ΡΑΤΖΑΝΙ ΠΑΛΜΕ ΝΤΑΤ - ΦΑΣΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ

Ι ΤΙ ΕΙΝΑΙ Ο ΦΑΣΙΣΜΟΣ;

ΡΑΤΖΑΝΙ ΠΑΛΜΕ ΝΤΑΤ ΦΑΣΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ

Το Ταξικό Περιεχόμενο του Φασισμού

Ο φασισμός αναπτύχθηκε ως κίνημα στην πράξη στις συνθήκες της επαπειλούμενης προλεταριακής επανάστασης, ως αντεπαναστατικό μαζικό κίνημα με τη στήριξη της αστικής τάξης, χρησιμοποιώντας όπλα που συνδυάζουν την κοινωνική δημαγωγία και την τρομοκρατία ώστε να ηττηθεί η επανάσταση και να οικοδομηθεί μια ενισχυμένη δικτατορία του καπιταλιστικού κράτους. Μόνο αργότερα έγινε προσπάθεια να ωραιοποιηθεί και να αιτιολογηθεί αυτή η διαδικασία με μια ”θεωρία”. Σε αυτή την υπαρκτή ιστορική διαδικασία πρέπει να αναζητηθεί ο φασισμός και όχι στις δευτερεύουσες προκύπτουσε απόπειρες εκ των υστέρων ωραιοποίησης με τη χρήση μιας θεωρίας.

Οι συμβατικές αντιφασιστικές ιδεολογικές ερμηνείες του φασισμού τον εκλαμβάνουν μόνο ως δόγμα της ”δικτατορίας” ή της ”βίας”. Αυτή η προσέγγιση, γνώρισμα της φιλελεύθερης και της σοσιαλδημοκρατικής σχολής σκέψης αναφορικά με το φασισμό, τον εκλαμβάνει ως παρόμοια ακραίο με τον κομμουνισμό, ενώ αμφότεροι θεωρούνται αντίποδες της αστικής ”δημοκρατίας”. Ο φασισμός ορίζεται ως ”δικτατορία από τα δεξιά”, εν αντιθέσει με τον ορισμό του κομμουνισμού ως ”δικτατορία από τα αριστερά”.

Ο φασισμός ίσως αποτελεί στην πραγματικότητα αντιδραστική δικτατορία. Ωστόσο, κάθε αντιδραστική δικτατορία δε συνιστά φασισμό.

Πού έγκειται συνεπώς ο ιδιαίτερος χαρακτήρας του φασισμού;

Ο ιδιαίτερος χαρακτήρας του φασισμού δεν μπορεί να ορίζεται με όρους ιδεολογίας ή πολιτικών θεμελιακών αρχών.

Ο ιδιαίτερος χαρακτήρας του φασισμού μπορεί να οριστεί αποκαλύπτοντας την ταξική βάση του, το σύστημα των ταξικών σχέσεων εκτός του οποίου αναπτύσσεται και λειτουργεί, τον ταξικό ρόλο που υπηρετεί. Μόνο έτσι μπορεί να κατανοηθεί ο φασισμός στη συγκεκριμένη πραγματικότητά του, σε αντιστοιχία με ένα δεδομένο ιστορικό στάδιο καπιταλιστικής ανάπτυξης και φθοράς.

Επανάσταση της Μεσαίας Τάξης

ή ∆ικτατορία του Χρηματιστικού Κεφαλαίου;

Ο φασισμός εμφανίζεται συνήθως ως κίνημα της μεσαίας τάξης (λόγου χάρη, των μικροαστών).

Υπάρχει εμφανώς κάποια αλήθεια σε αυτό υπό την έννοια ότι ο φασισμός, από τη γέννησή του, προέρχεται συνήθως από στοιχεία της μεσαίας τάξης, απευθύνεται κατά κύριο λόγο στη μεσαία τάξη, στις τάξεις των μικρών επιχειρηματιών και των επαγγελματιών, εναντιώνεται στην οργανωμένη εργατική τάξη, τα τραστ και το μεγάλο κεφάλαιο, αντλεί μέρος της σύνθεσής του (κυρίως την ηγεσία του) από τη μεσαία τάξη και διαποτίζεται από την ιδεολογία της, την ιδεολογία των μικροαστών σε συνθήκες κρίσης. Έως εδώ, όλοι συμφωνούν ως προς τα εμφανή γεγονότα.



Ωστόσο, ο φασισμός παρουσιάζεται επίσης συχνά ως κίνημα της μεσαίας τάξης υπό την έννοια του αυτοτελούς κινήματός της, ως τρίτος εταίρος ανεξάρτητος από το κεφάλαιο ή την εργασία, σε αντιπαράθεση τόσο με την οργανωμένη εργατική τάξη, όσο και με το μεγάλης κλίμακας κεφάλαιο.

Αυτή η αντίληψη είναι κοινή στη φιλελεύθερη και τη σοσιαλδημοκρατική αντιμετώπιση του φασισμού.

Είναι εμφανές ότι αυτή η άποψη περί του φασισμού ως μικροαστικής επανάστασης κατά των μεγαλοαστών είναι στην πραγματικότητα λαθεμένη και άκρως επικίνδυνη για την όποια σοβαρή κατανόηση του αληθινού χαρακτήρα και του αγώνα εναντίον του.

Το γεγονός ότι είναι λαθεμένη αποδεικνύεται από την πιο στοιχειώδη επισκόπηση της πραγματικής ιστορίας, της εξέλιξης, της βάσης και της πρακτικής του φασισμού. Οι φανεροί και εκπεφρασμένοι υποστηρικτές του σε κάθε χώρα είναι εκπρόσωποι του μεγάλου κεφαλαίου.

Ο φασισμός (παρόλο που στα πρώιμα στάδια επιδείκνυε μια ασαφή και εμφανώς επιτηδευμένη αντικαπιταλιστική προπαγάνδα προκειμένου να προσελκύσει τη μαζική στήριξη) ενθαρρύνεται, τρέφεται και συντηρείται εξαρχής από τη μεγαλοαστική τάξη, τους μεγάλους γαιοκτήμονες, τους κεφαλαιούχους και τους βιομήχανους.

Επιπλέον, ο φασισμός έχει τη δυνατότητα να αναπτύσσεται και να διασώζεται στα πρώιμα στάδια από την εξαφάνιση που του επιφυλάσσει το κίνημα της εργατικής τάξης, μόνο με την άμεση προστασία που του παρέχει η αστική δικτατορία. Ο φασισμός μπορεί να υπολογίζει στην παροχή βοήθειας από το μεγαλύτερο μέρος των κρατικών δυνάμεων, το υψηλόβαθμο στρατιωτικό προσωπικό, τις αστυνομικές αρχές, τα δικαστήρια και τους ειρηνοδίκες, οι οποίοι εξαντλούν όλη τη δύναμή τους για να συντρίψουν την αντιτιθέμενη εργατική τάξη, ενώ κάνουν απροκάλυπτα τα στραβά μάτια απέναντι στη φασιστική παρανομία.

Μετά την πλήρη εγκαθίδρυση της φασιστικής δικτατορίας, η πολιτική παραμένει ακόμα πιο εμφανώς και πλήρως, η πλέον ασύδοτη και ανάλγητη υπέρ του μονοπωλιακού καπιταλισμού, με όλο το φασιστικό μηχανισμό στραμμένο ανηλεώς εναντίον όσων από τους πρώην υποστηρικτές του είναι αρκετά αφελείς ώστε να περιμένουν κάποιες αντικαπιταλιστικές δράσεις.

