1 

 

คาทาวตรเชา คาบชาพระรตนตรย

โย โส ภะคะวา อะระหง สมมาสมพทโธ พระผมพระภาคเจานน พระองคใด, เปนพระอรหนต,

ดบเพลงกเลสเพลงทกขสนเชง, ตรสรชอบไดโดยพระองคเอง

สวากขาโต เยนะ ภะคะวะตา ธมโม อานวา สะ-หวาก-ขา-โต (สะออกเสยงแตนอยไมเตมคา)

พระธรรม เปนธรรมอนพระผมพระภาคเจา พระองคใด, ตรสไวดแลว สปะฏปนโน ยสสะ ภะคะวะโต สาวะกะสงโฆ พระสงฆสาวกของพระผมพระภาคเจา พระองคใด, ปฏบตดแลว ตมมะยง ภะคะวนตง สะธมมง สะสงฆง อเมห สกกาเรห ยะถาระหง อาโรปเตห อะภปชะยามะ ขาพเจาทงหลาย, ขอบชาอยางยงซงพระผมพระภาคเจาพระองคนน

,พรอมทงพระธรรมและพระสงฆ,

ดวยเครองสกการะทงหลายเหลาน, อนยกขนตามสมควรแลวอยางไร สาธ โน ภนเต ภะคะวา สจระปะรนพพโตป ขาแตพระองคผเจรญ, พระผมพระภาคเจาแมปรนพพานนานแลว, ทรงสรางคณอนสาเรจประโยชนไวแกขาพเจาทงหลาย. ปจฉมาชะนะตานกมปะมานะสา ทรงมพระหฤทยอนเคราะหแกพวกขาพเจา อนเปนชนรนหลง

2 

 

อเม สกกาเร ทคคะตะปณณาการะภเต ปะฏคคณหาต ขอพระผมพระภาคเจาจงรบเครองสกการะ อนเปนบรรณาการของคนยากทงหลายเหลาน อมหากง ทฆะรตตง หตายะ สขายะ เพอประโยชนและความสขแกขาพเจาทงหลาย ตลอดกาลนาน เทอญฯ อะระหง สมมาสมพทโธ ภะคะวา พระผมพระภาคเจา, เปนพระอรหนต, ดบเพลงกเลสเพลงทกขสนเชง, ตรสรชอบไดโดยพระองคเอง พทธง ภะคะวนตง อะภวาเทม ขาพเจาอภวาทพระผมพระภาคเจา, ผร ผตน ผเบกบาน (กราบ)

สวากขาโต ภะคะวะตา ธมโม อานวา สะ-หวาก-ขา-โต (สะออกเสยงแตนอยไมเตมคา)

พระธรรมเปนธรรมทพระผมพระภาคเจา, ตรสไวดแลว ธมมง นะมสสาม ขาพเจานมสการพระธรรม (กราบ)

สปะฏปนโน ภะคะวะโต สาวะกะสงโฆ, พระสงฆสาวกของพระผมพระภาคเจา, ปฏบตดแลว สงฆง นะมาม. ขาพเจานอบนอมพระสงฆ (กราบ)

3 

 

ปพพภาคนมการ (หนทะ มะยง พทธสสะ ภะคะวะโต ปพพะภาคะนะมะการง กะโร

มะ เส) เชญเถด เราทงหลาย ทาความนอบนอมอนเปนสวนเบองตน แดพระผม

พระภาคเจาเถด

นะโม ตสสะ ภะคะวะโต, ขอนอบนอมแดพระผมพระภาคเจาพระองคนน

อะระหะโต, ซงเปนผไกลจากกเลส สมมาสมพทธสสะ. ตรสรชอบไดโดยพระองคเอง.

(กลาว ๓ ครง)

พทธาภถต (หนทะ มะยง พทธาภถตง กะโรมะ เส)

เชญเถด เราทงหลาย ทาความชมเชยเฉพาะพระพทธเจาเถด

โย โส ตะถาคะโต พระตถาคตเจานน พระองคใด อะระหง เปนผไกลจากกเลส

4 

 

สมมาสมพทโธ เปนผตรสรชอบไดโดยพระองคเอง วชชาจะระณะสมปนโน เปนผถงพรอมดวยวชชาและจรณะ สคะโต เปนผไปแลวดวยด โลกะวท เปนผรโลกอยางแจมแจง อะนตตะโร ปรสะทมมะสาระถ เปนผสามารถฝกบรษทสมควรฝกไดอยางไมมใครยงกวา สตถา เทวะมะนสสานง เปนครผสอนของเทวดาและมนษยทงหลาย พทโธ เปนผร ผตน ผเบกบานดวยธรรม ภะคะวา เปนผมความจาเรญ จาแนกธรรมสงสอนสตว

โย อมง โลกง สะเทวะกง สะมาระกง สะพรหมะกง, สสสะมะณะพราหมะณง ปะชง สะเทวะมะนสสง สะยง อะภญญา สจฉกตวา ปะเวเทส พระผมพระภาคเจาพระองคใด, ไดทรงทาความดบทกขใหแจง ดวย

พระปญญาอนยงเองแลว,

5 

 

ทรงสอนโลกนพรอมทงเทวดา มาร พรหม และหมสตว พรอมทงสมณ

พราหมณ, พรอมทงเทวดาและมนษยใหรตาม โย ธมมง เทเสส พระผมพระภาคเจาพระองคใด ทรงแสดงธรรมแลว อาทกลยาณง ไพเราะในเบองตน มชเฌกลยาณง ไพเราะในทามกลาง ปะรโยสานะกลยาณง ไพเราะในทสด สาตถง สะพยญชะนง เกวะละปะรปณณง ปะรสทธง พรหมะจะรยง ปะกาเสส ทรงประกาศพรหมจรรย คอแบบแหงการปฏบตอนประเสรฐ บรสทธ

บรบรณ สนเชง,

พรอมทงอรรถะ (คาอธบาย) พรอมทงพยญชนะ (หวขอ) ตะมะหง ภะคะวนตง อะภปชะยาม ขาพเจาบชาอยางยง เฉพาะพระผมพระภาคเจาพระองคนน ตะมะหง ภะคะวนตง สระสา นะมาม ขาพเจานอบนอมพระผมพระภาคเจา พระองคนนดวยเศยรเกลา

(กราบระลกพระพทธคณ)

6 

 

ธมมาภถต (หนทะ มะยง ธมมาภถตง กะโรมะ เส)

เชญเถด เราทงหลาย ทาความชมเชยเฉพาะพระธรรมเถด

โย โส สวากขาโต ภะคะวะตา ธมโม พระธรรมนนใด, เปนสงทพระผมพระภาคเจาไดตรสไวดแลว สนทฏฐโก เปนสงทผศกษาและปฏบตพงเหนไดดวยตนเอง อะกาลโก เปนสงทปฏบตได และใหผลไดไมจากดกาล เอหปสสโก เปนสงทควรกลาวกะผอนวา ทานจงมาดเถด โอปะนะยโก เปนสงทควรนอมเขามาใสตว ปจจตตง เวทตพโพ วญห เปนสงทผรกรไดเฉพาะตน ตะมะหง ธมมง อะภปชะยาม ขาพเจาบชาอยางยง เฉพาะพระธรรมนน ตะมะหง ธมมง สระสา นะมาม ขาพเจานอบนอมพระธรรมนน ดวยเศยรเกลา

(กราบระลกพระธรรมคณ)

7 

 

สงฆาภถต หนทะ มะยง สงฆาภถตง กะโรมะ เส

เชญเถด เราทงหลาย ทาความชมเชยเฉพาะพระสงฆเถด

โย โส สปะฏปนโน ภะคะวะโต สาวะกะสงโฆ สงฆสาวกของพระผมพระภาคเจานนหมใด ปฏบตดแลว อชปะฏปนโน ภะคะวะโต สาวะกะสงโฆ สงฆสาวกของพระผมพระภาคเจาหมใด ปฏบตตรงแลว ญายะปะฏปนโน ภะคะวะโต สาวะกะสงโฆ สงฆสาวกของพระผมพระภาคเจาหมใด, ปฏบตเพอรธรรมเปนเครองออกจากทกขแลว สามจปะฏปนโน ภะคะวะโต สาวะกะสงโฆ สงฆสาวกของพระผมพระภาคเจาหมใด, ปฏบตสมควรแลว ยะททง ไดแกบคคลเหลานคอ จตตาร ปรสะยคาน อฏฐะ ปรสะปคคะลา คแหงบรษ ๔ ค, นบเรยงตวบรษได ๘ บรษ*

