Ερ

ευ

νη

τικ

ή Ε

ργ

ασ

ία

Β’ Λ

υκε

ίου

Γενι

κού

Λυ

κείο

υ Ια

λυσ

ού

Η Δ

ιατ

ρο

φή

στ

ο ν

ησ

ί τ

ης

Ρό

δο

υ, π

αρ

αδ

οσ

ιακ

ές

συ

ντ

αγ

ές,

έθ

ιμα

κα

ι ξε

νικ

ές

επ

ιρρ

οέ

ς.

"Θα πρέπει να βρούµε µε ποιον θα φάµε και θα πιούµε, πριν

βρούµε τι θα φάµε και θα πιούµε."

Επίκουρος, 341-270 π.Χ.,

Αρχαίος φιλόσοφος

Απρίλιος 2013

ΟΜΑΔΕΣ ΜΑΘΗΤΩΝ

ΥΠΕΥΘΥΝΟΙ ΚΑΘΗΓΗΤΕΣ

Ομάδα Α.

1)Θεοχάρης Σάββας

2)Κιοσέ Μεχμέτ 3)Κόνσουλας Παναγιώτης

Ομάδα Γ.

1)Καραβόλια Μαρία

2)Καραβόλιας Νίκος

3)Κεληγιαννάκη Ιωάννα

4) Κεφάλας Ιωάννης

5)Κώστας Χρήστος

Ομάδα Β.

1)Θωμαΐδη Μαρία

2)Καπίρη Σοφία

3)Καρύπη Άννα

4)Κουριδάκη Αντωνία

Ομάδα Δ.

1) Κορωναίος Γεώργιος

2)Κουκ Ανδρέας

3)Κουντούρη Αγγελική

4)Κουντούρη Βασιλική

5)Κύρης Κων/νος

ΑΦΕΝΤΟΥΛΗ ΕΙΡΗΝΗ

ΣΑΛΙΑΡΗΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ

Πίνακας περιεχομένων ΕΙΣΑΓΩΓΗ ................................................................................................................................... 4

Α. ΜΕΡΟΣ ................................................................................................................................... 4

Η διατροφή στο παρελθόν ........................................................................................................ 4

α) Διερευνητικό Ερωτηματολόγιο............................................................................................. 4

Διαγραμματική αναπαράσταση των αποτελεσμάτων της έρευνας και σχολιασμός ............... 6

β) Παραδοσιακά φαγητά- Συνταγές ....................................................................................... 12

γ) Παραδοσιακά γλυκά - Συνταγές .......................................................................................... 30

δ) Παραδοσιακά σκεύη ........................................................................................................... 47

ε) Παραδοσιακοί Ροδίτικοι φούρνοι ....................................................................................... 59

Στ) Κατά τόπους Έθιμα και Παραδόσεις ................................................................................. 60

ζ) Ξενικές επιρροές .................................................................................................................. 64

Β. ΜΕΡΟΣ ................................................................................................................................. 73

Η διατροφή της Ρόδου σήμερα ............................................................................................... 73

α) Ερωτηματολόγιο ................................................................................................................. 73

β) Διαγραμματική αναπαράσταση αποτελεσμάτων έρευνας και σχολιασμός ...................... 75

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ- ΔΡΑΣΕΙΣ ΟΜΑΔΩΝ ........................................................................................... 81

1. ΕΠΙΣΚΕΨΗ ΣΤΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΣΠΙΤΙ ΤΗΣ ΙΑΛΥΣΟΥ- ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ ΑΠΟ ΣΚΕΥΗ ........... 81

2. ΒΙΝΤΕΟ ΑΠΟ ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΣΥΝΤΑΓΗΣ ΑΠΟ ΟΜΑΔΕΣ .......................................................... 83

Η ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΣΤΟ ΝΗΣΙ ΤΗΣ ΡΟΔΟΥ

ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΕΣ ΣΥΝΤΑΓΕΣ ΚΑΙ ΞΕΝΙΚΕΣ ΕΠΙΡΡΟΕΣ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Οι μαθητές του Β2 του Γενικού Λυκείου Ιαλυσού κατά το σχολικό έτος 2012-

2013,μετά από καταιγισμό ιδεών και διεξοδική συζήτηση, αποφάσισαν να

ασχοληθούν με την παραδοσιακή και τη σύγχρονη διατροφή στο νησί της Ρόδου,

αναζητώντας τις διατροφικές συνήθειες των κατοίκων, παραδοσιακές συνταγές που

ακόμα χρησιμοποιούνται και την επίδραση των ξένων κατακτητών στις διατροφικές

συνήθειες. Μετά από συντονισμένες προσπάθειες και την εκπόνηση δύο

ερωτηματολογίων (για τη διατροφή στο παρελθόν και τη σημερινή),

παρακολουθώντας εκτελέσεις παραδοσιακών συνταγών και παρασκευάζοντας και

οι ίδιοι, χωρισμένοι σε ομάδες, παραδοσιακά φαγητά και γλυκά, εντοπίζοντας

μαγειρικά σκεύη και καταγράφοντας κατά τόπους έθιμα, μπορούν τώρα να

μοιραστούν και με άλλους το αποτέλεσμα της συναρπαστικής αυτής ενασχόλησης

τους.

Α. ΜΕΡΟΣ

Η διατροφή στο παρελθόν

α) Διερευνητικό Ερωτηματολόγιο

Παρακάτω παραθέτουμε το διερευνητικό ερωτηματολόγιο που οι ερωτήσεις του

διαμορφώθηκαν μετά από καταιγισμό ιδεών από τις ομάδες. Σκοπός του ήταν να

αναζητηθούν μέσα από την τοπική κοινωνία περαιτέρω διαστάσεις του θέματος

που μας απασχολεί. Τα ερωτηματολόγια που μοιραστήκαν στις ομάδες αριθμούσαν

τα 50 εκ των οποίων επιστράφηκαν απαντημένα τα 49. Συνεπώς το δείγμα της

έρευνας μας είναι 49, τόπος διεξαγωγής του είναι επί το πλείστον η Ιαλυσός.

Α.ΓΕΝΙΚΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ

1. Φύλο: Αρσενικό Θηλυκό

2. Ηλικία: 18-31 31-50 51-65 άνω των 65

3. Τόπος καταγωγής: ……………………………

Β.ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ

1. Γνωρίζετε τον τρόπο με τον οποίο μαγείρευαν πριν την διάδοση του ηλεκτρικού

ρεύματος; Ξυλόφουρνος Κάρβουνα Υγραέριο Άλλο …………….

2. Παλαιότερα οι άνθρωποι στις γιορτές έτρωγαν: Οικογενειακά

Σε μορφή συμποσίου και τα δύο

3. Σε ποιες συγκεκριμένες γιορτές γινόταν κατανάλωση παραδοσιακού φαγητού;

Χριστούγεννα Πάσχα Πολιούχου Αγίου Γάμος/Βάπτιση

Μνημόσυνα/Κηδεία

4. Από ποιους λαούς πιστεύετε ότι έχει επηρεαστεί περισσότερο η διατροφή στη

Ρόδο; Σκανδιναβοί Ιταλοί Τούρκοι Ιππότες Άλλοι ………….

5.Πιστεύετε ότι η Ροδίτικη παραδοσιακή μαγειρική έχει γίνει γνωστή και σε άλλες

περιοχές της Ελλάδος και του εξωτερικού; ΝΑΙ ΟΧΙ

6. Γνωρίζετε τι είδους λάδι χρησιμοποιούνταν στις παραδοσιακές ροδίτικες

συνταγές; Ελαιόλαδο Μαγειρικό Λίπος Ηλιέλαιο

Καλαμποκέλαιο Σπορέλαιο Άλλο ………………….

7. Το ψωμί το αγόραζαν ή έφτιαχναν δικό τους; ……………….

8.Πόσες φορές την εβδομάδα το γεύμα περιλάμβανε κρέας; Καμία Μία

Δύο Περισσότερες

9. Γράψτε όσα παραδοσιακά γλυκά γνωρίζετε …………………………………………………………

10. Με ποιο ποτό συνοδεύατε το φαγητό σας; Κρασί Ούζο Ρετσίνα

Σούμα

11. Να καταγράψετε όσα φαγητά και γλυκά γνωρίζετε που έχουν δεχτεί ξενικές

επιρροές …………………………………………………………………………………………………………………..

12. Τα υλικά που χρησιμοποιούσατε για την Παρασκευή παραδοσιακών φαγητών

ήταν δικής σας παραγωγής; ……………………………

Διαγραμματική αναπαράσταση των αποτελεσμάτων της έρευνας και

σχολιασμός

Από τους 49 συνολικά ερωτηθέντες, οι 38 ήταν γυναίκες και οι 11 άνδρες.

Όσον αφορά την ηλικία των ερωτηθέντων οι 21 από αυτούς κυμαίνονταν μεταξύ 31-50

ετών, 11 από αυτούς είναι μεταξύ 51-65, όσοι και αυτοί που είναι άνω των 65 και τέλος

μόλις 6 από αυτούς είναι από 18-31 χρονών.

Φανερή είναι η διαφορά σχετικά με τον τόπο καταγωγής των ερωτηθέντων αφού οι 33 από

αυτούς κατάγονται από την Ιαλυσό, οι 10 από αυτούς από Ρόδο και πολύ μικρό ποσοστό εξ

αυτών από Σάλακο, Παραδείσι, Λάερμα και Κατταβιά. Τα περισσότερα παιδιά διένειμαν τα

ερωτηματολόγια στους γονείς και τους παππούδες τους μέσα από την τοπική κοινωνία της

Ιαλυσού.

Στην ερώτηση για τον τρόπο με τον οποίο μαγείρευαν οι περισσότεροι απάντησαν πως

χρησιμοποιούσαν ξυλόφουρνο, ενώ αρκετοί ήταν εκείνοι που εκτός από ξυλόφουρνο

χρησιμοποιούσαν και γκαζιέρα. Αντίθετα, ελάχιστοι χρησιμοποιούσαν τζάκι.

Όπως φαίνεται από το παραπάνω διάγραμμα η πλειοψηφία των ερωτηθέντων ισχυρίστηκε

πως έτρωγαν και σε μορφή συμποσίου αλλά και οικογενειακά, ενώ ελάχιστοι έτρωγαν μόνο

σε μορφή συμποσίου.

Οι περισσότεροι ερωτηθέντες έτρωγαν σε μορφή συμποσίου τα Χριστούγεννα και το

Πάσχα, ενώ αρκετοί ήταν εκείνοι που το έκαναν και σε γιορτές Πολιούχου Αγίου και σε

γάμους η βαφτίσεις.

Είναι φανερό ότι η πλειοψηφία των ερωτηθέντων θεωρεί πως η παραδοσιακή μαγειρική

δέχθηκε μεγαλύτερη επιρροή από ιταλούς και τούρκους και ελάχιστοι από σκανδιναβούς

και ιππότες.

Το μεγαλύτερο ποσοστό των ερωτηθέντων ισχυρίστηκε πως η ροδίτικη παραδοσιακή

μαγειρική έχει επεκταθεί και σε άλλες περιοχές της Ελλάδας η του εξωτερικού.

Αξιοσημείωτη είναι η διαφορά μεταξύ του ελαιόλαδου και του μαγειρικού λίπους, αφού οι

περισσότεροι απάντησαν πως αυτά τα είδη λαδιού χρησιμοποιούνταν συχνότερα από τα

άλλα.

Σχεδόν όλοι οι ερωτηθέντες ανέφεραν ότι έφτιαχναν δικό τους ψωμί και ελάχιστοι ήταν

εκείνοι που το αγόραζαν έτοιμο.

Όσον αφορά την ερώτηση σχετικά με τη συχνότητα που έτρωγαν κρέας κάθε βδομάδα η

πλειοψηφία απάντησε πως έτρωγαν μία με δύο φορές την βδομάδα, ενώ υπήρχαν και

εκείνοι που δεν έτρωγαν καθόλου.

Μέσω του γραφήματος γίνεται αντιληπτό ότι οι περισσότεροι συνόδευαν το φαγητό τους

με κρασί ενώ αρκετοί ήταν εκείνοι που το συνόδευαν και με ούζο.

Η ερώτηση 11 του διερευνητικού ερωτηματολογίου , στόχευε στην αποτύπωση των

φαγητών και γλυκών που υιοθετήθηκαν ως ξενική γαστρονομική επιρροή και πλέον

ανήκουν στην δική μας Παραδοσιακή κουζίνα . Συγκεκριμένα, από τα ερωτηματολόγια

συγκεντρώσαμε τα παρακάτω φαγητά και γλυκά που φέρουν το ξένο στοιχείο πολλές

φορές ευδιάκριτα και μέσα από την ονομασία τους. Για τα περισσότερα από αυτά , έχει

καταγραφεί η συνταγή τους παρακάτω στην εργασία μας.

1. Μπακλαβά

2. Καρμπονάρα

3. Κεφτέδες

4. Ντολμάδες

5. Γιουβέτσι

6. Παστίτσιο

7. Κατάΐφι

8. Μακαρόνια μπολονέζ

9. Γαλακτομπούρεκο

10. Κουλουράκια

β) Παραδοσιακά φαγητά- Συνταγές

ΡΟΔΙΤΙΚΟΙ ΚΕΦΤΕΔΕΣ

Υλικά

• 1/2 κιλό κιμάς μοσχαρίσιος

• 1 κιλό ξερά κρεμμύδια

• 1 φλιτζ. τσαγιού δυόσμος ψιλοκομμένος (χωρίς τα χοντρά κοτσάνια)

• 1/2 φλιτζ. τσαγιού μαϊντανός ψιλοκομμένος (χωρίς τα χοντρά κοτσάνια)

• 1/2 κονσέρβα ντοματάκι κονκασέ (ή 1 μεγάλη ντομάτα κομμένη σε κύβους -

στην εποχή της)

• 2 αυγά

• 2 κουτ. σούπας ξίδι

• 1 κουτ. σούπας ξίδι μπαλσάμικο

• αλάτι, πιπέρι κατά βούληση

• αλεύρι όσο πάρει (περίπου 5-6 κουτ. σούπας) για το μείγμα

• αλεύρι για το αλεύρωμα, λάδι για το τηγάνισμα

Εκτέλεση

Καθαρίζουμε και τρίβουμε τα κρεμμύδια στον τρίφτη μέσα σε σουρωτήρι. Τα

πασπαλίζουμε με λίγο αλάτι και τα ανακατεύουμε να πάει παντού, τα «ζουλάμε» να

βγάλουν τα υγρά τους και τα ξεβγάζουμε καλά με κρύο νερό. Τα αφήνουμε να

στραγγίξουν καλά.

Σε ένα μεγάλο μπολ ανακατεύουμε τον κιμά, τα κρεμμύδια, την ντομάτα, το

δυόσμο, το μαϊντανό, τα αυγά, το ξίδι, το μπαλσάμικο, αλάτι, πιπέρι και κουταλιά-

κουταλιά το αλεύρι μέχρι να προκύψει ένα όχι πολύ σφιχτό μείγμα. Το αφήνουμε

λίγο στο ψυγείο να σφίξει, και παίρνουμε «μπουκιές», τις αλευρώνουμε και

τηγανίζουμε σε καυτό λάδι. Γίνονται πάρα πολύ αφράτοι και πεντανόστιμοι.

Ροδίτικο πιλάφι (με κρέας)

Υλικά

• 1 κιλό κρέας (κατσικίσιο)

• 3 φλιτζ. πλιγούρι

• 6 φλιτζ. ζωμό

• 1 φλιτζ. βούτυρο

• 1 κρεμμύδι (ψιλοκομμένο)

• 1 κουταλ. (της σούπας) ντοματοπελτέ

• Λίγο αλάτι και πιπέρι

Εκτέλεση

Κόβουμε το κατσικίσιο κρέας σε μικρά κομμάτια και τα βάζουμε να καβουρδιστούν

σε μια κατσαρόλα μαζί με το κρεμμύδι και το βούτυρο.

Όταν το κρέας ροδοκοκκινίσει, ρίχνουμε την ντομάτα το αλάτι και το πιπέρι. Το

αφήνουμε να ψηθεί σε σιγανή φωτιά και όταν το κρέας έχει ψηθεί αλλά θέλει

λίγο ακόμη, τότε ρίχνουμε το ζεστό ζουμί και το πληγούρι και ανακατέουμε καλά

για να μην κολλήσει. (Θέλει αρκετά σιγανή φωτιά!)

Πιταρούδια από τη Ρόδο

Υλικά

• 300 γρ. κόκκινη κολοκύθα (τριμμένη)

• 3 κανονικά κρεμμύδια (τριμμένα)

• 5 μεγάλες ντομάτες (τριμμένες)

• 300 γρ. δυόσμο (ψιλοκομμένο)

• 300 γρ. σκληρή μυζήθρα (τριμμένη)

• Αλεύρι (τόσο ώστε να γίνει πηχτός χυλός)

• Ελαιόλαδο για το τηγάνισμα

• Αλάτι, πιπέρι

Εκτέλεση

Ανακατεύουμε όλα τα υλικά και αφού γίνουν ένα ομοιογενές μείγμα, προσθέτουμε

σιγά-σιγά το αλεύρι, αναδεύοντας με ένα πιρούνι μέχρι να γίνει ένας πηχτός χυλός.

Με ένα κουτάλι, τα ρίχνουμε σε καυτό λάδι, όπου παίρνουν παρόμοιο σχήμα με

αυτό που έχουν τα μπιφτέκια. Tα αφήνουμε μέχρι να πάρουν ένα ανοιχτό καφέ

χρώμα, τα τοποθετούμε σε απορροφητική πετσέτα, για να μην γίνουν πολύ λαδερά.

Σύβραση

Υλικά:

• 1 φλιτζάνι λάδι

• 1 κρεμμύδι ξυσμένο

Εκτέλεση:

Βάζουμε το λάδι σ’ ένα τηγάνι και το αφήνουμε να βράσει πολύ. Ρίχνουμε το

κρεμμύδι και το τσιγαρίζουμε. Όταν ροδίσει ,η σύβραση είναι έτοιμη. Τη ρίχνουμε

καυτή στα φασόλια. Επίσης η σύβραση γίνεται και με τομάτα. Όταν τσιγαριστεί το

κρεμμύδι ρίχνουμε 1-2 τομάτες, ξυσμένες χωρίς φλούδι και σπόρους. Αφήνουμε

λίγο να ψηθεί. Η σύβραση με τομάτα συνηθίζεται περισσότερο με χόρτα!

ΚΑΠΑΜΑΣ

Υλικά

• Θώρακα από ένα αρνί ή κατσίκι

• 10 φλιτζάνια ρύζι απλό (περίπου 2 κιλά)

• 1 φλιτζάνι σταφίδες

• 2 κρεμμύδια ξυσμένα

• 1 συκωταριά(συκώτι ,φλεμόνι ,γλυκάδια ,σπλήνα)

• 3-4 ντομάτες ώριμες ξυσμένες

• 1 φλιτζάνι κουκουνάρι

• Αλάτι, πιπέρι , κανέλα

• 1 ½ φλιτζάνι βούτυρο

Εκτέλεση

Τσιγαρίζουμε τα κρεμμύδια και τα εντόσθια(χοντροκομμένα) με το μισό βούτυρο.

Προσθέτουμε το ένα κιλό ρύζι και το τσιγαρίζουμε και αυτό. Ρίχνουμε την ντομάτα,

ανακατεύουμε για λίγο και βάζουμε 1 ½ φλιτζάνι νερό. Όταν μισό ψηθεί το ρύζι

προσθέτουμε τα μισά από τα κουκουνάρια και τις σταφίδες, ανακατεύουμε.

Κατεβάζουμε από την φωτιά και ρίχνουμε το αλάτι και τα μυρωδικά. Αλατο-

πιπερώνουμε τον θώρακα το γεμίζουμε και αφήνουμε λίγο περιθώριο για το ρύζι

και το ράβουμε. Στο υπόλοιπο ρύζι προσθέτουμε τις σταφίδες τα κουκουνάρια το

βούτυρο μυρωδικά και από την γέμιση άμα περισσεύει. Τοποθετούμε τον θώρακα

στο ειδικό σκεύος και γύρω-γύρω το ρύζι το φουρνίζουμε και όταν ροδίσει από την

μια μεριά το γυρίζουμε από την άλλη και ανακατεύουμε λίγο το ρύζι. Όταν ροδίσει

και από την άλλη μεριά, σκεπάζουμε τη λεκάνη με το σκέπασμα της και

σφραγίζουμε με ζυμάρι γύρω-γύρω. Στην αρχή θέλει δυνατό φούρνο για να ροδίσει

το κουφάρι και από τις δύο μεριές. Μετά το σκεπάζουμε με αλουμινόχαρτο και

χαμηλώνουμε το φούρνο, και το αφήνουμε να ψηθεί για αρκετή ώρα.