Ο φασισμός εν ολίγοις, αποτελεί κίνημα μικτών στοιχείων (με κυρίαρχους τους μικροαστούς, καθώς επίσης τους εξαθλιωμένους προλετάριους και το διεφθαρμένο τμήμα της εργατικής τάξης) χρηματοδοτούμενο και κατευθυνόμενο από τους μεγάλους βιομήχανους, γαιοκτήμονες και χρηματιστές, προκειμένου να ηττηθεί η επανάσταση της εργατικής τάξης και να συντριβούν οι οργανώσεις της.



Η Μεσαία Τάξη και το Προλεταριάτο

Η διαμάχη για το ρόλο της μεσαίας τάξης ή των πολλών και των ποικίλων ενδιάμεσων στρωμάτων μεταξύ της αστικής τάξης και του προλετεριάτου (μικροί επιχειρηματίες, μικροί και μεσαίοι αγρότες, χειρωνάκτες, ανεξάρτητοι εργάτες, μικροί εισοδηματίες, ελεύθεροι επαγγελματίες, τεχνικοί, τεχνοκράτες και εμπορικοί υπάλληλοι) δεν είναι καινούρια. Το 19ο αιώνα ο Μαρξ ασχολήθηκε ενδελεχώς με την οικονομική και πολιτική κατάσταση, καθώς και τις τάσεις αυτών των στοιχείων. Έδειξε πώς αυτά τα στοιχεία συντρίβονταν διαρκώς μεταξύ του αναπτυσσόμενου μεγάλου κεφαλαίου και του προλεταριάτου, ενώ ένας αυξανόμενος αριθμός τους ξέπεφτε στο προλεταριάτο και το μισο-προλεταριάτο, τον αμφιταλαντευόμενο και ασταθή πολιτικό ρόλο τους, πότε τασσόμενα με την αστική τάξη, πότε με το προλεταριάτο, διχασμένα ανάμεσα στις αστικές προκαταλήψεις, τις παραδόσεις και τις φιλοδοξίες τους, καθώς και την πραγματική διαδικασία αφανισμού και προλεταριοποίησής τους. Τέλος έδειξε πως το προλεταριάτο πρέπει να πετύχει συμμαχία με τα χαμηλότερα στρώματα της αγροτιάς και των μικροαστών της πόλης, με ηγέτη το ίδιο, ώστε να κατακτήσει την εξουσία.

Στο ξεκίνημα της ιμπεριαλιστικής εποχής, το ζήτημα της μεσαίας τάξης είχε εκ νέου εμφανιστεί με σφοδρότητα στο προσκήνιο από τον Μπερνστάιν και τους ρεβιζιονιστές, στα τελευταία χρόνια του

19ου και στα πρώτα του 20ού αιώνα. Οι ρεβιζιονιστές αμφισβήτησαν τα διδάγματα του Μαρξ για την αυξανόμενη προλεταριοποίση των μεσαίων στρωμάτων και την απορρέουσα οξύτητα στην πολεμική μεταξύ καπιταλιστών και προλεταριάτου. Αντιθέτως, υποστήριζαν ότι η μεσαία τάξη μεγάλωνε και τόνιζαν τα κέρδη στα έσοδα, τις αποδόσεις των περιουσιών και των μετοχών, για να αποδείξουν την ανάπτυξή της. Σε αυτή τη βάση, αρνούνταν τα επαναστατικά διδάγματα του Μαρξ και αντί αυτών έβλεπαν την αυξημένη αρμονία μεταξύ των τάξεων, τον εκδημοκρατισμό του κεφαλαίου και προσδοκούσαν τη σταδιακή ειρηνική μετάβαση στο σοσιαλισμό μέσω της καπιταλιστικής αναδιοργάνωσης, της κοινωνικής αναμόρφωσης και της κρατικής παρέμβασης.

Στην πραγματικότητα, η διαδικασία που είχε προβλέψει ο Μαρξ, υλοποιήθηκε πλήρως κατά την πορεία του 19ου αιώνα. Η συγκέντρωση του κεφαλαίου προχώρησε με αυξημένο ρυθμό. Το μεγάλο κεφάλαιο στρίμωξε το μικρό. Η δημιουργία μεγάλου αποθέματος στην αγορά εργασίας, ο αυξημένος



αριθμός αποφοίτων από τα πανεπιστήμια και τις τεχνικές σχολές, πέρα των δυνατοτήτων της εργασιακής απορρόφησής τους και η μείιωση του προσωπικού μέσω της περαιτέρω συγκέντρωσης των επιχειρήσεων, ήδη δημιουργούσε προπολεμικά μια διαρκώς οξυμένη κρίση στη μεσαία τάξη.

Αυτή η κρίση μεταφέρθηκε σε τεράστιο βαθμό στην μεταπολεμική περίοδο. Οι λειτουργίες του χρηματιστικού κεφαλαίου κατέστρεψαν τις μικρές αποταμιεύσεις και επενδύσεις, καθώς και την παλιά σταθερότητα στο εισόδημα της μεσαίας τάξης. Την ίδια στιγμή, η ανεργία και η απόλυση του πλεονάζοντος προσωπικού σε όλα τα επαγγέλματα αγγίζουν το έπακρο της απελπισίας.

Εάν η οικονομική αποδυνάμωση της μικρομεσαίας τάξης με ταυτόχρονο πλουτισμό του μονοπωλιακού κεφαλαίου αποτελεί συνεπώς χαρακτηριστικό της μεταπολεμικής περιόδου, ακόμα περισσότερο τη χαρακτηρίζει η διαρκώς πιο απελπιστική κατάσταση του συνωστισμού στα διάφορα επαγγέλματα. Η παγκόσμια οικονομική κρίση οδήγησε την κατάσταση στο έπακρο.

Η εξαθλιωμένη και απελπισμένη μεσαία τάξη οδηγείται από τον πρότερο μακάριο ύπνο της στην πολιτική δραστηριότητα. Ενώ το μπερνσταϊνικό όνειρο έβλεπε στη μεσαία τάξη έναν παράγοντα σταθεροποίησης και εναρμόνισης στην κοινωνική δομή, συνδυασμένο με το φιλελευθερισμό και την κοινωνική αναμόρφωση, καθώς και εξομάλυνσης του ταξικού ανταγωνισμού, τα νέα στερημένα και κατεστραμμένα στοιχεία της μεσαίας τάξης ξεσπούν ως μια άκρως ασταθής, βίαιη δύναμη θεωρητικά επαναστατική ή αλλιώς άκρως αντιδραστική χωρίς καθαρή κοινωνική βάση ή συνείδηση, που όμως αλόγιστα αναζητά οποιαδήποτε γραμμή δράσης, η οποία μπορεί να της προσφέρει την ελπίδα της άμεσης ανακούφισης ή την εργασιακή προοπτική.

Σε ποια κατεύθυνση, ωστόσο, μπορούν αυτά τα στοιχεία της νέας τάξης να στρέψουν την πολιτική δραστηριότητά τους; Πρακτικά, έχουν μία και μόνη δυνατότητα: να στρατευτούν στην υπηρεσία είτε του χρηματιστικού κεφαλαίου είτε του προλεταριάτου.