* สคคอ โสดาปตตมรรค โสดาปตตผล, สกทาคามมรรค สกทาคามผล,

อนาคามมรรค อนาคามผล, อรหตตมรรค อรหตตผล. เอสะ ภะคะวะโต สาวะกะสงโฆ นนแหละสงฆสาวกของพระผมพระภาคเจา

8 

 

อาหเนยโย เปนสงฆควรแกสกการะทเขานามาบชา ปาหเนยโย เปนสงฆควรแกสกการะทเขาจดไวตอนรบ ทกขเณยโย เปนผควรรบทกษณาทาน อญชะลกะระณโย เปนผทบคคลทวไปควรทาอญชล อะนตตะรง ปญญกเขตตง โลกสสะ เปนเนอนาบญของโลก, ไมมนาบญอนยงกวา ตะมะหง สงฆง อะภปชะยาม ขาพเจาบชาอยางยง เฉพาะพระสงฆหมนน ตะมะหง สงฆง สระสา นะมาม ขาพเจานอบนอมพระสงฆหมนน ดวยเศยรเกลา

(กราบระลกพระสงฆคณ)

รตนตตยปปณามคาถา (หนทะ มะยง ระตะนตตะยปปะณามะคาถาโย เจวะ สงเวคะวตถปะรกตตะนะปาฐญจะ ภะณามะ เส)

เชญเถด เราทงหลาย กลาวคานอบนอมพระรตนตรยและบาลทกาหนดวตถเครองแสดงความสงเวชเถด

9 

 

พทโธ สสทโธ กะรณามะหณณะโว พระพทธเจาผบรสทธ มพระกรณาดจหวงมหรรณพ โยจจนตะสทธพพะระญาณะโลจะโน พระองคใด มตาคอญาณอนประเสรฐหมดจดถงทสด โลกสสะ ปาปปะกเลสะฆาตะโก เปนผฆาเสยซงบาปและอปกเลสของโลก วนทาม พทธง อะหะมาทะเรนะ ตง ขาพเจาไหวพระพทธเจาพระองคนน โดยใจเคารพเออเฟอ ธมโม ปะทโป วยะ ตสสะ สตถโน พระธรรมของพระศาสดา สวางรงเรองเปรยบดวงประทป โย มคคะปากามะตะเภทะภนนะโก จาแนกประเภท คอ มรรค ผล นพพาน, สวนใด โลกตตะโร โย จะ ตะทตถะทปะโน ซงเปนตวโลกตตระ, และสวนใดทชแนวแหงโลกตตระนน วนทาม ธมมง อะหะมาทะเรนะ ตง ขาพเจาไหวพระธรรมนน โดยใจเคารพเออเฟอ สงโฆ สเขตตาภยะตเขตตะสญญโต พระสงฆเปนนาบญอนยงใหญกวานาบญอนดทงหลาย โย ทฏฐะสนโต สคะตานโพธะโก เปนผเหนพระนพพาน, ตรสรตามพระสคต, หมใด โลลปปะหโน อะรโย สเมธะโส

10 

 

เปนผละกเลสเครองโลเลเปนพระอรยเจา มปญญาด วนทาม สงฆง อะหะมาทะเรนะ ตง ขาพเจาไหวพระสงฆหมนนโดยใจเคารพเออเฟอ

อจเจวะเมกนตะภปชะเนยยะกง, วตถตตะยง วนทะยะตาภสงขะตง, ปญญง มะยา ยง มะมะ สพพปททะวา,มา โหนต เว ตสสะ ปะภาวะสทธยา บญใดทขาพเจาผไหวอยซงวตถสาม, คอพระรตนตรยอนควรบชายง

โดยสวนเดยว,

ไดกระทาแลวเปนอยางยงเชนน, ขออปทวะ(ความชว) ทงหลาย,

จงอยามแกขาพเจาเลย, ดวยอานาจความสาเรจอนเกดจากบญนน

สงเวคปรกตตนปาฐะ

อธะ ตะถาคะโต โลเก อปปนโน พระตถาคตเจาเกดขนแลวในโลกน อะระหง สมมาสมพทโธ เปนผไกลจากกเลส ตรสรชอบไดโดยพระองคเอง ธมโม จะ เทสโต นยยานโก และพระธรรมททรงแสดงเปนธรรมเครองออกจากทกข อปะสะมโก ปะรนพพานโก เปนเครองสงบกเลส, เปนไปเพอปรนพพาน

11 

 

สมโพธะคาม สคะตปปะเวทโต เปนไปเพอความรพรอม, เปนธรรมทพระสคตประกาศ มะยนตง ธมมง สตวา เอวง ชานามะ พวกเราเมอไดฟงธรรมนนแลว, จงไดรอยางนวา ชาตป ทกขา แมความเกดกเปนทกข ชะราป ทกขา แมความแกกเปนทกข มะระณมป ทกขง แมความตายกเปนทกข โสกะปะรเทวะทกขะโทมะนสสปายาสาป ทกขา แมความโศก ความราไรราพน ความไมสบายกาย ความไมสบายใจ ความคบแคนใจ กเปนทกข อปปเยห สมปะโยโค ทกโข ความประสบกบสงไมเปนทรกทพอใจ กเปนทกข ปเยห วปปะโยโค ทกโข ความพลดพรากจากสงเปนทรกทพอใจ กเปนทกข ยมปจฉง นะ ละภะต ตมป ทกขง มความปรารถนาสงใดไมไดสงนนนนกเปนทกข สงขตเตนะ ปญจปาทานกขนธา ทกขา วาโดยยอ อปาทานขนธทง ๕ เปนตวทกข

12 

 

เสยยะถทง ไดแกสงเหลานคอ รปปาทานกขนโธ ขนธ อนเปนทตงแหงความยดมน คอรป เวทะนปาทานกขนโธ ขนธ อนเปนทตงแหงความยดมน คอเวทนา สญปาทานกขนโธ ขนธ อนเปนทตงแหงความยดมน คอสญญา สงขารปาทานกขนโธ ขนธ อนเปนทตงแหงความยดมน คอสงขาร วญญาณปาทานกขนโธ ขนธ อนเปนทตงแหงความยดมน คอวญญาณ เยสง ปะรญญายะ เพอใหสาวกกาหนดรอบรอปาทานขนธเหลานเอง ธะระมาโน โส ภะคะวา จงพระผมพระภาคเจานน เมอยงทรงพระชนมอย เอวง พะหลง สาวะเก วเนต ยอมทรงแนะนาสาวกทงหลาย, เชนนเปนสวนมาก เอวง ภาคา จะ ปะนสสะ ภะคะวะโต สาวะเกส อะนสาสะน พะหลา ปะวตตะต อนงคาสงสอนของพระผมพระภาคเจานนยอมเปนไปในสาวกทงหลาย,

13 

 

สวนมากมสวนคอการจาแนกอยางนวา รปง อะนจจง รปไมเทยง เวทะนา อะนจจา เวทนาไมเทยง สญญา อะนจจา สญญาไมเทยง สงขารา อะนจจา สงขารไมเทยง วญญาณง อะนจจง วญญาณไมเทยง รปง อะนตตา รปไมใชตวตน เวทะนา อะนตตา เวทนาไมใชตวตน สญญา อะนตตา สญญาไมใชตวตน สงขารา อะนตตา สงขารไมใชตวตน วญญาณง อะนตตา วญญาณไมใชตวตน

14 

 

สพเพ สงขารา อะนจจา สงขารทงหลายทงปวง ไมเทยง สพเพ ธมมา อะนตตาต ธรรมทงหลายทงปวง ไมใชตวตน, ดงน

เต (ตา) คาในวงเลบสาหรบผหญงวา มะยง โอตณณามหะ พวกเราทงหลายเปนผถกครอบงาแลว ชาตยา โดยความเกด ชะรามะระเณนะ โดยความแกและความตาย โสเกห ปะรเทเวห ทกเขห โทมะนสเสห อปายาเสห โดยความโศก ความราไรราพน ความไมสบายกาย ความไมสบายใจ ความคบแคนใจทงหลาย ทกโขตณณา เปนผถกความทกขหยงเอาแลว ทกขะปะเรตา เปนผมความทกขเปนเบองหนาแลว อปเปวะนามมสสะ เกวะลสสะ ทกขกขนธสสะ อนตะกรยา ปญญาเยถาต ทาไฉนการทาทสดแหงกองทกขทงสนน, จะพงปรากฏชดแกเราได

สาหรบ พระภกษ - สามเณรสวด

15 

 

จระปะรนพพตมป ตง ภะคะวนตง อททสสะ อะระหนตง สมมาสมพทธง เราทงหลาย อทศเฉพาะพระผมพระภาคเจา, ผไกลจากกเลส

