ساو، تحصایالت، وضاع اقتصاادی وررر(و

عوامل محیطی و زمینه ای )رخدادها و وقایع اگوار ز دگی(ر

11

ه مرتآ هستندر الآته اینهابیو تمام ا اواع اعتیااد هاای های اعتیادیتیاد های سایآری با یکسری عوامل خاص رفتارمه تر آ که،اع

سایآری مشترک یستندر مثال ا گیزه هایی که برورای یک رفتار آ الیو قرارداردمتفااوت اسادر)مثال دریاک جاابرای حفاه شاآکه

زا دازه ازتلفو همراه باا گیزه های شخصی صورت می گیرد(ر ،و درجایی دیگراستفاده بید ااسداجتماعی خود

مرداد بیشتر به قمار آ الیو و باازی لیدراعتیادهای سایآری جنسید یز موثراسد زیرامثال ز اد بیشتر به تلفو همراه اعتیاد دار د و

های رایا ه ای تمایل شدید شاد میدهندر

رد اما یکسری عوامل اجتماعی چود تاثیر گاروه همسااالد،متغییر هاای اجتمااعی و ایو ظریه هرچند بیشتر جنآه رواد شناختی دا

با توجه ویشگی های مثآد ایو تئوری، در ایاو تحقیاق از ایاو جمعید شناختی)ما ند جنسید( یز درآد در ظر گرفته شده اسدر

مادل بصاورت ، تئوری اعتیااد ساایآری بیلیاوکس 3در مودار شماره ظریه برای توضیح اعتیاد به تلفو همراه استفاده شده اسدر

شده اسد :مفهومی ارائه

(2012اعتیادهای سایبری بیلیوکس):مدل مفهومی نظریه 1نمودار

تاثیرگذار مشترک عام و عوامل

ویژگی های شخصیتی ، عزت نفس ، اختالل شناختی ، واکنش عاطفی ، نشانه های افسردگی،

تاثیرهمساالن ،آسیب ها و خطرات پیرامونی ، وقایع ناگوار زندگی و...

12

نظریه جامعه پذیری اینترنتی : جان گروهول

13

یکی دیگر از تئوری هایی که به تآییو موضوع تحقیق یعنی اعتیاد به موبایل می توا د کمک کند ، ظریاه جامعاه پاذیری

باعث اسد که عللیتوضیح به د آال و درایو ظریه مطرح کرده اسد 2432اینتر تی جاد گروهول اسد ر او ایو ظریه را در سال

شده اینتر د افراد را به خود وابسته کند ر

را صر مطالعه ، تماشای تلویزیود و کار می کنند ودر ایو زیادی گروهول مطرح میکندکه بعضی از مردم ساعد های

حال از خا واده ، دوستاد و فعالید های اجتماعی غافل می شو در اما کته اینجاسد که آیا اعتیاد به کتاب ، تلویزیود ویا کاار ها

ل بعضای از متخصصایو بهداشاد هیچگاه به عنواد اختالل در جامعه مطرح شده اسد؟ مسلما اینگو ه یسد ودرواقاع،ایو تمایا

روا ی اسد که به هر چیز جدیدی که ممکو اسد گاهی مضر باشدبرچسب خاصی )مثال اعتیاد(بز ند، اما به ظر گروهول ایو کاار

به آ ها پاساخ خودبه جای اینکه به مردم کمک کند بیشتر به آ ها صدمه می ز د رگروهول در ایو رابطه چند سوال مطرح می کند و

ید : آیا زما ی را که افراد در د یای واقعی با دوستاد خود می گذرا ند به عنواد اعتیاد شناخته می شود ؟ قطعا ه ر وجوا ااد می گو

یا افرادی که هر روز با ه هستند ، ساعد ها با تلفو صحآد می کنند ؛ آیا به آ ها گفته می شود معتاد باه تلفاو ؟ هرگاز ر ماردم

ور می شو د و از دوستاد و خا واده خود غافل می شو د ر حتی اگر تلفو ز گ بخورد آد را جواب می ساعد ها در کتاب غوطه

تعامل "را بر" اعتیاد "دهند ر آیا به آ ها گفته می شود که معتاد به کتاب هستند ؟ خیر ر اگر متخصصاد و محققاد بخواهند تعریف

باه باه اعتقاادگروهول، تماعی در جهاد میآاید به عنواد اعتیاد شناخته شود ر تحمیل کنند ، در آد صورت تمام رواب اج" اجتماعی

ایو دلیل که مردم زماد بسیار زیادی را صر تعامالت اجتماعی آ الیو خود می کنند ، ظاهرا به ظر رسیده که ایو وع اجتمااعی

ر اگر چه مردم با سایریو از طریق ایمیل ، بحاث شدد باعث می شود که اینتر د )وطآعا موبایل( یک عامل معتاد کننده تلقی شود

قرار می گذار د و صحآد میکنند اما ،درواقع ایو زماد را باه مجموعاه ای 3و تاالر کفتگوی اینتر تی ، چد کردد یا بازی آ الیو

نادر فعالیتهاا گو ااگود فعالید های مختلف برای تآادل اطالعات ، حماید یکدیگر ، گفتگو با مردمی که دوستشاد دار د می گذرا

اسد اما چود ازطریق یک وسیله ارتآاطی )موبایل یا اینتر د( صورت می گیرد بنابرایو اوال زماد طوال ی می طلآد وثا یا اعتیاادآور

ما امروزه به کمک بعضی از تکنولوژی ها )مثال موبایل و اینتر د( اجتماعی می شوی و ایو تکنولاوژی هاا اسااس بنظر می رسدر

عامالت اجتماعی و رو د اجتماعی شدد افراد را تغییر داده ا داما می تواد آد را به عنواد یاک اخاتالل مطارح کاردر یاک رفتاار ت

1 - MUD

14

آ الیو ممکو اسد رفتار جستجوگرا ه اجتماعی وارتآاطی باشد و دیگری ، رفتار جستجوی اطالعات علمای ویاا خآاری رایاو دو

ایو خیلی بد اسد که محققاد می توا ند تفاوت ایو دو را تشخیص دهند؛ چود ایاو مسائله رفتار کامال از ه متفاوت هستند ر و

(2432در واقع عدم درک پایه و اساس تئوری رفتاری را شاد می دهد ر )گروهول ،

سد که تازه وارد د یاای ر ایو وع رفتار بیشتر برای آ هاعالوه برایو، رفتارهایی را که ما اعتیاد در ظر می گیری ، مرحله ای هستند

به آد معتاد شده ا د ر در اولیو مرحله ی ما وس شدد با ایو محی جدید، آ ها با غرق کردد خود در اینتر د ، وارد وشده اینتر د

ایو فضا می شو د ر چود د یای اینتر د از هر آ چه که فرد در عمر خود دیده اسد بسیار گسترده تر اسد لذا بعضای از افاراد باه

اصطالح در آد گیر میکنند ) یا سحروجادو می شو د ( و الآته ایو مرحله از ما وس شدد با اینتر د ، ممکو اسد از آد زما ی کاه

به طور متوس برای ما وس شدد و رسیدد به یک رابطه متعادل با سایر تکنولوژی ها ، محصوالت و خدمات الزم اسد، طاوال ی

( یز درمطالعات خود به ایو تیجه رسید د که فعالیاد گفتگاوی آ الیاو 3336، اسمید و پوالک )زمینه رابرتز همیو تر شود ر در

مرحله ای اسدر مردم ابتدا توس ایو فعالید سحر و جادو می شو د ) رفتار وسواس گو ه و استفاده شدید( و درمرحلاه بعاد باا

ی می رسد که سطح فعالید چد کردد رمال می شاود و سرخوردگی در چد کردد و کاهد استفاده روبروشده و در هاید زما

(ر درحقیقد کاربراد قدیمی وباسابقه اینتر د )وموبایل( به سطح استفاده متعاادل رسایده ا اد 2432به تعادل می رسد ر )گروهول ،

ویا خواهند رسیدر

موبایل اتصال به اینتر اد اساد ر اماروزه ماردم از ایو ظریه برای اعتیاد به موبایل می تواد بهره گرفد زیرا یکی از جذابید های