Είτε το χρηματιστικό κεφάλαιο, ως κάτοχος των μέσων παραγωγής, θα επιδιώξει να μετατρέψει τη μεσαία τάξη σε βοηθό του, δίνοντάς της εργασία ως ένα βαθμό – αν και διαρκώς μικρότερο στην παραγωγή, αλλά εν συνεχεία σίγουρα μεγαλύτερο στο έργο της βίαιης καταστολής της εργατικής τάξης (φασιστική εθνοφυλακή, αστυνομία, φασιστική γραφειοκρατία). Είτε το προλεταριάτο, κοινωνικοποιώντας τα μέσα παραγωγής, μπορεί τελικά να δώσει πλήρη προοπτική στη χρήσιμη εκπαίδευση και τις τεχνικές δυνατότητες της μεσαίας τάξης στο πλαίσιο του τεράστιου έργου της κοινωνικής ανοικοδόμησης. Αυτές είναι οι μόνες δύο εναλλακτικές για τη μεσαία τάξη. Η πρώτη είναι η πολιτική του φασισμού. Η δεύτερη του κομμουνισμού.

Ορισμός του Φασισμού

Τώρα είμαστε σε θέση να προβούμε στον ορισμό της φύσης του φασισμού, των όρων για την ανάπτυξη και την ταξική κυριαρχία του. Ο εν λόγω ορισμός έλαβε την πιο ολοκληρωμένη και επιστημονική διατύπωσή του στο Πρόγραμμα της Κομμουνιστικής ∆ιεθνούς, το 1928:

” Υπό συγκεκριμένες ειδικές ιστορικές συνθήκες, η πορεία της αστικής, ιμπεριαλιστικής, αντιδραστικής επίθεσης παίρνει τη μορφή του φασισμού.

Οι εν λόγω συνθήκες είναι οι εξής:

1. Αστάθεια στις καπιταλιστικές σχέσεις

2. Ύπαρξη σημαντικών ξεπεσμένων στοιχείων

3. Εξαθλίωση εκτεταμένων μικροαστικών στρωμάτων της πόλης, καθώς και διανοούμενων



4. ∆ιαρκής απειλή για μαζική προλεταριακή επανάσταση

Προκειμένου να σταθεροποιήσει και να διαιωνίσει την εξουσία της, η αστική τάξη αναγκάζεται όλο και σε μεγαλύτερο βαθμό να εγκαταλείπει το κοινοβουλευτικό σύστημα χάριν του φασιστικού, το οποίο είναι ανεξάρτητο από διακομματικές συμφωνίες και συνδυασμούς.

Το φασιστικό σύστημα είναι το σύστημα της άμεσης δικτατορίας, υπό τον ιδεολογικό μανδύα της ”εθνικής ιδέας” και της εκπροσώπησης των ”επαγγελμάτων” (στην πραγματικότητα εκπροσωπούνται οι διάφορες ομάδες της κυρίαρχης τάξης). Καταφεύγει σε μια ιδιαίτερη μορφή κοινωνικής δημαγωγίας (αντισημιτισμός, περιστασιακές επιδρομές εναντίον των τοκογλύφων του κεφαλαίου και επίδειξη ανυπομονησίας απέναντι στις κοινοβουλευτικές επιτροπές που ”συζητούν χωρίς αποτέλεσμα”) ώστε να χρησιμοποιεί τη δυσαρέσκεια των μικροαστών, των διανοούμενων και άλλων κοινωνικών στρωμάτων. Καταφεύγει επίσης στη διαφθορά μέσω της οικοδόμησης μιας συμπαγούς και καλοπληρωμένης ιεραρχίας στις φασιστικές μονάδες, τον κομματικό μηχανισμό και τη γραφειοκρατία. Ταυτοχρόνως, ο φασισμός πασχίζει να διαπεράσει την εργατική τάξη στρατολογώντας τα πιο καθυστερημένα στρώματα των εργατών στους κόλπους του, παίζοντας με τη δυσαρέσκειά τους, επωφελούμενος από την αδράνεια της σοσιαλδημοκρατίας κλπ.

Ο πρώτιστος στόχος του φασισμού είναι να καταστρέψει την επαναστατική εργατική πρωτοπορία, λόγου χάρη, τα κομμουνιστικά τμήματα και τις ηγετικές ομάδες του προλεταριάτου. Ο συνδυασμός κοινωνικής δημαγωγίας, διαφθοράς και ενεργούς λευκής τρομοκρατίας, από κοινού με τις ακραίες ιμπεριαλιστικές επεμβάσεις στη σφαίρα της εξωτερικής πολιτικής, αποτελούν χαρακτηριστικά γνωρίσματα του φασισμού. Στις περιόδους της οξείας κρίσης για την αστική τάξη, ο φασισμός καταφεύγει στην αντικαπιταλιστική φρασεολογία, αλλά μετά την εγκατάστασή του στο πηδάλιο του Κράτους, παραμερίζει την αντικαπιταλιστική φλυαρία και αποκαλύπτεται ως τρομοκρατία και δικτατορία του μεγάλου κεφαλαίου.”

ΙΙ ΠΩΣ ΕΜΦΑΝΙΣΤΗΚΕ Ο ΦΑΣΙΣΜΟΣ ΣΤΗΝ ΙΤΑΛΙΑ


Ο Σοσιαλισμός στην Ιταλία

Το επαναστατικό κύμα πήρε μεταπολεμικά τεράστιες διαστάσεις στην Ιταλία, επηρεάζοντας όλα τα στρώματα, τους βιομηχανικούς εργάτες, τους απόστρατους του πολέμου, το αγροτικό προλεταριάτο και τη φτωχή αγροτιά. Αναπτύχθηκε ένα ευρέως διαδεδομένο απεργιακό κίνημα, τόσο με οικονομικά όσο και με πολιτικά αιτήματα, έγιναν καταλήψεις εκτάσεων από τους αγρότες κλπ. Το Σοσιαλιστικό Κόμμα προσχώρησε στην Κομμουνιστική ∆ιεθνή το Μάρτη του 1919. Σε αυτή τη βάση το κόμμα πήγε στις εκλογές το Νοέμβρη του 1919, με ένα κομμουνιστικό πρόγραμμα υπέρ της δικτατορίας του προλεταριάτου, χάρη στο οποίο κέρδισε το ένα τρίτο των ψήφων όλου του πληθυσμού, αποτελώντας το ισχυρότερο κοινοβουλευτικό κόμμα με 156 έδρες από τις 508, την ίδια στιγμή που ο Μουσολίνι και οι Φασίστες του δεν κατάφεραν να κερδίσουν ούτε μια έδρα. Στις δημοτικές εκλογές του 1920, το κόμμα κέρδισε τον έλεγχο πάνω από 2.000 κοινοτήτων, δηλαδή το ένα τρίτο του συνόλου. Στο απόγειο του επαναστατικού κύματος, η κυβέρνηση ήταν ανίσχυρη να δράσει, αφού δεν μπορούσε να υπολογίζει στη βοήθεια του στρατού. Η προσμονή της κοινωνικής επανάστασης ήταν καθολική. Παρόλα αυτά, καμία επανάσταση δεν ξέσπασε, γιατί δεν υπήρχε αποφασιστική επαναστατική ηγεσία. ‘Οπως έγραψε η Εκτελεστική Επιτροπή της Κομμουνιστικής ∆ιεθνούς τον Οκτώβρη του 1920:

” Το PSI (Ιταλικό Σοσιαλιστικό Κόμμα) δρα υπερβολικά διστακτικά. ∆εν αποτελεί κόμμα που ηγείται των μαζών, αλλά οι μάζες σπρώχνουν το κόμμα...Στην Ιταλία υπάρχουν όλες οι απαραίτητες συνθήκες για τη νικηφόρα επανάσταση εκτός από μία: την καλή οργάνωση της εργατικής τάξης. ”

Το επαναστατικό κύμα 1919-1920 σπαταλήθηκε στη σύγχυση των ανοργάνωτων μεμονωμένων αγώνων και διαδηλώσεων, χωρίς αποφασιστική ηγεσία ή επικεντρωμένο στόχο. Η ηγεσία του Σοσιαλιστικού Κόμματος έδωσε το σύνθημα: ” Η Επανάσταση δε δημιουργείται. Η Επανάσταση έρχεται. ” Υπό το μανδύα αυτής της αντιμαρξιστικής αντίληψης, η ηγεσία αποποιούνταν στην πραγματικότητα της ευθύνης της. Η ενέργεια και αυτοθυσία των μαζών πήγε χαμένη σε άκαρπες, ασυντόνιστες δράσεις.

