XI - IZVRENJE NA POKRETNIM STVARIMA

IZVRENJE NA POKRETNIM STVARIMA

U zakonima o izvrnom postupku entiteta sadrane su posebne odredebe o izvrenju na pokretnim stvarima.Postupak izvrenja na pokretnim stvarima ureen je manje detaljno u odnosu na postupak izvrenja na nekretninama, ali se za sva pitanja koja nisu izriito regulisana u glavi XI , pravila koja ureuju postupak izvrenja na nekretninama primjenjuju na odgovarajui nain i na pokretnim stvarima. (izuzev odredbi o promjeni predmeta izvrenja). Time su u postupku izvrenja na pokretnim stvarima preuzete znaajne novine koje su ovim zakonom predviene za postupak izvrenja na nepokretnostima.

Prema odredbi lana 114. Zakona o izvrnom postupka Republike Srpske za odluivanje o prijedlogu za izvrenje na pokretnim stvarima i za sprovedbu tog izvrenja mjesno je nadlean sud na ijem se podruju, prema naznaci u prijedlogu za izvrenje, one nalaze. Ovo pravilo vai i kada se izvrenje pokree po slubenoj dunosti. Takoe iz ovog proizilazi da isti sud ostaje mjesno nadlean i u sluaju kada izvrenje nije moglo biti provedeno zbog nedostatka navedenih stvari.Meutim trailac izvrenja moe predloiti da se donese rjeenje o izvrenju ne oznaavajui mjesto gdje se nalaze pokretne stvari ( lan 115 Zakona o izvrnom postupku Republike Srpske ). U takvom sluaju za odluivanje o prijedlogu nadlean je sud na ijem se podruju nalazi prebivalite ili boravite izvrenika koji je fiziko lice, odnosno sjedite izvrenika koji je pravno lice. Dakle, u ovom sluaju, mjesna nadlenost se odreuje kao prema pravilima opte mjesne nadlenosti za tuenog iz lana 29. stav 1 i 2 i lanom 30. stav 2 Zakona o parninom postupku.Trailac izvrenja moe da podnese prijedlog za izvrenje sudu na podruju na kome izvrenik ima prebivalite ili boravite, odnosno sjedite, bez oznake gdje se nalaze izvrenikove pokretne stvari i da sud donese rjeenje bez takvog oznaavanja mjesta stvari. Nakon toga trailac izvrenja moe podnijeti rjeenje o izvrenju svakom sudu na podruju koga se nalaze izvrenikove stvari, s prijedlogom da taj sud provede izvrenje. Ovo je mogunost traiocu izvrenja da moe ostvariti svoje novano potraivanje i protiv nesavjesnih izvrenika koji svoje stvari kriju. Ovaj institut, poznat je po pravnim pravilima izvrnog postupka, kao letee izvrenjeTakoe Zakonom o izvrnom postupku Republike Srpske ( lan 116 ) predvieno je da ukoliko je sud odredio izvrenje na pokretnim stvarima na podruju tog ili drugog suda, po okonanju izvrenja na pokretnim stvarima na svom podruju rjeenje o izvrenju e dostaviti drugom sudu na daljnje provoenje do potpunog namirenja traioca izvrenja.Ovo je novi lan. Na nov nain definie sprovoenje izvrenja na pokretnim stvarima odreenog rjeenjem o izvrenju - dostavom rjeenja o izvrenju na dalje sprovoenje sve do potpunog namirenja traioca izvrenja.

Cilj ovog zakonskog rjeenja je efikasnije sprovoenje izvrenja na pokretnim stvarima. Ovo novo zakonsko rjeenje je u interesu, kako traioca izvrenja, tako i izvrenika. Traiocu izvrenja pogoduje utoliko to kod ovakvog zakonskog rjeenja trailac izvrenja, koji izvrenje trai na osnovu izvrne isprave, ne mora podnositi ponovo prijedlog kod svakog od sudova na ijem se podruju pokretne stvari nalaze. I kod podnoenja rjeenja o izvrenju drugom mjesno nadlenom sudu na sprovoenje izvrenja, prema ranijem Zakonu o izvrnom postupku, trailac izvrenja mogao je rjeenje o izvrenju dostaviti samo jednom sudu na sprovoenje izvrenja, a u sluaju bezuspjenog podnoenja rjeenja o izvrenju radi sprovoenja izvrenja bio je prinuen da podnosi nove prijedloge za izvrenje, ime su se optereavali izvrni sudovi i prouzrokovali sve dodatne trokove izvrenja. Izvreniku takoe pogoduje ovakvo zakonsko rjeenje, ime je onemoguena prekomjerna naplata potraivanja traioca izvrenja ukoliko bi trailac izvrenja podnosio prijedlog za izvrenje na osnovu izvrne isprave kod vie sudova na ijem se podruju nalaze pokretne stvari na kojim je odreeno sprovoenje izvrenja i svaki od tih sudova provodio izvrenje, mogua bi bila situacija prekomjerne naplate. Ovakvim nainom sprovoenja izvrenja izvrni sudovi nee biti optereeni prijedlozima za izvrenje, ve e nakon sprovoenja izvrenja na svom podruju (ako trailac izvrenja ne bude namiren sprovedenim izvrenjem ) rjeenje dostaviti drugom sudu na dalje sprovoenje.

Sama primjena ove zakonske odredbe nalae da se, prilikom dostavljanja rjeenja o izvrenju drugom sudu na dalje sprovoenje uz rjeenje o izvrenju dostavlja i obavjetenje o tada sprovedenim izvrnim radnjama.

Izuzimanje od izvrenja i izvrne radnje

Prema odredbi lana 117. Zakonom o izvrnom postupku Republike Srpske ne mogu biti predmet izvrenja predmeti koji su neophodno potrebni izvreniku i lanovima njegove porodice za zadovoljavanje svakodnevnih potreba; hrana i ogrjev za potrebe izvrenika i lanova njegovog domainstva za tri mjeseca; gotov novac izvrenika po osnovi potraivanja koja su izuzeta ili ograniena od izvrenja, te gotov novac izvrenika koji ima stalna mjesena primanja do mjesenog iznosa koji je po zakonu izuzet od izvrenja proporcionalno vremenu do idueg primanja, medalje, ratne spomenice i drugo ordenje i priznanja, vjenani prsten, lina pisma, rukopisi i drugi lini spisi izvrenika, porodine fotografije, line i porodine isprave i porodini portreti.Potanska poiljka ili potanska novana doznaka upuena izvreniku ne moe biti predmet izvrenja prije uruenja.

Prednja pravila se ne odnose na izvrenje radi ostvarenja novanih potraivanja osiguranih ugovornim zalonim pravom na pokretnim stvarima.Ovom odredbom odreene su stvari koje ne mogu biti predmet izvrenja.

Odreene su etiri grupe stvari koje ne mogu biti predmet izvrenja. Izuzimanjem od izvrenja predmeta koji su neophodno potrebni za zadovoljenje osnovnih ivotnih potreba izvrenika i lanova njegove porodice, u svakom konkretnom sluaju podlijee ocjeni suda koji su to predmeti neophodno potrebni izvreniku i lanovima njegove porodice za zadovoljenje svakodnevnih potreba. Zakonodavac je poao od toga da sud treba da cijeni u svakom konkretnom sluaju zavisno od socijalnih, porodinih prilika i sredine u kojoj ive izvrenik i lanovi njegove porodice.

U dijelu kojim je odreeno da predmet izvrenja ne moe biti gotov novac izvrenika po osnovu potraivanja koja su izuzeta ili ograniena od izvrenja, proizilazi da kao predmet izvrenja ne mogu biti primanja izvrenika po osnovu zakonskog izdravanja ukoliko se ne radi o potraivanjima iste vrste ( lan 137. stav 1 ovog zakona), te potraivanja po osnovu poreza, taksi i doprinosa propisanih zakonom ( lan 137. stav 2 ovog zakona).

Takoe je proiren krug stvari koje ne mogu biti predmet izvrenja tako to je pored stvari: medalje, ratne spomenice i drugo ordenje i priznanja, vjenani prsten, lina pisma, rukopisi i drugih linih spisa izvrenika i porodinih fotografija (koje su sadrane u taki 7 stav 1, lan 71. ranije vaeeg Zakona o izvrnom postupku) - novom zakonskom odredbom propisano je da predmet izvrenja ne mogu biti ni line ni porodine isprave, kao ni porodini portreti.

Ne mogu biti predmet izvrenja potanska poiljka ili potanska novana doznaka upuena izvreniku prije uruenja potanske poiljke ili potanske novane doznake izvreniku. Sve do uruenja navedenih potanskih poiljki i potanskih doznaka izvreniku iste se nalaze u poti, koja poslove potanskog saobraaja obavlja u okviru svoje djelatnosti - ovlatenja, tako da ovakva pravna situacija nije izjednaena sa situacijom kada se pokretna stvar nalazi kod treeg lica.

Izvrne radnje

Izvrne radnje kojima se provodi izvrenje na pokretnim stvarima su zapljena, procjena i prodaja stvari, te namirenjem traioca izvrenja iz iznosa dobivenog prodajom.

Trailac izvrenja moe traiti da se sprovede samo zapljena i procjena ( dakle, ne prodaja i namirenje).

Pljenidba i popis zapljene sprovode se skoro istovremeno, a s popisom zapljene obavlja se i procjena vrijednosti pokretnih stvari. Trailac izvrenja moe imati pravni interes za sprovoenje samo ove dvije izvrne radnje to mu je ovom zakonskom odredbom omogueno. Trailac izvrenja stie popisom zapljene zalono pravo na popisanim pokretnim stvarima. Nakon sprovedenih izvrnih radnji zaplijene i procjene, izvrni sud ne prekida postupak ve ne provodi dalji postupak, sve do isteka roka od 3 mjeseca. Meutim, ovakvo stanje po sprovedenoj zapljeni i procjeni, zakonodavac je ograniio na 3 mjeseca raunajui od dana izvrenog popisa odnosno procjene, a u kojem roku je trailac izvrenja duan podnijeti prijedlog za prodaju zaplijenjenih pokrenih stvari. Ako trailac izvrenja ne podnese ovaj prijedlog za prodaju popisanih i procijenjenih pokretnih stvari, izvrenje e se obustaviti. Znai da trailac izvrenja ne moe, ukoliko za to ima pravni interes, samo obezbijediti svoje potraivanje sticanjem zalonog prava i da takvo stanje traje onoliko dugo koliko to odgovara traiocu izvrenja.

U svakom sluaju trailac izvrenja moe podnijeti novi prijedlog za izvrenje na istim stvarima.Pljenidba, procjena i prodja pokretnih stvari

Opte je pravilo, da sudski izvrilac, prije nego to pristupi zapljeni, predae izvreniku rjeenje o izvrenju i pozve ga da plati iznos za koji je odreeno izvrenje.

Ako izvreniku rjeenje o izvrenju nije moglo da se preda prilikom zapljene, dostavie mu se naknadno, po optim pravilima o dostavi.

Sud moe odluiti, zavisno od okolnosti svakog pojedinanog sluaja, da urui rjeenje o izvrenju prije pokuaja popisa i zapljene izvrenikovih stvari. Izuzetno, popis i zapljena izvrenikovih stvari moe se izvriti po uruenju rjeenja o izvrenju, to sud cijeni u svakom pojedinom sluaju.

O vremenu i mjestu zapljene obavijestit e se trailac izvrenja, ako je to traio.

Odsutnost traioca izvrenja ne spreava provoenje zapljene.

O obavljenoj zapljeni obavijestit e se stranka koja joj nije bila prisutna.

