Χημεία Α' Λυκείου
-
Upload
pankounavis -
Category
Documents
-
view
101 -
download
71
description
Transcript of Χημεία Α' Λυκείου
Α΄ Λ
ΥΚΕΙ
ΟΥ
Xημεία
ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ ΚΑΙ ΕΚΔΟΣΕΩΝ «ΔΙΟΦΑΝΤΟΣ»
Χημεία
Α΄ ΛΥΚΕΙΟΥ
ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙ ΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ
ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ
Δ
ISBN 978-960-06-4817-1
Κωδικός βιβλίου: 0-22-0215
ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ
Χημείαγια την A΄ τάξη γενικού λυκείου
Στέλιος ΛιοδάκηςΔημήτρης Γάκης
Δημήτρης ΘεοδωρόπουλοςΠαναγιώτης Θεοδωρόπουλος
Αναστάσιος Κάλλης
ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ ΚΑΙ ΕΚΔΟΣΕΩΝ «ΔΙΟΦΑΝΤΟΣ»
Η συγγραφή και η επιμέλεια του βιβλίου πραγματοποιήθηκε υπό την αιγίδα του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου
Η συγγραφή και η επιμέλεια του βιβλίου πραγματοποιήθηκε υπό την αιγίδα του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου
22-0215_A.indd 1 27/5/2014 4:47:57 µµ
Επιστημονικός υπεύθυνος – Διεύθυνση ομάδων εργασίας:
Ομάδα Συγγραφής:
Ομάδα Τεχνικής
Υποστήριξης:
Γλωσσική Επιμέλεια:
Τεχνική Επιμέλεια:
Υπεύθυνος στο πλαίσιο του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου:
Στέλιος Λιοδάκης
Στέλιος Λιοδάκης, Δρ. Χημικός, Επικ. Καθηγητής ΕΜΠΔημήτρης Γάκης, Δρ. Χημικός Μηχανικός, Λέκτορας ΕΜΠΔημήτρης Θεοδωρόπουλος, Χημικός Μηχανικός Δ/θμιας ΕκπαίδευσηςΠαναγιώτης Θεοδωρόπουλος, Χημικός Δ/θμιας ΕκπαίδευσηςΑναστάσιος Κάλλης, Χημικός Δ/θμιας Εκπαίδευσης
Στάθης Σιάνος, Χημικός Μηχανικός ΕΜΠΗρακλής Αγιοβλασίτης, φοιτητής στη σχολή Χημικών Μηχανικών ΕΜΠΆννα Γάκη, φοιτήτρια στη σχολή Χημικών Μηχανικών ΕΜΠΒλάσσης Παπανικολάου, φοιτητής στη σχολή Ηλεκτρολόγων Μηχανικών ΕΜΠ
Χριστίνα Βασιλάκη
Στέλιος Λιοδάκης
Αντώνιος Σ. Μπομπέτσης, Χημικός, M.Ed, Ph.D, Σύμβουλος Π.Ι.
Βασιλική Ν. Περάκη, Δρ. Βιολόγος, Μόνιμη Πάρεδρος του Π.Ι.
22-0215_A.indd 2 27/5/2014 4:47:57 µµ
22-0215_A.indd 3 27/5/2014 4:47:57 µµ
22-0215_A.indd 4 27/5/2014 4:47:58 µµ
22-0215_A.indd 5 27/5/2014 4:47:58 µµ
22-0215_A.indd 6 27/5/2014 4:47:58 µµ
22-0215_A.indd 7 27/5/2014 4:47:58 µµ
1.1 X
-
1.2 ( , , ) -
1.3 - .
, - ,
1.4 - - -
-
1.5 - - -
- -
-
: -
. , , ,
. , , ,
. . , -
. -
. , , .
, .
( - , - - , - ), . -
, ’ . -
.
.
22-0215_A.indd 8 27/5/2014 4:47:59 µµ
1.1 X
-
1.2 ( , , ) -
1.3 - .
, - ,
1.4 - - -
-
1.5 - - -
- -
-
: -
. , , ,
. , , ,
. . , -
. -
. , , .
, .
( - , - - , - ), . -
, ’ . -
.
.
22-0215_A.indd 9 27/5/2014 4:47:59 µµ
- . .
-
. -
,
1 .
. , - « ».
- , -
-.
50 -
. -, -
-
-.
, -
- (Ge),
(Scannig Tunneling Microscopy-STM)
15 . -
,
-
.
-
STM - .
« »
, « -» , . - .
- . , ,
, , .
, , - . . . -
: , . : ( « » ), -
. : -, . , ( - ) (
) . ,
- , - -
. - , « » , . , « »
, -
.
1.1
:
, -
( ) .
, - .
.
. -
3
22-0215_A.indd 10 27/5/2014 4:47:59 µµ
- . .
-
. -
,
1 .
. , - « ».
- , -
-.
50 -
. -, -
-
-.
, -
- (Ge),
(Scannig Tunneling Microscopy-STM)
15 . -
,
-
.
-
STM - .
« »
, « -» , . - .
- . , ,
, , .
, , - . . . -
: , . : ( « » ), -
. : -, . , ( - ) (
) . ,
- , - -
. - , « » , . , « »
, -
.
1.1
:
, -
( ) .
, - .
.
. -
3
22-0215_A.indd 11 27/5/2014 4:47:59 µµ
1.2. ( , , )
-
. .
, ( ), , .
( ) . . 5 . . kg. m = 5 kg.
1.1 . . ,
, .
To ( SI )
18 . 1960 , - : SI (
Système International d’ Unités). SI 7 ( 1.1).
- . -
- , . . -
atm pascal - Pa (N/m2 , = Kg .m/s2).
5
, . ,
. , -
. ’ - , « »
. . . , « » , -
, , , -
.
« ,
,
.» , , , , , , , ,
, - . -
:
, - .
. .
, . ,
, . - -
. - , -
. .
.
«
», -
, - , -
, , . -
. - ,
, , ’
. - , -
, .
« » « »
.
. AIDS -
- .
4
22-0215_A.indd 12 27/5/2014 4:48:00 µµ
1.2. ( , , )
-
. .
, ( ), , .
( ) . . 5 . . kg. m = 5 kg.
1.1 . . ,
, .
To ( SI )
18 . 1960 , - : SI (
Système International d’ Unités). SI 7 ( 1.1).
- . -
- , . . -
atm pascal - Pa (N/m2 , = Kg .m/s2).
5
22-0215_A.indd 13 27/5/2014 4:48:00 µµ
7
1.1 ’ 110 km/h. -
SI.
1 km = 103 m 1 h = 3600 s.
110 km/h = 110·103 m / 3600 s =
= 30,56 m s-1.
1.2
( ) 0,212 nm. -
m Å.
1nm = 10-9 m, 0,212·10-9m,
1Å = 10-10 m, 1 m = 1010 Å, 0,212·10-9 m = 0,212·10-9·1010 Å, 0,212·10 Å = 2,12 Å.
.
’ , . -
.
-
.
1.2 1/ 6
, (g) . -, .
6
1.1: –
l m
m kg
t s
T K
n mol
-
I A
Iu cd
:
( ).
-
(mega) M 106 1Mm = 106 m
(kilo) k 103 1 km = 103 m
(deci) d 10-1 1dm = 10-1 m
(centi) c 10-2 1 cm = 10-2 m
(milli) m 10-3 1 mm = 10-3 m
(micro) 10-6 1 m = 10-6 m
(nano) n 10-9 1 nm = 10-9 m
(pico) p 10-12 1pm = 10-12m
, , .
1.2: –
1Pa = 1 N/m2 (SI) 1atm = 101325 Pa = 760 mmHg :
C, K (SI) T (K) = ( C) + 273 :
1 Å = 10-8 cm = 10-10 m,
, -
. . . .
22-0215_A.indd 14 27/5/2014 4:48:00 µµ
7
1.1 ’ 110 km/h. -
SI.
1 km = 103 m 1 h = 3600 s.
110 km/h = 110·103 m / 3600 s =
= 30,56 m s-1.
1.2
( ) 0,212 nm. -
m Å.
1nm = 10-9 m, 0,212·10-9m,
1Å = 10-10 m, 1 m = 1010 Å, 0,212·10-9 m = 0,212·10-9·1010 Å, 0,212·10 Å = 2,12 Å.
.
’ , . -
.
-
.
1.2 1/ 6
, (g) . -, .
22-0215_A.indd 15 27/5/2014 4:48:00 µµ
- , ( ), , . . .
1.5
: 1. : 2. 3. 4. -
9
1.3
« » ’ 10 mm. -
1 km2.
.
V = s h. s = 1 km2 = 1·106 m2 = 106 m2
h = 10 mm = 10·10-3 m = 10-2 m V = s h = 106 m2·10-2 m V = 104 m3 = 10000 m3
( )
- ( ) -
.
-
d.
IUPAC . = m / V
( ) SI Kg /m3.
(m) 1 Kg = 103 g = 1000 g
8
. . ’ SI -
(Kg), (g) (mg).
(V)
. SI ,
(m), , (m3). - , (dm3 ), -
(L), (cm3), (mL).
1.4 m3, dm3, cm3 .
1g = 103 mg = 1000 mg
1.3 - .
. 1 L = 1000 mL
1 cm3 = 1 mL 1 L = 1 dm3 (L)
1 kg 4 C. -
mL cm3 .
- cm3 -
mL - . - L dm3.
22-0215_A.indd 16 27/5/2014 4:48:01 µµ
- , ( ), , . . .
1.5
: 1. : 2. 3. 4. -
9
1.3
« » ’ 10 mm. -
1 km2.
.
V = s h. s = 1 km2 = 1·106 m2 = 106 m2
h = 10 mm = 10·10-3 m = 10-2 m V = s h = 106 m2·10-2 m V = 104 m3 = 10000 m3
( )
- ( ) -
.
-
d.
IUPAC . = m / V
( ) SI Kg /m3.
(m) 1 Kg = 103 g = 1000 g
8
. . ’ SI -
(Kg), (g) (mg).
(V)
. SI ,
(m), , (m3). - , (dm3 ), -
(L), (cm3), (mL).
1.4 m3, dm3, cm3 .
1g = 103 mg = 1000 mg
1.3 - .
. 1 L = 1000 mL
1 cm3 = 1 mL 1 L = 1 dm3 (L)
1 kg 4 C. -
mL cm3 .
- cm3 -
mL - . - L dm3.
22-0215_A.indd 17 27/5/2014 4:48:01 µµ
( ) , -
.
( ) , -
.
, . . O2, N2, O3, P4,
, . . H2O, CH4,
, . . O
11
2 2 : ( 2 ), (C 2) (C2 5 ).
, :
,
,
( 2), ,
) (C2 5 ).
, :
,
,
( 2), ,
1.6 : ( ), ( ),
,
,
C12H22O11.
C
2, N2, O3, P4, , . . H2O, CH4,
12H22O11.
-
-. -- , - , .
(
- ),
.
-
.
.
.
.
. , , . . (He), ,
( 2),
.
. , , . . (He), ,
(( 3).
(
.
.
:
( ) C ( )
( ) - ,
.
-
, -
. ,
.
2),
3).
10
g/mL ( g/cm3). , - , g/L.
1.4
(Al) . - 2 cm.
21,6 g. Al;
V = (2 cm)3 V = 8 cm3 = m / V = 21,6 g / 8 cm3 = 2,7 g/cm3. 1.5
1 g /mL. kg/m3 g/L.
= 1 g/mL = 10-3 kg/10-6m3 = 103 kg/m3 = 1000 kg/m3. 1m3 1 ( ) .
= 1 g /mL = 1 g/10-3L = 1000 g/L.
1L 1 kg.
1.3 - - - -
( -
), . : , .
- - , , -
. .
, . ’ -
, . . . - ’ .
, - , , - . .
5,7·10-22 g.
22-0215_A.indd 18 27/5/2014 4:48:01 µµ
( ) , -
.
( ) , -
.
, . . O2, N2, O3, P4,
, . . H2O, CH4,
, . . O
11
2 2 : ( 2 ), (C 2) (C2 5 ).
, :
,
,
( 2), ,
) (C2 5 ).
, :
,
,
( 2), ,
1.6 : ( ), ( ),
,
,
C12H22O11.
C
2, N2, O3, P4, , . . H2O, CH4,
12H22O11.
-
-. -- , - , .
(
- ),
.
-
.
.
.
.
. , , . . (He), ,
( 2),
.
. , , . . (He), ,
(( 3).
(
.
.
:
( ) C ( )
( ) - ,
.
-
, -
. ,
.
2),
3).
10
g/mL ( g/cm3). , - , g/L.
1.4
(Al) . - 2 cm.
21,6 g. Al;
V = (2 cm)3 V = 8 cm3 = m / V = 21,6 g / 8 cm3 = 2,7 g/cm3. 1.5
1 g /mL. kg/m3 g/L.
= 1 g/mL = 10-3 kg/10-6m3 = 103 kg/m3 = 1000 kg/m3. 1m3 1 ( ) .
= 1 g /mL = 1 g/10-3L = 1000 g/L.
1L 1 kg.
1.3 - - - -
( -
), . : , .
- - , , -
. .
, . ’ -
, . . . - ’ .
, - , , - . .
5,7·10-22 g.
22-0215_A.indd 19 27/5/2014 4:48:02 µµ
12
- . .
:
1.3: (S)
2 4 6 8. : He, Ne, Ar, Kr, Xe, Rn, - . ,
C, S P.
: 2,
-
-.
2, 2, F2, Cl2, Br2, I2.
: 3.
: P4, As4, Sb4.
, - .
-
( -
, .
.
( ), . . Na+, Ca2+, S2-, Cl-
), . . NH4+, CO3
2-, H2PO4-.
, . . Na+, -
, . . Cl-.
1.7 NaCl Na+ Cl-.
5 . . ,
. -
( ). .
, 2000 , 19 Dalton . -
, , ( ).
Dalton .
(1811) Avogadro. , Dalton - ,
, ( ).
13
. ’ , - -
, : 1. Rutherford (1911): ’
. 2. Bohr (1913): -
, . 3. Sommerfield (1916):
( ), ( ). 4. : -
, - . -
, .
1.8 .
-
.
1. Dalton (1808 ) .
2. Rutherford (1911) - .
3. Bohr (1913) -
. 4. Sommerfield (1916) -
. 5. Schrödinger (1926) -
-,
.
22-0215_A.indd 20 27/5/2014 4:48:02 µµ
12
- . .
:
1.3: (S)
2 4 6 8. : He, Ne, Ar, Kr, Xe, Rn, - . ,
C, S P.
: 2,
-
-.
2, 2, F2, Cl2, Br2, I2.
: 3.
: P4, As4, Sb4.
, - .
-
( -
, .
.
( ), . . Na+, Ca2+, S2-, Cl-
), . . NH4+, CO3
2-, H2PO4-.
, . . Na+, -
, . . Cl-.
1.7 NaCl Na+ Cl-.
5 . . ,
. -
( ). .
, 2000 , 19 Dalton . -
, , ( ).
Dalton .
(1811) Avogadro. , Dalton - ,
, ( ).
13
. ’ , - -
, : 1. Rutherford (1911): ’
. 2. Bohr (1913): -
, . 3. Sommerfield (1916):
( ), ( ). 4. : -
, - . -
, .
1.8 .
-
.
1. Dalton (1808 ) .
2. Rutherford (1911) - .
3. Bohr (1913) -
. 4. Sommerfield (1916) -
. 5. Schrödinger (1926) -
-,
.
22-0215_A.indd 21 27/5/2014 4:48:03 µµ
. ’
. (p), , (n).
, (e), -
. , - -
.
(atom): -
, m = m + m
, - ,
.
, - -
- .
14
1.4:
( )
/g
/C
(e)
9,11·10-28 1/1830 -1,60·10-19 -1
(p)
1,67·10-24 1 +1,60·10-19 +1
(n)
1,67·10-24 1 0 0
1.9 , . -
.
- - . -,
61 km .
( ) .
, .
22-0215_A.indd 22 27/5/2014 4:48:03 µµ
. -
, . , (Na) 11,
Na 11p , 11e -.
, - 11p, .
-
, .
nuclear -.
( ) -
.
, (F) 19 9,
9 19 ( - ). 10 .
, :
15
:
= +
- .
X
, , ( ) . , (C) -
: 11 C 12 C C C 6 6 136
146
’ 12 C - 99%.
6
1.4 - -
: (s) solid , ,
: (s), (l) (g). : (l) liquid : (g) gas
1.10 - - :
( . . -) ( . . )
( . . ).
. ’
. (p), , (n).
, (e), -
. , - -
.
(atom): -
, m = m + m
, - ,
.
, - -
- .
14
1.4:
( )
/g
/C
(e)
9,11·10-28 1/1830 -1,60·10-19 -1
(p)
1,67·10-24 1 +1,60·10-19 +1
(n)
1,67·10-24 1 0 0
1.9 , . -
.
- - . -,
61 km .
( ) .
, .
22-0215_A.indd 23 27/5/2014 4:48:03 µµ
, , - .
17
1.5: , ,
(l) (g) (g)
/ C 100 -253 -183
/ g L-1 1 000 0,084 1,33
,
.
, - .
( ) -
. -
( )
- .
. ., , , , - . , , -
.
. -
.
.
, . -
. , - .
’ , (
) .
- , .
,
, -.
, , .
( ) . -
, -
, .
, , , (
) .
( . . ) - , , .
, ’ - .
-
( , ) - ( , -
). -
.
, - , .
, - . -
, .
, , , -. , .
, - .
- 4 .
, -
. -
. . . ( ) ( ). ,
( -, ).
, - . .
.
.
. -
.
1.11 .
. -
-
16
22-0215_A.indd 24 27/5/2014 4:48:04 µµ
, , - .
17
1.5: , ,
(l) (g) (g)
/ C 100 -253 -183
/ g L-1 1 000 0,084 1,33
,
.
, - .
( ) -
. -
( )
- .
. ., , , , - . , , -
.
. -
.
.
, . -
. , - .
’ , (
) .
- , .
,
, -.
, , .
( ) . -
, -
, .
, , , (
) .
( . . ) - , , .
, ’ - .
-
( , ) - ( , -
). -
.
, - , .
, - . -
, .
, , , -. , .
, - .
- 4 .
, -
. -
. . . ( ) ( ). ,
( -, ).
, - . .
.
.
. -
.
1.11 .
. -
-
16
22-0215_A.indd 25 27/5/2014 4:48:04 µµ
1.12 ( ) , .
1.5 - -
-
, , :
18
’ -.
.
19
1 8.
(H2O), (C12H22O11), (C2H5OH), ( 2), (Fe) . -
,
- .
, - . . , , ,
. - , . . -
.
. , - . 112 . ’
88 , . -
. , -
( ).
-, .
7 , .
1.13 .
22-0215_A.indd 26 27/5/2014 4:48:05 µµ
1.12 ( ) , .
1.5 - -
-
, , :
18
’ -.
.
19
1 8.
(H2O), (C12H22O11), (C2H5OH), ( 2), (Fe) . -
,
- .
, - . . , , ,
. - , . . -
.
. , - . 112 . ’
88 , . -
. , -
( ).
-, .
7 , .
1.13 .
22-0215_A.indd 27 27/5/2014 4:48:05 µµ
. . . .
, - . ,
. , C . ,
- ( ).
( ) , - ’ .
. ,
.
, ’ .
, . . .
. - ( ) ( -
).
-
, - , -
.
-
, - , .
, ’ ,
. - . ,
, .
-
. ’
, - ( ,
), - .
( . . ), ( . . ) ( . . ).
, , -
, .
, . ’ , . . - (CO2) coca-cola, , . . -
(NaCl) , , . . (C2H5OH) .. , - , , , , .
-
-. -
- , ,
, . 20
22-0215_A.indd 28 27/5/2014 4:48:05 µµ
12 (12 ),
(C2H5OH) . - .
- . -
, . , , -
, .
w = weight, ’
- .
v = volume, .
:
1. (% w/w) (C12H22O11) 8% w/w ( . ),
8 g 100 g . , % w/w ( g) 100 g .
2. ’ (% w/v)
. . (NaCl) 10% w/v ( . ), 10 g NaCl 100 mL -
. ,
% w/v ( g) -
100 mL .
3. (% v/v) : % v/v
-
.
. . , - 3% v/v 3 ( ) -
3 mL 100 mL . . . -
20% v/v , 20 cm3 100 cm3 .
% v/v o ( mL) -
100 mL .
( . . -), -:
4. ppm -
1 (106 ) .
5. ppb - 1 (109 ) .
21
. . . .
, - . ,
. , C . ,
- ( ).
( ) , - ’ .
. ,
.
, ’ .
, . . .
. - ( ) ( -
).
-
, - , -
.
-
, - , .
, ’ ,
. - . ,
, .
-
. ’
, - ( ,
), - .
( . . ), ( . . ) ( . . ).
, , -
, .
, . ’ , . . - (CO2) coca-cola, , . . -
(NaCl) , , . . (C2H5OH) .. , - , , , , .
-
-. -
- , ,
, . 20
22-0215_A.indd 29 27/5/2014 4:48:06 µµ
100 g H2O 20 C 35,5 g -
(NaCl), 0,00016 g (AgCl). , NaCl
, AgCl .
- .
, ( . . ).
. - -
.
:
. « ». -
( . . ).
.
, .
. ,
. , ( - ), CO2 .
22
1.14 .
, ,
( - C H O12 22 11)
( - -NaCl).
.
……
Quarks 10-14 m
: ;
« » . - -
’ , - 460 . .- ; « » ; « »
. Dalton . « »; -
. . , « » Dalton . , Dalton
« » , . ’ . ,
. ’ ’ .
« » .
. ,
.
eV -1 J mol-1
10 100 9,65 105 - 9,65 106 100 - 106 9,65 106 - 9,65 1010
(p, n) 106 - 109 9,65 1010 - 9,65 1013 quarks > 109 > 9,65 1013
. - 4,26 105 J mol-1 C C
8,37 105 J mol-1. 108 J mol-1. 1013 J mol-1.
. . ,
, . ,
« » Dalton, ...
DNA 10-7 m
10-9 m
10-10 m
10-15 m
<10-18 m
;
22-0215_A.indd 30 27/5/2014 4:48:07 µµ
100 g H2O 20 C 35,5 g -
(NaCl), 0,00016 g (AgCl). , NaCl
, AgCl .
- .
, ( . . ).
. - -
.
:
. « ». -
( . . ).
.
, .
. ,
. , ( - ), CO2 .
22
1.14 .
, ,
( - C H O12 22 11)
( - -NaCl).
.
……
Quarks 10-14 m
: ;
« » . - -
’ , - 460 . .- ; « » ; « »
. Dalton . « »; -
. . , « » Dalton . , Dalton
« » , . ’ . ,
. ’ ’ .
« » .
. ,
.
eV -1 J mol-1
10 100 9,65 105 - 9,65 106 100 - 106 9,65 106 - 9,65 1010
(p, n) 106 - 109 9,65 1010 - 9,65 1013 quarks > 109 > 9,65 1013
. - 4,26 105 J mol-1 C C
8,37 105 J mol-1. 108 J mol-1. 1013 J mol-1.
. . ,
, . ,
« » Dalton, ...
DNA 10-7 m
10-9 m
10-10 m
10-15 m
<10-18 m
;
22-0215_A.indd 31 27/5/2014 4:48:07 µµ
Kerner
, . , (…) ,
(…). , , , -
, , , (…). (…). - , .
, , , . ,
, .
P. Atkins ( )
« » , . , - , . , , . - , ,
. -. ,
, ( , ). ,
. ’ , -
. – - , -
. . , -
.
. . ( 1998) ,
. - , -
. - , -
.
.
( ). ’ .
10 m (1 m =10 6 m).
. 2 m .
. 1 100 nm (1 nm = 10 9 m). 0,1 10 nm . ,
. .
, , ( ), « » , .
, , .
John Dalton 1766-1844
……
( Rutherford) R. Feynman ( 1965)
, ,
; ( ), ,
, , . ,
, .
…. 1 2.10-8 -8 cm. 10 cm ngstrom ( ). , 1 2 ngstrom.
: , .
22-0215_A.indd 32 27/5/2014 4:48:08 µµ
Kerner
, . , (…) ,
(…). , , , -
, , , (…). (…). - , .
, , , . ,
, .
P. Atkins ( )
« » , . , - , . , , . - , ,
. -. ,
, ( , ). ,
. ’ , -
. – - , -
. . , -
.
. . ( 1998) ,
. - , -
. - , -
.
.
( ). ’ .
10 m (1 m =10 6 m).
. 2 m .
. 1 100 nm (1 nm = 10 9 m). 0,1 10 nm . ,
. .
, , ( ), « » , .
, , .
John Dalton 1766-1844
……
( Rutherford) R. Feynman ( 1965)
, ,
; ( ), ,
, , . ,
, .
…. 1 2.10-8 -8 cm. 10 cm ngstrom ( ). , 1 2 ngstrom.
: , .
22-0215_A.indd 33 27/5/2014 4:48:09 µµ
20. , ( ).
27
1. .
2. (SI) 7 - .
3. .
4. .
5. ( ) .
6. .
7. - .
8. ( ) - ( ).
9. - .
10. ( ) .
11. ( ) - .
12. - .
13. , , - , , .
14. - .
15. .
16. -. - , .
17. , .
18. . (
).
19. . -
.
26
22-0215_A.indd 34 27/5/2014 4:48:09 µµ
20. , ( ).
27
1. .
2. (SI) 7 - .
3. .
4. .
5. ( ) .
6. .
7. - .
8. ( ) - ( ).
9. - .
10. ( ) .
11. ( ) - .
12. - .
13. , , - , , .
14. - .
15. .
16. -. - , .
17. , .
18. . (
).
19. . -
.
26
22-0215_A.indd 35 27/5/2014 4:48:09 µµ
– -
1. . SI : ) -, ) , ) , ) , ) , ) , ) -
, ) .
2. , -
.
3. ) ; ) -
;
4. ; .
5. ;
; C1466.
7. ;
8. ;
9. ;
10. ; ;
11. - .
12. . ;
13. : Li, K, Cl, P, N, S, Ba, Br, Fe, Al, U, Mg, Si.
14. : , , , , , , , , , .
15. ; - .
16. : . , . .
17. ; . ;
18. - ;
28
22-0215_A.indd 36 27/5/2014 4:48:10 µµ
-
- - 19. :
) , ) ) ; . 20. :
. ……………..
. ………………. . ……..…….
21. :
. ….........
. . …………, . ………… …………
22. , , , .
- .
; 23. SI g/cm3
, kg/m3; 24. :
:
.
. . . .
. .
25. : . . . . 200 m . ’ .
: 29
– -
1. . SI : ) -, ) , ) , ) , ) , ) , ) -
, ) .
2. , -
.
3. ) ; ) -
;
4. ; .
5. ;
; C1466.
7. ;
8. ;
9. ;
10. ; ;
11. - .
12. . ;
13. : Li, K, Cl, P, N, S, Ba, Br, Fe, Al, U, Mg, Si.
14. : , , , , , , , , , .
15. ; - .
16. : . , . .
17. ; . ;
18. - ;
28
22-0215_A.indd 37 27/5/2014 4:48:10 µµ
26. ( , , . . .), ; . 8 ns . 500 . 3,4 kg/L . 3 mm3
. 4,2 nm . 27 ºC
. 412 km2 . 410 mg
27. : . l 1. 5 mol . T 2. 7,8 g/cm3
. n 3. 298
. m 4. 2 m
. V 5. 4 L . 6. 10 kg
28. 22 g
20 mL. :
. 4,4 g/mL
. 1,1 g/mL . 2 g/mL
. 29. To 0,12 nm.
, m3 : . 8,0 · 10-10
. 4,5 · 1020
. 7,2 · 10-30
. 0,2 m3
30. ( ) -
( ); . 1 g 1 mL . 1 nm 10 Å . . 1 cm3 1 cm3 . .
31. m V
V . -:
. Vm
, . = m · V, . VV
m, .
VVm
32.
25 ºC 1,19 g/dm
V =4/3 R3
382,35 kg
* 3, -
8,5 m, 13,5 m 2,8 m;
30
33. = 13,594 g/mL 25 ºC. - 8,00 mm Hg 78,3 cm.
;
3. = 13,594 g/mL 25 ºC. - 8,00 mm Hg 78,3 cm.
;
* V = R2 h 534,76 g 200 g/m3 – 0,2 g/dm3 – 200 mg/dm3 - 2 10-4 g/cm3 205,5 L V =4/3 R3
6,16 g/cm3 6,16 ton/m3
34. « »
200 g/cm3. g/m3, g/dm3, mg/dm3 ( ppm) g/cm3.
34. « »
200 g/cm3. g/m3, g/dm3, mg/dm3 ( ppm) g/cm3.
35.
300 m3 (365 ). 4 · 106, L -
;
35. 300 m
* 3 (365 ).
4 · 106, L -;
36. 6.340 km 6,59 · 1021 -
. ; 36. 6.340 km 6,59 · 10* 21 -
. ;
( - - ) ( - - )
- - - -
37. 37.