Ήταν ∆υνατή η Επανάσταση στην Ιταλία;

Τελική κορύφωση του επαναστατικού κύματος αποτέλεσε η κατάληψη των εργοστασίων στη Βόρειο Ιταλία το Σεπτέμβρη του 1920. Ξεκινώντας στα τέλη του Αυγούστου από τα εργοστάσια μεταλλουργίας στο Μιλάνο, εξαπλώθηκε σε όλες τις βιομηχανίες και μέχρι το Σεπτέμβρη 3,5 εκατομμύρια εργάτες βρίσκονταν κατόπιν απόφασης σε καταλήψεις, ιδρύοντας εργατικές επιτροπές και ένοπλες φρουρές. Η κυβέρνηση και οι εργοδότες ήταν ανίσχυροι. ∆εν μπορούσαν να υπολογίσουν στη δράση του στρατού εναντίον των εργατών. Επικρατούσαν οι κλασικές επαναστατικές συνθήκες.

Η αστική τάξη σε αυτή την κατάσταση δεν μπορούσε να βασίσει τη σωτηρία της παρά μόνο στη ρεφορμιστική ηγεσία. Ήταν εμφανές ότι αν οι καταλήψεις των εργοστασίων παρέμεναν μια παθητική κίνηση με οικονομικούς στόχους, με τη διατήρηση της πολιτικής εξουσίας στα χέρια της αστικής τάξης, θα είχαν μόνο άκαρπη και ατυχή κατάληξη. Προυπόθεση για τη νίκη ήταν η κίνηση που είχε ξεκινήσει με την κατάληψη των εργοστασίων να επεκταθεί στην κατάκτηση της πολιτικής εξουσίας από την εργατική τάξη. Σε αυτό ακριβώς αντιστάθηκαν οι ρεφορμιστές, επιμένοντας να περιορίσουν το χαρακτήρα της κίνησης σε καθαρά οικονομικό, καθώς και να διαπραγματεύονται με την κυβέρνηση για την επίτευξη συμφωνίας.

Η ρεφορμιστική ηγεσία ήρθε αμέσως σε διαπραγμάτευση με την κυβέρνηση. Στις 19 Σεπτέμβρη επετεύχθη συμφωνία βάσει της οποίας θα γινόταν εκκένωση των εργοστασίων με αντάλλαγμα 20% άυξηση μισθού και την υπόσχεση της ”εργατικής συνδιαχείρισης” στα εργοστάσια. Η ουσία της συμφωνίας ήταν η εκκένωση των εργοστασίων. Οι ρεφορμιστές ηγέτες έδωσαν εντολή στους



εργάτες να εγκαταλείψουν τα εργοστάσια. Αυτό που δεν κατάφεραν ούτε η κυβέρνηση, ούτε οι εργοδότες, ούτε η αστυνομία, ούτε οι ένοπλες δυνάμεις, το κατάφερε η ρεφορμιστική ηγεσία: να βγάλει τους εργάτες από τα εργοστάσια και να τους παραδώσει ξανά στον καπιταλισμό.

Μπορούσε να νικήσει η επανάσταση της εργατικής τάξης στην Ιταλία στις συνθήκες που επικρατούσαν το Σεπτέμβρη του 1920;

Η κορυφαία ιταλική εφημερίδα Corriera della Sera έγραψε εκείνη την εποχή στην έκδοση της 29ης Σεπτέμβρη 1920:

” Η Ιταλία βρίσκεται σε κίνδυνο κατάρρευσης. ∆εν έχει ξεσπάσει καμία επανάσταση, όχι γιατί υπήρξε κάποιος που της έφραξε το δρόμο, αλλά γιατί δεν την επιθυμεί η Γενική Συνομοσπονδία Εργατών. ”

Κατάληψη εργοστασίου της Fiat, Τορίνο 1920

Η παράδοση των εργοστασίων έγινε το Σεπτέμβρη του 1920. Από το σημείο αυτό και μετά, το κίνημα της εργατικής τάξης κατέπεσε. Τα μέλη του κόμματος και των συνδικάτων άρχισαν ταχέως να μειώνονται (τα μέλη του κόμματος έπεσαν από 216.000 το 1920 σε 170.000 το Γενάρη του 1921).

Το Νοέμβρη του 1920 εξαπολύθηκε η πρώτη φασιστική τρομοκρατική ενέργεια με αίμα και φωτιά στην Μπολόνια.

Η Ανάπτυξη και η Νίκη του Φασισμού

Κατά τη διάρκεια του 1919 και έως το φθινόπωρο του 1920, δηλαδή κατά την περίοδο του επαναστατικού κύματος, ο φασισμός δεν είχε ούτε δύναμη ούτε λαική υποστήριξη. Οι επίσημες αρχές τον ενθάρρυναν. Οι στρατιωτικές αρχές μοίραζαν δωρεάν την Popolo d’Italia στις μονάδες το 1919 και το 1920. Παρόλα αυτά, ο φασισμός δεν έβρισκε καμιά στήριξη. Στις εκλογές του Νοέμβρη του του 1919, ο φασισμός δεν κατάφερε να κερδίσει ούτε μια έδρα. Ο Μουσολίνι έλαβε στο Μιλάνο 4.795 ψήφους έναντι 180.000 υπέρ των σοσιαλιστών.

Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, ο φασισμός βρισκόταν ακόμη σε στάδιο προετοιμασίας και δεν αποτελούσε σημαντικό όπλο στα χέρια της αστικής τάξης για την απόκρουση της προλεταριακής επίθεσης. Η κύρια μέθοδος της αστικής τάξης ήταν αυτή του φιλελευθερισμού και των παραχωρήσεων. Εν τω μεταξύ, υπό το μανδύα αυτής της πολιτικής της φαινομενικής αδυναμίας και υποχώρησης, ετοίμαζαν την ένοπλη αντεπανάσταση. Η χωροφυλακή ή αλλιώς οι καραμπινιέροι, αυξήθηκαν από 28.000 στο τέλος του πολέμου σε 60.000 ως το καλοκαίρι του



1920. ∆ημιουργήθηκε μια νέα ειδική δύναμη 25.000 αντρών, η Βασιλική Φρουρά. Την ίδια στιγμή, οι αρχές εξόπλιζαν τις φασιστικές συμμορίες κακοποιών.