ΚΑΡΑΒΟΛΟΙ ΓΙΑΧΝΙ

Υλικά:

• 3-4 μεγάλα κρεμμύδια ψιλοκομμένα

• 2 φλιτζανάκια λάδι

• 1 κιλό καραβόλους

• 1 κονσέρβα ντοματάκι ψιλοκομμένο

• Αλάτι-πιπέρι

• ¼ φέτα πορτοκάλι

Εκτέλεση

Τσιγαρίζεις τα κρεμμύδια και ρίχνεις την φέτα πορτοκάλι. Αφού τσιγαριστούν

ρίχνουμε την ντομάτα αλατο-πιπερώνουμε την σάλτσα ρίχνουμε τους καραβόλους

να πάρουν μια βράση. Στο τέλος προσθέτουμε νερό ίσα-ίσα να τα σκεπάσει.

Πριν

Πλένουμε τους καραβόλους με νερό καλά, τους στραγγίζουμε και ρίχνουμε μια ή

δύο κουταλιές αλάτι. Ανακατεύουμε με τα χέρια να πάει παντού μέχρι να βγάλουν

τα υγρά τους, τα ξεπλύνουμε καλά για να φύγει η γλίνα τους. Στην συνέχεια τους

βάζουμε για βράσιμο σε αλατισμένο νερό για 1 ώρα.Δεν σκεπάζουμε την

κατσαρόλα στο βράσιμο. Όταν βράσουν ρίχνουμε κρύο νερό για να κρυώσουν και

κόβουμε το πίσω μέρος με μαχαίρι.

ΡΕΒΙΘΟΚΕΦΤΕΔΕΣ

Υλικά:

• ½ κιλό ρεβίθια

• 2 κρεμμύδια ξυσμένα

• 1 ντομάτα μέτρια ξυσμένη

• 2-3 κουταλιές αλεύρι

• Δυόσμο ψιλοκομμένο

• Αλάτι-πιπέρι

• Αλεύρι για το τηγάνισμα

Εκτέλεση

Μουσκεύουμε τα ρεβίθια από την προηγούμενη μέρα με νερό την άλλη μέρα αφού

πετάξουμε το νερό και τα πλύνουμε τα βράζουμε .Τα ξεπλένουμε και τα

σουρώνουμε. Τα αλέθουμε να φύγει η φλούδα και ανακατεύουμε τα λιωμένα

ρεβίθια με τα υπόλοιπα υλικά. Πλάθουμε σε κεφτέδες, αλευρώνουμε και τα

τηγανίζουμε σε μπόλικο καυτό λάδι.

ΜΟΥΣΑΚΑΣ

Υλικά:

• 2 κιλά μελιτζάνες, στρογγυλές

• 125 γρ. κεφαλοτύρι, ή παρμεζάνο τριμμένο

• αλάτι, πιπέρι,

• ζάχαρη

• 1/2 μάτσάκι μαϊντανό ψιλοκομμένο

Γέμιση κιμά:

• 1 κιλό κιμά (1/2 μοσχαρίσιος & ½ χοιρινός)

• 350 γρ. ντομάτες, ώριμες, ψιλοκομμένες, ή περασμένες από τον τρίφτη

• 1-2 κ.σ. ντοματοπελτέ

• 125 γρ. άσπρο κρασί

• 2 κρεμμύδια μεγάλα, ψιλοκομμένα

• 75 γρ. λάδι

• 2 κύβοι βοδινού

• 4 ασπράδια αβγού

• μαύρο πιπέρι, αλάτι

• 2-4 σκελίδες σκόρδο

• 1 κ.σ. μαϊντανό,

• 1 κ.σ. δυόσμο ψιλοκομμένο

Μπαχαρικά:

• 1 κουταλιά ρίγανη

• 1 κ.γλ. γαρύφαλλο

• 2 κουταλιές κανέλλα

• 1 /2 κ.γλ. κόλιανδρο

• 2 φύλλα δάφνης

• μοσχοκάρυδο

Εκτέλεση:

Πλύνουμε και κόβουμε τις μελιτζάνες σε φέτες πάχους ένα δάχτυλο.

Τις αλατίζουμε και τις αφήνουμε ή στο τρυπητό ή σε χαρτί κουζίνας για να βγάλουν

όλα τα υγρά. Τις τηγανίζουμε ωσότου ροδίσουν ελαφρώς και μετά τις τοποθετούμε

σε χαρτοπετσέτες ή χαρτί κουζίνας, πιέζοντας τις ελαφρά (κι από πάνω με το χαρτί)

για να απορροφηθεί το λάδι. Λαδώνουμε ένα τεψάκι, πασπαλίζουμε λίγη φρυγανιά,

τοποθετούμε την πρώτη στρώση μελιτζάνες και πασπαλίζουμε με τριμμένο τυρί.

Βάζουμε λάδι σε μια κατσαρόλα κι όταν αρχίζει να τσιτσιρίζει, βάζουμε τα

κρεμμύδια και τα σκόρδα ψιλοκομμένα κι όταν αρχίζουν να ξανθαίνουν ρίχνουμε

τον κιμά να τσιγαριστεί ωσότου αρχίσει να ασπρίζει ελαφρώς και τον σβήνουμε με

το κρασί. Προσθέτουμε 2 ποτήρια νερό, που μέσα έχουμε διαλύσει τους κύβους

κνορ, τις ψιλοκομμένες τομάτες, τον πελτέ διαλυμένο, τον μαϊντανό, τον δυόσμο, το

γαρύφαλλο, το κόλιανδρο, τα φύλα δάφνης αλάτι και πιπέρι και αφήνουμε το μίγμα

να βράσει σε σιγανή φωτιά, μέχρι να πιεί το νερό του, (γύρω στα 20 λεπτά).

Απομακρύνουμε την κατσαρόλα απ’ την φωτιά, αφήνουμε το μίγμα να κρυώσει και

ρίχνουμε τα ασπράδια των αυγών ενώ ανακατεύουμε. Πάνω στην πρώτη στρώση,

που έχουμε τοποθετήσει στο ταψί, στρώνουμε μία στρώση από το μείγμα το κιμά,

πασπαλίζουμε με μοσχοκάρυδο και κανέλλα και τοποθετούμε τη δεύτερη στρώση

από μελιτζάνες, συνεχίζοντας με το ίδιο τρόπο όπως πρώτα, δηλαδή, τυρί τριμμένο,

κιμά, μοσχοκάρυδο, κανέλλα. Στρώνουμε την μπεσαμέλ πάνω στις μελιτζάνες και

μετά πασπαλίζουμε την επιφάνεια της με τριμμένη φρυγανιά και τριμμένο τυρί.

Ψήνουμε σε προθερμασμένο φούρνο στους 180ο ώσπου να χρυσίσει η μπεσαμέλ.

ΝΤΟΛΜΑΔΑΚΙΑ

Υλικά:

• 1 βάζο αμπελόφυλλα (200 γρ. περίπου)

• 750 γρ. άπαχος κιμάς

• 5 φρέσκα ψιλοκομμένα κρεμμυδάκια

• 3 μεγάλα ψιλοκομμένα ξερά κρεμμύδια

• 1 φλ. ρύζι νυχάκι

• 2 κ.σ. δυόσμος φρέσκος ή ξερός

• 4 κ.γ. αλάτι

• 1/2 φλ. ελαιόλαδο

• νερό

• πιπέρι

• 2 μικρά λεμόνια

• 1 κ.σ. κόρν φλάουρ

Εκτέλεση: Σε ένα μεγάλο μπολ ανακατεύουμε ωμά: τον κιμά, τα ψιλοκομμένα ξερά κρεμμύδια

και τα ψιλοκομμένα φρέσκα κρεμμυδάκια, το ρύζι, το δυόσμο, 2 κ.γ. αλάτι, το ελαιόλαδο, 1/2 φλιτζάνι νερό και το πιπέρι (όσο θέλουμε).

Βράζουμε για 10 λεπτά τα αμπελόφυλλα.

Βάζουμε λίγο ελαιόλαδο στον πάτο της κατσαρόλας. Τυλίγουμε τους ντολμάδες και

τους τοποθετούμε κυκλικά στη χύτρα.

Σε ένα μπολ ανακατεύουμε 2 ποτήρια νερό, 2 κ.γ. αλάτι, 1 μικρό λεμόνι στυμμένο,

πιπέρι και ένα φλιτζανάκι ελαιόλαδο.

Περιχύνουμε τους ντολμάδες με το μείγμα.

Τοποθετούμε ένα πιάτο από πάνω και κλείνουμε καλά τη κατσαρόλα.

Μαγειρεύουμε σε δυνατή φωτιά αρχικά ώσπου να χοχλάσει και στη συνέχεια

χαμηλώνουμε τη φωτιά .

Αφήνουμε το φαγητό να μαγειρευτεί για μισή ώρα.

Στύβουμε ένα μικρό λεμόνι και το ανακατεύουμε με 1 κ.σ. κόρν φλάουρ και λίγο

ζουμί από τους ντολμάδες.

Περιχύνουμε τα ντολμαδάκια και αφήνουμε τη χύτρα ανοιχτή στη δυνατή φωτιά για

3-4 λεπτά.

ΧΟΡΤΟΠΙΤΑ

Υλικά:

Για τη γέμιση

• 1 κιλό σπανάκι πλυμένο και στραγγισμένο

• 2 πράσα μεγάλα (το τρυφερό μέρος μόνο, το υπόλοιπο το κρατάμε για

ζωμούς)

• 1 ματσάκι φρέσκα κρεμμυδάκια με τα φύλλα τους

• 1 ματσάκι άνηθος ψιλοκομμένος

• 1 ματσάκι καυκαλήθρες και μυρώνια

• 1 ματσάκι φρέσκος δυόσμος

• 300 γραμμ. φέτα (τρίμμα)

• 2 κ.σ. αλάτι

• 3/4 φλ. Ελαιόλαδο

Για το φύλλο

• 1 πακέτο φύλλο κρούστας

• 3/4 φλ. Ελαιόλαδο

Εκτέλεση:

Πλένουμε και στραγγίζουμε όλα τα χόρτα και τα μυρωδικά σε σουρωτήρι. Τα

ψιλοκόβουμε σε λεκάνη και τα πασπαλίζουμε με το αλάτι. Τ' ανακατεύουμε και τ'

αφήνουμε να σταθούν για 15΄-20΄, να βγάλουν τα υγρά τους. Έπειτα τα σφίγγουμε

στις παλάμες μας, να μαραθούν και ν' αποβάλουν όσο το δυνατόν περισσότερα

υγρά. Θα μειωθεί η γέμιση στο μισό του όγκου της. Προσθέτουμε τη φέτα και

τριμμένο πιπέρι. Λαδώνουμε ένα ρηχό ταψί 36 εκ., στρώνουμε ένα ένα φύλλο

σουρωτά και περιχύνουμε με λίγο ελαιόλαδο καθένα χωριστά. Κάτω βάζουμε 6

φύλλα. Αδειάζουμε μέσα τη γέμιση και περιχύνουμε με το ελαιόλαδο. Καλύπτουμε

με τα υπόλοιπα φύλλα, σουρωτά, ραντίζοντας ένα ένα με ελαιόλαδο. Στρίβουμε τις

άκρες των φύλλων. Χαράζουμε σε κομμάτια, ραντίζουμε με λίγο νερό και λίγο λάδι.

Ψήνουμε σε αντιστάσεις στην τελευταία σχάρα, στους 180οC, για 1 ώρα.

ΠΑΣΤΙΤΣΙΟ

Υλικά:

• 1 κιλό κιμά μοσχαρίσιο μισό κιλό μακαρόνια για παστίτσιο

• 1 κρεμμύδι ψιλoκομμένο

• 3 μεγάλες ώριμες ντομάτες περασμένες στον τρίφτη

• 2 φλ. τσαγιού τυριά τριμμένα (κασέρι, κεφαλογραβιέρα)

• ½ φλ. τσαγιού φρυγανιά τριμμένη

• 1 φλ. τσαγιού κρασί αρετσίνωτο

• ½ φλ. τσαγιού ελαιόλαδο

• 2 κουτ. σούπας βούτυρο

• 1 αυγό

• αλάτι

• κόκκινο και μαύρο πιπέρι

• μοσχοκάρυδο

• ρίγανη

• μπαχάρι

• κύμινο

• δενδρολίβανο

Για την μπεσαμέλ:

• 7-8 κουτ. σούπας αλεύρι

• 6 κουτ. σούπας βούτυρο

• 4 φλ. τσαγιού φρέσκο βρασμένο γάλα

• μοσχοκάρυδο

• αλάτι και πιπέρι

Εκτέλεση:

Πρώτα, βράζουμε τα μακαρόνια. Όσο τα μακαρόνια βράζουν (έχουμε το νου μας

μην παραβράσουν), εμείς βάζουμε μια σκελίδα σκόρδο σε ένα τηγάνι κι όταν βγάλει το άρωμα της, την αφαιρούμε.

Προχωράμε στον κιμά (που αν δεν κάναμε παστίτσιο, θα μπορούσαμε να τον

βάλουμε απευθείας στα μακαρόνια και να φτιάξουμε μία παραλλαγή σπαγγέτι

μπολονέζ). Σοτάρουμε το κρεμμύδι και μόλις μαραθεί, προσθέτουμε τον κιμά

σπασμένο σε κομμάτια μαζί με αλάτι, πιπέρι, κύμινο, ρίγανη, κόκκινο πιπέρι,

δενδρολίβανο και αφού σβήσουμε με το κρασί, προσθέτουμε και την ντομάτα. Ααααχ... μοσχοβολιά!

Για την μπεσαμέλ βάζουμε τα δυνατά μας (!) κι ένα κατσαρολάκι σε μεσαία φωτιά,

μέσα στο οποίο λιώνουμε το βούτυρο. Μόλις λιώσει, ρίχνουμε το αλεύρι

ανακατεύοντας συνεχώς με σύρμα για να μη μας κολλήσει. Όταν το βούτυρο και το

αλεύρι γίνουν ένα, τότε προσθέτουμε σιγά-σιγά το βρασμένο γάλα, χωρίς να σταματάμε το ανακάτεμα. Αρωματίζουμε με μοσχοκάρυδο, αλάτι και πιπέρι.

Βουτυρώνουμε το ταψί μέσα στο οποίο θα ψήσουμε το παστίτσιο και ρίχνουμε λίγη

φρυγανιά για να μη μας κολλήσει. Κάνουμε μία στρώση με τα μισά μακαρόνια,

περιχύνουμε με λιωμένο Βιτάμ, με το χτυπημένο αυγό και τα μισά τριμμένα τυριά.

Προσθέτουμε τον κιμά (φροντίζουμε να πάει παντού), τα υπόλοιπα μακαρόνια, τα

υπόλοιπα τυριά και τη σπιτική μπεσαμέλ. Ψήνουμε σε προθερμασμένο φούρνο στους 180°C για περίπου 20 λεπτά.

ΜΑΚΑΡΟΝΙΑ ΜΠΟΛΟΝΕΖ

Υλικά:

• σπαγγέτι Νo 11 (ή ανάλογα με το γούστο μας)

• άκρες από Νουά μόσχου ψιλοκομμένες (κεφάλι-ουρά)

• 1 κρεμμύδι ψιλοκομμένο

• 1 σκελίδα σκόρδο (ψιλοκομμένη)

• ντοματάκια κονσέρβας ή φρέσκια ντομάτα κομμένη σε κύβους

• ελάχιστο χυμό τομάτας ή τους χυμούς από τα τοματάκια

• σέλινο-καρότο-πράσο

• φύλλο δάφνης

• ξυλάκι κανέλας αλάτι-πιπέρι

• μία πρέζα ζάχαρης

προαιρετικά

• 1 ποτηράκι κόκκινο κρασί

Εκτέλεση:

Βράζουμε τα σπαγγέτι σε κατσαρόλα με αλατισμένο νερό. Σουρώνουμε και τσιγαρίζουμε

ελαφρώς με βούτυρο. Σε τηγανάκι με ελάχιστο ελαιόλαδο τσιγαρίζουμε σκόρδο και

κρεμμύδι. Προσθέτουμε τις ψιλοκομμένες άκρες του μόσχου. Στη συνέχεια ρίχνουμε τα

τοματάκια (ή τις τομάτες) και τον χυμό τους. Αφού σε 1 φύλλο πράσου έχουμε βάλει

καρότο-σέλινο το προσθέτουμε στο τηγανάκι. Τέλος προσθέτουμε τα μπαχαρικά: αλάτι-

πιπέρι-φύλλο δάφνης-ζάχαρη και το ξυλάκι κανέλας. Αφήνουμε να πάρει μερικές βράσεις

(προσθέτοντας εάν θέλουμε και το κρασί). Εάν κρίνουμε απαραίτητο συμπληρώνουμε με

ελάχιστο νερό. Αφαιρούμε το πράσο και τη κανέλα και σερβίρουμε τα μακαρόνια με τη

μπολονέζ.

ΡΕΒΙΘΙΑ ΜΕ ΚΑΤΣΙΚΙ

Υλικά:

• 1 κιλό κατσικάκι με το κόκκαλο

• 100 ml ελαιόλαδο

• 2 ψιλοκομμένα ξερά κρεμμύδια

• 250 ml κόκκινο κρασί

• 2 σκελίδες σκόρδο

• 10 ml ξύδι

• 200 γρ. ντομάτα φρέσκια

• 400 γρ. ρεβίθια (μουσκεμένα σε νερό μόνο με αλάτι όχι με σόδα,

από το προηγούμενο βράδυ για να φουσκώσουν)

• Δενδρολίβανο-κύμινο-αλάτι-μαύρο πιπέρι

Εκτέλεση:

Αλατοπιπερώνουμε το πολύ καλά πλυμένο κρέας.

Σε μια κατσαρόλα, βάζουμε το λάδι να ζεσταθεί.

Προσθέτουμε το κρεμμύδι και το σκόρδο και τα τηγανίζουμε

για 3-4' να μαλακώσουν.

Προσθέτουμε το κρέας και το γυρίζουμε απ' όλες τις πλευρές

να ροδίσει καλά.

Προσθέτουμε το ξύδι, το κόκκινο κρασί, το δενδρολίβανο

και μετά την ντομάτα.

Μόλις βράσει, προσθέτουμε τα ρεβίθια και συμπληρώνουμε

με νερό.

Σκεπάζουμε και σιγοβράζουμε για 1 ώρα μέχρι

να μαλακώσει το κρέας.

Δοκιμάζουμε το κρέας και τα ρεβίθια και άν χρειαστεί

προσθέτουμε ξανά αλάτι και πιπέρι.

ΚΑΡΜΠΟΝΑΡΑ

Υλικά:

• Σπαγγέτι

• Λαιμό χοιρινού κομμένο σε κύβους (γνωστή με το όνομα πανσέτα ή μπέικον)

• ελαιόλαδο

• αυγά

• κρέμα γάλακτος

• τριμμένο τυρί grana

• φρεσκοτριμμένο άσπρο πιπέρι

• αλάτι

Εκτέλεση:

Χτυπάμε τ’ αυγά, σε ένα βαθύ πιάτο, προσθέτουμε το τριμμένο τυρί, την κρέμα

γάλακτος και αλατοπιπερώνουμε.

Τσιγαρίζουμε τα κομμάτια του χοιρινού σε ένα τηγάνι.

Σε μία κατσαρόλα βράζουμε αρκετό νερό, το οποίο δεν πρέπει να είναι πολύ

αλατισμένο. Όταν είναι έτοιμο ρίχνουμε τα σπαγγέτι.

Σένα τηγάνι ζεσταίνουμε μία κουταλιά ελαιόλαδο και προσθέτουμε τ’ αυγά,

ανακατεύουμε γρήγορα, στη συνέχεια ρίχνουμε τα κομμάτια χοιρινού και τέλος τα

σπαγγέτι.

Ανακατεύουμε όσο χρειάζεται για να ψηθούν τ’ αυγά.

Τη στιγμή που προσθέτουμε στο τηγάνι τ’ αυγά, τα σπαγγέτι πρέπει να είναι ήδη

βρασμένα.

Σερβίρουμε αμέσως.