,
, 1 , ,
Cl3517
H31
Cl3517
H31
Cl3717 Cl3717
H11H11 H2 H2
1 2, Cl2 HCl .
,
, , , 2, Cl2 HCl .
38.
; 38.
; 39. : 39. :
. …....... . ….......
. …...... . …...... . …........ . …........ . …...... . …...... . …......... . ….........
. …........... . …...........
40. - :
40. - :
. .
. . . . . . . .
: 31
22-0215_A.indd 38 27/5/2014 4:48:11 µµ
26. ( , , . . .), ; . 8 ns . 500 . 3,4 kg/L . 3 mm3
. 4,2 nm . 27 ºC
. 412 km2 . 410 mg
27. : . l 1. 5 mol . T 2. 7,8 g/cm3
. n 3. 298
. m 4. 2 m
. V 5. 4 L . 6. 10 kg
28. 22 g
20 mL. :
. 4,4 g/mL
. 1,1 g/mL . 2 g/mL
. 29. To 0,12 nm.
, m3 : . 8,0 · 10-10
. 4,5 · 1020
. 7,2 · 10-30
. 0,2 m3
30. ( ) -
( ); . 1 g 1 mL . 1 nm 10 Å . . 1 cm3 1 cm3 . .
31. m V
V . -:
. Vm
, . = m · V, . VV
m, .
VVm
32.
25 ºC 1,19 g/dm
V =4/3 R3
382,35 kg
* 3, -
8,5 m, 13,5 m 2,8 m;
30
33. = 13,594 g/mL 25 ºC. - 8,00 mm Hg 78,3 cm.
;
3. = 13,594 g/mL 25 ºC. - 8,00 mm Hg 78,3 cm.
;
* V = R2 h 534,76 g 200 g/m3 – 0,2 g/dm3 – 200 mg/dm3 - 2 10-4 g/cm3 205,5 L V =4/3 R3
6,16 g/cm3 6,16 ton/m3
34. « »
200 g/cm3. g/m3, g/dm3, mg/dm3 ( ppm) g/cm3.
34. « »
200 g/cm3. g/m3, g/dm3, mg/dm3 ( ppm) g/cm3.
35.
300 m3 (365 ). 4 · 106, L -
;
35. 300 m
* 3 (365 ).
4 · 106, L -;
36. 6.340 km 6,59 · 1021 -
. ; 36. 6.340 km 6,59 · 10* 21 -
. ;
( - - ) ( - - )
- - - -
37. 37.
,
, 1 , ,
Cl3517
H31
Cl3517
H31
Cl3717 Cl3717
H11H11 H2 H2
1 2, Cl2 HCl .
,
, , , 2, Cl2 HCl .
38.
; 38.
; 39. : 39. :
. …....... . ….......
. …...... . …...... . …........ . …........ . …...... . …...... . …......... . ….........
. …........... . …...........
40. - :
40. - :
. .
. . . . . . . .
: 31
22-0215_A.indd 39 27/5/2014 4:48:11 µµ
Al2713 , , , , N14
7 U23592 Fe56
26 Pb20782
48. , :
, , , 32713 Al K39
19 Cl3517
23216 S
49. 39. -
, .
50. (Rb) 37.
, 9 .
51. ,
. : . ; . ; . ;
e p n
5 5 5
10 7 7
28 30 36
36 35 46
5 5 6
9 9
10
52. :
e- p n
19 39
127 53
80 122
209 83
40 18
37 18
10 20
3,2 1015 g/cm3
*
53. 1.4 ( . 14)
1 · 10-15 m, - g/cm3.
*
54.
.
. .
: 33
41. : 1. :
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.
. 1
. 2 . 3 . 4 .
42.
: . H CO2 3. . H 17. C35
17. H 4. . H 8. ;
43. 18 20 .
: . 20 . 37 . 38 . 35
44. : « -
…» . . . . . .
45. : « -
…» . . . . . .
46. +2 -
… . . . . . .
47. ,
:
32
22-0215_A.indd 40 27/5/2014 4:48:12 µµ
Al2713 , , , , N14
7 U23592 Fe56
26 Pb20782
48. , :
, , , 32713 Al K39
19 Cl3517
23216 S
49. 39. -
, .
50. (Rb) 37.
, 9 .
51. ,
. : . ; . ; . ;
e p n
5 5 5
10 7 7
28 30 36
36 35 46
5 5 6
9 9
10
52. :
e- p n
19 39
127 53
80 122
209 83
40 18
37 18
10 20
3,2 1015 g/cm3
*
53. 1.4 ( . 14)
1 · 10-15 m, - g/cm3.
*
54.
.
. .
: 33
41. : 1. :
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.
. 1
. 2 . 3 . 4 .
42.
: . H CO2 3. . H 17. C35
17. H 4. . H 8. ;
43. 18 20 .
: . 20 . 37 . 38 . 35
44. : « -
…» . . . . . .
45. : « -
…» . . . . . .
46. +2 -
… . . . . . .
47. ,
:
32
22-0215_A.indd 41 27/5/2014 4:48:12 µµ
. .
55.
.
56.
, - . -
-.
57. , . . , -
, , , :
. , . , . , . , . , . , . .
58. ;
. ….……………………………
. ...…………………………….. . ………………………………..
59. :
.
. . . . COC12
6 O168 2.
60. ;
.
. . . .
61.
. ’
. . . ’ .
34
62. : (C2H5OH) ,
.
. . . . .
63. : :
. ( )
. ( ) . . ’ .
64. .
. 113 ºC,
. 37 ºC, . 357 ºC,
65. :
. 77 ,
. 4,2 , . 601 ,
66. , -
: . 649 ºC 1105 ºC. 20 ºC 1,738 g/cm3. . . . .
;
67. (Br2) .
. 58,9 ºC – 7,2 ºC. 20ºC 3,12 g/mL. . .
68. .
: 35
22-0215_A.indd 42 27/5/2014 4:48:13 µµ
. .
55.
.
56.
, - . -
-.
57. , . . , -
, , , :
. , . , . , . , . , . , . .
58. ;
. ….……………………………
. ...…………………………….. . ………………………………..
59. :
.
. . . . COC12
6 O168 2.
60. ;
.
. . . .
61.
. ’
. . . ’ .
34
62. : (C2H5OH) ,
.
. . . . .
63. : :
. ( )
. ( ) . . ’ .
64. .
. 113 ºC,
. 37 ºC, . 357 ºC,
65. :
. 77 ,
. 4,2 , . 601 ,
66. , -
: . 649 ºC 1105 ºC. 20 ºC 1,738 g/cm3. . . . .
;
67. (Br2) .
. 58,9 ºC – 7,2 ºC. 20ºC 3,12 g/mL. . .
68. .
: 35
22-0215_A.indd 43 27/5/2014 4:48:13 µµ
73. .
3. .
74. : 74. :
. ….……… . ….………
. ………….. . ………….. . ………..…. . ………..…. . …………….. . …………….. . ……………. . …………….
. …………… . ……………
75. , -:
. , . , . , . , . ,
75. , -:
. , . , . , . , . , . , . , . , . , . . . , . , . , . , . .
76. , : 76. , :
. , . ,
. , . , . , -
- ,
. , - - ,
. , . , . .
77. : 77. :
. .
. . . . . . . .
. .
78. : 78. : . ………………… . ………………… . : . : . ………………… …………………… . ………………… …………………… . ………………… . ………………… . ……………….… . ……………….…
IV. ………………… IV. ………………… V. ………………… V. …………………
79. : 79. : . 10% w/w ………………. . 10% w/w ………………. . 4% w/v ………….. . 4% w/v ………….. . 11º ( ) ……………. . 11º ( ) ……………. . 20% ’ (v/v) …………. . 20% ’ (v/v) ………….
: 37
. . / ºC . . / ºC 25 ºC
850 1487
1410 2970
420 907
0 100
5,5 80,1
16,6 118
- 7,2 58,9
- 69. :
, . . . . , .
70. ;
.
. . . . .
71.
; . ,
. . . . -
.
72. :
. .
. . . . . -
.
36
22-0215_A.indd 44 27/5/2014 4:48:14 µµ
73. .
3. .
74. : 74. :
. ….……… . ….………
. ………….. . ………….. . ………..…. . ………..…. . …………….. . …………….. . ……………. . …………….
. …………… . ……………
75. , -:
. , . , . , . , . ,
75. , -:
. , . , . , . , . , . , . , . , . , . . . , . , . , . , . .
76. , : 76. , :
. , . ,
. , . , . , -
- ,
. , - - ,
. , . , . .
77. : 77. :
. .
. . . . . . . .
. .
78. : 78. : . ………………… . ………………… . : . : . ………………… …………………… . ………………… …………………… . ………………… . ………………… . ……………….… . ……………….…
IV. ………………… IV. ………………… V. ………………… V. …………………
79. : 79. : . 10% w/w ………………. . 10% w/w ………………. . 4% w/v ………….. . 4% w/v ………….. . 11º ( ) ……………. . 11º ( ) ……………. . 20% ’ (v/v) …………. . 20% ’ (v/v) ………….
: 37
. . / ºC . . / ºC 25 ºC
850 1487
1410 2970
420 907
0 100
5,5 80,1
16,6 118
- 7,2 58,9
- 69. :
, . . . . , .
70. ;
.
. . . . .
71.
; . ,
. . . . -
.
72. :
. .
. . . . . -
.
36
22-0215_A.indd 45 27/5/2014 4:48:14 µµ
80. CO2 ( ) - 2 ºC. 12 ºC :
. ,
0. CO
. 12 ºC . . 12 ºC .
5% w/w 3% w/v 8 g 24 g
2 ( ) - 2 ºC. 12 ºC :
. ,
81. : 81. : AgCl AgCl .
AgCl .
AgCl . g AgCl 100 mL . g AgCl 100 mL . AgCl -
. AgCl -
. AgCl -
. . AgCl -
.
82. 180 g 9 g . % w/w -
.
82. 180 g 9 g . % w/w -
. 83. 400 mL ( ) -
12 g . % w/v -.
83. 400 mL ( ) - 12 g . % w/v -.
84. g 200 g
4% w/w; 84. g 200 g
4% w/w; 85. g 400 mL -
6% w/v; 85. g 400 mL -
6% w/v;
86. 40 ºC 140 g. 30 ºC. :
86. 40 ºC 140 g. 30 ºC. :
. 15 g . 15 g
. 5 g . 5 g . . . . . . ; . ; .
*
0 10 20 30 40 50 60 700
10
20
30
40
50
g/100 g
/ C 38
ppm « » »
- « », parts per million, ppm. ,
1 ppm 1 « » 1 000 000 « » . . . g
. , . . 0,2 ppm SO2 - , 1 ppm .
- « », parts per million, ppm. ,
1 ppm 1 « » 1 000 000 « » . . . g
. , . . 0,2 ppm SO2 - , 1 ppm .
ppm ,
.
ppm ,
. ppm : ppm :
: 1 second …… : 1 second …… : 1 ……. : 1 …….
: 1 cm …… : 1 cm …… : 1 (6 g) …… Kg : 1 (6 g) …… Kg : 1 basket ……. ( : 1 basket ……. (
150 ) 150 ) : 1 m2 …… : 1 m
: 1 …… : 1 …… 2 ……
, ppb.
, ppb.
: 39
22-0215_A.indd 46 27/5/2014 4:48:15 µµ
80. CO2 ( ) - 2 ºC. 12 ºC :
. ,
0. CO
. 12 ºC . . 12 ºC .
5% w/w 3% w/v 8 g 24 g
2 ( ) - 2 ºC. 12 ºC :
. ,
81. : 81. : AgCl AgCl .
AgCl .
AgCl . g AgCl 100 mL . g AgCl 100 mL . AgCl -
. AgCl -
. AgCl -
. . AgCl -
.
82. 180 g 9 g . % w/w -
.
82. 180 g 9 g . % w/w -
. 83. 400 mL ( ) -
12 g . % w/v -.
83. 400 mL ( ) - 12 g . % w/v -.
84. g 200 g
4% w/w; 84. g 200 g
4% w/w; 85. g 400 mL -
6% w/v; 85. g 400 mL -
6% w/v;
86. 40 ºC 140 g. 30 ºC. :
86. 40 ºC 140 g. 30 ºC. :
. 15 g . 15 g
. 5 g . 5 g . . . . . . ; . ; .
*
0 10 20 30 40 50 60 700
10
20
30
40
50
g/100 g
/ C 38
ppm « » »
- « », parts per million, ppm. ,
1 ppm 1 « » 1 000 000 « » . . . g
. , . . 0,2 ppm SO2 - , 1 ppm .
- « », parts per million, ppm. ,
1 ppm 1 « » 1 000 000 « » . . . g
. , . . 0,2 ppm SO2 - , 1 ppm .
ppm ,
.
ppm ,
. ppm : ppm :
: 1 second …… : 1 second …… : 1 ……. : 1 …….
: 1 cm …… : 1 cm …… : 1 (6 g) …… Kg : 1 (6 g) …… Kg : 1 basket ……. ( : 1 basket ……. (
150 ) 150 ) : 1 m2 …… : 1 m
: 1 …… : 1 …… 2 ……
, ppb.
, ppb.
: 39
22-0215_A.indd 47 27/5/2014 4:48:16 µµ
A
23. 1000
24.
27. ( -4), ( -3), ( -1), ( -6), ( -5), ( -2)
28.
29.
30. : , : , : , : , :
31.
38.
40.
41. (1- ), (2- ), (3- ), (4- ), (5- ), (6- ), (7- )
42. : , : , : , :
43.
44.
45.
46.
47. Al: 13,14,13 N: 7,7,7 U: 92, 143, 92
Fe: 26, 30, 26 Pb: 82, 125, 82
48. Al3+: 13, 14, 10 K+: 19, 20, 18 Cl-: 17, 18, 18 S2-: 16, 16, 18
49. 19
50. 83
51. : , , :
54. : 21
: 31
59. : , , : ,
60.
61.
62.
63.
64. : 386 , : 310 , : 630
65. : -196 C, : -268,8 C, : 328 C
66. : , , , , , ,
67. : , , , ,
68.
69.
70.
71.
72. : : , ,
75. : , : , , : , , , ,
76.
77.
81.
86. ,
: ,
40
2.1
2.2
( ). -
-
2.3 --
- .
( -- )
2.4 . . -
- -
-
«
.
- .»
«
, -, .
- - ’
.
»
C.A. COULSON
: ( ) . -
. .
. -, .
. ’
.
- .
.
- .
. .
22-0215_A.indd 48 27/5/2014 4:48:16 µµ
A
23. 1000
24.
27. ( -4), ( -3), ( -1), ( -6), ( -5), ( -2)
28.
29.
30. : , : , : , : , :
31.
38.
40.
41. (1- ), (2- ), (3- ), (4- ), (5- ), (6- ), (7- )
42. : , : , : , :
43.
44.
45.
46.
47. Al: 13,14,13 N: 7,7,7 U: 92, 143, 92
Fe: 26, 30, 26 Pb: 82, 125, 82
48. Al3+: 13, 14, 10 K+: 19, 20, 18 Cl-: 17, 18, 18 S2-: 16, 16, 18
49. 19
50. 83
51. : , , :
54. : 21
: 31
59. : , , : ,
60.
61.
62.
63.
64. : 386 , : 310 , : 630
65. : -196 C, : -268,8 C, : 328 C
66. : , , , , , ,
67. : , , , ,
68.
69.
70.
71.
72. : : , ,
75. : , : , , : , , , ,
76.
77.
81.
86. ,
: ,
40
2.1
2.2
( ). -
-
2.3 --
- .
( -- )
2.4 . . -
- -
-
«
.
- .»
«
, -, .
- - ’
.
»
C.A. COULSON
: ( ) . -
. .
. -, .
. ’
.
- .
.
- .
. .
22-0215_A.indd 49 27/5/2014 4:48:17 µµ
- ,
- -
-
. ,
NaCl(s) Na(s) Cl2(g)
. , -
- Na,
( ). ,
Cl, -
Cl-Cl ( ). ,
Na
Na+ ( - ’ ). ,
Cl -
Cl- ( - ). -
, Na+ Cl-
. -
-
« ». , -
.
NaCl(s) - ,
, .
-
« », , -
. « », « - ». -
. - -
.
- Bohr - Rutherford
’ . -
Bohr .
, - . , ( « ») - .
, - :
; . « -» , -
. ( . . ).
, .
-.
- , . -
. . - .
(NaCl); 2 2; - - - -
, ; , -
« » …
43
22-0215_A.indd 50 27/5/2014 4:48:18 µµ
- ,
- -
-
. ,
NaCl(s) Na(s) Cl2(g)
. , -
- Na,
( ). ,
Cl, -
Cl-Cl ( ). ,
Na
Na+ ( - ’ ). ,
Cl -
Cl- ( - ). -
, Na+ Cl-
. -
-
« ». , -
.
NaCl(s) - ,
, .
-
« », , -
. « », « - ». -
. - -
.
- Bohr - Rutherford
’ . -
Bohr .
, - . , ( « ») - .
, - :
; . « -» , -
. ( . . ).
, .
-.
- , . -
. . - .
(NaCl); 2 2; - - - -
, ; , -
« » …
43
22-0215_A.indd 51 27/5/2014 4:48:18 µµ
2.1
. -
- ,
. ’ - -
, . 1998, . - ,
. , -
.
(460-370 . )
. -
( ).
, , Bohr, -
Rutherford . Bohr
. , - .
. - ( ) .
.
. Bohr (1885-1965).
- -
-.
1922 -
( ) - .
20 : « -
-
,
-. ,
- ».
2.1
, , K, L, M, N, O, P, Q. -
44
n .
n = 1 , , n = 2 L, . ,
. ,
EK < EL < EM< …
- ; … . , Bohr . -
Dalton, , , -
( , , - , .) 4.
( Dalton) 19 - .
- Dalton -
: - ( ) -
, - ,
. -
. - .
K
-
( . . 1:1, 1:2, 1:3), -
( - ).
( ) - :
1. 2n2, n
, . 2 , L 8 , 18
32 .
2. - 8 . 2
. 3. 18
, 8. 2. , 20 . ( 1-20),
2.1.
2.1 19 ( ) -
.
2 L 8 . 9 .
2,8,9 « 8 ». ,
(2,8,8,1).
45
22-0215_A.indd 52 27/5/2014 4:48:19 µµ
2.1
. -
- ,
. ’ - -
, . 1998, . - ,
. , -
.
(460-370 . )
. -
( ).
, , Bohr, -
Rutherford . Bohr
. , - .
. - ( ) .
.
. Bohr (1885-1965).
- -
-.
1922 -
( ) - .
20 : « -
-
,
-. ,
- ».
2.1
, , K, L, M, N, O, P, Q. -
44
n .
n = 1 , , n = 2 L, . ,
. ,
EK < EL < EM< …
- ; … . , Bohr . -
Dalton, , , -
( , , - , .) 4.
( Dalton) 19 - .
- Dalton -
: - ( ) -
, - ,
. -
. - .
K
-
( . . 1:1, 1:2, 1:3), -
( - ).
( ) - :
1. 2n2, n
, . 2 , L 8 , 18
32 .
2. - 8 . 2
. 3. 18
, 8. 2. , 20 . ( 1-20),
2.1.
2.1 19 ( ) -
.
2 L 8 . 9 .
2,8,9 « 8 ». ,
(2,8,8,1).
45
22-0215_A.indd 53 27/5/2014 4:48:20 µµ
2.2 ( )
.
, - .
’ , -
, -.
-.
Newlands, 1864 . , (
), -. ,
( - ). , 1864,
Meyer - . . -
.
Newlands
« -
; -
; -
;
Newlands , , -
;»
, , - Mendeleev -
, Meyer. Mendeleev ’ -
( ), -
( ), 1869
, . - Mendeleev 63 - .
« -
» . ( ).
- ,
( « ») - . ,
( 2.2) .
« » Newlands, - Meyer Mendeleev.
Lothar Meyer (1830-1895) -
,
, . , -
.
- 4 .
47
17Cl
2.1 -
, =1-20
Rutherford : -
,
. - -
.
K L M N1 H 12 He 2
3 Li 2 14 Be 2 25 B 2 36 C 2 47 N 2 58 O 2 69 F 2 7
10 Ne 2 8
11 Na 2 8 112 Mg 2 8 213 Al 2 8 314 Si 2 8 415 P 2 8 516 S 2 8 617 Cl 2 8 718 Ar 2 8 8
19 K 2 8 8 1
20 Ca 2 8 8 2
Bohr: -
Rutherford,
( ) . - ( ) -
Bohr.
2.2 ( ). , ,
.
.
46
22-0215_A.indd 54 27/5/2014 4:48:21 µµ
2.2 ( )
.
, - .
’ , -
, -.
-.
Newlands, 1864 . , (
), -. ,
( - ). , 1864,
Meyer - . . -
.
Newlands
« -
; -
; -
;
Newlands , , -
;»
, , - Mendeleev -
, Meyer. Mendeleev ’ -
( ), -
( ), 1869
, . - Mendeleev 63 - .
« -
» . ( ).
- ,
( « ») - . ,
( 2.2) .
« » Newlands, - Meyer Mendeleev.
Lothar Meyer (1830-1895) -
,
, . , -
.
- 4 .
47
17Cl
2.1 -
, =1-20
Rutherford : -
,
. - -
.
K L M N1 H 12 He 2
3 Li 2 14 Be 2 25 B 2 36 C 2 47 N 2 58 O 2 69 F 2 7
10 Ne 2 8
11 Na 2 8 112 Mg 2 8 213 Al 2 8 314 Si 2 8 415 P 2 8 516 S 2 8 617 Cl 2 8 718 Ar 2 8 8
19 K 2 8 8 1
20 Ca 2 8 8 2
Bohr: -
Rutherford,
( ) . - ( ) -
Bohr.
2.2 ( ). , ,
.
.
46
22-0215_A.indd 55 27/5/2014 4:48:21 µµ
1913 Moseley -
( ). Moseley : « - .
.
.» :
.
,
( 53) ( ) ( ).
« »
. - .
, - .
Mendeleev (1834-1907) -
( -, ,
- ).
( 53), . ,
. ,
L , .
, . - ( -
) P . , ( -
) Q .
-
. - -
-
. Mendeleev -
- -
, , -
.
-,
, -
.
- . . ( )
( ) ( - ), -
( ). , -
. ’ , -
, . , ’
( - ).
- -
. , , -
( (La) (Ac) ). , « » -
.
48
« » , - .
.
VIII. -
.
, .
’ . , -
. IUPAC (1985) -
1 18 ( -). IA , IIA
IIIA . - -
. VIIA VIIIA .
, :
I VIII
1H II III IV V VI VII 2He
3Li 4Be 5B 6C 7N 8O 9F 10Ne
11Na 12Mg 13Al 14Si 15P 16S 17Cl 18Ar
19K 20Ca
IUPAC: (International Union Pure and Applied Chemistry)
- .
Li
Na
K
(IA)
: Li, Na, K. -
. K ,
-
. -
, Na .
2.2
= 9; .
9 .
(2,7) . . .
(VIIA), -.
, - ( -
) : - -
-
-
, =18.
49
22-0215_A.indd 56 27/5/2014 4:48:22 µµ
1913 Moseley -
( ). Moseley : « - .
.
.» :
.
,
( 53) ( ) ( ).
« »
. - .
, - .
Mendeleev (1834-1907) -
( -, ,
- ).
( 53), . ,
. ,
L , .
, . - ( -
) P . , ( -
) Q .
-
. - -
-
. Mendeleev -
- -
, , -
.
-,
, -
.
- . . ( )
( ) ( - ), -
( ). , -
. ’ , -
, . , ’
( - ).
- -
. , , -
( (La) (Ac) ). , « » -
.
48
« » , - .
.
VIII. -
.
, .
’ . , -
. IUPAC (1985) -
1 18 ( -). IA , IIA
IIIA . - -
. VIIA VIIIA .
, :
I VIII
1H II III IV V VI VII 2He
3Li 4Be 5B 6C 7N 8O 9F 10Ne
11Na 12Mg 13Al 14Si 15P 16S 17Cl 18Ar
19K 20Ca
IUPAC: (International Union Pure and Applied Chemistry)
- .
Li
Na
K
(IA)
: Li, Na, K. -
. K ,
-
. -
, Na .
2.2
= 9; .
9 .
(2,7) . . .
(VIIA), -.
, - ( -
) : - -
-
-
, =18.
49
22-0215_A.indd 57 27/5/2014 4:48:23 µµ
2.3 3 - VA ;
.
3 ,
. VA , - , . , - L, .
(2,8,5). =15.
2 Cl
, 3 VIIA -
. . Br2
, - ,
, . - , :
, - ,
, . - , :
I2 1. . Mendeleev
. . Mendeleev -
. - .
.
1. . Mendeleev
. . Mendeleev -
. - .
.
(VIIA) Cl2 -, Br2 -
I2 . -
- . :
- 2. ( ) ,
. , Cl, -
. , - Na.
2. ( ) ,
. , Cl, -
. , - Na.
- -
- . -
- , ( . . Si -
-). -
. . transistors,
chips .
3. -, ,
, - . . .
.
3. -, ,
, - . . .
. 50
22-0215_A.indd 58 27/5/2014 4:48:24 µµ
2.3 3 - VA ;
.
3 ,
. VA , - , . , - L, .
(2,8,5). =15.
2 Cl
, 3 VIIA -
. . Br2
, - ,
, . - , :
, - ,
, . - , :
I2 1. . Mendeleev
. . Mendeleev -
. - .
.
1. . Mendeleev
. . Mendeleev -
. - .
.
(VIIA) Cl2 -, Br2 -
I2 . -
- . :
- 2. ( ) ,
. , Cl, -
. , - Na.
2. ( ) ,
. , Cl, -
. , - Na.
- -
- . -
- , ( . . Si -
-). -
. . transistors,
chips .
3. -, ,
, - . . .
.
3. -, ,
, - . . .
. 50
51
22-0215_A.indd 59 27/5/2014 4:48:25 µµ
2.3 - .
( - )
; ;
, , -
. - ( -),
. . ,
, « » ( , . . )
, . . S8.
600 000
.
-
(
, . . ) .
,
( , ) , - ( . . ) -
( . . - ). -
, . ,
. - -
. , , -
.
,
« » .
.
. :
1.
2. ( )
’ .
52
- ( )
. ( -
), -. .
.
60 ,
, , . .
XeF , XeO . 2 4
, (
), , « » . - ,
, - ( ).
:
-
( -
), .
- . 4 -
( ), 5 . .
2.2 -
IA , - , -
, . ( ). ,
VIIA , - , , , -
( ). « » -
, I , II , III . ,
53
22-0215_A.indd 60 27/5/2014 4:48:26 µµ
2.3 - .
( - )
; ;
, , -
. - ( -),
. . ,
, « » ( , . . )
, . . S8.
600 000
.
-
(
, . . ) .
,
( , ) , - ( . . ) -
( . . - ). -
, . ,
. - -
. , , -
.
,
« » .
.
. :
1.
2. ( )
’ .
52
- ( )
. ( -
), -. .
.
60 ,
, , . .
XeF , XeO . 2 4
, (
), , « » . - ,
, - ( ).
:
-
( -
), .
- . 4 -
( ), 5 . .
2.2 -
IA , - , -
, . ( ). ,
VIIA , - , , , -
( ). « » -
, I , II , III . ,
53
22-0215_A.indd 61 27/5/2014 4:48:27 µµ
« » ,
V , VI VII .
( ) - , -
(Coulomb).
, , - (
). , , . (
).
,
.
.
. -
.
, , , -
, . ,
. ,
, , .
’ (Cs) - ’ (Na). , (Cl) -
’ ( ).
,
. , , (
), Van der Waals ( ) .
, ,
, ( ) -
( ). -
, ( ) - ( ).
, . . .
-
.
54
, -, 1 3 ,
( ). , 1 3 , ( ).
Coulomb -
, .
,
- -
. , - ( ) -
.
, LiF (3Li) (9F).
, -
, - . , -
( )
.
: 3Li (2,1) 9F (2,7) , -
Li F ’ - , - , : Li+ (2) F- (2,8), - :
-
2.3 LiF Li F.
Li . -
. , , ’ -
-.
NaCl. (11Na) (17Cl). : 11Na (2,8,1). ,
55
22-0215_A.indd 62 27/5/2014 4:48:28 µµ
« » ,
V , VI VII .
( ) - , -
(Coulomb).
, , - (
). , , . (
).
,
.
.
. -
.
, , , -
, . ,
. ,
, , .
’ (Cs) - ’ (Na). , (Cl) -
’ ( ).
,
. , , (
), Van der Waals ( ) .
, ,
, ( ) -
( ). -
, ( ) - ( ).
, . . .
-
.
54
, -, 1 3 ,
( ). , 1 3 , ( ).
Coulomb -
, .
,
- -
. , - ( ) -
.
, LiF (3Li) (9F).
, -
, - . , -
( )
.