Ο φασισμός αναπτύχθηκε και ισχυροποιήθηκε μετά το φθινόπωρο του 1920 και είχε τη δυνατότητα να ασκήσει όλη τη βία του μόνο υπό την άμεση προστασία και βοήθεια των αστικών δημοκρατικών κυβερνήσεων, των στρατιωτικών αρχών, της αστυνομίας, των δικαστικών αρχών και της μεγαλοαστικής τάξης. Από το φθινόπωρο του 1920, οι γαιοκτήμονες και οι μεγαλοβιομήχανοι έδωσαν απλόχερη βοήθεια στις φασιστικές συμμορίες να ασκήσουν τρομοκρατία στους αγρότες και το προλεταριάτο. Τα μέλη τους εκτοξεύτηκαν σύμφωνα με το Μουσολίνι, από 20.000 το 1920 σε 248.000 το 1921. Οι ένοπλες αρχές παρείχαν όπλα.

Ο κορυφαίος αμερικανός δημοσιογράφος Μόουρερ θυμάται:

” Μπροστά στο φόνο, τη βία και τον εμπρησμό, η αστυνομία παρέμενε ουδέτερη... Όταν οι ένοπλες συμμορίες υποχρέωναν τους σοσιαλιστές σε παραίτηση από αξιώματα υπό την απειλή του θανάτου ή της δικαστικής καταδίκης ή αντιμετώπιζαν τους εχθρούς τους με ξυλοδαρμό, εξορία ή εκτέλεση, οι αξιωματούχοι απλώς σήκωναν τους ώμους... Μερικές φορές οι καραμπινιέροι ή η Βασιλική Φρουρά δρούσαν ανοιχτά από κοινού με τους φασίστες και παρέλυαν την αντίσταση των αγροτών. Αν οι τελευταίοι είχαν να αντιμετωπίσουν μόνο τους φασίστες, τότε ίσως να τα είχαν βγάλει πέρα μαζί τους. Έχοντας να αντιμετωπίσουν όμως τους φασίστες μαζί με την αστυνομία, βρέθηκαν απροστάτευτοι και οι διαμαρτυρίες τους απλώς έκαναν τις αρχές να τους συλλαμβάνουν με την κατηγορία της αυτοάμυνας. Οι Σοσιαλιστές καταδικάζονταν για υποτιθέμενα εγκλήματα που είχαν διαπράξει μήνες ή χρόνια πριν. Οι φασίστες που συλλαμβάνονταν επ’αυτοφώρω απαλλάσσονταν ελλείψει αποδείξεων. ”

Η τρομοκρατική, καταστροφική και δολοφονική επίθεση του φασισμού εξελίχτηκε συστηματικά και επεκτάθηκε στη συνέχεια με το πασιφανές σχέδιο της στρατιωτικής εκπαίδευσης σε όλη τη βιομηχανική περιοχή και την εκτεταμένη σποραδική χρήση βίας στις αγροτικές περιοχές. Τα κτίρια που στέγαζαν το Σοσιαλιστικό Κόμμα, συνδικάτα και συνεταιρισμούς κάηκαν και λεηλατήθηκαν. Οι



σοσιαλιστές δημοτικοί σύμβουλοι εκδιώχτηκαν απο τα αξιώματά τους, οι στρατευμένοι εργάτες και αγρότες ξυλοκοπήθηκαν ή δολοφονήθηκαν.

Το Μάιο του 1921 προκηρύχτηκαν εκλογές. Εκλεχτηκαν 122 Σοσιαλιστές και 16 Κομμουνιστές, σύνολο 138, έναντι μόνο 35 Φασιστών. Οι εργάτες προσπαθούσαν να χρησιμοποιήσουν την κάλπη ως μέσο υπεράσπισής τους. Το σοσιαλιστικό όργανο Avanti, θριαμβολογώντας με αυταπάτη δήλωσε: ” Το ιταλικό προλεταριάτο γκρέμισε τη φασιστική αντίδραση με τη χιονοστιβάδα των κόκκινων ψήφων. ”. Η πραγματικότητα ήταν διαφορετική. Η βία, αντί να μειωθεί, αυξήθηκε.

Το επόμενο βήμα της ρεφορμιστικής αριστεράς ήταν να διαδώσει ακόμη πιο καταστροφικές αυταπάτες ως προς τον αληθινό χαρακτήρα του αγώνα. Προσπάθησε να συνάψει επίσημη συνθήκη ειρήνης με το φασισμό. Στις 3 Αυγούστου 1921, η συνθήκη μεταξύ Σοσιαλιστών και Φασιστών υπεγράφη, κηρύσσοντας το τέλος της βίας. Το Κομμουνιστικό Κόμμα αρνήθηκε να λάβει μέρος σε αυτή την εγκληματική κωμωδία. Η φασιστική βία προχώρησε και ο Μουσολίνι αιτιολόγησε την παραβίαση της συμφωνίας με το επιχείρημα ότι τον αγνόησαν οι οπαδοί του.

Τα υπόλοιπα είναι απλά ιστορία.

Ο Μουσολίνι κλήθηκε να σχηματίσει κυβέρνηση και έφτασε στη Ρώμη στις 30 Οκτώβρη με κλινάμαξα. Αυτή ήταν η περιβόητη φασιστική επανάσταση, η οποία υλοποιήθηκε από την αρχή ως το τέλος από τα πάνω, από την αστική δικτατορία.

ΙΙΙ ΠΩΣ ΕΜΦΑΝΙΣΤΗΚΕ Ο ΦΑΣΙΣΜΟΣ ΣΤΗ ΓΕΡΜΑΝΙΑ


Η Κατάπνιξη της Επανάστασης του 1918

Ο σπόρος της χιτλερικής νίκης μπήκε το 1918. Οι Γερμανοί εργάτες και στρατιώτες είχαν ανατρέψει το παλιό κράτος και είχαν επικρατήσει πλήρως. Τα εργατικά και στρατιωτικά συμβούλια κυριαρχούσαν σε όλη τη χώρα. Η αστική τάξη και η παλιά στρατιωτική τάξη δεν είχαν τη δυνατότητα να προβάλουν αντίσταση. Υπήρχαν όλες οι συνθήκες για την οικοδόμηση μιας απόρθητης Σοβιετικής ∆ημοκρατίας, εκτός της ύπαρξης ενός κομμουνιστικού κόμματος για να καθοδηγήσει τους εργάτες (το Κομμουνιστικό Κόμμα Γερμανίας ιδρύθηκε μόλις το ∆εκέμβρη του 1918).

” Το Νοέμβρη του 1918, η επανάσταση αποτέλεσε έργο αποκλειστικά του προλεταριάτου. Το προλεταριάτο κέρδισε τέτοια παντοδυναμία, ώστε οι εκπρόσωποι της αστικής τάξης δεν τόλμησαν αρχικά να προβάλουν ουδεμία αντίσταση. ”

(Κάουτσκι, εισαγωγή στην Τρίτη έκδοση του βιβλίου, Η προλεταριακή επανάσταση, 1931)

Βερολίνο 1918: Ένοπλη διαδήλωση με συμμετοχή εργατών, στρατιωτών και ναυτών

Πώς αυτή η απόλυτη εξουσία του προλεταριάτου αντιστράφηκε πλήρως μέσα σε δεκαπέντε χρόνια, σε πλήρη επικράτηση της αστικής τάξης και των στρατοκρατών και σε απόλυτη υποταγή της εργατικής τάξης; Η απάντηση στο ερώτημα, η οποία περικλείει την τραγωδία της Γερμανικής Επανάστασης του 1918, συμπυκνώνεται σε μία λέξη: σοσιαλδημοκρατία.