ΓΙΟΥΒΕΤΣΙ

Υλικά:

• 1.200 γραμμ. μοσχάρι κομμένο σε μερίδες (σπάλα)

• 1/2 φλ. τσαγιού ελαιόλαδο

• 1/4 φλ. τσαγιού ελαιόλαδο έξτρα

• 1 κρεμμύδι μικρό ολόκληρο

• 3 σκελίδες σκόρδο

• 1 καρότο

• 1 κομμάτι πράσο

• 1/2 φλ. τσαγιού λευκό ξηρό κρασί

• 1 κιλό ντομάτες τριμμένες

• 1 κ. γλ. ζάχαρη

• 500 γραμμ. κριθαράκι χοντρό

• αλάτι

• φρεσκοτριμμένο πιπέρι

• κεφαλοτύρι τριμμένο ή ξινομυζήθρα τριμμένη

Εκτέλεση:

Σε βαθιά κατσαρόλα ζεσταίνουμε το ελαιόλαδο και ροδίζουμε γύρω γύρω τις

μερίδες κρέατος, περίπου 8΄-10΄. Προσθέτουμε ολόκληρα τα λαχανικά, κρεμμύδι,

καρότο, πράσο, σκόρδο, κι αφήνουμε να λαδωθούν. Σβήνουμε με το κρασί και

ρίχνουμε τη ζάχαρη. Προσθέτουμε τις τριμμένες ντομάτες και 1 λίτρο νερό.

Σκεπάζουμε κι αφήνουμε να σιγοβράσει το κρέας μέχρι να μαλακώσει περίπου 1

ώρα. Προς το τέλος του βρασμού αλατοπιπερώνουμε. Σε σοτέ κατσαρόλα

ζεσταίνουμε το ελαιόλαδο και ρίχνουμε το κριθαράκι ανακατεύοντας να λαδωθεί

καλά. Τα αδειάζουμε σε ταψί (φούρνου). Από πάνω βάζουμε το βρασμένο κρέας.

Αφαιρούμε από τη σάλτσα τα λαχανικά (αν δεν έχουν λιώσει) και περιχύνουμε το

φαγητό. Η σάλτσα πρέπει να καλύπτει το κριθαράκι. Εάν έχει εξατμιστεί κατά το

βρασμό, προσθέτουμε ζεστό νερό, 2 δάχτυλα πάνω από το κριθαράκι. Ψήνουμε σε

προθερμασμένο φούρνο στους 170°C για 40΄. Προς το τέλος του ψησίματος αν

θέλουμε πασπαλίζουμε με κεφαλοτύρι ή μυζήθρα και αφήνουμε για 10΄ στο

φούρνο.

ΦΑΚΟΡΥΖΟ

Υλικά:

• 1 φλ. φακές (τις έχετε βάλει από το προηγούμενο βράδυ στο νερό να

φουσκώσουν)

• 5-6 φλ. νερό (στο ένα από αυτά διαλύουμε 1 κ.γλ. πελτέ)

• σέλινο (ξερό ή φρέσκο)

• 1 σκελίδα σκόρδο

• 1/2 φλ. ρύζι

• 2 φύλλα δάφνης

• αλατοπίπερο

• 3 κ.σ. ελαιόλαδο

• 1 μεγάλο κρεμμύδι

• 1 καρότο

Εκτέλεση:

Βάζω το νερό να βράσει και προσθέτω τις φακές μαζί με το σέλινο, το καρότο

και το σκόρδο να σιγοβράσουν για 10'.

Προσθέτω το ρύζι, τη δάφνη, το κρεμμύδι και αλατοπιπερώνω.

Χαμηλώνω τη φωτιά και αφήνω μέχρι να αρχίσουν να απορροφώνται τα υγρά.

Προσθέτω το λάδι και συνεχίζω το βράσιμο σε σιγανή πάντα φωτιά μέχρι να

πήξει.

Σερβίρω ζεστό

ΠΙΛΑΦΙ ΜΕ ΜΕΛΑΝΙ ΣΟΥΠΙΑΣ

Υλικά:

• 1 Κιλό Σουπιές με το μελάνι τους

• 8 κουταλιές ελαιόλαδο

• ¼ κρεμμύδι καθαρισμένο και ψιλοκομμένο

• 1 μεγάλη σκελίδα σκόρδου λιωμένο

• 1 χούφτα μαϊντανό καθαρισμένο και ψιλοκομμένο

• 1 ποτήρι λευκό κρασί

• 300 γρ. ρύζι για ριζότο

• 2 κουταλιές ντοματοπελτές διαλυμένος με 5 κουταλιές ζεστό νερό

• 1 λίτρο ζεστό ζωμό από ψάρια

• Αλάτι

• Πιπέρι

Εκτέλεση:

Για το ζωμό:

Βάζουμε όλα τα υλικά σε μια μεγάλη και βαθιά κατσαρόλα.

Ψήνουμε σε χαμηλή φωτιά για περίπου 1 ώρα και μετά το αφαιρούμε από τη

φωτιά.

Όταν κρυώσει περνάμε το ζωμό από σουρωτήρι (και ίσως και από τουλπάνι) να

μαζέψουμε τα κόκαλα και τα κεφάλια

Μπορεί να μείνει στο ψυγείο για 2 ημέρες ή στην κατάψυξη για 1 μήνα.

Για το ριζότο:

Καθαρίζουμε τις σουπιές και κρατάμε το μελάνι.

Τις ανοίγουμε τις καθαρίζουμε και τις πλένουμε καλά

Τεμαχίζουμε σε μικρά κομματάκια (μακρόστενα) τις σουπιές

Ζεσταίνουμε το λάδι και ψήνουμε το σκόρδο και το κρεμμύδι να μαλακώσει όχι να

καεί. Το κρεμμύδι θα έχει γίνει διάφανο.

Προσθέτουμε το ψιλοκομμένο μαϊντανό και ανακατώνουμε πάνω στη φωτιά για

ακόμα 4’.

Προσθέτουμε τις σουπιές και ψήνουμε καλά. Προσθέτουμε το κρασί αργά και

ανακατώνουμε μέχρι να εξατμιστεί το αλκοόλ για 2’.

Ανοίγουμε τα σακουλάκια πάνω το μελάνι και ρίχνουμε το μελάνι πάνω από τις

σουπιές.

Ανακατώνουμε μαλακά για 15’.

Προσθέτουμε το ρύζι και το γυρνάμε καλά να πιάσει παντού.

Προσθέτουμε το τοματοπολτό και ανακατώνουμε.

Προσθέτουμε αργά λίγο λίγο το ζωμό. Ποτηράκι ποτηράκι, ανακατώνουμε και

περιμένουμε να στεγνώσει και μετά να βάλουμε και άλλο.

Θα πάρει περίπου 20’ το ρύζι να ψηθεί.

ΤΡΑΧΑΝΑΣ ΣΟΥΠΑ

Υλικά:

• 5 κιλά σιτάρι

• 5 κιλά γάλα προτιμότερο πρόβειο ή κατσικίσιο

Εκτέλεση:

Αλέθουμε στο χερομύλι το σιτάρι ή το στέλνουμε στο αλευρόμυλο να το αλέσει για

τραχανά ( χοντροαλεσμένο ) .Μαζεύουμε επί τέσσερις – πέντε μέρες το γάλα και το

βάζουμε άβραστο μέσα σε ένα δοχείο με σκέπασμα (γυάλα ή βυτινάρι ) . Κάθε

φορά που ρίχνουμε το νέο γάλα , το ανακατεύουμε καλά με ξύλινη κουτάλα . Το

αφήνουμε όσο χρειάζεται για να ξινίσει, μια βδομάδα περίπου ανακατεύοντας το

κάθε μέρα . Κοσκινίζουμε το σιτάρι να ξεχωρίσει από το αλεύρι . Το σιτάρι που

μένει στο κόσκινο το κάνουμε να αναπηδήσει με ημικυκλικές κινήσεις ενώ

συγχρόνως φυσούμε για να φύγει το φλούδι , που μαζεύεται στο κέντρο. Σε μια

μεγάλη κατσαρόλα ή καζάνι βράζουμε το γάλα . Ανακατεύουμε με την κουτάλα για

να διαλυθούν τα πηγμένα κομμάτια και να γίνει ομοιόμορφο . Το αφήνουμε να

χλιαρίσει .Βάζουμε το σιτάρι σε λεκάνη ανακατεμένο με το αλεύρι και ανοίγουμε

στο κέντρο μια λακκούβα . Ρίχνουμε λίγο –λίγο το γάλα και δουλεύουμε με την

κουτάλα να γίνει ένα μίγμα σχεδόν σύμπηκτο, δηλαδή όταν το πιάνουμε με τα χέρια

μας, να μην κολλάει . Αν είναι το μίγμα μαλακό προσθέτουμε αλεύρι. Αν είναι

σφιχτό, προσθέτουμε γάλα, έστω και φρέσκο .

Το σκεπάζουμε και το αφήνουμε περίπου 12 ώρες . Απλώνουμε στον ήλιο ένα

καθαρό χονδρό πανί και με ένα κουτάλι της σούπας χωρίζουμε σε κομματάκια όλο

τον τραχανά και τα τοποθετούμε πάνω σε αυτό . Σκεπάζουμε από πάνω με πανί .

Κατά διαστήματα τα μεταγυρίζουμε, για να στεγνώσουν και από τις δυο πλευρές,

και τα κόβουμε με τα χέρια μας σε μικρότερα κομμάτια .Όταν δούμε ότι είναι

στεγνά, τα βάζουμε σε κόσκινο σιταρικό (χονδρό) χούφτες – χούφτες . Τα τρίβουμε

απαλά –απαλά με την παλάμη μας για να θρύψουν και να περάσει όλος ο τραχανάς

από το κόσκινο . Αν υπάρχουν κομμάτια, που κολλούν στο κόσκινο τα απλώνουμε

ξανά στον ήλιο για να στεγνώσουν και να θρύψουν κι αυτά

Έτσι τριμμένος ο τραχανάς απλώνεται για μια βδομάδα στον ήλιο . Τις νύχτες τον

βάζουμε μέσα στο σπίτι , για να μην υγρασιάζεται . Καλό είναι να τον ψήσουμε για

λίγο στον φούρνο μέσα σε ένα ταψί , ανακατεύοντας τον κάθε τόσο για να τον

προφυλάξουμε από το σκουλήκιασμα . Τον διατηρούμε σε πάνινες σακούλες σε

μέρος στεγνό και δροσερό . Αν θέλουμε τον τραχανά με ντομάτα προσθέτουμε ένα

κιλό ντομάτες ξυσμένες . Όση ντομάτα βάζουμε τόσο γάλα αφαιρούμε. Μερικές δεν

τον θρύβουν , αλλά τον διατηρούν σε κομμάτια και για να τον μαγειρέψουν τον

κοπανίζουν στο γουδί . Ο Τραχανάς φτιάχνεται τον Αύγουστο με την καινούργια

σοδειά του σιταριού .

ΚΟΛΟΚΥΘΟΑΝΘΟΙ ΓΕΜΙΣΤΟΙ ΜΕ ΡΥΖΙ

Υλικά:

• Κολοκυθολούλουδα: 24 μεγάλα

• Ελαιόλαδο: 1/2 κούπα (χωρισμένο στη μέση)

• Ρύζι: 3/4 κούπας (καρολίνα)

• Ψιλοκομμένο κρεμμύδι: 1 μικρό

• Ψιλοκομμένο άνηθο: 1/4 κούπας

• Ψιλοκομμένη ντομάτα: 1 μέτρια

• Ψιλοκομμένο δυόσμο: 1/4 κούπας

• Ψιλοκομμένο μαϊντανό: 1/4 κούπας

• Αλάτι, πιπέρι: όσο σας αρέσει

Εκτέλεση:

Ανακατεύετε το ρύζι με την ντομάτα, το κρεμμύδι, τον άνηθο, το δυόσμο, τον

μαϊντανό, αλατοπίπερο και το μισό ελαιόλαδο.

Στρώνετε στον πάτο μιας μικρής κατσαρόλας, τα χοντρά κοτσάνια από τα

αρωματικά που χρησιμοποιήσατε (αυτό βοηθά να μην κολλήσουν τα ντολμαδάκια

στον πάτο της κατσαρόλας και δίνει επιπλέον άρωμα στο φαγητό).

Κόβετε το κοτσάνι από τα λουλούδια, αφαιρείτε τα μικρά πράσινα σέπαλα

εξωτερικά και τον κίτρινο στύλο εσωτερικά. Γεμίζετε με το μείγμα του ρυζιού, μέχρι

εκεί που χωρίζουν τα πέταλα του άνθους. Στρίβετε τα πέταλα ώστε να κλείσετε την

γέμιση και βάζετε στην κατσαρόλα. Συνεχίζετε μέχρι να τελειώσουν τα υλικά.

Πασπαλίζετε με λίγο επιπλέον αλατοπίπερο και το υπόλοιπο ελαιόλαδο. Σκεπάζετε

με ένα πιάτο και ρίχνετε νερό, μέχρι να αρχίζει να καλύπτει τα τοιχώματα του

πιάτου. Καπακώνετε την κατσαρόλα και βάζετε στη φωτιά. Όταν το φαγητό αρχίσει

να βράζει, χαμηλώνετε την φωτιά και αφήνετε να σιγοβράσει για 20 - 25 λεπτά

περίπου.

Σερβίρετε τους κολοκυθοανθούς χλιαρούς.

ΜΑΚΑΡΟΥΝΕΣ

Υλικά:

• 1 κιλό αλεύρι

• 600 γραμμάρια νερό

• Λίγη μαγιά

• 2 αυγά

Εκτέλεση:

Ανακατεύουμε το νερό με το αλεύρι και προσθέτουμε 2 αυγά και την μαγιά και

πλάθουμε μέχρι να γίνει μια ζύμη σφικτή. Κόβουμε μικρά κομματάκια και τα

πλάθουμε σε κλώνο. Κόβουμε λίγη ζύμη και την πλάθουμε σε μακρόστενες λωρίδες.

Με τα δάκτυλα πιέζοντας την ζύμη φτιάχνουμε μικρά μπαστουνάκια με διπλωμένες

τις άκρες. Βάζουμε τις μακαρούνες σε αλευρωμένο ταψί για να μην κολλήσουν και

στην συνέχεια τις βράζουμε όπως βράζουμε τα μακαρόνια. Όταν βράσουν

στρώνουμε στο πιάτο μυζήθρα ξερή τριμμένη και από πάνω τις μακαρούνες και

σάλτσα της προτίμησης μας.

ΧΟΝΔΡΟΣ

Υλικά:

250 γρ. ξινόχοντρος

1 κρεμμύδι ξερό ψιλοκομμένο

λάδι για το τσιγάρισμα

λεμόνι

Εκτέλεση:

Τσιγαρίζω το κρεμμύδι

Εν τω μεταξύ έχω το χόντρο σε νερό να μαλακώνει.

Προσθέτω το χόντρο (σουρωμένο) στην κατσαρόλα και μαζί μια κουταλιά λεμόνι.

Αφήνω άλλη μισή ώρα περίπου να μαγειρευτεί ο χόντρος.

ΣΚΟΡΔΑΛΙΑ ΜΕ ΑΛΕΥΡΙ

Υλικά:

• 3-4 σκελιδες σκόρδο

• 1 κουταλιά της σούπας ζάχαρη

• 1/2 κουταλάκι του γλυκού αλάτι

• 1 κουταλιά της σούπας αλεύρι

• 3 κουταλιές της σούπας ξίδι

• 1 ποτήρι νερό

• 1/4 του ποτηριού ελαιόλαδο

Εκτέλεση:

Σε ένα μικρό σκεύος αναμειγνύουμε το αλάτι, τη ζάχαρη και το αλεύρι. Ρίχνουμε το

κρύο νερό και ανακατεύουμε καλά ώστε να μη δημιουργηθούν σβώλοι. Βάζουμε το

μείγμα να ζεσταθεί σε σιγανή φωτιά και ανακατεύουμε συνεχώς μέχρι να βράσει

και να γίνει μία πηχτή κρέμα.

Στη συνέχεια, ρίχνουμε στο μπλέντερ τα σκόρδα καθαρισμένα και κομμένα σε

μικρές φέτες και προσθέτουμε το βρασμένο μείγμα με το αλεύρι, το ξίδι και το λάδι.

Εάν η ποσότητα του μείγματος είναι αρκετά μεγάλη, το προσθέτουμε σε δόσεις. Ο

χρόνος που χρειάζεται να το δουλέψουμε εξαρτάται από την ταχύτητα και τη

δύναμη του μπλέντερ. Πρέπει να λιώσουν τελείως τα σκόρδα και το μείγμα να γίνει

κάτασπρο και να έχει βελούδινη υφή.

Η σκορδαλιά είναι έτοιμη. Δοκιμάζουμε και αν θέλουμε περισσότερο πικάντικη

γεύση, προσθέτουμε λίγο ξίδι ακόμα. Συνοδεύει άριστα τηγανητά ή ψητά ψάρια

καθώς και τηγανητές μελιτζάνες.

ΧΤΑΠΟΔΟΚΕΦΤΕΔΕΣ

Υλικά:

• 1 χταπόδι ελαφρά βρασμένο με ξύδι (για 10' περίπου) ψιλοκομμένο η

αλεσμένο,

• 1 μέτριο κρεμμύδι ψιλοκομμένο,

• Λίγη ρίγανη,

• Μαϊντανό,

• 1 φλιτζάνι αλεύρι,

• 1 κουταλάκι ούζο, λίγη μπύρα όση χρειάζεται να γίνει ο χυλός πηχτός.

• Λίγο αλάτι και πιπέρι.

Εκτέλεση:

Ανακατεύουμε όλα τα υλικά, αφήνουμε να γίνει ζύμωση για 15' και μετά παίρνουμε

κουταλιά - κουταλιά και τηγανίζουμε σε καυτό λάδι.

ΧΟΡΤΑ ΜΕ ΣΥΒΡΑΣΗ

Υλικά:

• ½ κιλό βλίτα

• 3 κολοκυθάκια

• ½ κιλό αμπελοφάσουλα

• ½ κιλό μπάμιες

• 6 κολοκυθανθούς (προαιρετικά)

• 1 κρεμμύδι ξερό μέτριο ψιλοκομμένο

• αλάτι, πιπέρι

• ελαιόλαδο για το σοτάρισμα

Εκτέλεση:

Βράζουμε για λίγο τα αμπελοφάσουλα και μετά ρίχνουμε μέσα τα κολοκυθάκια, τα

βλίτα, τις μπάμιες και προς το τέλος προσθέτουμε τους κολοκυθανθούς. Αφού

πάρουν βράση, τα σουρώνουμε και ρίχνουμε αλάτι. Σοτάρουμε το κρεμμύδι με

ελαιόλαδο σε τηγάνι, αλατοπιπερώνουμε και, με το περιεχόμενο του τηγανιού

(σύβραση), ραντίζουμε και νοστιμίζουμε τα χόρτα μας. Ανακατεύουμε καλά και

σερβίρουμε αμέσως.

ΠΛΙΓΟΥΡΙ

Υλικά:

• 2 ποτήρια πουργούρι (πλιγούρι)

• 1/2 ποτήρι φιδέ

• 1 κρεμμύδι ψιλοκομμένο

• λίγο λάδι

• αλάτι

• πιπέρι

• σάλτσα ντομάτας(1 κουτάκι 70 γρ.)