: 3Li (2,1) 9F (2,7) , -
Li F ’ - , - , : Li+ (2) F- (2,8), - :
-
2.3 LiF Li F.
Li . -
. , , ’ -
-.
NaCl. (11Na) (17Cl). : 11Na (2,8,1). ,
55
22-0215_A.indd 63 27/5/2014 4:48:28 µµ
Na (2,8), ( ). : Na Na+ + e -
.
: 17Cl (2,8,7). Na, Cl
(2,8,8), ( ). : Cl + e- Cl-
.
-
-
.
: -
-
( ),
.
2.4 NaCl Na Cl .
, - NaCl.
Coulomb -. , , -
. « »
, .. , . , . NaCl,
.
-
, ‘
- -.
2.5 ( ) .
56
57
2.7 NaCl ( ). NaCl, .
A NaCl ( -
).
- ( ).
2.6 NaCl Na(s) Cl2(g). a+, ,
Na ( ), Cl- Cl (
). , .
- ( ).
22-0215_A.indd 64 27/5/2014 4:48:29 µµ
Na (2,8), ( ). : Na Na+ + e -
.
: 17Cl (2,8,7). Na, Cl
(2,8,8), ( ). : Cl + e- Cl-
.
-
-
.
: -
-
( ),
.
2.4 NaCl Na Cl .
, - NaCl.
Coulomb -. , , -
. « »
, .. , . , . NaCl,
.
-
, ‘
- -.
2.5 ( ) .
56
57
2.7 NaCl ( ). NaCl, .
A NaCl ( -
).
- ( ).
2.6 NaCl Na(s) Cl2(g). a+, ,
Na ( ), Cl- Cl (
). , .
- ( ).
22-0215_A.indd 65 27/5/2014 4:48:29 µµ
: 1. ,
. 2. . -
( ).
3. Coulomb, .
. . ( ) 800 °C. 4.
, . NaCl(s)
,
( ).
5. ( - ), -
. , - ( ).
6. .
2.8 NaCl « », -
( ).
(
)
.
. , - ,
.
- « » , -
.
58
-, .
, , .
. , ( -
) ( -) ( ).
, , ( )
( ). , , - -
, .
,
-
. -,
( ). ‘ -
-,
.
, . -
, - , . ’
.
-
(HCl) 1 17Cl. ( ) . ’
-
- .
.
, (
),
.
, - , -
, . HCl
( ) , .
.
( )
.
, -
,
.
.
, .
- , . . 2, -
, - .
( ) .
59
22-0215_A.indd 66 27/5/2014 4:48:31 µµ
: 1. ,
. 2. . -
( ).
3. Coulomb, .
. . ( ) 800 °C. 4.
, . NaCl(s)
,
( ).
5. ( - ), -
. , - ( ).
6. .
2.8 NaCl « », -
( ).
(
)
.
. , - ,
.
- « » , -
.
58
-, .
, , .
. , ( -
) ( -) ( ).
, , ( )
( ). , , - -
, .
,
-
. -,
( ). ‘ -
-,
.
, . -
, - , . ’
.
-
(HCl) 1 17Cl. ( ) . ’
-
- .
.
, (
),
.
, - , -
, . HCl
( ) , .
.
( )
.
, -
,
.
.
, .
- , . . 2, -
, - .
( ) .
59
22-0215_A.indd 67 27/5/2014 4:48:31 µµ
, , . . HCl. -
, . . Cl. , -
, - ( . . Cl).
( ) . ,
.
. -
- .
-
.
-
2.9 ( ) - ( ) ( ).
, ( 2 ) ( 3),
, (CO2) ( 2). , ,
. -, .
HCl
3
2
CO2
2.10
3.
60
1. ,
( ) - ( ). , -
- . ’
, , -.
,
2.11 ( ) ( )
( -).
, - .
2. , . . , .
3. ,
-
( . . ) - .
61
22-0215_A.indd 68 27/5/2014 4:48:32 µµ
, , . . HCl. -
, . . Cl. , -
, - ( . . Cl).
( ) . ,
.
. -
- .
-
.
-
2.9 ( ) - ( ) ( ).
, ( 2 ) ( 3),
, (CO2) ( 2). , ,
. -, .
HCl
3
2
CO2
2.10
3.
60
1. ,
( ) - ( ). , -
- . ’
, , -.
,
2.11 ( ) ( )
( -).
, - .
2. , . . , .
3. ,
-
( . . ) - .
61
22-0215_A.indd 69 27/5/2014 4:48:33 µµ
, . . Na+, S2-, , . . NH4
+, SO42-.
, -. :
Cl- O2-
Br- S2-
I- N3-
F- P3-
H-
NO3- CN- ( ) HCO3
-
CO32- ClO4
- HPO42-
SO42- ClO3
- H2PO4-
PO43- ClO2
- MnO4-
OH- ClO- Cr2O72-
NH4+ HSO4
- CrO42-
( . .) , , .
,
. , -
.
:
2.3
2.4
( )
Cl Br, , . . BrO3
- - .
63
2.4 – - -
.
. 600 000 - .
500 000 .
, . . . ’ « » , . ( ,
). , -, , 19
Berzelius -
.
Berzelius (1779-1848)
. ,
- -
-. -
.
, 250 -
, . -
- -
(43).
« », -
, -
.
- (IUPAC)
« », -
.
, 112 -
. .
, ( ).
,
. -
. , , :
1.
2. . -
CO, CO2, H2CO3 .
- . - :
62
22-0215_A.indd 70 27/5/2014 4:48:34 µµ
, . . Na+, S2-, , . . NH4
+, SO42-.
, -. :
Cl- O2-
Br- S2-
I- N3-
F- P3-
H-
NO3- CN- ( ) HCO3
-
CO32- ClO4
- HPO42-
SO42- ClO3
- H2PO4-
PO43- ClO2
- MnO4-
OH- ClO- Cr2O72-
NH4+ HSO4
- CrO42-
( . .) , , .
,
. , -
.
:
2.3
2.4
( )
Cl Br, , . . BrO3
- - .
63
2.4 – - -
.
. 600 000 - .
500 000 .
, . . . ’ « » , . ( ,
). , -, , 19
Berzelius -
.
Berzelius (1779-1848)
. ,
- -
-. -
.
, 250 -
, . -
- -
(43).
« », -
, -
.
- (IUPAC)
« », -
.
, 112 -
. .
, ( ).
,
. -
. , , :
1.
2. . -
CO, CO2, H2CO3 .
- . - :
62
22-0215_A.indd 71 27/5/2014 4:48:35 µµ
2.5 . .
K, Na, Ag +1 F -1 Ba, Ca, Mg, Zn +2 H +1 (-1)
Al +3 O -2 (-1, +2) Cu, Hg +1, +2 Cl, Br, I -1(+1, +3, +5, +7) Fe, Ni +2, +3 S -2 (+4, +6) Pb, Sn +2, +4 N, P -3 (+3, +5)
Mn +2, +4, +7 C, Si -4, +4 Cr +3, +6
-
: 1. . . . 2. . +1,
( ) –1. 3. F . –1. 4. . –2, ( - - -), –1, OF2 ( -
), +2. 5. , . . Na, K, . . +1, -
, . . Ba, Ca, . . +2 . 6. . -
. 7. . -
.
2.4
: ) S (H2SO4) ) P (PO4
3-).
) +1 -2, -
: 2(+1) + x + 4(-2) = 0 x = +6
) –2, : x + 4(-2) = -3 x = +5
, . . P +5.
:
) (Cr) (K2Cr2O7) ) (C) (CO3
2-). 64
’ , . , . . , -
+ , – , x.
: . 1, .
. :x , .
2.5
: ) Al+3 SO4
2- ) Sn4+ 2-. ) Al2(SO4)3
) Sn2O4 SnO2.
: ) Ca2+ CO3
2- ) Fe3+ S2-.
, , -
. - ( , ) . -
, IUPAC, . ,
. -
, -.
IUPAC,
-
- , . . SO3
.
. ( NH4+)
-( NH4
+) . , « »
. . .
K2CO3 Ca3(PO4)2 HF
NH4ClO3 HCl HBr H2SO4
H3PO4 S 2HCN .
65
22-0215_A.indd 72 27/5/2014 4:48:35 µµ
2.5 . .
K, Na, Ag +1 F -1 Ba, Ca, Mg, Zn +2 H +1 (-1)
Al +3 O -2 (-1, +2) Cu, Hg +1, +2 Cl, Br, I -1(+1, +3, +5, +7) Fe, Ni +2, +3 S -2 (+4, +6) Pb, Sn +2, +4 N, P -3 (+3, +5)
Mn +2, +4, +7 C, Si -4, +4 Cr +3, +6
-
: 1. . . . 2. . +1,
( ) –1. 3. F . –1. 4. . –2, ( - - -), –1, OF2 ( -
), +2. 5. , . . Na, K, . . +1, -
, . . Ba, Ca, . . +2 . 6. . -
. 7. . -
.
2.4
: ) S (H2SO4) ) P (PO4
3-).
) +1 -2, -
: 2(+1) + x + 4(-2) = 0 x = +6
) –2, : x + 4(-2) = -3 x = +5
, . . P +5.
:
) (Cr) (K2Cr2O7) ) (C) (CO3
2-). 64
’ , . , . . , -
+ , – , x.
: . 1, .
. :x , .
2.5
: ) Al+3 SO4
2- ) Sn4+ 2-. ) Al2(SO4)3
) Sn2O4 SnO2.
: ) Ca2+ CO3
2- ) Fe3+ S2-.
, , -
. - ( , ) . -
, IUPAC, . ,
. -
, -.
IUPAC,
-
- , . . SO3
.
. ( NH4+)
-( NH4
+) . , « »
. . .
K2CO3 Ca3(PO4)2 HF
NH4ClO3 HCl HBr H2SO4
H3PO4 S 2HCN .
65
22-0215_A.indd 73 27/5/2014 4:48:36 µµ
…
….. ( Atkins)
. ., .
. ’ , , , , . , -
, , , . , .
, , s. - . , -
, . - , (Li), -
. . , . , (Na), . .
. (K) . , .
, (Rb) (Cs) . , . ,
.
: -,
(Li ), ( Na ) ( K).
, . , - ,
, . . -
(Ca), , - , . . .
( , .). (Mg), ,
. ( ), ,
p. , . C , , , . , , .
C . - 10 . -
. , (Sn) , - , (Al), ( ) ( )
, .. (Pb), ,
. ( NH4+)
- - ( NH4
+). , , -
. . .
MgBr2 FeS ( ) Fe2 3 ( ) .
. . . KOH ,
Al(OH)3
. -. , ,
, . . .
CO CO2
2 5 PCl5
: NO3
- ClO2- SO4
2PO4
3- S 2- OH- Cl- O2- Na+ Ca2+ Cu2+ Al3+ Al2(S Fe3+ NH4+
H+
. - , .
. 63 . . -
.
66
22-0215_A.indd 74 27/5/2014 4:48:37 µµ
…
….. ( Atkins)
. ., .
. ’ , , , , . , -
, , , . , .
, , s. - . , -
, . - , (Li), -
. . , . , (Na), . .
. (K) . , .
, (Rb) (Cs) . , . ,
.
: -,
(Li ), ( Na ) ( K).
, . , - ,
, . . -
(Ca), , - , . . .
( , .). (Mg), ,
. ( ), ,
p. , . C , , , . , , .
C . - 10 . -
. , (Sn) , - , (Al), ( ) ( )
, .. (Pb), ,
. ( NH4+)
- - ( NH4
+). , , -
. . .
MgBr2 FeS ( ) Fe2 3 ( ) .
. . . KOH ,
Al(OH)3
. -. , ,
, . . .
CO CO2
2 5 PCl5
: NO3
- ClO2- SO4
2PO4
3- S 2- OH- Cl- O2- Na+ Ca2+ Cu2+ Al3+ Al2(S Fe3+ NH4+
H+
. - , .
. 63 . . -
.
66
22-0215_A.indd 75 27/5/2014 4:48:38 µµ
.
, . -, , , -
.
. , . . , -
. ’ , DNA. ( ), . P ,
, . - ,
. , , . , , . -
, , . : -
C, , S, , P, , .
(As). As , -
P - . As ,
, , . , ,
’ . -
. , , . , , .
, , , . , ’ . ,
, . : -
, , . , , , -
, - .
( ) d . . -
. :
. ( , , ,
, ). - . , ,
( ). , … . -
, , , -, ( ). -
, . , , , f,
. . - (
). . . (Fr).
Fr. . . t
. . .
1. Bohr ( )
( ).
2. . - 2n2,
n .
3. . .
4. - .
-.
5. ( ) .
6. , ,
, .
7. -, .
8. , .
9. ( . .)
. , . . , .
( . )
69
22-0215_A.indd 76 27/5/2014 4:48:40 µµ
.
, . -, , , -
.
. , . . , -
. ’ , DNA. ( ), . P ,
, . - ,
. , , . , , . -
, , . : -
C, , S, , P, , .
(As). As , -
P - . As ,
, , . , ,
’ . -
. , , . , , .
, , , . , ’ . ,
, . : -
, , . , , , -
, - .
( ) d . . -
. :
. ( , , ,
, ). - . , ,
( ). , … . -
, , , -, ( ). -
, . , , , f,
. . - (
). . . (Fr).
Fr. . . t
. . .
1. Bohr ( )
( ).
2. . - 2n2,
n .
3. . .
4. - .
-.
5. ( ) .
6. , ,
, .
7. -, .
8. , .
9. ( . .)
. , . . , .
( . )
69
22-0215_A.indd 77 27/5/2014 4:48:41 µµ
E - -
1 ;
;
2 - (n) ;
3 -; ;
4
;
5 .
6 ; ;
7 ( ), 4 , ;
8 ; - ;
9 ;
10 ;
11 .
12 ;
13 .
-
14 ; ) . ) L 10 . ) ( ) 8 . ) ,
2n2, 50 .
15 :
70
) , ………. ………. ……… . ) ……… ……… ………. 16 ; ) n = 1. ) n = 2. ) L 8 . ) L EK<EL.
17 :
p
n
e K L M N
Mg2+ K+ Cl-
Mg2412
K3919
Cl3517
18 To 5 ,
. ;
19 (Al), IIIA -
, ; 20 :
) 5 - … …….. .
) VIIA … ……… ……… .
21 (Na) : = 11. -
;
- ;
: 71
22-0215_A.indd 78 27/5/2014 4:48:42 µµ
E - -
1 ;
;
2 - (n) ;
3 -; ;
4
;
5 .
6 ; ;
7 ( ), 4 , ;
8 ; - ;
9 ;
10 ;
11 .
12 ;
13 .
-
14 ; ) . ) L 10 . ) ( ) 8 . ) ,
2n2, 50 .
15 :
70
) , ………. ………. ……… . ) ……… ……… ………. 16 ; ) n = 1. ) n = 2. ) L 8 . ) L EK<EL.
17 :
p
n
e K L M N
Mg2+ K+ Cl-
Mg2412
K3919
Cl3517
18 To 5 ,
. ;
19 (Al), IIIA -
, ; 20 :
) 5 - … …….. .
) VIIA … ……… ……… .
21 (Na) : = 11. -
;
- ;
: 71
22-0215_A.indd 79 27/5/2014 4:48:42 µµ
22 N : ) -
……… ……… . ) ……… …… ……… . ) (Cl) (Br) -
………. . ………… .
) (Na) (Al) - ………. ………
. 23 -
. VI :
O(Z=8), S(Z=16), Se(Z=34), Te(Z=52) Po (Z=84). :
/g cm-3 /Å
2,07 1,04
6,25 1,43
1,43 10-3 0,73
9,4 Po 1,17
4,81 1,67
24 -
. : He (Z=2),
Ne (Z=10), Ar (Z=18), Kr (Z=36), Xe (Z=54), Rn (Z=86). :
/ / g L-1
120 0,90
27,1 1,78
4,2 0,18 He
87,3 5,90
211 Rn 9,73
165 3,75
72
25 :
K L M N O
H 1 - - - -
Ca 2 8 8 2 -
Br 2 8 18 - VIIA
O 2 - - - VIA 2
Na 2 8 - - IA
26
: ) ) ) ) . 27 ,
K (Z=19), F (Z=9), P (Z=15), Na (Z=11), Cl (Z=17) ( =7).
*
28 : -
……… : ) ) ) ) )
.
29 :
……… : ) ) ) ) . 30 , , , -
16, 12, 8, 20 38 ; *
: 73
22-0215_A.indd 80 27/5/2014 4:48:43 µµ
22 N : ) -
……… ……… . ) ……… …… ……… . ) (Cl) (Br) -
………. . ………… .
) (Na) (Al) - ………. ………
. 23 -
. VI :
O(Z=8), S(Z=16), Se(Z=34), Te(Z=52) Po (Z=84). :
/g cm-3 /Å
2,07 1,04
6,25 1,43
1,43 10-3 0,73
9,4 Po 1,17
4,81 1,67
24 -
. : He (Z=2),
Ne (Z=10), Ar (Z=18), Kr (Z=36), Xe (Z=54), Rn (Z=86). :
/ / g L-1
120 0,90
27,1 1,78
4,2 0,18 He
87,3 5,90
211 Rn 9,73
165 3,75
72
25 :
K L M N O
H 1 - - - -
Ca 2 8 8 2 -
Br 2 8 18 - VIIA
O 2 - - - VIA 2
Na 2 8 - - IA
26
: ) ) ) ) . 27 ,
K (Z=19), F (Z=9), P (Z=15), Na (Z=11), Cl (Z=17) ( =7).
*
28 : -
……… : ) ) ) ) )
.
29 :
……… : ) ) ) ) . 30 , , , -
16, 12, 8, 20 38 ; *
: 73
22-0215_A.indd 81 27/5/2014 4:48:44 µµ
31 ( Mg ) 3 , Mg2+ . - :
*
) 8 VIA ) 12 IV ) 16 VI ) 12 II 32 A + 3-
Ar ( =18):
*
i) . ii) : ) ) ) ) . 33 X2+ -
Ne ( =10). - 18 -
: H, He, Li, Be, , C, N, O, F, Ne, Na, Mg, Al, Si, P, S, Cl, Ar.
*
34 3 -
VA ; 35 :
) 2 VIA ) 3 VIIA 36 -
; ) 5 ) 2 ) 4 ) 7
37
; ) V ) II ) III ) VII
38 : ) ……
…… ……… …… .
74
) ( Cl ), VIIA , ……… …… ………
………… ……… . ) (Na), IA -
, (2,8,1), ……… , ……… .
) ……… ……… . 39
CaCl2 ( ). ;
40
-; .
41 . IIA
4 , VIIA 3 .
. - ; ;
42 . IA
1 , VIIA 2 .
. - ; ;
43 : ) (19 ) (9F). ) (12Mg) (16S). ) (20Ca) (1 ). 44 :
) : PCl3, ) : CH4, ) : CHCl3. O P, Cl, C, H : 15, 17, 6, 1.
*
*
*
*
45 NaCl ( ) -
; ………….. : ) )
) ) )
: 75
22-0215_A.indd 82 27/5/2014 4:48:45 µµ
31 ( Mg ) 3 , Mg2+ . - :
*
) 8 VIA ) 12 IV ) 16 VI ) 12 II 32 A + 3-
Ar ( =18):
*
i) . ii) : ) ) ) ) . 33 X2+ -
Ne ( =10). - 18 -
: H, He, Li, Be, , C, N, O, F, Ne, Na, Mg, Al, Si, P, S, Cl, Ar.
*
34 3 -
VA ; 35 :
) 2 VIA ) 3 VIIA 36 -
; ) 5 ) 2 ) 4 ) 7
37
; ) V ) II ) III ) VII
38 : ) ……
…… ……… …… .
74
) ( Cl ), VIIA , ……… …… ………
………… ……… . ) (Na), IA -
, (2,8,1), ……… , ……… .
) ……… ……… . 39
CaCl2 ( ). ;
40
-; .
41 . IIA
4 , VIIA 3 .
. - ; ;
42 . IA
1 , VIIA 2 .
. - ; ;
43 : ) (19 ) (9F). ) (12Mg) (16S). ) (20Ca) (1 ). 44 :
) : PCl3, ) : CH4, ) : CHCl3. O P, Cl, C, H : 15, 17, 6, 1.
*
*
*
*
45 NaCl ( ) -
; ………….. : ) )
) ) )
: 75
22-0215_A.indd 83 27/5/2014 4:48:45 µµ
. 46 : ) ,
, ) ) .
17Cl 16S 20Ca
1H
11Na
6C
10Ne
*
-.
47 ( )
, C2H6. -
. C2H6; .. :
= 6 = 1.
*
48
, . *
) Na (2,8,1) (2,8,8,1).
) F (2,7) Cl (2,8,7).
) Ca (2,8,8,2) - Kr (2,8,18,8) . . Cl
(2,8,7). ) Na (2,8,1) l
(2,8,3). ) Ca (2,8,8,2) Mg
(2,8,2). 49 (C): =6
( ): =1. *
, C2Hx, C2H C2H .
, -
- 76
, ,
.
, ; 50
:
) . ) . ) .
) ..
51 - : ) HCl ) N2 ) 3 ) Cl2
.
* 52 ;
: =8. ) )
) ) ) , .
- - -
53 :
) ……… …….. ………. …….. ……… ………
) ……… …… .
) ……… ……… ……. - ……… .
) ……… ………
……… …… ……… .
54 -
:
) S Na2SO4 ) N KNO3 ) P H3PO4
55 -
: ) C CO3
2- ) I IO3
- ) S HSO3
-.
: 77
22-0215_A.indd 84 27/5/2014 4:48:46 µµ
. 46 : ) ,
, ) ) .
17Cl 16S 20Ca
1H
11Na
6C
10Ne
*
-.
47 ( )
, C2H6. -
. C2H6; .. :
= 6 = 1.
*
48
, . *
) Na (2,8,1) (2,8,8,1).
) F (2,7) Cl (2,8,7).
) Ca (2,8,8,2) - Kr (2,8,18,8) . . Cl
(2,8,7). ) Na (2,8,1) l
(2,8,3). ) Ca (2,8,8,2) Mg
(2,8,2). 49 (C): =6
( ): =1. *
, C2Hx, C2H C2H .
, -
- 76
, ,
.
, ; 50
:
) . ) . ) .
) ..
51 - : ) HCl ) N2 ) 3 ) Cl2
.
* 52 ;
: =8. ) )
) ) ) , .
- - -
53 :
) ……… …….. ………. …….. ……… ………
) ……… …… .
) ……… ……… ……. - ……… .
) ……… ………
……… …… ……… .
54 -
:
) S Na2SO4 ) N KNO3 ) P H3PO4
55 -
: ) C CO3
2- ) I IO3
- ) S HSO3
-.
: 77
22-0215_A.indd 85 27/5/2014 4:48:47 µµ
56 - :
) (Cl2) -1. ) (S) H2S -2.
) (Cl) ClO3- +4.
) (S) Fe2(SO4)3 +6. 57 Al2(SO4)3 :
) –2 ) +4 ) +5 ) +6. .
58 -
:
) : 3, 2 , , 2 3, Ba(NO3)2. - : ) C : CH4, CH3OH, HCHO, CHCl3, CCl4.
H =+1, O = -2, Ba =+2, Cl = -1.
59 :
) : P 1. PH3 . +3 2. P2O3 . -3
. 0 3. AlPO4
. +5 4. P4
) : Cl . +7 1. HCl
2. ClO3- . +5
. +3 3. HClO4
. –1 4. Cl2 5. ClO2
- . 0 60
: ) ) ) ) )
; 61 : 1. , 2. , 3. , 4.
, 5. , 6. , 7. , 8. , 9. ( ), 10. ,
11. , 12. , 13. -, 14. , 15. ( ), 16. ,
17. , 18. , 19. , 20. .
78
22-0215_A.indd 86 27/5/2014 4:48:48 µµ
56 - :
) (Cl2) -1. ) (S) H2S -2.
) (Cl) ClO3- +4.
) (S) Fe2(SO4)3 +6. 57 Al2(SO4)3 :
) –2 ) +4 ) +5 ) +6. .
58 -
:
) : 3, 2 , , 2 3, Ba(NO3)2. - : ) C : CH4, CH3OH, HCHO, CHCl3, CCl4.
H =+1, O = -2, Ba =+2, Cl = -1.
59 :
) : P 1. PH3 . +3 2. P2O3 . -3
. 0 3. AlPO4
. +5 4. P4
) : Cl . +7 1. HCl
2. ClO3- . +5
. +3 3. HClO4
. –1 4. Cl2 5. ClO2
- . 0 60
: ) ) ) ) )
; 61 : 1. , 2. , 3. , 4.
, 5. , 6. , 7. , 8. , 9. ( ), 10. ,
11. , 12. , 13. -, 14. , 15. ( ), 16. ,
17. , 18. , 19. , 20. .
78
22-0215_A.indd 87 27/5/2014 4:48:48 µµ
- -
: 1. , -
« », , -, .
2. « ».
.
- , Albert Einstein, , Geiger, Becquerel, Robert Millikan,
Neils Bohr, Pauli, Sommerfield, Chadwick, Lavoisier, Coulomb, Max Planck, Crookes, Ernest Rutherford, Curies, Erwin Schrödinger, John Dalton, J.J.Thomson, , Glen T. Seaborg, Otto Hahn, Lise Meitner, W.K. Röntgen
, , , , « ».
, , , , .
Internet.
14. , 16. 18. 15 27. ( , ), (F, Cl), (P, N) 28. 29. 30. ( - ) ( , , ) 31. 32. i)
=19 =15
ii) 33.
Mg F
34. 15 35. ) 8 ) 17 36. 37. 45. -
, 48. ,
, ,
50. 52. 54. ) +6, ) +5, )
+5 55. ) +4, ) +5,
) +4 56. ,
,
57. 58. ) -3, +1, +2,
+3, +5 ) -4, -2, 0, +2, +4
59. : (1- ), (2- ), (3- ), (4- ) Cl: (1- ), (2- ), (3- ), (4- ), (5- )
60. 63. ( -4), ( -6),
( -5), ( -3), ( -1), ( -8), ( -2), ( -7
80
3.1 -
- - - -
( - ), pH
3.2 - -- -
- 3.3 - -
- -
3.4 - -
3.5 , , ,
, …
-
- - -
: , , , ,
. . pH -
, pH . ( ) -
.
. -
. , , , pH
( . . , ).
22-0215_A.indd 88 27/5/2014 4:48:49 µµ
- -
: 1. , -
« », , -, .
2. « ».
.
- , Albert Einstein, , Geiger, Becquerel, Robert Millikan,
Neils Bohr, Pauli, Sommerfield, Chadwick, Lavoisier, Coulomb, Max Planck, Crookes, Ernest Rutherford, Curies, Erwin Schrödinger, John Dalton, J.J.Thomson, , Glen T. Seaborg, Otto Hahn, Lise Meitner, W.K. Röntgen
, , , , « ».
, , , , .
Internet.
14. , 16. 18. 15 27. ( , ), (F, Cl), (P, N) 28. 29. 30. ( - ) ( , , ) 31. 32. i)
=19 =15
ii) 33.
Mg F
34. 15 35. ) 8 ) 17 36. 37. 45. -
, 48. ,
, ,
50. 52. 54. ) +6, ) +5, )
+5 55. ) +4, ) +5,
) +4 56. ,
,
57. 58. ) -3, +1, +2,
+3, +5 ) -4, -2, 0, +2, +4
59. : (1- ), (2- ), (3- ), (4- ) Cl: (1- ), (2- ), (3- ), (4- ), (5- )
60. 63. ( -4), ( -6),
( -5), ( -3), ( -1), ( -8), ( -2), ( -7
80
3.1 -
- - - -
( - ), pH
3.2 - -- -
- 3.3 - -
- -
3.4 - -
3.5 , , ,
, …
-
- - -
: , , , ,
. . pH -
, pH . ( ) -
.
. -
. , , , pH
( . . , ).
22-0215_A.indd 89 27/5/2014 4:48:50 µµ
- - -
, , -
. , .
. . « » - .
- .
. . -
. , « -
» . ,
. … « » , -
(NaCl) « », - …. ,
. , -
« » , . « » . - .
. - -
, .
3.1
, , , - .
. - . -
Arrhenius 1887
. :
1. ( , , ) , ( ) ( ).
- - - 83
-. .
, - . -
, , -, .
22-0215_A.indd 90 27/5/2014 4:48:50 µµ
- - -
, , -
. , .
. . « » - .
- .
. . -
. , « -
» . ,
. … « » , -
(NaCl) « », - …. ,
. , -
« » , . « » . - .
. - -
, .
3.1
, , , - .
. - . -
Arrhenius 1887
. :
1. ( , , ) , ( ) ( ).
- - - 83
-. .
, - . -
, , -, .
22-0215_A.indd 91 27/5/2014 4:48:51 µµ
Arrhenius :
, : , . . Cl, ( ), . . SO4,
x: ,
:
. , - . . .,
HBr H2S HCN
- - . , , -
HCl, HCl(aq), - .