Το γερμανικό Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα οικοδομήθηκε σε ένα μακροχρόνιο και ένδοξο επαναστατικό παρελθόν. Τα πρώτα χρόνια βρέθηκε υπό την επίβλεψη των Μαρξ και Ένγκελς. Υποστήριξε το πρόγραμμα του επαναστατικού μαρξισμού, βάσει του οποίου οικοδόμησε τις μαζικές οργανώσεις της εργατικής τάξης. Ωστόσο, στην ιμπεριαλιστική εποχή, ο οπορτουνισμός και η



διαφθορά διέβρωσαν κατά πολύ την ηγεσία, ιδιαίτερα τη ρεφορμιστική ηγεσία του συνδικαλιστικού κινήματος. Στα τελευταία χρόνια της ζωής τους, ο Μαρξ και Ένγκελς είχαν ήδη προειδοποιήσει για τον κίνδυνο και προέβαλλαν το αίτημα της διάσπασης. Οι προειδοποιήσεις τους αγνοήθηκαν. Το 1914, η ηγεσία του σοσιαλδημοκρατικού κόμματος συμμάχησε ανοιχτά με τον Κάιζερ, τη στρατοκρατία και την αστική τάξη υπέρ του ιμπεριαλιστικού πολέμου. Τα διασκορπισμένα διαφωνούντα μέλη του, σε εξαιρετικά δυσμενείς συνθήκες λογοκρισίας εξαιτίας του πολέμου και της κομματικής γραμμής, συσπειρώθηκαν για να αγωνιστούν στις τάξεις της παράνομης επαναστατικής Ένωσης Σπάρτακος, η οποία ιδρύθηκε το 1916 και στο Ανεξάρτητο Σοσιαλιστικό Κόμμα, το οποίο ιδρύθηκε το 1917. Μέσω αυτών των δυνάμεων οργανώθηκε η επανάσταση του 1918.

Γερμανία 1918: Οδόφραγμα

Το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα δεν έπαιξε κανένα ρόλο στη νίκη της, αλλά αντιθέτως αντιτάχτηκε σε αυτή από την πρώτη στιγμή. Ο Φίλιπ Σάιντεμαν (στέλεχος του κόμματος, προσκείμενος στη δεξιά πτέρυγα και μέλος της ηγεσίας από το 1911) δήλωσε στο Βερολίνο το 1922: ” Ο καταλογισμός στη σοσιαλδημοκρατία της επιθυμίας ή της προετοιμασίας της επανάστασης του Νοέμβρη αποτελεί γελοίο, ανόητο ψέμα των αντιπάλων μας. ”

Μόλις η επανάσταση θριάμβευσε στις 9 Νοέμβρη, οι σοσιαλδημοκράτες ηγέτες απευθύνθηκαν στην επαναστατική ηγεσία, τον Λίμπκνεχτ και τους Ανεξάρτητους, για να ικετέψουν τη συμμετοχή τους στην ηγεσία της νικηφόρας επανάστασης και να σχηματίσουν κοινή κυβέρνηση. Ο Λίμπκνεχτ ορθώς απέρριψε μια τέτοια συμμαχία. Ωστόσο οι Ανεξάρτητοι, στο όνομα της ενότητας, επέλεξαν τον εναλλακτικό δρόμο. Συμμάχησαν με τους σοσιαλδημοκράτες εχθρούς της επανάστασης σε μια ισότιμη συμμαχική κυβέρνηση. Με αυτό τον τρόπο, εκεί όπου όλες οι άλλες δίοδοι ήταν κλειστές, η επιρροή της αστικής τάξης ξαναβρήκε το δρόμο στην καρδιά της νέας τάξης. (Σε διάστημα λιγότερο από δύο μήνες, οι Ανεξάρτητοι εξαναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν την κυβερνητική



συμμαχία. Ωστόσο η δουλειά είχε γίνει. Το καθεστώς της αστικής τάξης και των στρατοκρατών είχε ανακτηθεί υπό τον προστατευτικό μανδύα της σοσιαλδημοκρατίας).

Η σοσιαλδημοκρατική κυβέρνηση προστάτευσε το παλιό καθεστώς σε όλα τα στρατηγικά σημεία. ∆ιατήρησε τη γραφειοκρατία και όλους τους αντιδραστικούς θεσμούς. ∆ιόρισε αστούς υπουργούς Πολέμου, Ναυτικού, Εξωτερικών, Οικονομικών και Εσωτερικών, διέταξε τον αφοπλισμό των εργατών, όπλισε και εξόπλισε ειδικά αντεπαναστατικά σώματα υπό τις διαταγές των πιο αντιδραστικών μοναρχικών αξιωματούχων. Με όχημα αυτά τα τάγματα της Λευκής Φρουράς, τα οποία χρηματοδότησε και εξόπλσε η σοσιαλδημοκρατική κυβέρνηση, η επανάσταση των εργατών πνίγηκε στο αίμα. Ο Λίμπκνεχτ και η Ρόζα Λούξεμπουργκ δολοφονήθηκαν, ενώ οι αξιωματικοί που τους δολοφόνησαν παρέμειναν ατιμώρητοι και τιμήθηκαν αναίσχυντα από τη σοσιαλδημοκρατική κυβέρνηση. Η αντίσταση των εργατών κατεστάλη σταθερά μέσω συστηματικής χρήσης της τρομοκρατίας.

Γερμανία 1919: Γερμανός κομμουνιστής μπροστά σε εκτελεστικό απόσπασμα

Ως εκ τούτου, η επανάσταση του 1918 ηττήθηκε από τη σοσιαλδημοκρατία. Μόνο έτσι κατάφεραν να τεθούν οι βάσεις για τον επερχόμενο φασισμό.

Πάνω σε αυτή τη βάση οικοδομήθηκε η ∆ημοκρατία της Βαιμάρης, η οποία διήρκησε από το 1918 έως το 1932, στο έδαφος της συμμαχίας μεταξύ της αστικής τάξης και της σοσιαλδημοκρατίας. Σε όλη τη διάρκεια αυτών των χρόνων, η σοσιαλδημοκρατία κατείχε κυβερνητικά αξιώματα.



Η Ανάπτυξη του Εθνικοσοσιαλισμού

Η μαζική προπαγάνδα του γερμανικού εθνικοσοσιαλισμού ισχυροποιήθηκε στη βάση του Προγράμματος των Είκοσι Πέντε Σημείων, το οποίο αρχικά υιοθετήθηκε το 1920, ώστε να απευθύνεται ευθέως όχι μόνο στην αγροτιά και τους μικροαστούς της πόλης, αλλά και στην εργατική τάξη των βιομηχανικών περιοχών. Ενώ ο ιταλικός φασισμός εγκατέλειψε από νωρίς κάθε προσχηματική σχέση με το ”σοσιαλισμό ”, ο γερμανικός δεν μπορούσε να φτάσει στις μάζες παρά μόνο ως προσποιούμενος υπερασπιστής του. Η εθνικοσοσιαλιστική προπαγάνδα ξεχώρισε λόγω του μανιασμένου και φρενήρη χαρακτήρα της, ο οποίος συνδύαζε τον αντισημιτισμό, τον αντικαπιταλισμό και τη σοβινιστική καταγγελία της συνθήκης των Βερσαλιών και της καθυπόταξης της Γερμανίας. Οι αντιθέσεις του, η ασυνειδησία και η δημαγωγία του ήταν πολύ πιο κραυγαλέες από ότι στο ιταλικό μοντέλο.

