ელექტროენერგეტიკული პოლიტიკის მოდელირება და ანალიზი (სალექციო კურსი)
ფინ. ინსტიტუტები და ბაზრები...
description
Transcript of ფინ. ინსტიტუტები და ბაზრები...
-
1
.
, ,
( )
2012
-
2
.
,
, -
.
;
; ;
,
;
;
.
.
-
3
I.
: .
.
.
.
: ; ;
; ;
; ; ; .
: .
,
, .
,
.
,
.
,
, (
) , ,
(, - ) ,
.
, ,
, ,
,
.
,
(, ,
, ,
-
4
..). ,
, .
: 1.
. ,
; 2.
.
:
() ,
, .
, .
.
2. :
, , .
,
- .
3.
.
()
.
.
-
5
:
(
, ,
); ,
- .
(
,
), ,
.
, ,
.
,
.
: ,
, ,
.
.
.
:
1.
,
;
-
6
2. ;
3.
;
4.
;
5.
;
6.
.
.
,
. ,
,
, , ,
.
, ,
, , .
,
, ,
,
1.
_
,
,
1 r. kakulia, finansebis zogadi Teoria, Tb., 2001 w., gv. 61. r. kakulia g. xelaia, fulis mimoqcevisa da kreditis zogadi
Teoria, Tb., 2000, gv. 203.
-
7
, , ,
, , .
. ,
-,
, ,
-, . -
, ,
, (,
), .
-
( ),
, , , .
, - -
_ ,
.
1
safinanso
Suamavlebi
safinanso
Suamavlebi
fuladi saxsrebi fuladi saxsrebi fuladi saxsrebi
fula
di
sax
sreb
i fu
lad
i sa
xsr
ebi
-:
1.
2.
3.
4.
-:
1.
2.
3.
4.
-
8
,
, : ,
, ,
, ..
, .
. , 1000
,
, .
,
, _
.
,
, .
,
.
,
,
, ,
. ,
.
, ,
, .
,
,
pirdapiri dafinanseba
-
9
, .
,
.
, ,
. ,
, ,
.
.
,
, .
.
: ; ;
; ; ;
; ;
: (),
() ().
( -
) .
,
.
- ,
,
, , .. ,
,
.
-
10
,
( ) ,
.
,
.
,
- ;
.
,
,
( ).
,
.
.
, ,
.
.
, .
.
,
.
, .
.
-
11
.
,
.
(), -.
, .
- ,
,
,
. , ,
,
,
, . ,
,
.
.
.
, , ,
( )
.
, ,
.
( ).
,
. ,
-,
. .
,
~,
-
12
. ,
.
, , ,
.
,
,
.
.
, ,
.
50-
1966 . 1973
, , , , .
80- ,
,
- 1 : 1987 25
2722 .
. 1987 19 , .. ~,
- 500 , 22%-, . 1994
-
400- .
1 dou-jonsis indeqsi safondo birJis indeqsia, igi gamoiyeneba 1884 wlidan. am indeqsis gamoTvlis formula
SeimuSaves finansistma doum da Jurnalistma jonsim. amJamad dou-jonsis indeqsi Sedgeba 3 sxvadasxva dargis
30 yvelaze ZviradRirebuli industriuli korporaciis aqciebis, 25 satransporto kompaniis aqciebis da 15 sazogadoebrivi
momsaxurebis kompaniis aqciebis indeqsebisagan.
-
13
,
.
,
,
.
,
.
. (
) ,
(..
,
). ,
.
.
.
,
( )
( ,
). ~ (
)
. ,
, , 10
. 1- 10 ~
.
-
14
,
.
.
,
~.
.
,
.
.
. ,
,
, (),
, () .
, (
) .
,
.
.
() ,
, .
- ,
, ,
, -
,
.
-
15
, .
. ,
.
-
.
,
: ) , )
, .
, : ) ,
; 2)
; 3) ; 4)
.
,
, ,
.
,
, ,
.
, .
, .
, ..
. ,
,
..
. ,
, ,
-
16
, , , .
,
, ..
.
, , ,
,
.
. -
,
.
.
, ..
.
-
,
- .
- ,
.
,
, .
, ,
, , ,
.. ,
, ,
-
17
.
.
,
,
( ) .
,
,
. , .
,
,
.. ,
, ~
,
.
.
-,
.
,
, .
.
,
, -
. ,
.
-
18
. , .
,
.
,
(
- ,
).
( ).
.
, ,
( )
. , - (
), ( , ..).
,
( ) ,
.
,
, .
,
.
. - . ~
- .
,
,
-
. ,
-
19
-
, , ,
. -2
.
50-70-
,
.
-.
,
, ,
- ,
..
,
.
, .
,
(, - ), .
.
- .
40 ,
, .
, ,
.
,
-
20
.
,
.
.
,
:
1.
. ,
. ,
,
;
2. .
, ;
3.
.
.
. ( )
,
( ).
.
,
. ,
, .. . ,
-
21
.
, ,
.
. ,
, () .
,
.
~ .
.
,
, ..
. ,
,
, ,
.
.
-
.
,
. ,
- -
. , -
.
-
22
.
.
-
.
.
,
() ,
. A
.
:
. K,
-,
, ..
, . ,
,
.
,
. ,
;
.
- .
, ,
.
.
-
23
. , ,
, ,
, ,
( ) .
,
. K
-, .
,
-,
.
,
. ,
-,
.
, ,
-
.
- ,
,
, ,
, ,
.
, ,
.
-
24
,
.
- -, , , ,
, , - ..
: 1. ,
. ,
; 2.
,
, . ,
.
.
.
. :
() ;
; .
. ,
,
.
(
-) , 24 .
,
.
.
-
25
.
.
. ()
.
, : -
, , , , , .
,
. ,
.
,
, - .
( ,
) ( , ).
,
. ,
. A,
.. , ,
. E
, .
.
10%,
90% .. G
( ), ,
, ,
. E
.
, -,
-
26
. M
. E ,
.
.
, ~1.
, -
,
,
.
-
, ,
.
, , ,
.
,
.
,
.
.
,
.
, .
2.
1 m. kakulia, savaluto sistemis ganviTarebis problemebi saqarTveloSi, Tb., 2001, gv. 29-30.
2 m. kakulia, savaluto sistemis ganviTarebis problemebi saqarTveloSi, gv.34.