IUPAC,
-,
:
. . HCl:
« » :
H2SO4 : HNO3 :
. ’
-.
HCN , -
.
-.
, +.
x
. , . . .,
HNO3 HClO2 H2SO4
1. , + , ( ), - ( ) . :
HCl: H2SO4: H3PO4:
2. , - ( ) , , - . -
. - :
: HCl, HBr, HI, HNO3 : H2S, HCN, H3PO4
, HCl H+ + Cl- ( ) HCN H+ +CN- ( )
, . . (HCl), .
. -, . . -
(H3PO4), - .
- - - 85
2. , . , , -.
3. . 4.
, .
,
( ) ( ). 3.2 3.2.1 - -
, ,
. , , - , , , coca-cola - ( ) . -
-.
. 1675 Lémery. O Lémery -
. -, Lémery,
« », . , 1787 Lavoisier (1743 - 1794) - , ,
, ( ) . Lavoisier
( + ).
Arrhenius,
- ( +).
- - - 84
-
+.
Svante Arrhenius(1859-1927) .
1903
-. -
-:
« … Cleve, -
( ), -
-
-
. “ !”
. -
- ….». - rrhenius
-
, -
. -
. ,
- -.
Arrhenius
22-0215_A.indd 92 27/5/2014 4:48:52 µµ
Arrhenius :
, : , . . Cl, ( ), . . SO4,
x: ,
:
. , - . . .,
HBr H2S HCN
- - . , , -
HCl, HCl(aq), - .
IUPAC,
-,
:
. . HCl:
« » :
H2SO4 : HNO3 :
. ’
-.
HCN , -
.
-.
, +.
x
. , . . .,
HNO3 HClO2 H2SO4
1. , + , ( ), - ( ) . :
HCl: H2SO4: H3PO4:
2. , - ( ) , , - . -
. - :
: HCl, HBr, HI, HNO3 : H2S, HCN, H3PO4
, HCl H+ + Cl- ( ) HCN H+ +CN- ( )
, . . (HCl), .
. -, . . -
(H3PO4), - .
- - - 85
2. , . , , -.
3. . 4.
, .
,
( ) ( ). 3.2 3.2.1 - -
, ,
. , , - , , , coca-cola - ( ) . -
-.
. 1675 Lémery. O Lémery -
. -, Lémery,
« », . , 1787 Lavoisier (1743 - 1794) - , ,
, ( ) . Lavoisier
( + ).
Arrhenius,
- ( +).
- - - 84
-
+.
Svante Arrhenius(1859-1927) .
1903
-. -
-:
« … Cleve, -
( ), -
-
-
. “ !”
. -
- ….». - rrhenius
-
, -
. -
. ,
- -.
Arrhenius
22-0215_A.indd 93 27/5/2014 4:48:54 µµ
:
-
( -)
, .
, :
HCl, HBr, H , HNO3, H2SO4, HClO4
-, -
( . . - )
,
, , - - .
-.
3.1 -. . ,
.
. - , ,
, . . ( ). ( . . tuboflo) -
. - ( . . Ajax).
. , -
, , .
. - , ,
, . . ( ). ( . . tuboflo) -
. - ( . . Ajax).
. , -
, , .
Arrhenius
Arrhenius : Arrhenius :
, ,
: , . . Na, x: M : , . . Na, x: M ( )x
( ) - . -
,
. :
( ) - . -
,
. : NaOH NaOH
- - - 86
Ca(OH)2
IUPAC, -
, : :
Fe(OH)3: ( ) -.
« » -
: :
NaOH : -
. -
- ,
, -
.
« »
Fe(OH)2 ( ) -
, ’ . ( ):
NH3 + H2O NH4+ + OH-
1. , - - , ( ), -
( ). : KOH: Ba(OH)2:
2. , , , . -
: : NaOH Na+ + OH-
: NH3 + H2O NH4+ + OH-
( ) , -
.
3.2.2.
. ( +)
. :
. .
. ( ). , -
( . . NaOH), , , ( -
). , , .
( ). ,
, ’ -, .
- - - 87
22-0215_A.indd 94 27/5/2014 4:48:55 µµ
:
-
( -)
, .
, :
HCl, HBr, H , HNO3, H2SO4, HClO4
-, -
( . . - )
,
, , - - .
-.
3.1 -. . ,
.
. - , ,
, . . ( ). ( . . tuboflo) -
. - ( . . Ajax).
. , -
, , .
. - , ,
, . . ( ). ( . . tuboflo) -
. - ( . . Ajax).
. , -
, , .
Arrhenius
Arrhenius : Arrhenius :
, ,
: , . . Na, x: M : , . . Na, x: M ( )x
( ) - . -
,
. :
( ) - . -
,
. : NaOH NaOH
- - - 86
Ca(OH)2
IUPAC, -
, : :
Fe(OH)3: ( ) -.
« » -
: :
NaOH : -
. -
- ,
, -
.
« »
Fe(OH)2 ( ) -
, ’ . ( ):
NH3 + H2O NH4+ + OH-
1. , - - , ( ), -
( ). : KOH: Ba(OH)2:
2. , , , . -
: : NaOH Na+ + OH-
: NH3 + H2O NH4+ + OH-
( ) , -
.
3.2.2.
. ( +)
. :
. .
. ( ). , -
( . . NaOH), , , ( -
). , , .
( ). ,
, ’ -, .
- - - 87
22-0215_A.indd 95 27/5/2014 4:48:56 µµ
-
-, -, .
.
- . . Zn(s) + 2HCl(aq) ZnCl2(aq) + H2(g)
3.2 - .
.
. - + -
.
HCl + NaOH NaCl + H2O
. -
, , ( 3.1). -
, , . -
( ) 2. -
. , , -
.
- - - 88
3.3 - -
- 2
-
-
.
- -
. , - ( -), :
.
. . . , -
( ).
.
. .
( ) 2.
pH ( - )
( +) ( -). -
.
pH: -
Puissanse Hydrogene ( ).
, + -, . , + -
- - - 89
22-0215_A.indd 96 27/5/2014 4:48:57 µµ
-
-, -, .
.
- . . Zn(s) + 2HCl(aq) ZnCl2(aq) + H2(g)
3.2 - .
.
. - + -
.
HCl + NaOH NaCl + H2O
. -
, , ( 3.1). -
, , . -
( ) 2. -
. , , -
.
- - - 88
3.3 - -
- 2
-
-
.
- -
. , - ( -), :
.
. . . , -
( ).
.
. .
( ) 2.
pH ( - )
( +) ( -). -
.
pH: -
Puissanse Hydrogene ( ).
, + -, . , + -
- - - 89
22-0215_A.indd 97 27/5/2014 4:48:58 µµ
, , pH « »
.
3.5 pH .
pH . - pH -
, . pH - , , . - pH :
3.6 pH .
- - - 91
-, . , + -,
.
pH , - .
pH 0 14. ( . . ) pH =7. pH<7 -
, , . pH >7 , - , .
: 0 7 14
pH
. (universal), -
. - pH 0 14
- ( ), .
3.4 -
, pH - 0
14.
- pH = 1, pH = 4, -
.
- pH = 7, pH = 9, pH =
11, .
- - - 90
22-0215_A.indd 98 27/5/2014 4:48:58 µµ
, , pH « »
.
3.5 pH .
pH . - pH -
, . pH - , , . - pH :
3.6 pH .
- - - 91
-, . , + -,
.
pH , - .
pH 0 14. ( . . ) pH =7. pH<7 -
, , . pH >7 , - , .
: 0 7 14
pH
. (universal), -
. - pH 0 14
- ( ), .
3.4 -
, pH - 0
14.
- pH = 1, pH = 4, -
.
- pH = 7, pH = 9, pH =
11, .
- - - 90
22-0215_A.indd 99 27/5/2014 4:48:59 µµ
, , - , .
1. ( ) . -
( ) ’ , , .
, (H2SO4) -
2 2SO4, , SO3. , H2SO4 – H2O SO3
, 3, - 3 , 2 5.
.
, 2 3 – 2 2 5 -
:
3 4. ’ :
3(+1) + x +4(-2) = 0 x = +5.
. , : 2 5.
2. ( ) -
Na2O, CaO, Fe2O3.
( ) , -
.
- .
Ca(OH)2, NaOH Fe(OH)3 :
Ca(OH)2 – H2O CaO
2NaOH – H2O Na2O 2Fe(OH)3 – 3H2O Fe2O3
, -
. , Mg( )2 MgO, Mg -
+2.
3.
.
. , Al2O3 - , Al(OH)3, -
, , H3AlO3, ( ).
-
-: ZnO, Al O , PbO, SnO. 2 3
- - - 93
22-0215_A.indd 100 27/5/2014 4:49:00 µµ
, , - , .
1. ( ) . -
( ) ’ , , .
, (H2SO4) -
2 2SO4, , SO3. , H2SO4 – H2O SO3
, 3, - 3 , 2 5.
.
, 2 3 – 2 2 5 -
:
3 4. ’ :
3(+1) + x +4(-2) = 0 x = +5.
. , : 2 5.
2. ( ) -
Na2O, CaO, Fe2O3.
( ) , -
.
- .
Ca(OH)2, NaOH Fe(OH)3 :
Ca(OH)2 – H2O CaO
2NaOH – H2O Na2O 2Fe(OH)3 – 3H2O Fe2O3
, -
. , Mg( )2 MgO, Mg -
+2.
3.
.
. , Al2O3 - , Al(OH)3, -
, , H3AlO3, ( ).
-
-: ZnO, Al O , PbO, SnO. 2 3
- - - 93
22-0215_A.indd 101 27/5/2014 4:49:00 µµ
3.4 , ,
. , . -
(NaCl), . , . . ,
, . - (Na2CO3),
. . , (NaClO), , (CaCO3),
, ( gBr), - ,
.
T (
, . . 4+) (
. . CO32-).
-
Ca (PO )3 4 2,
-.
, : , x - .
x
: KNaCO3 , , , -
. .
CuSO ·5H O: 4 2[Fe(CN) ]Fe4 6 3:
:
. ( ).
– -. . .,
IUPAC, -, : NaCl:
ZnS: - FeS: ( )
: ( ) FeBrFeCl3: ( ) 2NaCN:
KCN: NaClO : 3Fe (SO )2 4 3: ( ) -
NH4I: NaH PO. ( ).
. . .,
2 4:
« » -
: Ca3(PO4)2: NaHCO : ZnCO3: 3
: CaCO3
KHSO4: CaSO .2H 0: 4 2O: .5HCuSO4 2
- - - 94
a(ClO)2: Al(NO3)3:
, ,
. , , , - . , . -, ’ -
.
:
3.5 ( ) -
( ) ( ) .
- . -
, , -
, . , (CO2) ( 2 ),
(C6H12O6) -. ,
.
, , , ,
. , .
. -
, ( ).
, , ,
.
- - - 95
22-0215_A.indd 102 27/5/2014 4:49:02 µµ
3.4 , ,
. , . -
(NaCl), . , . . ,
, . - (Na2CO3),
. . , (NaClO), , (CaCO3),
, ( gBr), - ,
.
T (
, . . 4+) (
. . CO32-).
-
Ca (PO )3 4 2,
-.
, : , x - .
x
: KNaCO3 , , , -
. .
CuSO ·5H O: 4 2[Fe(CN) ]Fe4 6 3:
:
. ( ).
– -. . .,
IUPAC, -, : NaCl:
ZnS: - FeS: ( )
: ( ) FeBrFeCl3: ( ) 2NaCN:
KCN: NaClO : 3Fe (SO )2 4 3: ( ) -
NH4I: NaH PO. ( ).
. . .,
2 4:
« » -
: Ca3(PO4)2: NaHCO : ZnCO3: 3
: CaCO3
KHSO4: CaSO .2H 0: 4 2O: .5HCuSO4 2
- - - 94
a(ClO)2: Al(NO3)3:
, ,
. , , , - . , . -, ’ -
.
:
3.5 ( ) -
( ) ( ) .
- . -
, , -
, . , (CO2) ( 2 ),
(C6H12O6) -. ,
.
, , , ,
. , .
. -
, ( ).
, , ,
.
- - - 95
22-0215_A.indd 103 27/5/2014 4:49:03 µµ
. . .
:
2 + 2 3 (1)
, , - ,
, . , (1) ,
- , , -
. , . ,
, .
Antoine Lavoisier (1743-1794).
-
Lavoisier. -,
. .
-
:
, , ,
:
2 + 2 2 3 (2)
, ( -
) . , - :
«
.»
« » -
- -
. -
, ,
.
,
. , . -
. «
»
2 + 3 2 2 3 (3)
(3) , - . -
-, .
, , : ,
.
.
P4(s) + 6Cl2(g) 4PCl3(s) (4)
CH4(g) + 2O2(g) CO2(g) + 2H2O(g) (5)
- ( ),
.
- - - 96
: (s) (l) (g) (aq)
- - - 97
. P 3.7 : + 6Cl (g) 4PCl (s) ( ) . CH (g) + 2O (g) CO (g) + 2H O(g)(s)4 2 3 4 2 2 2 ( ).
. ;
, , ( - ) -
. « »
. « » ( ) ( -
). - .
.
( -
’ ).
22-0215_A.indd 104 27/5/2014 4:49:04 µµ
. . .
:
2 + 2 3 (1)
, , - ,
, . , (1) ,
- , , -
. , . ,
, .
Antoine Lavoisier (1743-1794).
-
Lavoisier. -,
. .
-
:
, , ,
:
2 + 2 2 3 (2)
, ( -
) . , - :
«
.»
« » -
- -
. -
, ,
.
,
. , . -
. «
»
2 + 3 2 2 3 (3)
(3) , - . -
-, .
, , : ,
.
.
P4(s) + 6Cl2(g) 4PCl3(s) (4)
CH4(g) + 2O2(g) CO2(g) + 2H2O(g) (5)
- ( ),
.
- - - 96
: (s) (l) (g) (aq)
- - - 97
. P 3.7 : + 6Cl (g) 4PCl (s) ( ) . CH (g) + 2O (g) CO (g) + 2H O(g)(s)4 2 3 4 2 2 2 ( ).
. ;
, , ( - ) -
. « »
. « » ( ) ( -
). - .
.
( -
’ ).
22-0215_A.indd 105 27/5/2014 4:49:05 µµ
. -
( ) -, . , « »
-. . . H2 + Cl2 2HCl, « »
- Cl-Cl H-Cl.
:
:
CO + 394kJ C + O2 2
, « » , , - . « – »
.
: -178kJ CaO+COCaCO3 2
- .
-.
. ;
( ) ,
( ).
, ( ).
, :
1. ( ) 2.
3. , .
-
, .
.
.
, , , -. , , -
, .
- - - 99
3.8 NO+Cl2
NOCl + Cl
( ).
: : .
. ;
( )
-
. , . . Fe ( -) , Mg
2 . , 2 2 + 2 2 2 - , . « » , ,
.
-
( -
).
( ),
.
.
, . -
> 600 C, « »
37 C. ; :
1. ( ) . 2. .
3. . , . -
.
4. . . .
, .
- - - 98
22-0215_A.indd 106 27/5/2014 4:49:06 µµ
. -
( ) -, . , « »
-. . . H2 + Cl2 2HCl, « »
- Cl-Cl H-Cl.
:
:
CO + 394kJ C + O2 2
, « » , , - . « – »
.
: -178kJ CaO+COCaCO3 2
- .
-.
. ;
( ) ,
( ).
, ( ).
, :
1. ( ) 2.
3. , .
-
, .
.
.
, , , -. , , -
, .
- - - 99
3.8 NO+Cl2
NOCl + Cl
( ).
: : .
. ;
( )
-
. , . . Fe ( -) , Mg
2 . , 2 2 + 2 2 2 - , . « » , ,
.
-
( -
).
( ),
.
.
, . -
> 600 C, « »
37 C. ; :
1. ( ) . 2. .
3. . , . -
.
4. . . .
, .
- - - 98
22-0215_A.indd 107 27/5/2014 4:49:07 µµ
-
.
.
: K, Ba, Ca, Na, Mg, Al, Mn, Zn, Fe, Ni, Sn, Pb, H, Cu, Hg, Ag, Pt, Au
: F2, Cl2, Br2, O2, I2, S
) + +
Zn(s) + CuSO4(aq) ZnSO4(aq) + Cu(s)
2Na(s) + FeCl2(aq) 2NaCl(aq) + Fe(s)
) + + 2
2Al(s) + 6HCl(aq) 2AlCl3(aq) + 3H2(g)
. Cu2+.
. . Fe(s) + 2HBr(aq) FeBr2(aq) + H2(g)
, ( -
). .
) + …… + 2
K, Ba, Ca, Na ( ) 2.
Na
( ) K ( )
,
. . 2Na(s) + 2H2O(l) 2NaOH(aq) + H2(g)
- -
,
2 -
. . . Mg(s) + H2O(g) MgO(s) + H2(g)
- - - 101
1.
. . N2(g) + 3H2(g) 2NH3(g) H2(g) + Cl2(g) 2HCl(g)
2K(s) + Cl2(g) 2KCl(s) C(s) + O2(g) CO2(g)
: ) -
, ) - , ) ( ),
) ( ).
2.
( ) ( ). .
2HgO(s) 2Hg(l) + O2(g) CaCO3(s) CaO(s) + CO2(g)
2KClO3(s) 2KCl(s) + 3O2(g)
: . ( ) , .
.
3.
-
. , -, :
« » .
+ + ,
:
+ +
- - - 100
22-0215_A.indd 108 27/5/2014 4:49:08 µµ
-
.
.
: K, Ba, Ca, Na, Mg, Al, Mn, Zn, Fe, Ni, Sn, Pb, H, Cu, Hg, Ag, Pt, Au
: F2, Cl2, Br2, O2, I2, S
) + +
Zn(s) + CuSO4(aq) ZnSO4(aq) + Cu(s)
2Na(s) + FeCl2(aq) 2NaCl(aq) + Fe(s)
) + + 2
2Al(s) + 6HCl(aq) 2AlCl3(aq) + 3H2(g)
. Cu2+.
. . Fe(s) + 2HBr(aq) FeBr2(aq) + H2(g)
, ( -
). .
) + …… + 2
K, Ba, Ca, Na ( ) 2.
Na
( ) K ( )
,
. . 2Na(s) + 2H2O(l) 2NaOH(aq) + H2(g)
- -
,
2 -
. . . Mg(s) + H2O(g) MgO(s) + H2(g)
- - - 101
1.
. . N2(g) + 3H2(g) 2NH3(g) H2(g) + Cl2(g) 2HCl(g)
2K(s) + Cl2(g) 2KCl(s) C(s) + O2(g) CO2(g)
: ) -
, ) - , ) ( ),
) ( ).
2.
( ) ( ). .
2HgO(s) 2Hg(l) + O2(g) CaCO3(s) CaO(s) + CO2(g)
2KClO3(s) 2KCl(s) + 3O2(g)
: . ( ) , .
.
3.
-
. , -, :
« » .
+ + ,
:
+ +
- - - 100
22-0215_A.indd 109 27/5/2014 4:49:09 µµ
( -):
1. + …, 2. + …, 3. + …, 4. + …, 5. + …, 6. + …, 7. + …, 8. + …
.
.
.
1.
, -
, : + - + + - + - + + -
( ), - .
, , . AgNO3(aq) + NaCl(aq) NaNO3(aq) + AgCl Na2CO3(aq) + Ca(OH)2(aq) 2NaOH(aq) + CaCO3 BaCl2(aq) + 2HNO3(aq) Ba(NO3)2(aq) + 2HCl
- :
1. « » ( ). 2. 3. ,
.
, : : , -
:
,
.
-, .
. .
- - - 102
3.1:
: HF, HCl, HBr, HI, H2S, HCN, SO2, CO2, NH3
: AgCl, AgBr, AgI, BaSO4, CaSO4, PbSO4 K2CO3, Na2CO3, (NH4)2CO3.
K2S, Na2S, (NH4)2S. KOH, NaOH, Ca(OH)2,
Ba(OH)2
: ( 2CO3) (H2SO3)
, ( 4 ) . ’ :
CO2 + H2O H2CO3 SO2 + H2O H2SO3
NH3 + H2O NH4OH
3.9
Pb(NO ) KI PbI . 3 2 2
- - - 103
22-0215_A.indd 110 27/5/2014 4:49:10 µµ
( -):
1. + …, 2. + …, 3. + …, 4. + …, 5. + …, 6. + …, 7. + …, 8. + …
.
.
.
1.
, - , :
+ - + + - + - + + -
( ), - .
, , . AgNO3(aq) + NaCl(aq) NaNO3(aq) + AgCl Na2CO3(aq) + Ca(OH)2(aq) 2NaOH(aq) + CaCO3 BaCl2(aq) + 2HNO3(aq) Ba(NO3)2(aq) + 2HCl
- :
1. « » ( ). 2. 3. ,
.
, : : , -
:
,
.
-, .
. .
- - - 102
3.1:
: HF, HCl, HBr, HI, H2S, HCN, SO2, CO2, NH3
: AgCl, AgBr, AgI, BaSO4, CaSO4, PbSO4 K2CO3, Na2CO3, (NH4)2CO3.
K2S, Na2S, (NH4)2S. KOH, NaOH, Ca(OH)2,
Ba(OH)2
: ( 2CO3) (H2SO3)
, ( 4 ) . ’ :
CO2 + H2O H2CO3 SO2 + H2O H2SO3
NH3 + H2O NH4OH
3.9
Pb(NO ) KI PbI . 3 2 2
- - - 103
22-0215_A.indd 111 27/5/2014 4:49:10 µµ
:
1. + 2. + 3. +
4. + 5. + 6. +
7. + 8. ( ) +
2.
.
( +) ( -)
, :
- :
1. +
2. + + + - 2 3. + « » ( -
) ( +) ( -). ’ -
.
4. +
.
NaOH(aq) + HCl(aq) NaCl(aq) + H2O(l) H2SO4(aq) + 2KOH(aq) K2SO4(aq) + 2H2O(l)
3Ca(OH)2(aq) + 2H3PO4(aq) Ca3(PO4)2 + 6H2O(l) -
, . ,
( . . KHSO4 Ca(OH)Cl).
’ .
, -
. , - :
-
2 5 , ,
N2O5(aq) + 2NaOH(aq) 2NaNO3(aq) + H2O(l) . 3
CaO(aq) + 2HCl(aq) CaCl2(aq) + H2O(l)
- - - 104
:
3 . . .
2NH3(aq) + H2SO4(aq) (NH4)2SO4(aq)
3SO3 + Fe2O3 Fe2(SO4)3(aq) : 1. +
2. + 3. +
4. + 5. + ( ) 6. +
3.6 O , , , , …
pH 5,6 (pH « -
» ).
SO2, , NO, - -
SO3 NO2 2SO4 NO3, .
3.10 -
.
- - - 105
22-0215_A.indd 112 27/5/2014 4:49:11 µµ
:
1. + 2. + 3. +
4. + 5. + 6. +
7. + 8. ( ) +
2.
.
( +) ( -)
, :
- :
1. +
2. + + + - 2 3. + « » ( -
) ( +) ( -). ’ -
.
4. +
.
NaOH(aq) + HCl(aq) NaCl(aq) + H2O(l) H2SO4(aq) + 2KOH(aq) K2SO4(aq) + 2H2O(l)
3Ca(OH)2(aq) + 2H3PO4(aq) Ca3(PO4)2 + 6H2O(l) -
, . ,
( . . KHSO4 Ca(OH)Cl).
’ .
, -
. , - :
-
2 5 , ,
N2O5(aq) + 2NaOH(aq) 2NaNO3(aq) + H2O(l) . 3
CaO(aq) + 2HCl(aq) CaCl2(aq) + H2O(l)
- - - 104
:
3 . . .
2NH3(aq) + H2SO4(aq) (NH4)2SO4(aq)
3SO3 + Fe2O3 Fe2(SO4)3(aq) : 1. +
2. + 3. +
4. + 5. + ( ) 6. +
3.6 O , , , , …
pH 5,6 (pH « -
» ).
SO2, , NO, - -
SO3 NO2 2SO4 NO3, .
3.10 -
.
- - - 105
22-0215_A.indd 113 27/5/2014 4:49:12 µµ
- (pH) , .
-
. , , - , (SO2),
( x), ( . . , ). ’
, - , .
, , CO2 -
. pH CO2 5,6. , pH
, 5
3. .
-
. -
- . 5.000 -
pH 5 , - .
pH 4,6, -
.
-
-
, 4 000
1952.
3.11 .
- - - 106
, - . , .
- -
( ), «
». .
, -
, .
, - NOx SO2, , ...
3.12 .
(CaCO ) (CaSO .2H3 4 2O) - -
.
-
-. ,
« » ( . . ). , « »
( . . 3).
- - - 107
22-0215_A.indd 114 27/5/2014 4:49:13 µµ
- (pH) , .
-
. , , - , (SO2),
( x), ( . . , ). ’
, - , .
, , CO2 -
. pH CO2 5,6. , pH
, 5
3. .
-
. -
- . 5.000 -
pH 5 , - .
pH 4,6, -
.
-
-
, 4 000
1952.
3.11 .
- - - 106
, - . , .
- -
( ), «
». .
, -
, .
, - NOx SO2, , ...
3.12 .
(CaCO ) (CaSO .2H3 4 2O) - -
.
-
-. ,
« » ( . . ). , « »
( . . 3).
- - - 107
22-0215_A.indd 115 27/5/2014 4:49:14 µµ
3.13 .
- pH
. pH - ( . . ),
. - , ,
, pH . - , .
pH
pH pH 5 5,6.
. ’ - pH 5 6.
’ . -
. pH 1 -
, -, . , . . Zn.
- ,
. - -
(antacids), , (NaHCO3),
- - - 108
(Mg(OH)2), .
3.14 pH 1.
, - . -
CaCO3 : Ca(HCO3)2 (aq) CaCO3(s) +CO2(g) +H2O
Ca(HCO3)2 . - - ,
. - , .
3.15 .
- - - 109
22-0215_A.indd 116 27/5/2014 4:49:15 µµ
3.13 .
- pH
. pH - ( . . ),
. - , ,
, pH . - , .
pH
pH pH 5 5,6.
. ’ - pH 5 6.
’ . -
. pH 1 -
, -, . , . . Zn.
- ,
. - -
(antacids), , (NaHCO3),
- - - 108
(Mg(OH)2), .
3.14 pH 1.
, - . -
CaCO3 : Ca(HCO3)2 (aq) CaCO3(s) +CO2(g) +H2O
Ca(HCO3)2 . - - ,
. - , .
3.15 .
- - - 109
22-0215_A.indd 117 27/5/2014 4:49:16 µµ
……
pH -
HCl (0,1 ). ( ) . -
, , mucosa, 500 000 .
, HCl. pH , « -
». , . , -
. HCl pH 1,2 0,3. , . . .
( ). , :
, MgO MgO +2 HCl MgCl +H O 2 2
) Mg(OH) +2 HCl MgCl +2H O ( Mg(OH)2 2 2 2
, NaHCO NaHCO +HCl NaCl+CO +H O 3 3 2 2
Al(OH) +3HCl AlCl +3H O 3 3 2
, . , pH , ( rebound ).
1. Arrhenius o s ( -
, , ), , .
2. Arrhenius , -, +, -.
3. ( ) , .
4. ( ) - +. ( ) -
-.
5. pH . pH, , .
6. .
.
7. . - .
8. - ' .
, , . -
' -. .
, + - .
9. pH 5,6 (pH « » ). H2SO4 3, . -
.
, ,
pH
- - - 111
22-0215_A.indd 118 27/5/2014 4:49:17 µµ
……
pH -
HCl (0,1 ). ( ) . -
, , mucosa, 500 000 .
, HCl. pH , « -
». , . , -
. HCl pH 1,2 0,3. , . . .
( ). , :
, MgO MgO +2 HCl MgCl +H O 2 2
) Mg(OH) +2 HCl MgCl +2H O ( Mg(OH)2 2 2 2
, NaHCO NaHCO +HCl NaCl+CO +H O 3 3 2 2
Al(OH) +3HCl AlCl +3H O 3 3 2
, . , pH , ( rebound ).
1. Arrhenius o s ( -
, , ), , .
2. Arrhenius , -, +, -.
3. ( ) , .
4. ( ) - +. ( ) -
-.
5. pH . pH, , .
6. .
.
7. . - .
8. - ' .
, , . -
' -. .
, + - .
9. pH 5,6 (pH « » ). H2SO4 3, . -
.
, ,
pH
- - - 111
22-0215_A.indd 119 27/5/2014 4:49:18 µµ
– –
1. Arrhenius;
2. .
3. ;
4. ; ;
5. ; ;
6. ; - ;
;
7. ; - ;
8. ; -.
9. ;
10. ; .
11. ;
12. ;
13. .
14. ) ; ) ;
15. ;
16. .
17. :
) ) ) )
)
)
)
.
112
-
. - - - 18. -
: 1. 2. 3. tuboflo 4. 5. 6. coca – cola.
19. : 1. 2. 3.
4. 5. 6.