ตรสรชอบไดโดยพระองคเอง, แมปรนพพานนานแลว, พระองคนน สทธา อะคารสมา อะนะคารยง ปพพะชตา เปนผมศรทธา ออกบวชจากเรอน ไมเกยวของดวยเรอนแลว ตสมง ภะคะวะต พรหมะจะรยง จะรามะ ประพฤตอยซงพรหมจรรย ในพระผมพระภาคเจา พระองคนน ภกขนง สกขาสาชวะสะมาปนนา ถงพรอมดวยสกขาและธรรมเปนเครองเลยงชวตของภกษทงหลาย ตง โน พรหมะจะรยง อมสสะ เกวะลสสะ ทกขกขนธสสะ อนตะกรยายะ สงวตตะต ขอใหพรหมจรรยของเราทงหลายนน, จงเปนไปเพอการทาทสดแหงกองทกขทงสนน เทอญ

สาหรบอบาสก, อบาสกา

จระปะรนพพตมป ตง ภะคะวนตง สะระณงคะตา เราทงหลาย ผถงแลวซงพระผมพระภาคเจา, แมปรนพพานนานแลวพระองคนน เปนสรณะ ธมมญจะ สงฆญจะ ถงพระธรรมดวย ถงพระสงฆดวย

16 

 

ตสสะ ภะคะวะโต สาสะนง, ยะถาสะต, ยะถาพะลง มะนะสกะโรมะ อะนปะฏปชชามะ จกทาในใจอย ปฏบตตามอย ซงคาสงสอนของพระผมพระภาคเจานน ตามสตกาลง สา สา โน ปะฏปตต ขอใหความปฏบตนนๆ ของเราทงหลาย อมสสะ เกวะลสสะ ทกขกขนธสสะ อนตะกรยายะ สงวตตะต จงเปนไปเพอการทาทสดแหงกองทกขทงสนน เทอญ

(จบคาทาวตรเชา)

คาแผเมตตา (หนทะ มะยง เมตตาผะระณง กะโรมะ เส)

อะหง สขโต โหม ขอใหขาพเจาจงเปนผถงสข นททกโข โหม จงเปนผไรทกข อะเวโร โหม จงเปนผไมมเวร

อพยาปชโฌ โหม (อานวา อบ-พะ-ยา)

17 

 

จงเปนผไมเบยดเบยนซงกนและกน อะนโฆ โหม จงเปนผไมมทกข สข อตตานง ปะรหะราม จงรกษาตนอยเปนสขเถด สพเพ สตตา สขตา โหนต ขอสตวทงหลายทงปวงจงเปนผถงความสข สพเพ สตตา อะเวรา โหนต ขอสตวทงหลายทงปวงจงเปนผไมมเวร สพเพ สตตา อพยาปชฌา โหนต ขอสตวทงหลายทงปวงจงอยาไดเบยดเบยนซงกนและกน สพเพ สตตา อะนฆา โหนต ขอสตวทงหลายทงปวงจงเปนผไมมทกข สพเพ สตตา สข อตตานง ปะรหะรนต ขอสตวทงหลายทงปวงจงรกษาตนอยเปนสขเถด สพเพ สตตา สพพะทกขา ปะมญจนต ขอสตวทงหลายทงปวงจงพนจากทกขทงมวล สพเพ สตตา ลทธะสมปตตโต มา วคจฉนต ขอสตวทงหลายทงปวงจงอยาไดพรากจากสมบตอนตนไดแลว สพเพ สตตา กมมสสะกา กมมะทายาทา กมมะโยน กมมะพนธ กมมะปะฏสะระณา

18 

 

สตวทงหลายทงปวงมกรรมเปนของของตน, มกรรมเปนผใหผล,

มกรรมเปนแดนเกด, มกรรมเปนผตดตาม,มกรรมเปนทพงอาศย

ยง กมมง กะรสสนต, กลยาณง วา ปาปะกง วา, ตสสะ ทายาทา ภาวสสนต จกทากรรมอนใดไว, เปนบญหรอเปนบาป, จกตองเปนผไดรบผลกรรมนนๆ สบไป

ทวตตงสาการปาฐะ (หนทะ มะยง ทวตตงสาการะปาฐง ภะณามะ เส)

เชญเถด เราทงหลาย จงกลาวคาถาแสดงอาการ ๓๒ ในรางกายเถด

อะยง โข เม กาโย กายของเรานแล อทธง ปาทะตะลา เบองบนแตพนเทาขนมา อะโธ เกสะมตถะกา เบองตาแตปลายผมลงไป ตะจะปะรยนโต มหนงหมอยเปนทสดรอบ ปโรนานปปะการสสะ อะสจโน

19 

 

เตมไปดวยของไมสะอาด มประการตางๆ

อตถ อมสมง กาเย มอยในกายน

เกสา คอผมทงหลาย

โลมา คอขนทงหลาย

นะขา คอเลบทงหลาย

ทนตา คอฟนทงหลาย

ตะโจ หนง

มงสง เนอ

นะหาร เอนทงหลาย

อฏฐ กระดกทงหลาย

อฏฐมญชง เยอในกระดก

วกกง ไต

หะทะยง หวใจ

ยะกะนง ตบ

กโลมะกง พงผด

ปหะกง มาม

ปปผาสง ปอด

อนตง ไสใหญ

อนตะคณง สายรดไส

20 

 

อทะรยง อาหารใหม

กะรสง อาหารเกา

ปตตง นาด

เสมหง นาเสลด

ปพโพ นาเหลอง

โลหตง นาเลอด

เสโท นาเหงอ

เมโท นามนขน

อสส นาตา

วะสา นามนเหลว

เขโฬ นาลาย

สงฆาณกา นามก

ละสกา นามนไขขอ

มตตง นามตร

มตถะเกมตถะลงคง เยอในสมอง

เอวะมะยงเม กาโย กายของเรานอยางน

อทธงปาทะตะลา เบองบนแตพนเทาขนมา

อะโธเกสะมตถะกา เบองตาแตปลายผมลงไป

ตะจะปะรยนโต มหนงหมอยเปนทสดรอบ

21 

 

ปโรนานปปะการสสะ อะสจโน เตมไปดวยของไมสะอาด มประการตางๆ อยางนแลฯ

อภณหปจจเวกขณปาฐะ (หนทะ มะยง อะภณหะปจจะเวกขะณะปาฐง ภะณามะ เส) เชญเถดเราทงหลาย มาสวดอภณหปจจเวกขณะปาฐะกนเถด

ชะราธมโมมห ชะรง อะนะตโต (อะนะตตา) คาในวงเลบสาหรบผหญงวา เรามความแกเปนธรรมดาจะลวงพนความแกไปไมได

พยาธธมโมมห พยาธง อะนะตโต (อะนะตตา) คาในวงเลบสาหรบผหญงวา เรามความเจบไขเปนธรรมดา จะลวงพนความเจบไขไปไมได

มะระณะธมโมมห มะระณง อะนะตโต (อะนะตตา) คาในวงเลบสาหรบผหญงวา เรามความตายเปนธรรมดาจะลวงพนความตายไปไมได สพเพห เม ปเยห มะนาเปห นานาภาโว วนาภาโว เราจะละเวนเปนตางๆ, คอวาจะตองพลดพรากจากของรกของเจรญใจทงหลายทงปวง กมมสสะโกมห กมมะทายาโท กมมะโยน

22 

 

กมมะพนธ กมมะปะฏสะระโณ (ณา) คาในวงเลบสาหรบผหญงวา

เราเปนผมกรรมเปนของๆตน, มกรรมเปนผใหผล,

มกรรมเปนแดนเกด, มกรรมเปนผตดตาม, มกรรมเปนทพงอาศย

ยง กมมง กะรสสาม, กลยาณง วา ปาปะกง วา, ตสสะ ทายาโท (ทา) คาในวงเลบสาหรบผหญงวา ภะวสสาม

เราทากรรมอนใดไว, เปนบญหรอเปนบาป,

เราจะเปนทายาท, คอวาเราจะตองไดรบผลของกรรมนนๆ สบไป เอวง อมเหห อะภณหง ปจจะเวกขตพพง เราทงหลายควรพจารณาอยางนทกวนๆ เถด

บทพจารณาสงขาร (ทกเวลาทาวตรเชาและเวลาเขานอน)

(หนทะ มะยง ธมมะสงเวคะปจจะเวกขะณะปาฐง ภะณามะ เส) เชญเถด เราทงหลาย จงกลาวคาถาพจารณาธรรมสงเวชเถด