-
27
, 4-5 ( ,
B ~, , , ~).
, ,
, -
: .
,
, ,
.
.
, . ,
.
.
( ),
(), , ,
.
,
, ,
.
,
.
()
. ,
,
,
, ,
,
-
28
. .
, , ,
.
. ,
,
.
- ;
,
.
,
.
,
-
,
.
,
, .
.
,
;
..
,
,
.
,
-
29
.
1967
. ,
.
.
,
,
. .
,
, ,
.
,
.
2. , .
.
.
.
.
.
.
.
.
,
-
30
. ,
.
,
,
.
,
, . ,
, .
( 1),
;
. -
- ,
.
. ,
,
, , ,
,
() (
) () .
-
31
, ,
,
(.. ),
.
,
()_ ( ) .
, ~-
, -,
,
.
. .
, ,
, -
#1
finansuri
Suamavlebi
1.
2.
3.
4.
1.
2.
3.
4.
-
32
.
,
, .
, .
, , , , ,
, , ,
. , - ,
,
. -
.
.
10-
. ,
.
.
. - ,
.
10-
, ,
,
.
,
-
33
() .
: ,
: 1,
.
.
.
.
.
(..
), ,
.
,
. ,
. ()
. ,
, ,
, ,
.
. ,
1 termini asimetriuli informacia~ TeoriaSi jer ar aris damkvidrebuli. SesaZloa SevxvdeT gansxvavebul cnebebs.
magaliTad, arakeTilsindisieri qceva~, mcdari arCevani~, moraluri riski~, kontrahentis arakeTilsindisierebis
riski~, arakeTilsindisieri qcevis saSiSroeba~ da a.S. Cvens mier gamoyenebuli termini, vfiqrobT, ufro zustia,
magram sxva variantebic unda gaviTvaliswinoT.
-
34
,
.
,
. ,
,
. ,
,
.
( ).
~ (, ..) ~-,
. ,
, , .
,
.
.
,
.
,
. .
,
.
. ,
.
:
.
-
35
()
.
,
. ,
. ,
, ,
,
.
.
,
,
.
.
- ,
.
(
)
. ,
.
.
,
, ,
,
.
-
36
.
.
- ,
.
,
() ,
.
.
.
.
,
.
,
. ..
.
, , ,
, ,
.
, ,
-
37
, .
.
, .
(,
)
.
,
.
,
,
.
.
. ,
.
,
. , : 1.
(), 2.
3. .
,
,
.
: , .
: , , ,
, , .
.
-
38
.
,
,
, - .
- - (Depository
savings institutions, thrift institutions ) , -
(S&Ls) . -
,
, . -
.
,
.
, .
, , ,
, .
, ,
, ,
. ,
,
, ,
,
.
, .
,
. ,
-
39
,
. ,
, ,
,
.
: , .
-
, ,
,
. ,
, .
- (mutual fund)
,
( .. ,, ) ,
, .
,
.
,
.
, A .
.
,
.
,
(NAV Net Asset Value), .
-
40
NAV
.
, ,
.
- (investment banks)
,
, .
,
. , ,
, .
, ,
. , ,
,
. ,
,
, .
2. , .
: ;
,
.
.
.
. (
) ,
()
-
41
.
,
- .
..
: - ,
.
.
, .
- (,
), -
(,
,
) (,
) .
,
,
. - 12000 ,
.
.
,
,
. -
,
- .
.
-
42
,
;
- ,
: , ,
..
.
- -
,
.
-
.
,
. -
( )
.
. -
. - 2000 _
. 50-60- -
,
, 60- 80-
-
,
.
(25 ). ,
-
43
, , ,
, .
-
,
,
.
1980 -
. 80-
- ,
-
,
. ,
,
, ,
, -
, ,
.
-20 -
. : 1.
; 2.
, . -
, .
. -
.
( ),
-
44
.
- .
:
. - 500
, -
. - ,
(1980 )
. , 60-
80-
-
. 80-
.
,
.
.
.
; -
13000- .
.
: , ,
..,
. 1980
, ,
.
.
.
-
45
( )
,
.
, ,
. ,
.
,
.
: .
, ,
(
).
,
( )
.
,
. -
1,8 ,
- .
.
, ,
.
,
.
.
-
46
. ,
, , .
. ,
. ,
.
- ,
.
. -
.
.
.
, ()
() .
.
.
,
, , ,
.
.
, ~ (Ford Motor Credit)
~ .
.
()
,
.
-
47
.
, ,
, , ,
.
,
,
.
, .
() -
,
; ,
,
.
, ,
,
.
,
.
.
, 500 ,
.
,
. .
.
. ,
, , ,
3 1 : :
, .
1 , . , . . . - , 2000. . 327.
-
48
-
, ,
, , -
.
,
.
-, ..
.
~
. ,
.
.
2 :
, .
. ,
.
, .
.
, ,
. ,
.
,
.
, .
.
,
-
49
. ,
, ,
.
.
2005
.; 50 663 610 (
). 42 491 190 .
, 28 , .
,
.
70-
,
.
.
.
,
, .
,
.
. , 1998
. 1,2 3- -
. 20 000 .
.
,
.
-
50
:
.
,
. -
. , XXI
,
.
-
.
,
. ,
.
,
, .
. ,
, . ..
, ,
.
,
.
, ,
.
,
-
51
. ,
, ,
, ,
. ,
70-
,
.
, , ,
,
.
,
.
,
.
,
.
, .
.
. ,
:
, ,
.
-
52
_ (
) (,
).
_
,
.
_
.
_ ,
.
,
(
),
. . ,
(
, ).
.
.
,
- .
3. .
.
: ; ;
.
.
-
53
.
- -
,
, .
, . .
. 30 -
. ,
.
.
, 3, 6 12- .
.
.
, ,
.
,
.
,
( )
.
, .
.
,
,
-
54
. 1961
, ..
. 1961 ,
~
,
. .
300
.
, () ,
.
,
. 60-
,
, .
.
-
,
.
( ). ,
, ,
,
~. , ,
.
, ,
-
55
. ,
, , ,
, .
~ ,
, .. .
, , .
():
-, ).
, .
, .. ,
,
.
, , 1 ,
. ,
, ,
.
, ,
,
, .
.
1963
.
.
,
.
.
: ,
.
,
-
56
.