U ovom dijelu zakonske odredbe na nov nain je propisana mogunost uruenja rjeenja o izvrenju izvreniku. Predviena je mogunost suda da odlui, zavisno od okolnosti svakog pojedinanog sluaja, da li e uruenje rjeenja o izvrenju vriti prije pokuaja popisa i zapljene izvrenikovih stvari. Ovakvo zakonsko rijeenje nametnula je dosadanja sudska praksa. Nerijetki su sluajevi bili da nemali broj izvrenika (uglavnom u postupku izvrenja na osnovu vjerodostojne isprave), nakon to im se urui rjeenje o izvrenju, izmiri svoju obavezu tako da i ne doe do sprovoenja izvrne radnje zapljene. Ovom zakonskom odredbom data je mogunost izvrnom sudu da cijeni okolnost pojedinanog sluaja i gdje god nae opravdanim da rjeenje o izvrenju dostavi izvreniku prije pokuaja popisa i zapljene.

U novom su zakonu dodane nove odredbe (stav 3 i stav 4 lana 119.), prema kojima sud moe zavisno od okolnosti sluaja da odlui da se rjeenje o izvrenju urui prije pokuaja popisa i pljenidbe izvrenikovih stvari. Za ovu odredbu, sigurno govore tehniki i organizacioni razlozi o kojima sud treba da vodi rauna, ali ona ne ide u prilog efikasnoj zatiti prava traioca izvrenja, to je osnovni cilj. Od dostave rjeenje o izvrenju i obavijesti o pljenidbi, do same pljenidbe moe protei odreeni vremenski period u kome izvrenik moe osujetiti provoenje izvrenja. Da problem bude vei, nova odredba stava 4 praktino dezavuira opte pravilo (dostavljanje izvrenja prilikom poduzimanja prve izvrne radnje) i odreuje da se samo izuzetno pljenidba i popis mogu izvriti po uruenju rjeenja o izvrenju, to sud cijeni u svakom konkretnom sluaju. ZIP bi trebalo izmijeniti tako da osnovno pravilo ostane ono propisano odredbom lana 40. stav 7 kojim je propisano da rjeenje o izvrenju na pokretnim stvarima dostavlja se izvreniku prilikom preduzimanja prve izvrne radnje. Ukoliko se pokretna stvar ne nalazi u posjedu izvrenika, rjeenje o izvrenju se dostavlja i licu kod kojeg se stvar nalazi. Iz ega slijedi da se otpoinje sa postupkom izvrenja prije nego to se izvrenik moe oitovati o rjeenju ili uloiti pravni lijek i prije nego to se druga strana moe oitovati o prigovora i prije odluke suda o njemu. Drugaije postupanje moe biti izuzetak.

Izvrenje se provodi radnim danom u vremenu od 7-19 h, a sud moe zakljukom odrediti i drugaije ako za to postoje opravdani razlozi (lan 42. ovog zakona).

Prema ovom propisu, odsustvo traioca izvrenja ne sprijeava sprovoenje izvrenja. Raniji zakon je propisivao da ni odsustvo dunika ne sprijeava sprovoenje izvrenja, to nije sadrano u ovom lanu novog zakona.

Zapljena se obavlja sastavljanjem popisa zapljene pokretnih stvari. Prilikom popisa sudski izvrilac treba da vodi rauna da se ne popisuju stvari koje ne mogu biti predmet izvrenja. Popisati se mogu stvari koje se nalaze u posjedu izvrenika, te njegove stvari koje se nalaze u posjedu traioca izvrenja. U posjedu izvrenika su one stvari koje on ima na sebi odnosno nalaze se na ili u njegovoj nekretnini, u stanu u kome stanuje, odnosno poslovnoj prostoriji koju dri u zakupu. Ako trea lica ne obavijeste sud o svojim pravima na pokretnoj stvari u posjedu izvrenika koja je predmet izvrenja, niti dokau svoja prava na njima, smatra se da takva prava treih ne postoje i da je izvrenik vlasnik stvari koja se nalazi u njegovom posjedu.

Smatra se da su brani ili vanbrani drugovi suvlasnici u jednakim dijelovima svih pokretnih stvari koje se zateknu u njihovoj kui, stanu, poslovnoj prostoriji ili drugoj nepokretnosti.

Izvrenikove stvari koje se nalaze u posjedu treeg lica mogu se popisati samo ako ono na to pristane. Ako tree lice ne pristane na popis sud e zakljukom na traioca izvrenja, na njegov prijedlog, prenijeti izvrenikovo pravo na predaju stvari radi provoenja izvrenja po pravilima o prijenosu radi naplate. U sluaju da se stvar treeg lica nalazi kod izvrenika smatrae se da je to izvrenikova stvar ako tree lice ne obavjesti sud o svojim pravima na toj stvari i to ne dokae.Popisuje se onoliko stavri koliko je potrebno za namirenje traioca izvrenja i trokova izvrenja. Prvenstveno se popisuju stvari u odnosu na koje nema primjedbi izvrenika i treih lica o postojanju prava koja bi spreavala dalji tok izvrenja, kao i one stvari koje se mogu najlake unoviti.

Popisane stvari sudski izvrilac e ostaviti na uvanje izvreniku, ako sud, na prijedlog traioca izvrenja, nije odredio da se one predaju na uvanje traiocu izvrenja ili treem licu. U ovakom sluaju rizik od opasnosti unitenja ili oteenja stvari datih na uvanje traiocu izvrenja ili treem licu snosi trailac izvrenja osim ako je unitenje ili oteenje posljedica vie sile. Primjetno je u sudskoj praksi da trailac izvrenja rijetko koristi mogunost da trai da se njemu odnosno treim licima zapljenjene stvari daju na uvanje. Na popisanim stvarima, koje su ostavljene izvreniku na uvanje, vidljivo e se oznaiti da su zapljenjene. Zapljenjeni gotov novac, vrijednosni papiri i dragocjenosti predat e se u sudski depozit. U sudski depozit predat e se i druge stvari vee vrijednosti ako su pogodne za takav nain uvanja.

Svim licima koja posjeduju ili imaju kontrolu nad popisanim stvarima, zabranjuje se da njima raspolau bez sudskog naloga.

Ako su zapljenjene stvari ostavljene izvreniku na uvanje, on ih moe upotrebljavati ali tako da se ne umanji njihova vrijednost. Ne smije tim stvarima raspolagati ( otuivati ih, davati u zakup ili na poslugu ) niti mijenjati njihovu namjenu. Korisno je upozorenje na krivinopravne posljedice postupanja protivno takvoj zabrani ( krivino djelo oteenja tuih prava ). Zabrana raspolaganja odnosi se i na druga lica kod kojih su stvari ostavljene.Trailac izvrenja stie popisom zapljene zalono pravo na popisanim pokretnim stvarima ( runa zaloga ) tj. pravo da se iz zaloene pokretne stvari namiri prodajom pokretne stvari.Ako je popis obavljen u korist vie trailaca izvrenja, prvenstveni red zalonog prava odreuje se prema danu kada je prijedlog za izvrenje primljen u sud, a ako su prijedlozi primljeni istog dana, njihova zalona prava imaju isti prvenstveni red. Ako je prijedlog za izvrenje upuen potom preporuenom poiljkom, dan predaje poti smatra se kao dan prijema u sudu.

Za sluaj da sudski izvritelj ne nae pokretne stvari za popis ili nae samo stvari koje su izuzete od izvrenja, nee se sainjavati zapisnik o popisu ve sastaviti zabiljebu o tome. O tome e se obavjestiti trailac izvrenja, koji nije bio prisutan pokuaju popisa stvari.U roku od tri mjeseca, od dana dostave obavjesti odnosno od dana pokuane zapljene kojoj je bio prisutan, trailac izvrenja moe predloiti da se zapljena ponovo sprovede.

U obavjesti e se upozoriti da ako ne predloi ponovnu zapljenu u tom roku da e sud obustaviti izvrenje. Izvrenje e se obustaviti i ako se pri ponovnoj zapljeni ne nau stvari koje mogu biti predmet izvrenja.U sluaju da je trailac izvrenja prisutan pokuaju popisa upozorie se na mogunost da u roku od tri mjeseca predloi ponovni popis i na posljedice koje e nastupiti ako tako ne postupi. I o tome e se sastaviti zabiljeba.Istovremeno s popisom zapljene obavit e se i procjena vrijednosti pokretnih stvari. Procjenu obavlja sudski izvrilac, ako sud nije odredio da je obavi sudski procjenilac ili posebni vjetak. Stranka moe predloiti da procjenu obavi vjetak iako to sud nije odredio. Ako sud prihvati taj prijedlog trokove vjetaenja duan je predujmiti predlaga u roku koji sud odredi. Ako predujam ne bude plaen u roku, smatrat e se da je predlaga odustao od svog prijedloga. O ovom prijedlogu sud odluuje zakljukom. Trokove vjetaenja snosi predlaga, bez obzira na ishod izvrnog postupka. Opredjeljenje stranke za izbor ovog zakonskog rjeenja ( procjena vrijednosti putem vjetaka ) moe biti zbog neslaganja sa linosti sudskog izvrioca ili zbog sumnje u njegovu strunu osposobljenost za vrenje procjene vrijednosti odreene stvari ili iz drugih razloga.Ovakvim zakonskim rjeenjem strankama je pruena mogunost da uestvuje u postupku izbora onog zakonskog rjeenja pri procjeni pokretnih stvari koje predstavljaju najveu garanciju ( prema shvatanju stranke ) za valjanost obavljene procjene, jer je to u njihovom interesu, tim prije ako se radi o procjeni pokretnih stvari koje su rijetko u pravnom prometu i za koje je optepoznato da se radi o stvarima vee vrijednosti.Osnovanost prijedloga stranke za procjenu vrijednosti putem vjetaka i kad to sud nije odredio je u ocjeni suda.Stranka moe u roku od tri dana od obavljene procjene, predloiti sudu utvrivanje nie, odnosno vie vrijednosti zaplijenjenih pokretnih stvari od procijenjene ili odreivanje nove procjene, izuzev ukoliko procjenu nije obavio vjetak. O prijedlogu sud odluuje zakljukom.Novina u ovom zakonu je da nema mjesta podnoenju prijedloga stranke sudu za utvrivanje vie odnosno nie vrijednosti ili za odreivanje nove procjene ukoliko je prvu procjenu vrijednosti stvari obavio vjetak. Dakle, ukoliko je procjenu vrijednosti pokretne stvari obavio vjetak, bilo po odluci suda, bilo po prijedlogu stranke prihvaenom od strane suda ili pak prilikom ponovljene procjene koju sud odredi na prijedlog stranke, tako utvrena vrijednost pokretne stvari u izvrnom postupku je konana.O pljenidbenom popisu i procjeni sastavlja se zapisnik u kome se oznaavju zapljenjene pokretne stvari sa njihovom procjenjenom vrijednou. Zapisnik se sastavlja na propisanom obrascu. Treba da sadri podatke o strankama, oznaku rjeenja o izvrenju, opis stvari ( marka, tip, veliina, godina proizvodnje i sl. ), ko je prisutan od stranaka i eventualno treih lica, da li je i kome urueno rjeenje o izvrenju, kod koga su stvari ostavljene na uvanje, kao i eventualne izjave treih lica o pravima na stvarima koje su predmet popisa. Posebno e se unijeti u zapisnik upozorenje izvreniku i traiocu izvrenja na prava, odnosno obaveze povodom popisa i procjene. Zapisnik o pljenidbenom popisu trailac izvrenja moe o svom troku objaviti u sredstvima javnog informisanja.Ako se nakon popisa zapljene odredi izvrenje na zaplijenjenim stvarima radi naplate drugog potraivanja istog traioca izvrenja ili potraivanja drugog traioca izvrenja, nee se obaviti ponovni popis i procjena tih pokretnih stvari nego e se u nastavku zapisnika samo zabiljeiti podaci iz kasnijeg rjeenja o izvrenju, podaci o strankama, visina novog potraivanja i dr.

Prodaja zapljenih stvara moe se provesti tek nakon isteka 15 dana od dana popisa zapljene. Meutim mogue je prodaju odrediti i prije toga i to ako izvrenik pristane da se prodaja obavi prije toga, ili ako su u pitanju stvari koje su podlone brzom kvarenju, ili ako postoji opasnost od znatnog pada njihove cijene, ili ako trailac izvrenja da obezbjeenje za tetu koju bi bio duan nadoknaditi izvreniku u sluaju da rjeenje o izvrenju ne postane izvrno. Prodaja stvari se vri putem usmenog javnog nadmetanja ili neposrednom pogodbom. Nain prodaje odreuje zakljukom sud, pazei na to da se postigne najpovoljnije unovenje stvari.