اکثر فعالید های اینتر تی خود را از طریق موبایل ا جام می دهند و ایو باعث می شود مردم بیشتر درگیر موبایل خود باشاند ر مای

دی کاه باه تاازگی وارد د یاای تواد ظریه مرحله ای استفاده از اینتر د را ه به استفاده از موبایل تعمی داد ؛ به گو ه ای که افارا

موبایل های هوشمند شده ا د ، سحر وجادوشده،در مرحله ی بعددچار سرخوردگی گشته و در هاید استفاده ی آ هاا از موبایال ،

مالحظه می شودر 2گروهول در یک مدل مفهومی فرضیه خود را ترسی کرده که در مودار شماره متعادل می شود ر

: مدل مفهومی گروهول درباره مراحل استفاده از اینترنت 2نمودار

کاربر جدید

15

رچوب نظری چا

16

که موضوع مورد بررسی با ظریه های وابساتگی باه رساا ه باال راکایچ و دفلاور ، ومستقی تریبا توجه به ارتآاط و تناسب بیشتر

بر پایه ایو سه تحقیق حاضر اعتیادهای سایآری بیلیوکس و ظریه ا گیزه و رفتار ا ساد هوپر و ژو دارد ، بنابرایو چهارچوب ظری

ظریه تنظی شده اسد ر بال راکیچ و دفلور در ظریه وابستگی رسا ه مطرح می کنند که وابساتگی ماردم باه یاک اوع خاصای از

ایو ظریه توضیح می دهاد اجتماعی و یا فرار از تند های جهاد پیرامود اسد ر سودمند برای دریافد اطالعاتمعموال رسا ه ها

ممکو اساد که چرا یک رسا ه معیو سآد به سایر ا واع رسا ه کساد به ا واع رسا ه ها وابسته می شود وایوکه فرد به صورت ی

عوامال را مطارح مای کناد کاه روی مجموعاه بیلیاوکس در ظریاه اعتیادهاای ساایآری ، دو جوئل شود ر مه تلقی برای کاربر

ویشگای هاای شخصایتی ، عازت فاس ، ما ناد: و مشترک تااثیر گاذار عوامل عام سایآری تاثیر گذار هستند ر خسد، هاییاداعت

مهارت های اجتماعی ، متغیرهاای اجتمااعی و جمعیاد شاناختی مثل: امل خاص تاثیر گذار دوم عوو ر افسردگی ، تاثیر همساالد

در و آد را با اعتیاد به موبایال مارتآ مای کننادرآ ها مطرحیو ژو ه ظریه ای در مورد ا واع رفتارها وال هوپر ور)ما ند جنسید(

الازام آور، داوطلآا اه ، عادتی ، اعتیادی، اجآاری و رفتارهای : کرد دودسته بندی شد وع رفتار را شناسایی مشترک، یک بررسی

ماعی ، احساس تعلق و وابساتگی ، در ادامه ا گیزه های استفاده از موبایل را توضیح می دهند : تعامل اجتآ هاوسواسی ر وابستگی ،

افاراد رفتارها و ا گیزه هایمیاد در هاید به بررسی ارتآاط وآزادی ، تصویر ذهنی و هوید ، ایمنی ، ا گیزه های شغلی و شایعه ر

پاشوهد حاضار در بدیو ترتیاب، و تحلیل می کنند که استفاده از موبایل کدام یک از رفتارها اسد ر پرداختهاستفاده از موبایل در

وفرضیاتی به شرح زیر تنظی شده اسد: استفاده فوق سه ظریه اعتیاد به موبایل از عوامل موثر بررای بررسی ب

اعتیاد به موبایل رابطه وجود دارد رمیزاد بیو متغیرهای زمینه ای ) جنسید ، سو ، وع شغل و وضعید تاهل ( و

موبایل رابطه وجود داردبیو تاثیر همساالد ومیزاد اعتیاد به

و اعتیاد به موبایل ارتآاط وجود دارد بیو جذابید های موبایل

بیو میزاد دینداری ومیزاد اعتیاد به موبایل رابطه وجوددارد

وجوددارد میزاد اعتیاد به موبایل رابطهبیو سرمایه اقتصادی و

بیو سرمایه فرهنگی و اعتیاد به موبایل ارتآاط وجود دارد

یو سرمایه اجتماعی و اعتیاد به موبایل ارتآاط وجود داردب

: اصلی تعریف مفاهیم

17

ا واع و ابعاد،د،و با بهره گیری از منابع متعاد پرداخته "اعتیاد به موبایل"یعنی کلیدی تحقیق اصلی وم وبه تشریح مفهایو قسمد در

ردهی مورد توجه قرار می را عالی آد

به موبایل : اعتیاد

ابستگی به موبایل پدیدار شده که در واقع هماد اعتیاد و و "موبایلوما یا"در فرهنگ لغات پزشکی ، اولیو بار واژه جدیدی با عنواد

یک سری عالی و شا ه آدبرای وبسیار فراگیر و جها ی برشمرده وآد را به عنواد یک بیماری جدید وکارشناساد اسد ر محققاد

ا د:در ظر گرفته

همیشاه آد را روشاو گاه مای ،هساتند وابسته: کسا ی که به موبایلشاد را اینگو ه میدا دمعتاداد به موبایل های( ویشگی2443)رز

(2446به خاطر استفاده بید از ا دازه از موبایل با مشکالت مالی و اجتماعی مواجه میشو د ر )چو ، و دار د ،

:موبایل مطرح میکندعالئمی رابرای اعتیادبه ه (2432خولیز )

افزاید تدریجی استفاده از موبایل برای رسیدد به سطحی مطلوب از رضاید

تماس ها و پیامک های فراواد مشخص میشود ر با یز استفاده بید از ا دازه از موبایل ، که با هزینه اقتصادی باال و

از موبایل حداستفاده بید ازبخاطربا والدیو مشکالت بروز

تداخل با سایر فعالیتهای درسی و شخصیزیاد و استفاده

کردد مدل های جدید گوشیبه جایگزیو مستمر یاز

به ویشه پس از مدتی دور بودد از موبایل خودبه برقراری تماس و فرستادد پیامک شدید یاز حساسا

: تواد مشاهده کردمی ( محقق روسی برای اعتیاد به موبایل عالی زیر را 2431شدا تاالیوا )ی ادبه ظر

هاا را در موبایال گااه فرد دائما موبایل خود را در دستاد خود حفه کرده و به طور مکرر پیامکها را خوا اده و عکاس

میکند

شخص موبایل خود را در کیف خود می گذارد بلکه دائما آد را در دستاد خود گرفتاه یاا در جیاب و یاا بار گارد د

آویزاد می کند ر

18

گرا ی فرد از عدم دریافد تماس بیشتر می شود ، از ایو رو صدای ز گ آ ارا بلناد گاه مای دارد ، گوشای را شب ها

ا تماس یا پیاماک زدیک بالد خود گه می دارد و در طول یمه شب چند بار بیدار شده و موبایل را چک می کند که آی

داشته یا خیر

اینتر تای یا جستجو و دریافد ملودی ها و عکاس از طریاق موبایال شخص برای تماس ها و ارتآاطات موبایلی خود و

یا بیشتر هزینه می کند ر دالر 144مآلغی معادلخود ماها ه

عویض دائمی مدل گوشی ،تجهیزات ،صفحه ماید وملودی هات

تماس و ارسال پیامک آ ه بدود دلیل خاصی

ی مه پاسخگویی بالفاصله و سریع حتی به قیمد ا صرا از کارها

مشارکد و آبو ماد شدد در خدمات پیامک و عکس و آهنگ

درباره موبایل سخو گفتو با لذت و عالقه

ز ظر فرد ، قطه پایاد پوشد دهی آ تو ، قطه پایاد تمدد اسد را

( 30و 31: 2431)تاالیوا ، دارای چند گوشی و سی کارت همزماد

بردد موبایل به حمام و اساتفاده از آد ، خوابیادد باه ایو وع اعتیاد ذکرشده اسد ما ند:بعضا عالی و شا ه های دیگری یز برای

وررر که ذکر تمامی آ ها لزومی داردر ، پیامک زدد حیو راه رفتو استفاده از موبایل هنگام غذا خورددهمراه موبایل ،