,
.
-
- : ,
, .
, .
. , -
,
. ,
() .
.
: ; ;
.
, .
. (
) .
.
, ,
. -
, ,
.
.
,
.
-
57
: ()
.
-
.
.
. ,
, ~
, .
, ,
.
, ,
.
.
,
,
.
.
,
, .
,
, ,
. :
?
,
.
,
-
58
.
, . .
.
,
.
: . ,
, ~
.
, .
, .
,
~ .
.
.
, ,
. ,
,
.
,
, . ,
,
(,
) ,
.
,
.
1.
;
-
59
2. ;
3. ;
4. ,
;
5. .
, ,
.
. ,
.
; :
, .
- ,
,
. , 70-80- -
, ,
.
, ,
, .
. -
, ,
.
,
.
,
,
-
60
. ,
,
.
,
. ,
, ,
, .
,
,
(, ),
.
,
(
1/5-
),
. ,
, .
; ,
.
, ,
. , ,
,
. , .
-
61
.
,
,
. ,
.
,
.
, .
:
1. ( ,
);
2. (
,
);
3. ( ,
);
4. ;
5. ;
6. .
,
.
.
() ,
-
62
.
- ( 100
),
. ,
.
.
,
.
.
.
.
,
(, )
. -,
.
,
,
, (, ) ,
. ,
,
, .
,
, .
.
, .
: , .. -
.
4-
-
63
.
,
, .
. -
. :
(Federal National Mortgage Fssociation, _ )
(Covernment National
),
(Federal Home Loan Mo
),
.
.
.
.
,
. 1970
, .
,
,
.
,
-
64
,
(,
) ,
, , ,
(, ),
,
,
. GNMA
,
. ( 400
).
,
. ,
. 70-
80%-
,
.
, 2/3
.
.
, ,
.
,
.
, ,
-
65
.
10%- , ,
12%- .
1975
-
, .. ,
(,
). (
) 5%- . 6
,
. , 6-
. ,
,
,
,
.
, . ,
-
,
.
.
. ,
, , ,
-
66
3 1 : :
, .
-
, ,
, , -
.
,
.
-, ..
.
~
. ,
.
.
2 :
, .
. ,
.
, .
.
, ,
. ,
.
,
.
1 , . , . . . - , 2000. . 327.
-
67
, .
.
,
. ,
, ,
.
.
2005
.; 50 663 610 (
). 42 491 190 .
, 28 , .
,
.
70-
,
.
.
.
,
, .
,
.
_ ,
,
, .
.
-
68
.
.
. (..
) ,
, .
. ,
,
.
. .
. , -
.
-20 70-
.
(1976 .), -
. .
. 70-
-
. .. .
, .
,
, .
,
, , ,
_ .
:
,
-
69
. , . ,
.
, ,
.
. -
.
, :
, .
:
1. ;
2. .
, .
.
. -
. ,
. .
-
.
. ,
2-10%- .
. ,
. .
.. ,
,
; , (
), , ,
, .
-
70
, ,
, .
. ,
-; , ,
, , ,
. -
. ,
. ,
,
( ).
,
.
. . , -
, .
: ,
, .
.
,
.
,
, .
.
. .
-
71
~ ;
~ .
? 2 :
1 _
;
.
,
.
, ~ - ,
, .
:
( )
, (
) .
?
,
.
, , , -
. .
, .
.
.
. .. . ,
1 es saxelwodeba araviTar kavSirSi ar aris konkretul qveynebTan. magaliTad, did britaneTSi ZiriTadad amerikuli
opcionebiT vaWroben.
-
72
,
.
. - ,
0- . -
. ~-
-, ~- ,
, .
,
. :
3 , 2 .
,
. .
, ,
.
, ,
.
.
,
.
( -)
( -)
, .
,
, . 80-
()
,
-
73
, 1973
. 1981
.
,
.
3. .
.
: ; ;
.
.
.
- -
,
, .
, . .
. 30 -
. ,
.
.
, 3, 6 12- .
.
.
, ,
-
74
.
,
.
,
( )
.
, .
.
,
,
. 1961
, ..
. 1961 ,
~
,
. .
300
.
, () ,
.
,
. 60-
,
-
75
, .
.
-
,
.
( ). ,
, ,
,
~. , ,
.
, ,
. ,
, , ,
, .
~ ,
, .. .
, , .
():
-, ).
, .
, .. ,
,
.
, , 1 ,
. ,
, ,
.
, ,
-
76
,
, .
.
1963
.
.
,
.
.
: ,
.
,
.
,
.
-
- : ,
, .
, .
. , -
,
. ,
() .
.
: ; ;
.
, .
-
77
. (
) .
.
, ,
. -
, ,
.
.
,
.
: ()
.
-
.
.
. ,
, ~
, .
, ,
.
, ,
.
.
,
-
78
,
.
.
,
, .
,
, ,
. :
?
,
.
,
.
, . .
.
,
.
: . ,
, ~
.
, .
, .
,
~ .
.
.
, ,
. ,
-
79
,
.
,
, . ,
,
(,
) ,
.
,
.
1.
;
2. ;
3. ;
4. ,
;
5. .
, ,
.
. ,
.
; :
, .
- ,
,
-
80
. , 70-80- -
, ,
.
, ,
, .
. -
, ,
.
,
.
,
,
. ,
,
.
,
. ,
, ,
, .
,
,
(, ),
.
,
(
1/5-
),
. ,
-
81
, .
; ,
.
, ,
. , ,
,
. , .
.
,
,
. ,
.
,
.
, .
:
1. ( ,
);
2. (
,
-
82
);
3. ( ,
);
4. ;
5. ;
6. .
,
.
.
() ,
.
- ( 100
),
. ,
.
.
,
.
.
.
.
,
(, )
. -,
.
,
-
83
,
, (, ) ,
. ,
,
, .
,
, .
.
, .
: , .. -
.
4-
.
,
, .
. -
. :
(Federal National Mortgage Fssociation, _ )
(Covernment National
Mortgage Association, GNM ),
(
),
.
.
.
-
84
.
,
. 1970
, .
,
,
.
,
,
(,
) ,
, , ,
(, ),
,
,
. GNMA
,
. ( 400
).
,
. ,
. 70-
80%-
,
.
-
85
, 2/3
.
.
, ,
.
,
.
, ,
.