Javno nadmetanje provodi sudski izvrilac ili drugo lice odreeno od suda.

Prodaja neposrednom pogodbom obavlja se izmeu kupca, s jedne strane i sudskog izvrioca ili lica koje obavlja komisione poslove, s druge strane. Sudski izvrilac pokretne stvari prodaje, u ime i za raun izvrenika, a lice koje obavlja komisione poslove u svoje ime, a za raun izvrenika.

Prodaja javnim nadmetanjem odredit e se ako su u pitanju stvari vee vrijednosti, a moe se oekivati da e se prodati po veoj cijeni od procijenjene vrijednosti.

Prodaja stvari objavit e se blagovremeno na oglasnoj tabli suda, a moe se objaviti i na nain predvien za objavljivanje prodaje nepokretnosti ( lokalnim medijima i na drugi nain ).

Trailac izvrenja i izvrenik obavijestit e se o mjestu, danu i satu prodaje.

Bez pristanka lica koja se u izvrnom postupku po redu prvenstva namiruju prije traioca izvrenja, pokretna stvar se na javnom nadmetanju ne moe prodati po cijeni koja ne pokriva ni djelimino iznos potraivanja traioca izvrenja.Na prvom roitu za javno nadmetanje ne moe se pokretna stvar prodati ispod polovine utvrene vrijednosti. Poetne ponude za prvo roite na iznose manje od jedne polovine utvrene vrijednosti nee biti razmatrane.

Nakon zakljuenja nadmetanja utvruje se lista ponuaa koji su ponudili cijenu iznad minimuma i da je nepokretnost prodata najpovoljnijem ponuau ukoliko su ispunjeni ostali uslovi. O prodaji nepokretnosti najpovoljnijem ponuau sud donosi pisani zakljuak koji se objavljuje na oglasnoj tabli suda.Ponua sa najveom ponudom e platiti cijenu za pokretnu stvar odmah nakon objavljivanja rezultata ako sud zakljukom ne odlui drukije. Ukoliko ponua ne plati odmah po pozivu suda drugi ponua e biti proglaen kupcem i platit e onu cijenu koju je on ponudio i tako redom.

U sluaju da nijedan od ponuaa sa odgovarajuom ponudom ne uplati cijenu odmah po pozivu suda, sud e na zahtjev jedne od stranaka oglasiti da prvo roite nije uspjelo. Zahtjev sudu za zakazivanje novog roita stranka moe podnijeti u roku osam dana od odravanja neuspjelog roita. Ovaj zahtjev stranke sudu za zakazivanje novog roita ( poto prvo roite nije uspjelo ) je neophodno za dalje provoenje postupka prodaje. U sluaju neuspjele prodaje na prvom roitu, odravanje roita za drugo nadmetanje zavisi od samih stranaka. Ukoliko ni jedna stranka ne predloi odravanje drugog roita za javno nadmetanje u propisanom roku ( koji je od prodaje usmenim javnim nadmetanjem zakonski rok ) ili ako se stvari ne uspiju prodati na drugom javnom nadmetanju, odnosno putem neposredne pogodbe, sud e obustaviti postupak.

Obustavom postupka nije iskljuena mogunost da trailac izvrenja ponovo podnese prijedlog za izvrenje na istim pokretnim stvarima koje se bile predmet neuspjele prodaje. Rjeenje o obustavi postupka ima pravne posljedice rjeenja iz lana 63. stav 7. Zakona o izvrnom postupku i tim rjeenjem ukinue se sve do tada sprovedene izvrne radnje ako se time ne dira u steena prava treih lica.Ako je zakazano drugo roite za javno nadmetanje sud e ga provesti po pravilima koja vae za prvo roite, ali se stvari mogu prodati bez ogranienja u pogledu utvrene cijene.

Ako se stvari prodaju neposrednom pogodbom ne mogu se prodati ispod jedne treine procijenjene vrijednosti.

Zakon o izvrnom postupku ovlauje sudskog izvrioca da preda stvari kupcu i ako nije poloio cijenu, ako na to, na svoj rizik, pristane trailac izvrenja i uesnici koji imaju pravo prvenstva kod namirenja u granicama iznosa koji bi im pripali iz postignute cijene.

U takvom sluaju odredie se rok u kome e kupac platiti cijenu, a ako to ne uini, trailac izvrenja i eventualno drugi uesnici postupka mogu od suda traiti da donese rjeenje kojim e se kupac obavezati da plati cijenu. Na osnovu tog rjeenja, nakon to postane pravosnano i izvrno, kao izvrne isprave, moe traiti izvrenje. Prednja pravila o prodaji stvari prije plaanja oito vode nepotrebnom odugovlaenju postupka ako kupac ne plati cijenuNamirenje traioca izvrenja

Zakonom o izvrnom postupku su predviena pravila za namirenje jednog odnosno vie trailaca izvrenja iz dobijene cijene.Sud pristupa namirenju traioca izvrenja odmah nakon donoenja rjeenja o dosudi.

Ako se iz prodajne cijene stvari namiruje samo jedan trailac izvrenja, sud e, bez odravanja roita, rjeenjem odrediti da se iz iznosa dobivenog prodajom stvari i oduzetog novca namire redom: trokovi postupka, trokovi odreeni u izvrnoj ispravi, kamate do dana unovenja stvari i glavno potraivanje.

Ako nakon podmirenja preostanu novana sredstva, ona e se predati izvreniku.

U sluaju da se namiruje vie trailaca izvrenja, odnosno ako se pored trailaca izvrenja namiruju i lica ija prava prestaju prodajom stvari, oni se namiruju redom po kome su stekli zalono pravo ili drugo pravo koje prodajom prestaje, ako zakonom nije odreen drukiji red namirenja. Traioci izvrenja istog reda koji se iz prodajne cijene ne mogu potpuno namiriti, namiruju se srazmjerno iznosima svojih potraivanja.

U sluaju namirenja vie trailaca izvrenja donosi se rjeenje o namirenju nakon odranog roita. Na roite za diobu cijene se pozivaju svi traioci izvrnja, izvrenik i eventualno druga lica ija prava prestaju prodajom stvari te se raspravlja o namirenju traioca izvrenja i drugih lica koja postavljaju zahtjev za namirenje. Lice koje se namiruje iz prodajne cijene moe na roitu za diobu drugom takvom licu osporiti postojanje potraivanja, njegovu visini red namirenja. Sud e lice koje je osporilo potraivanje uputiti da u odreenom roku pokrene parnicu, osim ako lice koje osporava potraivanje to osporavanje potkrepljuje pravosnanom presudom, javnom ili prema zakonu ovjerenom privatnom ispravom. U tom sluaju sud e o osporavanju odluiti u izvrnom postupku. Meutim ako lice koje je osporilo potraivanje uini vjerovatnim postojanje razloga za osporavanje, sud e zakljukom na parnicu uputiti lice ije je potraivanje osporeno, a donoenje rjeenja o namirenju lica ije je potraivanje osporeno odgoditi do zavretka parnice. Pri donoenju rjeenja o namirenju sud e uzeti u obzir samo ona potraivanja za koja je rjeenje o izvrenju postalo izvrno do dana donoenja rjeenja o namirenju.

Iz prodajne cijene namiruju se traioci izvrenja na iji je prijedlog odreeno izvrenje, zaloni povjerioci i kad nisu prijavili svoja potraivanja i lica koja imaju pravo na naknadu za line slunosti. I u ovom sluaju ako nakon podmirenja preostanu novana sredstva, ona e se predati izvreniku.

Iz iznosa dobivenog prodajom namiruju se prvenstveno i to redom: trokovi izvrnog postupka, potraivanja zalonih povjerilaca koja se po redu prvenstva namiruju prije traioca izvrenja, potraivanja traioca izvrenja po ijem je prijedlogu odreeno izvrenje, potraivanja zalonih povjerilaca koja se po redu prvenstva namiruju poslije traioca izvrenja, naknada za line slunosti koje se prodajom gase.

Ako izvrenik pored glavnog potraivanja duguje i kamatu ona se namiruje prije iznosa glavnog potraivanja.

Vie lica unutar istog reda namiruju se po redu sticanja zalonog prava i prava na namirenje traioca izvrenja koji su predloili izvrenje, odnosno po redu sticanja linih slunosti.Vie potraivanja koja imaju isti red namirenja namiruju se srazmjerno svojoj visini ako iznos dobiven prodajom nije dovoljan za potpuno namirenje.

Protiv rjeenja o namirenju nije dozvoljen prigovor, ali se moe izjaviti alba.

Ako nunost odravanja roita za diobu nije propisana ovim zakonom, sud e rjeenje o namirenju objaviti na oglasnoj tabli. Istekom treeg dana od dana isticanja na oglasnoj tabli smatra se da je rjeenje dostavljeno svim licima koja imaju pravo da se iz prodajne cijene namire.

Izvrenju rjeenja o namirenju pristupit e se nakon to istekne rok za izjavu albe ovlatenih lica. Ako alba na rjeenje o namirenju bude izjavljena u roku dostavit e se strankama i ostalim uesnicima u postupku, a rjeenje izvriti ako trailac izvrenja u roku od tri dana od prijema albe ne predloi odlaganje izvrenja do odluke drugostepenog suda po albi.Prodajom pokretne stvari izvrenik gubi pravo posjeda pokretne stvari i duan ju je predati kupcu odmah nakon dostave rjeenja o dosudi, ako zakonom ili u sporazumu s kupcem nije drukije odreeno.5. Zakljuak

Postupak izvrenja na pokretnim stvarima iako nita manje problematino od izvrenja na nekretninama ureen je manje detaljno u odnosu na postupak izvrenja na nekretninama.

Kao to sam na poetku svog izlaganja rekla da se za sva pitanja koja nisu izriito regulisana u glavi XI pravila koja ureuju postupak izvrenja na nekretninama primjenjuju se na odgovarajui nain i na pokretnim stvarima.

Meutim ovdje se moe konstatovati ve prvi problem - ta je odgovarajua ili shodna primjena stvar je tumaenja, a samim time i mogunost da razliiti sudovi stvore i razliitu sudsku praksu. Pri tome treba voditi rauna da su izvrni sudovi optereeni velikim brojem predmeta ( 70-80 % predmeta u kojima je podnesen prijedlog za izvrenje a kao sredstvo i predmet izvrenja je predloeno izvrenje na pokretnim stvarima ), da trebaju jasna, tehniki precizna pravila i da mogunost tumaenja u procesnom pravu treba biti svedena na ogranienu mjeru.

Ovdje bi se moglo sugerisati zakonodavcu da se izvrenje na pokretnim stvarima kao poseban postupak treba potpuno regulisati i bez upuivanja na shodnu primjenu pravila za izvrenje na nekretninama.

Izvrenje na pokretnim stvarima ima znaajnu ulogu u jednoj dravi posebno gledano na ekonomiju.

Prvo, za manje potraivanje je drutveno i ekonomski neopravdano izvriti prodaju nekretnine, drugo, nije svaki izvrenik ujedno i vlasnik nekretnine, tree, postupak izvrenja na pokretnim stvarima i pravima bi trebao biti manje formalizovan, po mogunosti ak dislociran van sudskog postupka iz razloga to je generalno provoenje izvrnog postupka od strane suda uz pomonu ulogu sudskog izvritelja i izvrni postupak se sastoji iz niza izvrnih radnji i o provoenju svake radnje sud mora donjeti odluku, etvrto, u modernoj trinoj privredi sve imovinske vrijednosti dunika moraju sluiti obezbjeenje kredita; aktiviranje imovine dunika mora biti potpuno. Za osiguranje kratkoronih potraivanja zasnivanje hipoteke moe biti i sporo ( postupak upisa u zemljine knjige ) i skupo ( notarski trokovi ), tako da bi bilo logino da kreditna privreda ovdje preferira obezbjeenje na pokretnim stvarima i pravima. Ukoliko, meutim, u postupku izvrenja nije mogue efikasno provesti izvrenje na pokretnim stavrima, motivacija povjerilaca da prihvate pokretne stvari kao obezbjeenje, bie manja sa enormnim posljedicama po nacionalnu ekonomiju.