20.
. . . . . . . . ( 3) . . .
. .
21. .
. H2SO4 , .
. 3 , +. . aOH , -. . Ca(OH)2 , . . 3 4 , .
22. :
. …………. ………… ………… …………….
. ……… …………. ……… ………
23. : 1. 2. 3. 4. -
( ) 5. 6. 7. ( ) 8. 9. 10. -
11. 12. .
24. ;
25. :
- : 113
22-0215_A.indd 120 27/5/2014 4:49:19 µµ
– –
1. Arrhenius;
2. .
3. ;
4. ; ;
5. ; ;
6. ; - ;
;
7. ; - ;
8. ; -.
9. ;
10. ; .
11. ;
12. ;
13. .
14. ) ; ) ;
15. ;
16. .
17. :
) ) ) )
)
)
)
.
112
-
. - - - 18. -
: 1. 2. 3. tuboflo 4. 5. 6. coca – cola.
19. : 1. 2. 3.
4. 5. 6.
20.
. . . . . . . . ( 3) . . .
. .
21. .
. H2SO4 , .
. 3 , +. . aOH , -. . Ca(OH)2 , . . 3 4 , .
22. :
. …………. ………… ………… …………….
. ……… …………. ……… ………
23. : 1. 2. 3. 4. -
( ) 5. 6. 7. ( ) 8. 9. 10. -
11. 12. .
24. ;
25. :
- : 113
22-0215_A.indd 121 27/5/2014 4:49:20 µµ
1. :
.
. .
.
. . 2.
: . . . . . .
26. , (CH3COOH)
(NaOH) . , ( ),
( ) , - . - ;
27. -
25 C; . pH 7. . pH 7. ;
28. -
pH . ; 29. :
+ - pH ( =25 C)
*
30. ,
; 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. Coca-Cola.
114
31. : 1. :
1. 2. 3.
pH .13 .7 .0
32. :
1. NaOH 2. HCl 3. HCl 4. NaCl 5.
pH .1 .7 .6 .13 .8
33.
. . , -
pH. . ,
pH. . HCl pH = 9. . NaOH pH = 14.
34. HCl ( ), -
, Na . -
, NaOH ( tuboflo), , - -
. ) ; )
. ) ,
, pH ( = 25 C);
- : 115
35. : . ……… . . ……… . . ……… .
36.
:
SO3 N2O5 CaO Na2O
*
*
22-0215_A.indd 122 27/5/2014 4:49:21 µµ
1. :
.
. .
.
. . 2.
: . . . . . .
26. , (CH3COOH)
(NaOH) . , ( ),
( ) , - . - ;
27. -
25 C; . pH 7. . pH 7. ;
28. -
pH . ; 29. :
+ - pH ( =25 C)
*
30. ,
; 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. Coca-Cola.
114
31. : 1. :
1. 2. 3.
pH .13 .7 .0
32. :
1. NaOH 2. HCl 3. HCl 4. NaCl 5.
pH .1 .7 .6 .13 .8
33.
. . , -
pH. . ,
pH. . HCl pH = 9. . NaOH pH = 14.
34. HCl ( ), -
, Na . -
, NaOH ( tuboflo), , - -
. ) ; )
. ) ,
, pH ( = 25 C);
- : 115
35. : . ……… . . ……… . . ……… .
36.
:
SO3 N2O5 CaO Na2O
*
*
22-0215_A.indd 123 27/5/2014 4:49:22 µµ
46. ( ) : ) ) ) ) ) )
47. :
. …….…… ………… ..……… ……..… ….………
. ………… ………… ………… ……..…
………… . . ..……
……… ………. ………. ……… ……… ………. ………. . x +x ………
……….. - ……… ………. . ……… ……… ……….
. ……… ……… ………
.
48. - .
49. : . ……… .
. … ……… ………… …………… .
*
. …… …… . . ……………. . ………….
50. .
51. :
. S + O2 SO3
. Zn + HCl ZnCl2 + H2
*
. C + FeO Fe + CO2 . Cl2 + KI KCl + I2 . Al + HBr AlBr3 + H2 - : 117
37.
:
3 4 H2SO3 KOH Al(OH)3
38. N :
1. , 2. , 3. ( ), 4. , 5. , 6. ( ), 7. , 8. .
39. : 1. , 2. , 3. , 4. -
, 5. ( ) .
40. - -
. 41.
. .
42. :
. ………………. . ……………….
43. :
1. 2. 3. 4. 5. 6.
. HCl B. M(OH)x
. HxA . Ca(OH)2
E. H3PO4 Z.NaOH
44. : 1.
, 2. , 3. , 4. , 5. , 6. , 7.
( ), 8. ( ), 9. , 10. ( ), 11. .
45. :
1. CaCO3, 2. Ba(OH)2, 3. FeCl3, 4. H3PO4, 5. Fe(OH)2, 6. Al2S3, 7. (NH4)3PO4, 8. KCN, 9. HBr, 10. N2O5, 11. HNO3, 12. H2SO4, 13. Al(OH)3, 14. Fe2(SO4)3, 15. SO3, 16. NaOH, 17. CuOH, 18. ZnO, 19. CO2, 20. H2S.
*
116
22-0215_A.indd 124 27/5/2014 4:49:22 µµ
46. ( ) : ) ) ) ) ) )
47. :
. …….…… ………… ..……… ……..… ….………
. ………… ………… ………… ……..…
………… . . ..……
……… ………. ………. ……… ……… ………. ………. . x +x ………
……….. - ……… ………. . ……… ……… ……….
. ……… ……… ………
.
48. - .
49. : . ……… .
. … ……… ………… …………… .
*
. …… …… . . ……………. . ………….
50. .
51. :
. S + O2 SO3
. Zn + HCl ZnCl2 + H2
*
. C + FeO Fe + CO2 . Cl2 + KI KCl + I2 . Al + HBr AlBr3 + H2 - : 117
37.
:
3 4 H2SO3 KOH Al(OH)3
38. N :
1. , 2. , 3. ( ), 4. , 5. , 6. ( ), 7. , 8. .
39. : 1. , 2. , 3. , 4. -
, 5. ( ) .
40. - -
. 41.
. .
42. :
. ………………. . ……………….
43. :
1. 2. 3. 4. 5. 6.
. HCl B. M(OH)x
. HxA . Ca(OH)2
E. H3PO4 Z.NaOH
44. : 1.
, 2. , 3. , 4. , 5. , 6. , 7.
( ), 8. ( ), 9. , 10. ( ), 11. .
45. :
1. CaCO3, 2. Ba(OH)2, 3. FeCl3, 4. H3PO4, 5. Fe(OH)2, 6. Al2S3, 7. (NH4)3PO4, 8. KCN, 9. HBr, 10. N2O5, 11. HNO3, 12. H2SO4, 13. Al(OH)3, 14. Fe2(SO4)3, 15. SO3, 16. NaOH, 17. CuOH, 18. ZnO, 19. CO2, 20. H2S.
*
116
22-0215_A.indd 125 27/5/2014 4:49:23 µµ
52. : 2. : 1. . 1. . 2. ( 2 2)
. 2. (
3. .
3. .
2 2) .
53. : 53. : . …………… . …………… . ………… . …………
54. : 54. : . -
……… . -
……… . -
……… . -
……… 1. ………….. 1. ………….. 2. ………….. 2. ………….. 3. ………….. 3. …………..
55. : 55. : ) 8 . ) 8 . ) 5 . ) 5 .
56. : 56. : *
) Na(s) + Cl2(g) …, ) Al(s) + Br2(l) …, ) Na(s) + Cl2(g) …, ) Al(s) + Br2(l) …, ) C(s) + O2(g) …, ) N2(g) + H2(g) …, ) C(s) + O2(g) …, ) N2(g) + H2(g) …, ) H2(g) + I2(g) …, ) HgO(s) …, ) H2(g) + I2(g) …, ) HgO(s) …,
) HCl(g) …, ) 2 2 … . ) HCl(g) …, ) 2 2 … .
57. N -:
57. N -:
1) Na(s) + HCl(aq) …, 2) Ag(s) + HCl(aq) …, 3)Ba(s) + HI(aq) …, 4) Al(s) + HCl(aq) …, 1) Na(s) + HCl(aq) …, 2) Ag(s) + HCl(aq) …, 3)Ba(s) + HI(aq) …, 4) Al(s) + HCl(aq) …,
*
5) Al(s) + FeBr2(aq) …, 6) Ca(s) + AgNO3(aq) …, 5) Al(s) + FeBr2(aq) …, 6) Ca(s) + AgNO3(aq) …, 7) Fe(s) + K3PO4(aq) …, 8) Br2(l) + KI(aq) …, 7) Fe(s) + K3PO4(aq) …, 8) Br2(l) + KI(aq) …, 9) Cl2(g) + AlI3(aq) …, 10) S(s) + KCl(aq) …, 9) Cl2(g) + AlI3(aq) …, 10) S(s) + KCl(aq) …,
11) Zn(s) + H2O(l) …, 12) g(s) + H2O(l) …, 11) Zn(s) + H2O(l) …, 12) g(s) + H2O(l) …, 13) Ca(s) + H2O(l) …, 14) Ba(s) + H2O(l) … 13) Ca(s) + H2O(l) …, 14) Ba(s) + H2O(l) …
58. -
: 58. -
: AgNO3(aq) + BaCl2(aq) …, NaNO3(aq) + KCl(aq) …, AgNOH2SO4(aq) + AlBr3(aq) …, ZnCl2(aq)+NaOH(aq) …, HPb(NO3)2(aq) + Na2S(aq) …, HNO3(aq)+ZnCl2(aq) …, Pb(NO
* 3(aq) + BaCl2(aq) …, NaNO3(aq) + KCl(aq) …,
2SO4(aq) + AlBr3(aq) …, ZnCl2(aq)+NaOH(aq) …,
3)2(aq) + Na2S(aq) …, HNO3(aq)+ZnCl2(aq) …,
118
Fe(NO3)3(aq) + Ca(OH)2(aq) …, KNO3(aq)+CaBr2(aq) …, NH4Cl(aq) + Ca(OH)2(aq) …,CaSO3(aq) + HCl(aq) …, Na2CO3(aq) + H3PO4(aq) … .
59. :
HNO3(aq) + Ca(OH)2(aq) …, Zn(OH)2(aq)+H2SO4(aq) …, KOH(aq) + H3PO4(aq) …, Fe(OH)3(aq) + H2SO4(aq) …, N2O5 + NaOH(aq) …, P2O5 + Ca(OH)2(aq) …, CO2(g) + Al(OH)3(aq) …, BaO + HCl(aq) …, Fe2O3 + HNO3(aq) …, Al2O3 + H2SO4(aq) …, NH3(aq) + H2SO4(aq) …, NH3(aq) + HBr(aq) …, CO2 + Al2O3 …, P2O5 + Na2O … .
60. : SO3 + H2O N2O5 + H2O Na2O + H2O MgO + H2O P2O5 + H2O Fe2O3 + H2O
61. SO3 : . SO3
. . SO3 .
62. -: Fe, Ca, Cu, Al, Pb, Ag, Na, Hg.
1… 2… 3… 4… 5… 6… 7… 8…
63. -: Cl2, I2, S, F2.
1… 2… 3… 4…
64. -
.
Fe(OH)3 Na2O CaCO3 NH3 H2SO4 HBr H3PO4
*
*
- : 119
22-0215_A.indd 126 27/5/2014 4:49:25 µµ
52. : 2. : 1. . 1. . 2. ( 2 2)
. 2. (
3. .
3. .
2 2) .
53. : 53. : . …………… . …………… . ………… . …………
54. : 54. : . -
……… . -
……… . -
……… . -
……… 1. ………….. 1. ………….. 2. ………….. 2. ………….. 3. ………….. 3. …………..
55. : 55. : ) 8 . ) 8 . ) 5 . ) 5 .
56. : 56. : *
) Na(s) + Cl2(g) …, ) Al(s) + Br2(l) …, ) Na(s) + Cl2(g) …, ) Al(s) + Br2(l) …, ) C(s) + O2(g) …, ) N2(g) + H2(g) …, ) C(s) + O2(g) …, ) N2(g) + H2(g) …, ) H2(g) + I2(g) …, ) HgO(s) …, ) H2(g) + I2(g) …, ) HgO(s) …,
) HCl(g) …, ) 2 2 … . ) HCl(g) …, ) 2 2 … .
57. N -:
57. N -:
1) Na(s) + HCl(aq) …, 2) Ag(s) + HCl(aq) …, 3)Ba(s) + HI(aq) …, 4) Al(s) + HCl(aq) …, 1) Na(s) + HCl(aq) …, 2) Ag(s) + HCl(aq) …, 3)Ba(s) + HI(aq) …, 4) Al(s) + HCl(aq) …,
*
5) Al(s) + FeBr2(aq) …, 6) Ca(s) + AgNO3(aq) …, 5) Al(s) + FeBr2(aq) …, 6) Ca(s) + AgNO3(aq) …, 7) Fe(s) + K3PO4(aq) …, 8) Br2(l) + KI(aq) …, 7) Fe(s) + K3PO4(aq) …, 8) Br2(l) + KI(aq) …, 9) Cl2(g) + AlI3(aq) …, 10) S(s) + KCl(aq) …, 9) Cl2(g) + AlI3(aq) …, 10) S(s) + KCl(aq) …,
11) Zn(s) + H2O(l) …, 12) g(s) + H2O(l) …, 11) Zn(s) + H2O(l) …, 12) g(s) + H2O(l) …, 13) Ca(s) + H2O(l) …, 14) Ba(s) + H2O(l) … 13) Ca(s) + H2O(l) …, 14) Ba(s) + H2O(l) …
58. -
: 58. -
: AgNO3(aq) + BaCl2(aq) …, NaNO3(aq) + KCl(aq) …, AgNOH2SO4(aq) + AlBr3(aq) …, ZnCl2(aq)+NaOH(aq) …, HPb(NO3)2(aq) + Na2S(aq) …, HNO3(aq)+ZnCl2(aq) …, Pb(NO
* 3(aq) + BaCl2(aq) …, NaNO3(aq) + KCl(aq) …,
2SO4(aq) + AlBr3(aq) …, ZnCl2(aq)+NaOH(aq) …,
3)2(aq) + Na2S(aq) …, HNO3(aq)+ZnCl2(aq) …,
118
Fe(NO3)3(aq) + Ca(OH)2(aq) …, KNO3(aq)+CaBr2(aq) …, NH4Cl(aq) + Ca(OH)2(aq) …,CaSO3(aq) + HCl(aq) …, Na2CO3(aq) + H3PO4(aq) … .
59. :
HNO3(aq) + Ca(OH)2(aq) …, Zn(OH)2(aq)+H2SO4(aq) …, KOH(aq) + H3PO4(aq) …, Fe(OH)3(aq) + H2SO4(aq) …, N2O5 + NaOH(aq) …, P2O5 + Ca(OH)2(aq) …, CO2(g) + Al(OH)3(aq) …, BaO + HCl(aq) …, Fe2O3 + HNO3(aq) …, Al2O3 + H2SO4(aq) …, NH3(aq) + H2SO4(aq) …, NH3(aq) + HBr(aq) …, CO2 + Al2O3 …, P2O5 + Na2O … .
60. : SO3 + H2O N2O5 + H2O Na2O + H2O MgO + H2O P2O5 + H2O Fe2O3 + H2O
61. SO3 : . SO3
. . SO3 .
62. -: Fe, Ca, Cu, Al, Pb, Ag, Na, Hg.
1… 2… 3… 4… 5… 6… 7… 8…
63. -: Cl2, I2, S, F2.
1… 2… 3… 4…
64. -
.
Fe(OH)3 Na2O CaCO3 NH3 H2SO4 HBr H3PO4
*
*
- : 119
22-0215_A.indd 127 27/5/2014 4:49:26 µµ
65. :
.
. .
. 66.
: . . .
.
. -
67.
: . Na 2
. Mg 2
.
. Ag 2
6* 8.
. . : Zn(s) + 2HCl(aq) ZnCl2(aq) + H2(g) . : CaCO3(s) CaO(s) + CO2(g) . : H2(g) + Cl2(g) 2HCl(g) . : Cu(OH)2(aq) + H2SO4(aq) CuSO4(aq) + 2H2O(l)
6* 9. -:
. HCl + K2CO3 …. + CO2 + .…
. FeS + .… H2S + FeBr2 . NaOH + …. Na2SO4 + H2O
. K + H2O .… + .…
7* 0. -:
. …. + H2O H3PO4
. …. + H2O Fe(OH)2 . …. + H2O NaOH + …. . …. + …. NH3
120 - : 121
. HgO …. + ….
71. - :
1. ( )
*
2. 3. 4. ( )
.
72. -
: CaBr2, Na3PO4, Al(NO3)3 - .
73.
. * 74. -
: . . . . . . . . .
75. AgNO3 HBr :
. . . . .
76. Ag2SO4 Ca3(PO4)2 :
) ) ) )
*
77. : ) , ) , ) ) .
;
22-0215_A.indd 128 27/5/2014 4:49:27 µµ
65. :
.
. .
. 66.
: . . .
.
. -
67.
: . Na 2
. Mg 2
.
. Ag 2
6* 8.
. . : Zn(s) + 2HCl(aq) ZnCl2(aq) + H2(g) . : CaCO3(s) CaO(s) + CO2(g) . : H2(g) + Cl2(g) 2HCl(g) . : Cu(OH)2(aq) + H2SO4(aq) CuSO4(aq) + 2H2O(l)
6* 9. -:
. HCl + K2CO3 …. + CO2 + .…
. FeS + .… H2S + FeBr2 . NaOH + …. Na2SO4 + H2O
. K + H2O .… + .…
7* 0. -:
. …. + H2O H3PO4
. …. + H2O Fe(OH)2 . …. + H2O NaOH + …. . …. + …. NH3
120 - : 121
. HgO …. + ….
71. - :
1. ( )
*
2. 3. 4. ( )
.
72. -
: CaBr2, Na3PO4, Al(NO3)3 - .
73.
. * 74. -
: . . . . . . . . .
75. AgNO3 HBr :
. . . . .
76. Ag2SO4 Ca3(PO4)2 :
) ) ) )
*
77. : ) , ) , ) ) .
;
22-0215_A.indd 129 27/5/2014 4:49:28 µµ
78. - .
8. - .
) - .
) - .
) .
) .
*
79. , H2SO4, HCl NaCl,
. -. . -
, - . -
, .
79. , H
* 2SO4, HCl NaCl,
. -. . -
, - . -
, .
80. ALUDROX
Mg(OH)2 l(OH)3, . - ;
80. ALUDROX
Mg(OH)2 l(OH)3, . - ;
81. , :
, ALUDROX ( NaCl 0,9% w/v).
;
81. , : , ALUDROX
( NaCl 0,9% w/v). ;
*
82.
. - , -
, :
82. . - , -
, :
**
1. ( ): FeSO4 1. ( ): FeSO4 2. : KCl 2. : KCl 3. : MgSO4 3. : MgSO4 4. :Zn(NO3)2 4. :Zn(NO3)2 5. : HCl 5. : HCl
; ; . .
: : K, Na, Mg, Al, Zn, H2, Cu, Hg. K, Na, Mg, Al, Zn, H2, Cu, Hg.
122
- - . ( -
) . - « »
. , - pH
.
. , , .
. 2,5 cm ( 500 mL). -
blender (250 mL) .
. « »
pH.
pH 2 4 6 8 10 12
-
« » , pH , : , -
, , , -, , , , .
:
pH PH . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
- : 123
22-0215_A.indd 130 27/5/2014 4:49:30 µµ
78. - .
8. - .
) - .
) - .
) .
) .
*
79. , H2SO4, HCl NaCl,
. -. . -
, - . -
, .
79. , H
* 2SO4, HCl NaCl,
. -. . -
, - . -
, .
80. ALUDROX
Mg(OH)2 l(OH)3, . - ;
80. ALUDROX
Mg(OH)2 l(OH)3, . - ;
81. , :
, ALUDROX ( NaCl 0,9% w/v).
;
81. , : , ALUDROX
( NaCl 0,9% w/v). ;
*
82.
. - , -
, :
82. . - , -
, :
**
1. ( ): FeSO4 1. ( ): FeSO4 2. : KCl 2. : KCl 3. : MgSO4 3. : MgSO4 4. :Zn(NO3)2 4. :Zn(NO3)2 5. : HCl 5. : HCl
; ; . .
: : K, Na, Mg, Al, Zn, H2, Cu, Hg. K, Na, Mg, Al, Zn, H2, Cu, Hg.
122
- - . ( -
) . - « »
. , - pH
.
. , , .
. 2,5 cm ( 500 mL). -
blender (250 mL) .
. « »
pH.
pH 2 4 6 8 10 12
-
« » , pH , : , -
, , , -, , , , .
:
pH PH . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
- : 123
22-0215_A.indd 131 27/5/2014 4:49:31 µµ
20. : , , : , ,
21. : , , : ,
25. (1- ), (2- )
27. , .
.
31. (1- ), (2- ), (3- )
32. (1- ), (2- ), (3- ), (4- ), (5- )
33. : , : ,
43. (1- ), (2- ), (3- ), (4- ), (5- ), (6- )
61.
65. : , : ,
66. : , : , ,
67. : , : ,
68. : , : ,
74.
75.
124
4.1
: ( -
), (
), mol, Avogadro, -
4.2
4.3
- , -
4.4 -
-
: ( ) -
( ). mol ,
vogadro. , ( STP )
, mol -.
. P, V, T, n ,
. , - .
’ ,
. ( ’
). , -
Dalton. - , -
( ).
22-0215_A.indd 132 27/5/2014 4:49:32 µµ
20. : , , : , ,
21. : , , : ,
25. (1- ), (2- )
27. , .
.
31. (1- ), (2- ), (3- )
32. (1- ), (2- ), (3- ), (4- ), (5- )
33. : , : ,
43. (1- ), (2- ), (3- ), (4- ), (5- ), (6- )
61.
65. : , : ,
66. : , : , ,
67. : , : ,
68. : , : ,
74.
75.
124
4.1
: ( -
), (
), mol, Avogadro, -
4.2
4.3
- , -
4.4 -
-
: ( ) -
( ). mol ,
vogadro. , ( STP )
, mol -.
. P, V, T, n ,
. , - .
’ ,
. ( ’
). , -
Dalton. - , -
( ).
22-0215_A.indd 133 27/5/2014 4:49:33 µµ
PbI2 ( ) -
KI ( ) Pb(NO3)2 (
) -
. -
,
.
22-0215_A.indd 134 27/5/2014 4:49:33 µµ
PbI2 ( ) -
KI ( ) Pb(NO3)2 (
) -
. -
,
.
, , « ». - .
, - . .
, m, . kg. ,
’ , 1,5 kg - 11 36 …
,
. , , ( = number), . , -
- - Avogadro ( ) « - ». ’ , mol -
(n) . -
( ),
.
. , ,
, - (c) ,
. (
+ ) - - .
, ’ - , - . -
. , g -
, .
-
- Dal-
ton - -
. 3 ,
n = 3 = 3 . 12 / =36
’ 3 mol H2O
3 .
127
22-0215_A.indd 135 27/5/2014 4:49:34 µµ
4.1 -: , -
, mol, Avogadro, ( -
) - .
IUPAC
- , - Dalton (1803), , -
-.
- . , , - ,
. :
. r
( ) - -
. -
IUPAC . r
(amu) 1/12 - -12 (12C).
12C 6
6 . , 1,66 10-24 g.
.
(Ar) (AB) 1 amu :
1/12 -12.
- (19 )
- 1/16 (1904) ,
16, 1/12 12C. , Ar = 16.
- 1/12 C (1961- )
- 1,66 10-24 g amu. ,
1,66 10-24 g .
,
, , Ar
. -, - , .
m = r
12 1/12m C
-
’ ,
.
4.1
98,9% 12C 1,1% 13C , -
Ar 12C 12 Ar 13C 13.
128
:
011,1213
1001,112
1009,98
, , -
, . 63Cu (
69,09%) 65Cu ( 30,91%) n - Cu.
( 63,55 ) ( 63,55 )
( r) ( ) ( r) ( ) :
( r)
1/12 -12.
( r)
1/12 -12.
.
(H2SO4)
98, 98 - 1/12 12C.
(H
r , -
2SO4) 98, 98 -
1/12 12C.
m = r
12C 1/12m
:
:
. r Ar . . . r 2 = 2· Ar = 2·14 = 28
.
r , -
. r
Ar . . r 2S = 2· Ar + 1· Ar S = 2·1+1·32 = 34
.
r Ar . . . r 2 = 2· Ar = 2·14 = 28
r
Ar . . r 2S = 2· Ar + 1· Ar S = 2·1+1·32 = 34
r
, ' ' - .
4.2 4.2 ( r): ( r):
. 4 . l2(SO4)3 . : r: P:31, Al :27, O:16, S:32. :
4 . l2(SO4)3 r: P:31, Al :27, O:16, S:32.
. r 4 = 4 · r = 4·31 = 124. r 4 = 4 · r = 4·31 = 124
. Mr l2(SO4)3 = 2 · Ar Al + 3 (Ar S + 4·Ar O) = = 2·27 + 3(32+4·16) = 342. Mr l2(SO4)3 = 2 · Ar Al + 3 (Ar S + 4·Ar O) = = 2·27 + 3(32+4·16) = 342
129
22-0215_A.indd 136 27/5/2014 4:49:36 µµ
4.1 -: , -
, mol, Avogadro, ( -
) - .
IUPAC
- , - Dalton (1803), , -
-.
- . , , - ,
. :
. r
( ) - -
. -
IUPAC . r
(amu) 1/12 - -12 (12C).
12C 6
6 . , 1,66 10-24 g.
.
(Ar) (AB) 1 amu :
1/12 -12.
- (19 )
- 1/16 (1904) ,
16, 1/12 12C. , Ar = 16.
- 1/12 C (1961- )
- 1,66 10-24 g amu. ,
1,66 10-24 g .
,
, , Ar
. -, - , .
m = r
12 1/12m C
-
’ ,
.
4.1
98,9% 12C 1,1% 13C , -
Ar 12C 12 Ar 13C 13.
128
:
011,1213
1001,112
1009,98
, , -
, . 63Cu (
69,09%) 65Cu ( 30,91%) n - Cu.
( 63,55 ) ( 63,55 )
( r) ( ) ( r) ( ) :
( r)
1/12 -12.
( r)
1/12 -12.
.
(H2SO4)
98, 98 - 1/12 12C.
(H
r , -
2SO4) 98, 98 -
1/12 12C.
m = r
12C 1/12m
:
:
. r Ar . . . r 2 = 2· Ar = 2·14 = 28
.
r , -
. r
Ar . . r 2S = 2· Ar + 1· Ar S = 2·1+1·32 = 34
.
r Ar . . . r 2 = 2· Ar = 2·14 = 28
r
Ar . . r 2S = 2· Ar + 1· Ar S = 2·1+1·32 = 34
r
, ' ' - .
4.2 4.2 ( r): ( r):
. 4 . l2(SO4)3 . : r: P:31, Al :27, O:16, S:32. :
4 . l2(SO4)3 r: P:31, Al :27, O:16, S:32.
. r 4 = 4 · r = 4·31 = 124. r 4 = 4 · r = 4·31 = 124
. Mr l2(SO4)3 = 2 · Ar Al + 3 (Ar S + 4·Ar O) = = 2·27 + 3(32+4·16) = 342. Mr l2(SO4)3 = 2 · Ar Al + 3 (Ar S + 4·Ar O) = = 2·27 + 3(32+4·16) = 342
129
22-0215_A.indd 137 27/5/2014 4:49:38 µµ
131
,
( -, ) ( . . -
( . . )
-
. . 1 mol 6,02·1023 16 g ( r
=16) 1 mol Fe 6,02·1023 56g ( r Fe=56)
Avogadro -
. , :
28 g ( r = 28) 2 6,02·1023 18 g ( r
18)
4.3
mol:
mol
g-at ( o ). g-ion ( ).
,
) Avogadro
. ,
r g 1 mol
1 mol r g
1 mol H
. . 1 mol 2 6,02·1023 1 mol
=
1 ; ( r =1)
2O (18 g) 1 mol -
C
H2 5OH (46 g)
1 mol NaCl (58 g) -
1 mol CaCO (100 g) 3
(NaCl), (C
4.1 1 mol :
12H22O11), (C), (Cu).
g,g
g 1 AN 1
A
23106611N
m
m
22-0215_A.indd 138 27/5/2014 4:49:39 µµ
131
,
( -, ) ( . . -
( . . )
-
. . 1 mol 6,02·1023 16 g ( r
=16) 1 mol Fe 6,02·1023 56g ( r Fe=56)
Avogadro -
. , :
28 g ( r = 28) 2 6,02·1023 18 g ( r
18)
4.3
mol:
mol
g-at ( o ). g-ion ( ).