10%- , ,
12%- .
1975
-
, .. ,
(,
). (
) 5%- . 6
,
. , 6-
. ,
,
,
,
.
-
86
, . ,
-
,
.
.
. ,
, , ,
3 1 : :
, .
-
, ,
, , -
.
,
.
-, ..
.
~
. ,
.
.
2 :
, .
1 , . , . . . - , 2000. . 327.
-
87
. ,
.
, .
.
, ,
. ,
.
,
.
, .
.
,
. ,
, ,
.
.
2005
.; 50 663 610 (
). 42 491 190 .
, 28 , .
,
.
70-
,
.
.
-
88
.
,
, .
,
.
_ ,
,
, .
.
.
.
. (..
) ,
, .
. ,
,
.
. .
. , -
.
-20 70-
.
(1976 .), -
. .
. 70-
-
-
89
. .. .
, .
,
, .
,
, , ,
_ .
:
,
. , . ,
.
, ,
.
. -
.
, :
, .
:
1. ;
2. .
, .
.
. -
. ,
. .
-
.
-
90
. ,
2-10%- .
. ,
. .
.. ,
,
; , (
), , ,
, .
, ,
, .
. ,
-; , ,
, , ,
. -
. ,
. ,
,
( ).
,
.
. . , -
, .
: ,
, .
.
-
91
,
.
,
, .
.
. .
~ ;
~ .
? 2 :
1 _
;
.
,
.
, ~ - ,
, .
:
( )
, (
1 es saxelwodeba araviTar kavSirSi ar aris konkretul qveynebTan. magaliTad, did britaneTSi ZiriTadad amerikuli
opcionebiT vaWroben.
-
92
) .
?
,
.
, , , -
. .
, .
.
.
. .. . ,
,
.
. - ,
0- . -
. ~-
-, ~- ,
, .
,
. :
3 , 2 .
,
. .
, ,
.
, ,
.
.
,
-
93
.
( -)
( -)
, .
,
, . 80-
()
,
, 1973
. 1981
.
,
.
4.
.
.
. .
.
.
,
.
. ,
,
-
94
. ,
.
.
, : 1000
, ? , ,
.
1000 .
. 10%, 1000
1100 . ,
. : 1.
,
, . 2.
,
. ,
.
.
,
,
.
, , 1000 ,
,
.
: ,
? :
.
, ,
. ,
-
95
,
, .
,
;
,
.
,
.
,
.
:
10%-, 1000
1100 . :
(1 + 0,1) 100 = 1100
, 1000
, ..
. ,
,
1000 .
1000 : 1,1 = 909,1
, 10%- (. . 1000
) 909,1 .
. ,
C0 C1 .
-
96
, r-.
.
, r
:
1 = (1 + r),
(1+r)
: ;
. ,
,
, : 1 = 1 : (1 + r).
, 1000
1000 ,
, . ,
.
.
, 1-
( 1- ,
, ).
C1- 1 , :
(PV) = C1.
1-
(r) .
r ,
- .
, (C1) (PV)
:
-
97
PV = .1
1
r
C
, (),
.
. .
. C0 = _ .
C0
; .
, ..
NPV = r
C
1
1
, .
,
1000 , 1100
, 8-, .. r = 0,08.
: C0 = 1000 , C1 = 1100 ,
1100 :
NPV = C0 r
C
1
1 = - 1000 + 1018,52 = 18,52
18,52 C0_ ,
, , .
(1000 18,5) = 981,5 .
,
. ,
.
,
-
98
, , :
PV = ,1
1
r
C
:
NPV = C0 + r
C
1
1
.
, (,
, ..) ,
. , 1
.
,
,
.
. , 1000 ,
1000 100
(10%), .. i :
i = larze
lari
1000
100 = 0,1 = 10%
1000 10%-
1100 :
1100 (1 + 0,1) = 1100 .
:
1100 (1+0,1) = 1212 , 1000 (1+0,1) (1+0,1) =
-
99
= 1000 (1+01)2 = 1210 .
, .. ,
:
120 (1+0,1) = 1000 (1+0,1)3 = 133,1 .
, i~
_ 0,1- 10%- , n~
:
1000 (1+i)n .
~ .
-3 1000 = 3i)
1331
(1
lari
() , 1
n~
~- .
PV ( ) = ni)
1
(1
lari
, 10
1 ,
, ,
.
,
_ i~-
.
-
100
,
.
.
.
,
. ,
.
, 1000 , 25
126 ,
:
126 ( PV = 126 (1+i)),
126 , PV = 126 (1+i)2, .. ,
25 126 (1+i)25-.
1000
, :
1000 = i1
126lari
2i)1(
126 lari
...
i)1(
1263
lari25i)1(
126
lari
,
:
LOAN = Ni
FP
i
FP
i
FP
i
FP
)1(...
)1()1(1 32
LOAN ( ); FP -
; N _
.
,
-
101
LOAN, FP N i-
.
( ,
), ,
, ,
( ),
.
.
,
,
, .
.
. ,
.
. ,
.
.
Ic = bP
C
Ic_ ; P_ ;
C_ .
,
.
,
,
-
102
, ,
,
. ,
,
. ..
,
.
.
:
,
.
,
, -
,
. ,
,
.
.
,
,
.
,
, ,
.
:
-
103
. , 1000-
10%-
, 1000
1200 .
, 100 ,
1200 1000 = 200 :
.
lari
lari 200 lari
1000
100 = %303,0
1000
300
lari
lari
.. 30%, 10%- ,
,
.
,
t+1 , :
RET = ,1
t
tt
P
PPC
RET t t+1 ,
P1 _ t , Pt+1
t+1 , C _ .
,
:
1) Ic (
):
;ct
iP
C
-
104
2) ,
,
gP
PP
t
tt 1
g .
PET :
PET = Ic + g
,
Ic , g.
,
.
,
. :
1. ,
, ,
;
2.
, ,
;
3. ,
;
4. ,
;
-
105
5. ,
, .
,
, , , ,
,
.
( ). , ,
.
.
. , ,
.
.
,
.
.
: 1.
,
, 2. ,
. 1
,
I = Ir +
,
:
I = I -
1 irvin fiSeri, XX saukunis cnobili amerikeli ekonomisti.
-
106
,
5%- (=5%)
3%- ( =3%).
2%-, ..
Ir =5%-3% =2%.