Zakon o izvrnom postupku 2003 je u izvjesnoj mjeri reformisao izvrenje na pokretnim stvarima u cilju vee efikasnosti, ali te reforme nisu radikalne kao kod nepokretnih stvari. Uz to su neke izriito negativno ocijenjene. Ipak, zajedno sa izmjenama optih odredaba one u izvjesnoj mjeri znae liberalizaciju izvrnog postupka na pokretnim stvarima. Postupak izvrenja u cilju namirenje zalonog povjerioca regulisan OZZ je dodatno liberaliziran. Odredbe o liberalizaciji izvrnog postupka, kako u pogledu pretpostavki za voenje postupka tako i u pogledu naina namirenja, slijede odreene trendove u pravu tranzicijskih zemalja kao i zemalja EU, ali one imaju niz manjkavosti: nepostojanje adekvatne slube izvritelja, nepostojanje kapaciteta kod suda za uvanje oduzetih predmeta, nepostojanje pravila o javnoj prodaji odnosno nemogunost primjene pravila o javnoj prodaji predvienih Pravilnikom o zalozima na postupak redovnog izvrenja.

Nuno je kritiki preispitati ulogu sudskih izvritelja u izvrnom pravu Republike Srpske i BiH. Poznato je da veina postojeih sudski izvritelji nisu u stanju izvriti zadatke povjerene zakonom slaba obuenost (nedostatak posebne profesionalne edukacije), nepostojanje adekvatne infrastrukture (neadekvatan nain finansiranja), to uzrokuje i slabu motiviranost (ne samo da ne postoji posebna naknada, ve sudski izvritelj nema naknadu trokova kojima moe biti izloen).

Banjaluka 11.02.2011 godine Vesna Mii

SUDSKA PRAKSA

1 ). Osnovni sud Brko Distrikt BiH se rjeenjem 096-0-Ip-07-000073 od 16.03.2007 godine oglasio mjesno nenadlenim za postupanje u izvrnom postupku i nakon pravosnanosti rjeenja cjelokupan spis ustupa Osnovnom sudu Banjaluka.

Iz obrazloenja:

Trailac izvrenja podnio je prijedlog za izvrenje dana 12.03.2007 godine na osnovu vjerodostojne isprave- rauna protiv izvrenika radi duga u iznosu od 5.643,70 KM.

Kako se trai sprovoenje izvrenja popisom, procjenom i prodajom pokretnih stvari i novanih sredstava koje se nau kod izvrenika a sjedite izvrenika je u Banjaluci to je sud odluio kao u dispozitivu ovog rjeenja a u smislu lana 5.taka 1. Zakona o izvrnom postupku Brko Distrikta Bosne i Hercegovine.

Na raunima postoji pismeni sporazum o mjesnoj nadlenosti suda u sluaju spora a isti moe imati znaaj samo u parninom postupku, a ne i u postupku izvrenja.

Pismeni sporazum stranaka o mjesnoj nadlenosti ne odnosi se na postupak izvrenja, poto je Zakonom o izvrnom postupku odreena iskljuiva mjesna nadlenost zavisno o sredstvima izvrenja.Stoga se nemoe u izvrnom postupku primjeniti sporazum o mjesnoj nadlenosti Suda, poto se u postupku izvrenja i obezbjeenja primjenjuju odredbe Zakona o parninom postupku, samo ako Zakonom o izvrnom postupku nije drugaije propisano a Zakonom je propisano da e se izvrenje na nepokretnim i pokretnim stvarima sprovesti na podruju Brko distrikta BiH ako se te stvari nalaze na podruju Brko distrikta BiH.Apelacioni sud Brko Distrikta BiH Bosne i Hercegovine je rjeenjem od 06.07.2007 godine, potvrdio rjeenje Osnovnog suda Brko Distrikt BiH 096-0-Ip-07-000073 od 16.03.2007 godine.

Iz obrazloenja:

Navedeno prvostepeno rjeenje pobija trailac izvrenja navodei razloge da je doneseno rjeenje neosnovano jer u konkretnom pravnom odnosu traioca izvrenja i izvrenika postoji ugovorena nadlenost suda u Brkom ( kako je konstatovano na raunima ija se naplata u ovom izvrnom postupku trai ) a kako je praksa prvostepenog suda da u sluaju ugovorene nadlenosti dozvoli izvrenje ( prihvatajui istu ) ne postoji razlog da se i u ovom izvrnom predmetu postupi drugaije, odnosno da se prvostepeni sud oglasi mjesno nenadlenim.

Ovaj sud nalazi, da je pravilna ocjena prvostepenog suda, da sporazum konstatovan na raunima

( da je u sluaju spora nadlean osnovni sud Brko Distrikta BiH ) ne derogira primjenu odredaba Zakona o izvrnom postupku Brko Distrikta BiH, odnosno konkretno primjenu lana 5.stava 1. istog zakona. Naime, ova odredba jasno propisuje da je za o odluivanje o prijedlogu za izvrenje ne nepokretnim i pokretnim stvarima i za sprovedbu tog izvrenja nadlean Osnovni sud Brko Distrikt BiH, samo ako se na podruju Distrikta te stvari nalaze. Obzirom na injenicu da trailac izvrenja insistira na na ugovorenoj nadlenosti konstatovanoj na raunima nije suvino ukazati da izvrni postupak nije klasian spor parninih stranaka ( sporna je samo naplata konkretnog potraivanja jer izvrenik ne eli bez sudske prinude da plati potraivanje traiocu izvrenja utvreno izvrnom ispravom odnosno potraivanje navedeno u vjerodostojnoj ispravi ).

Ukoliko je Osnovni sud Brko Distrikt BiH i dozvolio izvrenje u nekom predmetu u identinoj injeninoj i pravnoj situaciji, to svakako ne predstavlja praksu koja moe ograniiti primjenu konkretnih zakonskih odredaba odnosno odredaba Zakona o izvrnom postupku Brko Distrikt BiH, na koje se prvostepeni sud pozvao, kada je donio pobijano rjeenje.( Rjeenje Apelacioni sud Brko Distrikta BiH Bosne i Hercegovine broj: 097-0-P-07-000029 od 06.07.2007 godine ).

2 ). l. 114. i 115. Zakona o izvrnom postupku (Slubeni glasnik Republike Srpske, broj: 59/03, 85/03, 64/05 i 118/07)

Kod izvrenja na pokretnim stvarima izvrenika, u situaciji kada nije poznato gdje se pokretne stvari izvrenika nalaze, a prijedlog za izvrenje je podnesen na temelju vjerodostojne isprave, po pravilima o optoj mjesnoj nadlenosti prvostepeni sud postupa do pravosnanosti rjeenja o izvrenju i u ovoj fazi se moe oglasiti mjesno nenadlenim samo po prigovoru izvrenika, te tek nakon to rjeenje o izvrenju postane pravosnano, ukolikose utvrdi da su pokretne stvari izvrenika na podruju nekog drugog suda, prvostepeni sud je ovlaten da se po slubenoj dunosti oglasi mjesno nenadlenim za sprovoenje izvrenja.

Pobijanim rjeenjem, utvrujui da u prijedlogu za izvrenje nije naznaeno gdje se pokretne stvari izvrenika nalaze, te da izvrenici nemaju prebivalite na podruju prvostepenog suda, prvostepeni sud po slubenoj dunosti pozivom na odredbe l. 114. i 115. Zakona o izvrnom postupku (Slubeni glasnik Republike Srpske, broj: 59/03, 85/03, 64/05 i 118/07) se oglaava mjesno nenadlenim, istovremeno odreujui da e po pravosnanosti prvostepenog rjeenja trailac izvrenja podnijeti prijedlog za izvrenje mjesno nadlenim sudovima.

albenim navodima trailac izvrenja osnovano ukazuje da navedeno postupanje prvostepenog suda nije utemeljeno u zakonu.

Odredba l. 114. Zakona o izvrnom postupku regulie situaciju kada je poznato gdje se nalaze pokretne stvari izvrenika na nain da je tada za odluivanje po prijedlogu za izvrenje i za sprovedbu tog izvrenja iskljuivo mjesno nadlean sud na podruju kojeg se pokretne stvari izvrenika nalaze. Odredba l. 115. Zakona o izvrnom postupku pak propisuje mjesnu nadlenost suda u situaciji kada nije poznato gdje se pokretne stvari izvrenika nalaze. Tada je za donoenje rjeenja o izvrenju mjesno nadlean sud na ijem podruju se nalazi prebivalite, odnosno boravite izvrenika i ovaj sud donosi rjeenje o izvrenju na pokretnim stvarima ne oznaavajui mjesto gdje se pokretne stvari nalaze, a mjesna nadlenost suda se odreuje prema pravilima opte mjesne nadlenosti iz l.28. i 29. Zakona o parninom postupku(Slubeni glasnik Republike Srpske broj: 58/03, 85/03, 74/05 i 63/07). U tom sluaju trailac izvrenja moe podnijeti rjeenje o izvrenju na pokretnim stvarima svakom stvarno nadlenom sudu na ijem podruju se nalaze stvari izvrenika, sa prijedlogom da taj sud sprovede izvrenje. Proizilazi, dakle, da u ovom sluaju sud koji donosi rjeenje o izvrenju ne mora biti istovremeno i sud koji sprovodi izvrenje.

U konkretnom sluaju, u podnesenom prijedlogu nije oznaeno gdje se nalaze pokretne stvari izvrenika, ve je trailac izvrenja u smislu odredbe l. 37. Zakona o izvrnom postupku zahtijevao pribavljanje podataka o imovini izvrenika. Time je u ovoj izvrnoj stvari za postupanje suda mjerodavna odredba l. 115. Zakona o izvrnom postupku za donoenje rjeenja o izvrenju. Prema odredbi l. 41. st. 2. Zakona o izvrnom postupku izvrenje na osnovu vjerodostojne isprave (kao to je predmetno izvrenje) se ne moe sprovesti prije pravosnanosti rjeenja o izvrenju to znai da u konkretnom sluaju po pravilima o optoj mjesnoj nadlenosti prvostepeni sud postupa do pravosnanosti rjeenja o izvrenju i da se za ovo postupanje moe oglasiti mjesno nenadlenim samo po prigovoru jednog od izvrenika, a ne po slubenoj dunosti. Nakon to rjeenje o izvrenju postane pravosnano, te nakon utvrenja gdje se nalaze pokretne stvari izvrenika pa ukoliko iste budu na podruju nekog drugog suda, prvostepeni sud je ovlaten da se po slubenoj dunosti oglasi mjesno nenadlenim za provoenje izvrenja (s obzirom da je tada rije o iskljuivoj nadlenosti), odnosno da traioca izvrenja uputi da se za sprovoenje izvrenja obrati mjesno nadlenom sudu.

Suprotno navedenom prije pravosnanosti rjeenja o izvrenju, te prije utvrenja gdje se pokretne stvari izvrenika nalaze, prvostepeni sud se oglaava mjesno nenadlenim za sprovoenje predmetnog izvrenja.

Prema navedenom, postupanje prvostepenog suda nije utemeljeno u zakonu, pa je albu traioca izvrenja valjalo uvaiti, pobijano rjeenje ukinuti i predmet vratiti prvostepenom sudu na ponovni postupak.

(Iz obrazloenja rjeenja Okrunog suda u Banjaluci broj: 011-0-G-08-001984 od 12.12.2008. godine).