• νερό καυτό

Εκτέλεση:

Σε μια κατσαρόλα ρίχνω λίγο λάδι και τσιγαρίζω ελαφριά το κρεμμύδι. Προσθέτω

τον φιδέ να πάρει λίγο χρώμα (όχι πολύ, περίπου για 1 λεπτό). Ρίχνω και το

πουργούρι και ανακατεύω. Διαλύω τη σάλτσα ντομάτας σε 1 ποτήρι νερό και τη

ρίχνω στο φαγητό και συνεχίζω το ανακάτεμα να πάει παντού η σάλτσα. Προσθέτω

νερό (περίπου 4 ποτήρια) το οποίο πρέπει να είναι καυτό και ανακατεύω συνεχώς

για να μην κολλήσει και προσθέτω αλάτι και πιπέρι

ΚΟΥΛΟΥΣΑΦΑΔΕΣ (ΕΝΤΕΡΑ ΓΕΜΙΣΤΑ)

Υλικά:

• 3-4 μέτρα έντερα

• 1 κιλό φλεμόνι

• ¾ του κιλού ρύζι

• 1 κρεμμύδι ξυσμένο

• 2-3 ντομάτες ξυσμένες

• Αλάτι-πιπέρι και κύμινο

Εκτέλεση:

Παίρνουμε έντερα χοιρινά ή μοσχαρίσια και αφού τα καθαρίσουμε από τα λίπη και

τις τρίχες τα πλύνουμε. Τα γυρίζουμε με ένα καθαρό ξυλάκι και τα τρίβουμε δύο

τρεις φορές με στυμμένα λεμόνια και αλάτι ώσπου να φύγει η γλίνα τους. Τα

ξεπλύνουμε με άφθονο νερό. Τα κόβουμε σε κομμάτια 30-35 πόντων και δένουμε

με κλωστή τη μια άκρη τους για να είναι έτοιμα για το γέμισμα. Για τη γέμιση

βάζουμε το φλεμόνι κομμένο σε κιμά, τα υπόλοιπα υλικά και λίγο νερό. Με αυτή τη

γέμιση που πρέπει να είναι αραιή για να κυλάει, γεμίζουμε το μισό έντερο, γιατί με

το βράσιμο το ρύζι φουσκώνει και το έντερο μαζεύει. Δένουμε και την άλλη άκρη,

με αυτόν τον τρόπο ετοιμάζουμε και τα άλλα κομμάτια. Βάζουμε στη φωτιά μια

μεγάλη κατσαρόλα με νερό μέχρι τη μέση και ρίχνουμε τους κουλουσαφάδες έναν-

έναν. Με το βράσιμο αρχίζουν και φουσκώνουν. Τους αφήνουμε να ψηθούν καλά

τους στραγγίζουμε και στη συνέχεια τους τηγανίζουμε σε μπόλικο βούτυρο. Οι

κουλουσαφάδες σερβίρονται ζεστοί.

ΑΥΓΟ ΜΕ ΚΟΛΟΚΥΘΑΚΙ ΚΑΙ ΝΤΟΜΑΤΑ

Υλικά:

• 6 αυγά

• 3 κολοκύθια μικρά και τρυφερά

• 1 μεγάλη ντομάτα τριμμένη

• Λίγη φέτα τριμμένη ή μυζύθρα φρέσκια

• αλάτι, πιπέρι, ρίγανη

• Δυόσμος ψιλοκομμένος(προαιρετικά)

Εκτέλεση:

Κόβουμε τα κολοκύθια σε λεπτές ροδέλες και τα σωτάρουμε σε λίγο ελαιόλαδο να

χρυσοψηθούν. Προσθέτουμε τη ντομάτα και μαγειρεύουμε δέκα λεπτά να φύγουν

τα πολλά υγρά. Προσθέτουμε τα αυγά χτυπημένα με τα μυρωδικά και τη φέτα και

ανακατεύουμε να πάει το μείγμα των αυγών παντού. Μόλις η ομελέτα ψηθεί από

τη μια μεριά, γυρνάμε να ψηθεί από την άλλη. Τώρα, εγώ που δεν έχω πτυχίο

μαγειρικής, ομολογώ ότι δεν μπορώ να πετάξω την ομελέτα στον αέρα για να τη

γυρίσω στο τηγάνι. Οπότε, παίρνω το ξύλο κοπής, γλιστράω επάνω την ομελέτα, το

γυρνάω ανάποδα και... τέλεια... Σε λίγα λεπτά είναι έτοιμο. Εύκολο πιάτο που στην

Κρήτη το αγαπάμε ιδιαίτερα ειδικά τους καλοκαιρινούς μήνες.

ΑΛΕΥΡΙΑ

Η αλευριά είναι κρέμα με αλεύρι για τα μωρά . Κοσκινίζαμε καλά το αλεύρι με

την τριχιά και το φρύαμε στο φούρνο , προσθέτοντας από πάνω λίγο λαδάκι , μέχρι

να ροδίσει . Μέτα το τρίβαμε καλά μέχρι να γίνει σκόνη και το βάζαμε σε γυάλινο

βάζο . Από αυτό το μίγμα ρίχναμε δύο κουταλιές σε νερό και το ζεσταίναμε

ανακατεύοντας μέχρι να πήξει . Το φρύξιμο γινόταν κάθε Σάββατο και είχαμε όλη

την εβδομάδα

γ) Παραδοσιακά γλυκά - Συνταγές

ΜΕΛΕΚΟΥΝΙΑ

Ένα είδος παστελιού, παραδοσιακό της Ρόδου

Υλικά:

για 10-12 κομμάτια

• 2 φλιτζ. Σουσάμι

• 1 φλιτζ. Μέλι

• 1 κ.σ. ζάχαρη

• ½ κ.κ. κανέλλα

• ξύσμα πορτοκαλιού

• 1 κ.σ. αλεύρι

• φύλλα νεραντζιάς ή πορτοκαλιάς

Εκτέλεση

Σε μια φαρδιά κατσαρόλα και σε χαμηλή φωτιά βάζουμε το μέλι με τη ζάχαρη.

Μόλις αρχίσει να δένει, ρίχνουμε μια σταγόνα σε ένα ποτήρι με νερό και αν γίνει

μπαλίτσα, τότε το σιρόπι είναι έτοιμο. Ρίχνουμε μέσα το σουσάμι και

ανακατεύουμε. Σταδιακά προσθέτουμε την κανέλλα, το αλεύρι και το ξύσμα

πορτοκαλιού. Προσοχή να μην πήξει πολύ το μείγμα*. Ραντίζουμε με νερό (ή με

ανθόνερο) μια μαρμάρινη πλάκα και απλώνουμε επάνω ομοιόμορφα το μείγμα. Το

αφήνουμε να κρυώσει λίγο, το κόβουμε σε λωρίδες και μετά σε ρόμβους.

Ακουμπάμε τα κομμάτια επάνω σε φύλλα πορτοκαλιάς ή νεραντζιάς καλά πλυμένα

και στεγνά. Τα μελεκούνια δεν πρέπει να είναι σκληρά αλλά ευλύγιστα και να

κάνουν κλωστές. Διατηρούνται για πολύ καιρό σε ξηρό μέρος, μέσα σε μεταλλικό

κουτί ή τυλιγμένα σε ζελατίνα. Βάζουμε ανάμεσα φύλλα νεραντζιάς για το άρωμα.

* Αν χρησιμοποιήσουμε καραμελόμετρο, τα μελεκούνια είναι έτοιμα μόλις η

θερμοκρασία του μείγματος φτάσει στους 120 βαθμούς.

ΡΟΔΙΤΙΚΑ ΜΠΑΚΛΑΒΑΔΑΚΙΑ

Υλικά:

Μισό κιλό αµύγδαλα κοπανισµένα

2 κιλά φύλλο κρούστας

250 γρ.ζάχαρη

6 αυγά

2 κουταλιές της σούπας λικέρ

1 κουταλιά της σούπας κονιάκ

2 κουταλιές της σούπας κανέλα

1 βανίλια

Βούτυρο για τα φύλλα Για το σιρόπι: 2 ποτήρια ζάχαρη

1 ποτήρι νερό

3-4 σταγόνες λεµόνι

Εκτέλεση

Κοπανίζουμε τα αμύγδαλα στο γουδί και τα ανακατεύουµε µε τη µισή ζάχαρη.

Χτυπάµε τους κρόκους των αυγών µε την υπόλοιπη ζάχαρη. Τα ασπράδια τα

χτυπάµε χωριστά µαρέγκα, αλλά δεν τα βάζουµε όλα, εκτός αν η γέµιση είναι

σφιχτή. Προσθέτουµε επίσης το λικέρ, το κονιάκ, την κανέλα, τη βανίλια και όλα

µαζί τα κάνουµε ένα μείγμα.

Απλώνουµε τα φύλλα στο τραπέζι κάθε φύλλο το κόβουµε σε 5 λωρίδες, τις

αλείφουμε µε βούτυρο, βάζουµε 1 κουταλιά της σούπας από τη γέµιση και

τυλίγουµε γύρω-γύρω τη λωρίδα.

Όταν τυλιχτεί όλη η λωρίδα, σφίγγουµε τις άκρες και παίρνει ένα σχήµα

µακρόστενο. Τα τοποθετούµε σε βουτυρωµένο ταψί και τα ψήνουµε σε 200

βαθµούς για 40 λεπτά. Ετοιµάζουµε το σιρόπι. Βράζουµε τη ζάχαρη µε το νερό για

10 λεπτά.

Προσθέτουµε στο τέλος το λεµόνι και, όταν κρυώσουν τα µπακλαβαδάκια, τα

σιροπιάζουµε και τα αφήνουµε 1-2 µέρες να απορροφήσουν το σιρόπι.

Τα τοποθετούµε κατόπιν στα χαρτάκια που αγοράσαµε από το ζαχαροπλαστείο και

τα σερβίρουµε σε πιατέλα.

ΜΠΑΚΛΑΒΑΣ Σαραϊλί

Υλικά:

• 1κιλό φύλλο μπακλαβά τεμαχισμένο

• 600γρ καρύδι

• 2 κ.σ. κανέλα

• 2 κ.σ. ζάχαρη

• 2 πακέτα βούτυρο φρέσκο

• 1 μοσχοκάρυδο

Εκτέλεση:

Με το μπλέντερ αλέθουμε σε ένα μπολ: κανέλα, ζάχαρη, μοσχοκάρυδο και καρύδι

Λιώνουμε το βούτυρο και το αφήνουμε

Απλώνουμε ένα φύλλο και το αλείφουμε με βούτυρο

Απλώνουμε και το δεύτερο φύλλο και το αλείφουμε με βούτυρο

Ρίχνουμε αυτά που αλέσαμε στο μπολ και πιάνουμε ένα ξυλαράκι σαν βέργα και το

τυλίγουμε. Αυτό επαναλαμβάνετε μέχρι να γεμίσει το ταψί.

Βάζεις βούτυρο από πάνω και με ένα μαχαιράκι κάνεις χαρακιές

Το βάζεις στο φούρνο

Σιρόπι

• 5 ποτήρια ζάχαρη

• 5 ποτήρια νερό

Ανακατεύεις

Στο τελευταίο τέταρτο προσθέτεις το σιρόπι

ΓΛΥΚΟ ΚΑΡΥΔΑΚΙ

Υλικά:

Για 1 κιλό καρυδάκια

• 1 κιλό ζάχαρη

• 500 γρ νερό

• λίγα μοσχοκάρφια

• το χυμό 1 λεμονιού

•

Τι κάνουμε:

Κατ΄ αρχήν τα καρυδάκια που θα μαζέψετε πρέπει να είναι μεσαίου μεγέθους και

τρυφερά.

Ο έλεγχος της τρυφερότητας γίνεται με μια βελόνα πλεξίματος λεπτή ή ένα

μεταλλικό σουβλάκι λεπτό. Αν περνάει εύκολα στο καρυδάκι σημαίνει ότι είναι

κατάλληλο για γλυκό, τα υπόλοιπα τα πετάμε αν κάναμε τον κόπο και τα κόψαμε.

Εκτέλεση:

Πλένουμε λοιπόν τα καρυδάκια και τα καθαρίζουμε με το εργαλείο καθαρισμού της

πατάτας, ελαφρά.

Αφαιρούμε μικρό κομματάκι κι από τις δυο πλευρές και τα τοποθετούμε σε

κατσαρόλα με νερό να σκεπάζονται καλά. (Προσοχή φοράμε γάντια διπλά γιατί

βάφει πολύ) .

Τα αφήνουμε εκεί τρεις μέρες αλλάζοντας το νερό 1 -2 φορές την ημέρα.

Την τέταρτη ημέρα βάζουμε τα καρυδάκια σε νερό που βράζει για 5 λεπτά τα

στραγγίζουμε κι αυτή τη διαδικασία την επαναλαμβάνουμε 5 φορές.

Θα πρέπει στο τέλος του βρασίματος να κόβονται με πιρούνι.

Όπως θα καταλάβατε όλα αυτά τα κάνουμε για να ξεπικρίσουν και να μαλακώσουν.

Καρφώνουμε ένα μοσχοκάρφι σε κάθε καρυδάκι ή αν δεν μας αρέσει η έντονη

γεύση του βάζουμε λίγα μέσα σε μια γάζα που θα προσθέσουμε στο σιρόπι και θα

πετάξουμε στο τέλος της διαδικασίας.

Κι ήρθε η ώρα του δεσίματος του γλυκού.

Βάζουμε σε κατσαρόλα το νερό με τη ζάχαρη και βράζουμε για 5 λεπτά,

προσθέτουμε τα καρυδάκια και βράζουμε για 10 λεπτά ακόμη.

Αφήνουμε το γλυκό για μια νύχτα και θα συνεχίζουμε το δέσιμο την επομένη.

Τώρα πότε το γλυκό έχει δέσει αυτό είναι και το πιο δύσκολο στο συγκεκριμένο

γλυκό.

Βάζω σε ένα πιατάκι λίγο σιρόπι το βάζω στην κατάψυξη για λίγα λεπτά κι όταν το

βγάλω και πέφτει κόμπους κόμπους είναι έτοιμο.

Ένα άλλο κόλπο είναι να ρίξουμε μια δυο σταγόνες σιροπιού σε ποτήρι με κρύο

νερό. Πρέπει να πέφτει σαν μια μαλακιά κλωστούλα , η οποία δεν πρέπει να

μαζέψει μέσα στο νερό αλλά να είναι σαν πηκτό υγρό.

ΓΛΥΚΟ ΣΤΑΦΥΛΙ

Υλικά:

• Για 2 κιλά σταφίδα (καθαρό βάρος)

• 1200 γρ. ζάχαρη

• Το χυμό από ένα πορτοκάλι

• Το χυμό από ένα λεμόνι

• Αμύγδαλα (προαιρετικό)

Εκτέλεση:

Πλένουμε καλά τα σταφύλια και τα καθαρίζουμε από τα τσαμπιά τους. Τα

τοποθετούμε σε σουρωτήρι και όταν στραγγίξουν τα ζυγίζουμε.

Τοποθετούμε τα σταφύλια σε κατσαρόλα με τη ζάχαρη εναλλάξ τελειώνοντας με τη

ζάχαρη. Αφήνουμε 6 ώρες σε θερμοκρασία δωματίου ή 12 στο ψυγείο.

Προσθέτουμε το χυμό πορτοκαλιού, τα αμύγδαλα και βράζουμε για 10 λεπτά.

Αφήνουμε για 24 ώρες και βράζουμε μέχρι να δέσει το γλυκό.

Λίγο πριν το τελικό δέσιμο προσθέτουμε το χυμό λεμονιού και ανακινούμε συνέχεια

την κατσαρόλα, κατεβάζουμε από τη φωτιά και συνεχίζουμε για το επόμενα 15

λεπτά την ανακίνηση της κατσαρόλας.

Με αυτό τον τρόπο θα περάσει σιρόπι μέσα στις ρώγες του σταφυλιού και θα

παραμείνει τραγανό κι όχι ζαρωμένο. Μεταφέρουμε το γλυκό σε αποστειρωμένα βάζα και κλείνουμε καλά.

Όπως θα δείτε και σε άλλα μου γλυκά παρόλο που προτείνω τα αμύγδαλα εγώ δεν βάζω

γιατί δεν αρέσουν στα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας ή αν τα βάλω τα θέλουν ελαφρά

καβουρδισμένα, η επιλογή είναι δική σας. Την επομένη λοιπόν ημέρα ξαναβάζουμε το

γλυκό στη φωτιά για το τελικό δέσιμο. Όταν τέλος πάντων είμαστε σίγουροι ότι έχει δέσει το γλυκό προσθέτουμε τον χυμό

του λεμονιού και κλείνουμε τη φωτιά.

Μοιράζουμε το γλυκό μας σε αποστειρωμένα βάζα.

Το γλυκό πρέπει να κολυμπάει μέσα στο σιρόπι και να μην είναι στριμωγμένο στο

βάζο.

ΓΛΥΚΟ ΝΕΡΑΤΖΙ

Υλικά:

• 50 μικρά νεράντζια στο μέγεθος καρυδιού

• 2 κιλά ζάχαρη

• 3 φλιτζάνια νερό

• Το χυμό 3 – 4 λεμονιών από τα οποία το χυμό ½ λεμονιού θα το χρειαστούμε

στο τέλος

Εκτέλεση:

Ξεφλουδίζουμε τα νεράντζια ένα λεπτό στρώμα και από μέσα να αφαιρεθεί η

σάρκα, τα σπόρια και οι μεμβράνες, δηλαδή το κέντρο θα είναι κούφιο. Υπάρχει

ειδικό εργαλείο αλλά εάν δεν έχετε με ένα μεγάλο καρφί θα τα τρυπήσετε από τη

μεριά του κοτσανιού, θα βάλετε το κεφάλι του καρφιού μέσα και με περιστροφικές

κινήσεις θα προσπαθήσετε να αδειάσετε όλο το περιεχόμενο.

Τα τοποθετούμε σε μια λεκάνη με νερό να τα καλύπτει και για πέντε ημέρες θα

αλλάζετε το νερό δύο φορές την ημέρα. Τη δεύτερη ημέρα θα έχουν ήδη αρχίσει να

μαλακώνουν και κοιτάμε εάν έμειναν υπολείμματα μέσα στο νεράντζι να τα

ξανακαθαρίσουμε.

Αφού τα ξεπλύνουμε τα βάζουμε σε μεγάλη κατσαρόλα και τα σκεπάζουμε με νερό.

Τα βράζουμε για 2 – 3 λεπτά, τα σουρώνουμε και ξαναβάζουμε κρύο νερό.

Στη συνέχεια τα ξαναβράζουμε μέχρι να μαλακώσουν. Δοκιμάζουμε με μια βελόνα

ραψίματος και εάν τρυπιέται και πέφτει από τη βελόνα, σημαίνει ότι έχουν βράσει.

Τα βγάζουμε από την κατσαρόλα και τα βάζουμε σε μια λεκάνη με κρύο νερό και

προσθέτουμε το χυμό των λεμονιών. Τα αφήνουμε στο νερό για 1 ώρα.

Αλλάζουμε το νερό και τοποθετούμε σε καθαρή κατσαρόλα και βάζουμε τη ζάχαρη

και το νερό και βράζουμε για 15 λεπτά περίπου.

Τα βγάζουμε από τη φωτιά και τα αφήνουμε μέχρι την άλλη μέρα.

Επαναλαμβάνουμε τη διαδικασία του βρασίματος μέχρι να δέσει το σιρόπι. Προς το

τέλος προσθέτουμε και το υπόλοιπο λεμόνι.

Τα βγάζουμε από τη φωτιά και τα αφήνουμε μέχρι να κρυώσουν εντελώς και τα

τοποθετούμε σε καθαρά και στεγνά βαζάκια.

ΓΛΥΚΟ ΝΕΡΑΤΖΑΚΙ

Χρόνος προετοιμασίας:

περίπου 45 λεπτά για το ξεφλούδισμα

2 ώρες να μείνει στον ασβέστη

15 λεπτά για ξέπλυμα

περίπου 30 λεπτά για να βάλουμε τα αμύγδαλα και τα γαρύφαλα

περίπου 30λεπτά για να λιώσει η ζάχαρη

Υλικά:

• 2 κιλά μελιτζανάκι μικρό

• 2 κιλά ζάχαρη (+ 2 κούπες ζάχαρη)

• 1 κούπα ασβέστη

• ¼ κούπας χυμό (από ένα ζουμερό) λεμόνι

• 60 αμύγδαλα ασπρισμένα και καβουρδισμένα

• 60 γαρύφαλλα

• 1 ½ κούπα νερό (+ 2 κούπες νερό)

• 1 κούπα γρεναδίνη

• ¼ κούπας χυμό λεμονιού

• 1 κομμάτι ξύλο κανέλας

Εκτέλεση:

1. Κόβουμε τα κοτσάνια από τα μελιτζανάκια και με τον αποφλοιωτή

λαχανικών τα καθαρίζουμε.

2. Σε μία λεκάνη με νερό, αρκετό να καλύπτει τα μελιτζανάκια, διαλύουμε τον

ασβέστη και βάζουμε μέσα τα μελιτζανάκια. Τα αφήνουμε γύρω στις δύο

ώρες. Τα ξεπλένουμε πολλά νερά, τα στραγγίζουμε και τα ξαναβάζουμε στη

λεκάνη με νερό να τα καλύπτει και το χυμό λεμονιού και τα αφήνουμε έτσι

μία ώρα.