موبایل : فراارتباطیکارکردهای

آشکار خود )برقراری تماس ، پیامک ، اتصال به اینتر اد و ررر( دارای کارکردهاای و ارتآاطیموبایل ، غیر از کارکردهای

استفاده از موبایال اساد راز آ جاایی بامحافل آکادمیک سخو از ترک سیگار برخی یز هسدر به عنواد مثال امروزه در فراارتآاطی

وقد آ هاسد ، محققاد پیشنهاد داده ا د از موبایل باه ددوسیله ای برای گذرا سیگارکه جوا اد بیشتر به سمد سیگار می رو د و

عنواد جایگزینی برای سیگار استفاده شود ر جوا اد قشری هستند که بیشتر از سایریو جذب کارکردهای مختلف موبایل می شو د

ی های گوشی موبایل خاود سارگرم ، لذا می تواد ایو دو را جایگزیو یکدیگر کردر می تواد ایو پیشنهاد را به جوا اد داد که با باز

19

آ ها می توا ند وقد خود را به جای کشایدد سایگار باا ر(2431فکر کشیدد سیگار از ذهنشاد بیرود رود ر ) ادژدا تاالیوا ، تاشو د

سرگرم شدد با گوشی خود بگذرا ندر موبایل بااتصال به اینتر د می توا دجوا اد رابه شآکه های اجتماعی متصل کندر

درایاو رابطاه را جوا ااد می توا اد درموبایلها دوربیو عکاسی قوی جنآه هنری وژور الیستی اسدر موبایل فراارتآاطیِد دیگرقابلی

آ هاا جوا اد می توا ناد در کهمی بینی "موبایلو گرافی"یا بنرهای مختلفی از مسابقات عکاسی با موبایل بعضار امروزه فعال ماید

بسیار شایع شده اسدرامروزه ارسال گزارشات وفیلمهای خآری ازطریق موبایل هوشمند یز شرکد کرده و با سایریو رقابد کنندر

: وجوانی جوانان

بنا به اعتقاد برخی محققااد ر شود می تعریفررر و اشتغال آوری، فرز د ازدواج، همچود هنجاری وقایع به توجه با جوا ی

باه و داشاد وجاود سانتی جامعاه در کاه امریر اسد گرفته شکل مدر یزاسیود ودرفرآیند بوده مستحدث کامالً ای جوا ی پدیده

اددور باا دوره ایاو گیاری شاکل ر اساد شده پدیدار جدید جامعه در ازدواج و اشتغال زماد تا بلوغ بیو فاصله گیری شکل واسطه

باا را جدیاد جامعه تاریخی، جوا ی بطورر اسد متناظر فرد در شده تعریف و مشخص اجتماعی یک پایگاه فقداد یز و یابی هوید

شاکل اجتمااعی پدیده یک عنواد به جوا ی دوره که آ جا ازر آود روبرو آد با سنتی جامعه که اسد کرده روبرو اجتماعی گروهی

اماری عنواد به را مشخصی سنی تعریف تواد می لذا و اسد ای جامعه هر متفاوت وضعید از تابعی آد متناظر سنیو اسد، گرفته

در حاداقل ) جاوا ی دوره تعریف در اشتغال و ازدواج مقوله دو که اهمیتی واسطه به اما دا سد، پذیرش آد قابل برای جها شمول

دساتیابی هنگاام تاا و بلوغ از پس ایراد، حاضر اجتماعی شرای در سنی تناظر ظر از را جوا ی دوره تواد می اسد یافته( کشورما

کردر تعریف ازدواج و اشتغال به فرد

افراد بزرگسال و با تجربه که در اوج دوراد کمال و پختگی خود قرار داشته و شخصید الزم به ذکر می باشد که طآیعتا

ه کنند ، اماا قادر د تا حدود زیادی بر کشد و میل خود سآد به موبایل و استفاده از آد غلآ، آ ها شکل معیو به خود گرفته اسد

مشتاقا ه به سوی موبایل کشیده می شو د و طوری در آد مشغول می شو د کاه گویاا پیراماود آ هاا و کنجکاو وجوا اد و جوا اد

موبایلشاد ، هیچ کسی یا چیزی وجود دارد و زماد از حرکد باز ایستاده اسد ر به عقیاده برخای محققااد ، وابساتگی جوا ااد و

20

از وابستگی آ ها به اینتر د ، تلویزیود و باازی هاای کاامپیوتری شادیدتر اساد ؛ زیارا موبایال را مای تاواد وجوا اد به موبایل

هرکجاوهر زما ی همراه داشد و در استفاده از آد محدودید زما ی و مکا ی وجود دارد ر

موبایل : های جذابیت

موبایل به اینتر د و شآکه های اجتمااعی ، فارا ارتآااطی شادد : اتصال دو ویشگی عمده و کلی اسد مرهودجذابید های موبایل

که در ایو قسمد تشریح می گرد در کارکردهای موبایل

ها فاردی، میاد واسطه ارتآاطات یک عنواد به ه همراه تلفو امروزه سراسرجهاد، در همراه تلفو بسیار کاربراد با توجه به وجود

تجاری های شرکد استفاده فردی، میاد ارتآاطات تسهیل همچنیور اسد شده مطرحسرگرمی وسیلهیک ه و رسا ه، یک عنواد به

از هاا روز اماه از بعضای اخآاار ارساال شوراها، و مجلس جمهوری، ریاسد کا دیداهای سیاسی تآلیغات بازرگا ی، تآلیغات برای

هاای بر اماه دریافاد امکااد رادیاو، دریافاد ؛ تلویزیاو ی رادیو مسابقات و ها ظرسنجی مشترکاد، برای کوتاه پیام سرویس طریق

هماراه تلفاو در را جمعای رساا ه کاربردهای مجموعه توا د می روز امه صفحات دریافد یا و اینتر د به اتصال امکاد ، تلویزیو ی

موسایقی، پخاد و ضآ جالب، تصویری و صوتی های فایل ارسال و دریافد امکاد موبایلی، های بازی عالوه بر ایو ، شود شامل

)جاوادی یگا اه ، کاوثری ، خیرخاواه راسد داده شکل همراه، تلفو از استفاده با را جدیدی های سرگرمی یز فیلمآرداری و عکاسی

یگر ویشگی ها و جذابید های موبایل می تواد به موارد زیر اشاره کرد : ازد.( 21 :3134،

جها ی موقعید تعییو سیست -

همراه تلفو طریق از با کداری -

خصوصی حری ایجاد -

مجازی اجتماعی های شآکه ایجاد-

رومینگ یا امکاد تماس های فرامنطقه ای و با سراسر د یا -

21

تحقیق روش شناسی

ساال 14تاا 31کلیه جوا اد تهرا ی بایو روش پیماید اجتماعی روش اصلی درا جام ایو پشوهد بوده اسدر جامعه آماری شامل

فر زد هستند ر 3.332.332 فر مرد و 3.363.031ر از ایو تعداد می باشد فر 2.163.333اسد که تعداد آ ها ساکو شهر تهراد

کاه شاد اضافه آد فر به 36برای جلوگیری از آثار ریزشی تعداد فر تعییو ولی 120جمعید مو ه با بهره گیری ازفرمول کوکراد

فهرساتی از هماه اینکاه مای شاد به ویاشه و جامعه آماری با توجه به بزرگ بودد رسپس فررسید 044در هاید حج مو ه به

آوری داده هاوسنجد اعتیااد جمع جهد رگردید، از روش مو ه گیری خوشه ای چند مرحله ای استفاده عناصر جمعید تهیه کرد

( متعلق به مارینو خولیز و دیگاری پرساد اماه TMDستفاده شدر یکی ، تسد وابستگی به موبایل )از دو پرسد امه ابه موبایل

حاذ گردیاده دو سواالت مشاابه آد و ایو دو پرسد امه به صورت ترکیآی استفاده شدهازپائولسکا و پوتمسکارلهستا ی دمحققا

تاایج آزماود آلفاای کرو آااپ درپاید وا جام شاد فر14برروی پید آزمودیک ابزارتحقیقبررسی پایایی به منظورسپس اسد ر