3 ). Predmet izvrnog postupka broj IP-294/00 je zahtjev za izvrenje koji je povjerilac podnio protiv dunika na osnovu sporazuma stranaka o zasnivanju zalonog prava na pokretnim stvarima izvrenika koji sporazum ima snagu sudskog poravnanja kao izvrne isprave, na osnovu kojeg sporazuma je doneseno rjeenje o obezbjeenju broj I-298/98 od 24.03.1998 godine u korist povjerioca na teret pokretnih stvari dunika. Sud je dana 19.04.2000 godine donio rjeenje o izvrenju a radi naplate novanog potraivanja povjerioca kojie ima prema duniku u iznosu od 55.811,32 KM koliko iznosi dug na dan 24.12.1999 godine sa zakonskom zateznom kamatom poev od 24.12.2999 godine pa do isplate.

Izvrenik nije izvrio vraanje kreditnih sredstava iz kojih razloga je trailac izvrenja podnio prijedlog za prinudno izvrenje na pokretnim stvarima izvrenika.

Osnovni sud je rjeenjem broj IP-294/00 od 19.04.2000 godine odbio prigovor izvrenika i odrao na snazi rjeenje o izvrenju.

Iz obrazloenja:

Meu strankama nije sporno da je ukupno potraivanje povjerioca na dan 24.12.1999 godine 55.811,32 KM sa zakonskom zateznom kamatom poev od 24.12.2999 godine pa do isplate po Ugovoru o kreditu br. 99/98-582 od 05.03.1999 godine, i da dunik nije u cjelosti izmirio svoju obavezu prema povjeriocu.

Neosnovane su tvrdnje dunika da on nije primio rjeenje o uknjibi zalonog prava, jer uvidom u spis broj I-298/98 utvreno je da je zakonski zastupnik - direktor dunika primio rjeenje broj I-298/98 od 24.03.1998 godine dana 24.03.1998 godine kao i da je potpisao raspravni zapisnik od 24.03.1998 godine na kom su se stranke saglasile da se odredi zalono pravo na pokretnim stvarima dunika, ime se ne dovodi u sumnju injenica koju dunik navodi u prigovoru da dunik u navedenom pobijanom rjeenju ne postoji.

Polazei od nesporne injenice da je dunik pao u docnju u pogledu izmirenja svojih obaveza po navedenom ugovoru o kreditu ( l. 6 Ugovora korisnik kredita je obavezan iskoriteni kredit vratiti banci u dvanaest jednakih kvartalnih rata stim da prva rata dospjeva 01.04.1998 godine a poslednja 31.12.2000 godine ), kao i injenica da banka u skladu sa l. 12 navedenog ugovora ima pravo da otkae ugovor i prije isteka ugovorenog roka ako korisnik kredita ne izvreva obaveze iz ugovora u roku i na nain odreen u ugovoru, i da dunik nije izmirio svoje obaveze prema povjeriocu, te imajui u vidu injenicu da nisu ispunjeni uslovi za izjavljivanje prigovora to je sud odbio prigovor izvrenika i odrao na snazi rjeenje o izvrenju.Okruni sud je rjeenjem albu izvrenika izjavljenu na rjeenje broj IP-294/00 od 19.04.2000 godine odbio i potvrdio navedeno rjeenje Osnovnog suda.

Iz obrazloenja:

Izvrenik albom pobija prvostepeno rjeenje navodei da se prvostepeni sud nije bavio prigovorom izvrenika, da njegov naziv nije pravilno oznaen u ovom izvrnom postupku, da nema osnova za provoenje izvrenja i da maine koje su predmet nisu pravilno oznaene u rjeenju o izvrenju.

alba izvrenika je neosnovana. Prije svega naziv izvrenika suprotno tvrdnji albe, je pravilno oznaen i saglasan sa izvrnom ispravom.

Neosnovan je i prigovor izvrenika da u konkretnom sluaju nema osnova za izvrenje, jer je izvrenje odreeno na osnovu sporazuma stranaka iz odredbe lana 251 v, ranije vaeeg Zakona o izvrnom postupku u vezi sa lanom 230 Zakona o izvrnom postupku RS ( Slubeni glasnik Republike Srpske broj 59/03 ), koji je u smislu odredbe lana 23 Zakona o izvrnom postupku RS izvrna isprava ( ranije lana 16 ZIP-a).

Neosnovan je i prigovor albe da su rjeenjem o izvrenju pogreno oznaene pokretne stvari izvrenika na kojima je utvreno zalono pravo povjerioca traioca izvrenja, jer iz stanja spisa proizilazi da je rjeenjem o izvrenju odreeno izvrenje na pokretnim stvarima izvrenika identino rjeenju broj I-298/98 od 24.03.1998 godine, kojim je utvreno zalono pravo na istim pokretnim stvarima izvrenika.

Stoga je albu izvrenika valjalo kao neosnovanu odbiti i pobijano rjeenje potvrditi na osnovu lana 380 taka 2 Zakona o parninom postupku ( Slubeni list SFRJ broj 4/77, 36/80, 69/82, 58/84, 74/87, 27/90 i 35/91, te Slubeni glasnik RS broj 17/93, 14/94 i 32/94), u vezi sa lanom 456 Zakona o parninom postupku RS ( Slubeni glasnik republike Srpske broj 58/03 i 85/03 ) te odredbama lanova 229 i 21 Zakona o izvrnom postupku RS ( slubeni glasnik republike Srpske broj 59/03). .

(Rjeenje Okrunog suda u Banjaluci broj: P-82/02 od 25.11.2003 godine ).

4 ).U izvrnom postupku IP-3225/03 Opinski sud je rjeenjem od 24.03.2008 godine obustavio izvrni postupak.

Iz obrazloenja:

Rjeenjem suda od 05.03.2004 godine dozvoljeno je izvrenje u ovom predmetu radi naplate novanog potraivanja traioca izvrenja.

Sud je zakljukom od 06.06.2006 godine zakazao prvo roite za prodaju pokretnih stvari izvrenika koje su poblie opisane u samom zakljuku.

Obzirom da prvo roite za prodaju nije uspjelo sud je zakljukom od 14.03.2007 godine zakazao drugo roite radi prodaje pokretnih stvari i poto ni drugo roite za prodaju pokretnih stvari nije uspjelo sud je shodno lanu 131 stav 5 Zakona o izvrnom postupku obustavio izvrni postupak.Kantonalni sud je rjeenjem albu izvrenika izjavljenu na rjeenje broj IP-3225/03 od 24.03.2008 godine odbio i potvrdio navedeno rjeenje prvostepenog suda.

Iz obrazloenja:

Traitelj izvrenja je blagovremeno izjavio albu u kojoj je naveo da je prvostepeni sud u oalbenom rjeenju naveo da je isto rjeenje sud donio jer traitelj izvrenja nije se pojavio na drugoj zakazanoj prodaji zapljenjenih pokretnih stvari izvrenika i da to nije tano. Zakazano roite nije odrano jer se izvrenik nije pojavio na licu mjesta a obavjestio je sud da je dolo do promjene sjedita izvrenika. Meutim, sjedite izvrenika nije promjenjeno ve je izvrenik prodao popisane stvari pa se prodaja nije mogla izvriti i sud je trebao obavjestiti tuilatvo radi pokretanja krivinog postupka.

Predlae sudu da se prvostepeno rjeenje ukine i predmet vrati prvostepenom sudu na ponovni postupak.

alba nije osnovana.

Iz stanja spisa proizilazi da je po prijedlogu traitelja izvrenja, sud dozvolio izvrenje koje je postalo pravomono nakon to je izvrenik povukao prigovor na izvrenje.

Po prijedlogu traitelja izvrenja izvren je popis i procjena pokretnih stvari izvrenika i odreena prodaja pokretnih stvari i to usmenim i javnim nadmetanjem.

Prvo roite za javno nadmetanje je zakazano i odrano 21.06.2006 godine a koje je odreeno zakljukom suda od 16.03.2006 godine. Obzirom da se na prvo javno nadmetanje 20.04.2006 godine nije niko prijavio to je po prijedlogu traitelja izvrenja sud zakazao drugo javno nadmetanje za prodaju pokretnih stvari izvrenika za dan 05.09.2006 godine pa kako je traitelj izvrenja izjavio da je postignut dogovor sa izvrenikom o nainu isplate duga navodei da je izvrenik izjavio da e dug platiti do 31.03.2007 godine to se javna prodaja nije ni odrala.

Traitelj izvrenja je podneskom od 19.02.2007 godine predloio nastavak izvrnog postupka i zakazivanje javne prodaje pa je sud drugo roite za javno nadmetanje zakazao za dan 26.04.2007 godine.

Obzirom da drugo roite za prodaju nije uspjelo to je prvostepeni sud i donio oalbeno rjeenje pozivajui se na odredbu lana 131 stav 5 Zakona o izvrnom postupku.

Suprotno albenim navodima prvostepeni sud je pravilno postupio kada je donio oalbeno rjeenje.

Traitelj izvrenja u albi navodi da je prvostepeni sud pogreno postupio kada je postupak izvrenja obustavio navodei da je prvostepeni sud utvrdio da je izvrenik prodao stvari koje su bile predmet izvrenja. Meutim iz stanja spisa proizilazi da ni prva ni druga javan prodaja nije uspjela jes se nije niko javio kao zainteresovano lice za kupovinu stvari pa je prvostepeni sud pravilno postupio kada je donio oalbeno rjeenje pozivajui se na odredbu lana 131 stav 5 Zakona o izvrnom postupku.

Prema odredbi lana 131 stav 5 Zakona o izvrnom postupku sud e obustaviti postupak ako nijedna stranka ne predloi odravanje drugog javnog nadmetanja u propisanom roku, ili ako se stavri ne uspiju prodati na drugom javnom nadmetanju, odnosno putem neposredne pogodbe.

U konkretnom sluaju, zaplijenjene stvari se nisu uspjele prodati na drugom javnom nadmetanju, pa je ovaj sud ocjenio da su ispunjeni uslovi iz gornjeg lana pa je albu odbio i potvrdio prvostepeno rjeenje imajui u vidu odredbu lana 235 stav. 2 Zakona o parninom postupku.

(Rjeenje Kantonalni sud u Sarajevu broj: 009-0-P-08-000069 od 22.04.2008 godine ).

5 ).Prvostepenim rjeenjem Osnovnog suda broj I-4282/02 od 10.08.2007 godine, obustavlja se izvrni postupak u ovom predmetu iz razloga to je sud u vie navrata pokuao prinudno izvrenje naplate duga po slubenom licu ovog suda, ali traioci izvrenja nisu obezbjedili radnu snagu, prevoz slubenog lica ovog suda, niti prostor gdje bi se smjestile zaplijenjene stvari, iako su obavjeeteni od strane suda, zbog ega izvrenje nije bilo mogue provesti.

Okruni sud rjeavajui po albi trailaca izvrenja, odbio albu i potvrdio prvostepeno rjeenje.

Iz obrazloenja:

Blagovremeno izjavljenom albom ovo rjeenje pobijaju traioci izvrenja navodei da su sada obezbjedili smjetaj stvari u kui L.. iz Banjaluke, koji e obezbjediti i prevoz slubenog lica, kao i radnu snagu, jer je do kraja juna kua trailaca izvrenja bila u posjedu treih lica, pa iz tih razloga nisu ranije mogli obezbjediti smjetaj zaplijenjenih stvari..

Odgovor na albu nije podnijet.

alba nije osnovana.

Iz stanja spisa proizilazi da su traioci izvrenja protiv izvrenika podnijeli prijedlog za izvrenje radi naplate iznosa od 6951,00 KM. Prijedlog za izvrenje utemeljen je na izvrnoj ispravi, presudi Osnovnog suda broj P-281/2001 od 02.10.2001 godine, a izvrenje je predloeno na pokretnim stvarima i nekretninama izvrenika.