8%-
, 10%- ? ,
8%- , 10%-
. , 2%-
; .. 2%- .
: Ir = 8% - 10% = -
2%.
,
(-
2%) : ,
2%- , 2%- .
,
.
,
~ .
, .
, ,
,
.
5. .
-
107
.
.
.
.
.
, .
.
.
,
.
,
.
,
.
,
()
.
,
(
, _ ).
(
),
( ),
( ),
( ),
, ,
.
. ,
, ,
_ ,
.
-
108
,
,
. , ,
, , ,
..1
- ,
,, , ()
`~. . . V
`~,
. .
,
`~
`~...
, `~.
`~ , (
).
.. VII-
VI ,
, .
, -
-
,
( ). O
, .
() ,
400 (, ) ,
.
1 .: . . - . .., 1923 . . 3-131.
-
109
_ .
330
(), ( )
, ()
, .
.
,
, ..
,
()
- .
, XX
20-
. ,
(
, ).
.
( , ),
`~ ,
`~ ,
(- XXI 100
) (
) ,,
.
: .
,
.
-
110
. ()
. . , 4 (
, , ).1
, 3
( ,
).2
,
( , ,
, , ).3
- 4 ,
.5
,
(., ()
, , ),
. ,
-,
, _
- . .
. -
. ,
,
-
.
1 .: . . , , 1923 . . 3.
2 .: . , , . , . , - - . . ., 1991 . . 12.
3 .: . _ . . I., 1956 . . II, 1960
.
4 .: . _ ` ~, . . . 2008 . .783-784.
5 . ` ~_. : . . , . . . 1998 .
-
111
. ,
.
,
.
.
. ,
,
.
.
, , , , .
,
. ,
.
.
.
.
,
.
.
(M3) M2
,
.
(M2)
,
.
(M1)
-
112
, .
(M0)
; ,
.
/ /
;
;
( )
.
#1
2012 30
1 M0 1,274
2 M1 2,691
1,535
291
765
3 M2 3,695
1,274
2,421
4 M3 6,786
1,274
2,421
3,091
,
,
. ,
-
113
.
M3-,
,
. M3-
M2-.
M0 _
M2 _ M0 +
M3 _ M2 +
, ,
(M) (MB) .
M = m X MB (1)
m
( M M3-
m M3 ),
(M) (MB)
-
114
. , , 1-
, 1 1
.
,
, .
,
.
- ,
.
.
.
M M2- M M3- .
,
.
1 ,
1 .
.
.
, .
_
X
=
_ ;
_ ;
_ .
-
115
.
,
, ,
.
,
, , (C)
(ER)
. ,
. :
c = {C/D}=
e = {ER/D}=
,
( ).
:
R = RR + ER (2)
(R)
(RR) (ER).
, (RR)
(r) (D):
RR = r X D (3)
(r X D) (2)- :
R = (r XD) + ER (4)
, -
(r) 1- .
1 1 . -
, , (ER=0)
r=0,10 800
-
116
. 80
800 .
(MB) (C)
(r). (4)-
, :
MMB = R + C = (r X D) + ER + C (5)
: )
1
; )
1 ,
.
,
,
, .
, ,
c = {C/D} ( ) e = {ER/D} (
) , -5
:
MMB = (r X D) + (e X D) + (c X D) = (r + e + c) X D (6)
-(6)
:
MB x cer
1D
(7)
(
):
MM = D + (c X D) = (1 + c) X D (8)
-8 D- -7 :
MB x cer
c1M
(9)
-
117
,
, :
cer
c1m
(10)
(c),
(e)
(r).
,
.
. ,
,
. , :
r = = 0,10
C = = 400
D = = 800
ER = = 0,8
M = = C + D = 1,200
:
c = 400 / 800 = 0,5
e = 0,8 / 800 = 0,001
:
2,5 0,601
1,5
0,5 0,001 0,1
0,51m
2,5 ,
0,10- ,
0,5- ,
-
118
0,001-, 1
2,5 (M3) .
. ,
,
_ c, e r . ,
, - ,
.
.
, . ,
(,
), ,
,
.
,
.
. ,
0,10- 0,15-
( ).
:
2,3 0,651
1,5
0,5 0,001 0,15
0,51m
2,3 2,5- .
.
,
.
. ,
-
119
10%- 5%-
:
2,72 0,551
1,5
0,5 0,001 0,5
0,51m
2,72 2,5-,
.
,
.
.
,
.
,
, .
,
, .
.
,
0,5-
0,75-, , , :
2,06 0,851
1,75
0,75 0,001 0,1
0,751m
, 2,5- 2,06-
. ,
.
.
(
)
, ,
-
120
. , ,
.
.
, 0,001- 0,005-
2,48 0,605
1,5
0,5 0,005 0,1
0,51m
2,5-
2,48-.
,
.
,
. ,
.
.
,
.
.
,
.
,
.
.
, _ ,
,
-
121
.
1. r
2. r
3. MB
4. MB
5. c
6. c
7. e
8. e
. ,
.
,
.
,
, ,
,
.
,
. , -
,
, .
.
312
.
-
122
. ,
9%- , 10%-
0,9%- . ,
0,1%-, 10%-
0,01%- .
. , ,
_
. , 2012 2012
0,9%-.
.
,
12
.
.
.
,
.
,
-
.
?
, .
, ,
.
,
-
123
, . , -
- ,
.. . _
_ .
,
.
,
.
,
.
.
,
.
.
,
.
,
.
,
.
,
,
.
.
.
-
124
,
.
.
1,
(AD1) (AS1). ,
,
, , ,
,
.
AS1- AS2-.
,
1- -2 ,
(AS1) - (AD1)
. Y1- Y2-.
P1- P2-.
.
.
,
.
, , ,
, , , .
fasebis
saerTo done
mSp
P1
P2
Y1 Y2
AS2
AS2
1
2
AD1
-
125
,
. (.
),
.
()
(, ,
, ..)
, . ,
--
(. )
.
.
(. ,
, , , ..)
, ,
,
. ,
,
.
( ,
) .
, 2005 1
,
. .
.
. ,
-
126
. ,
3%-,
,
. .
, 3%-,
. ,
. .
AD1-
AD2-. ,
, AD2
AS .
,
.