Προεκλογικά προπαγανδιστικά πόστερ εθνικοσοσιαλιστών/σοσιαλδημοκρατών. Κοινός παρονομαστής: Αντικομμουνισμός

Ωστόσο, όπως έχει δείξει και το ιταλικό παράδειγμα, ο φασισμός μπορεί να αγγίξει μια μαζική βάση μόνο αφού η σοσιαλδημοκρατία έχει πλήρως εκτεθεί και δημιουργήσει εκτενή μαζική απογοήτευση εν μέσω διογκούμενης οικονομικής κρίσης και όξυνσης των ζητημάτων που σχετίζονται με την επανάσταση. Μόνο όταν η παγκόσμια οικονομική κρίση έβγαλε στην επιφάνεια την οριστική χρεοκοπία όλων των υποσχέσεων της σοσιαλδημοκρατίας, τότε μόνο ο φασισμός έκανε το ορμητικό άλμα το Σεπτέμβρη του 1930, με το αποκλυπτικό εκλογικό αποτέλεσμα των 6,4 εκατομμυρίων ψήφων (έναντι 8,5 εκατομμυρίων των σοσιαλδημοκρατών και 4,5 εκατομμυρίων των κομμουνιστών). Η άνοδος συνεχίστηκε στις Προεδρικές Εκλογές τον Απρίλη του 1932, με τις 13,4 εκατομμύρια ψήφους και στις εκλογές τον Ιούλη του 1932 (το απόγειο), με το αποτέλεσμα των 13,7 εκατομμυρίων.

Μεταξύ 1929-1932, σύμφωνα με επίσημα στοιχεία, ο μέσος εβδομαδιαίος μισθός των Γερμανών εργατών μειώθηκε από τα 42,20 στα 21,06 μάρκα, η ανεργία αυξήθηκε στα οκτώ εκατομμύρια, το επίδομα ανεργίας μειώθηκε, φτάνοντας κατά μέσο όρο λίγο παραπάνω από τα 9 μάρκα. Όλη αυτή



η επίθεση υλοποιήθηκε με τη βοήθεια της σοσιαλδημοκρατίας. Αυτές ήταν οι συνθήκες, οι οποίες κατέστησαν δυνατή την ταχεία ανάπτυξη του φασισμού.

Οι ηγέτες του γερμανικού καπιταλισμού γνώριζαν πολύ καλά ότι η πολιτική που ήταν υποχρεωμένοι να ακολουθήσουν κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης, με επιθέσεις σε όλους τους κλάδους των εργατών, σήμαινε αναπόφευκτα αποδυνάμωση της βάσης της σοσιαλδημοκρατίας, του βασικού στηρίγματός τους στην εργατική τάξη και ενδυνάμωση του κομμουνισμού. Η αποδυναμωμένη και ανυπόληπτη σοσιαλδημοκρατία δεν μπορούσε πλέον να ανακόψει την αυξανόμενη κομμουνιστική επίθεση. Οι Γερμανοί καπιταλιστές αναγνώρισαν ξεκάθαρα ότι ήταν απαραίτητο να προχωρήσουν σε νέο πολιτικό σύστημα και να ενδυναμώσουν μια νέου τύπου μαζική οργάνωση, ώστε να ηττηθεί η κομμουνιστική προέλαση.

Συνεπώς από εκείνη την περίοδο, η συντριπτική στήριξη του κύριου όγκου των Γερμανών καπιταλιστών και γαιοκτημόνων άρχισε να τίθεται στη διάθεση εθνικοσοσιαλισμού, ένα εργαλείο

που βρέθηκε έτοιμο στα χέρια τους. Απεριόριστα χρηματικά ποσά, όχι μόνο από τη γερμανική αστική τάξη, αλλά και από πηγές της ξένης, έρεαν στα ταμεία των εθνικοσοσιαλιστών.

Οι ταξικά συνειδητοί εργάτες, οι οποίοι απογοητεύτηκαν από τη σοσιαλδημοκρατία πέρασαν στο στρατόπεδο των κομμουνιστών. Τα πολιτικά καθυστερημένα στοιχεία πέρασαν στο φασισμό. Αυτή η διαδικασία αποτυπώνεται στα αποτελέσματα των διαδοχικών ψηφοφοριών. Μεταξύ 1930 και 1932, η σοσιαλδημοκρατία έχασε 1.338.000 ψήφους, ενώ οι κομμουνιστές κέρδισαν 1.384.000 ψήφους. Χάρη στην ύπαρξη ενός ισχυρού Κομμουνιστικού Κόμματος, οι απώλεις της σοσιαλδημοκρατίας δεν πέρασαν στην αποχή ή στον ταξικό εχθρό, αλλά στο μέτωπο της μαχητικής εργατικής τάξης. Τα γιγάντια κέρδη των Ναζί προήλθαν ουσιαστικά από τους ψηφοφόρους των παλιών αστικών κομμάτων, τα οποία έχασαν πολλά εκατομμύρια ψήφους και από εκείνους που ψήφισαν για πρώτη φορά.

Ο Χίτλερ ως μαριονέτα στα χέρια του βιομήχανου Fritz Thyssen



Οι Αιτίες της Επικράτησης του Φασισμού

Κατά τη διάρκεια του 1932, υπήρχε ένα ανοδικό κύμα αντίστασης των εργατών. Αυτό έγινε εμφανές στο ανοδικό απεργιακό κίνημα του 1932, υπό την καθοδήγηση των κομμουνιστών και στις τεράστιες μαζικές κινητοποιήσεις εναντίον του φον Πάπεν, με κορύφωση την απεργία στα μέσα μεταφοράς του Βερολίνου, το Νοέμβρη του 1932. Η Κόκκινη Συνδικαλιστική Αντιπολίτευση ηγήθηκε της απεργίας στα μέσα μεταφοράς του Βερολίνου, μετά από ένα συντριπτικό αποτέλεσμα ψηφοφορίας υπέρ της κήρυξής της, το οποίο δεν αποδέχτηκαν τα συνδικαλιστικά στελέχη. Η απεργία σημείωσε πλήρη επιτυχία, διακόπτοντας όλη την κυκλοφορία και έσπασε μόνο μέσω της εκτεταμένης κυβερνητικής βίας, των συλλήψεων και των όπλων. Την ίδια στιγμή, οι εκλογές του Νοέμβρη αντανακλούσαν το ανοδικό κύμα: οι ψήφοι των ναζί έπεσαν κατά 2.000.000, των σοσιαλδημοκρατών κατά 700.000, ενώ των κομμουνιστών αυξήθηκαν κατά 700.000, φτάνοντας τα 6.000.000.