Prvostepeni sud je usvojio prijedlog za izvrenje i donio rjeenje o izvrenju dana 17.12.2002 godine, koje je postalo pravosnano dana 30.03.2006 godine. Zakljukom o prodaji broj I-4282/02 od 31.10.2006 godine odreena je prodaja pokretnih stvari izvrenika koje se nau na licu mjesta, kojim je odreeno da je trailac izvrenja duan obezbjediti radnu snagu, prevoz slubenog lica i snositi ostale trokove po nalogu suda, a u protivnom sud e obustaviti ovaj izvrni postupak.

Kako traioci izvrenja nisu postupili po zakljuku od 31.10.2006 godine prvostepeni sud ponovo donosi zakljuak o prodaji od 29.03.2007 godine, kojim se ponovo pozivaju traioci izvrenja da obezbjede trokove postupka i da e u protivnom postupak obustaviti.

Odredbom lana 16. stav 1. zakona o izvrnom postupku je propisano da e trokove postupka u vezi sa odreivanjem i provoenjem izvrenja prethodno snositi trailac izvrenja, a stavom 2. istog lana da je trailac izvrenja duan trokove postupka iz stava 1. ovog lana predujmiti u roku koji sud odredi. Sud e obustaviti izvrenje ako trokovi ne budu predujmljeni u tom roku, a bez toga se izvrenje ne moe provesti. Ako u roku ne budu predujmljeni trokovi o kojima zavisi preduzimanje samo neke radnje, te se radnje nee provesti.

Kako traioci izvrenja nisu postupili po nalogu suda prema zakljucima od 31.10.2006 godine i 29.03.2007 godine koje su zakljuke uredno primili i kojim je prvostepeni sud upozorio traioce izvrenja o posljedicama nepostupanja, pravilno je prvostepeni sud donio pobijano rjeenje kojim obustavlja izvrni postupak.

Nije od uticaja albeni prigovor da su traioci izvrenja naknadno po obustavi ovog izvrnog postupka obezbjedili smjetaj stvari, koje radnje su trebali blagovremeno izvriti prema naloenom iz donjetih zakljuaka, kada su upozoreni i na posljedice nepostupanja.

Slijedom prednjeg valjalo je albu trailaca izvrenja odbiti i pobijano rjeenje potvrditi na osnovu lana odredbe lana 235 Zakona o parninom postupku a u vezi sa lanom 21 zakona o izvrnom postupku.(Rjeenje Okruni sud u Banjaluci broj: 011-0-G-07-002069 od 10.01.2008 godine ).

6 ). Prvostepeni sud usvaja izvrenje po prijedlogu traioca izvrenja podnesenog na osnovu pravosnane i izvrne presude a radi naplate novanog potraivanja i to trokova parninog postupka u iznosu od 10.189,61 KM sa zakonskom zateznom kamatom od dana donoenja presude do isplate. Trailac izvrenja je u prijedlogu za izvrenje traio da sud pristupi popisu, procjeni i prodaji pokretnih stvari izvrenika.

Prema slubenoj zabiljeci sudskog izvritelja konstatovano je da u stanu izvrenika nisu zateene pokretne stvari koje bi mogle biti predmet izvrenjan nakon ega sud sud dostavlja traiocu izvrenja obavjest o neuspjenom pokuaju zapljene, kojeg trailac izvrenja prima 06.02.2006 godine.U smislu lana 125 Zakona o izvrnom postupku trailac izvrenja, nakon prijema obavjesti moe u roku od tri mjeseca od dana dostave obavjesti, predloiti da se zapljena ponovo sprovede.

Trailac izvrenja u narednom roku od tri mjeseca takav prijedlog nije stavio, te je tek 05.06.2006 godine stavio prijedlog za promjenu predmeta izvrenja u smislu lana 8.stav 3 Zakona o izvrnom postupku procjenom i prodajom nekretnina u vlasnitvu izvrenika.

Dana 09.07.2007 godine sud rjeenjem usvaja prijedlog na novom sredstvu izvrenja i odredio izvrenje na nekretninama izvrenika.

Rjeenjem od 16.11.2007 godine, sud je odbio prigovor izvrenika izjavljen na rjeenje od 09.07.2007 godine kao neosnovan.

Drugostepeni sud je Rjeenjem albu izvrenika uvaio i rjeenje prvostepenog suda od 16.11.2007 godine ukinuo i predmet vratio prvostepenom sudu na ponovni postupak iz razloga to posledica proputanja traioca izvrenja da u ostavljenom roku mu roku od tri mjeseca predloi da se zapljena ponovo sprovede pravno su izjednaene sa situacijom kada se ni pri ponovnoj zapljeni, predloenoj u smislu stava 2. lana 125. Zakona o izvrnom postupku, ne nau stvari koje mogu biti predmet izvrenja.

U oba sluaja sud e obustaviti izvrenje po slubenoj dunosti.

Obzirom na pravne posljedice proputanja traioca izvrenja da predloi ponovo sprovoenje zapljene u zakonom propisanom roku od tri mjeseca, obavjetenje koje se poalje traiocu izvrenja treba da sadri i upozorenje o posljedicama proputanja. Obavjetenje prvostepenog suda o neuspjeloj prvoj zapljeni pokretnih stvari izvrenika sadravalo je ovo upozorenje.

Traiocu izvrenja, po punomoniku, je dopis o bezuspjenom pokuaju zapljene koji je bio 27.01.2006 godine, uredno dostavljen 06.02.2006 godine. Rok od tri mjeseca je isticao 06.05.2006 godine.

Trailac izvrenja se tek po proteku roka, 05.06.2006 godine obraa sudu sa prijedlogom u smislu lana 8.stav 3 Zakona o izvrnom postupku.

Kod ovakvog injeninog stanja trailac izvrenja je, kod proputanja da u naknadnom roku od tri mjeseca, a koji rok je zakonski rok, stavi novi prijedlog za ponovno provoenje zapljene, prekuldiran u daljem pravu da vodi izvrni postupak, pa samim tim i da mijenja sredstvo odnosno predmet izvrenja. Svoje pravo iz lana lana 8.stav 3 Zakona o izvrnom postupku trailac je mogao koristiti samo unutar zakonskog naknadnog roka od tri mjeseca iz lana 125.stav 2 navedenog zakona.

(Rjeenje Okruni sud u Banjaluci broj: 011-0-G-08-000376 od 03.03.2008 godine ).

7.) ( U konkretnom sluaju nije sporno da apelant posjeduje pravosnanu izvrnu ispravu i da se predmetno rjeenje ne izvrava u vremenskom periodu duem od 10 godina. Neizvravanje pravosnanih sudskih odluka predstavlja povredu prava na pravino suenje ).

O D L U K U O D O P U S T I V O S T I I M E R I T U M U

Usvaja se apelacija J.K.

Utvruje se povreda lana II/3.e) Ustava Bosne i Hercegovine i lana 6. stav 1. Evropske konvencije za zatitu ljudskih prava i osnovnih sloboda.

Nalae se Opinskom sudu u Ljubukom da, u skladu sa lanom 74. stav 4. Pravila Ustavnog suda Bosne i Hercegovine bez daljnjeg odlaganja provede izvrenje u predmetu broj I -73/05 u skladu sa lanom II/3.e) Ustava Bosne i Hercegovine i lana 6. stav 1. Evropske konvencije za zatitu ljudskih prava i osnovnih sloboda

Nalae se Opinskom sudu u Ljubukom da u roku od tri mjeseca od dana dostavljanja ove odluke obavjesti Ustavni sud Bosne i Hercegovine o preduzetim mjerama s ciljem izvrenja ove odluke u skladu sa lanom 74. stav 5. Pravila Ustavnog suda Bosne i Hercegovine

Odluku objaviti u Slubenom glasniku Bosne i Hercegovine , Slubenim novinama Federacije Bosne i Hercegovine , Slubenom glasniku Republike Srpske i u Slubenom glasniku Brko Distrikta Bosne i Hercegovine .

O B RA Z L O E NJ E

I. Uvod

1. J. K. (u daljnjem tekstu: apelant) iz Posuja, kojeg zastupa R. ., advokat iz

Mostara, podnio je 4. jula 2006. godine apelaciju Ustavnom sudu Bosne i Hercegovine (u daljnjem tekstu: Ustavni sud) zbog neprovoenja izvrenja doputenog Rjeenjem Opinskog suda u Ljubukom (u daljnjem tekstu: Opinski sud) broj I-73/05 od 18. januara 2006. godine.

II. Postupak pred Ustavnim sudom

2. Na osnovu lana 22. st. 1. i 2. Pravila Ustavnog suda, od Opinskog suda i uesnika u postupku, zastupnika nasljednika izvrenika J. V. (u daljnjem tekstu: zastupnik nasljednika izvrenika), zatraeno je 1. februara 2007. godine da dostave odgovor na apelaciju. Od Opinskog suda je 4. oktobra 2007. godine zatraen na uvid spis predmeta broj I-73/05.

3. Opinski sud je 13. februara 2007. godine dostavio odgovor na apelaciju, a 10. oktobra 2007.godine je dostavio na uvid traeni spis predmeta. Zastupnik nasljednika izvrenika nije dostavio odgovor na apelaciju.

III. injenino stanje

4. injenice predmeta koje proizlaze iz apelantovih navoda i dokumenata predoenih Ustavnom sudu mogu se sumirati na sljedei nain.

5. Apelant je 28. oktobra 1996. godine Opinskom sudu podnio prijedlog za izvrenje Presude Vieg suda u Mostaru broj P/6/91 od 9. marta 1992. godine, koji je istog dana donio Rjeenje o izvrenju broj I-43/95. Izvrenik je 13. novembra 1996. godine podnio prigovor na doneseno rjeenje.

6. Prigovor protiv navedenog rjeenja je dostavljen apelantu na odgovor 3. jula 1997. godine, a on je odgovor na navedeni prigovor 20. augusta 1997. godine dostavio Opinskom sudu. Nakon toga, Opinski sud sve do 17. augusta 2004. godine, kada je apelant pismenim podneskom traio da se predmet uzme u rad, nije radio na predmetu, a 23. septembra 2004. godine uz pomo punomonika pismenim podneskom obavijestio je Opinski sud da je izvrenik umro i naveo njegove nasljednike. Sud je utvrdio da ostavinski postupak iza umrlog izvrenika nije voen.

7. Opinski sud je 29. oktobra 2004. godine donio Zakljuak broj I-43/95 kojim je apelantu nalaeno da u roku od osam dana dopuni prijedlog za izvrenje i podnesak od 23. septembra 2004. godine dostavljanjem izvoda iz matine knjige vjenanih za B. V., te da dopuni prijedlog za utvrivanje izvrenikove imovine u podnesku od 23. septembra 2004. godine, to je apelantov punomonik i uinio podneskom od 19. novembra 2004. godine.

8. Opinski sud je Rjeenjem broj I-43/95 od 19. novembra 2004. godine nasljednicima izvrenika postavio privremenog zastupnika u osobi B. V. iz Vitine, Grab-Gradac.

9. Opinski sud je, nakon toga, donio Rjeenje broj I-43/95 od 23. decembra 2004. godine, kojim je usvojio prigovor izvrenika protiv Rjeenja o izvrenju broj I-43/95 od 28. oktobra 1996. godine, ukinuo provedene radnje i obustavio izvrenje. Nezadovoljan rjeenjem, apelant je uz pomo punomonika 17. januara 2005. godine podnio albu Kantonalnom sudu iroki Brijeg (u daljnjem tekstu: Kantonalni sud).

10. Kantonalni sud je Rjeenjem broj G-69/05 od 8. aprila 2005. godine uvaio apelantovu albu, prvostepeno rjeenje ukinuo i predmet vratio na ponovni postupak i odluivanje.