3. Τα στραγγίζουμε και με μυτερό μαχαίρι κάνουμε μια μικρή τρύπα και

βάζουμε μέσα το αμύγδαλο. Εκεί που ήταν το κοτσάνι βάζουμε ένα

γαρύφαλλο.

4. Τα βάζουμε στην κατσαρόλα με τη σειρά και αφού βάλουμε τα μισά, τα

σκεπάζουμε με τη μισή ζάχαρη. Συνεχίζουμε με τα υπόλοιπα και ρίχνουμε

την υπόλοιπη μισή ζάχαρη.

5. Ρίχνουμε το νερό να πάει παντού και να βραχεί η ζάχαρη.Τα αφήνουμε έτσι

1/2 ώρα.

6. Αφού βεβαιωθούμε ότι έχει λιώσει και η κάτω ζάχαρη, βράζουμε το γλυκό

για 15 λεπτά και τα αφήνουμε όλη τη νύκτα μέσα στην κατσαρόλα.

7. Την επόμενη μέρα βγάζουμε το γλυκό προσεκτικά σε σουρωτήρι και

ρίχνουμε τη γρεναδίνη. Την αφήνουμε να βράσει για 10 λεπτά μέσα στο

σιρόπι.

8. Ξαναβάζουμε τα μελιτζανάκια μέσα στο σιρόπι, αφού αφαιρέσουμε τα

γαρύφαλλα. Ρίχνουμε μερικά γαρύφαλλα μέσα στο σιρόπι μαζί με ένα

κομμάτι ξύλο και τα αφήνουμε να βράσουν μέχρι να δέσει το σιρόπι,

περίπου 20 λεπτά από την ώρα που θα αρχίσει να κοχλάζει. Στο τέλος

ρίχνουμε το χυμό λεμονιού και ανακατεύουμε.

Το αφήνουμε μέσα στην κατσαρόλα, όσο χρειαστεί μέχρι να κρυώσει και όταν

κρυώσει το γλυκό το μοιράζουμε σε καθαρά, αποστειρωμένα βαζάκια.

ΓΛΥΚΟ ΣΥΚΟ

Υλικά:

• 700 γραμμάρια σύκα

• 300 γραμμάρια ζάχαρη

• 2κουταλιές χυμό λεμονιού

• 2κουταλιές λικέρ ή κονιάκ

Εκτέλεση:

1. Καθαρίζουμε τα σύκα και τα κόβουμε στα 4.

2. Ρίχνουμε τη ζάχαρη, το χυμό λεμονιού και το κονιάκ και τα βάζουμε στη

φωτιά, ανακατεύοντας συνεχώς.

3. Μόλις βράσουν, χαμηλώνουμε τη φωτιά και ανακατεύουμε για 15 λεπτά.

4. Την αφήνουμε να κρυώσει και τη συντηρούμε στο ψυγείο.

ΜΟΣΧΟΠΟΥΓΓΙΑ ΑΜΥΓΔΑΛΩΤΑ

Υλικά:

• 1κιλό αμυγδαλόψιχα

• 4ασπράδια αυγού

• 4μοσχοκάρυδα

• 1 ½ φλιτζάνι παξιμάδι ψιλοκοπανισμένο

• 3φλιτζάνια ζάχαρη

• Ανθόνερο

Εκτέλεση:

Ζεματούμε ,ξεφλουδίζουμε και στεγνώνουμε τα αμύγδαλα και στη συνέχεια τα

ψιλοκοπανίζουμε. Τα ζυμώνουμε με τα ασπράδια χτυπημένα σε μαρρέγγα, το

παξιμάδι, τη ζάχαρη και τα μοσχοκάρυδα τριμμένα, ρίχνοντας συγχρόνως και λίγο

ανθόνερο, για να σμίξουν και να πλάθονται. Πλάθουμε σε σχήμα μισοφέγγαρου.

Ψήνουμε σε μέτριο φούρνο, μέχρι να ροδίσουν. Τα αφήνουμε να κρυώσουν.

Έχουμε έτοιμο ένα ελαφρό ζεστό σιρόπι με πολύ λίγη ζάχαρη και ανθόνερο, τα

βουτούμε μέσα για λίγο και έπειτα τα τυλίγουμε σε ζάχαρη άχνη. Για να γίνει το

στρώσιμο της ζάχαρης ομοιόμορφο μεταχειριζόμαστε μια χαρτοπετσέτα την οποία

πιέζουμε ελαφρά σε όλα τα μέρη του γλυκού.

ΜΟΣΧΟΠΟΥΓΓΙΑ ΜΕ ΦΥΛΛΟ

Υλικά:

Για τη ζύμη:

• 1 κιλό αλεύρι

• ¾ του φλυντζανιού λάδι

• 1 φλιτζάνι αλεσίφα

• Αλάτι

Για τη γέμιση:

• 1κιλό αμυγδαλόψιχα

• 1 φλιτζάνι ζάχαρη

• 4 μοσχοκάρυδα

• 1 ½ φλιτζάνι παξιμάδι κομανισμένο

• Ανθόνερο

• 1 κιλό ζάχαρη άχνη για το τύλιγμα

Εκτέλεση:

Ζεματούμε ,ξεφλουδίζουμε και στεγνώνουμε με μια καθαρή πετσέτα την

αμυγδαλόψιχα και τη ψιλοκοπανίζουμε. Τη βάζουμε σε λεκάνη προσθέτουμε το

παξιμάδι, τη ζάχαρη και τα μοσχοκάρυδα ξυσμένα και τα ανακατεύουμε καλά.

Ρίχνουμε λίγο- λίγο ανθόνερο όσο χρειάζεται να σμίξουν η αμυγδαλόψιχα με το

παξιμάδι. Βάζουμε το αλεύρι και το αλάτι σε λεκάνη ρίχνουμε το λάδι και τρίβουμε

με τις παλάμες μας. Ανοίγουμε στη μέση λακκούβα, ρίχνουμε την αλεσίφα και

ζυμώνουμε. Προσθέτουμε, αν χρειαστεί, κι άλλη αλεσίφα ή νερό. Η ζύμη πρέπει να

είναι πολύ σφιχτή, για να έχουμε καλύτερο φύλλο στο άνοιγμα. Αν είναι μαλακή,

προσθέτουμε αλεύρι στο άνοιγμα του φύλλου. Παίρνουμε ένα μικρό κομμάτι ζύμης

και με το ματσόξυλο ανοίγουμε φύλλο πολύ λεπτό πάνω στο σινί. Είναι έτοιμο όταν

το αφήσουμε και ανασηκώνετε. Βάζουμε μια κουταλιά της σούπας γέμιση στην

άκρη του φύλλου. Διπλώνουμε στο μέρος που είναι η γέμιση και κόβουμε με ένα

ποτήρι σε σχήμα μισοφέγγαρου τοποθετώντας το ποτήρι μισό πάνω στο φύλλο και

μισό έξω. Συνεχίζουμε με τον ίδιο τρόπο ώσπου να τελειώσει το φύλλο. Το βάζουμε

στο ταψί το ένα κοντά στο άλλο. Τα ψήνουμε σε μέτριο φούρνο επί ¼ της ώρας ίσα-

ίσα να ψηθεί η ζύμη, χωρίς να τα αφήσουμε να ροδίσουν. Βάζουμε σε βαθύ πιάτο

ανθόνερο, βουτάμε ένα-ένα τα μοσχοπούγγια στο ανθόνερο, τα τινάζουμε και

αμέσως τα τυλίγουμε σε άχνη ζάχαρη. Με τα χέρια πιέζουμε την ζάχαρη να

κολλήσει και τα τοποθετούμε σε λαδόκολλα. Κοσκινίζουμε πάλι την άχνη ζάχαρη

από πάνω και αφήνουμε όλη την νύχτα να στεγνώσουν.

ΜΟΣΧΟΠΟΥΓΓΙΑ ΧΩΡΙΣ ΦΥΛΛΟ

Υλικά :

• 2 φλιτζάνια καρυδόψιχα

• 1 φλιτζάνι αμυγδαλόψιχα

• 1 φλιτζάνι ζάχαρη

• 1 φλιτζάνι ψίχα από μπαγιάτικο ψωμί

• 1 μικρό μοσχοκάρυδο

• Ανθόνερο

• 1 κιλό περίπου άχνη ζάχαρη για το τύλιγμα

Εκτέλεση :

Ζεματούμε ξεφλουδίζουμε και στεγνώνουμε τα αμύγδαλα .Τα ψιλοκοπανίζουμε

καθώς και την καρυδόψιχα τα βάζουμε σε λεκάνη, ρίχνουμε τη ζάχαρη ,το

μοσχοκάρυδο ξυσμένο και την ψίχα ψωμιού. Ανακατεύουμε και ζυμώνουμε

ρίχνοντας λίγο – λίγο ανθόνερο ώσπου να πλάθονται .Τα πλάθουμε σαν μικρά

μισοφέγγαρα και τα βάζουμε σε ταψί στρωμένο με λαδόκολλα . Τα ψήνουμε σε

μέτριο φούρνο , ώσπου να πάρουν χρώμα για να τα ξεκολλήσουμε σηκώνουμε

σιγά-σιγά τη λαδόκολλα και τη βρέχουμε ελαφρά από κάτω τα βουτούμε στο

ανθόνερο και τα βάζουμε σε πετσέτα να στραγγίσουν λίγο τα τυλίγουμε σε ζάχαρη

άχνη .

ΧΑΛΒΑΣ

Υλικά:

Για το μείγμα :

• 1 φλιτζάνι λάδι

• 2 φλιτζάνια αλεύρι

• ½ φλιτζάνι κουκουνάρια ή αμύγδαλα ασπρισμένα και χοντροκοπανισμένα

• Λίγη κανέλλα

Για το σιρόπι :

• 3 ½ φλιτζάνια ζάχαρη ή 2 ½

• 1 μέλι

• 4 ½ φλιτζάνια νερό

• 1 κομμάτι κανέλλα

Εκτέλεση :

Βάζουμε το λάδι σε κατσαρόλα να κάψει και ρίχνουμε το αλεύρι ανακατεύοντας

συνεχώς με ξύλινο κουτάλι. Αφού καβουρδιστεί λίγο ,ρίχνουμε τα κουκουνάρια ή τα

αμύγδαλα κι εξακολουθούμε να ανακατεύουμε ώσπου να ξανθίσει καλά το αλεύρι .

Κατεβάζουμε από τη φωτιά .Στο μεταξύ βάζουμε τη ζάχαρη το νερό και την κανέλλα

να πάρουν δύο – τρεις βράσεις και ζεστό όπως είναι το σιρόπι το ρίχνουμε μέσα στο

καβουρδισμένο αλεύρι, ανακατεύοντας συνεχώς. Τα ξαναβάζουμε στη φωτιά

εξακολουθώντας το ανακάτεμα, και αφήνουμε ώσπου ο χαλβάς να ξεκολλά από

την κατσαρόλα. Βάζουμε το χαλβά σε φόρμα ή μικρά φορμάκια ή του δίνουμε

σχήμα με κουταλιές. Ρίχνουμε από πάνω κανέλα.

ΓΛΥΚΟ ΚΑΪΣΙ

Υλικά:

• 30-40 μεγάλα καΐσια αγουρωπά χωρίς ίνες

• 1χούφτα γεμάτη ασβέστη σβησμένο

• 1κουταλία της σούπας κοφτή κιτρικό οξύ

• 1 ¼ κιλού ζάχαρη

• 1 λεμόνι περίπου (χυμό)

•

Εκτέλεση:

Καθαρίζουμε τα καΐσια από το φλούδι τους προσεχτικά με ένα λεπτό και κοφτερό

μαχαιράκι. Βγάζουμε τα κουκούτσια με ένα μικρό κατσαβίδι προσέχοντας να μην

ανοίξουν. Στο μεταξύ ετοιμάζουμε σε μια λεκάνη ασβεστόνερο με ασβέστη και

3κιλά περίπου νερό και το σουρώνουμε. Βάζουμε τα καθαρισμένα καΐσια στο

ασβεστόνερο, να τα σκεπάζει, και τα αφήνουμε 3ώρες, ανακατεύοντας κάθε τόσο.

Έπειτα τα βγάζουμε, τα ξεπλένουμε πολλές φορές και στο τέλος τα περνάμε από μια

διάλυση από κιτρικό οξύ με 3 ποτήρια νερό για να καθαρίσουν από τον ασβέστη και

να πάρουν καλύτερο χρώμα. Τα τοποθετούμε πάνω σε μια καθαρή πετσέτα και τα

αφήνουμε να στραγγίσουν. Αν έχουν μαυραδάκια στο μέρος του κοτσανιού τα

καθαρίζουμε. Τα αραδιάζουμε ένα-ένα σε κατσαρόλα και τα σκεπάζουμε με την

ζάχαρη. Τα αφήνουμε μερικές ώρες.

ΔΙΠΛΕΣ

Υλικά:

Για τη ζύμη :

• 1 κιλό αλεύρι (μισό σιταρένιο ,μισό άσπρο)

• ½ φλιτζάνι πορτοκαλόζουμο

• 3/4 φλιτζανιού λάδι , ελάχιστο αλάτι

Για τη γέμιση :

• ½ κιλό αμύγδαλα και καρύδια μαζί,

• 1 μοσχοκάρυδο,

• Κανέλλα ,

• λίγο μαστίχι

• λίγα μοστοκάρφια

• 3-4 κουταλιές ζάχαρη

• 1 φλιτζάνι σησάμι καβουρδισμένο

Εκτέλεση:

Ετοιμάζουμε μια μέτρια ζύμη. Τη χωρίζουμε σε κομμάτια (μέγεθος πορτοκαλιού).

Ανοίγουμε ένα – ένα κομμάτι σε φύλλο πάχους δίδραχμου ,ρίχνοντας αλεύρι για να

μη κολλάει στο άνοιγμα . κοπανίζουμε τα καρύδια τα αμύγδαλα ,τα μυρωδικά και

το σησάμι και τα ανακατεύουμε με τη ζάχαρη. Αλείφουμε το φύλλο με λάδι και

ρίχνουμε γέμιση. Κόβουμε με μαχαίρι στη μέση το φύλλο. Διπλώνουμε 2-3 φορές κι

από τις δυο Μεριές σε πλάτος 2 δάχτυλα περίπου . τυλίγουμε, προσέχοντας να μη

φύγει η γέμιση από μέσα ,και στερεώνουμε την άκρη ,πιέζοντας την με το χέρι μας.

Πατούμε από πάνω με την παλάμη , για να πλατύνουμε τη δίπλα. Ψήνουμε σε

κεραμίδα ή αντικολλητικό τηγάνι σε χαμηλή φωτιά κι από τις δυο μεριές με

ελάχιστο λάδι. Ρίχνουμε από πάνω γέμιση. Αν θέλουμε , λιγοστεύουμε τη ζάχαρη

και ρίχνουμε από πάνω μέλι. Οι δίπλες διατηρούνται πολύ καιρό , αν τις βάλουμε

σε δοχείο πού κλείνει καλά.

ΓΛΥΚΟ ΚΑΜΗΛΑΚΙ

Υλικά:

• Βολβοί από κυκλάμινα

• Ζάχαρη

• Μοσχοκάρυδο και κανέλα κοπανισμένα

Εκτέλεση:

Παίρνουμε τους βολβούς από τα καμηλάκια «κυκλάμινα»

Τους πλένουμε καλά, τους καθαρίζουμε και τους ρίχνουμε σε λεκάνη με νερό.

Ξύνουμε ένα-ένα βολβό στο ξύστη του τυριού. Βάζουμε σε μεγάλη κατσαρόλα νερό

να βράση και ρίχνουμε το ξύσμα από το καμηλάκι. Αφήνουμε λίγο να ψηθεί και

μετά το ξεπλένουμε και το σουρώνουμε. Επαναλαμβάνουμε το βράσιμο 6-7 φορές

για να ξεπικρίσει εντελώς. Το σουρώνουμε και το σφίγγουμε με τα δυο μας χέρια

καλά. Υπολογίζουμε για κάθε γεμάτη σφιξιά των δυο χεριών μαζί ένα κιλό ζάχαρη.

Βάζουμε στην κατσαρόλα το καμηλάκι τη ζάχαρη και λίγο νερό (ένα ποτήρι

περίπου) και ανακατεύουμε. Τοποθετούμε στη φωτιά και όταν αρχίσει να δένει

ρίχνουμε το χυμό ενός λεμονιού και ανακατεύουμε συνέχεια. Κατεβάζουμε από τη

φωτιά και προσθέτουμε αρκετό μοσχοκάρυδο και κανέλα. Γίνεται σαν μαρμελάδα!

ΠΑΝΤΕΣΠΑΝΙ

Υλικά:

• 6 αυγά

• 6 φλιτζανάκια του καφέ ζάχαρη

• 1 φλιτζανάκι του καφέ νερό

• 3 κουτ. Κοφτά ζύμη σκόνη

• Χυμός και ξύσμα ενός λεμονιού

Εκτέλεση:

Χτυπάμε καλά τους κρόκους με τη ζάχαρη, προσθέτουμε το νερό, το ξύσμα και το

χυμό του λεμονιού ,το αλεύρι ανακατεμένο με τη ζύμη-σκόνη και στο τέλος τα

ασπράδια χτυπημένα μαρέγκα. Ανακατεύουμε το μίγμα ελαφρά με σπάτουλα και το

βάζουμε σε αλευρωμένο και βουτυρωμένο ταψί. Ψήνουμε σε μέτριο φούρνο. Όταν

κρυώσει κοσκινίζουμε από πάνω ζάχαρη άχνη.

ΤΑΚΑΚΙΑ

Υλικά:

Για τη ζύμη:

• 1 κιλό αλεύρι

• ½ κουταλάκι ζύμη-σκόνη

• 1φλιτζάνι λάδι

• Ελάχιστο αλάτι

• Αλεσίφα για το ζύμωμα

Για τη γέμιση:

• 1 κιλό καρυδόψυχα

• 1 μοσχοκάρυδο

• 1 κουταλιά κανέλα

• Λίγα γαρίφαλα(μοστοκάρφια)

• 2-3 κουταλιές ζάχαρη

• Για το σιρόπι:

• 1 κιλό μέλι

• 1 – 1 ½ φλιτζάνι νερό

Εκτέλεση:

Βάζουμε σε λεκάνη την καρυδόψιχα χοντροκοπανισμένη, τα μυρωδικά κοπανισμένα

και αυτά και τη ζάχαρη. Στη συνέχεια ετοιμάζουμε τη ζύμη για το φύλλο.

Ανακατεύουμε το αλεύρι με τη ζύμη-σκόνη, προσθέτουμε το λάδι και ζυμώνουμε

ρίχνοντας λίγη-λίγη αλεσίφα ώσπου να γίνει η ζύμη μέτρια προς σκληρή. Παίρνουμε

λίγη ζύμη και ανοίγουμε το φύλλο(λεπτό). Ραντίζουμε με αρκετό λάδι και ρίχνουμε

γέμιση να πάει παντού. Διπλώνουμε μια άκρη του φύλλου, βάζουμε το ματσόξυλο

στο διπλωμένο μέρος και τυλίγουμε απαλά 4-5 δάκτυλα σε κύλινδρο. Όταν τυλιχτεί

όλο το φύλλο τραβάμε με προσοχή το ματσόξυλο και κόβουμε σε κομμάτια

μπακλαβαδωτά. Συνεχίζουμε έτσι μέχρι να τελειώσει η ζύμη και η γέμιση. Τα

βάζουμε στο ταψί το ένα δίπλα στο άλλο και τα περιχύνουμε με αρκετό λάδι.

Ψήνουμε σε μέτριο φούρνο ώσπου να ροδίσουν. Στο μεταξύ βάζουμε το μέλι και το

νερό στη φωτιά να πάρει μια βάση και ρίχνουμε μέσα λίγα-λίγα τα τακάκια ζεστά.

Τα βγάζουμε αμέσως με τρυπητή κουτάλα και ρίχνουμε άλλα , ενώ το σιρόπι

εξακολουθεί να βράζει. Κάθεε φορά πριν βάλουμε τακάκια βάζουμε στο σιρόπι μια

κουταλία της σούπας νερό. Ρίχνουμε από πάνω σησάμι καβουρδισμένο και

κοπανισμένο με μυρωδικά. Μπορούμε αντί να ψήσουμε τα τακάκια στο φούρνο να

τα τηγανίσουμε.