สพเพ สงขารา อะนจจา สงขารคอรางกายจตใจ, แลรปธรรมนามธรรมทงหมดทงสน,

มนไมเทยง, เกดขนแลวดบไปมแลวหายไป สพเพ สงขารา ทกขา

23 

 

สงขารคอรางกายจตใจ, แลรปธรรมนามธรรมทงหมดทงสน,

มนเปนทกขทนยาก, เพราะเกดขนแลวแกเจบตายไป สพเพ ธมมา อะนตตา สงทงหลายทงปวง, ทงทเปนสงขารแลมใชสงขารทงหมดทงสน,

ไมใชตวไมใชตน, ไมควรถอวาเราวาของเราวาตววาตนของเรา อะธวง ชวตง ชวตเปนของไมยงยน ธวง มะระณง ความตายเปนของยงยน อะวสสง มะยา มะรตพพง อนเราจะพงตายเปนแท มะระณะปะรโยสานง เม ชวตง ชวตของเรามความตายเปนทสดรอบ ชวตง เม อะนยะตง ชวตของเราเปนของไมเทยง มะระณง เม นยะตง ความตายของเราเปนของเทยง วะตะ ควรทจะสงเวช อะยง กาโย อะจรง รางกายนมไดตงอยนาน

24 

 

อะเปตะวญญาโณ ครนปราศจากวญญาณ ฉฑโฑ อนเขาทงเสยแลว อธเสสสะต จกนอนทบ ปะฐะวง ซงแผนดน กะลงคะรง อวะ ประดจดงวาทอนไมและทอนฟน นรตถง หาประโยชนมได อะนจจา วะตะ สงขารา สงขารทงหลายไมเทยงหนอ อปปาทะวะยะธมมโน มความเกดขนแลวมความเสอมไปเปนธรรมดา อปปชชตวา นรชฌนต ครนเกดขนแลวยอมดบไป เตสง วปะสะโม สโข ความเขาไปสงบระงบสงขารทงหลาย, เปนสขอยางยง, ดงน

25 

 

สพพปตตทานคาถา (หนทะ มะยง สพพะปตตทานะคาถาโย ภะณามะ เส)

เชญเถด เราทงหลาย จงกลาวคาแผสวนบญใหแกสรรพสตวทงหลายเถด

ปญญสสทาน กะตสสะ ยานญญาน กะตาน เม, เตสญจะ ภาคโน โหนต สตตานนตาปปะมาณะกา สตวทงหลาย ไมมทสด ไมมประมาณ, จงมสวนแหงบญทขาพเจาไดทา

ในบดน, และแหงบญอนทไดทาไวกอนแลว

เย ปยา คณะวนตา จะ มยหง มาตาปตาทะโย, ทฏฐา เม จาปยะทฏฐา วา อญเญ มชฌตตะเวรโน คอจะเปนสตวเหลาใด, ซงเปนทรกใครและมบญคณ, เชนมารดาบดาของขาพเจาเปนตน กด ทขาพเจาเหนแลวหรอไมไดเหน

กด, สตวเหลาอนทเปนกลางๆหรอเปนคเวรกน กด

สตตา ตฏฐนต โลกสมง เตภมมา จะตโยนกา, ปญเจกะจะตโวการา สงสะรนตา ภะวาภะเว สตวทงหลายตงอยในโลก, อยในภมทงสาม, อยในกาเนดทงส,

มขนธหาขนธ มขนธขนธเดยว มขนธสขนธ, กาลงทองเทยวอยในภพนอยภพใหญ กด

26 

 

ญาตง เย ปตตทานมเม อะนโมทนต เต สะยง, เย จมง นปปะชานนต เทวา เตสง นเวทะยง, สตวเหลาใด รสวนบญทขาพเจาแผใหแลว, สตวเหลานนจงอนโมทนา

เองเถด,

สวนสตวเหลาใดยงไมรสวนบญน, ขอเทวดาทงหลาย, จงบอกสตวเหลานนใหร

มะยา ทนนานะ ปญญานง อะนโมทะนะเหตนา, สพเพ สตตา สะทา โหนต อะเวรา สขะชวโน, เขมปปะทญจะ ปปโปนต เตสาสา สชฌะตง สภา เพราะเหตทไดอนโมทนาสวนบญทขาพเจาแผใหแลว,

สตวทงหลายทงปวง, จงเปนผไมมเวร, อยเปนสขทกเมอ, จงถงบทอน

เกษม,

กลาวคอพระนพพาน, ความปรารถนาทดงามของสตวเหลานนจงสาเรจเถด

คาทาวตรเยน คาบชาพระรตนตรย

โย โส ภะคะวา อะระหง สมมาสมพทโธ, พระผมพระภาคเจานน พระองคใด, เปนพระอรหนต,

27 

 

ดบเพลงกเลสเพลงทกขสนเชง, ตรสรชอบไดโดยพระองคเอง

สวากขาโต เยนะ ภะคะวะตา ธมโม, อานวา สะ-หวาก-ขา-โต (สะออกเสยงแตนอยไมเตมคา)

พระธรรม เปนธรรมอนพระผมพระภาคเจา พระองคใด, ตรสไวดแลว

สปะฏปนโน ยสสะ ภะคะวะโต สาวะกะสงโฆ, พระสงฆสาวกของพระผมพระภาคเจา พระองคใด, ปฏบตดแลว

ตมมะยง ภะคะวนตง สะธมมง สะสงฆง, อเมห สกกาเรห ยะถาระหง อาโรปเตห อะภปชะยามะ, ขาพเจาทงหลาย, ขอบชาอยางยงซงพระผมพระภาคเจาพระองคนน

,พรอมทงพระธรรมและพระสงฆ,

ดวยเครองสกการะทงหลายเหลาน, อนยกขนตามสมควรแลวอยางไร

สาธ โน ภนเต ภะคะวา สจระปะรนพพโตป, ขาแตพระองคผเจรญ, พระผมพระภาคเจาแมปรนพพานนานแลว, ทรงสรางคณอนสาเรจประโยชนไวแกขาพเจาทงหลาย.

ปจฉมาชะนะตานกมปะมานะสา, ทรงมพระหฤทยอนเคราะหแกขาพเจา อนเปนชนรนหลง

อเม สกกาเร ทคคะตะปณณาการะภเต ปะฏคคณหาต, ขอพระผมพระภาคเจาจงรบเครองสกการะ อนเปนบรรณาการของคนยากทงหลายเหลาน

อมหากง ทฆะรตตง หตายะ สขายะ,

28 

 

เพอประโยชนและความสขแกพวกขาพเจาทงหลาย ตลอดกาลนาน เทอญฯ

อะระหง สมมาสมพทโธ ภะคะวา, พระผมพระภาคเจา, เปนพระอรหนต, ดบเพลงกเลสเพลงทกขสนเชง, ตรสรชอบไดโดยพระองคเอง

พทธง ภะคะวนตง อะภวาเทม, ขาพเจาอภวาทพระผมพระภาคเจา, ผร ผตน ผเบกบาน (กราบ)

สวากขาโต ภะคะวะตา ธมโม, อานวา สะ-หวาก-ขา-โต (สะออกเสยงแตนอยไมเตมคา)

พระธรรมเปนธรรมทพระผมพระภาคเจา, ตรสไวดแลว ธมมง นะมสสาม ขาพเจานมสการพระธรรม (กราบ)

สปะฏปนโน ภะคะวะโต สาวะกะสงโฆ, พระสงฆสาวกของพระผมพระภาคเจา, ปฏบตดแลว สงฆง นะมาม. ขาพเจานอบนอมพระสงฆ (กราบ)

ปพพภาคนมการ (หนทะ มะยง พทธสสะ ภะคะวะโต ปพพะภาคะนะมะการง กะโร

มะ เส)

29 

 

เชญเถด เราทงหลาย ทาความนอบนอมอนเปนสวนเบองตน แดพระผม

พระภาคเจาเถด

นะโม ตสสะ ภะคะวะโต, ขอนอบนอมแดพระผมพระภาคเจาพระองคนน

อะระหะโต, ซงเปนผไกลจากกเลส สมมาสมพทธสสะ. ตรสรชอบไดโดยพระองคเอง.