11. Opinski sud je u ponovnom postupku donio Rjeenje broj I-73/05 od 18. januara 2006. godine, koje je potvreno Rjeenjem Kantonalnog suda broj 008-0-G-06-000 127 od 18. aprila 2006. godine, kojim je djelomino usvojen prigovor izvrenika protiv Rjeenja o izvrenju broj I-43/95 od 28. oktobra 1996. godine, pa je djelomino obustavljeno izvrenje i to u dijelu glavnog duga za iznos od 12.782,35 DM, trokova parninog postupka za iznos od 1.145,85 KM, za zatezne kamate na iznos od 550 DM, te

zatezne kamate na iznos od 0,1325791 DM/KM poevi od 15. decembra 1987. godine do 13. aprila1988. godine, pa su u tom dijelu ukinute provedene radnje. Navedenim rjeenjem je odbijen izvrenikov prigovor i nastavljeno provoenje izvrenja i to u dijelu glavnog duga za iznos od 550,65 KM, te zateznih kamata na iznose kako je navedeno u izreci rjeenja sa trokovima parninog i izvrnog postupka. U obrazloenju rjeenja sud je naveo da je djelomino utemeljen izvrenikov prigovor da su izreka presude i rjeenje o izvrenju u meusobnoj suprotnosti.

12. Opinski sud je donio Zakljuak broj I-73/05 od 21. juna 2006. godine, kojim je naloeno apelantu da u skladu sa rezultatima istrage u smislu lana 37. Zakona o izvrnom postupku (u daljnjem tekstu: ZIP) u roku od osam dana uredi prijedlog za izvrenje i dostavi sudu i protivnoj strani u skladu sa lanom 36. ZIP-a. Apelant nije postupio po zakljuku suda, ali je 3. jula 2006. godine dostavio sudu podnesak u kojem predlae da sud po slubenoj dunosti utvrdi da li je voen ostavinski postupak iza umrlog izvrioca. Sud je po slubenoj dunosti zatraio od pisarne suda podatak o navedenom ostavinskom postupku i dostavio apelantu podnesak u kojem se nalae da u roku od osam dana od prijema postupi po zakljuku od 21. juna 2006. godine. U prilog navedenog podneska apelantu je dostavljeno na uvid Rjeenje broj O-403/05 od 15. decembra 2005. godine, kojim je utvreno da se nee raspravljati zaostavtina iza ostavitelja pok. J. V, jer prema aktu zk. ureda ovog suda, broj Nar.1013/05 od 13. decembra 2005. godine, ostavitelj nije upisan u zemljinim knjigama kao vlasnik ili suvlasnik nekretnina za KO Grab.

13. Opinski sud je u nekoliko navrata podnescima nalagao apelantu da, u skladu sa lanom 36. ZIP-a, uredi prijedlog za izvrenje i dostavi ga sudu i protivnoj strani. Meutim, apelant je preko svog punomonika podnescima isticao da je sud duan zatraiti i utvrditi podatke o imovini izvrenika i njegovih nasljednika.

14. Nakon to je utvrena imovina nasljednika izvrenika, Opinski sud je donio Rjeenje broj I-73/05 od 8. januara 2007. godine, koje je potvrdio Rjeenjem broj I-73/05 od 2. februara 2007. godine, i usvojio apelantov prijedlog, pa je izmijenjeno Rjeenje o izvrenju ovog suda broj I-43/95 od 28. oktobra 1996. godine, koje se odnosi na predmet izvrenja. Naime, apelant je kao sredstvo izvrenja predloio pljenidbu, procjenu i prodaju nekretnina i pokretnih stvari izvrenika.

15. Punomonik nasljednika izvrenika podnio je albu Kantonalnom sudu protiv Rjeenja Opinskog suda broj I-73/05 od 2. februara 2007. godine, kojim je odbijen prigovor protiv Rjeenja o promjeni predmeta, odnosno sredstva izvrenja, broj I-73/05 od 8. januara 2007. godine.

IV. Apelacija

a) Navodi iz apelacije

16. Apelant smatra da mu Opinski sud, zbog svog nemara i nerada, nije obezbijedio suenje u razumnom roku u postupku izvrenja i naplate potraivanja od izvrenika, koji se vodi pod brojem I-73/05 (ranije broj I-43/95), ime je povrijeen lan 6. stav 1. Evropske konvencije za zatitu ljudskih prava i osnovnih sloboda (u daljnjem tekstu: Evropska konvencija), te lan 1. Protokola broj 1 uz Evropsku konvenciju. Naime, apelant istie da izvrni postupak traje od 1995. godine zbog neaktivnost suda. Dalje je navedeno da, kako je izvrenik umro, Opinski sud ne eli zakonito nastaviti postupak sa njegovim nasljednicima iako se oni nalaze u posjedu imovine izvrioca.

b) Odgovor na apelaciju

17. Opinski sud u svom odgovoru na apelaciju ne osporava, niti pravda neaktivnost suda od 20. augusta 1997. godine do 17. augusta 2004. godine. Meutim, u daljnjem postupku istie da je sud kontinuirano preduzimao radnje, te da su na duinu trajanja postupka najvie uticali albeni postupak i postupak vjetaenja, pri emu naglaava kako je i apelant svojim ponaanjem doprinio duini trajanja postupka. Opinski sud smatra da su neutemeljeni apelantovi navodi da Opinski sud zlorabei procesne norme na tetu traitelja izvrenja ne eli provesti izvrenje ili da sud namjerno i nepotrebno odugovlai izvrni postupak, ponovo prijeti da e ga obustaviti i slino. Dalje, naglaava da se radi o veoma sloenom postupku u kojem je trebalo utvrditi visinu duga izvrioca i sredstva na kojima e se provesti izvrenje, odnosno nasljednike izvrioca i imovinu na kojoj e se provesti izvrenje. Istie da je predmet doveden do faze okonanja, te da je apelant neutemeljeno podnio apelaciju kojom trai obavezivanje suda da provede izvrenje, jer je oigledno da to sud i ini.

V. Relevantni propisi

18. U Zakonu o izvrnom postupku (Slubene novine Federacije BiH broj 32/03) relevantne odredbe glase:

lan 5.

Hitnost i redoslijed postupanja

(1) U postupku izvrenja sud je duan da postupa hitno.(...)

lan 8.

Ogranienje sredstava i predmeta izvrenja

(1) Sud rjeenjem odreuje izvrenje onim sredstvom i na onim predmetima koji su

navedeni u izvrnom prijedlogu.(...)

lan 9.

Podnesci, roita i spisi

(1) U izvrnom postupku sud postupa na osnovu podnesaka i drugih pismena.(...)

lan 37.

Utvrivanje dunikove imovine

(1) Trailac izvrenja moe u prijedlogu za izvrenje koji se zasniva na izvrnoj ispravi

zahtijevati da sud prije donoenja rjeenja o izvrenju zatrai od samog izvrenika i od

drugih u zahtjevu odreenih fizikih i pravnih lica, odnosno upravnih i drugih organa i

organizacija da sudu dostave podatke o imovini izvrenika, ako trailac izvrenja uini

vjerovatnim da bi ova lica mogla imati ove podatke.

(2) Zahtjev iz stava 1. ovog lana moe se istai i nakon donoenja rjeenja o izvrenju

ako izvrenje na predloenom sredstvu izvrenja nije uspjelo.

VI. Dopustivost

19. U skladu s lanom VI/3.b) Ustava Bosne i Hercegovine, Ustavni sud, takoer, ima apelacionu nadlenost u pitanjima koja su sadrana u ovom ustavu kada ona postanu predmet spora zbog presude bilo kojeg suda u Bosni i Hercegovini.

20. U skladu s lanom 16. stav 1. Pravila Ustavnog suda, Ustavni sud moe razmatrati apelaciju samo ako su protiv presude, odnosno odluke koja se njome pobija, iscrpljeni svi djelotvorni pravni lijekovi mogui prema zakonu i ako se podnese u roku od 60 dana od dana kada je podnosilac apelacije primio odluku o posljednjem djelotvornom pravnom lijeku kojeg je koristio.

21. Takoer, u skladu s lanom 16. stav 3. Pravila Ustavnog suda, Ustavni sud moe iznimno razmatrati apelaciju i kada nema odluke nadlenog suda, ukoliko apelacija ukazuje na ozbiljna krenja prava i osnovnih sloboda koja titi Ustav Bosne i Hercegovine ili meunarodni dokumenti koji se primjenjuju u Bosni i Hercegovini.

22. Ustavni sud ukazuje da se, u kontekstu apelacione nadlenosti Ustavnog suda iz lana VI/3.b)

Ustava Bosne i Hercegovine, izraz presuda mora iroko tumaiti. Taj izraz ne treba samo ukljuivati sve vrste odluka i rjeenja, ve i nedostatak donoenja odluke kada se za takav nedostatak utvrdi da je neustavan (vidi Ustavni sud, Odluku broj U 23/00 od 2. februara 2001. godine, objavljenu u Slubenom glasniku Bosne i Hercegovine broj 10/0). Ustavni sud istie da, u skladu s lanom II/1. Ustava Bosne i Hercegovine, Bosna i Hercegovina i oba entiteta trebaju osigurati najvii nivo ljudskih prava i osnovnih sloboda i da se, u skladu s lanom II/2. Ustava Bosne i Hercegovine, prava i slobode odreene Evropskom konvencijom i njenim protokolima direktno primjenjuju u Bosni i Hercegovini i imaju prioritet nad svim drugim zakonima.

23. Stoga, Ustavni sud apelaciju tumai tako da se apelant poziva na svoje pravo iz lana 6. stav 1. Evropske konvencije, koje sadri pravo na pristup sudu.

24. Ustavni sud, polazei od prakse Evropskog suda za ljudska prava na podruju iscrpljivanja pravnih lijekova, istie da se prilikom primjene pravila iz lana 16. stav 1. Pravila Ustavnog suda to pravilo mora primjenjivati uz odreen stepen fleksibilnosti i bez pretjeranog formalizma (vidi Evropski sud za ljudska prava, Cardot protiv Francuske, presuda od 19. marta 1991. godine, serija A, broj 200, stav 34). Ustavni sud naglaava da pravilo iscrpljivanja pravnih lijekova koji su mogui po zakonu nije apsolutno, niti se moe primjenjivati automatski, te prilikom ispitivanja je li bilo potovano bitno je uzeti u obzir odreene okolnosti svakog pojedinog predmeta (vidi Evropski sud za ljudska prava, Van Oosterwijek protiv Belgije, presuda od 6. novembra 1980, serija A, broj 40, stav 35). To, izmeu ostalog, znai da se mora realno uzeti u obzir ne samo postojanje formalnih pravnih sredstava u pravnom sistemu, ve i sveukupni pravni i politiki kontekst kao i line prilike apelanta.

25. Imajui u vidu navedene okolnosti, Ustavni sud primjeuje da u Bosni i Hercegovini, u konkretnom sluaju u Federaciji Bosne i Hercegovine, ne postoji djelotvorno pravno sredstvo koje bi omoguilo apelantu da se ali zbog neizvrenja pravosnanog rjeenja kojim je formalno dozvoljeno izvrenje sudske presude. Ustavni sud smatra da nedostaci u organizaciji pravosudnog sistema entiteta, odnosno drave, ne smiju uticati na potivanje individualnih prava i sloboda utvrenih Ustavom Bosne i Hercegovine, kao i zahtjeva i garancija iz lana 6. Evropske konvencije.

26. Ustavni sud istie da se na pojedinca ne moe staviti pretjeran teret u otkrivanju koji je najdjelotvorniji put kojim bi se dolo do ostvarenja njegovih prava. Takoer, Ustavni sud zapaa da je jedan od osnovnih postulata Evropske konvencije da pravna sredstva koja pojedincu stoje na raspolaganju trebaju biti lako dostupna i razumljiva, te da se propust u organizaciji pravnog i sudskog sistema drave, koji ugroava zatitu individualnih prava, ne moe pripisati pojedincu. Pored toga, dunost drave je da organizira svoj pravni sistem tako da omogui sudovima da se povinuju zahtjevima i uvjetima Evropske konvencije (vidi Evropski sud za ljudska prava, Zanghi protiv Italije, presuda od 19. februara 1991. godine, serija A, broj 194, stav 21).

27. U konkretnom sluaju, Ustavni sud smatra da se radi o proputanju izvrenja pravosnanog rjeenja o izvrenju, kao i da apelant nema na raspolaganju djelotvoran pravni lijek kojim bi ishodio provoenje rjeenja o izvrenju.