: ارائه می گرددآزمود به شرح زیر

متغیرهای تحقیقدرباره آلفای کرو آاپ آزمودجدول مربوط به

آلفای کرونباخ متغیر 4.11 سرمایه اقتصادی

4.20 سرمایه فرهنگی

4.00 سرمایه اجتماعی

4.20 میزاد مذهآی بودد

4.21 جذابید های موبایل

4.3 اعتیاد به موبایل

و سواالتی به پرسشنامه افزوده لذا بدسد آمد 4.1 اولدر پید آزمود "سرمایه اقتصادی" متغیر آلفای کرو آاپالزم به ذکراسد

افزاید ( 4.11)آلفای آد بهکه هایتا پرسشنامه( ا جام شد 14پید آزمو ی دیگر )به تعداد دوبارهو گردید اصالح یزسواالت قآلی

حساسید احتمالی سواالت مربوط به وضع اقتصادی میتوا د علد عمده همسازی ه چنداد باال ریافد ومورداستفاده قرارگرفد

درآزمو های آلفای ایو متغیر باشدر

22

: یافته ها ونتایج

الف: یافته های توصیفی

جامعهعمده های ا در برخی ازویشگی گرفته قرار بررسی مورد ساله 14 تا 31 تهرا ی هما طور که میدا ی درایو پشوهد جوا اد

:بدیو شرح بوده اسد بررسی مورد

یک والآته %(61ساله ومجرد) 13تا 24%(بیو 21اکثرآ ها)بید از%( تشکیل داده ا در14.1%(و ی دیگر رامرداد )03.1 یمی راز اد )

%( تحصیالت باالترازدیپل دار در36تقریآا تمامی آ اد) %( متاهل ا در11سوم آ ها یز)

ای تک مو ه Tبوده اسدر اگر با استناد به آزمود 12.0معادل درجوا اد تهرا ی "میزاد اعتیاد به موبایل" مره کلیِ میا گیو

به موبایل زدیک به حد جوا اددمقایسه کنی مالحظه میشوداعتیا 63یعنی میا گیو محاسآه شده را با میا گیو ظری ایو مقیاس

رابه تفکیک گروههای به موبایلمیزاد اعتیاد میا گیو مرات ،بیشترِ وضوحجهد ، درادامه متوس اماکمی پاییو تر ازآد اسدر

( مقایسه کرده ای : 63میا گیو ظری ) با 2شماره محاسآه وآ را درجدول مختلف جنسی، تحصیلی وررر

گروه به تفکیک جنس، "اعتیاد به موبایل "تک نمونه درمورد میانگین نمرات Tنتایج آزمون : 2جدول

سنی و...

گروهها

میانگین

محاسبه شده

میانگین

نظری

سطح معناداری

مردان

زنان

10.1

13.0

63

63

4.444

4.444

مجردها

متاهل ها

بیوه ها

مطلقه ها

10.1

11.1

04

02

63

63

63

63

4.444

4.444

4.314

4.101

23

زیردیپلمه ها

دیپلمه ودانشجو

لیسانس ودانشجوی ارشد

فوق لیسانس وباالتر

10.0

64.0

10.3

12.1

63

63

63

63

4.42

4.444

4.444

4.444

سال23تا15گروه سنی

سال31تا24گروه سنی

64

10.3

63

63

4.444

4.444

سرمایه فرهنگی پایین

سرمایه فرهنگی متوسط

باالسرمایه فرهنگی

16.3

63.3

11.6

63

63

63

4.444

4.444

4.444

سرمایه اجتماعی پایین

سرمایه اجتماعی متوسط

سرمایه اجتماعی باال

00

16.1

64.1

63

63

63

4.444

4.444

4.444

سرمایه اقتصادی پایین

سرمایه اقتصادی متوسط

سرمایه اقتصادی باال

10.0

13

02

63

63

63

4.444

4.444

4.1

میزان دینداری پایین

میزان دینداری متوسط

میزان دینداری باال

64

12

10.6

63

63

63

4.444

4.444

4.444

بیشتریو مره اعتیاد به موبایل سرمایه اقتصادی باال وافراددارایمالحظه می شودمطلقه ها وبیوه ها 2هما طور که درجدول شماره

اطمیناد داشدر دربقیه گروهها، باالتریو میزاد اعتیاد به تیجه می تواد به ارقام بدسد آمدهمعنادار آودد را داشته ا د ولی بدلیل

موبایل متعلق به جوا ا ی اسد که سرمایه فرهنگی متوسطی داشته ا د اما وقتی سرمایه فرهنگی به حد باال میرسد مره اعتیادبه

24

دیده می (00افرادی با سرمایه اجتماعی پاییو)اعتیاد به موبایل در پاییو تریو میزاد(ر11.6موبایل کاهد محسوسی پیدا می کند)

16.1اما وقتی سرمایه اجتماعی به سطوح متوس وباالمیرسد میزاد اعتیاد به موبایل یز بطور چشمگیری افزاید می یابد) شود

ی می تواد به صورت زیر بیاد کرد:بیو گروههای جوا اد داشته باشاس ازمود تک مو ه مقایسه ای راگر بخواهی براس(64.1و

( 13.0ز اد) به موبایل وابسته ا د (10.1بیشترازمرداد)کمی

(13.03مجردها )(به موبایل معتاد د11.1بیشترازمتاهل ها )

(بید ازبقیه گروههای تحصیلی به موبایل اعتیاد دار د64.0دیپلمه ها ودا شجویاد)

سال قراردار د بیشتر ازافرادِمتعلق به اواس واواخر دوره جوا ی 21تا31سنی افرادی که درمراحل اولیه جوا ی ودرگروه

سال( وابستگی به موبایل دار در13تا20)گروه سنی

جوا ا ی که سرمایه فرهنگی باالیی دار د کمتر از بقیه گروهها به موبایل وابسته ا در

ادی به موبایل اعتیاد دار دجوا اد دارای سرمایه اقتصادیِ پاییو کمتر ازبقیه گروههای اقتص

جوا ا ی که سرمایه اجتماعی پاییو تری دار د کمتر ازبقیه به موبایل وابسته ا د

کمتر ازبقیه به موبایل وابسته ا د اد دینداری آ ها باالتر اسدجوا ا ی که میز

مجردِ از: دخترادِ اسد عآارتتیپ اجتماعی جوا ا ی که بیشتر از بقیه درمعرض اعتیادبه موبایل قراردار د ،درمجموع

،سرمایه اقتصادی وفرهنگی متوس میزاد دینداری پاییو، سال بوده واز 21تا31یا دا شجو که درگروه سنی ودیپلمه

برخوردارباشندر باال وسرمایه اجتماعی

مردادِ متاهل لیسا سه :به موبایل قراردار د عآارت اسد از متقابال، تیپ اجتماعی جوا ا ی که کمترازبقیه درمعرض اعتیاد

میزاد دینداری وسرمایه فرهنگیِ باال، سرمایه سال قرارداشته واز13تا20ویا دا شجوی کارشناسی ارشد که درگروه سنی

برخوردارباشندر اقتصادی واجتماعی پایینی

25

ب: یافته های تحلیلی

درایو راستا فرضیاتی چند تدویو رشناسایی برخی عوامل موثر براعتیاد جوا اد به موبایل یز بوده اسد درپیپشوهد حاضر

که درایو قسمد رابطه احتمالی میاد آد عوامل ومساله اعتیاد به موبایل مورد بررسی وسنجد قرارگرفته اسدر هگردید

عیت تاهل ( و اعتیاد به موبایل رابطه : بین متغیرهای زمینه ای )سن، جنسیت ، نوع شغل و وض 1فرضیه

وجود دارد .