(กลาว ๓ ครง)

พทธานสสต (หนทะ มะยง พทธานสสะตนะยง กะโรมะ เส)

เชญเถด เราทงหลาย ทาความตามระลกถงพระพทธเจาเถด

ตง โข ปะนะ ภะคะวนตง เอวง กลยาโณ กตตสทโท อพภคคะโต, กกตตศพทอนงามของพระผมพระภาคเจานน, ไดฟงไปแลวอยางนวา:-

อตป โส ภะคะวา, เพราะเหตอยางนๆ , พระผมพระภาคเจานน

อะระหง, เปนผไกลจากกเลส

สมมาสมพทโธ,

30 

 

เปนผตรสรชอบไดโดยพระองคเอง

วชชาจะระณะสมปนโน, เปนผถงพรอมดวยวชชาและจรณะ

สคะโต, เปนผไปแลวดวยด

โลกะวท, เปนผรโลกอยางแจมแจง

อะนตตะโร ปรสะทมมะสาระถ, เปนผสามารถฝกบรษทสมควรฝกไดอยางไมมใครยงกวา

สตถา เทวะมะนสสานง, เปนครผสอนของเทวดาและมนษยทงหลาย

พทโธ, เปนผร ผตน ผเบกบานดวยธรรม ภะคะวา ต. เปนผมความจาเรญจาแนกธรรมสงสอนสตว, ดงน

พทธาภคต (หนทะ มะยง พทธาภคตง กะโรมะ เส)

เชญเถด เราทงหลาย ทาความขบคาถา พรรณนาเฉพาะพระพทธเจาเถด

31 

 

พทธะวาระหนตะวะระตาทคณาภยตโต, พระพทธเจาประกอบดวยคณ, มความประเสรฐแหงอรหนตคณเปนตน

สทธาภญาณะกะรณาห สะมาคะตตโต, มพระองคอนประกอบดวยพระญาณ, และพระกรณาอนบรสทธ

โพเธส โย สชะนะตง กะมะลงวะ สโร, พระองคใดทรงกระทาชนทดใหเบกบาน, ดจอาทตยทาบวใหบาน

วนทามะหง ตะมะระณง สระสา ชเนนทง, ขาพเจาไหวพระชนสหผไมมกเลสพระองคนนดวยเศยรเกลา

พทโธ โย สพพะปาณนง สะระณง เขมะมตตะมง, พระพทธเจาพระองคใดเปนสรณะอนเกษมสงสดของสตวทงหลาย

ปะฐะมานสสะตฏฐานง วนทาม ตง สเรนะหง, ขาพเจาไหวพระพทธเจาพระองคนนอนเปนทตงแหงความระลกองคท

หนง ดวยเศยรเกลา

พทธสสาหสม ทาโสวะ (ทาสวะ), คาในวงเลบสาหรบผหญงวา

พทโธ เม สามกสสะโร, ขาพเจาเปนทาสของพระพทธเจา, พระพทธเจาเปนนายมอสระเหนอ

ขาพเจา,

พทโธ ทกขสสะ ฆาตา จะ วธาตา จะ หตสสะ เม, พระพทธเจาเปนเครองกาจดทกข, และทรงไวซงประโยชนแกขาพเจา

พทธสสาหง นยยาเทม สะรรญชวตญจทง,

32 

 

ขาพเจามอบกายถวายชวตนแดพระพทธเจา

วนทนโตหง (วนทนตหง) คาในวงเลบสาหรบผหญงวา จะรสสาม,

พทธสเสวะ สโพธตง, ขาพเจาผไหวอยจกประพฤตตาม, ซงความตรสรดของพระพทธเจา

นตถ เม สะระณง อญญง, พทโธ เม สะระณง วะรง, สรณะอนของขาพเจาไมม, พระพทธเจาเปนสรณะอนประเสรฐของขาพเจา

เอเตนะ สจจะวชเชนะ วฑเฒยยง สตถสาสะเน, ดวยการกลาวคาสตยน, ขาพเจาพงเจรญในพระศาสนาของพระศาสดา

พทธง เม วนทะมาเนนะ (วนทะมานายะ), คาในวงเลบสาหรบผหญงวา

ยง ปญญง ปะสตง อธะ, ขาพเจาผไหวอยซงพระพทธเจา, ไดขวนขวายบญใดในบดน

สพเพป อนตะรายา เม, มาเหสง ตสสะ เตชะสา. อนตรายทงปวงอยาไดมแกขาพเจาดวยเดชแหงบญนน

(หมอบกราบ)

กาเยนะ วาจายะ วะ เจตะสา วา, ดวยกายกด ดวยวาจากด ดวยใจกด

พทเธ กกมมง ปะกะตง มะยา ยง,

33 

 

กรรมนาตเตยนอนใด ทขาพเจากระทาแลว ในพระพทธเจา

พทโธ ปะฏคคณหะต อจจะยนตง, ขอพระพทธเจาจงงดซงโทษลวงเกนอนนน กาลนตะเร สงวะรตง วะ พทเธ. เพอการสารวมระวง ในพระพทธเจา ในกาลตอไป.(๒)

บทขอใหงดโทษน มไดเปนการลางบาป, เปนเพยงการเปดเผยตวเอง; และคาวาโทษในทน

มไดหมายถงกรรม : หมายถงโทษเพยงเลกนอยซงเปน“สวนตว” ระหวางกน ทพงอโหสกนได.

การขอขมาชนดนสาเรจผลได ในเมอผขอตงใจทาจรงๆ, และเปนเพยงศลธรรม และสงทควรประพฤต.

ธมมานสสต (หนทะ มะยง ธมมานสสะตนะยง กะโรมะ เส)

เชญเถด เราทงหลาย ทาความตามระลกถงพระธรรมเถด

สวากขาโต ภะคะวะตา ธมโม, พระธรรมเปนสงทพระผมพระภาคเจาไดตรสไวดแลว

สนทฏฐโก, เปนสงทผศกษาและปฏบตพงเหนไดดวยตนเอง

อะกาลโก,

34 

 

เปนสงทปฏบตได และใหผลได ไมจากดกาล

เอหปสสโก, เปนสงทควรกลาวกะผอนวา ทานจงมาดเถด

โอปะนะยโก, เปนสงทควรนอมเขามาใสตว

ปจจตตง เวทตพโพ วญห*ต. *ศพททมคาวา - ห ทกแหงใหออก

เสยงวา - ฮ

เปนสงทผรกรไดเฉพาะตน, ดงน.

ธมมาภคต (หนทะ มะยง ธมมาภคตง กะโรมะ เส)

เชญเถด เราทงหลาย ทาความขบคาถา พรรณนาเฉพาะพระธรรมเถด

สวากขาตะตาทคณะโยคะวะเสนะ เสยโย, พระธรรมเปนสงทประเสรฐเพราะประกอบดวยคณ, คอความทพระผมพระภาคเจาตรสไวดแลวเปนตน

โย มคคะปากะปะรยตตวโมกขะเภโท, เปนธรรมอนจาแนกเปนมรรคผลปรยตและนพพาน

ธมโม กโลกะปะตะนา ตะทะธารธาร, เปนธรรมทรงไวซงผทรงธรรม จากการตกไปสโลกทชว

วนทามะหง ตะมะหะรง วะระธมมะเมตง,

35 

 

ขาพเจาไหวพระธรรมอนประเสรฐนน อนเปนเครองขจดเสยซงความมด

ธมโม โย สพพะปาณนง สะระณง เขมะมตตะมง, พระธรรมใดเปนสรณะอนเกษมสงสดของสตวทงหลาย

ทตยานสสะตฏฐานง วนทาม ตง สเรนะหง, ขาพเจาไหวพระธรรมนนอนเปนทตงแหงความระลกองคทสองดวย

เศยรเกลา

ธมมสสาหสม ทาโสวะ (ทาสวะ), คาในวงเลบสาหรบผหญงวา

ธมโม เม สามกสสะโร, ขาพเจาเปนทาสของพระธรรม, พระธรรมเปนนายมอสระเหนอขาพเจา

ธมโม ทกขสสะ ฆาตา จะ วธาตา จะ หตสสะ เม, พระธรรมเปนเครองกาจดทกข, และทรงไวซงประโยชนแกขาพเจา

ธมมสสาหง นยยาเทม สะรรญชวตญจทง, ขาพเจามอบกายถวายชวตนแดพระธรรม

วนทนโตหง (วนทนตหง) คาในวงเลบสาหรบผหญงวา จะรสสาม,

ธมมสเสวะ สธมมะตง, ขาพเจาผไหวอยจกประพฤตตาม, ซงความเปนธรรมดของพระธรรม

นตถ เม สะระณง อญญง, ธมโม เม สะระณง วะรง, สรณะอนของขาพเจาไมม, พระธรรมเปนสรณะอนประเสรฐของขาพเจา

เอเตนะ สจจะวชเชนะ, วฑเฒยยง สตถสาสะเน,

36 

 

ดวยการกลาวคาสตยน, ขาพเจาพงเจรญในพระศาสนาของพระศาสดา

ธมมง เม วนทะมาเนนะ (วนทะมานายะ), คาในวงเลบสาหรบผหญงวา

ยง ปญญง ปะสตง อธะ, ขาพเจาผไหวอยซงพระธรรม, ไดขวนขวายบญใดในบดน

สพเพป อนตะรายา เม, มาเหสง ตสสะ เตชะสา. อนตรายทงปวงอยาไดมแกขาพเจาดวยเดชแหงบญนน.