28. Imajui u vidu navedeno, Ustavni sud zakljuuje da je predmetna apelacija dopustiva.

VII. Meritum29. Apelant smatra da je neizvrenjem rjeenja o izvrenju sudske presude dolo do povrede njegovog prava na pravino suenje iz lana II/3.e) Ustava Bosne i Hercegovine i lana 6. stav 1. Evropske konvencije.

lan II/3.e) Ustava Bosne i Hercegovine:

Sva lica na teritoriji Bosne i Hercegovine uivaju ljudska prava i slobode iz stava 2.

ovog lana, to ukljuuje:

()

e) Pravo na pravino sasluanje u graanskim i krivinim stvarima i druga prava u vezi

sa krivinim postupkom. lan 6. stav 1. Evropske konvencije u prvoj reenici utvruje da:1. Prilikom utvrivanja graanskih prava i obaveza ili osnovanosti bilo kakve krivine

optube protiv njega, svako ima pravo na pravino suenje i javnu raspravu u razumnom

roku pred nezavisnim i nepristranim, zakonom ustanovljenim sudom.[]

30. Ustavni sud primjeuje da apelant povredu prava na pravino suenje vidi u tome to se ne izvrava sudska odluka prema kojoj apelant ima potraivanje protiv tuenog. U pogledu ovih apelantovih navoda, Ustavni sud se poziva na praksu Evropskog suda za ljudska prava (vidi Evropski sud za ljudska prava, Hornsby protiv Grke, presuda od 19. marta 1997. godine, stav 40), prema kojoj lan 6. stav 1. osigurava svakome pravo da iznese zahtjev koji se odnosi na njegova graanska prava i obaveze pred sud ili tribunal. To obuhvata pravo na sud, u ijem okviru je pravo na pristup sudu, tj. pravo da pokrene postupak pred sudovima u civilnim stvarima (vidi Evropski sud za ljudska prava, Philis protiv Grke, presuda od 27. augusta 1991. godine, serija A-209, str. 20, stav 59). Meutim, to pravo bi bilo iluzorno da domai pravni sistem drava ugovornica dozvoljava da konane, izvrne sudske odluke ostanu neizvrene na tetu jedne od strana. Bilo bi neprihvatljivo da lan 6. Evropske konvencije treba detaljno da propisuje proceduralne garancije date strankama postupak koji je pravian, javan i ekspeditivan bez zatite provoenja sudske odluke. Tumaiti lan 6. Evropske konvencije kao da se tie iskljuivo voenja postupka vodilo bi, sigurno, u situacije inkompatibilne principima vladavine prava koje su drave ugovornice preuzele kada su ratificirale Konvenciju (vidi Evropski sud za ljudska prava, Golder protiv Ujedinjenog Kraljevstva, presuda od 7. maja 1974. godine, serija A-18, str. 16-18, st. 34-36). Stoga, izvrenje presude koju donese bilo koji sud mora da bude posmatrano kao integralni dio suenja u smislu lana 6. Evropske konvencije. Osim toga, Evropski sud za ljudska prava je ve prihvatio taj princip u predmetima koji se tiu duine postupka (vidi Evropski sud za ljudska prava, Di Pede protiv Italije i Zappia protiv Italije, presuda od 26. septembra 1996. godine, Izvjetaji o presudama i odlukama 1996-IV, str. 1383-1384, st. 20-24. i str. 1410. i 1411, st. 16-20).

31. Ustavni sud smatra da se navedeni stav Evropskog suda za ljudska prava moe primijeniti u konkretnom sluaju, s obzirom da se on, takoer, odnosi na neizvravanje sudskih odluka.

32. Ustavni sud dodaje i da je Evropski sud za ljudska prava u predmetu Hornsby protiv Grke takoer naglasio da djelotvorna zatita uesnika u takvom postupku i povrat legaliteta pretpostavlja obavezu upravnih organa da ispotuju presudu suda (vidi stav 41. navedene odluke). Na kraju, Ustavni sud podsjea da je u navedenom predmetu Evropski sud za ljudska prava odluio da je lan 6. stav 1. Evropske konvencije bio prekren upravo zato to vlasti nisu potovale izvrenje sudske presude.33. Osim navedene prakse Evropskog suda za ljudska prava postoji i niz odluka koje su donijele institucije osnovane u skladu s Aneksom 7 Opeg okvirnog sporazuma za mir u Bosni i Hercegovini, koje se tiu nepotivanja odluka sudova u Bosni i Hercegovini. Naprimjer, Dom za ljudska prava za Bosnu i Hercegovinu u predmetu Blenti protiv Republike Srpske (vidi predmet broj CH/96/17, odluka o prihvatljivosti i meritumu uruena 3. decembra 1997. godine) je naao povredu prava na pravino suenje zato to je policija bila pasivna usprkos svojoj obavezi da pomogne u izvrenju sudske odluke.

Ombudsmen za ljudska prava za Bosnu i Hercegovinu u predmetu B.. protiv Federacije Bosne i Hercegovine (vidi predmet broj (B) 746/97, Izvjetaji od 24. marta 1999. godine) naao je povredu lana 6. Evropske konvencije u injenici da vlasti nisu, vie od dvije godine, izvrile presudu i nalog za izvrenje koje je izdao Osnovni sud u Tuzli u korist podnosioca prijave. Takoer, Ombudsmen za ljudska prava za Bosnu i Hercegovinu je u predmetu A.O. protiv Republike Srpske (vidi predmet broj (B) 60/96, Izvjetaji od 13. aprila 1999. godine) naao povredu lana 6. stav 1. Evropske konvencije u propustu Osnovnog suda iz Banje Luke da izvri konanu i obavezujuu odluku, koju je donijela Komisija osnovana prema Aneksu 7 u korist podnosioca albe.34. Iz navedenog je vidljivo da postoji izgraena praksa u pogledu toga da neizvravanje pravosnanih sudskih odluka predstavlja povredu prava na pravino suenje. U konkretnom sluaju nije sporno da apelant posjeduje pravosnanu izvrnu ispravu koju je donio sud po njegovom prijedlogu. Takoer, nije sporno da se predmetno rjeenje ne izvrava u vremenskom periodu duem od 10 godina. Neizvrenje Opinski sud pravda injenicom da su na duinu trajanja postupka najvie uticali albeni postupak i postupak vjetaenja, pri emu naglaava kako je i apelant svojim ponaanjem doprinio duini trajanja postupka. Meutim, Opinski sud u svom odgovoru na apelaciju ne osporava, niti pravda neaktivnost suda od 20. augusta 1997. godine do 17. augusta 2004. godine, naglaavajui da je predmet doveden do faze okonanja, te da je apelant neutemeljeno podnio apelaciju kojom trai obavezivanje suda da provede izvrenje, jer je oigledno da to sud i ini. Sud napominje da se radi o veoma sloenom postupku u kojem je trebalo utvrditi visinu izvrioevog duga, te sredstva na kojima e se provesti izvrenje, odnosno

nasljednike izvrioca i imovinu na kojoj e se provesti izvrenje. Meutim, Ustavni sud primjeuje da postupak jo uvijek nije okonan, s obzirom da je punomonik nasljednika izvrioca podnio albu Kantonalnom sudu protiv Rjeenja Opinskog suda broj I-73/05 od 2. februara 2007. godine, kojim je odbijen prigovor protiv Rjeenja o promjeni predmeta odnosno sredstva izvrenja broj I-73/05 od 8. januara 2007. godine.

35. Konano, redovni sudovi nisu obrazloili razloge koje bi Ustavni sud mogao prihvatiti kao razumne i opravdane, zbog ega je postupak izvrenja trajao dugo za predmet ovakve sloenosti, to ukazuje na propuste nadlenih redovnih sudova koji nisu izvrili pravosnanu odluku i prije okonali postupak. Ustavni sud smatra da ne postoji razumno i objektivno opravdanje za ovakvo djelovanje nadlenih sudskih organa, te da se ukupan period za koji konkretni predmet nije izvren, u smislu lana 6. stav 1. Evropske konvencije, ne moe smatrati razumnim. Na osnovu izloenog, Ustavni sud smatra da se ovako neprimjereno dugo trajanje postupka moe u cijelosti staviti na teret nadlenim sudskim organima.

36. Uzimajui u obzir da je sud ve raspolagao prilino jednostavnim injeninim supstratom, a posebno uz naznaku da nije bilo neophodno da se provode daljnji dokazi i utvruju injenice, jer se radilo o izvrenju pravosnane odluke, Ustavni sud ukazuje da nema razumnog objanjenja za predugo trajanje sudskog postupka izvrenja pravosnane odluke u stvarima ovakve sloenosti i onemoguavanja apelanta u ostvarenju prava na djelotvoran pristup sudu. Stoga, Ustavni sud zakljuuje da je postupanjem redovnih sudova povrijeeno apelantovo pravo na pravino suenje. Ustavni sud mora naglasiti da je za pravni sistem od fundamentalne vanosti voenje postupka u okviru razumnog vremena, jer svako nepotrebno odugovlaenje esto dovodi do, de facto, liavanja pojedinca njegovih prava i gubitka efikasnosti i povjerenja u pravni sistem. S obzirom na injenicu da je postupak koji se odnosi na pitanje izvrenja odluke trajao preko 10 godina, kao i da se za toliko trajanje sudskog postupka odgovornost moe, u cijelosti, pripisati nadlenim sudskim organima, Ustavni sud zakljuuje da je dolo do povrede apelantovog prava na djelotvoran pristup sudu, kao jednom od elemenata prava na pravino suenje iz lana 6. stav 1. Evropske konvencije.

37. U konkretnom sluaju, upravo je postupanjem suda koji je i donio rjeenje o izvrenju apelantu onemoguen djelotvoran pristup sudu. Pristup sudskom ili upravnom organu mora biti sutinski, a ne samo formalan (vidi Evropski sud za ljudska prava, Airey protiv Irske, 1979. godine). Drava mora osigurati pristup sudu svakome ko ima zahtjev koji ulazi u okvir lana 6. stav 1. Evropske konvencije i ne moe taj pristup ograniiti odreenim kategorijama ljudi (vidi Evropski sud za ljudska prava, Keegen protiv Irske, 1994. godine). Organi koji imaju slobodu sudskog odluivanja imaju irok opseg slobodne procjene sve dok se dre sutinskih zahtjeva iz lana 6. stav 1. Evropske konvencije (vidi Evropski sud za ljudska prava, Ettl i drugi protiv Austrije, 1987. godine i Skrby protiv vedske, 1990. godine).

38. Kada se navedeni stavovi dovedu u vezu s konkretnim sluajem, Ustavni sud zakljuuje da je dolo do povrede prava na djelotvoran pristup sudu kao segment prava na pravino suenje iz lana II/3.e) Ustava Bosne i Hercegovine i lana 6. Evropske konvencije.

Ostali navodi

39. S obzirom na zakljuak u vezi s krenjem prava iz lana II/3.e) Ustava Bosne i Hercegovine i lana 6. stav 1. Evropske konvencije, Ustavni sud smatra da nije neophodno ispitati i navodno krenje prava na imovinu iz lana 1. Protokola broj 1 uz Evropsku konvenciju, te ostalih prava na koja se apelant poziva.

VIII. Zakljuak

40. Nemogunost da u roku od vie od 10 godina apelant naplati svoje potraivanje po pravosnanom rjeenju o izvrenju rezultiralo je krenjem apelantovog prava na djelotvoran pristup sudu kao jedan od elemenata prava na pravino suenje iz lana 6. stav 1. Evropske konvencije.

41. Na osnovu lana 61. st. 1. i 2. Pravila Ustavnog suda, Ustavni sud je odluio kao u dispozitivu ove odluke.

42. Prema lanu VI/4. Ustava Bosne i Hercegovine, odluke Ustavnog suda su konane i obavezujue.

(Odluka Ustavnog suda Bosne i Hercegovine broj AP 1947/06 od 12. juna 2008. godine )PAGE 2