, ,
, :
AD= C+I+G+(X-M)
fasebis
saerTo done
mSp
P1
P2
Y1 Y2
AD2
AS
AD1
-
127
AD , C , I
, G , X , M
.
.
. ,
.
.
,
,
,
.
,
.
.
.
,
,
,
.
-
.
.
, , .
:
.
-
128
.
, .
, :
(G)
(T) . (MB)
(B).
DEF = G T = MB - B
, ,
100 , , 10
.
, 100
.
.
,
,
100 ,
100 .
100
,
.
,
:
, .
, .
-
129
, (
) .
.
.
. ,
.
,
, .
,
.
,
.
? ,
.
.
.
, .
,
, .
,
. ,
( ),
.
- `
,
~.
-
130
, .. - 1 .
..
,
, . ,
.
,
.
,
.
. -
6
, 9-11 .
.
( 6%- )
- .
.
,
,
.
,
.
1 - ,
,
, .
-
131
.
(
)
, .
,
.
( ),
.
,
,
.
.
. -
,
.
, ,
, (
fasebis stabiluroba erovnuli banki
mewarmeebi
da politikosebi
mTavroba
gacvliTi kursis
stabiluroba eqspansiuri fiskaluri
politika
-
132
).
.
,
.
,
.
,
.
(. , , ),
,
.
_
.
,
( )
. ,
.
,
. -
.
, .
.
-
133
.
,
.
,
2010
.
5 .
24 ,
125 , 25 6.5
. ,
,
.
,
.
. -
,
,
, , .
sabazro
saprocento
ganakveTebi
oficialuri
saprocento
ganakveTebi
aqtivebis
fasebi
molodini
gacvliTi kursi
Sida
moTxovna
sagareo
moTxovna
mTliani
moTxovna
Sida inflaciuri
zewola
importis
fasebi
inflacia
-
134
2010 -
,
8 .
,
. ,
. ,
.
,
,
.
. ,
.
.
.
. ,
,
.
.
-
135
.
5
/ 2011 57 15
. 2011 -
. ,
-
. .
,
+/- 1.5 .
.
/
,
.
, ,
,
.
2- 5- .
-
. ,
, `
~ ` ~
F- ,
- F .
-
136
, -
` ,~ ` ,~ `
,~ .
- `~
` ,~ , `
.~ - ,
,
,
.
, -
.
,
. - ,
, ,
.
,
, - -
.
-
, : 1. ; 2.
; 3.
.
-
, ,
-
137
, .
,
.
-
,
- ,
. ,
-
, ,
.
-
. ,
-
,
.
,
.
.
. -
, ,
.
-
.
-
138
,
.
.
,
.
-
,
.
, ,
,
.
- : ,
.
-
,
-
. , -
-
.
,
; : 1.
; 2.
.
- ,
- , ,
- ,
,
.
-
139
-
, : 1.
-
2. -
.
6. .
.
.
.
.
.
. .. `~
,
.. `~
.
.. `~ .
. 1991
2-
. , ( )
,
-
140
(, ,
, ) .
.. `~
1991 .
, .
,
1991 5 1993
179 .
1994 ,
500 700
1994 500 . ,
1994 226-
.
,
1994 ,
.
1994
, :
;
,
5%- 8%-
100 .
50%- 10%-.
.
1995 .
- ,
-
141
.
.
.
1995
,
.
226- 1995 101- .
,
- .
. ,
, , -
, .
,
,
()
, , .
- ,
,
.
.
-
: () , ,
.
. -,
,
; ,
-
142
,
,
. ,
,
.
-
.
, .
, ,
- , .
.
,
.
,
(, , .) .
(
) ( ) .
.
() _
-
, , `
~,
.
()
,
. ,
: - ,
,
.
.
1995
,
. 1995
( , -
-
143
)
,
. ,
,
. ,
60% 1500
.
.
.
1997
.
.
173 ,
.
.
1997 ,
,
2000 5
. ,
. , 2003
,
2007 1
12 .
.
, :
(`~,
`~, `~ .)
.
-
144
,
_ , .
. 2012
1 19 , 2
.
2011
21.8 11.2 .
,
, 20.1%
(6.9 ).
- - 2011
51.4%- , 3.1 2010
.
-
-
4.5 7.0
. ,
.
,
.
13.2 (3,663.8
), - 21.4
(2,540.9 ).
.
,
, ,
- -
20.4 .
-
145
,
,
. ,
61.5 .
4.4 5.8
41.1 .
, 31 , 2012
# 1 .. ` ~ 4,296,218,082
2 . ` ~ 3,355,709,328
3 . ` ~ 429,214,618
4 .. `~ 965,148,293
5 .. ` ~ 685,358,883
6 . ` ~ 343,523,646
7 .. ` ~
8 .. ` ~ 396,891,648
9 . 120,042,870
10 . 470,333,011
11 . 19,465,876
12 . 49,065,578
13 . ` ~ 153,799,793
14 .. ` ~ 173,420,611
15 . `~ 34,317,701
16 .. ` ~ 25,794,311
17 .. ` _
~
92,478,300
18 .. ` ~ 75,547,280
19 .. ~
13,965,962
11,700,295,791
: .
. ,
.
,
-
146
.
.
1.
, ,
.
.
.
.
,
8 .
-
,
12 .1
2.
.
, ,
.
1 sazedamxedvelo kapitali Sedgeba pirveladi da meoradi kapitalisagan. pirveladi kapitali Tavis mxriv Sedgeba
Semdegi komponentebisagan: 1) Cveulebrivi aqciebi; 2) uvado privilegirebuli aqciebi; 3) aqciebis emisiiT miRebuli
damatebiTi saxsrebi; 4) sarezervo fondi, romelic Seiqmna wina wlebis gaunawilebeli mogebidan; meoradi kapitali
Sedgeba: 1) mimdinare wlis mogebidan; 2) miznobrivi fondebisagan; 3) saerTo rezervebisagan; 4) privilegirebuli
aqciebisagan; 5) subordinirebuli valisagan.
-
147
(12
) .
-
.
. ,
,
. ,
, -
.
.
. ..
.
(1)
; (2)
; (3)
; (4)
.
,
, .
( )
.
,
-
148
.
.
,
AMEL -
.
AMEL .
3.
.