ΞΕΡΟΤΗΓΑΝΑ

Υλικά:

Για τη ζύμη:

• 1 κιλό αλεύρι(μισό άσπρο μισό σιταρένιο)

• 1φλιτζάνι λάδι

• 1 φλιτζάνι χυμό πορτοκαλιού

• Αλεσίφα

• Ελάχιστο αλάτι

• Λάδι

• ¼ του κιλού καρύδια ή σησάμι καβουρδισμένο

• ½ φλιτζάνι ζάχαρη

• Κανέλα

Για το σιρόπι:

• ¼ του κιλού μέλι

• ¼ φλιτζανιού ανθόνερο

Εκτέλεση:

Βάζουμε αλεύρι σε λεκάνη και ανοίγουμε τρύπα. Δουλεύουμε καλά το λάδι με το

πορτοκαλόζουμο και το αλάτι και το ρίχνουμε στ ο αλεύρι. Ζυμώνουμε και

προσθέτουμε όση αλεσίφα σηκώσει για να γίνει μια μέτρια ζύμη. Χωρίζουμε τη

ζύμη σε κομμάτια μεγέθους πορτοκαλιού και ανοίγουμε ένα-ένα σε φύλλο.

Κόβουμε λωρίδες με ροδέλα σε πλάτος 2 δάκτυλα. Κλείνουμε την κάθε λωρίδα σαν

αυλάκι και κατά διαστήματα τη τσιμπούμε με τα δυο μας δάκτυλα για να

στερεωθεί. Μετά τυλίγουμε και γίνεται σαν τριαντάφυλλο ενώ στερεώνουμε την

άκρη , για να μην ανοίξει στο τηγάνισμα. Βάζουμε σε τηγάνι αρκετό λάδι και όταν

κάψει ρίχνουμε 5-6 κομμάτια ανάλογα με το μέγεθος του τηγανιού. Τοποθετούμε

τα ξεροτήγανα με τα δοντάκια προς τα πάνω. Αφού ροδίσουν τα γυρίζουμε με

τρυπητή κουτάλα. Όταν ψηθούν τα σουρώνουμε καλά και τα βάζουμε σε βαθιά

πιατέλα. Βάζουμε το μέλι να λιώσει σε σιγανή φωτιά και ρίχνουμε το ανθόνερο.

Βουτάμε τα ξεροτήγανα λίγα-λίγα και τα στραγγίζουμε. Ρίχνουμε από πάνω τα

καρύδια ή το σησάμι κοπανισμένα και ανακατεύουμε τη ζάχαρη και την κανέλα.

ΑΜΥΓΔΑΛΩΤΑ

Υλικά:

• 1 κιλό αμυγδαλόψιχα

• 750γρ ζάχαρη

• 1 - 1 ½ κουταλάκι ζύμη σκόνη ή αλυσίβα

• 9 ασπράδια

• 3 κουταλιές της σούπας παξιμάδι ψηλοκοπανισμένο

Εκτέλεση:

Ετοιμάζουμε τα αμυγδαλωτά. Ανακατεύουμε όλα τα στεγνά υλικά και έπειτα

ρίχνουμε τα ασπράδια χτυπημένα σε μαρέγκα. Τα ζυμώνουμε ώσπου να σμίξουν

καλά. Τα πλάθουμε στρογγυλά βάζοντας από πάνω μισό αμύγδαλο ασπρισμένο, και

τα ψήνουμε σε μέτριο προς δυνατό φούρνο για λίγα λεπτά, μέχρι να πάρουν ένα

ελαφρό χρώμα.

ΣΙΚΑΛΑ Η’ ΠΑΣΤΕΛΑΡΙΑ

Διαλέγουμε μεγάλα ξερά σύκα. Τα πλένουμε και τα στεγνώνουμε, απλώνοντας τα

σε μια καθαρή πετσέτα στον ήλιο. Όταν στεγνώσουν καλά, τα σκίζουμε από την

κορυφή προς το κοτσάνι χωρίς να τα χωρίσουμε τελείως και τα ανοίγουμε καλά , να

πλατύνουν. Παίρνουμε ένα ανοιγμένο σύκο( ασκάδι) και το πατάμε με το μέσα

μέρος σε ένα πιάτο με σησάμι καβουρδισμένο και μισοκοπανισμένο και λίγη

κανέλα. Όταν πιάσει αρκετό σησάμι το ενώνουμε με ένα άλλο σύκο ανοιγμένο αλλά

σκέτο. Τα πιέζουμε με τις παλάμες μας, να ενωθούν καλά. Γίνονται σαν οχτάρια. Τα

φρύγουμε ελαφρά σε μέτριο φούρνο και ,όπως είναι ζεστά τα στοιβάζουμε σε ένα

πλαστικό κουτί ρίχνοντας ανάμεσα κλαδάκια μυρτιάς και αλεσφακιάς. Όταν

κρυώσουν , τα σκεπάζουμε και τα διατηρούμε για πολύ καιρό.

ΚΑΤΗΜΕΡΙΑ

Υλικά:

• 1 κιλό αλεύρι -καλύτερα μισό μαλακό και μισό σκληρό

• Γάλα όσο πάρει (αντί για νερό) για να γίνει ένα ζυμάρι μαλακό και εύπλαστο

• 6 αυγά

• 1 φλιτζάνι του καφέ ελαιόλαδο για επάλειψη

• Ελάχιστο αλάτι

• Τυρί τριμμένο-κατά προτίμηση τυρί σκληρό Λήμνου, αλλά και οποιοδήποτε

σκληρό κίτρινο τυράκι.

• Ελαιόλαδο για το τηγάνισμα

Εκτέλεση:

Αφού γίνει ένα ωραίο ζυμάρι , παίρνω ένα κομμάτι του και ανοίγω με τη βοήθεια

ενός μεγάλου και λεπτού πλάστη ένα φύλλο μεγαλούτσικο στο τραπέζι μου, όχι

χοντρό. Προσπαθώ να το κάνω όσο πιο λεπτό μπορώ.

Στη συνέχεια, αφού το αλείψω με λίγο λάδι και το πασπαλίσω με τυρί τριμμένο, το

τυλίγω σφιχτά γύρω από τον πλάστη και το σπρώχνω στο κέντρο του σουρώνοντας

το.

Τραβώ τον πλάστη και το σουρωμένο φύλλο που έχω μπροστά μου το κόβω σε

κομμάτια με ένα κοφτερό, μαχαίρι. Ας πούμε ότι το κόβω σε 5 ως 7 κομμάτια.

Το καθένα από αυτά τα κομμάτια το απλώνω ελαφρά με τον πλάστη ώστε να γίνει

περίπου σαν ένα πιατάκι του φρούτου.

Τηγανίζω τα κατημέρια σε ελαιόλαδο γυρνώντας τα κι από τις δυο πλευρές.

Προσοχή στο τηγάνισμα. Είναι θέμα λεπτού, όχι παραπάνω γιατί αρπάζουν αμέσως!

Τα πασπαλίζω με τυρί τριμμένο.

ΚΑΝΤΑΪΦΙ

Υλικά:

• 500 γρ. φύλλο για καταιφι

• 1 φλιτζάνι καρυδόψιχα, κοπανισμένη

• 1 φλιτζάνι φιστίκι Αιγίνης ψιλοκομμένο (χαλεπιανά)

• 1 φλιτζάνι φρυγανιά τριμμένη

• 300γρ. βούτυρο γάλακτος

• 1/4 φλιτζανιού ζάχαρη

• 1 κουταλιά της σούπας κανέλλα

• ¼ φλιτζανιού φιστίκι Αιγίνης για πασπάλισμα

Σιρόπι:

• 4 φλιτζάνια νερό

• 6,5 φλιτζάνια ζάχαρη

• φλούδα λεμονιού

• 2-3 σταγόνες χυμό λεμονιού

• 2 ξυλάκια κανέλλα

• 1 κουταλάκι του γλυκού μέλι

•

Εκτέλεση:

Παίρνουμε το φύλου για το κανταΐφι με τα χέρια μας και προσπαθούμε να το

ανοίξουμε (ξεμαλλιάσουμε) έτσι ώστε να μην υπάρχουν κολλημένες ίνες μεταξύ

τους. Χωρίζουμε το φύλλο σε 5 ίσα μέρη και μετά το καθένα από αυτά σε 6

κομμάτια.

Ανακατεύουμε τη καρυδόψιχα, φιστίκι Αιγίνης, ζάχαρη, κανέλλα και φρυγανιά σε

ένα μπολ. Ζεσταίνουμε το βούτυρο να λιώσει εντελώς και το περνάμε από λεπτό

κόσκινο για φύγουν τυχόν αφρός και άλλες ακαθαρσίες. Αλείφουμε ελαφρά ένα

ταψάκι και αρχίζουμε την διαδικασία στησίματος του γλυκού.

Παίρνουμε ένα κομμάτι φύλλο κι αφού βουτυρώσουμε με το λειωμένο βούτυρο

γεμίζουμε με 1 κουταλιά της σούπας από το μείγμα ξηρών καρπών.

Τυλίγουμε προσεκτικά σε ρολάκι κλείνοντας τις άκρες δεξιά κι αριστερά για να μη

φύγει η γέμιση. Τυλίγουμε χαλαρά-όχι σφιχτά και το τοποθετούμε στο

βουτυρωμένο ταψάκι. Συνεχίζουμε την ίδια διαδικασία με τα υπόλοιπα υλικά και

γεμίζουμε το ταψάκι μας σε σειρές. Αφού τελειώσουμε με το στήσιμο, περιχύνουμε

το κανταΐφι με το υπόλοιπο λειωμένο βούτυρο.

Ψήνουμε για 30 λεπτά το γλυκό σκεπασμένο με αλουμινόχαρτο, σε προθερμασμένο

φούρνο στους 160 βαθμούς και για άλλα 30 λεπτά χωρίς αλουμινόχαρτο. Βγάζουμε

από το φούρνο, αφήνουμε να κρυώσει εντελώς.

Ετοιμάζουμε το σιρόπι τοποθετώντας όλα τα υλικά σε μία κατσαρόλα και τα

βράζουμε σε μέτρια φωτιά για 8-10 λεπτά ή μέχρι να δέσει.

Όταν κρυώσει εντελώς το κανταΐφι σοροπιάζουμε με το ζεστό σιρόπι (κρύο γλυκό-

ζεστό σιρόπι) σιγά-σιγά και πασπαλίζουμε με ψιλοκομμένο φιστίκι. Αφήνουμε το

γλυκό να σταθεί και να απορροφήσει το σιρόπι.

Σερβίρετε το κανταΐφι σε θερμοκρασία δωματίου

ΓΑΛΑΚΤΟΜΠΟΥΡΕΚΟ

Υλικά:

• 5 ποτήρια νερού φρέσκο Γάλα

• 1 ποτήρι νερού Σιμιγδάλι Ψιλό

• 5 Αυγά

• 1 ποτήρι νερού Ζάχαρη

• 1/2 πακετάκι Μαργαρίνη

• 2 Βανίλιες

• Ξύσμα Λεμονιού

• 1 πακέτο Φύλλο Κρούστας

Εκτέλεση:

Βουτυρώνουμε ένα μέτριο ταψάκι. Στρώνουμε το φύλλο και βουτυρώνουμε

(φροντίζουμε να έχουμε αφήσει το βούτυρο εκτός ψυγείου). Τοποθετούμε τα μισά

φύλλα από κάτω και τα υπόλοιπα από πάνω, όλα βουτυρωμένα.

Κρέμα:

Βάζουμε το γάλα σε κατσαρόλα να ζεσταθεί μαζί με τη ζάχαρη και το ξύσμα

λεμονιού. Μόλις αρχίσει να βγάζει, ρίχνουμε το σιμιγδάλι, το βούτυρο και τη

βανίλια. Μόλις πήξει το κατεβάζουμε από τη φωτιά και αφού κρυώσει λίγο

προσθέτουμε τα χτυπημένα αυγά. Στρώνουμε 5 βουτυρωμένα φύλλα, προσθέτουμε

την κρέμα και από πάνω τα υπόλοιπα φύλλα και αυτά βουτυρωμένα. Χαράζουμε

ελαφρά σε μερίδες και ραντίζουμε με λίγο νερό. Το ψήνουμε στους 180C για

περίπου 40 - 50 λεπτά. Θα καταλάβουμε ότι το γλυκό ψήθηκε, όταν φουσκώσει και

ξεκολλάει γύρω γύρω από το ταψί.

Υλικά για το σιρόπι:

• 2 ποτήρια Νερό

• 3 ποτήρια Ζάχαρη

• 1 Βανίλια

• Λίγο Ξύσμα

Βράζουμε όλα τα υλικά για 5 λεπτά και περιχύνουμε το γαλακτομπούρεκο σιγά-σιγά

μόλις το βγάλουμε από το φούρνο. Γίνεται τέλειο και το φύλλο καραμελώνει.

ΚΟΥΛΟΥΡΑΚΙΑ

Υλικά:

• 375 γραμμάρια αλεύρι για όλες τις χρήσεις

• 200 γραμμάρια μαργαρίνη

• 125 γραμμάρια ζάχαρη άχνη

• 1 αυγό

• 1/2 κουτ.γλυκού Baking Powder

• 3 φακελάκια βανίλια

• 1 αυγό για επάλειψη

Εκτέλεση:

1. Βάζετε όλα τα υλικά στον κάδο του μίξερ και χρησιμοποιώντας το

εξάρτημα για ζύμες χτυπάτε τη ζύμη για 10 λεπτάκια.

2. Προθερμαίνετε τον φούρνο στον αέρα στους 180 βαθμούς.

3. Πλάθετε τα κουλουράκια και τα βάζετε σε λαμαρίνα στρωμένη με

αντικολλητικό χαρτί.

4. Χτυπάτε το αυγό με ελάχιστο νερό και με το πινελάκι αλείφετε ένα-ένα

τα κουλουράκια με το μείγμα. Ψήστε τα για 20 λεπτά!

ΚΟΡΙΑΝΤΟΛΙΝΟ

Το Κοριαντολίνο αποτελεί παραδοσιακό ποτό του νησιού και δεν είναι τίποτε άλλο

από τη μίξη ούζου, ζάχαρης και ενός κλαδιού, από φυτό που φυτρώνει μόνο στο

νησί της Ρόδου, σε συνδυασμό πάντα με την προσθήκη διαφόρων αρωμάτων, στην

τελική του επεξεργασία.

Σύμφωνα με την τοπική ποτοποιία ΑΙΓΑΙΟΝ η παραγωγή του είναι περιορισμένη

διότι γίνεται με το χέρι και απαιτεί μεγάλη φροντίδα και προσοχή ώστε να πετύχει

το τελικό προϊόν. Το άρωμα του φτιάχνεται από σπόρους κόλιαντρου ενώ η

περιεκτικότητα του σε οινόπνευμα κυμαίνεται στους 33° με 38° και πίνεται πάντοτε

αραιωμένο με νερό ή πάγο σε αναλογία 50-50. Τέλος διατηρείται σε δροσερό μέρος

ώστε να μην λιώνει η ζάχαρη η οποία βρίσκεται πάνω στο κλαδί.

δ) Παραδοσιακά σκεύη

Εικόνα 1

Μαγκάλι : Εστία στην οποία άναβαν τα κάρβουνα για να ζεσταθούν.

Εικόνα 2

Βρυσάκι : Σκεύος το οποίο γέμιζαν με νερό.

Εικόνα 3

Αυγούλες : Σκεύος το οποίο χρησιμοποιούνταν για τη φύλαξη των Πασχαλινών Αυγών.

Εικόνα 4

Μπρούτζινο Σινί : Ταψί φτιαγμένο από μπρούτζο με το οποίο μετέφεραν φαγητά από σπίτι

σε σπίτι, γάμους και γλέντια.

Εικόνα 5

Ξύλινο Σινί : Σκεύος φτιαγμένο από ξύλο το οποίο χρησιμοποιούταν για τραπέζι φαγητού,

για να ανοίγουν το φύλλο, να κόβουν το μάτσι και για να μεταφέρουν τα ανεβασμένα

ψωμιά στο φούρνο.

Εικόνα 6

Κανταράκι : Ζυγαριά κουζίνας, ζυγίζανε διάφορα πράγματα

Εικόνα 7

Δίχτυ : Εργαλείο στο οποίο αποθήκευαν τους καραβόλους που μάζευαν μετά τις βροχές.

Εικόνα 8

Μύλος του Καφέ: Σκεύος στο οποίο άλεθαν τον καφέ

Εικόνα 9

Τσούκα : Τσουκάλι.

Εικόνα 10

Καλαμωτή : Σκεύος στο οποίο έβαζαν επάνω το τυρικό για να στραγγίξουν τα νερά.

Εικόνα 11

Γκαζιέρα: Ήταν σκεύος πάνω στο οποίο τοποθετούσαν τα μαγειρικά σκευή. Μέσα της

έβαζαν πετρέλαιο και οινόπνευμα και την ξεβούλωναν με τη βελόνα

Εικόνα 12

Τυρικό :Ξύλινο σκεύος για στράγγισμα του τυριού.

Εικόνα 13

Γαλατιέρα: Σκεύος στο οποίο αποθήκευαν το γάλα.

Εικόνα 14

Τσαερό: Σημερινή τσαγιέρα. Σκεύος στο οποίο έφταναν το τσάι .

Εικόνα 15

Κατσουνάς: Για κρέμασμα κουλουριών

Εικόνα 16

Γουδί: Σκεύος στο οποίο άλεθαν μπαχαρικά, σκόρδο και ξηρούς καρπούς.

Εικόνα 17

Καφερό: Σκεύος στο οποίο έφτιαχναν τον καφέ τους. Όταν το καφερό πάθαινε βλάβη, με

ένα σύρμα έφτιαχναν χερούλι

Εικόνα 18

φανάρι: Το ψυγείο της οικογένειας.

Εικόνα 19

Τυπάρι: Εργαλείο με το οποίο τύπωναν το ψωμί.

Εικόνα 10

Τέντζερης: σκεύος για μαγείρεμα.

Εικόνα 11

Βυτίνα: Πήλινο σκεύος για την αποθήκευση ελιών

ή λαδιού.

Εικόνα 12

Γούρια: Ψάθινο καλάθι στο οποίο έβαζαν τα ξόβεργα για τα πουλιά.

Εικόνα 13

Καβέτα: Σημερινό τάπερ. Χρησιμοποιούταν για την

αποθήκευση φαγητών.

Εικόνα 14

Κόσκινο: Εργαλείο για κοσκίνισμα για σιταριού

Εικόνα 15

Κουρουπάκι: Κρυστάλλινο σκεύος για την αποθήκευση γλυκού του κουταλιού

ε) Παραδοσιακοί Ροδίτικοι φούρνοι

Σε αρκετά παραδοσιακά σπίτια της Ρόδου διατηρούνται

ακόμα φούρνοι μαζί με τον αομά (ορνιθώνας). Επίσης

υπάρχουν στοιβαγμένα το γιφούρκιν (κοντάρι για τα

σπρώξιμο των κλαδιών), ο σκάλαθρος (κοντάρι για τη

διευθέτηση των κλαδιών και των κάρβουνων), η φουρνίστρα

(φτυάρι φουρνίσματος των ψωμιών), το σπαχτάριν (κοντάρι

με μεταλλικό πλατύ άκρο για το φούρνισμα των ρυθικών και

το ξεφούρνισμα των ψωμιών), το ροϊστήρι (κοντάρι με μικρό

σφουγγάρι στο άκρο με το οποίο άλειφαν τα ψωμιά για να

ροδίσουν ), ο σφόγγιος (κοντάρι με δεμένα κλαδιά στο ένα

άκρο για το βρέξιμο του φούρνου) και ο

σκαοσύρτης (εργαλείο με το οποίο σύρονται τα

σκάδια έξω από το φούρνο) τα οποία

χρησιμοποιούνται πια περιστασιακά. Από χωριό

σε χωριό παρατηρούνται αρκετές διαφορές όσον

αφορά την κατασκευή και τα αρχιτεκτονικά

στοιχεία των φούρνων. Στον Αρχάγγελο δεν έχουν

καμινάδα ενώ στη Μαλώνα όσοι φούρνοι έχουν

χτιστεί στις αυλές έχουν καμινάδα σε μεγάλο ύψος ώστε να μην καπνίζονται τα

γύρω χτίσματα. Αυτές οι διαφορές πιθανόν να οφείλονται σε νεότερες

προσαρμογές των φούρνων στις σύγχρονες συνθήκες και απαιτήσεις. Οι

παλαιότεροι φούρνοι ως επί το πλείστον δεν διαθέτουν καμινάδα. Η είσοδος

(στόμας) σχηματίζεται από δύο όρθιες

πελεκητές πέτρες , τα πιροστομίδια η

μάγουλα και κλείνει με καπάκι (πώμα),

μεταλλικό η ξύλινο επενδυμένο εσωτερικά με

λαμαρίνα. Τα κάρβουνα και οι στάχτες

μαζεύονται με τη βοήθεια του σφόγγιου στην

ανετή 30 εκατοστά πάνω από την οποία

ανοίγεται τρύπα εξαερισμού που ονομάζεται

θυριά ή ανεμολός. Ο φούρνος κλείνεται με

πέτρα η με βρεγμένο πανί η με χλωρά κλαδάκια. Ο ανεμολός στο πλάι του θόλου

αποτελεί ιδιαιτερότητα της Ρόδου όχι όμως και κανόνα αφού συναντάται και στην

οροφή όπως και στα περισσότερα νησιά και βοηθάει στο εσωτερικό του φούρνου

στην ανάφλεξη των κλαδιών κατά το πύρωμα. Κατά τη διάρκεια του ψησίματος

όταν ανοιχτεί εισέρχεται αέρας με οξυγόνο , ανάβουν τα κάρβουνα της ανετής και

αυξάνει η θερμοκρασία. Ο θόλος κατασκευάζεται από τούβλα. Τέλος άλλες χρήσεις

των φούρνων είναι το φρύξιμο της ελιάς, ο μετριασμός της πυράς και το κάψιμο

ιερών αντικειμένων.