با توجه به فاصله ای بودد متغیر " مختلف گروههای سنی" متعلق بهبه منظور بررسی تفاوت میزاد اعتیاد به موبایل در جوا اد

تایج بدسد آمده ( استفاده شد ر با توجه به ANOVAیا تحلیل واریا س یکراهه ) Fوابسته و ترتیآی بودد متغیر مستقل از آزمود

(F=3.08 وSig.=0.016 و) معنادار شددF از آزمود تعقیآی ،LSD تایج آزمود تعقیآی حاکی از آد بود که راستفاده گردید

بایل بیو گروه سنی کمتریو میزاد اعتیاد به مومتقابال، سال اسد ر 23تا 33گروه سنی جوا اد باالتریو میزاد اعتیاد به موبایل در

ر در ادامه مابیو دوقطب ذکرشده قرارمی گیرد 20تا 22، و 32تا 36، 20تا 21اسد ر میزاد اعتیاد در گروه های سنی 13تا 22

به منظور آشنایی با رو د کاهد یا افزاید میزاد اعتیاد به موبایل در گروه های سنی مختلف،ازآزمود و مودار تحلیل رو د استفاده

د که به شرح زیر ارائه می گردد :ش

متغیر سن و اعتیاد به موبایلمیان تحلیل روند نمودار

G.SEN

5.004.003.002.001.00

Me

an

of E

TIA

D

70

68

66

64

62

60

58

56

54

26

اسد ر اما با افزاید پاییودر مودار فوق( 3سال)شماره 32تا 36 شاد می دهد میزاد اعتیاد به موبایل در گروه سنی فوق مودار

به در مودار( 2سال)شماره 23تا 33سو، میزاد اعتیاد با شیب تندی افزاید می یابدبه صورتی که اعتیاد به موبایل در گروه سنی

در مودار( کاهد شدید میزاد اعتیاد به موبایل را شاهدی ر 1سال)شماره 20تا 22پس از آد در گروه سنی رمیرسداوج خود

13تا 22ر ودر هاید درگروه سنی رپ میدهددر مودار( 0سال)شماره 20تا 21اره پس از آد افزاید مالیمی در گروه سنی دوب

)میزاد کاهد قابل مالحظه ای می یابد ر بنابرایو رو د تغییر مرات متغیر وابستهدوباره در مودار(اعتیاد به موبایل 1سال)شماه

یا منحنی اسد و شاد می دهد ه یک رو دخطی، بلکه یک رو د درجه دو )گروه سنی(، به متغیرمستقلبا توجه اعتیاد به موبایل(

ریابدمی توا د افزاید و در چه سنینی کاهد ازدوراد جوا ی میزاد اعتیاد به موبایل در چه سنینی

تایج آزمود کای اسکوئر شاد داد بیو ز اد و مرداد از ظر میزاد اعتیاد میزاد اعتیاد به موبایل و "جنس"درمورد رابطه احتمالی

به موبایل تقریآا به صورت مشابهی موردبررسی به موبایل تفاوت معناداری وجود دارد رایو بدیو معناسد که ز اد و مرداد

ت اچیزی را شاد میدهدر( یز تفاو10.1و 13.0میا گیو مرات اعتیاد به موبایل درز اد ومرداد )روابسته ا د

یا تحلیل واریا س Fاز آزمود های گو اگود "وضعید تاهل"به منظور بررسی تفاوت میزاد اعتیاد به موبایل در افراد با همچنیو،

می تواد در یافد که Fومعنادارشدد ( F= 1.21و sig= 4.422با توجه به تایج به دسد آمده )( استفاده شد ر ANOVAیکراهه )

Fباتوجه به معنادار شدددرادامه، رتفاوت معناداری با یکدیگر دارد،گو اگودوضعید تاهل افرادی بامیزاد اعتیاد به موبایل در

دررا دار به موبایلاعتیاد رپمجردهاباالتریو داد ه شاد تایج حاصل شدکهاستفاده LSDازآزمود تعقیآی

: بین سرمایه اقتصادی و اعتیاد به موبایل ارتباط وجود دارد . 2فرضیه

با توجه به تایج به استفاده شدر Fمتفاوت از آزمود "سرمایه اقتصادی"به منظور بررسی تفاوت میزاد اعتیاد به موبایل در افراد با

گو اگود اقتصادی های سرمایهجوا اد دارایِ میزاد اعتیاد به موبایل درمیاد مشخص شد( F= 31.230و sig= 4.444)دسد آمده

رتفاوت جدی و معناداری با یکدیگر دارد

27

استفاده گردید ، و تایج حاصل از آزمود تعقیآی حاکی از آد بود که باال LSDاز آزمود تعقیآی F ضریب با توجه به معنادار شدد

پاییو تریو میزاد اعتیاد در بیو افراد با سرمایه متقابال و سد،با سرمایه اقتصادی باال یتریو میزاد اعتیاد به موبایل در بیو افراد

ردیده می شوداقتصادی پاییو

ه های اقتصادی متفاوتی در ادامه و به منظور آشنایی با رو د کاهد و یا افزاید میزاد اعتیاد به موبایل در بیو جوا ا ی که سرمای

به شرح زیر ارائه می گردد : یجه آدلیل رو د استفاده شد که تاز آزمود و مودار تحدار د

سرمایه اقتصادی و میزان اعتیاد به موبایل میاننمودارتحلیل روند

REGHTESA

3.002.001.00

Me

an

of E

TIA

D

80

70

60

50

در مودار( در پاییو تریو سطح خود 3با سرمایه اقتصادی پاییو)شماره فوق شاد می دهدمیزاد اعتیاد به موبایل درجوا ا ی مودار

خطی صعودی وبا شیب مالی جریاد می یابدر در ادامه متوس ( یک رو دِ سطحقرار داردر به موازات افزاید سرمایه اقتصادی )به

افزایشی شیب تندی به خود ایو رو دِ،دار(در مو 1با افزاید میزاد سرمایه اقتصادی از متوس به سرمایه اقتصادی باال)شماره

رو د تغییرات بدیو ترتیب،میگیردر در تیجه باالتریو میزاد اعتیاد به موبایل در بیو افراد با سرمایه اقتصادی باال دیده می شود ر

در چه افراد، اقتصادی سرمایهباتوجه به متغیر وابسته با توجه به متغیر مستقل یک رو د درجه اول یا خطی اسد و شاد می دهد

ر افزاید می یابدمراحلی و با چه شدتی میزاد اعتیاد به موبایل

28

عتیادبه موبایل رابطه است : بین سرمایه فرهنگی وا 3فرضیه

تایج به با توجه به استفاده شد ر Fمتفاوت ازآزمود "سرمایه فرهنگی"به منظور بررسی تفاوت میزاد اعتیاد به موبایل در افراد با

فرهنگی های سرمایهجوا ا ی با( می تواد در یافد که میزاد اعتیاد به موبایل در میاد F= 0.300و sig= 4.440دسد آمده )

باالتریو میزاد اعتیاد به موبایل در بیو افراد با شاد داد تایج استفاده گردید ،و LSDازآزمود تعقیآی سپس گو اگود متفاوت اسدر

فرهنگی متوس و پاییو تریو میزاد اعتیاد در بیو افراد با سرمایه فرهنگی باال می باشد ر همچنیو افراد با سرمایه فرهنگی سرمایه

در ادامه و به منظور آشنایی با رو د کاهد و یا افزاید میزاد اعتیاد به موبایل از آزمود و مودار متوس ه بیو ایو دو قرار دار در

ه شد که تایج به شرح زیر ارائه می گردد :تحلیل رو د استفاد

لو میزان اعتیاد به موبای فرهنگیسرمایه میانتحلیل روند نمودار

RFARHANG

3.002.001.00

Mea

n of

ETI

AD

62

61

60

59

58

57

56

55

به موازات اماراسد پاییودر مودار( در حد 3با سرمایه فرهنگی پاییو)شماره میزاد اعتیادجوا ا ی شاد می دهدفوق مودار

موبایل رو د صعودی با شیب در مودار( میزاد اعتیاد به 2افزاید سطح سرمایه فرهنگی افراد به سرمایه فرهنگی متوس )شماره

1شماره زدیک می شود) باال سرمایه فرهنگیسطح به و افزاید می یابدبازه زما ی که سرمایه فرهنگی امابه خود می گیرد ر تند

ر بنابرایو رو د تغییر مرات متغیر وابسته با توجه به متغیر مستقل پیدامی کندرو د زولی یک اد اعتیاد به موبایل در مودار( میز

یک رو د درجه دوم یا منحنی اسد و شاد می دهد سرمایه فرهنگی افراد تا مرحله ای باعث افزاید ولی از مرحله خاصی به بعد