,
CAMEL-is Sefasebis sistemis Sesaxeb
CAMEL-is sistemiT garesabanko zedamxedvelobis daskvnis mizania moqmedi komerciuli bankebis
mdgomareobis analizi, romelic moicavs bankis kapitalis, aqtivebis, menejmentis, momgebianobisa da aqtiv-
pasivebis marTva/likvidurobis Sefasebas. garesabanko zedamxedvelobis daskvna emyareba komerciuli
bankebis mier erovnul bankSi warmodgenil angariSgebebs da bankis Sesaxeb mopovebul damatebiT
informaciebs. garesabnko zedamxedvelobis daskvna da Sesabamisi reitingi dgindeba yvela komerciuli
bankisaTvis da aris bankis finansuri mdgomareobis amsaxveli dokumeti, romelic gankuTvnilia saqarTvelos
erovnuli bankis mier Sida moxmarebisaTvis. dabali reitingis (3,4,5) mqone bankebis garesabanko zedam-
xedvwelobis daskvna unda moicavdes informacias bankSi arsebuli problemebisa da naklovanebebis Sesaxeb,
maT donesa da seriozulobas. daskvnaSi agreTve unda ganisazRvros arsebuli problemebis warmoSobis
wyaroebi, maTi aRmofxvrisaTvis gasatarebeli RonisZiebebi da rekomendaciebi. mTlianobaSi komerciuli
bankis garesabanko zedamxedvelobis daskvnam unda moicvas bankis arsebuli finansuri mdgomareobis
analizi, bankis saqmianobisa da riskis marTvis Sefaseba. Sefaseba 1-li da me-2 adasturebs, rom bankis
sijansaRe Sefasebul iqna damakmayuofileblad.
-
149
. : )
15%-;
)
25%-; )
25%-; )
25%-; )
25%-.
4.
.
, ,
.
.
, :
. ,
. -
,
2%- .
.
, . ,
-
150
, .
, (
) , ,
,
. ,
,
,
30 .
10%-
.
.
, . -
,
.
, ,
.
,
,
.
, 30
. ,
60 ,
.
30%-
.
.
,
-
151
- ,
,
,
.
90
.
120
.
55%-
.
.
, .
150 . 150 ,
,
.
.
100%- .
5.
.
,
, ,
-
152
, ,
.
,
,
, ,
.
,
,
5%- . ,
,
-
25%- .
6.
.
,
, , -
.
.
.
,
.
,
. ,
.
-
153
,
. ,
.
.
7.
. -
.
.
. -
. -
-.
8. .
. ,
, ,
.
50%-.
.
-
.
.
-
154
,
. , .
, - ,
.
,
,
,
-
.
,
. -
-
.
.
_ -
-
.
.
, - ()
. -
. ,
- ,
- .
-
155
_ `~
.
- ,
.
- .
.
,
-
.
.
-
. ,
.
.
,
.
.
, .
, -
, -
.
,
,
-
156
.
,
-
.
,
.
.
,
,
.
,
.
,
,
.
,
, ,
, `
~
.
_ ,
.
. , -
,
.
, ,
-
157
.
.
,
. ,
.
.
,
.
,
,
.
. ,
,
. ,
, ,
. . ,
.
.
.
.
.
.
.
-
158
6.
.
.
.
, ,
.
.
. ()
, ,
.
()
. .
,
. , ()
,
.
.
() :
;
;
.
, :
1. - ;
2. ;
3. ;
4. - ;
5. .
-
159
()
:
;
, ,
;
;
;
;
;
;
.
` ~,
,
: ,
,
- ,
.
.
, , ,
, .. .
, ,
- .
, .
.
.
, .
-
160
, ,
.
-
.
.
,
,
.
.
. : )
-
) - ,
,
` ~ .
- .
,
,
.
. ` ~
,
, -
_ ,
, ,
- .
:
() ;
;
,
.
(-) .
, ( )
-
161
,
. ,
() ,
.
()
:
1. ;
2. - ;
3. ;
4. ;
5. ;
6. ;
7. - .
. ,
,
.
,
:
1. . ,
,
.
14 .
.
2. .
,
.
3. . , , :
_ 250 ,
_ 135 .
.
-
162
4. . 1913 -
.. .
, ,
.
, ,
. ,
.
, ,
.
, . 1993 .
, 30-
. .
,
, , ,
, ,
,
.
,
. , , ,
- .
-
() , .
,
-
,
.
()
,
.
. ,
,
.
-
163
, .
()
() , ,
.
() , ().
-
.
.
-
.
,
.
. , -20 - 10922
, _ 2517, _ 559, _ 480, _ 270,
_ 176, _ 140, _ 51, _ 33,
_ 30, _ 36 ..
() -
,
.
,
..
. ,
, ,
.
(
55- 85%-).
.
: ,
.
: -
, , .
-
164
-
.
- ,
.
, . ,
, .
-
,
. -
.
.
.
.
.
,
. -
,
,
. 2005 31
,
817
-
165
, 804 13,1
.
.
,
.
.
.
,
.
.
(
) .
.
3. .
,
.
.
4.
-
,
-
166
,
.
-
, ,
,
.
5.
-
.
( ) ,
.
.
, RTGS-
.
. 2005
RTGS- 3
.
.
.
3
-
.
,
, - ,
-
167
.
,
. ,
,
,
.
.
-
,
,
. -
,
, ,
.
, .
.
,
- . -
,
.
, 75-90
, 25-10 .
-
,
.
- -
( _ ..
), -
( ).
. -
,
:
-
168
1. ( );
2. (
);
3. (
).
- :
1. ;
2. () ;
3. .
-
,
. ,
.
.
,
. ,
.
,
, .
,
- ,
.
,
.
-
( - 1913 )
.
_
,
.
(, ), ,
( ) (
).
-
169
:
,
, , -
. ,
, ,
:
.
.
, ..
. , ,
, .
,
.
` ~ .
() 1.
,
.
,
.
.
.
.
,
.
. ,
,
. -
.
1 sadiskonto ganakveTi aris is ganakveTi, romliTac komerciuli bankebi aRricxaven Tamasuqs anu procentis
ganakveTi, romliTac centraluri banki komerciul bankebs aZlevs sesxs.
-
170
.
_
(
,
) -
, -2 .
-
.
( ) (
) ,
.
-
.
.
.
.
-
,
:
-
.
.
,
.
, : , ,
.
.
-
.
-
171
-. ,
.
,
-
: ,
.