(หมอบกราบ)

กาเยนะ วาจายะ วะ เจตะสา วา, ดวยกายกด ดวยวาจากด ดวยใจกด

ธมเม กกมมง ปะกะตง มะยา ยง, กรรมนาตเตยนอนใดทขาพเจากระทาแลวในพระธรรม

ธมโม ปะฏคคณหะต อจจะยนตง, ขอพระธรรมจงงดซงโทษลวงเกนอนนน กาลนตะเร สงวะรตง วะ ธมเม. เพอการสารวมระวงในพระธรรมในกาลตอไป

สงฆานสสต (หนทะ มะยง สงฆานสสะตนะยง กะโรมะ เส)

เชญเถด เราทงหลาย ทาความตามระลกถงพระสงฆเถด

37 

 

สปะฏปนโน ภะคะวะโต สาวะกะสงโฆ, สงฆสาวกของพระผมพระภาคเจา หมใด, ปฏบตดแลว

อชปะฏปนโน ภะคะวะโต สาวะกะสงโฆ, สงฆสาวกของพระผมพระภาคเจา หมใด, ปฏบตตรงแลว

ญายะปะฏปนโน ภะคะวะโต สาวะกะสงโฆ, สงฆสาวกของพระผมพระภาคเจา หมใด, ปฏบตเพอรธรรมเปนเครองออกจากทกขแลว

สามจปะฏปนโน ภะคะวะโต สาวะกะสงโฆ, สงฆสาวกของพระผมพระภาคเจาหมใด, ปฏบตสมควรแลว

ยะททง, ไดแกบคคลเหลานคอ :-

จตตาร ปรสะยคาน อฏฐะ ปรสะปคคะลา, คแหงบรษ ๔ ค, นบเรยงตวบรษได ๘ บรษ*

* สคคอ โสดาปตตมรรค โสดาปตตผล, สกทาคามมรรค สกทาคามผล,

อนาคามมรรค อนาคามผล, อรหตตมรรค อรหตตผล.

เอสะ ภะคะวะโต สาวะกะสงโฆ, นนแหละ สงฆสาวกของพระผมพระภาคเจา

อาหเนยโย, เปนสงฆควรแกสกการะ ทเขานามาบชา

ปาหเนยโย,

38 

 

เปนสงฆควรแกสกการะทเขาจดไวตอนรบ

ทกขเณยโย, เปนผควรรบทกษณาทาน

อญชะลกะระณโย, เปนผทบคคลทวไปควรทาอญชล อะนตตะรง ปญญกเขตตง โลกสสา ต. เปนเนอนาบญของโลก, ไมมนาบญอนยงกวา ดงน.

สงฆาภคต (หนทะ มะยง สงฆาภคตง กะโรมะ เส)

เชญเถด เราทงหลาย ทาความขบคาถา พรรณนาเฉพาะพระสงฆเถด

สทธมมะโช สปะฏปตตคณาทยตโต, พระสงฆทเกดโดยพระสทธรรม, ประกอบดวยคณมความปฏบตดเปนตน

โยฏฐพพโธ อะรยะปคคะละสงฆะเสฏโฐ, เปนหมแหงพระอรยบคคลอนประเสรฐแปดจาพวก

สลาทธมมะปะวะราสะยะกายะจตโต, มกายและจตอนอาศยธรรมมศลเปนตนอนบวร

วนทามะหง ตะมะรยานะ คะณง สสทธง, ขาพเจาไหวหมแหงพระอรยเจาเหลานน อนบรสทธดวยด

39 

 

สงโฆ โย สพพะปาณนง สะระณง เขมะมตตะมง, พระสงฆหมใดเปนสรณะอนเกษมสงสดของสตวทงหลาย

ตะตยานสสะตฏฐานง วนทาม ตง สเรนะหง, ขาพเจาไหวพระสงฆหมนน อนเปนทตงแหงความระลกองคทสาม ดวย

เศยรเกลา

สงฆสสาหสม ทาโสวะ (ทาสวะ), คาในวงเลบสาหรบผหญงวา

สงโฆ เม สามกสสะโร, ขาพเจาเปนทาสของพระสงฆ, พระสงฆเปนนายมอสระเหนอขาพเจา

สงโฆ ทกขสสะ ฆาตา จะ วธาตา จะ หตสสะ เม, พระสงฆเปนเครองกาจดทกข, และทรงไวซงประโยชนแกขาพเจา

สงฆสสาหง นยยาเทม สะรรญชวตญจทง, ขาพเจามอบกายถวายชวตนแดพระสงฆ

วนทนโตหง (วนทนตหง) คาในวงเลบสาหรบผหญงวา จะรสสาม,

สงฆสโสปะฏปนนะตง, ขาพเจาผไหวอยจกประพฤตตาม, ซงความปฏบตดของพระสงฆ

นตถ เม สะระณง อญญง, สงโฆ เม สะระณง วะรง, สรณะอนของขาพเจาไมม, พระสงฆเปนสรณะอนประเสรฐของขาพเจา

เอเตนะ สจจะวชเชนะ, วฑเฒยยง สตถ สาสะเน, ดวยการกลาวคาสตยน, ขาพเจาพงเจรญในพระศาสนาของพระศาสดา

สงฆง เม วนทะมาเนนะ (วนทะมานายะ), คาในวงเลบสาหรบ

40 

 

ผหญงวา

ยง ปญญง ปะสตง อธะ, ขาพเจาผไหวอยซงพระสงฆ, ไดขวนขวายบญใด ในบดน

สพเพป อนตะรายา เม, มาเหสง ตสสะ เตชะสา. อนตรายทงปวงอยาไดมแกขาพเจาดวยเดชแหงบญนน.

(หมอบกราบ)

กาเยนะ วาจายะ วะ เจตะสา วา, ดวยกายกด ดวยวาจากด ดวยใจกด

สงเฆ กกมมง ปะกะตง มะยา ยง, กรรมนาตเตยนอนใดทขาพเจาไดกระทาแลวในพระสงฆ

สงโฆ ปะฏคคณหะต อจจะยนตง, ขอพระสงฆ จงงดซงโทษลวงเกนอนนน กาลนตะเร สงวะรตง วะ สงเฆ. เพอการสารวมระวง ในพระสงฆในกาลตอไป

(จบคาทาวตรเยน)

41 

 

สรณคมนปาฐะ (หนทะ มะยง ตสะระณะคะมะนะปาฐง ภะณามะ เส)

เชญเถด เราทงหลาย จงกลาวคาถาเพอระลกถงพระรตนตรยเถด

พทธง สะระณง คจฉาม ขาพเจาถอเอาพระพทธเจาเปนสรณะ ธมมง สะระณง คจฉาม ขาพเจาถอเอาพระธรรมเปนสรณะ สงฆง สะระณง คจฉาม ขาพเจาถอเอาพระสงฆเปนสรณะ ทตยมป พทธง สะระณง คจฉาม แมครงทสอง ขาพเจาถอเอาพระพทธเจาเปนสรณะ ทตยมป ธมมง สะระณง คจฉาม แมครงทสอง ขาพเจาถอเอาพระธรรมเปนสรณะ ทตยมป สงฆง สะระณง คจฉาม แมครงทสอง ขาพเจาถอเอาพระสงฆเปนสรณะ ตะตยมป พทธง สะระณง คจฉาม แมครงทสาม ขาพเจาถอเอาพระพทธเจาเปนสรณะ ตะตยมป ธมมง สะระณง คจฉาม แมครงทสาม ขาพเจาถอเอาพระธรรม เปนสรณะ ตะตยมป สงฆง สะระณง คจฉาม แมครงทสาม ขาพเจาถอเอาพระสงฆ เปนสรณะ

42 

 

เขมาเขมสรณทปกคาถา (หนทะ มะยง เขมาเขมะสะระณะทปกะคาถาโย ภะณามะ เส) เชญเถด เราทงหลาย จงกลาวคาถาแสดงสรณะอนเกษมและไมเกษม

เถด

พะหง เว สะระณง ยนต ปพพะตาน วะนาน จะ, อารามะรกขะเจตยาน มะนสสา ภะยะตชชตา มนษยเปนอนมาก, เมอเกดมภยคกคามแลว กถอเอาภเขาบาง,