رشود می باعث کاهد اعتیاد به موبایل

29

: بین سرمایه اجتماعی و اعتیاد به موبایل ارتباط وجود دارد. 4فرضیه

یا تحلیل واریا س یکراهه Fمتفاوت از آزمود "سرمایه اجتماعی" جوا اد دارایِبه منظور بررسی تفاوت میزاد اعتیاد به موبایل در

(ANOVAاستفاده شد ر )(4.444با توجه به تایج به دسد آمده =sig 2.061و=F می تواد در یافد که میزاد اعتیاد به موبایل در )

،اعتیاد به گو اگود سرمایه اجتماعی دارای جوا ادِمیاد سطوح مختلف سرمایه اجتماعی تفاوت جدی ومعناداری با یکدیگر داردو

دار در یز یمتفاوت موبایلِ

حاکی از آد اسد که باالتریو میزاد اعتیاد به ه، که تایج حاصلاستفاده گردید LSDاز آزمود تعقیآی Fبا توجه به معنادار شدد

در ادامه موبایل در بیو افراد با سرمایه اجتماعی باال و پاییو تریو میزاد اعتیاد در بیو افراد با سرمایه اجتماعی پاییو می باشد ر

اعتیاد به موبایل در بیو جوا ا ی که سرمایه های اجتماعی متفاوتی دار د ، از آزمود و افزایدآشنایی با رو د کاهد و جهد

: مودار تحلیل رو د استفاده شد که تایج به شرح زیر ارائه میگردد

و میزان اعتیاد به موبایل اجتماعیسرمایه میاننمودارتحلیل روند

REJTEMAE

3.002.001.00

Mea

n of

ETI

AD

62

60

58

56

54

52

50

48

46

در مودار(در پاییو تریو سطح 3)شماره با سرمایه اجتماعی پاییودربیو جوا ا ی اعتیاد به موبایل میزاد فوق شاد می دهد مودار

در مودار( میزاد اعتیاد به موبایل 2شماره ) خود قرار دارد ر به موازات افزاید میزاد سرمایه اجتماعی به سرمایه اجتماعی متوس

1شماره ) با افزاید میزاد سرمایه اجتماعی به سرمایه اجتماعی باالبه صورت صعودی و با شیب تند افزاید می یابد ر پس از آد

غییرات متغیر وابسته با در مودار( میزاد اعتیاد به موبایل ه به صورت صعودی و با شیب مالی افزاید می یابد ر بنابرایو رو د ت

30

وبا چه شدتی توجه به متغیر مستقل یک رو د درجه اول یا خطی اسد و شاد می دهد سرمایه اجتماعی افراد در چه مراحلی

باعث افزاید میزاد اعتیاد به موبایل می شود ر

: بین میزان مذهبی بودن افراد و اعتیاد به موبایل رابطه وجود دارد . 5فرضیه

استفاده یا تحلیل واریا س یکراهه Fدینداری متفاوت از آزمود میزاد میزاد اعتیاد به موبایل درجوا ا ی بابررسی تفاوت جهد

و میزاد اعتیاد به موبایل معنادار یسد ر دینداریرابطه میاد که ( F= 4.036و sig= 4.012د ) شاد دا تایج شدر

وجود دارد رابطه بدانهای موبایل واعتیادبین جذابیت:6فرضیه

( مورد استفاده قرار گرفد rبا توجه به فاصله ای بودد دو متغیر جذابید های موبایل و اعتیاد به موبایل آزمود همآستگی پیرسود)

ر الآته قآل از اجرای ایو آزمود در مورد پید فرض های رمال بودد مرات متغیرها و یز خطی بودد رابطه دو متغیر اطمیناد

بیو جذابیتهای موبایل و اعتیاد به آد شاد داد( r= 4.630و sig= 4.444) بدسد آمده ازآزمود همآستگیحاصل شد ر تایج

ایو رابطه مستقی و سآتا قوی اسدربه عآارتی هر چه قدر جذابید های موبایل در گاه فرد)متغیر ووجود دارد معنادار رابطه

مستقل( افزاید یابد ، میزاد اعتیاد به موبایل)متغیر وابسته( ه افزاید می یابدر بدیو ترتیب فرضیه تحقیق مورد تایید قرار گرفته

اسد ر

وجود دارد الن واعتیادبه موبایل رابطه :بین تاثیرهمسا7فرضیه

الآته ( مورد استفاده قرار گرفد وrبا توجه به فاصله ای بودد دو متغیر تاثیر همساالد و اعتیاد به موبایل آزمود همآستگی پیرسود)

اطمیناد حاصل شد قآل از اجرای ایو آزمود در مورد پید فرض های رمال بودد مرات متغیرها و یز خطی بودد رابطه دو متغیر

ایو واعتیاد به موبایل رابطه وجود داردمیزاد بیو دو متغیر تاثیر همساالد و شاد داد( r= 4.130و sig= 4.444)حاصله تایج ر

رابطه مستقی و سآتا قوی اسدربه عآارتی هر چه ظر همساالد برای فرد در رابطه با استفاده از موبایل مه تر باشد وبه عآارتی

ر همساالد )متغیر مستقل( افزاید یابد،میزاد اعتیاد به موبایل)متغیر وابسته( ه درفردافزاید می یابدر بدیو ترتیب فرضیه تاثی

تحقیق مورد تایید قرار گرفته اسد ر

31

توسط متغیرهای مستقل تحقیق"موبایل به اعتیاد" تغییرات تبیین توان: 8فرضیه

تکمیلی ازاهدا یکی یز "موبایل به اعتیادجوا اد" بر رگذاریاث در شناختی وجامعه شناختی جمعید عوامل کلی سه شناساییِ

رابطه قآیل از الزم های فرض پید درمورد ابتدار شد گرفته بهره متغیره چند رگرسیود تحلیل از بنابرایو اسد، بوده پشوهد ایو

اطمیناد مرات رمال شآه یا رمال توزیع یز یکدیگر،و با مستقل متغیرهای خطی ه وابسته،عدم و مستقل متغیرهای میاد خطی

شد دکه رگرسیو ی تحلیل وارد یکآاره صورت به تحقیق مستقل متغیرهای "همزماد" روشسپس با بهره گیری ازر گردید حاصل

:اسد منعکس زیر خالصه جدول در حاصله تایج

جدول نتایج تحلیل رگرسیون چندمتغیره

سطح

معناداری

Sig.

آزمون

فیشر

F

ضریب تعیین

استاندارد

^R2

ضریب

تعیین

R2

ضریب

همبستگی

R

شاخص آماری

متغیرها

00000

2.03

004.0

004.2

00703

سن پاسخگویان

نهمساالتاثیر

وضع اقتصادی

سرمایه اجتماعی

سرمایه فرهنگی

های موبایلجذابیت

دینداریمیزان

میاد معنادار رابطهوجود بیا گرو (sig.=0.000)معنادار%33اطمیناد سطح در (13.2) فیشر آزمود حاصله،مقدار تایج اساس بر

همآستگی دهنده شاد( 4.042) متغیره چند رگرسیود همآستگی ضریب مقدارر اسد وابسته متغیر با مستقل متغیرهای مجموعه

متغیر تغییرپذیریِ سآد یزبیا گرِ( 4.031) تعییو مقدارضریبر باشد می وابسته و مستقل متغیرهای مجموعه میاد قوی و مستقی

درمجموع فوق گا ه 0اجتماعی عوامل بعآارتیر باشد می( بیو پید) مستقل متغیرهای مجموعه توس "موبایل به اعتیاد" یا وابسته

رمیکنند تآییو تهرا ی درجوا اد را"موبایل اعتیادبه میزاد" یعنی وابسته متغیر تغییرات از درصد 03

32

: جمع بندی و نتیجه

را وسیعی امکا ات ، همراه های تلفو امروزهر موبایل به اعتیاد از اسد عآارت گرفته قرار بررسی مورد تحقیق ایو در که موضوعی

باشد داشته هوشمند موبایل یک اگربگو ه ای که شخص بگذرا ند سرعد با و سهولد به را ز دگی تا داده قرار ا سا ها اختیار در

شو د می اجتماعی خود موبایل طریق از حتی افراد امروزه( 2432)گروهول جاد گفته بهر کند مرتفع را خود یازهای اکثر توا د می