,
) Avogadro
. ,
r g 1 mol
1 mol r g
1 mol H
. . 1 mol 2 6,02·1023 1 mol
=
1 ; ( r =1)
2O (18 g) 1 mol -
C
H2 5OH (46 g)
1 mol NaCl (58 g) -
1 mol CaCO (100 g) 3
(NaCl), (C
4.1 1 mol :
12H22O11), (C), (Cu).
g,g
g 1 AN 1
A
23106611N
m
m
22-0215_A.indd 139 27/5/2014 4:49:39 µµ
132
( rHg = 200).
-22
(3,32·10 g)
4.4 1 ( 2SO4);
r. : 1, S:32, O:16.
r 2SO4 = 2·1+1·32+4·16 = 98
mol:
(C12H22O11).
O ( Gay-Lussac ,
-
, -
. , 1 mol -
1 mol - , -
.
(Vm) - 1 mol , -
.
r: C: 12, H: 1, O: 16. (5,67·10-22 g)
(Vm) Avogadro 1811
) ,
. :
.
, Avogadro (NA).
Amedeo Avogadro (1776-856). .
. - -
-
-. - -
820 -
, -
.
Avogadro - -
( ). Avogadro
-
. : , , ,
1mol VA 1mol B NA VB 1mol V
VA = VB = V = … = Vm Vm
1
g101,63g98
g 98 1
22
A
A
Nm
mN
-
.
,
, -
. 1
NA = 6,02·1023 mol-1
, - 273 ) 1 atm (760mmHg), -
22,4 L.
.
* mol
, ( 2SO4) -:
, STP, , T ):
= C+273 760 mmHg
- -
( ).
- STP.
STP (Standard emperature Pressure).
0 C ( (
1atm =, Vm = 22,4 L mol -1 STP
4.2 (Vm) STP . .
22,4 L
T
1mol r g
*
1mol r g
STP
Vm = 22,4 L = 22 400 mL
mol .
2 1 H2SO4
1 S4
1 mol H SO4
2NA 1NA S4N A
2 mol 1 mol S4 mol
- 1mol He (4
) 1 mol Cu (64 g) 1mol Hg (201 g) STP
.
g
2
133
22-0215_A.indd 140 27/5/2014 4:49:41 µµ
132
( rHg = 200).
-22
(3,32·10 g)
4.4 1 ( 2SO4);
r. : 1, S:32, O:16.
r 2SO4 = 2·1+1·32+4·16 = 98
mol:
(C12H22O11).
O ( Gay-Lussac ,
-
, -
. , 1 mol -
1 mol - , -
.
(Vm) - 1 mol , -
.
r: C: 12, H: 1, O: 16. (5,67·10-22 g)
(Vm) Avogadro 1811
) ,
. :
.
, Avogadro (NA).
Amedeo Avogadro (1776-856). .
. - -
-
-. - -
820 -
, -
.
Avogadro - -
( ). Avogadro
-
. : , , ,
1mol VA 1mol B NA VB 1mol V
VA = VB = V = … = Vm Vm
1
g101,63g98
g 98 1
22
A
A
Nm
mN
-
.
,
, -
. 1
NA = 6,02·1023 mol-1
, - 273 ) 1 atm (760mmHg), -
22,4 L.
.
* mol
, ( 2SO4) -:
, STP, , T ):
= C+273 760 mmHg
- -
( ).
- STP.
STP (Standard emperature Pressure).
0 C ( (
1atm =, Vm = 22,4 L mol -1 STP
4.2 (Vm) STP . .
22,4 L
T
1mol r g
*
1mol r g
STP
Vm = 22,4 L = 22 400 mL
mol .
2 1 H2SO4
1 S4
1 mol H SO4
2NA 1NA S4N A
2 mol 1 mol S4 mol
- 1mol He (4
) 1 mol Cu (64 g) 1mol Hg (201 g) STP
.
g
2
133
22-0215_A.indd 141 27/5/2014 4:49:42 µµ
. ( )
3 . 1,8066·1024
1,12 L STP;
, . 51 g)
- , . ,
, .
4.6
16 g -
r =1·32+2·16 = 64.
1 mol SO2 64 g
68 g (H2S);
, , - . -
3; . : 14, : 1. r
( . 0,05
,
(SO ). 2
r: S: 32, O: 16.
. g 162 g 16
SO g 64 2
m
mO = 8 g.
( ) : S: 32, H: 1. r
(4 )
mol.
. . g, L, ., -, .
135
: H2S o STP
( . ) .
1. mol 2. 3. 4. ( )
(H2S) 170 g. mol ;
STP .; ;
- g,
,
n = mol m= . :
2,4 L STP. ,
( ). .
4.5
. . H S 2
r. :1, S:32.
. , 1 mol
.
g170ngSH mol 1 2 34
n = 5 mol 2S.
:
mol/r gMmn
mol5g/mol34
g170g/molr
SH2 Mmn
. 1 mol
1 S L 112 L22,4mol5
SHmol2
2 VV
2
. 1 mol . ,
106,025 , 5x x
mol 5
SH mol 23A
A2 NN1!
134
22-0215_A.indd 142 27/5/2014 4:49:43 µµ
. ( )
3 . 1,8066·1024
1,12 L STP;
, . 51 g)
- , . ,
, .
4.6
16 g -
r =1·32+2·16 = 64.
1 mol SO2 64 g
68 g (H2S);
, , - . -
3; . : 14, : 1. r
( . 0,05
,
(SO ). 2
r: S: 32, O: 16.
. g 162 g 16
SO g 64 2
m
mO = 8 g.
( ) : S: 32, H: 1. r
(4 )
mol.
. . g, L, ., -, .
135
22-0215_A.indd 143 27/5/2014 4:49:43 µµ
4.7 CO2 SO2. 7,6 g, STP 3,36 L.
. mol ;
.
.
SI:
R = 8,314 J K-1 mol -1
CO ;
2 2
.
2
r: C: 12, S: 32, O: 16.
x mol CO mol SO . x
g6,7
g64 g64mol
SOmol1
x44 g44molx
COmol1
22CO
22
2
11
2
SOmm
mm
gmm
44x + 64 = 7,6 (1)
x STP.
L3,36SO2CO L3,36 ,
VV2
L22,4 L22,42SOmol1
L22,4x2CO
2CO
L22,4molx
2COmol1
V
VV
2SO2SOmol V
: 22,4x + 22,4 = 3,36 (2)
(1) (2) :
x = 0,1 = 0,05
0,1 mol CO2, 0,1·44 g 0,05 mol SO2.
4,4 g CO2
. 13,2 g 6,72 L STP.
. mol ;
. ; r: S: 32, O: 16, H: 1.
( . 0,1 - 0,2 . 6,4 g - 6,8 g )
136
4.2 . , -
-, :
Boyle: « (V) - ( ) ,
mol (n) ( ) ». , :
Charles « (V) - ( ), -
mol (n) ( ) ». , -:
R. Boyle (1627-1691)
. 14-
-
--.
.
«
» -
.
C. Charles (1746-1823)
- . -
Montgollfier, Charles
-
. - -
-
-
.
, 250 kg 500 Kg
.
P V = n,
4.3 Boyle. ( n, ).
Boyle
Charles V T n, P
4.4 Charles. ( n, P ).
137
22-0215_A.indd 144 27/5/2014 4:49:45 µµ
4.7 CO2 SO2. 7,6 g, STP 3,36 L.
. mol ;
.
.
SI:
R = 8,314 J K-1 mol -1
CO ;
2 2
.
2
r: C: 12, S: 32, O: 16.
x mol CO mol SO . x
g6,7
g64 g64mol
SOmol1
x44 g44molx
COmol1
22CO
22
2
11
2
SOmm
mm
gmm
44x + 64 = 7,6 (1)
x STP.
L3,36SO2CO L3,36 ,
VV2
L22,4 L22,42SOmol1
L22,4x2CO
2CO
L22,4molx
2COmol1
V
VV
2SO2SOmol V
: 22,4x + 22,4 = 3,36 (2)
(1) (2) :
x = 0,1 = 0,05
0,1 mol CO2, 0,1·44 g 0,05 mol SO2.
4,4 g CO2
. 13,2 g 6,72 L STP.
. mol ;
. ; r: S: 32, O: 16, H: 1.
( . 0,1 - 0,2 . 6,4 g - 6,8 g )
136
4.2 . , -
-, :
Boyle: « (V) - ( ) ,
mol (n) ( ) ». , :
Charles « (V) - ( ), -
mol (n) ( ) ». , -:
R. Boyle (1627-1691)
. 14-
-
--.
.
«
» -
.
C. Charles (1746-1823)
- . -
Montgollfier, Charles
-
. - -
-
-
.
, 250 kg 500 Kg
.
P V = n,
4.3 Boyle. ( n, ).
Boyle
Charles V T n, P
4.4 Charles. ( n, P ).
137
22-0215_A.indd 145 27/5/2014 4:49:46 µµ
:
2. Charles V T
3. Avogadro V n
V (1/P)T n
, R : V = R (1/P)T n
R .
4.5 ( ) , - Charles.
Gay-Lussac:(1778-1850) . ,
-
- -
7000 m.
- . -
-
, - , -
.
.
Gay-Lussac: « (P) - ( ), mol (n)
(V) ». , :
P T n, V Gay-Lussac
1. Boyle V 1/P
,
-
- ( n, V ). 4.6 Gay-Lussac.
138
R 1 mol
, :
. (Boyle, Charles,
( ) .
, .
, -
. - ( ). -
, . ,
:
P V = n R T ,
mol
.
4.8
.
, mol
, - .
= + 273 = (27+273) = 300
P = 6,56 atm.
STP :
KmolLatm0,082L22,4atm1
Avogadro) . ’
,
,
n
V
15 L 27 C, 4 mol .
K273mol1
PVRnT
P V = n R T
L15K300K)L/molatm(0,082mol4
VnRTPnRTPV
139
22-0215_A.indd 146 27/5/2014 4:49:47 µµ
:
2. Charles V T
3. Avogadro V n
V (1/P)T n
, R : V = R (1/P)T n
R .
4.5 ( ) , - Charles.
Gay-Lussac:(1778-1850) . ,
-
- -
7000 m.
- . -
-
, - , -
.
.
Gay-Lussac: « (P) - ( ), mol (n)
(V) ». , :
P T n, V Gay-Lussac
1. Boyle V 1/P
,
-
- ( n, V ). 4.6 Gay-Lussac.
138
R 1 mol
, :
. (Boyle, Charles,
( ) .
, .
, -
. - ( ). -
, . ,
:
P V = n R T ,
mol
.
4.8
.
, mol
, - .
= + 273 = (27+273) = 300
P = 6,56 atm.
STP :
KmolLatm0,082L22,4atm1
Avogadro) . ’
,
,
n
V
15 L 27 C, 4 mol .
K273mol1
PVRnT
P V = n R T
L15K300K)L/molatm(0,082mol4
VnRTPnRTPV
139
22-0215_A.indd 147 27/5/2014 4:49:48 µµ
15
L 800 C, 2 . ;
( 2) 8 atm - 273 C. r =16.
.
2,28 g/L 546 6 atm. . R=0,082 atm L/mol K (17)
. ;
( 2) 8 atm - 273 C. r =16.
.
2,28 g/L 546 6 atm. . R=0,082 atm L/mol K (17)
(11,73 atm) (11,73 atm)
, , .
, , .
4.9
4.9
= + = + 273 = (273 + 273) K = 546 273 = (273 + 273) K = 546
321622OrM 321622OrM
, , g/molM
n m
r
,
,
5,71g/L K546082,0
32g/mol8atm g/mol
g/mol
g/mol
g/mol
KmolLatm
r
rrr
RTMP
MRTP
MRT
VmP
MmRTPV
140
22-0215_A.indd 148 27/5/2014 4:49:48 µµ
15
L 800 C, 2 . ;
( 2) 8 atm - 273 C. r =16.
.
2,28 g/L 546 6 atm. . R=0,082 atm L/mol K (17)
. ;
( 2) 8 atm - 273 C. r =16.
.
2,28 g/L 546 6 atm. . R=0,082 atm L/mol K (17)
(11,73 atm) (11,73 atm)
, , .
, , .
4.9
4.9
= + = + 273 = (273 + 273) K = 546 273 = (273 + 273) K = 546
321622OrM 321622OrM
, , g/molM
n m
r
,
,
5,71g/L K546082,0
32g/mol8atm g/mol
g/mol
g/mol
g/mol
KmolLatm
r
rrr
RTMP
MRTP
MRT
VmP
MmRTPV
140
4.3 - ,
,
,
-:
Molarity, mol 1 L . , -
c = n = o mol V = L.
mol L-1 .
4.10 300 mL 6 g
( ' ) -
r: Na: 23, O: 16, H: 1.
'
1
. '
'
:
c
,
, 1,5
1,5 mol NaOH (60 g) 1 L (1000 mL) , - .
= n / V
4.7 .
(NaOH). . -
141
22-0215_A.indd 149 27/5/2014 4:49:49 µµ
1 ( )
( . . c) - ( . . % w/w), -
, -
.
4.11 % w/w (
' mol .
r NaOH = 1·23 + 1·16 + 1·1 = 40
0,15 mol NaOH
0,15 mol NaOH V = 300 mL = 0,3 L. ,
, : 16. 0,4 g)
) -
(HCl). r: H:1, Cl: 35,5.
, ,
, .
n = 0,4 mol Cl.
mo0,15g/mol40
g6g/molMmn l
r
300 mL
L n 1000 m
n = 0,5 mol = 0,5 mol/L.
2 ( )
M0,5 mol/L0,5
400 mL - ( 3) 2 ;
r: : 1, : 14(5
0,2 1,05 g mL-1, 14,6 g
V = 2000 mL.
L0,3Vmol0,15nc
g14,6g36,5
nHClmol1
L2mol0,2mol0,4
cnV
Vnc
mL2000g/mL1,05 VmVm
142
m = 2100 g.
, % w/w :
xHClg6,14
g100g2100
x = 0,7 g .
0,7% w/w ( ).
(c)
, 8% w/w 1,07
,
, . - .
:
, ,
,
, . - .
:
, ,
(NaOH) 500 mLg/mL. r: Na: 23, O: 16, H: 1. ( 2,14 )
, ,
c1 V1 = c2 V2
, ,
c1 V1 c1 V1
c2 V2 , ,
c2 V2 , ,
4.8 - , .
143
22-0215_A.indd 150 27/5/2014 4:49:50 µµ
1 ( )
( . . c) - ( . . % w/w), -
, -
.
4.11 % w/w (
' mol .
r NaOH = 1·23 + 1·16 + 1·1 = 40
0,15 mol NaOH
0,15 mol NaOH V = 300 mL = 0,3 L. ,
, : 16. 0,4 g)
) -
(HCl). r: H:1, Cl: 35,5.
, ,
, .
n = 0,4 mol Cl.
mo0,15g/mol40
g6g/molMmn l
r
300 mL
L n 1000 m
n = 0,5 mol = 0,5 mol/L.
2 ( )
M0,5 mol/L0,5
400 mL - ( 3) 2 ;
r: : 1, : 14(5
0,2 1,05 g mL-1, 14,6 g
V = 2000 mL.
L0,3Vmol0,15nc
g14,6g36,5
nHClmol1
L2mol0,2mol0,4
cnV
Vnc
mL2000g/mL1,05 VmVm
142
m = 2100 g.
, % w/w :
xHClg6,14
g100g2100
x = 0,7 g .
0,7% w/w ( ).
(c)
, 8% w/w 1,07
,
, . - .
:
, ,
,
, . - .
:
, ,
(NaOH) 500 mLg/mL. r: Na: 23, O: 16, H: 1. ( 2,14 )
, ,
c1 V1 = c2 V2
, ,
c1 V1 c1 V1
c2 V2 , ,
c2 V2 , ,
4.8 - , .
143
22-0215_A.indd 151 27/5/2014 4:49:51 µµ
4.12
(NaOH) 400 mL - 2 1200 mL . .
1 (
0,8 mol - NaOH.
V = V 1600 mL.
0,5 .
= 0,5 M.
3 L NaCl 1 NaCl 0,1 ;
7 L
.
) :
, , -
n = 0,8 mol NaOH.
- ,
+ VH2O = 400 mL + 1200 mL =
:
x = 0,5 mol.
2 ( )
:
n = n
c V = c V
c
(2 )
.
n .mol2mL1000M2
mL400
.mol,80xmL
mL1000
1600
Vcnn cV
L101600L10400M2Vc
c 3
3
V
144
-
-. ,
m = m 1 + m 2 + m 3 + … . -
.
m = m1 + m2 + m3 + … n = n1 + n2 + n3 + …
:
, c1, c2 V1, V2
, .
, c1>c2,
3 L HCl 1 7 L HCl 0,5 M. .
( )
( ): 1 .
( ): 0,5 .
,
:
. m =
=
= mol
,
V = V1 + V2 + V3 + … .
V
. :
mn =
c1 .V1 + c2 .V2 = c V c V
c >c >c .
1 2
4.13
1
mol3HClmol1L3
L1A
A
nn
olm3,5HClmol0,5L7
L1B
Bn
n
145
22-0215_A.indd 152 27/5/2014 4:49:53 µµ
4.12
(NaOH) 400 mL - 2 1200 mL . .
1 (
0,8 mol - NaOH.
V = V 1600 mL.
0,5 .
= 0,5 M.
3 L NaCl 1 NaCl 0,1 ;
7 L
.
) :
, , -
n = 0,8 mol NaOH.
- ,
+ VH2O = 400 mL + 1200 mL =
:
x = 0,5 mol.
2 ( )
:
n = n
c V = c V
c
(2 )
.
n .mol2mL1000M2
mL400
.mol,80xmL
mL1000
1600
Vcnn cV
L101600L10400M2Vc
c 3
3
V
144
-
-. ,
m = m 1 + m 2 + m 3 + … . -
.
m = m1 + m2 + m3 + … n = n1 + n2 + n3 + …
:
, c1, c2 V1, V2
, .
, c1>c2,
3 L HCl 1 7 L HCl 0,5 M. .
( )
( ): 1 .
( ): 0,5 .
,
:
. m =
=
= mol
,
V = V1 + V2 + V3 + … .
V
. :
mn =
c1 .V1 + c2 .V2 = c V c V
c >c >c .
1 2
4.13
1
mol3HClmol1L3
L1A
A
nn
olm3,5HClmol0,5L7
L1B
Bn
n
145
22-0215_A.indd 153 27/5/2014 4:49:54 µµ
V = VA + VB = 3 L + 7 L = 10 L
n = nA + nB = 3 mol + 3,5 mol = 6,5 mol
:
x = 0,65 mol.
0,65 mol/L,
cB·VB
. ,1 )
0,65 .
2 ( )
n = nA + nB
c ·V = cA·VA +
c = 0,65 M.
500 mL (Na ) 8% w/v ( ' ) 1,5 L -
0,8 .
(1
xL1HClmol5,6L01
L10L7mol/L0,5L3mol/L1BBAA
VVcVcc
146
22-0215_A.indd 154 27/5/2014 4:49:54 µµ
V = VA + VB = 3 L + 7 L = 10 L
n = nA + nB = 3 mol + 3,5 mol = 6,5 mol
:
x = 0,65 mol.
0,65 mol/L,
cB·VB
. ,1 )
0,65 .
2 ( )
n = nA + nB
c ·V = cA·VA +
c = 0,65 M.
500 mL (Na ) 8% w/v ( ' ) 1,5 L -
0,8 .
(1
xL1HClmol5,6L01
L10L7mol/L0,5L3mol/L1BBAA
VVcVcc
146
4.4 H , -
, . , -
2 + 3 2 2 3 : 1. (N2, H2) (NH3). 2. .
, 1 2 3 2 2 3. 1 mol 2 3 mol 2 2 mol 3. 1 N2 H2
NH3 P T. :
mol . ’ -
. :
1 mol -,
, ( ) . , -
- ),
-
: mol ( . .
mol .
( Vm -
.
.
1 mol V
m 22,4 L ( STP) 1 mol
,
mol (
.
1. ).
2.
3. , mol ( r)
).
147
22-0215_A.indd 155 27/5/2014 4:49:55 µµ
1 ' mol 3 .
448 L n1 = 20 mol NH3
4.14 2 mol 2
448 L 3 STP; r =14.
1 mol 3 (STP) 22,4 L
n1
2
:
2 + 3 2 2 3
4.9 -
. ’ .
mol. -
mol .
148
3 mol -
, ( - ).
2 + 3 2 2 3
1 mol 3 mol 2 m
ol
3 2 2 3
5 . 2
r = 28), :
448 L 3 ( STP) -2.
16 g
SO2 27 C : r S:32 R = 0,082 atm L mol-1 K-1
. , .
-
27 C : r S:32 R = 0,082 atm L mol-1 K-1
. , .
-
4
( mol) - mol
mol.
2 + 1
n2 = 10 mol N2
n3 = 30 mol H2.
(
280 g 2 30 mol
. 2 atm. 2 atm.
( 6,15 L)
( 6,15 L)
1. 1.
-
-
%. , %. , 95% w/w 100 g 95 g Fe
5 g . -.
95% w/w 100 g 95 g Fe 5 g . -
.
mo2032 nn l
mol2mol3mol
22 Ng280g28
mol10Nmol1 m
m
149
22-0215_A.indd 156 27/5/2014 4:49:56 µµ
1 ' mol 3 .
448 L n1 = 20 mol NH3
4.14 2 mol 2
448 L 3 STP; r =14.
1 mol 3 (STP) 22,4 L
n1
2
:
2 + 3 2 2 3
4.9 -
. ’ .
mol. -
mol .
148
3 mol -
, ( - ).
2 + 3 2 2 3
1 mol 3 mol 2 m
ol
3 2 2 3
5 . 2
r = 28), :
448 L 3 ( STP) -2.
16 g
SO2 27 C : r S:32 R = 0,082 atm L mol-1 K-1
. , .
-
27 C : r S:32 R = 0,082 atm L mol-1 K-1
. , .
-
4
( mol) - mol
mol.
2 + 1
n2 = 10 mol N2
n3 = 30 mol H2.
(
280 g 2 30 mol
. 2 atm. 2 atm.
( 6,15 L)
( 6,15 L)
1. 1.
-
-
%. , %. , 95% w/w 100 g 95 g Fe
5 g . -.
95% w/w 100 g 95 g Fe 5 g . -
.
mo2032 nn l
mol2mol3mol
22 Ng280g28
mol10Nmol1 m
m
149
22-0215_A.indd 157 27/5/2014 4:49:57 µµ
4.15
2 STP 250 g ;
97,5% w/w. - .
r Zn = 65.
.
-
. , -
. -
250 g ,
m = 243,75 g n.
243,75 g Zn . - , - .
Zn + H2SO4 ZnSO4 + H2
n2 = 3,75mol H2.
2 STP :
80% w/w - 10 L HCl 0,8 ;
r n : 65. (325 g)
2.
: .
,
.
mZng97,5
g250 Zn.g100
1 Znmol3,75g243,75
g65Znmol1
1
nn
2
mol1mol1nmol3,75
L84L22,4mol3,75Hmol1 2 V
V
150
. .
10 mol (Na) 8 mol (Cl2) - ( aCl). mol NaCl
- . :
2 mol Na 1 mol Cl2. 10 mol Na 5 mol Cl2.
8 mol Cl2. - (10 mol) 5 mol
ol NaCl, 3 mol Cl2. , .
. , . -
- , . . .
. .
r: Zn: 65, H: 1, O: 16.
:
n + 2HCl ZnCl2 + H2 (1)
, ( ),
- - , , -
. , ,
.
( ). - -
, .
4.16
;
2Na + Cl2 2NaCl
10 m
112 L 2 - STP 10 g 2; r: : 1, : 16.
(90 g)
3
,
-.
4.17
13 g (Zn) -.
Z
151
22-0215_A.indd 158 27/5/2014 4:49:59 µµ
4.15
2 STP 250 g ;
97,5% w/w. - .
r Zn = 65.
.
-
. , -
. -
250 g ,
m = 243,75 g n.
243,75 g Zn . - , - .
Zn + H2SO4 ZnSO4 + H2
n2 = 3,75mol H2.
2 STP :
80% w/w - 10 L HCl 0,8 ;
r n : 65. (325 g)
2.
: .
,
.
mZng97,5
g250 Zn.g100
1 Znmol3,75g243,75
g65Znmol1
1
nn
2
mol1mol1nmol3,75
L84L22,4mol3,75Hmol1 2 V
V
150
. .
10 mol (Na) 8 mol (Cl2) - ( aCl). mol NaCl
- . :
2 mol Na 1 mol Cl2. 10 mol Na 5 mol Cl2.
8 mol Cl2. - (10 mol) 5 mol
ol NaCl, 3 mol Cl2. , .
. , . -
- , . . .
. .
r: Zn: 65, H: 1, O: 16.
:
n + 2HCl ZnCl2 + H2 (1)
, ( ),
- - , , -
. , ,
.
( ). - -
, .
4.16
;
2Na + Cl2 2NaCl
10 m
112 L 2 - STP 10 g 2; r: : 1, : 16.
(90 g)
3
,
-.
4.17
13 g (Zn) -.
Z
151
22-0215_A.indd 159 27/5/2014 4:50:00 µµ
4.18 -
, - Zn -
r: Cu: 63,5 , Zn: 65.
n.
mol 1 mol
mol ; = x mol
CuO .
2O
mol
l 63,5 g
Zn
-
; 24, Ag: 108, Cl: 35,5.
,4 g)
,
.
4.19
13,3 g AgNO3. -
28,7 g AgCl, .
.
31,75 g Cu. . x mol Z
:
Zn + H SO ZnSO4 + H2 2 4
1 x
mol x 2
CuO + H2 Cu + H
1 mol 1 mol x mol ; = x x mol 31,75 g 1 mo
x mol 31,75 g x = 0,5.
, m = 0,5·65 g = 32,5 g.
HCl
Cl2, AgNO3 28,7 g
.
r: Mg: (2
153
2H2 + O2 2H2O (2)
2 l g. :
(2)
6 g.
1,7 g -
. . STP
, -
. x ’
-
. STP
, -
. x ’
-
A , -
. Zn, mol,
mol 2. (2) - mol , mo
Zn.molg65Znmol1 0,2g13 1
1
nn
(1) Zn + 2HCl ZnCl2 + H2
mol1mol1
2mol0,2 n
n2 = 0,2 mol H2.
2 + 2 2 2 2
3mol0,2 nmol2mol2
n3 = 0,2 mol H2O
mH2O = 0,2·18 g = 3,
1
. r: Na : 23, Cl: 35,5.
(2,24 L)
. r: Na : 23, Cl: 35,5. (2,24 L)
, . x mol « » x -
, . x mol « » x -
mol.
mol.
152
22-0215_A.indd 160 27/5/2014 4:50:01 µµ
4.18 -
, - Zn -
r: Cu: 63,5 , Zn: 65.
n.
mol 1 mol
mol ; = x mol
CuO .
2O
mol
l 63,5 g
Zn
-
; 24, Ag: 108, Cl: 35,5.
,4 g)
,
.
4.19
13,3 g AgNO3. -
28,7 g AgCl, .
.
31,75 g Cu. . x mol Z
:
Zn + H SO ZnSO4 + H2 2 4
1 x
mol x 2
CuO + H2 Cu + H
1 mol 1 mol x mol ; = x x mol 31,75 g 1 mo
x mol 31,75 g x = 0,5.
, m = 0,5·65 g = 32,5 g.
HCl
Cl2, AgNO3 28,7 g
.
r: Mg: (2
153
2H2 + O2 2H2O (2)
2 l g. :
(2)
6 g.
1,7 g -
. . STP
, -
. x ’
-
. STP
, -
. x ’
-
A , -
. Zn, mol,
mol 2. (2) - mol , mo
Zn.molg65Znmol1 0,2g13 1
1
nn
(1) Zn + 2HCl ZnCl2 + H2
mol1mol1
2mol0,2 n
n2 = 0,2 mol H2.
2 + 2 2 2 2
3mol0,2 nmol2mol2
n3 = 0,2 mol H2O
mH2O = 0,2·18 g = 3,
1
. r: Na : 23, Cl: 35,5.
(2,24 L)
. r: Na : 23, Cl: 35,5. (2,24 L)
, . x mol « » x -
, . x mol « » x -
mol.
mol.
152
22-0215_A.indd 161 27/5/2014 4:50:02 µµ
RrR. Na: 23, K: 39, Cl: 35,5, Ag: 108.
:
NaCl MRr R= 58,5 KCl MRr R= 74,5 AgCl MRr R= 143,5
x mol NaCl mol KCl.
NaCl + AgNOR3R NaNOR3R + AgCl 1 mol 1 mol x mol ; = x mol KCl + AgNOR3R KNOR3R + AgCl 1 mol 1 mol mol ; = mol
: mRNaClR + mRKClR = 13,3 g
x·58,5 + ·74,5 = 13,3 (1) AgCl (x+ ) mol,
(x+ )·143,5 = 28,7 (2) :
x=0,1 =0,1
0,1 mol 0,1·58,5 g=5,85 g NaCl 0,1 mol 0,1·74,5 g = 7,45 g KCl.