Στ) Κατά τόπους Έθιμα και Παραδόσεις

Μαγειρικά Ήθη & Έθιμα του χωριού «Βιλλανόβα» (Παραδείσι)

Χριστούγεννα: Ένα έθιμο τις παραμονές των Χριστουγέννων ήταν το σφάξιμο των

χοίρων. Όλες οι οικογένειες προμηθεύονταν από το καλοκαίρι ένα χοιρίδιο

(λουγκρί) συνήθως ήταν ράτσας ΜΑΛΤΑΣ, μαύρο, γιατί είχε πολύ λίπος. Ήταν η

βασική τροφή της οικογένειας όλου του χειμώνα μέχρι την Καθαρά Δευτέρα. Το

σφάξιμο γινόταν σαν πανηγύρι. Σε κάθε αυλή ή πλατεία βράζανε νερό για να

καθαρίσουνε το χοίρο, ύστερα τον σφάζανε, ξεχωρίζανε το σκληρό δέρμα του και

τον τεμαχίζανε σε μικρά κομμάτια. Έπειτα τα τσιγαρίζανε και κάνανε τις Τσικκαριές

τις οποίες βάζανε σε πήλινο αγγείο για αποθήκευση μέχρι τη χρήση τους στο

μαγείρεμα. Τα έντερα του χοίρου τα κάνανε τα μισά λουκάνικα και τα άλλα μισά

Κολοσαφάδες (λουκάνικα με πληγούρι). Το κεφάλι και τα πόδια γίνονταν Πηχτή.

Τσικνοπέμπτη: Η Τσικνοπέμπτη βρίσκεται στη μέση της κρεατινής εβδομάδας. Όλα

τα φαγητά ήταν τηγανητά για να μυρίσει το σπίτι Τσίκνα. Συνήθως έσφαζαν καμία

κότα ή τηγάνιζαν λουκάνικα που είχαν από το χριστουγεννιάτικο χοίρο, καβρουμά,

τσικκαριές με αυγά, πατάτες. Την Κυριακή της Αποκριάς σταματούσε η

κρεατοφαγία και άρχιζε η εβδομάδα με τα γαλακτερά προϊόντα, κοινό φαγητό ήταν

το Σφογγάτο (ομελέτα με τυρί και αυγά). Την τελευταία Κυριακή της Τυρινής οι

οικογένειες μαζεύονταν όπως και την Τσικνοπέμπτη, αλλά αυτή τη φορά όλοι

παίρνανε τα φαγητά τους, τα κρασιά τους, τη μαστίχα τους για να «ΠΟΚΡΗΩΣΟΥΝ».

Τα φαγητά ήταν παρόμοια και σαν συμπλήρωμα είχαν το Ματσόγαλο. Το φαγοπότι

γινόταν πάνω σε ψάθες, τα κιλίμια. Το γλέντι είχε κέφι, χορό, τραγούδι και

καμουζέλες.

Πάσχα: Όλη τη Μεγαλοβδομάδα οι νοικοκυρές κάνανε τα κουλούρια τους, τα

Ανεβατά, τα Βουτυρένια και τα Σμυρνέϊκα, τις Αυγούλες σε διάφορα σχήματα (όφιοι

κτλ). Τα κουλούρια τα περνούσαν μέσα από τους κλώνους του κατσουνά που τον

κρεμούσαν στο κέντρο της κάμαρας μέχρι την Ανάσταση.

Το Μεγάλο Σάββατο ήταν η μέρα του λαμπριώτη (ήταν το ρίφι,το ερίφιο που το

μεγάλωναν μόνο με γάλα για να το σφάξουν την ημέρα αυτή). Δεν υπήρχε

μαγειρίτσα, σούβλα, κοκορέτσι. Το πρώτο φαγητό μετά την Ανάσταση ήταν το

Κεφαλάκι, τα Ποδαράκια και τα Έντερα, σούπα αυγολέμονο και το μεσημέρι Ρίφιο

γεμιστό με γαρνιτούρα πατάτες στο φούρνο.

Έθιμα Δαματριάς

Απόκριες: Ντύνονταν καμουζέλες και γλεντούσαν σε συγγενικά σπίτια. Αν οι

καμουζέλες ήταν νεαροί είχαν σκοπό να τους δώσουν ένα φιλί ή ότι άλλο οι

αγαπημένες τους ή άλλες γυναίκες, δηλαδή σκόπευαν και επιτύγχαναν να τις

«μουντάρουν» (=αρπάξουν).

Χαρακτηριστική μεταμφίεση ήταν αυτή του «ταρζά» ή της αρκούδας που

επιτύγχανε όταν κάποιος ντυνόταν ολόσωμα με δέρματα προβάτου.

Ιδιαίτερη αμφίεση που προκαλούσε εντύπωση και φόβο ήταν αυτή της «κοκκάλας»,

όπου κάποιος σκεπαζόταν με σεντόνι λευκό, αφήνοντας μπροστά στο πρόσωπό του

ένα μικρό άνοιγμα για να βλέπει. Απ’ αυτό το άνοιγμα έβγαινε και το ξύλο που

στήριζε το λευκό κρανίο του γαϊδουριού (ή αλόγου) που στα μάτια του έβαζαν

λεμόνια, ενώ στην κάτω σιαγόνα που ανοιγόκλεινε έδεναν ένα κουδουνάκι

προβάτου. Η «κοκκάλα» εμφανιζόταν ξαφνικά και προσπαθούσε να επιτεθεί στις

ανύπαντρες κοπέλες και να τις αρπάξει.

Το καλοκαίρι έφτιαχναν τα ‘’λαζαράκια’’ αφού άλεθαν το σιτάρι τους. Με το πρώτο

ζύμωμα με το καινούργιο αλέυρι της χρονιάς, μαζί με τα πρώτα ψωμιά έφτιαχναν κι

ένα ψωμάκι σε σχήμα σταυρού και το πήγαιναν στη βρύση του χωριού για να

βγάζει νερό όλο το χρόνο. Θεωρούνταν τύχη γι’ αυτόν που θα το έβρισκε πρώτος κι

έτσι όποιος το έβρισκε το πήγαινε σπίτι του και το φύλαγε.

Τρόπος φτιαξίματος του ψωμιού: αρχικά έσπερναν το σιτάρι, κι έπειτα μάζευαν τα

στάχια σε δεμάτια και τα δεμάτια σε θυμωνιές γύρω από έναν πάσσαλο στον οποίο

έδεναν ένα άλογο, το χτυπούσαν κι αυτό καθώς γυρνούσε γύρω από τον πάσαλο,

στο αλώνι έσπαζε τα στάχια με τα πόδια του κι ελευθέρωνε τους κόκκους του

σιταριού. Αφού ξεχύριζαν, έβγαζαν το άχυρο με τη βοήθεια του αέρα κι ότι

απέμεινε το κορδίνιζαν (= το περνούσαν από κόρδινο, ένα αντικείμενο από

μεταλλική σίτα), έβγαζαν το χώμα, τις πέτρες και τα ρώσιτα, το έβαζαν σε σακιά και

το άλεθαν στο χερόμυλο, αν ήταν μικρή η ποσότητα ή στον αλευρόμυλο αντίθετα.

Το αλεύρι, αφού το κοσκίνιζαν για να φύγουν τα πίτουρα, το ζύμωναν βάζοντας σ’

αυτό προζύμι και νερό κι έφτιαχναν ζυμάρι το οποίο έπλαθαν κατόπιν στο δικό τους

φούρνο να ψηθεί. Ο φούρνος υπήρχε απαραίτητα σε κάθε σπίτι εύπορο. Τα

εργαλεία για την κατασκευή και το ψήσιμο του ψωμιού ήταν: σκάφη, σινί,

πινακωτή, φουρνίστρα, σφαχτάρι, ροϊστήρι, σφόγγια, σύρτης.

Χριστούγεννα: Λίγες μέρες πριν ρα Χριστούγεννα έσφαζαν ένα γουρουνάκι του

οποίου το κρέας μαγείρευαν με διάφορους τρόπους. Όσο περίσσευε το έκαναν

παστο αλάτι που οι ίδιοι έφτιαχναν κοχλάζοντας θα λασσινό νερό, ενώ τολίπος το

έκαναν μίλλες. Άλλα φαγητά που έφτιαχναν ήταν:

�το περγκούρι (βρασμένο σιτάρι, καρβουδισμένο με ψωμί σε λάδι ή μίλλα)

�οι τσικαρίες ή καβρουμάς [ψιλοκομμένο χοιρινό κρέας καρβουδισμένο με

χοιρινό λίπος που έβαζαν μέσα στα όσπρια για καλύτερη γεύση το συντηρούσαν σε

πήλινα δοχεία (βυτίνες)]

�οι κολοσσαφάδες (έντερα χοιρινού παραγεμισμένα με μείγμα από χοιρινό κιμά,

ρύζι κρασί, αλάτι και μπαχαρικά, κάτι σαν λουκάνικο. Τρώγονταν τηγανιτοί ή

ψητοί.)

� τα βρασμένα αποξηραμένα λαχανικά (Τα έτρωγαν το χειμώνα συνήθιζαν από το

καλοκαίρι να κόβουν σε λεπτές φέτες τα λαχανικά που τα περνούσαν σ’ ένα πάγκο

και τ’ αποξήραιναν)

Γάμος: Μεγαλοπρεπέστατο έθιμο, όπου γινόταν την Κυριακή όλη τη διάρκεια του

έτους εκτός από την Τεσσαρακοστή και το μήνα Μάιο. Τέσσερις μέρες πριν το γάμο

(Πέμπτη), γίνονται τα ‘’μελεκούνια’’, κι αφού γίνουν, γυρνάνε τα ελεύθερα κορίτσια

από σπίτι σε σπίτι μέσα σε πανέρι μοιράζοντας τα και προσκαλούν σε γάμο με

αυτόν τον τρόπο τους χωριανούς, ενώ παράλληλα τους πρόσφεραν να πιούν ούζο ή

λικέρ. Τα μελεκούνια φτιάχνονται στο σπίτι του γαμπρού ή της νύφης από τις

γυναίκες του χωριού που προσκαλούνται ειδικά για την εργασία αυτή ή από τις

συμπεθέρες. Στους στενούν συγγενείς μαζί με τα μελεκούνια δίνουν και

χειρομάντηλα (στους άνδρες) ή κεφαλομάντηλα (στις γυναίκες). Την επόμενη μέρα

(Παρασκευή) στρώνουν τραγουδώντας πενέματα το γαμήλιο κρεβάτι. Το Σάββατο

οι χωριανοί πηγαίνουν ρύζι, ζάχαρη, μακαρόνια κ.α. γαμήλια δώρα στο σπίτι του

ζευγαριού ή των γονιών τους που βέβαια προορίζονται για το ζευγάρι. Την Κυριακή

του γάμου, πριν το μυστήριο, σε συγγενικό σπίτι παλαιότερα, ενώ σήμερα στο σπίτι

που θα κατοικίσει το ζευγάρι, εφόσον υπάρχει και σε διαφορετικά δωμάτια,

ντύνουν τραγουδώντας το γαμπρό και τη νύφη με συνοδεία μουσικών οργάνων.

Αφού ετοιμαστούν, με την συνοδεία των γονιών τους κατευθύνονται προς την

εκκλησία αφού προηγουμένως κάνουν το γύρω του χωριού και αφού σταματήσουν

τρεις φορές για να χορέψουν παραδοσιακούς χορούς ζευγάρι και συγγενείς. Επίσης

το ντύσιμο καθώς συνοδεύετε από τραγούδι με παινέματα και προσταγές-

κελεύσματα επιβάλει συγκεκριμένες κινήσεις. Όταν το ζευγάρι φτάσει στην

εξώπορτα της εκκλησίας τη βρίσκει κλειστή και ο κουμπάρος ή ο γαμπρός πρέπει να

‘’τάξει’’ δηλαδή να υποσχεθεί σ αυτούς που την κρατάνε ένα ικανοποιητικό

κέρασμα, για να αφήσουν να περάσει η πομπή, ενώ το τραγούδι συνεχίζεται καθ’

όλη τη διαδικασία, όπως εξάλλου και στην πορεία από το σπίτι που ντύθηκαν μέχρι

την εκκλησία. Κατά το ‘’χορό του Ησαΐα’’ συνηθίζεται να χτυπάνε στην πλάτη το

ζευγάρι και τους κουμπάρους. Μετά την τελετή του μυστηρίου, το ζευγάρι

επιστρέφει με τη συνοδεία του παπά στο σπίτι όπου θα κατοικίσουν και εκεί, στην

είσοδο του σπιτιού, ο γαμπρός σπάζει το ρόδι ενώ ο ιερέας του προσφέρει καρύδια

βουτηγμένα στο μέλι, για να είναι η ζωή τους γλυκιά σαν το μέλι και να κάνουν

πολλά παιδιά επίσης να ζήσουν πολλά χρόνια σαν τις καρυδιές. Οι γονείς

ξανακερνάνε ‘’μελεκούνι’’ σε όλους τους παρευρισκόμενους. Επιπρόσθετα,

παλαιότερα πριν το γάμο γινόταν συμφωνία είτε προφορική είτε με προικοσύφωνο

που υπέγραφαν σαν μάρτυρες ο παπάς και ο δήμαρχος μεταξύ των συμπεθέρων και

μάλιστα από τον πατέρα της νύφης, για την προίκα που θα έδιναν στον γαμπρό.

Είχε δε, τόση σημασία αυτή η συμφωνία, στην οποία υπήρξαν παραδείγματα στα

οποία εξαιτίας τους αυτή η συμφωνία δεν επιτεύχθηκε μέχρι και την τελευταία

στιγμή, δεν πραγματοποιήθηκε ο γάμος. Τη Δευτέρα του γάμου υπήρχε το έθιμο

του παραξυπνίματος του ζευγαριού με τραγούδια και μουσικά όργανα έξω από το

σπίτι των νεωνύμφων.

Γέννηση των παιδιών: Κάτω από την κούνια του νεογέννητου βάζουν ένα

μπουκαλάκι με αγιασμό, σταυρό από φύλλα βαγιάς και ένα σκουπάκι ψάθινο για

αν σκουπίζει όλα τα κακά και να διώχνει ώστε να μην πλησιάζουν το μωρό. Αν

κάποιος έρχεται στο σπίτι νύχτα οφείλει πριν μπει μέσα να ανάβει φωτιά έξω από

την πόρτα του σπιτιού για να φοβηθούν τα στοιχειά και τα ξωτικά και να

απομακρυνθούν και έτσι να προλάβει να μπει στο σπίτι. Επίσης μόλις μπει στο σπίτι

πρέπει να βουτήξει τα χέρια του στον αγιασμό που τελέστηκε στο σπίτι του

νεογέννητου μετά την όγδοη μέρα της γέννησης. Ο αγιασμός αυτός έχει τη δύναμη

να εξαγνίζει τον επισκέπτη ώστε να μπορεί να πλησιάζει το μωρό. Αν πάνε το

νεογέννητο για πρώτη φορά σε κάποιο σπίτι του βάζουν οι οικοδεσπότες ζάχαρη

στο στόμα για μη γεμίζουν μποντίκια.

ζ) Ξενικές επιρροές

Η Ρόδος έχει μια από τις αρχαιότερες γαστριμαργικές παραδόσεις στον κόσμο. Η

παράδοση αυτή ξεκινάει από την αρχαιότητα και διατηρείται έως σήμερα.

Η διατροφή σε όλους τους μεγάλους πολιτισμούς θεωρούνταν σημαντικός

παράγοντας για την προστασία της υγείας. Η διατροφή ενός τόπου εξαρτάται από

παράγοντες οικονομικούς, τεχνικές δυνατότητες, ιστορικές διαδικασίες και

προσαρμόζεται στην τοπική παράδοση, στο κλίμα, και τις πολύμορφες ανάγκες ,

αποτελώντας βασικό πολιτιστικό παράγοντα. Οποιαδήποτε προσπάθεια

προσέγγισης της παραδοσιακής διατροφής θα ήταν αποτυχημένη αν δεν την

κάλυπτε ο μανδύας της ιστορικής εξέλιξης που ακολούθησε ο τόπος μας. Γι’ αυτό το

λόγο θεωρήσαμε σκόπιμο να μελετήσουμε την ιστορική διαδρομή του νησιού μας

με βάση τέσσερις «χρονικούς» άξονες, την αρχαιότητα, την ιπποτική περίοδο, την

τούρκική κατάκτηση και την ιταλική κυριαρχία.

Αρχαιότητα-Μύθοι

Σε μία αναζήτηση μας στο διαδίκτυο κυρίως, έγινε η καταγραφή ορισμένων μύθων

που σύμφωνα με τη παράδοση δημιούργησαν το νησί της Ρόδου. Βρέθηκαν

τέσσερις ολοκληρωμένοι μύθοι και άλλοι παρεμφερείς. Ο πρώτος είναι «Ρόδος, η

νύμφη του Ήλιου». Ο επόμενος αφορά τους Τελχίνες με τίτλο «Τελχίνες , οι πρώτοι

κάτοικοι «. Τρίτος είναι «Οι Ηλιάδες, Δαναός, Κάδμος, Αλθαιμένης, Κάρες, Φοίνικες,

Μίνως». Τέταρτος και τελευταίος είναι «ο μύθος του Τληπόλεμου». Στη πορεία, οι

μύθοι θα αναλυθούν με μεγαλύτερη ακρίβεια και λεπτομέρεια.

ΡΟΔΟΣ Η ΝΥΜΦΗ ΤΟΥ ΗΛΙΟΥ

Όταν οι Θεοί μοίρασαν τη γη μεταξύ τους, η Ρόδος ήταν βυθισμένη και συνεπώς

κρυμμένη. Ο ήλιος έλειπε στο καθιερωμένο ταξίδι του και οι Θεοί ξέχασαν να του

βγάλουν κλήρο. Ο Δίας όταν το άκουσε αποφάσισε να ξαναβγάλουν κλήρο και να

γίνει νέα διαμονή . Ο ήλιος όμως το αρνήθηκε γιατί έβλεπε να ξεφυτρώνει μία νέα

χώρα από τη θάλασσα και ζήτησε να του δώσουν αυτή . Εκεί η Ρόδος γέννησε επτά

γιους, τον Όχοιμο, τον Κέρκαφο , τον Μάκαρ , τον Ακτίονα , τον Τενάγη , τον Τρίοπα

, τον Κάνδαλο και μία κόρη την Ηλεκτριώνη. Ο Κέρκαφος γέννησε άλλους τρεις

γιους , τον Κάμιρο , τον Λίνδο και τον Ιάλυσο.

ΟΙ ΤΕΛΧΙΝΕΣ , ΟΙ ΠΡΩΤΟΙ ΚΑΤΟΙΚΟΙ ΤΗΣ ΡΟΔΟΥ

Οι πρώτοι κάτοικοι της Ρόδου ήταν οι Τελχίνες .Μία περίεργη φυλή ανθρώπων που

τους παρομοιάζουν με δαίμονες. Αυτοί πρώτοι κατασκεύασαν αγάλματα Θεών.