آد در افراد بودد درگیر میزاد ، باشد داشته گسترده چنیو امکا اتی ، حمل قابل و کوچک وسیله ایو ، موبایل که زما ی ، بالطآعور

مسئله بعد یک امروزهودیگراد،(2441)پاراگاس و( 2441) فیلیپس و با چی جمله از محققیو برخیازاینرو، ریابد می افزاید ه

راسد بویشه درقشرجواد آد به وابستگی و اعتیاد آد و تشخیص داده ا د موبایل برای ه ساز

وضمو پرداختو به وسعد ایو پدیده درمیاد موردکنکاش قراردادهبرایو اساس، پشوهد حاضر اعتیاد به موبایل را دربیو جوا اد

میزاد گیری ا دازه بر عالوهدرایو راستا،، برخی عوامل اجتماعی موثر برآد را یز ارزیابی کرده اسدردرپایتخد کشور قشرجواد

سو، ، جنسید عآارت ا د از: بودی موبایل به اعتیاد بر تاثیرشادسنجد میزاد د آال به که مستقلی متغیرهای،موبایل به اعتیاد

مذهآی میزاد و موبایل های جذابید میزاد ، اجتماعی سرمایه ، فرهنگی سرمایه اقتصادی، سرمایه و شغل وع ، تاهل وضعید

ر اسد بوده افراد بودد

درمقایسه با 12.1تک مو ه ای کمی پاییو تر ازحدمتوس )میا گیو مره Tمیزاد اعتیاد جوا اد تهرا ی به موبایل براساس آزمود

(ارزیابی شد که شاد میدهد هنوز اعتیاد به موبایل درجوا اد به حالد وخی ی در یامده اسد اما درعیو حال 63میا گیو ظری

دبه موبایل درگروههای مختلف جنسی،سنی بررسی جزئی تر میزاد اعتیا میزاد آد چنداد پاییو ه یسد که اسوده خاطر باشی ر

بوده اسد که شرح جزئیات آد دربخشهای هاوررر یز حاکی از وجود تفاوتهایی بعضا ک وگاهی زیاد میاد افرادوابسته به زیرگروه

قآلی ارائه شدر

مینه ای، جنسید وتحصیالت آزمود فرضیات شاد داد که ازبیو متغیرهای مستقل ز ایج تپدیده، واما درمورد عوامل موثر بر ایو

جوا اد با میزاد اعتیاد آ ها به "سو" و "وضع تاهل"و وع شغل ودینداری بامیزاد اعتیاد به موبایل رابطه معناداری داشته ا در اما

بیو پروژه در(2446) چومطالعه جمله از،متعدد بیو المللی تحقیقات در ایو درحالی اسد کهموبایل رابطه معناداری داشته اسدر

33

همکاراد و ایگارشی ،( 2442)گسر ها س ،(2440) همکاراد و با چی ،( 2433) پوتمسکا و پائولسکامطالعات راجرز، المللی

موثر موبایل به اعتیاد میزاد در جنسیدر سایآری های اعتیاد ظریه بیلیوکس در همچنیو و( 2434) همکارا د و دورینگ( 2444)

ر اسد شده دا سته

در ظر موبایل به اعتیاد و تاهل وضعید میاد ارتآاط برای که LSD تعقیآی آزمود سپس و راههیک واریا ستحلیل آزمود اساس بر

تفاوت میا گیو مره )به باالتر بودد میزاد اعتیاد مجردها سآد به متاهل ها توجه بار یز کته قابل تاملی بدسد آمد شد گرفته

پدیده که دار د عقیده آ هار کرد تحلیل بل و اوری متعلق به "تکنولوژی شدد خا گی و موبایل" ظریه با تواد می را مسئله( 0.24

صمیمی همدمی را موبایل تواد میر اسد بوده گذار تاثیر امنید احساس و صمیمید ، جنسید چود هایی حوزه در شدد خا گی

ر بر د می ر جخالء کرده واحساس بیشتر همدمی بی از که مجردها برای ویشه به دا سد

متغیر دو ایو رابطه ، شد گرفته موبایل به اعتیاد و اقتصادی سرمایه میاد ارتآاط بررسی برای که واریا س تحلیل آزمود در

دو ایو رابطهکه شد گرفتهبهره موبایل به اعتیاد و اجتماعی سرمایه میاد ارتآاط بررسی برایاز همیو وع آزمود ر معناداربود

به اعتیاد میزاد ، اجتماعی سرمایه میزاد افزاید با که شد داده شاد ه رو د تحلیل آزمود درر بودومستقی معنادار یزمتغیر

استفاده ازهمیو آزمود درمورد رابطه سرمایه فرهنگی واعتیاد به موبایل حاکی از وجود ر یابد می افزاید شدتی چه با ه موبایل

هایی پشوهد در تایج ایو تحقیق درموردسرمایه اجتماعی همسو با تایج تحقیقات پیشیو بوده اسد زیرا اسدررابطه معناداربوده

اسدر شده تایید اعتیاد و اجتماعی سرمایه میاد ارتآاط( 2446) چو ،( 2440) لینگ ،( 2443)هارپر و تیلور تحقیق چود

رابطه شا گر ، شد گرفته آد به اعتیاد و موبایل های جذابید میاد ارتآاط بررسی برای که پیرسود همآستگی آزمود تایج

افزاید ه آد به اعتیاد میزاد ، افراد گاه در موبایل های جذابید افزاید با که معنا ایو بهر بود قوی سآتا و مستقی همآستگی

مافوق امکا ات با جدید های گوشی روز هرر شود می افزوده موبایل امکا ات به روز به روز که شاهدی راستا ایو درر یابد می

های دوربیو به افراد یاز ک ک که شده بازار وارد مگاپیکسل 24 باالی های دوربیو با هایی گوشیر شو د می بازار وارد تصور

تاثیر ر دهند می جای خود در را اطالعاتی وع هر که زیاد حج با هایی گوشیر کند می محدود را برداری فیل و عکاسی

34

موبایل به اعتیاد با آد رابطه یز تحقیق ایو در که بود شده اشاره( 2433) پوتمسکا و پائولسکا تحقیق در موبایل های جذابید

ر باشد می پوتمسکا و پائولسکا تحقیق تایج با همگرایی از وعی حاکی و معنادار

رابطه شا گر ، شد گرفته موبایل به اعتیاد و همساالد ظر تاثیر میاد ارتآاط بررسی برای که پیرسود همآستگی آزمود تایج

همساالد تاثیر سایآری بر های اعتیاد برای یز بیلیوکس ظریه در چنا چه قآال ذکرآد رفد، ر بود قوی سآتا و مستقی همآستگی

تجهیزات و گوشی بودد روز به زمینه در همساال شاد و دوستاد ظر قدر چه هر اشخاصدررابطه با موبایل ه ،ر اسدتاکید شده

ر یابد می افزاید یز موبایل به آ ها اعتیاد و استفاده افراطی زمینه طآعا باشد تر مه آد

03 تآییو توا ایی تحقیق مستقل متغیرهای که رسیدی تیجه ایو به ، شد گرفته که متغیره چند رگرسیود آزمود اساس بر هایتا،

ر بطور مطلوبی داشته اسد را( تهرا ی جوا اد بیو در موبایل به اعتیاد میزاد) وابسته متغیر تغییرات از درصد

هما طور که دیدی ، با افزاید سرمایه فرهنگی ، میزاد اعتیاد به موبایل کاهد می یابد درپایاد وبه عنواد یک پیشنهاد کاربردی،

میزاد سرمایه فرهنگی متوس ، ترهای موثر بر امه ریزیزمینه سازی ها وپیشنهاد می شود با مسئوالد و هادهای تصمی سازبه لذا

به موبایل کاسد ر جوا اد در آینده بتواد از میزاد اعتیادبه هماد سآد تا هندافزاید ددرجوا اد را

35

منابع :

، ترجمه حسو پویاد ، تهراد : دفتر پشوهد های فرهنگی نگیهدرآمدی بر نظریه فر( 3121اسمید ، فیلیپ )-

، پایاد امه کارشناسی ارشد ، رشته رواد بررسی اعتیاد به اینترنت و پیامدهای اجتماعی و روانی آن(3123امیدی، فاطمه )-