10 g Fe FeS HCl 3,36 L
STP. . RrR: Fe: 56, S: 32.
(5,6 g Fe - 4,4 g FeS)
154
22-0215_A.indd 162 27/5/2014 4:50:03 µµ
RrR. Na: 23, K: 39, Cl: 35,5, Ag: 108.
:
NaCl MRr R= 58,5 KCl MRr R= 74,5 AgCl MRr R= 143,5
x mol NaCl mol KCl.
NaCl + AgNOR3R NaNOR3R + AgCl 1 mol 1 mol x mol ; = x mol KCl + AgNOR3R KNOR3R + AgCl 1 mol 1 mol mol ; = mol
: mRNaClR + mRKClR = 13,3 g
x·58,5 + ·74,5 = 13,3 (1) AgCl (x+ ) mol,
(x+ )·143,5 = 28,7 (2) :
x=0,1 =0,1
0,1 mol 0,1·58,5 g=5,85 g NaCl 0,1 mol 0,1·74,5 g = 7,45 g KCl.
10 g Fe FeS HCl 3,36 L
STP. . RrR: Fe: 56, S: 32.
(5,6 g Fe - 4,4 g FeS)
154
22-0215_A.indd 163 27/5/2014 4:50:04 µµ
…
4 mol . ’ : 1mol S, 1 mol
Hg, 1mol Cu 1mol He
«mole»
O «mol» Wilhelm Ostwald
20 . g
. (Grundlinien der anorganischen chemie, .Leipzig: Engelmann,1900). -
“gram-molecule” , .
Ostwald
. mol -
. , “mole”
( moles) “molecule” (molecula),
.
Ostwald . -
Einstein, Brown -
.
,
1971, mol (S.I.)
« ».
1. (Ar) ( ) 1/12 -12. (M r)
( ) 1/12
-12.
2. Avogadro (6,02·1023) r
r .
3. 1 mol .
4. Avogadro, - -
.
5. (Vm) 1 mol -
.
6. , PV = nRT, ( ), (V), ( ) mol
(n) .
7. - ' Molarity, mol -
1 L . , , -
.
8. mol - ( ). -
- ( ).
mol
Avogadro
Avogadro
(STP)
'
157
22-0215_A.indd 164 27/5/2014 4:50:05 µµ
…
4 mol . ’ : 1mol S, 1 mol
Hg, 1mol Cu 1mol He
«mole»
O «mol» Wilhelm Ostwald
20 . g
. (Grundlinien der anorganischen chemie, .Leipzig: Engelmann,1900). -
“gram-molecule” , .
Ostwald
. mol -
. , “mole”
( moles) “molecule” (molecula),
.
Ostwald . -
Einstein, Brown -
.
,
1971, mol (S.I.)
« ».
1. (Ar) ( ) 1/12 -12. (M r)
( ) 1/12
-12.
2. Avogadro (6,02·1023) r
r .
3. 1 mol .
4. Avogadro, - -
.
5. (Vm) 1 mol -
.
6. , PV = nRT, ( ), (V), ( ) mol
(n) .
7. - ' Molarity, mol -
1 L . , , -
.
8. mol - ( ). -
- ( ).
mol
Avogadro
Avogadro
(STP)
'
157
22-0215_A.indd 165 27/5/2014 4:50:06 µµ
( -
) - .
IUPAC
r.
( ) - -
. -
IUPAC r.
- -
1. :
) (amu)
)
) .
2. Avogadro .
3. ) Avogadro;
) 1 mol;
) 1 mol ;
) 1 mol ;
4. T (Vm) ; ; Vm
STP;
5. . ;
-
: ( ) - ( ) - Mol -
Avogadro - 6. ) r ( )
200; ) r ( ) -
310;
7. (Mg) 24,305.
. 8. :
1) 1 mol ……………… ……. -.
2) vogadro ( = 6,02 1023) : )
………………….……………
158
160-56-48-124-64-47-74-400
) ………………….……………
9. (Vm) .
10. ( ) Cl -
35,453. : ) ) ’
) ) .
.
11. .
1. ( ) -
2. 1 mol STP - 22,4 L
3. 1 mol 1 mol 4. r ,
12. N - :
) Br2 ) Fe ) 3 ) 4 ) SO2 ) 2 ) Ca(OH)2 ) Fe2(SO4)3
r. Br: 80, Fe: 56, O: 16, P: 31, S: 32, H: 1, N: 14, Ca: 40
13. CH4 : ) 6,02 1023 g ) 2,66 10-23 g ) 16 g ) 0,000032 g
.
14.
1. O2 . 44
2. CO2 . 28
3. N2 . 48
4. O3 . 32
5. H2S . 34 r: : 16, C: 12, N: 14, H: 1, S: 32
: 159
22-0215_A.indd 166 27/5/2014 4:50:07 µµ
( -
) - .
IUPAC
r.
( ) - -
. -
IUPAC r.
- -
1. :
) (amu)
)
) .
2. Avogadro .
3. ) Avogadro;
) 1 mol;
) 1 mol ;
) 1 mol ;
4. T (Vm) ; ; Vm
STP;
5. . ;
-
: ( ) - ( ) - Mol -
Avogadro - 6. ) r ( )
200; ) r ( ) -
310;
7. (Mg) 24,305.
. 8. :
1) 1 mol ……………… ……. -.
2) vogadro ( = 6,02 1023) : )
………………….……………
158
160-56-48-124-64-47-74-400
) ………………….……………
9. (Vm) .
10. ( ) Cl -
35,453. : ) ) ’
) ) .
.
11. .
1. ( ) -
2. 1 mol STP - 22,4 L
3. 1 mol 1 mol 4. r ,
12. N - :
) Br2 ) Fe ) 3 ) 4 ) SO2 ) 2 ) Ca(OH)2 ) Fe2(SO4)3
r. Br: 80, Fe: 56, O: 16, P: 31, S: 32, H: 1, N: 14, Ca: 40
13. CH4 : ) 6,02 1023 g ) 2,66 10-23 g ) 16 g ) 0,000032 g
.
14.
1. O2 . 44
2. CO2 . 28
3. N2 . 48
4. O3 . 32
5. H2S . 34 r: : 16, C: 12, N: 14, H: 1, S: 32
: 159
22-0215_A.indd 167 27/5/2014 4:50:09 µµ
15. r = 31 r = 124. : 5. ) ) ) ) . ) ) ) ) .
. .
16. : 16. : ) 10 mol ) 2 mol ) 4 mol ; ) 10 mol ) 2 mol ) 4 mol ;
320 g – 88 g – 392 g 20 mol – 2 mol – 1500 mol 67,2 L – 0,0224 L 45 5,6 L 50 68 75
r = 31 r = 124. :
17. mol : 17. mol : ) 560 g ) 68 g ) 3 kg ) 560 g ) 68 g ) 3 kg
18. STP : 18. STP :
) 3 mol ( 3) ) 0,001 mol . ) 3 mol (
3) ) 0,001 mol .
19. -:
19. -:
1. 10 : 1. 10 : ) 2 mol ) 0,1 mol ) 10 mol ) 100 mol ) 2 mol ) 0,1 mol ) 10 mol ) 100 mol
2. 2,6 mol : 2. 2,6 mol : ) 0,26 ) 260 ) 26
) 2,6 ) 0,26 ) 260 ) 26
) 2,6 3. 112 L H2S STP : 3. 112 L H2S STP :
) 11,2 mol ) 0,5 mol ) 5 mol ) 112 mol ) 11,2 mol ) 0,5 mol ) 5 mol ) 112 mol
20. A C2H4 3 - 28 17,
C2H7N, .
20. A C
21. , ,
8 g ; 21. , ,
8 g ; 22. 100 g 44,8 L STP .
; 22. 100 g 44,8 L STP .
; 23. STP : 23. STP :
) 2,24 g/L ) 32 g/L ) 1,43 g/L ) 2,24 g/L ) 32 g/L ) 1,43 g/L . .
24. 3,04 g/L .
. 24. 3,04 g/L .
. 25. XH3 3,48 g/L STP .
, 1.
25. XH
*
*
*
*
2H4 3 - 28 17,
C2H7N, .
3 3,48 g/L STP . ,
1.
160
22-0215_A.indd 168 27/5/2014 4:50:10 µµ
15. r = 31 r = 124. : 5. ) ) ) ) . ) ) ) ) .
. .
16. : 16. : ) 10 mol ) 2 mol ) 4 mol ; ) 10 mol ) 2 mol ) 4 mol ;
320 g – 88 g – 392 g 20 mol – 2 mol – 1500 mol 67,2 L – 0,0224 L 45 5,6 L 50 68 75
r = 31 r = 124. :
17. mol : 17. mol : ) 560 g ) 68 g ) 3 kg ) 560 g ) 68 g ) 3 kg
18. STP : 18. STP :
) 3 mol ( 3) ) 0,001 mol . ) 3 mol (
3) ) 0,001 mol .
19. -:
19. -:
1. 10 : 1. 10 : ) 2 mol ) 0,1 mol ) 10 mol ) 100 mol ) 2 mol ) 0,1 mol ) 10 mol ) 100 mol
2. 2,6 mol : 2. 2,6 mol : ) 0,26 ) 260 ) 26
) 2,6 ) 0,26 ) 260 ) 26
) 2,6 3. 112 L H2S STP : 3. 112 L H2S STP :
) 11,2 mol ) 0,5 mol ) 5 mol ) 112 mol ) 11,2 mol ) 0,5 mol ) 5 mol ) 112 mol
20. A C2H4 3 - 28 17,
C2H7N, .
20. A C
21. , ,
8 g ; 21. , ,
8 g ; 22. 100 g 44,8 L STP .
; 22. 100 g 44,8 L STP .
; 23. STP : 23. STP :
) 2,24 g/L ) 32 g/L ) 1,43 g/L ) 2,24 g/L ) 32 g/L ) 1,43 g/L . .
24. 3,04 g/L .
. 24. 3,04 g/L .
. 25. XH3 3,48 g/L STP .
, 1.
25. XH
*
*
*
*
2H4 3 - 28 17,
C2H7N, .
3 3,48 g/L STP . ,
1.
160
26. , 3,2 g
;
6. , 3,2 g
; 27. : 27. :
1. 90 g : 1. 90 g : ) 18 g ) 10 g ) 60 g ) 18 g ) 10 g ) 60 g
2. 42 g : 2. 42 g : ) 51 g NH3 ) 48 g NH3 ) 126 g NH3 ) 51 g NH
3. 560 mL CO2 STP : 3. 560 mL CO) 8 g ) 0,4 g ) 0,8 g ) 8 g ) 0,4 g ) 0,8 g
4. 68 g : 4. 68 g : ) 4NA ) 4 S ) 6,8 ) 4N
28.
. 28.
. 1. 20 L 2 20 L He -
1. 20 L
2. 1 mol 3 4 2. 1 mol 3. 4 mol 2SO4 16 3. 4 mol 4. 4 mol CO2 , 2
mol SO2 4. 4 mol CO
29. ; 29. ;
) 1 He ) 1 . ) 1 He ) 1 .
30. ; 30. ; ) ) . ) ) .
31. mol
. 31. mol
. 32. . -
21, .
32. . -
21, . 33. 4 mol 3 2 mol N2.
; STP ; 33. 4 mol
34. 3 mol H2S 1,2 mol 3.
; 34. 3 mol H
35. 6,8 g 0,8NA -
. ; 35. 6,8 g 0,8N
**
**
*
*
*
1,12 L 4/ g, 207/NA g 32/NA g, 36,5/NA g 28 124 g, 134,4 L 9,6 9,6 g 3,4 g
3 ) 48 g NH3 ) 126 g NH3 2 STP :
A ) 4 S ) 6,8
2 20 L He -
3 4 2SO4 16
2 , 2 mol SO2
3 2 mol N2. ; STP ;
2S 1,2 mol 3. ;
A -. ;
36. mol
. : 36. mol
) ) . :
: 161
22-0215_A.indd 169 27/5/2014 4:50:13 µµ
,
R = 0,082 L atm K -1 mol-1
) .
37. :
mol g L (STP)
CO2 44
H2S
NH3
SO2
38. (R). 39.
mol , :
40. V . ) -
. : ) V ) 4V ) 2V ) 0,25V
) -. :
) 0,5V ) V ) 2V ) 10V
.
41. (R) : ) ) ) ) )
.
42. .
*
*
B
A
B
A
nn
VV
162
80 4 atm 9,7 atm 156 g 8 atm 1:4
) 2 mol ) 17 ) 14
) 0,76 g/L ) 0,38 g/L
45 2,6 atm
1. ,
2.
,
.
43. 5 L 16 g 32 C 1 atm. -
. 44. V 27 C 3 atm.
127 C, . 127 C;
45. 5,6 L 57 C 64g
( 2). . 46. 56 L 77 C
40. - 2 atm, .
47. 2,8 L 273 C 0,5
. ; 48. . 0,2 mol 2
0,4 mol N2. , .
49. 34 g 3 22,4 L 546 K
4 atm. r =1 ) mol 34 g ; ) ; ) ;
50. ( 3):
) STP ) 2 atm 819 C
51. N ,
2 g/L 2 atm 546 .
*
*
*
**
* 52. 56 L 546 K 11 g CO2, 34 g
H2S 56 g 2. ; *
: 163
22-0215_A.indd 170 27/5/2014 4:50:14 µµ
,
R = 0,082 L atm K -1 mol-1
) .
37. :
mol g L (STP)
CO2 44
H2S
NH3
SO2
38. (R). 39.
mol , :
40. V . ) -
. : ) V ) 4V ) 2V ) 0,25V
) -. :
) 0,5V ) V ) 2V ) 10V
.
41. (R) : ) ) ) ) )
.
42. .
*
*
B
A
B
A
nn
VV
162
80 4 atm 9,7 atm 156 g 8 atm 1:4
) 2 mol ) 17 ) 14
) 0,76 g/L ) 0,38 g/L
45 2,6 atm
1. ,
2.
,
.
43. 5 L 16 g 32 C 1 atm. -
. 44. V 27 C 3 atm.
127 C, . 127 C;
45. 5,6 L 57 C 64g
( 2). . 46. 56 L 77 C
40. - 2 atm, .
47. 2,8 L 273 C 0,5
. ; 48. . 0,2 mol 2
0,4 mol N2. , .
49. 34 g 3 22,4 L 546 K
4 atm. r =1 ) mol 34 g ; ) ; ) ;
50. ( 3):
) STP ) 2 atm 819 C
51. N ,
2 g/L 2 atm 546 .
*
*
*
**
* 52. 56 L 546 K 11 g CO2, 34 g
H2S 56 g 2. ; *
: 163
22-0215_A.indd 171 27/5/2014 4:50:16 µµ
53. 57 C 288 g , mol 1:4 .
20 atm, :
3. 57 C 288 g , mol 1:4 .
20 atm, : ) mol ) mol ) )
54. : 54. :
) …………… …………….
) …………… …………….
) 2 …………………. ………………… ) 2 …………………. ………………… ) , ……………..
……… ………………… …………………… . ) , ……………..
……… ………………… …………………… .
55. 400 mL 0,2 mol KOH. ’ ( ) -.
55. 400 mL 0,2 mol KOH. ’ ( ) -.
56. , 1,02 g/mL
’ 0,2 , 6,3 g ; 56. , 1,02 g/mL
’ 0,2 , 6,3 g ; 57. 400 g 20 g (NaOH),
1,04 g/mL. - .
57. 400 g 20 g (NaOH), 1,04 g/mL. -
. 58. ’ ( ) -
, 2% ’ (w/v). 58. ’ ( ) -
, 2% ’ (w/v). 59. % (w/w) -
(H2SO4), 2 1,1 g/mL.
59. % (w/w) - (H
*
*
*
*
*
) 2 mol – 8 mol ) 13,53 L
0,5 510 g 1,24 0,5 17,8% w/w 0,5
2SO4), 2 1,1 g/mL.
60. 200 mL 5,85 g
(NaCl). NaCl.
60. 200 mL 5,85 g (NaCl).
NaCl. 61. -
, : 61. -
, : 1. ( aOH) 2 -
400 mL 2 . : ) 2 ) 4 ) 0,5
1. ( aOH) 2 - 400 mL 2 .
: ) 2 ) 4 ) 0,5 2. (NaCl) 1,5 -
500 mL H2O. - : ) 3 ) 1,5 ) 0,15
2. (NaCl) 1,5 - 500 mL H2O. - : ) 3 ) 1,5 ) 0,15
164
62. 500 mL , 8% ’ (w/v) 100 mL . :
2. 500 mL , 8% ’ (w/v) 100 mL . :
) % w/v ) % w/v ) ’ ( ) . ) ’ ( ) .
63. 40 mL 0,4 ,
8 mL H2O. - ;
63. 40 mL 0,4 , 8 mL H
64. 200 mL (NaOH)
10% ’ (w/v) 300 mL - 2% ’ (w/v). N
:
64. 200 mL (NaOH) 10% ’ (w/v) 300 mL -
2% ’ (w/v). N :
) % w/v ) % w/v ) ( ’ ). ) ( ’ ).
65. 540 g , 9,8 % w/v -
1,08 g/mL, 4,5 L - 2 . .
65. 540 g , 9,8 % w/v - 1,08 g/mL, 4,5 L -
2 . . 66. 0,1 3 L
0,3 0,15 ;
66. 0,1 3 L 0,3
0,15 ; 67. -
, 2 3,65% w/v, 1,4 ;
67. -, 2 3,65% w/v, 1,4 ;
68. mL 800 mL -
, 10% w/w 1,05 g/mL, 2 ;
68. mL 800 mL - , 10% w/w 1,05 g/mL,
2 ;
69. mol -
, 4,48 L STP ; ;
69. mol - , 4,48 L STP ;
; 70. 57 C
1,5 atm, 0,1 mol - .
70. 57 C 1,5 atm, 0,1 mol -
. 71. ( STP) , -
, 20 g 88% (w/w) ( );
.
71. ( STP) , - , 20 g
88% (w/w) ( ); .
*
*
*
*
*
*
**
*
*
) 6,67 % w/v ) 0,68
0,5
) 5,2% w/v ) 1,3
1,9 9 L 2:3 50 mL 0,2 mol – 27,2 g 1,8 L 4,48 L
2O. - ;
: 165
22-0215_A.indd 172 27/5/2014 4:50:19 µµ
53. 57 C 288 g , mol 1:4 .
20 atm, :
3. 57 C 288 g , mol 1:4 .
20 atm, : ) mol ) mol ) )
54. : 54. :
) …………… …………….
) …………… …………….
) 2 …………………. ………………… ) 2 …………………. ………………… ) , ……………..
……… ………………… …………………… . ) , ……………..
……… ………………… …………………… .
55. 400 mL 0,2 mol KOH. ’ ( ) -.
55. 400 mL 0,2 mol KOH. ’ ( ) -.
56. , 1,02 g/mL
’ 0,2 , 6,3 g ; 56. , 1,02 g/mL
’ 0,2 , 6,3 g ; 57. 400 g 20 g (NaOH),
1,04 g/mL. - .
57. 400 g 20 g (NaOH), 1,04 g/mL. -
. 58. ’ ( ) -
, 2% ’ (w/v). 58. ’ ( ) -
, 2% ’ (w/v). 59. % (w/w) -
(H2SO4), 2 1,1 g/mL.
59. % (w/w) - (H
*
*
*
*
*
) 2 mol – 8 mol ) 13,53 L
0,5 510 g 1,24 0,5 17,8% w/w 0,5
2SO4), 2 1,1 g/mL.
60. 200 mL 5,85 g
(NaCl). NaCl.
60. 200 mL 5,85 g (NaCl).
NaCl. 61. -
, : 61. -
, : 1. ( aOH) 2 -
400 mL 2 . : ) 2 ) 4 ) 0,5
1. ( aOH) 2 - 400 mL 2 .
: ) 2 ) 4 ) 0,5 2. (NaCl) 1,5 -
500 mL H2O. - : ) 3 ) 1,5 ) 0,15
2. (NaCl) 1,5 - 500 mL H2O. - : ) 3 ) 1,5 ) 0,15
164
62. 500 mL , 8% ’ (w/v) 100 mL . :
2. 500 mL , 8% ’ (w/v) 100 mL . :
) % w/v ) % w/v ) ’ ( ) . ) ’ ( ) .
63. 40 mL 0,4 ,
8 mL H2O. - ;
63. 40 mL 0,4 , 8 mL H
64. 200 mL (NaOH)
10% ’ (w/v) 300 mL - 2% ’ (w/v). N
:
64. 200 mL (NaOH) 10% ’ (w/v) 300 mL -
2% ’ (w/v). N :
) % w/v ) % w/v ) ( ’ ). ) ( ’ ).
65. 540 g , 9,8 % w/v -
1,08 g/mL, 4,5 L - 2 . .
65. 540 g , 9,8 % w/v - 1,08 g/mL, 4,5 L -
2 . . 66. 0,1 3 L
0,3 0,15 ;
66. 0,1 3 L 0,3
0,15 ; 67. -
, 2 3,65% w/v, 1,4 ;
67. -, 2 3,65% w/v, 1,4 ;
68. mL 800 mL -
, 10% w/w 1,05 g/mL, 2 ;
68. mL 800 mL - , 10% w/w 1,05 g/mL,
2 ;
69. mol -
, 4,48 L STP ; ;
69. mol - , 4,48 L STP ;
; 70. 57 C
1,5 atm, 0,1 mol - .
70. 57 C 1,5 atm, 0,1 mol -
. 71. ( STP) , -
, 20 g 88% (w/w) ( );
.
71. ( STP) , - , 20 g
88% (w/w) ( ); .
*
*
*
*
*
*
**
*
*
) 6,67 % w/v ) 0,68
0,5
) 5,2% w/v ) 1,3
1,9 9 L 2:3 50 mL 0,2 mol – 27,2 g 1,8 L 4,48 L
2O. - ;
: 165
22-0215_A.indd 173 27/5/2014 4:50:21 µµ
166
62. 62.
72. , 85% - -
, 984 cm3 , - 27 C 3 atm;
2. , 85% - -
, 984 cm
73. 2 21,2 g
; 73. 2 21,2 g
; 74.
0,05 . - 3 L , -
-;
74. 0,05 . -
3 L , - -
; 75. , 44,8 L -
( STP ) 150 g , - ;
75. , 44,8 L - ( STP ) 150 g , -
; 76. . mol
, 3,2 Kg 1,12 m3 STP ;
76. . mol , 3,2
Kg 1,12 m 77. 2,4 g .
, , . -
.
77. 2,4 g . , ,
. - .
78. 10 g 2+, -
. 11,2 g
. .
78. 10 g 2+, - . 11,2 g
. .
10. 10.
11. : 3, 4 11. : 3, 4 : 1, 2 : 1, 2
13. 13.
14. (1- ), (2- ), (3- ), (4- ), (5- ) 14. (1- ), (2- ), (3- ), (4- ), (5- )
15. 15.
19. (1- ), (2- ), (3- ) 19. (1- ), (2- ), (3- )
23. 23.
2 2 7. (1- ), (2- ), (3- ), (4- ) 7. (1- ), (2- ), (3- ), (4- )
28. : 2, 4 28. : 2, 4 : 1, 3 : 1, 3
40. ) ) 40. ) )
41. 41.
42. : 1 42. : 1 : 2 : 2
61. (1- ), (2- )61. (1- ), (2- )
3 , - 27 C 3 atm;
3 STP ;
9,18 g 0,2 L 3,9 g 146 g 50 mol 37,6 g 40
**
*
*
**
9,18 g
0,2 L
3,9 g
146 g
50 mol
37,6 g
40
22-0215_A.indd 174 27/5/2014 4:50:22 µµ
166
62. 62.
72. , 85% - -
, 984 cm3 , - 27 C 3 atm;
2. , 85% - -
, 984 cm
73. 2 21,2 g
; 73. 2 21,2 g
; 74.
0,05 . - 3 L , -
-;
74. 0,05 . -
3 L , - -
; 75. , 44,8 L -
( STP ) 150 g , - ;
75. , 44,8 L - ( STP ) 150 g , -
; 76. . mol
, 3,2 Kg 1,12 m3 STP ;
76. . mol , 3,2
Kg 1,12 m 77. 2,4 g .
, , . -
.
77. 2,4 g . , ,
. - .
78. 10 g 2+, -
. 11,2 g
. .
78. 10 g 2+, - . 11,2 g
. .
10. 10.
11. : 3, 4 11. : 3, 4 : 1, 2 : 1, 2
13. 13.
14. (1- ), (2- ), (3- ), (4- ), (5- ) 14. (1- ), (2- ), (3- ), (4- ), (5- )
15. 15.
19. (1- ), (2- ), (3- ) 19. (1- ), (2- ), (3- )
23. 23.
2 2 7. (1- ), (2- ), (3- ), (4- ) 7. (1- ), (2- ), (3- ), (4- )
28. : 2, 4 28. : 2, 4 : 1, 3 : 1, 3
40. ) ) 40. ) )
41. 41.
42. : 1 42. : 1 : 2 : 2
61. (1- ), (2- )61. (1- ), (2- )
3 , - 27 C 3 atm;
3 STP ;
9,18 g 0,2 L 3,9 g 146 g 50 mol 37,6 g 40
**
*
*
**
5.1 -
- - -
- -
5.2.
5.3 - -
- -
: . , , .
. . ( ). . . ,
.
22-0215_A.indd 175 27/5/2014 4:50:24 µµ
-. 6
1945, 8.15, - ,
’ “the little boy” ( ),
. 200.000. ,
’ .
, , - .
-
-
,
. -
.
. ,
«
. ,
. - ,
-
-. , - , - ,
. - -
.
. -
-….»
(
).
.
Rutherford ( ) Soddy ( ) 1902 -
.
«…Rutherford, »
Soddy
. «
- -
», Rutherford. (Scientific American,
1966)
« » 20 -
. - - -
« » . . -
- .
. - ’ -
. , , , -.
. ( -
) - .
, . . . , .
. .
1903 Rutherford - . , -
1919 « -» ( -
). - .
. , , , -
. (
, Big bang), « » . 169
22-0215_A.indd 176 27/5/2014 4:50:26 µµ
-. 6
1945, 8.15, - ,
’ “the little boy” ( ),
. 200.000. ,
’ .
, , - .
-
-
,
. -
.
. ,
«
. ,
. - ,
-
-. , - , - ,
. - -
.
. -
-….»
(
).
.
Rutherford ( ) Soddy ( ) 1902 -
.
«…Rutherford, »
Soddy
. «
- -
», Rutherford. (Scientific American,
1966)
« » 20 -
. - - -
« » . . -
- .
. - ’ -
. , , , -.
. ( -
) - .
, . . . , .
. .
1903 Rutherford - . , -
1919 « -» ( -
). - .
. , , , -
. (
, Big bang), « » . 169
22-0215_A.indd 177 27/5/2014 4:50:27 µµ
. H1
1 H21
99,985% 0,015% . r ; 4
.
1895 Henry
Becquerel. , , o ( -
) .
Curie, . , -
, . -.
Nobel 1903.
( ) ( ) . -
( ) . .
- - ,
.
171
Becquerel (1852-1908): -
1896.
1903.
Marie Curie (1867-1934): -
, 1903 1911,
- . , - -
.
-
,
1953 -
. - ,
(Curie) ( ), , -
- .
5.1 : . ( ) . ( )
r
Hg 199,9683 ;
5.1 - - - -
( 1). ,
( ) .
, . , -
- .
XAZ
. - . ,
, . < 83
. . ,
. - , . , O18 , O
( ). O16
8 816
8
- : Coulomb , ,
, . , Coulomb
.
5.1 , r, -
Hg20080 ;
1,008665 1,007825 .
Hg 80 200-80 =120
. , r
.
r = 80 1,007825 + 120 1,008665 = 201,66580
170
22-0215_A.indd 178 27/5/2014 4:50:29 µµ
. H1
1 H21
99,985% 0,015% . r ; 4
.
1895 Henry
Becquerel. , , o ( -
) .
Curie, . , -
, . -.
Nobel 1903.
( ) ( ) . -
( ) . .
- - ,
.
171
Becquerel (1852-1908): -
1896.
1903.
Marie Curie (1867-1934): -
, 1903 1911,
- . , - -
.
-
,
1953 -
. - ,
(Curie) ( ), , -
- .
5.1 : . ( ) . ( )
r
Hg 199,9683 ;
5.1 - - - -
( 1). ,
( ) .
, . , -
- .
XAZ
. - . ,
, . < 83
. . ,
. - , . , O18 , O
( ). O16
8 816
8
- : Coulomb , ,
, . , Coulomb
.
5.1 , r, -
Hg20080 ;
1,008665 1,007825 .
Hg 80 200-80 =120
. , r
.
r = 80 1,007825 + 120 1,008665 = 201,66580
170
22-0215_A.indd 179 27/5/2014 4:50:30 µµ
Rutherford 1899 MacGil , -
. -
, - ( ), -
, ( 5.2).
-
( , , UV) -
. - RaSO4
1:100 000 ZnS
.