ปาไมบาง, อารามและรกขเจดยบางเปนสรณะ

เนตง โข สะระณง เขมง, เนตง สะระณะมตตะมง, เนตง สะระณะมาคมมะ สพพะ ทกขา ปะมจจะต นน มใชสรณะอนเกษมเลย, นนมใชสรณะอนสงสด,

เขาอาศยสรณะนนแลว, ยอมไมพนจากทกขทงปวงได

โย จะ พทธญจะ ธมมญจะ สงฆญจะ สะระณง คะโต, จตตาร อะรยะสจจาน สมมปปญญายะ ปสสะต สวนผใดถอเอาพระพทธ พระธรรม พระสงฆ เปนสรณะแลว, เหนอรยสจคอความจรงอนประเสรฐสดวยปญญาอนชอบ

ทกขง ทกขะสะมปปาทง ทกขสสะ จะ อะตกกะมง, อะรยญจฏฐงคกง มคคง ทกขปะสะมะคามนง คอเหนความทกข, เหตใหเกดทกข, ความกาวลวงพนทกขเสยได,

43 

 

และหนทางมองคแปดอนประเสรฐเครองถงความระงบทกข

เอตง โข สะระณง เขมง เอตง สะระณะมตตะมง, เอตง สะระณะมาคมมะ สพพะทกขา ปะมจจะต นนแหละเปนสรณะอนเกษม, นนเปนสรณะอนสงสด,

เขาอาศยสรณะนนแลว, ยอมพนจากทกขทงปวงได

อรยธนคาถา (หนทะ มะยง อะรยะธะนะคาถาโย ภะณามะ เส)

เชญเถด เราทงหลาย จงกลาวคาถาสรรเสรญพระอรยเจาเถด.

ยสสะ สทธา ตะถาคะเต อะจะลา สปะตฏฐตา ศรทธาในพระตถาคตของผใดตงมนอยางดไมหวนไหว สลญจะ ยสสะ กลยาณง อะรยะกนตง ปะสงสตง และศลของผใดงดงาม, เปนทสรรเสรญทพอใจของพระอรยเจา สงเฆ ปะสาโท ยสสตถ อชภตญจะ ทสสะนง ความเลอมใสของผใดมในพระสงฆ, และความเหนของผใดตรง อะทะลทโทต ตง อาห อะโมฆนตสสะ ชวตง บณฑตกลาวเรยกเขาผนนวาคนไมจน, ชวตของเขาไมเปนหมน

ตสมา สทธญจะ สลญจะ ปะสาทง ธมมะทสสะนง, อะนยญเชถะ เมธาว สะรง พทธานะ สาสะนง

44 

 

เพราะฉะนน, เมอระลกไดถงคาสงสอนของพระพทธเจาอย,

ผมปญญาควรสรางศรทธาศล, ความเลอมใส, และความเหนธรรมใหเนองๆ

ตลกขณาทคาถา (หนทะ มะยง ตลกขะณาคาถาโย ภะณามะ เส)

เชญเถด เราทงหลาย จงกลาวคาถาแสดงพระไตรลกษณเปนเบองตนเถด

สพเพ สงขารา อะนจจาต ยะทา ปญญายะ ปสสะต เมอใดบคคลเหนดวยปญญาวา, สงขารทงปวงไมเทยง อะถะ นพพนทะต ทกเข เอสะ มคโค วสทธยา เมอนน ยอมเหนอยหนายในสงทเปนทกขทตนหลง, นนแหละเปนทางแหงพระนพพานอนเปนธรรมหมดจด สพเพ สงขารา ทกขาต ยะทา ปญญายะ ปสสะต เมอใดบคคล เหนดวยปญญาวา, สงขารทงปวงเปนทกข อะถะ นพพนทะต ทกเข เอสะ มคโค วสทธยา เมอนน ยอมเหนอยหนายในสงทเปนทกขทตนหลง, นนแหละเปนทางแหงพระนพพานอนเปนธรรมหมดจด สพเพ ธมมา อะนตตาต ยะทา ปญญายะ ปสสะต

45 

 

เมอใดบคคลเหนดวยปญญาวา, ธรรมทงปวงเปนอนตตา อะถะ นพพนทะต ทกเข เอสะ มคโค วสทธยา เมอนน ยอมเหนอยหนายในสงทเปนทกข ทตนหลง, นนแหละเปนทางแหงพระนพพานอนเปนธรรมหมดจด อปปะกา เต มะนสเสส เย ชะนา ปาระคามโน ในหมมนษยทงหลาย, ผทถงฝงแหงพระนพพานมนอยนก อะถายง อตะรา ปะชา ตระเมวานธาวะต หมมนษยนอกนนยอมวงเลาะอยตามฝงในนเอง เย จะ โข สมมะทกขาเต ธมเม ธมมานวตตโน กชนเหลาใดประพฤตสมควรแกธรรมในธรรมทตรสรไวชอบแลว เต ชะนา ปาระเมสสนต มจจเธยยง สทตตะรง ชนเหลาใดจกถงฝงแหงพระนพพาน, ขามพนบวงแหงมจจราชทขามไดยากนก กณหง ธมมง วปปะหายะ สกกง ภาเวถะ ปณฑโต จงเปนบณฑตละธรรมดาเสย, แลวเจรญธรรมขาว

โอกา อะโนกะมาคมมะ วเวเก ยตถะ ทระมง, ตตราภระตมจเฉยยะ หตวา กาเม อะกญจะโน จงมาถงทไมมนา, จากทมนา, จงละกามเสย, เปนผไมมความกงวล,

จงยนดเฉพาะตอพระนพพาน, อนเปนทสงดซงสตวยนดไดโดยยาก

46 

 

ภารสตตคาถา (หนทะ มะยง ภาระสตตะคาถาโย ภะณามะ เส) เชญเถด เราทงหลาย จงกลาวคาถาแสดงภารสตรเถด

ภารา หะเว ปญจกขนธา ขนธทงหา เปนของหนกเนอ

ภาระหาโร จะ ปคคะโล บคคลแหละเปนผแบกของหนกพาไป

ภาราทานง ทกขง โลเก การแบกถอของหนกเปนความทกขในโลก

ภาระนกเขปะนง สขง การสลดของหนกทงลงเสยเปนความสข

นกขปตวา คะรง ภารง พระอรยเจาสลดทงของหนกลงเสยแลว

อญญง ภารง อะนาทยะ ทงไมหยบฉวยเอาของหนกอนอนขนมาอก

สะมลง ตณหง อพพยหะ เปนผถอนตณหาขนไดกระทงราก

นจฉาโต ปะรนพพโต เปนผหมดสงปรารถนาดบสนทไมมสวนเหลอ

ภทเทกรตตคาถา (หนทะ มะยง ภทเทกะรตตะคาถาโย ภะณามะ เส)

เชญเถด เราทงหลาย จงกลาวคาถาแสดงผมราตรเดยวเจรญเถด

47 

 

อะตตง นานวาคะเมยยะ นปปะฏกงเข อะนาคะตง บคคลไมควรตามคดถงสงทลวงไปแลวดวยอาลย, และไมพงพะวงถงสงทยงไมมาถง ยะทะตตมปะหนนตง อปปตตญจะ อะนาคะตง สงเปนอดตกละไปแลว, สงเปนอนาคตกยงไมมา

ปจจปปนนญจะ โย ธมมง ตตถะ ตตถะ วปสสะต, อะสงหรง อะสงกปปง ตง วทธา มะนพรหะเย ผใดเหนธรรมอนเกดขนเฉพาะหนาทนนๆ อยางแจมแจง,

ไมงอนแงนคลอนแคลน, เขาควรพอกพนอาการเชนนนไว อชเชวะ กจจะมาตปปง โก ชญญา มะระณง สเว ความเพยรเปนกจทตองทาวนน, ใครจะรความตายแมพรงน นะ ห โน สงคะรนเตนะ มะหาเสเนนะ มจจนา เพราะการผดเพยนตอมจจราชซงมเสนามากยอมไมมสาหรบเรา

เอวง วหารมาตาปง อะโหรตตะมะตนทตง, ตง เว ภทเทกะรตโตต สนโต อาจกขะเต มน มนผสงบยอมกลาวเรยกผมความเพยรอยเชนนน,

ไมเกยจครานทงกลางวนกลางคนวา, "ผเปนอยแมเพยงราตรเดยว กนา

ชม"

48 

 

ธมมคารวาทคาถา (หนทะ มะยง ธมมะคาระวาทคาถาโย ภะณามะ เส)