شناسی اجتماعی ، دا شکده علوم اجتماعی ، دا شگاه تهراد

، ترجمه حسو چاوشیاد ، تهراد : ی جتماعیطراحی پژوهش های ا( 3120بلیکی ، ورمو)-

(www.tabnak.ir) 21/1/3131، ساید تابناک ، وشته شده در بیست سال تاریخ گوشی های هوشمند به روایت تصویر-

و خاکآاز و حسو پویاد، تهراد : شیرازه، ترجمه افشی سرمایه اجتماعی ، اعتماد ، دمکراسی و توسعه( 3120تاج بخد ، کیاد )-

، تهراد : پشوهشکده مطالعات فرهنگی و سرمایه اجتماعی و وضعیت آن در ایران( 3123جاوید ، م ، ایزدی جیراد ، ا )-

اجتماعی

، تهراد : ی نظریه های متاخر جامعه شناسی( 3120جالیی پور ، حمیدرضا، محمدی ، جمال )-

تاکید بر تفاوت تلفن همراه و کارکردهای آن برای کاربران ایرانی با( 3133جوادی یگا ه ، م ، کوثری ، م ، خیرخواه ، ط )-

10-21، صص 2، فصل امه مطالعات و تحقیقات اجتماعی ، شماره های جنسیتی

(www.alef.ir) 26/32/1343، خآرگزاری الف ، وشته شده در جوانان تهرانی و صرف وقت برای پیامک-

ساله شهر 24-15بررسی رابطه سرمایه اجتماعی در جهان مجازی و واقعی با تاکید بر جوانان ( 3134حدادی ، فریده ) -

، پایاد امه کارشناسی ارشد ، رشته جامعه شناسی ، دا شکده علوم ا سا ی ، دا شگاه شاهد اصفهان

، صص 11( وجوا اد و تلفو همراه ، فصل امه علوم اجتماعی ، شماره 3134پاکدهی ، علیرضا ، حاج محمدی ، مری )حسینی -

200-222

مقطع تحصیلی بررسی اعتیاد اینترنتی در نوجوانان : مطالعه متغیرهای جنس،( 3122خسروجردی، محمود ، میرزایی ، آید اله)-

221-231، صص 11ه راهآرد ، سال هجده ، شماره ، فصل ام و اندازه سازمان آموزشی

21/32/3132، ساید پشوهشکده باقرالعلوم ، وشته شده در سرمایه فرهنگی( 3132خیرخواه ، ملیحه ) -

(www.pajoohe.com)

(library.tebyan.net، ساید کتابخا ه تآیاد ) دیدگاه های نظری در مورد سنین جوانی-

، تهراد : آگاه فرهنگ مطالعات جوانان( 3126ذکایی، محمد سعید)-

36

( ashena.fci.co.ir) 31/2/3131، ساید آشنا آ الیو ، وشته شده در تاریخچه پیام کوتاه( 3131رشکیا ی ، مهدی )-

(www.ict.gov.irساید اصلی وزارت ارتآاطات و فناوری اطالعات )-

(www.Amar.org.ir، ساید آمار ایراد )90سرشماری سال -

ماهواره ، بررسی رابطه بین میزان استفاده از رسانه ها)اینترنت، موبایل، تلویزیون ایران ،( 3132شجاعی شمیرا ی ، مجید)-

، پایاد امه کارشناسی ارشد ، رشته ارتآاطات اجتماعی ، دا شکده علوم روزنامه و مجله ( و افت تحصیلی در بین دانش آموزان

ا سا ی ، دا شگاه آزاد اسالمی واحد علوم تحقیقات

ایاد امه کارشناسی ، پبررسی ابعاد هویت بخش استفاده از موبایل در میان دختران جوان ( 3120صهاییاد بوستا ی ، ها یه )-

ارشد، رشته جامعه شناسی ، دا شکده علوم اجتماعی ، دا شگاه تهراد

، تهراد : سمد مطالعات تلفن همراه( 3120عاملی ، سعیدرضا)-

، تهراد : ا تشارات صآح صادق ( مصرف و سبک زندگی3122فاضلی ، محمد )-

دانشگاه های زه پیشرفت دانشجویان )مطالعه موردی دانشجویانبررسی رابطه مصرف فرهنگی و انگی( 3133قربا ی ، جواد )-

، پایاد امه کارشناسی ارشد ، رشته جامعه شناسی ، دا شکده علوم ا سا ی ، دا شگاه شاهد شهرستان تربت حیدریه (

تهراد : طرح )جلد اول ، چاپ دوم( ، ترجمه ار عقلیاد و ار خاکآاز ، جامعه شبکه ای و عصر اطالعات( 3124کاستلز ، ما وئل)-

و

، 1-2، فصل امه مطالعات فرهنگی و ارتآاطات ، سال اول ، شماره آنومی اجتماعی در فضای مجازی( 3120کوثری ، مسعود )-

330-303صص

، پایاد امه کارشناسی ارشد، دا شگاه عالمه تهرانی کاربردهای تلفن همراه در میان شهروندان( 3121کیا ی موگویی ، مری )-

طآاطآایی

راهنمای والدین در استفاده فرزندان از فناوری های ارتباطی جدید ، بازی های ویدیویی و رایانه ( 3126منطقی ، مرتضی )-

، تهراد: عابد ای

، تهراد : دا شگاه شاهد یشه اجتماعیدراند معمای بیگانگی( 3134حیدر پور ، سکینه ) وموسوی ، سید کمال الدیو -

، تهراد : بهینه فراگیر ( قدرت اجتماعی موبایل3123موسوی ، سید کمال الدیو ) -

، تهراد : ی مقدمه ای بر جامعه شناسی دین و انواع دینداری( 3134میرسندسی ، محمد) -

37

-Ahmad . I , Fiaz Qazi. T, Ajazperji . kh(2011) Mobile phone to youngsters: Necessity or addiction ,African journal of Business Manage ment , vol 5 ,pp12513-12519

-Billieux . J (2012) A problematic use of mobile phone : a literature review and a path ways model , Current psychiatry reviews , vol 8 , No 4 ,pp 1-9

-Chen . Y(2006) Social phenomena of mobile phone use : an exploratory study in Taiwanese college students , school of communication , information and library studies Rutgers , the state university of New Jersey ,pp 219-239

-Cholize . M(2012) Mobile phone addiction in adolescence : the test of mobile phone dependence (TMD) , Prog health sci , vol 2 , No 1 ,pp 33-44

-Fidous syed.S , Nurullah . A (2011) Use of mobile phones and the social lives of urban adolescents:A review of literature , pp 1-18

-Geser . H(2002) Are girls(even) more addicted? Some gender patterns of cell phone usage , institute of sociology ,pp 1-23

-Grohol.J(2012) Internet addiction , published on psysh central.com , retrived at October 26/2012

-Hammersley.R (2010) Mobile phone addiction : a point of issue , Journal compliation society for the study of addiction , pp 373-375

-Hjorth. Larissa(2009)Mobile media in the Asia – Pacific , London : Routledge,48-61

-Hooper.V , Zhou . Y (2007)Addictive , dependent,compulsive ? a study of mobile phone usage, 20th Bled econference emergence : Merging and Emerging Technologies ,processes and Institutions . June 4-6 , pp 272-285

-Kung .Vicky (2012) Nomophobia –cell phone addiction on the rise , www.CNN.com, retrived at March 7/2012

-Mobile phone addiction , www.Ctvnews.ca ,retrived at Jul 29/2013

-Mobile technology fact sheet , www.pewInternet.org ,retrived at December 27/2013

-Mobile phone addiction statistics , www.stakeholder.ofcom.org.UK (Independence regulator and competition authority for the UK communications industries) retrived at March 2011

-Pawlovska .B , Potembska. F(2011) Gender and severity of symptoms of mobile phone addiction an polish gymnasium , secondary school and university students , curr proble psychiatry ,12(4) ,pp 433-438

-Payne .Tova(2012)Addicted to your mobile phone ? 5 ways to beat your phone addiction , www.lifehack.org

-Talaeva, Nadezhda. (2013) Mobilomania: youths’ dependency to mobile phone.-Russia:Rostov