-. , -
- ,
. - -
,
25 cm.
:
: : = 1:100 :10 000
: ( . .
) - , -
-. , ( . .
) .
Rutherford , , . - .
- , ’ -
. , . - . , -
, 1/1837 -1.
, , . , « », -
, .
5.2 , .
5.3 , .
.
172
5.1.
5.1
4 +2
1/1837 -1
0 0
( - ) .
238U, 234Th ( 234):
238
92 U 23490 Th + 4
2 He -
.
. « »
. , , .
- . 60, -
. : 5927 Co + n Co + 1
06027
: Co Ni + + 60
276028
01
« » Rutherford (1919), :
173
14 + 4
2 He 17 + 811 7
5.2 -
. , ’ 99 ( ) :
23892 U + 14
7 N 24799 Es + ; .
22-0215_A.indd 180 27/5/2014 4:50:32 µµ
Rutherford 1899 MacGil , -
. -
, - ( ), -
, ( 5.2).
-
( , , UV) -
. - RaSO4
1:100 000 ZnS
.
-. , -
- ,
. - -
,
25 cm.
:
: : = 1:100 :10 000
: ( . .
) - , -
-. , ( . .
) .
Rutherford , , . - .
- , ’ -
. , . - . , -
, 1/1837 -1.
, , . , « », -
, .
5.2 , .
5.3 , .
.
172
5.1.
5.1
4 +2
1/1837 -1
0 0
( - ) .
238U, 234Th ( 234):
238
92 U 23490 Th + 4
2 He -
.
. « »
. , , .
- . 60, -
. : 5927 Co + n Co + 1
06027
: Co Ni + + 60
276028
01
« » Rutherford (1919), :
173
14 + 4
2 He 17 + 811 7
5.2 -
. , ’ 99 ( ) :
23892 U + 14
7 N 24799 Es + ; .
22-0215_A.indd 181 27/5/2014 4:50:34 µµ
- - 236
, , - - 206, 4
6 , 4,6
.
11 12
3,6 - 4,2 .
t½
238U 4,5 109 3- 12,3 14C 5,7 103 32P 14,3 60Co 5,27 131 8,04 15 118 s 94Kr 1,4 s ,
m mo, ,
. =log(m/m0) (-0,301)
t = T½
5.4 -
-
, (92+7)-99 =0 (238+14)-247 =
= 5. 5 (5 n).
105 ( IUPAC)
: 249
98 Cf + 15 N 7206105 X + ; .
( )
, ,
( ). -, , (
) . -
( ).
- ,
, . ( ), t1/2, -
, - .
- , , t1/2, -
. t1/2 .
2 t1/2 1/4 ( ½)2 , . , -
: m = (1/2) mo
,
m:
mo:
:
174
-
. ,
Geiger-Muller ( ). Geiger -
.
,
, -
. - 16 000 Km s-1. -
99% - .
50 000–100 000
( ) cm
.
5.5 Geiger – Muller. - . , -
.
5.3 10,0 g 15O
8 min, 15O 2 min;
175
22-0215_A.indd 182 27/5/2014 4:50:35 µµ
- - 236
, , - - 206, 4
6 , 4,6
.
11 12
3,6 - 4,2 .
t½
238U 4,5 109 3- 12,3 14C 5,7 103 32P 14,3 60Co 5,27 131 8,04 15 118 s 94Kr 1,4 s ,
m mo, ,
. =log(m/m0) (-0,301)
t = T½
5.4 -
-
, (92+7)-99 =0 (238+14)-247 =
= 5. 5 (5 n).
105 ( IUPAC)
: 249
98 Cf + 15 N 7206105 X + ; .
( )
, ,
( ). -, , (
) . -
( ).
- ,
, . ( ), t1/2, -
, - .
- , , t1/2, -
. t1/2 .
2 t1/2 1/4 ( ½)2 , . , -
: m = (1/2) mo
,
m:
mo:
:
174
-
. ,
Geiger-Muller ( ). Geiger -
.
,
, -
. - 16 000 Km s-1. -
99% - .
50 000–100 000
( ) cm
.
5.5 Geiger – Muller. - . , -
.
5.3 10,0 g 15O
8 min, 15O 2 min;
175
22-0215_A.indd 183 27/5/2014 4:50:37 µµ
176
:
= 8,0 min / 2,0 min ( )-1 = 4 . , :
m = (½) mo m =(½)4 10,0 g = 1/16 10,0 = 0,63 g
90Sr t½ = 29 .
87 , 2,00 g ;
: :
. . 1. Curie (Ci). Curie
3,7.1010 -.
1. Curie (Ci). Curie 3,7.10
2. SI. Becquerel (Bq), - . ,
2. SI. Becquerel (Bq), - . ,
1 Ci = 3,7.1010 Bq 1 Ci = 3,7.10
. -
. -
1. -, , -
rad (radiaton absorbed dose). - 10-2 J kg -
.
1. -, , -
rad (radiaton absorbed dose). - 10
2. SI. Gray (Gy), 1 J kg . ,
2. SI. Gray (Gy), 1 J kg . ,
1 Gy =100 rad. 1 Gy =100 rad.
.
.
1 Gy 20 1 Gy . rem (radiation
equivalent man) ,
-. , 1 rem
. 1 rem =1 rad .
1 Gy 20 1 Gy . rem (radiation
equivalent man) ,
-. , 1 rem
. 1 rem =1 rad .
Curie
. 1 Curie . . 1 g . -
millicuries.
. . - -
400 000
1,1 10-5 Curies, - 11 Curies.
10 -.
10 Bq
-2 J kg - .
- ( ).
, , . . -
, . .
( ). - ( - ) .
(1945). Cernobil (1986).
, , , . , -
, - , , , , . -
-, . . 40 .
.
« » ( 1998), .
, - , ,
(
). , , .
-
. , . ’ ,
, - DNA RNA.
, - ( 5.2). - ,
. . . , 14
7 (n,p) 14 C, -, .
6
177
22-0215_A.indd 184 27/5/2014 4:50:39 µµ
176
:
= 8,0 min / 2,0 min ( )-1 = 4 . , :
m = (½) mo m =(½)4 10,0 g = 1/16 10,0 = 0,63 g
90Sr t½ = 29 .
87 , 2,00 g ;
: :
. . 1. Curie (Ci). Curie
3,7.1010 -.
1. Curie (Ci). Curie 3,7.10
2. SI. Becquerel (Bq), - . ,
2. SI. Becquerel (Bq), - . ,
1 Ci = 3,7.1010 Bq 1 Ci = 3,7.10
. -
. -
1. -, , -
rad (radiaton absorbed dose). - 10-2 J kg -
.
1. -, , -
rad (radiaton absorbed dose). - 10
2. SI. Gray (Gy), 1 J kg . ,
2. SI. Gray (Gy), 1 J kg . ,
1 Gy =100 rad. 1 Gy =100 rad.
.
.
1 Gy 20 1 Gy . rem (radiation
equivalent man) ,
-. , 1 rem
. 1 rem =1 rad .
1 Gy 20 1 Gy . rem (radiation
equivalent man) ,
-. , 1 rem
. 1 rem =1 rad .
Curie
. 1 Curie . . 1 g . -
millicuries.
. . - -
400 000
1,1 10-5 Curies, - 11 Curies.
10 -.
10 Bq
-2 J kg - .
- ( ).
, , . . -
, . .
( ). - ( - ) .
(1945). Cernobil (1986).
, , , . , -
, - , , , , . -
-, . . 40 .
.
« » ( 1998), .
, - , ,
(
). , , .
-
. , . ’ ,
, - DNA RNA.
, - ( 5.2). - ,
. . . , 14
7 (n,p) 14 C, -, .
6
177
22-0215_A.indd 185 27/5/2014 4:50:41 µµ
5.2 .
5.2
/MeV
/ - 0,1-40 -
/ - 0,01-0,1
2 4-10 4-10cm ,
- -1 0,025-2 m mm
. - .
. , - .
. - ,
. 5.3 - ( ) .
5.3
(rem)
25
25-100 , ,
100-200 , , ,
200-400 50% , . .
> 600 .
200 700 rem - .
’ , ( . . ) . -
, , , . -
178
22-0215_A.indd 186 27/5/2014 4:50:42 µµ
5.2 .
5.2
/MeV
/ - 0,1-40 -
/ - 0,01-0,1
2 4-10 4-10cm ,
- -1 0,025-2 m mm
. - .
. , - .
. - ,
. 5.3 - ( ) .
5.3
(rem)
25
25-100 , ,
100-200 , , ,
200-400 50% , . .
> 600 .
200 700 rem - .
’ , ( . . ) . -
, , , . -
178
. , , DNA RNA, .
M C 200
20 000 . , -
-
1917 200 . -
- ( -
Lascaux) 15 516 900 . 14 C -
- -
. 238U 232Th -
.
He -
.
« » 3000
-
.
0,1 rem . , , TV, -
0,2 rem . - 0,5 rem . -
5 rem - 30 .
5.2
,
, C. 5760 .
« »
146
2 . .
14C -. -
. - -
( . . , ). 14C -
, 14CO2, . , -
. 14C/12C ( ) . -
14C/12C
. -
( , . . .) . - 50 000 .
14C - .
. -
- . 14C
, - .
179
22-0215_A.indd 187 27/5/2014 4:50:44 µµ
- -
- 99Tc.
-
99Tc.
, , ( ).
. ’ , - . , -
« », . - ,
131I.
- .
, ,
, . 99Tc ( ) ,
- . -
, . . - .
: 1. . -
- .
2. -.
. 3. . -
’ , , . . Geiger – Muller, -
. 4. . -
, - , -
. 5. ,
. 5.3 - -
, . -
. Rutherford ( 5.1). -
. 1 250 000 0000 .
180
181
, ( . . ), - . ,
.
-
- , . . , , ( H ),
.
21
.
, . . 235U 234Pu, . -
, - . -
. , -
( ) ( ). - , -.
, . . , , , - - , . . , -
. -
. .
, , (>10 000000
H11 H2
1
H42
H31
e
oC). - ( ),
, .
5.6 235, - 1945.
22-0215_A.indd 188 27/5/2014 4:50:46 µµ
- -
- 99Tc.
-
99Tc.
, , ( ).
. ’ , - . , -
« », . - ,
131I.
- .
, ,
, . 99Tc ( ) ,
- . -
, . . - .
: 1. . -
- .
2. -.
. 3. . -
’ , , . . Geiger – Muller, -
. 4. . -
, - , -
. 5. ,
. 5.3 - -
, . -
. Rutherford ( 5.1). -
. 1 250 000 0000 .
180
181
, ( . . ), - . ,
.
-
- , . . , , ( H ),
.
21
.
, . . 235U 234Pu, . -
, - . -
. , -
( ) ( ). - , -.
, . . , , , - - , . . , -
. -
. .
, , (>10 000000
H11 H2
1
H42
H31
e
oC). - ( ),
, .
5.6 235, - 1945.
22-0215_A.indd 189 27/5/2014 4:50:48 µµ
……
-
( . . ) , , .
« » ,
. ’ .
, -
.
-
, « ».
« » (3,3% 235U 97,7% 238). 235U
, , 238U
, 239Pu 240Pu .
« ».
,
. 235U
.
, ,
-
, . , -
, , -
, .
, , , 90Sr ( -39) 29 , 137Cs ( -137) 30 .
400 ,
. , 400
, . . 241Am ( -241) 229Th ( -229), -
.
3 m
30 cm . « » ,
, .
, .
1000 MW 10 .
-
. , -
.
-
. « »
. ...
,
,
.
22-0215_A.indd 190 27/5/2014 4:50:49 µµ
……
-
( . . ) , , .
« » ,
. ’ .
, -
.
-
, « ».
« » (3,3% 235U 97,7% 238). 235U
, , 238U
, 239Pu 240Pu .
« ».
,
. 235U
.
, ,
-
, . , -
, , -
, .
, , , 90Sr ( -39) 29 , 137Cs ( -137) 30 .
400 ,
. , 400
, . . 241Am ( -241) 229Th ( -229), -
.
3 m
30 cm . « » ,
, .
, .
1000 MW 10 .
-
. , -
.
-
. « »
. ...
,
,
.
22-0215_A.indd 191 27/5/2014 4:50:50 µµ
1. -
, . - .
2.
3.
. . . 18 O8
16 . O8
. 16 . O8
4.
5. - .
.
6. . . .
7. - .
8. ( t1/2), ,
. .
9. « » , m0, m, : m = (½) m0
10. - Geiger- Muller.
11. s Curie, - 3,7 1010 . Bq
s.
12. Gy, - 1 J Kg .
13. , , .
14. , - . . . .
14.
15. ( ) . -
.
16. , - .
.. - .
184
22-0215_A.indd 192 27/5/2014 4:50:51 µµ
17. .
-
Geiger
, Curie, Becquerel, rem
185
1. -
, . - .
2.
3.
. . . 18 O8
16 . O8
. 16 . O8
4.
5. - .
.
6. . . .
7. - .
8. ( t1/2), ,
. .
9. « » , m0, m, : m = (½) m0
10. - Geiger- Muller.
11. s Curie, - 3,7 1010 . Bq
s.
12. Gy, - 1 J Kg .
13. , , .
14. , - . . . .
14.
15. ( ) . -
.
16. , - .
.. - .
184
22-0215_A.indd 193 27/5/2014 4:50:52 µµ
2 – 5 , 10 – 12, 94 - 145
- -
1. ;
2. ; .
3. ;
4. ;
5. ;
6. , ;
7. ;
8. ;
9. ;
10. ;
11. , m, , m0;
12. Geiger;
13. Curie Becquerel;
14. ;
15. ;
16. -;
17. ;
18. ;
19. ;
20. .
21. ;
22.
: - 7, -22 -239
186
23.
24.
mol ( ) : 2
1 . 1,0000 g . 2,0000 g . 4,0000 g . 2,016 g
A 14 C, 15 N 17 F 6 7 9
; . e,
: 187
30.
32.
33.
. , . , . , 25. 20 20
. : . Ca . C . Ca . Ca 20
204020
5020
6020
26. , , 127.
53. , -; ;
27. 1 mol ; g ; ( -
) 28. Ar 85 87 -
75% 25 % . :
. 75,5 .85,5 .87,5 .86,5 .86 29. : .
. .
. .
: 4019
. . .
.
31. : . U 235
92 . 23892 U . Np . Pu . Np 239
9323994
24093
. :
13967
. 206 . 139 .139
. 67 . 72 .
127,74,53,53 96320 C
Cl Cl : 35
173717
. . . . . . . 34. 83.
: . 42 41 . 83 . 41 , 41 1 . 42 41 . 83
22-0215_A.indd 194 27/5/2014 4:50:54 µµ
2 – 5 , 10 – 12, 94 - 145
- -
1. ;
2. ; .
3. ;
4. ;
5. ;
6. , ;
7. ;
8. ;
9. ;
10. ;
11. , m, , m0;
12. Geiger;
13. Curie Becquerel;
14. ;
15. ;
16. -;
17. ;
18. ;
19. ;
20. .
21. ;
22.
: - 7, -22 -239
186
23.
24.
mol ( ) : 2
1 . 1,0000 g . 2,0000 g . 4,0000 g . 2,016 g
A 14 C, 15 N 17 F 6 7 9
; . e,
: 187
30.
32.
33.
. , . , . , 25. 20 20
. : . Ca . C . Ca . Ca 20
204020
5020
6020
26. , , 127.
53. , -; ;
27. 1 mol ; g ; ( -
) 28. Ar 85 87 -
75% 25 % . :
. 75,5 .85,5 .87,5 .86,5 .86 29. : .
. .
. .
: 4019
. . .
.
31. : . U 235
92 . 23892 U . Np . Pu . Np 239
9323994
24093
. :
13967
. 206 . 139 .139
. 67 . 72 .
127,74,53,53 96320 C
Cl Cl : 35
173717
. . . . . . . 34. 83.
: . 42 41 . 83 . 41 , 41 1 . 42 41 . 83
22-0215_A.indd 195 27/5/2014 4:50:56 µµ
44. 201Pb 8 h. 1 g , -
24 h :
4. 201Pb 8 h. 1 g , -
24 h :
43 2230
4063
1027
. 0,5 g . 0,33g . 0,25g . . 0,125g . 0,5 g . 0,33g . 0,25g . . 0,125g 45. 85Kr ( ½ = 10,73 ) 15 m 10,0
picocuries m3. , - 0,625 picocuries /m3 ;
45. 85Kr ( ½ = 10,73 ) 15 m 10,0 picocuries m3. , -
0,625 picocuries /m3 ; 46. 14C. -
, CO2 . Geiger ’ 11,7 g -
. 15,3 . 14C 5760 -
.
46. 14C. -, CO2 .
Geiger ’ 11,7 g -.
15,3 . 14C 5760 - .
47.
: 47.
: . 14C . 14C 2 . 14C 14CO2 .
2 14C 14CO2
CO2 . CO . 14C 14 .
2 . 14C 14
. 14C.
. 14C.
48. 10 .
8 g 40 : 48. 10 .
8 g 40 : 0,5g . 4,0g . 2,0 g . 6,0 g . 1,0g 0,5g . 4,0g . 2,0 g . 6,0 g . 1,0g 49. mol , -
:
49. mol , - :
. 4,5.106 . 65 . 12 . 10-4 min .1 min . 4,5.106 . 65 . 12 . 10-4 min .1 min 50. 9,4 min
g 14C. ; ( - 46)
50. 9,4 min g 14C. ; ( - 46)
51. 1035 s.
, 1010 . ;
51. 1035 s. , 1010 .
;
52. (eV) , - - 1 volt. 1 eV :
52. (eV) , - - 1 volt. 1 eV :
: 189 . 1,6.10-16 J . 4,8.10-25 J . 1,6.10-19 J . 4,8.10-11 J . 1,6.10-16 J . 4,8.10-25 J . 1,6.10-19 J . 4,8.10-11 J
35. 17 5. 17
( ; = H31 )
4080 kg
35 : 35 : . 35 . 17 . 35 . 17 . 35 . 17 . 35 . 17 . 18 . 18
36. -
. : 36. -
. : . . . . . . . . 37. 37. 8
3 Li ; + He 83 Li ; + He 4
242
38. 1934 Joliot - Curie -
38. 1934 Joliot - Curie -
Al + He ; + 0 n Al + He ; + n 27
132713
4242
110
: : . P Si . 31
15 P . P Si . 3115 P 30
153015
30143014
39. : 39. : 226Ra 222Rn + He + 6MeV 4
242 2 + 1/2 2 2 + 68 Kcal 226Ra 222Rn + He + 6MeV 2 + 1/2 2 2 + 68 Kcal
Kg 2 , - 1 mol :
Kg
1 Kcal = 4,184.103J 1J = 6,24.1018 eV 1 Kcal = 4,184.10
2 , - 1 mol :
3J 1J = 6,24.1018 eV
188
40.
42.
40.
42.
, 18 :
, : O8 O188
6 CO2 + 12 H2 18O C6H12O6 + 6 18O2 + 6 H2O,
, : 6 CO2 + 12 H2
18O C6H12O6 + 6 18O2 + 6 H2O, , :
. . . . . . . .
41. : 41. : 64296429 Cu ; + Ni , : Cu ; + Ni , : 63
286328
. . . . . . . . . .
- - CO2
C14
6 C146
12CO2 .
CO2
12CO2 . 43. % 128 -
2,5 h ( = 25 min) : 43. % 128 -
2,5 h ( = 25 min) : . 15,6% . 1,56% .3,13% . 6,26% . 15,6% . 1,56% .3,13% . 6,26%
22-0215_A.indd 196 27/5/2014 4:50:59 µµ
44. 201Pb 8 h. 1 g , -
24 h :
4. 201Pb 8 h. 1 g , -
24 h :
43 2230
4063
1027
. 0,5 g . 0,33g . 0,25g . . 0,125g . 0,5 g . 0,33g . 0,25g . . 0,125g 45. 85Kr ( ½ = 10,73 ) 15 m 10,0
picocuries m3. , - 0,625 picocuries /m3 ;
45. 85Kr ( ½ = 10,73 ) 15 m 10,0 picocuries m3. , -
0,625 picocuries /m3 ; 46. 14C. -
, CO2 . Geiger ’ 11,7 g -
. 15,3 . 14C 5760 -
.
46. 14C. -, CO2 .
Geiger ’ 11,7 g -.
15,3 . 14C 5760 - .
47.
: 47.
: . 14C . 14C 2 . 14C 14CO2 .
2 14C 14CO2
CO2 . CO . 14C 14 .
2 . 14C 14
. 14C.
. 14C.
48. 10 .
8 g 40 : 48. 10 .
8 g 40 : 0,5g . 4,0g . 2,0 g . 6,0 g . 1,0g 0,5g . 4,0g . 2,0 g . 6,0 g . 1,0g 49. mol , -
:
49. mol , - :
. 4,5.106 . 65 . 12 . 10-4 min .1 min . 4,5.106 . 65 . 12 . 10-4 min .1 min 50. 9,4 min
g 14C. ; ( - 46)
50. 9,4 min g 14C. ; ( - 46)
51. 1035 s.
, 1010 . ;
51. 1035 s. , 1010 .
;
52. (eV) , - - 1 volt. 1 eV :
52. (eV) , - - 1 volt. 1 eV :
: 189 . 1,6.10-16 J . 4,8.10-25 J . 1,6.10-19 J . 4,8.10-11 J . 1,6.10-16 J . 4,8.10-25 J . 1,6.10-19 J . 4,8.10-11 J
35. 17 5. 17
( ; = H31 )
4080 kg
35 : 35 : . 35 . 17 . 35 . 17 . 35 . 17 . 35 . 17 . 18 . 18
36. -
. : 36. -
. : . . . . . . . . 37. 37. 8
3 Li ; + He 83 Li ; + He 4
242
38. 1934 Joliot - Curie -
38. 1934 Joliot - Curie -
Al + He ; + 0 n Al + He ; + n 27
132713
4242
110
: : . P Si . 31
15 P . P Si . 3115 P 30
153015
30143014
39. : 39. : 226Ra 222Rn + He + 6MeV 4
242 2 + 1/2 2 2 + 68 Kcal 226Ra 222Rn + He + 6MeV 2 + 1/2 2 2 + 68 Kcal
Kg 2 , - 1 mol :
Kg
1 Kcal = 4,184.103J 1J = 6,24.1018 eV 1 Kcal = 4,184.10
2 , - 1 mol :
3J 1J = 6,24.1018 eV
188
40.
42.
40.
42.
, 18 :
, : O8 O188
6 CO2 + 12 H2 18O C6H12O6 + 6 18O2 + 6 H2O,
, : 6 CO2 + 12 H2
18O C6H12O6 + 6 18O2 + 6 H2O, , :
. . . . . . . .
41. : 41. : 64296429 Cu ; + Ni , : Cu ; + Ni , : 63
286328
. . . . . . . . . .
- - CO2
C14
6 C146
12CO2 .
CO2
12CO2 . 43. % 128 -
2,5 h ( = 25 min) : 43. % 128 -
2,5 h ( = 25 min) : . 15,6% . 1,56% .3,13% . 6,26% . 15,6% . 1,56% .3,13% . 6,26%
22-0215_A.indd 197 27/5/2014 4:51:03 µµ
. 6,62.10-34 J 53. ’ -
: . . . . film . Wilson
54. , CH3COOH, , CH3OH, -
, CH3COOCH3 2 . 18 ,
- - ; 55. 3,7.1010 -
: . Debye . Rutherford . Einstein . Fermi . Curie
56.
. . . . .
57. : 82Pb +24Cr A , 98Cf +8O A , A a +X ,
X a + , + . , , -
.
190
59.
58. Rutherford 1911 3,4 1010 /s, 0,039 cm3 He
STP . - vogadro .
: Cu ; + Ni , 64
246428
: . . . . .
60. « » :
11 , , 3
1 , 16 , , 18 : 21 8
178 8
.3 .9 .6 .27 .18 61. ………
………. 62.
: . . . . .
22-0215_A.indd 198 27/5/2014 4:51:04 µµ
63. - Pb 22,8% ’ . (
).
3. - Pb 22,8% ’ . (
).
133 mL
64. s 1,0 g -
3,608 1010. t½ . 64. s 1,0 g -
3,608 1010. t½ . 65. -
65. -
. . . . . . . . . .
66. ½ = 14,8 h 66. ½ = 14,8 h . . 10% ; 10% ; 67. 67. : :
. . . .
. -
. . . .
. -
68. : 68. :
. .
. . . 1 . 1 . 1 . 1
: 191
69.
72.
69.
72.
Ca226
88 Ca22688
: : . Ra . Fr . Fr . Rn . Rn . Ra . Fr . Fr . Rn . Rn 226
88226
8822287
22287
22387
22387
22286
22286
22386
22386
70. 1,0 mL
2,0 105 s . , -
, 1,0 mL, 1,5 104 s.
;
70. 1,0 mL 2,0 105 s
. , - , 1,0 mL,
1,5 104 s. ;
71. - :
71. - :
. . . . . . . . . .
, + e + n , : , + e + n , : 2121
3131
4242
1010
. . . . . . . . . .
. 6,62.10-34 J 53. ’ -
: . . . . film . Wilson
54. , CH3COOH, , CH3OH, -
, CH3COOCH3 2 . 18 ,
- - ; 55. 3,7.1010 -
: . Debye . Rutherford . Einstein . Fermi . Curie
56.
. . . . .
57. : 82Pb +24Cr A , 98Cf +8O A , A a +X ,
X a + , + . , , -
.
190
59.
58. Rutherford 1911 3,4 1010 /s, 0,039 cm3 He
STP . - vogadro .
: Cu ; + Ni , 64
246428
: . . . . .
60. « » :
11 , , 3
1 , 16 , , 18 : 21 8
178 8
.3 .9 .6 .27 .18 61. ………
………. 62.
: . . . . .
22-0215_A.indd 199 27/5/2014 4:51:06 µµ
, -
, , .. -
, . :
1. . , CO2, NOx, SO2. 2. . , , . 3. . Chernobyl, Three mile island. . 4. . , . 5. « ». 6. .
- .
-. « »;
; ;
;
23. 38. 56.
24. 40. 59.
25. 41. 60.
28. 43. 61. … , 29. 44.
62. 30. 47. 65. 31. 48. 67. 32. 49. 68. 33. 51.
1027 -
69. 34. 71. 35. 52. 72. 36. 53.
37. ;=13 55.
192
22-0215_A.indd 200 27/5/2014 4:51:07 µµ
- ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ ΟΡΩΝ
- ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ
- ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ ΟΝΟΜΑΤΩΝ
22-0215_C.indd 1 27/5/2014 5:01:42 µµ
22-0215_C.indd 2 27/5/2014 5:01:43 µµ
22-0215_C.indd 3 27/5/2014 5:01:43 µµ
22-0215_C.indd 4 27/5/2014 5:01:43 µµ
22-0215_C.indd 5 27/5/2014 5:01:44 µµ
22-0215_C.indd 6 27/5/2014 5:01:44 µµ
22-0215_C.indd 7 27/5/2014 5:01:44 µµ
22-0215_C.indd 8 27/5/2014 5:01:45 µµ
22-0215_C.indd 9 27/5/2014 5:01:45 µµ
22-0215_C.indd 10 27/5/2014 5:01:45 µµ
- ΣΧΕΤΙΚΕΣ ΑΤΟΜΙΚΕΣ ΜΑΖΕΣ ΟΡΙΣΜΕΝΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝΓΙΑ ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥΣ
- ΠΙΝΑΚΕΣ ΣΧΕΤΙΚΩΝ ΑΤΟΜΙΚΩΝ ΜΑΖΩΝ ΜΕ ΤΕΣΣΕΡΑΣΗΜΑΝΤΙΚΑ ΨΗΦΙΑ
22-0215_C.indd 11 27/5/2014 5:01:45 µµ
22-0215_C.indd 12 27/5/2014 5:01:46 µµ
- ΘΕΜΕΛΙΩΔΗ ΜΕΓΕΘΗ ΚΑΙ ΜΟΝΑΔΕΣ
-ΠΟΛΛΑΠΛΑΣΙΑ ΚΑΙ ΥΠΟΠΟΛΛΑΠΛΑΣΙΑ ΜΟΝΑΔΩΝ
22-0215_C.indd 13 27/5/2014 5:01:46 µµ
22-0215_C.indd 14 27/5/2014 5:01:47 µµ
- ΤΙΜΕΣ ΘΕΜΕΛΙΩΔΩΝ ΣΤΑΘΕΡΩΝ
*Τα σωματίδια μπορεί να είναι άτομα (π.χ. Νa) μόρια (π.χ. H2) ιόντα (π.χ. Νa+), e, άλλα σωματίδια και πρέπει να ορίζονται κάθε φορά
22-0215_C.indd 15 27/5/2014 5:01:47 µµ
22-0215_C.indd 16 27/5/2014 5:01:47 µµ
ISBN 978-960-06-4817-1
Κωδικός βιβλίου: 0-22-0215