Την υποχώρηση της φασιστικής πλημμυρίδας στις εκλογές του Νοέμβρη του 1932, χαιρέτησε διεθνώς η σοσιαλδημοκρατία ως το τέλος του φασιστικού κινδύνου. Ο σοσιαλδημοκρατικός τύπος μίλησε για την οριστική εκμηδένιση του Χίτλερ. Το κορυφαίο όργανο της ∆εύτερης ∆ιεθνούς, η βιεννέζικη Arbeiterzeitung έγραψε: ” Ένα πράγμα είναι τώρα ξεκάθαρο: η Γερμανία δε θα γίνει φασιστική. ”

Την ίδια στιγμή, οι κομμουνιστές προειδοποιούσαν σχετικά με τις εκλογικές ήττες των Ναζί: ” Όσο μεγάλη και αν είναι η ήττα του εθνικοσοσιαλισμού, θα ήταν εγκληματικά ανόητο να μιλάει κανείς για συντριβή του φασιστικού μαζικού κινήματος. ” (Κομμουνιστική ∆ιεθνής, 01/12/1932)

Για άλλη μια φορά, τα συμπεράσματα των Κομμουνιστών αποδείχτηκαν σωστά. Η εκλογική υποχώρηση των Ναζί το Νοέμβρη, όχι μόνο δε σηματοδοτούσε την εκμηδένιση του φασισμού, αλλά σήμαινε ακριβώς το αντίθετο. Και μόνο το γεγονός της φθίνουσας μαζικής στήριξης επέσπευσε την απόφαση της αστικής τάξης να τοποθετήσει το φασισμό στην εξουσία, πριν οι μετοχές του βυθιστούν απελπιστικά και οι κομμουνιστές αποκτήσουν πλήρη ισχύ στην εργατική τάξη. Προεκλογική αφίσα του Κομμουνιστικού Κόμματος

Η εργατική τάξη, κυρίως η συντριπτική πλειοψηφία των εργοστασιακών εργατών, καθώς και ολόκληρος ο συνδικαλιστικός μηχανισμός βρισκόταν υπό τον έλεγχο της σοσιαλδημοκρατίας. Η απόφαση για την ύπαρξη ή την απουσία δράσης της γερμανικής εργατικής τάξης απέναντι στον Χίτλερ βρισκόταν εξολοκλήρου στα χέρια της σοσιαλδημοκρατικής και συνδικαλιστικής ηγεσίας.

Ωστόσο, η σοσιαλδημοκρατική πολιτική επρόκειτο να δείξει ανοχή στον Χίτλερ, ακόμα και να επιζητήσει ένα συμβιβασμό μαζί του. Το όργανο του σοσιαλδημοκρατικού κόμματος έγραψε εκείνη την περίοδο: ”Πέραν των συνταγματικών ζητημάτων, αποτελεί παράδειγμα πολιτικής οξύνοιας να επιτραπεί στους Ναζί να έρθουν στην εξουσία πριν αποκτήσουν την πλειοψηφία.” Μόνο οι κομμουνιστές αντιτάσσονταν σε αυτή τη γραμμή και ανακοίνωσαν την ίδια περίοδο: ”Θα κάνουμε



τα πάντα για να κλείσουμε το δρόμο προς την κυβερνητική εξουσία για τον Χίτλερ.” (Rote Fahne, 26/04/1932). Ωστόσο οι κομμουνιστές ήταν μειοψηφία.

Όταν ο Χίτλερ ήρθε στην εξουσία στις 30 Γενάρη, η σοσιαλδημοκρατία δήλωσε ότι ο Χίτλερ είχε έρθει στην εξουσία ”συνταγματικά” και ”νόμιμα” και συνεπώς δεν έπρεπε να του εναντιωθούν. Ο μόνος δρόμος ήταν να περιμένουν τις εκλογές της 5 Μάρτη. Εν τω μεταξύ, ο Χίτλερ εξόπλισε τα Τάγματα Εφόδου και τα ενσωμάτωσε στο κράτος ως επικουρική αστυνομία, επιφορτισμένη με το καθήκον της ειδικής αστυνόμευσης των εκλογών, απαγόρευσε την κυκλοφορία συνολικά του σοσιαλδημοκρατικού και κομματικού τύπου, τις συναθροίσεις και την προπαγάνδα της εργατικής τάξης, συνέλαβε όλα τα στελέχη, έσπειρε τον τρόμο και υπό αυτές τις συνθήκες προκήρυξε τις εκλογές που τον ανέδειξαν.

27 Φεβρουαρίου 1933: Ο εμπρησμός του Ράιχσταγκ

Η γραμμή της σοσιαλδημοκρατίας μετά τις εκλογές, απέναντι στις απροκάλυπτες επιχειρήσεις της φασιστικής δικτατορίας και τρομοκρατίας, παρέμεινε άκρως εξευτελιστική και δουλοπρεπής στην προσπάθεια να κερδίσει την εύνοια του φασισμού. Τα κεντρικά συνδικαλιστικά στελέχη κάλεσαν επίσημα τους εργάτες να συμμετάσχουν στην Πρωτομαγιά του Χίτλερ. Παρόλα αυτά, αυτή η δουλοπρέπεια εν απέφερε στη ρεφορμιστική ηγεσία την πολυπόθητη θέση ως αναγνωρισμένος και αποδεκτός υποτακτικός του φασισμού. Ένα μεγάλο τμήμα των εργατών στις μεγάλες επιχειρήσεις αρνήθηκαν να υπακούσουν στις οδηγίες και έμειναν μακριά από την πρωτομαγιάτικη κινητοποίηση του Χίτλερ. Την επόμενη μέρα (στις 2 Μάη), οι Ναζί κατέλαβαν τα συνδικάτα, φυλάκισαν τους ηγέτες τους και τοποθέτησαν δικούς τους αξιωματούχους.

Το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα βάδισε στα ίδια χνάρια της επονείδιστης συνθηκολόγησης, με επακόλουθο τη διάλυσή του. Στις 17 Μάη, σύσσωμο το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα ψήφισε στο Ράιχσταγκ το σχηματισμό φασιστικής κυβέρνησης και συμμετείχε στην ομόφωνη διά βοής εκλογή



του Χίτλερ. Ούτε αυτό απέβη προς όφελός του. Όλη η περιουσία του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος κατασχέθηκε και στις 22 Ιούνη ανακοινώθηκε επισήμως η διάλυσή του.

Κατά συνέπεια, η υπόθεση της εναντίωσης στο φασισμό έπεσε εξολοκλήρου στις πλάτες του Κομμουνιστικού Κόμματος, το οποίο αποτέλεσε τη μοναδική πολιτική δύναμη στη Γερμανία, η οποία συνέχισε να τον μάχεται, χωρίς να κάμπτεται από οποιαδήποτε μορφή τρομοκρατίας. Ωστόσο, το Κομμουνιστικό Κόμμα δεν ήταν ακόμα, τη στιγμή του φασιστικού πραξικοπήματος, σε αρκετά ισχυρή θέση ώστε να ηγηθεί της εργατικής τάξης απέναντι στην αναχαίτιση από το σοσιαλδημοκρατικό και συνδικαλιστικό μηχανισμό. Το ποσοστό της κομμουνιστικής επιρροής δεν επαρκούσε ώστε να τραβήξει την εργατική τάξη στον αγώνα. Το κάλεσμα των κομμουνιστών για γενική απεργία εναντίον του Χίτλερ δεν είχε θετική ανταπόκριση. Η πλειοψηφία των εργατών παρέμεινε πιστή στη γραμμή της σοσιαλδημοκρατίας, πληρώνοντας βαρύ τίμημα.

K.O. ∆ανίας του Κ.Κ.Ε.

ΡΑΤΖΑΝΙ ΠΑΛΜΕ ΝΤΑΤ - ΦΑΣΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ

Documents

Transcript of ΡΑΤΖΑΝΙ ΠΑΛΜΕ ΝΤΑΤ - ΦΑΣΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