เชญเถด เราทงหลาย จงกลาวคาถาแสดงความเคารพพระธรรมเถด

เย จะ อะตตา สมพทธา เย จะ พทธา อะนาคะตา, โย เจตะระห สมพทโธ พะหนนง โสกะนาสะโน พระพทธเจาบรรดาทลวงไปแลวดวย, ทยงไมมาตรสรดวย, และพระพทธเจาผขจดโศกของมหาชนในกาลบดนดวย

สพเพ สทธมมะคะรโน วหะรงส วหาต จะ, อะถาป วหะรสสนต เอสา พทธานะ ธมมะตา พระพทธเจาทงปวงนนทกพระองคเคารพพระธรรม,ไดเปนมาแลวดวย,

กาลงเปนอยดวย, และจกเปนดวย, เพราะธรรมดาของพระพทธเจาทงหลายเปนเชนนนเอง

ตสมา ห อตตะกาเมนะ มะหตตะมะภกงขะตา, สทธมโม คะรกาตพโพ สะรง พทธานะ สาสะนง เพราะฉะนน, บคคลผรกตน, หวงอยเฉพาะคณเบองสง,

เมอระลกไดถงคาสงสอนของพระพทธเจาอย, จงทาความเคารพพระธรรม นะ ห ธมโม อะธมโม จะ อโภ สะมะวปากโน ธรรมและอธรรมจะมผลเหมอนกนทงสองอยางหามได อะธมโม นระยง เนต ธมโม ปาเปต สคะตง

49 

 

อธรรมยอมนาไปนรก, ธรรมยอมนาใหถงสคต ธมโม หะเว รกขะต ธมมะจารง ธรรมแหละยอมรกษาผประพฤตธรรมเปนนตย ธมโม สจณโณ สขะมาวะหาต ธรรมทประพฤตดแลวยอมนาสขมาใหตน เอสานสงโส ธมเม สจณเณ นเปนอานสงสในธรรมทตนประพฤตดแลว

โอวาทปาฏโมกขคาถา (หนทะ มะยง โอวาทะปาตโมกขะคาถาโย ภะณามะ เส)

เชญเถด เราทงหลาย จงกลาวคาถาแสดงพระโอวาทปาตโมกขเถด

สพพะปาปสสะ อะกะระณง การไมทาบาปทงปวง กสะลสสปะสมปะทา การทากศลใหถงพรอม สะจตตะปะรโยทะปะนง การชาระจตของตนใหขาวรอบ เอตง พทธานะ สาสะนง ธรรม ๓ อยางนเปนคาสงสอนของพระพทธเจาทงหลาย ขนต ปะระมง ตะโป ตตกขา

50 

 

ขนต คอความอดกลนเปนธรรมเครองเผากเลสอยางยง นพพานง ปะระมง วะทนต พทธา ผรทงหลายกลาวพระนพพานวาเปนธรรมอนยง นะ ห ปพพะชโต ปะรปะฆาต ผกาจดสตวอนอยไมชอวาเปนบรรพชตเลย สะมะโณ โหต ปะรง วเหฐะยนโต ผทาสตวอนใหลาบากอยไมชอวาเปนสมณะเลย อะนปะวาโท อะนปะฆาโต การไมพดราย, การไมทาราย ปาตโมกเข จะ สงวะโร การสารวมในปาตโมกข มตตญตา จะ ภตตสมง ความเปนผรประมาณในการบรโภค ปนตญจะ สะยะนาสะนง การนอนการนงในทอนสงด อะธจตเต จะ อาโยโค ความหมนประกอบในการทาจตใหยง เอตง พทธานะ สาสะนง ธรรม ๖ อยางนเปนคาสงสอนของพระพทธเจาทงหลาย

51 

 

ปฐมพทธภาสตคาถา (หนทะ มะยง ปะฐะมะพทธะภาสตะคาถาโย ภะณามะ เส) เชญเถด เราทงหลาย จงกลาวคาถาพทธภาษตครงแรกของ

พระพทธเจาเถด

อะเนกะชาตสงสารง สนธาวสสง อะนพพสง เมอเรายงไมพบญาณ, ไดแลนทองเทยวไปในสงสารอนเปนอเนกชาต

คะหะการง คะเวสนโต ทกขา ชาต ปนปปนง, แสวงหาอยซงนายชางปลกเรอน,

คอตณหาผสรางภพ, การเกดทกคราวเปนทกขราไป คะหะการะกะ ทฏโฐส ปนะ เคหง นะ กาหะส นแนะ นายชางปลกเรอน, เรารจกเจาเสยแลว, เจาจะทาเรอนใหเราไมไดอกตอไป

สพพา เต ผาสกา ภคคา คะหะกฏง วสงขะตง, โครงเรอนทงหมดของเจาเราหกเสยแลว, ยอดเรอนเรากรอเสยแลว วสงขาระคะตง จตตง ตณหานง ขะยะมชฌะคา จตของเราถงแลวซงสภาพทอะไรปรงแตงไมไดอกตอไป,

มนไดถงแลวซงความสนไปแหงตณหา (คอ ถงนพพาน)

52 

 

ปจฉมพทโธวาทปาฐะ (หนทะ มะยง ปจฉมะพทโธวาทะปาฐง ภะณามะ เส)

เชญเถด เราทงหลาย จงกลาวคาแสดงพระโอวาทครงสดทายของ

พระพทธเจาเถด

หนทะทาน ภกขะเว อามนตะยาม โว ดกอน ภกษทงหลาย, บดนเราขอเตอนทานทงหลายวา วะยะธมมา สงขารา สงขารทงหลายมความเสอมไปเปนธรรมดา อปปะมาเทนะ สมปาเทถะ ทานทงหลายจงทาความไมประมาทใหถงพรอมเถด อะยง ตะถาคะตสสะ ปจฉมา วาจา นเปนพระวาจามในครงสดทายของพระตถาคตเจา

อททสสนาธฏฐานคาถา (หนทะ มะยง อททสสะนาธฏฐานะคาถาโย ภะณามะ เส) เชญเถด เราทงหลาย จงสวดคาถาอทศและอธษฐานเถด

อมนา ปญญะกมเมนะ ดวยบญนอทศให อปชฌายา คณตตะรา

53 

 

อปชฌายผเลศคณ อาจะรยปะการา จะ แลอาจารยผเกอหนน มาตา ปตา จะ ญาตะกา ทงพอแมแลปวงญาต สรโย จนทมา ราชา สรยจนทรและราชา คณะวนตา นะราป จะ ผทรงคณหรอสงชาต พรหมะมารา จะ อนทา จะ พรหมมารและอนทราช โลกะปาลา จะ เทวะตา ทงทวยเทพและโลกบาล ยะโม มตตา มะนสสา จะ ยมราชมนษยมตร มชฌตตา เวรกาป จะ ผเปนกลางผจองผลาญ สพเพ สตตา สข โหนต ขอใหเปนสขศานตทกทวหนาอยาทกขทน ปญญาน ปะกะตาน เม บญผองทขาทาจงชวยอานวยศภผล

54 

 

สขง จะ ตวธง เทนต ใหสขสามอยางลน ขปปง ปาเปถะ โว มะตง ใหลถงนพพานพลน อมนา ปญญะกมเมนะ ดวยบญนทเราทา อมนา อททเสนะ จะ แลอทศใหปวงสตว ขปปาหง สละเภ เจวะ เราพลนไดซงการตด ตณหปาทานะเฉทะนง ตวตณหาอปาทาน เย สนตาเน หนา ธมมา สงชวในดวงใจ ยาวะ นพพานะโต มะมง กวาเราจะถงนพพาน นสสนต สพพะทา เยวะ มลายสนจากสนดาน ยตถะ ชาโต ภะเว ภะเว ทกๆ ภพทเราเกด อชจตตง สะตปญญา

55 

 

มจตตรงและสตทงปญญาอนประเสรฐ สลเลโข วรยมหนา พรอมทงความเพยรเลศเปนเครองขดกเลสหาย มารา ละภนต โนกาสง โอกาสอยาพงมแกหมมารสนทงหลาย กาตญจะ วรเยส เม เปนชองประทษรายทาลายลางความเพยรจม พทธาธปะวะโร นาโถ พระพทธผบวรนาถ ธมโม นาโถ วะรตตะโม พระธรรมทพงอดม นาโถ ปจเจกะพทโธ จะ พระปจเจกะพทธสม สงโฆ นาโถตตะโร มะมง ทบพระสงฆทพงผยอง เตโสตตะมานภาเวนะ ดวยอานภาพนน มาโรกาสง ละภนต มา ขอหมมาร อยาไดชอง ทะสะปญญานภาเวนะ ดวยเดชบญทงสบปอง

56 

 

มาโรกาสง ละภนต มา อยาเปดโอกาสแกมาร เทอญ