, , .
.
1991
. 1995
,
.
,
, .
, ,
. ,
-
.
7 .
.
-.
.
-
,
-
172
,
, ,
.
,
, .
.
G .
,
-.
,
. ,
.
.
-
,
.
: )
; )
; )
.
-
173
, - .
15 , 2006
.
,
.
.
saqarTvelos erovnuli banki da misi
funqciebi
saqarTvelos prezidenti
parlaments warudgens er-ovnuli
bankis sabWos wev-rebs 7 wlis
vadiT
saqarTvelos parlamenti
siiT Semadgenlobis umrav-lesobiT
irCevs erovnuli bankis 7 wevrs
erovnuli bankis sabWo
7kacis SemadgenlobiT
erovnuli bankis menejmenti
erovnuli bankis prezidents da vice-
prezidents sabWos wardginebiT
niSnavs saqar-Tvelos prezidenti
gansazRvravs
qveynis fulad-
sakredito da
savaluto politikas
adgens qveynebis
valutebis mimarT
laris gacvliTi kur-sis
gansazRvris wess
amtkicebs
saqarTvelos
erovnuli bankis
biujets
waradgens wina-
dadebebs erov. bankis
saw. kapitalis
moculobaSi
cvlilebebis Sesaxeb
ixilavs, am-tkicebs
da parlaments
warudgens erov.
bankis wliur
angariSs
-
174
2011 93,9
.
, :
1. .
1994 2004
- .
5
15%-
.
( 7- 9%-). ,
5
.
5 _
. 2005 1
836 . 2006
_
_ .
2006 2025
(
48-48 40-40 )
,
.
, 2006
,
.
-
175
. 2005
71
.
2. .
2006 1
475 , -
(2006 1 ) 720
.
3 ,
: )
) .
, ,
.
.
()
, -,
-
.
_ BIS.
, :
, :
100%- ,
,
-
176
.
,
, - 0,50%-
.
. 10-11%
, .
,
.
(SDR).
2005
21,8 .
3. .
()
; ()
; () -.
2005 0,9
.
1. .
.
.
2. /.
/
. ,
,
-
177
,
. 2005
4
2004 31 2005 31
1,8250- 1,7925- .
1.
.
2005 833
.
. 2005
24 .
2.
. -
. 2005
,
,
3 .
3.
.
(KfW)
, 1990-
.
,
.
-
178
,
.
,
, - -
, , .. 2005
27
.
,
. ,
.
4 . 2006
2006 51
.
,
,
,
_ .
-
179
- 2011 31
( )1
2011 2010
96,175 88,406
-66,152 -35,221
30,023 53,187
320 197
30,343 53,384
435 496
-1611 -732
/
()
-134,459 29,473
/()
223 -119
3,389 1,237
()/
-132,332 22,890
-23,034 -22,815
()/
-125,023 53,459
()/ -119,843 47,932
2011 31
( )1
1 wyaro: saqarTvelos erovnuli bankis wliuri angariSi 2011
-
180
2011
2010
:
1,690,301 1,904,779
1,214 7,674
D- 373,034 394,538
151,269 177,631
2,481,219 1,456,563
11,493 79,960
2,742 954
:
124,997 113,895
13,505 190,039
562,361 602,547
3,160 329
27,019 28,038
5,702 1,410
43,345 9,072
5,491,361 4,967,429
:
:
761,636 258,696
184,933 96,489
1,350,738 1,543,630
1,499 1,369
:
1,753,584 1,618,180
385,852 204,252
573,818 712,660
621 280
442,128 355,119
8,618 4,991
5,463,427 4,795,666
:
15,000 15,000
- 60,692
- 59,659
17,606 12,426
( )/ -4,672 23,986
27,934 171,763
5,491,361 4,967,429
.
1 wyaro: saqarTvelos erovnuli bankis wliuri angariSi 2011
-
181
-
.
-
: () -
; ;
:
.
,
: -
, ,
, .
-
( , .)
(, ).
( ),
.
- ,
,
(
, ) .
,
.
, . ,
, ,
. ` ~
-
182
-
.
-
,
,
. ,
- ,
- .
,
,
.
7.
, , .
.
.
.
, , .
, -
,
, ..
.
.
: ,
, ,
.
-
183
. ,
.
.
, ,
,
, - , - ; ,
3%-. , ,
, ,
.
,
.
.
.
,
: ,
, , , ,
,
, , ,
, ,
, ,
.
: ,
, ,
, , ,
, .
-
184
-
. :
, : ,
,
.
: ,
,
; ,
.
, ,
.
- -
,
.
, -
.
,
,
, . ,
.
,
,
.
-
185
,
,
,
.
, ,
, ,
,
, , ()
.
.
,
. ,
. ,
.
,
.
:
, ,
( ).
,
.
,
.
-
186
,
. , :
.
, ,
.
7.1
:
1. .
. ,
. ,
.
1
2
3
4
5
6
7
-
187
:
;
,
. ,
:
) ;
)
;
)
;
)
,
;
)
.
,
,
(-,
).
2. :
;
. :
) /
;
)
;
-
188
)
;
,
,
(, -,
).
3. . ,
,
. ,
,
. , .
,
,
. ,
.
,
.
4. .
.
, :
, ;
;
. : ,
;
; ,
;
;
(
).
-
189
,
:
;
.
,
, ;
.
. ,
;
. ,
?
. B,
,
.
,
.
,
.
,
.
,
.
, .
.
,
() .
.
-
190
,
. ,
, .
.
:
,
, .
5.
. :
;
.
6. .
,
.
:
,
.
.
.
.
,
.
-
191
.
, .
,
.
:
, ,
.
.
,
, .
:
.
,
.
. ,
.
.
:
, :
).
, ,
.
).
;
-
192
). ( ).
:
). ,
,
. ,
.
). , .
). ,
.
. ,
, ,
, ,
,
. ,
.
, , :
).
.
). .
,
;
).
() ,
, ,
, .
,
.
7. .
,
, .
1, ,
;
2, ,
,
,
.
-
193
. ,
, ,
, ,
, .
,
,
.
:
.
,
.
,
.
,
80-90%- .
10-20%- .
,
.
70-80%- .
:
.
- , -
.
.
,
, ..
-
194
,
.
. ,
1.
:
;
: ;
;
; ; .
.
,
: . ,
,