Όταν ανδρώθηκε ο Ποσειδώνας , αγάπησε την αδερφή τους, Αλία, την παντρεύτηκε

και γέννησε έξι γιούς και μία κόρη. Οι Τελχίνες θεωρούνταν ότι είχαν την εύνοια του

Δία που έστελνε σαν χρυσή βροχή τα πλούτη στη Ρόδο , και την προστασία της

Αθηνάς που τους έκανε πρώτους στις τέχνες.

ΜΥΘΟΣ ΤΟΥ ΤΛΗΠΟΛΕΜΟΥ

Ο Όμηρος στο δεύτερο μέρος της Ιλιάδας , μιλά για τον κατάλογο των πλοίων και

των αρχηγών που έλαβαν μέρος στο Τρωικό πόλεμο. Ο Τληπόλεμος, γιος του

Ηρακλή, οδήγησε εννέα πλοία στη Τροία , των δοξασμένων Ροδίων που

κατοικούσαν στην Ιαλυσό ,στη Λίνδο και στη Κάμειρο με τις «ασπροπηλιές « . Ο

Τληπόλεμος κυβερνούσε τους Ροδίτες. Αφού μεγάλωσε, στον αναβρασμό του

χτύπησε με ξύλο ελιάς το γέρο Λικύμνιο , θείο του πατέρα του και τον σκότωσε.

Πήγε και ζήτησε χρησμό από τον Απόλλωνα, πρόσταξε αυτόν να φύγει γιατί θα τον

σκότωσαν τα άλλα παιδιά και τα εγγόνια του Ηρακλή.

ΗΛΙΑΔΕΣ, ΔΑΝΑΟΣ, ΚΑΔΜΟΣ, ΑΛΘΑΙΜΕΝΗΣ, ΚΑΡΕΣ,ΦΟΙΝΙΚΕΣ,ΜΙΝΩΣ

Ο Ήλιος αφού ερωτεύτηκε τη Ρόδο ξέρανε το νερό , τη λάσπη και δημιούργησε το

νησί. Οι Ροδίτες τον τιμούσαν σαν αρχηγό του γένους τους . Έπειτα γεννηθήκαν οι

Ηλιάδες. Ο καθένας κατέλαβε μία πόλη. Μετά τον κατακλυσμό στην Ελλάδα

χάθηκαν τα αστρολογικά συγγράμματα και έτσι οι Αιγύπτιοι είπαν ότι αυτοί βρήκαν

πρώτοι την Αστρολογία

Αρχαϊκή, κλασσική και ρωμαϊκή περίοδος

Σύμφωνα με μυθική παράδοση οι πρώτοι κάτοικοι της Ρόδου ήταν οι Τελχίνες και

ύστερα από αυτούς κατέλαβαν τη Ρόδο οι Μινωίτες Κρήτες. Στα Τριάντα της Ρόδου

ανακαλύφθηκε ένας μινωικός οικισμός σε τρία στρώματα που χρονολογείται από το

1550 ως το 1410 π.Χ. Αυτή την εποχή αναμειγνύονται με τους Μινωίτες οι

Μυκηναίοι(Αχαιοί). Οι Μυκηναίοι παραμένουν κυρίαρχοι στην περιοχή αυτή το 13ο

και 12ο αιώνα π.Χ. Αργότερα έποικοι στη Ρόδο ήταν οι Δωριείς, οι οποίοι αφού

υιοθέτησαν τη φυλετικού τύπου οργάνωση ίδρυσαν τρεις πόλεις-κράτη. Η μία ήταν

η Λίνδος η οποία συνέχισε την ναυτιλιακή κ εμπορική παράδοση, και οι δύο άλλες

ήταν η Ιαλυσός και η Κάμειρος με αριστοκρατικού χαρακτήρα αγροτικές σχέσης και

πολιτικούς θεσμούς. Οι τρεις πόλεις είχαν μεταξύ τους ειρηνικές σχέσεις . Επίσης

ανέπτυξαν στενότερους δεσμούς, όταν μαζί με την Κω και τις πόλεις στην απέναντι

ακτή Κνίδο κ Αλικαρνασσό συγκρότησαν τη δωρική εξάπολη με κέντρο το ιερό του

Τριοπίου Απόλλωνα στην Κνίδο. Από τον 8ο έως τον 6ο αιώνα οι τρεις πόλεις

δραστηριοποιήθηκαν σε όλους τους τομείς της οικονομίας, στο

γεωργοκτηνοτροφικό, βιοτεχνικό, ναυτιλιακό και εμπορικό. Κατά τον 6ο αιώνα όπως

κ σε άλλες πόλεις-κράτη έτσι κ στη Λίνδο υπήρξε τυρρανία. Στο τέλος του 6ου αιώνα

η Ρόδος κατακτήθηκε από τους Πέρσες, όμως με την ίδρυση της Αθηναϊκής

Συμμαχίας η Ρόδος μαζί με την Κω κ’ την Κάρπαθο πήραν μέρος σε αυτήν. Οι τρεις

πόλεις στα μισά του 5ου αιώνα πλήρωναν η Ιαλυσός δέκα, Λίνδος οκτώ και η

Κάμιρος τέσσερα τάλαντα. Ο Δωριέας με τον Πεισίροδο ήταν τα άτομα που ήθελαν

την ένωση των τριών πόλεων σε μια πρωτεύουσα. Με τη συναίνεση των πόλεων

από το 411 ως το 408 χτίστηκε μια νέα πόλη, πρωτεύουσα του ενιαίου κράτους της

Ρόδου. Η νέα πόλη σχεδιάστηκε σύμφωνα με την Ιπποδάμεια πολεοδομική

αντίληψη κ περιβλήθηκε με τείχος. Το νέο κράτος είχε δημοκρατική δομή: εκκλησία

του δήμου και βουλή. Kατά την Τρίτη περιόδου του Πελοποννησιακού

πολέμου(411-404) η Ρόδος είναι με το μέρος των Σπαρτιατών. Το 377 με την ίδρυση

της Δεύτερης Αθηναϊκής Συμμαχίας η Ρόδος και τα άλλα νησιά του Αιγαίου πήραν

μέρος σε αυτή. Παρά την οικονομική ανάπτυξη των πόλεων-κρατών της Ρόδου και

της Κω, εξαιτίας εσωτερικών ταραχών, τα νησιά της Δωδεκανήσου κατακτήθηκαν

από το κράτος της Καρίας το 352 κ έμειναν υπό κυριαρχία ως το 346. Αργότερα η

Ρόδος και η Κως τάχτηκαν με το μέρος της εκστρατείας του Αλέξανδρου της

Μακεδονίας. Το 323, όταν πέθανε ο Αλέξανδρος, η Ρόδος είχε μεγάλα κέρδη. Από

την πολιορκία το 304 για 262 χρόνια η Ρόδος αποτελεί τον ισχυρότερο παράγοντα

του διαμετακομιστικού εμπορίου. Τον 2ο αιώνα εξαιτίας μεγάλου σεισμού

κατέρρευσαν σπίτια, το άγαλμα του Κολοσσού και μεγάλο μέρος του τείχους. Από

τις αρχές του 2ου αιώνα η Ρώμη διαταράσσει την ισορροπία της Ρόδου. Η Ρόδος δεν

μπορεί πλέον να είναι ουδέτερη. Η συμμαχία της το 188 με τη Ρώμη της έφερε

αρκετά οφέλη. Όταν όμως η Ρόδος μετά από 20 χρόνια πήρε το μέρος του Περσέα

της Μακεδονίας, έχασε τις μικρασιατικές περιοχές που είχε. Το 167, τα λιμενικά της

έσοδα μειώθηκαν και η Ρόδος πέρασε δύσκολες στιγμές. Το 88 πολιορκήθηκε από

τον Μιθριδάτη ΣΤ’ όμως τα τείχη και οι υπερασπιστές έδειξαν μεγάλη αντοχή.

Βυζαντινή-Ιπποτική περίοδος

Η Ρόδος τη βυζαντινή περίοδο (την πρώιμη χριστιανική περίοδο 330 – 650 μ.Χ) ήταν

κομμάτι της ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας που μετεξελίχθηκε σε Βυζαντινή

Αυτοκρατορία. Η πόλη της Ρόδου αποτελούσε θρησκευτική έδρα, αφού είχε πολλές

εκκλησίες μεγάλες και ωραίες που εντυπωσίαζαν τους βασιλιάδες . Παράλληλα

αποτελούσε σημαντική στρατιωτική βάση. Οι Άραβες για πρώτη φορά

εμφανίστηκαν στη Μεσόγειο τον 7ο αιώνα, όταν και επιτέθηκαν και κατέλαβαν τη

Ρόδο την οποία κράτησαν υπό κατοχή για μερικές δεκαετίες. Στους αιώνες που

ακολούθησαν η πόλη της Ρόδου μίκρυνε σε έκταση και οικοδομήθηκαν νέα τείχη.

Επίσης χωρίστηκε σε δύο ζώνες, η μία ήταν για την πολιτική και στρατιωτική

διοίκηση και η άλλη για τους «λαϊκούς»

Το 1309 ήταν η αρχή μιας νέας περιόδου, η οποία ονομάστηκε Ιπποτική. Το όνομα

της το πήρε αφού το νησί πουλήθηκε στο τάγμα των Ιπποτών του Αγίου Ιωάννη της

Ιερουσαλήμ. Με την κατάκτηση της Ρόδου οι Ιωαννίτες Ιππότες έλαβαν το όνομα

«Ιππότες της Ρόδου» και ο μάγιστρος ονομάστηκε «Μεγάλος Μάγιστρος».Ο

Μεγάλος μάγιστρος με το συμβούλιο του έμεναν στο παλάτι. Από το 1309-1522

πέρασαν από τη Ρόδο 19 μάγιστροι. Τα πρώτα χρόνια της εγκατάστασης του

τάγματος στη Ρόδο υπήρξαν εσωτερικές διαμάχες μεταξύ των Ιπποτών, όμως

κατάφεραν να αντισταθούν στις πολιορκίες των Τούρκων οι οποίοι ήθελαν να

κατακτήσουν τη Ρόδο. Οι Ιππότες με αρχηγό το Μεγάλο Μάγιστρο επιδιόρθωσαν τα

τείχη , έφτιαξαν φρούρια , ναυπηγεία και προστάτευαν το ντόπιο κόσμο. Μετά από

πολλές διαμάχες οι Τούρκοι οι οποίοι απειλούσαν συνεχώς για την κατάκτηση της

Ρόδου το 1457 κατάφεραν να αποβιβάσουν τις δυνάμεις τους στη περιοχή της

Αρχαγγέλου. Οι Ιωαννίτες Ιππότες ενίσχυαν συνεχώς τα τείχη και η φρουρά ήταν

πάντα σε ετοιμότητα επειδή η κατάσταση γινόταν όλο και κρισιμότερη. Το 1468

δέχτηκαν μια μεγάλη πολιορκία από τους Τούρκους, όμως κατάφεραν να τους

αντιμετωπίσουν με πολλές απώλειες. Μετά από αυτή την πολιορκία, η επισκευή

στα τείχη, τους δίνει τη σημερινή τους μορφή. Το Τάγμα των Ιπποτών με πολλά

διατάγματα έθεσε φρούρια στη διάθεση των ντόπιων για τυχόν επίθεση των

Τούρκων. Μετά από πολλές δοκιμασίες και αλλεπάλληλες επιδρομές των Τούρκων,

η τελευταία πολιορκία στη Ρόδο στις 26 Ιουνίου 1522, έθεσε την πόλη υπό Τουρκική

κυριαρχία. Οι ιππότες αντιστάθηκαν εξίσου καλά όσο διαρκούσαν οι επιθέσεις των

Τούρκων. Μετά από 6 μήνες πολιορκίας ο Μεγάλος Μάγιστρος με τον Σουλεϊμάν

συνθηκολόγησαν για την παράδοση της πόλης στους Τούρκους στις 22 Δεκεμβρίου

1522. Το Τάγμα Ιπποτών είχε έδρα στην πόλη για 213 χρόνια.(1309-1522).

Τουρκική Κατάκτηση

Το 1522, μετά από πεντάμηνη πολιορκία ο Οθωμανός σουλτάνος Σουλειμαν ο

Μεγαλοπρεπής καταλαμβάνει τη Ρόδο.

Σύμφωνα με τους όρους της ειρήνης οι εκκλησιές δεν θα καταστρέφονται, τα παιδιά

δεν θα τα έπαιρναν στο τάγμα των γενίτσαρων, για πέντε χρόνια θα ήταν

απαλλαγμένοι από τους φόρους και κάθε αγγαρεία, όσοι ήθελαν να φύγουν ήταν

ελεύθεροι να το κάνουν σε τρία χρόνια και θα έπαιρναν και τα υπάρχοντα τους, αν

δεν τους επαρκούσαν τα πλοία θα έδινε δικά του ο σουλτάνος για να τους πάνε ως

την Κρήτη, ο Μεγάλος Μάγιστρος και οι ιππότες θα έπαιρναν τον εξοπλισμό και τα

πλοία τους κι ο λαός τα πράγματα του. Οι όροι ειρήνης του σουλτάνου κατέληγαν

με την υποχρέωση να παραδώσουν το Πετροομι (σημερινή Αλικαρνασσός), την Κω

και τα άλλα νησιά.

Παρά τη συνθήκη του Σουλεϊμάν οι Τούρκοι μπήκαν στην πόλη της Ρόδου κι έκαναν

βιαιότητες, την παραμονή και την ημέρα των Χριστουγέννων.

Με την παράδοση της Ρόδου οι γαλέρες των ιπποτών πήραν όλους τους ιππότες

που σώθηκαν, τα κειμήλια που μπορούσαν να πάρουν κι έφυγαν για την Κρήτη.

Μαζί τους αναχώρησαν και 4-5 χιλιάδες Ροδίτες, που δεν είχαν εμπιστοσύνη

στο νέα κατακτητή.

Μετά την τουρκική κατάκτηση του 1522 η Ρόδος έμεινε υπόδουλη τέσσερις

ολόκληρους αιώνες έως το 1912, οπότε πέρασε σε άλλο κατακτητή έως το 1945.

Όταν η Ρόδος κατελήφθη από τις ορδές του Σουλειμάν του Μεγαλοπρεπούς το 1522

οι Έλληνες εκδιώχθηκαν έξω από τα τείχη της πόλης και εξαναγκάστηκαν να ζήσουν

έξω από αυτά σε υπο-περιφέρειες που δημιούργησαν, οι οποίες ονομαζόντουσαν

«μαράσια». Οι Τούρκοι βέβαια μετά την κατάληψη της πόλης δεν είχαν ανάγκη να

κατασκευάσουν νέα κτίρια: χρησιμοποίησαν τα ήδη υπάρχοντα, προσθέτοντας σε

αυτά τα δικά τους χαρακτηριστικά και προσαρμόζοντάς τα στις ανάγκες τους Οι

εκκλησίες, με την προσθήκη μιναρέδων, μετατράπηκαν σε τζαμιά, ενώ τα σπίτια

των χριστιανών εκπλήρωσαν στο ακέραιο τις ανάγκες τον νέων ένοικων τους, αφού

είχαν προστεθεί σε αυτά ξύλινες πέργκολες που κάλυπταν τα μπαλκόνια και τα

παράθυρα.

Όλα όσα χτίστηκαν ήταν μερικά τζαμιά, τρία τούρκικα λουτρά και μερικά

καταστήματα και αποθήκες στην αγορά. Οι Ιταλοί, που διαδέχτηκαν τους Τούρκους

στην κυριαρχία του νησιού το 1912, ξανάχτισαν την πόλη, αφαιρώντας τις

προσθήκες που είχαν γίνει από τους Τούρκους. Επίσης ανέγειραν νέα κτίρια στο

λιμάνι του Μανδρακίου και γύρω από τη μεσαιωνική πόλη.

Ιταλική Κυριαρχία

Η Ρόδος κατακτήθηκε για αρκετά χρόνια από τους Ιταλούς.

Τα ιταλικά στρατεύματα κατέλαβαν τη Ρόδο και την υπόλοιπη Δωδεκάνησο το 1912.

Το 1923 η Ιταλία ίδρυσε μια αποικία, τα ιταλικά νησιά του Αιγαίου (Isole Italiane del

Egeo).

Οι Ιταλοί κατεδάφισαν τα σπίτια που είχαν κτιστεί πάνω και παραπλεύρως των

τειχών κατά την Οθωμανική περίοδο και μετέτρεψαν το Εβραϊκό και το Οθωμανικό

νεκροταφείο σε μια «πράσινη ζώνη» που περιελάμβανε τη Μεσαιωνική πόλη.

Διατήρησαν τα εναπομείναντα στοιχεία της περιόδου των Ιπποτών, ενώ αφαίρεσαν

όλες τις Οθωμανικές προσθήκες. Ταυτόχρονα, επανοικοδόμησαν την περίοδο 1937

– 1940 το παλάτι του Μεγάλου Μαγίστρου υπό την εποπτεία του Ιταλού διοικητή

της Δωδεκανήσου Ντε Βέκκι , δίνοντας του μια μεσαιωνική όψη και καθιστώντας το

έδρα του εκάστοτε Ιταλού διοικητή του νησιού, αλλά και καλοκαιρινή κατοικία του

βασιλιά Βίκτορα Εμμανουήλ του Γ' και αργότερα του Μπενίτο Μουσολίνι , το όνομα

του οποίου βρίσκεται ακόμη σε μια τεράστια πλάκα κοντά στην είσοδο. Δυστυχώς

κατά την κατασκευή αλλοιώθηκαν πολλοί χώροι του αυθεντικού παλατιού αλλά το

αποτέλεσμα δεν παύει να εντυπωσιάζει ακόμα και στις μέρες μας.

Ίδρυσαν ακόμη ένα ινστιτούτο για την μελέτη της Ιστορίας και του Πολιτισμού της

περιοχής.

Τέλος οι Ιταλοί υλοποίησαν σημαντικά έργα υποδομής (δρόμους, παροχή

ηλεκτρισμού, λιμάνι κ.α.) και μεταμόρφωσαν σε σημαντικό βαθμό την πόλη της

Ρόδου, η οποία διέθετε πλέον ένα νέο πολεοδομικό σχέδιο, κανονισμούς δόμησης

και πολλά νέα δημόσια και ιδιωτικά κτίρια.

Περίοδοι κατάκτησης του νησιού της Ρόδου από τους Ιταλούς.

Η ιταλική κυριαρχία στα Δωδεκάνησα και κατ’επέκταση στη Ρόδο που θα σφραγίσει

αποφασιστικά το χώρο και τους κατοίκους της περιοχής, μπορεί να περιοδολογηθεί

σύμφωνα με ιστορικά κριτήρια, και συγκεκριμένα σύμφωνα με τους κύριους άξονες

της ιταλικής πολιτικής στα νησιά. Οι άξονες αυτοί ακολουθούν τις πολιτικές αλλαγές

στην Ιταλία και εκφράζονται στο πρόσωπο των δύο κυριότερων διοικητών, οι οποίοι

είχαν ευρύτατες αρμοδιότητες εξουσίας.

Συνοπτικά:

Η πρώτη περίοδος εκτείνεται από το 1912 μέχρι την οριστική παραχώρηση με την

συνθήκη της Λοζάνης (1923).

Η δεύτερη περίοδος θα μπορούσε να ονομαστεί «περίοδος Mario Lago» (1923-

1936), από το όνομα του μακροβιότερου διοικητή των νησιών, που ταυτίζεται με

την άνοδο των φασιστών στην εξουσία.

Τέλος, η τελευταία περίοδος από το 1936 ως το 1943, θα μπορούσε να ονομαστεί

«περίοδος De Vecchi» , από το όνομα του διοικητή και μέλους της Τετρανδρίας του

Φασισμού, που συνδέεται με την ανάδειξη της αυτοκρατορικής φυσιογνωμίας του

φασισμού και την ανακήρυξη του imperium.

Πρώτη Περίοδος (1912-1923)

H πρώτη περίοδος της ιταλικής κατοχής των νησιών, που διπλωματικά

εξακολουθούν να ανήκουν στην Οθωμανική Αυτοκρατορία, χαρακτηρίζεται από το

διπλωματικό αγώνα των Δωδεκανησίων για ενσωμάτωση στην Ελλάδα –

ενδεχομένως με μια περίοδο αυτονομίας ως ενδιάμεση λύση– και των Ιταλών για

προσάρτηση στην Ιταλία αντίστοιχα. Οι Δωδεκανήσιοι, από τις πρώτες ημέρες της

ιταλικής παρουσίας, με το Συνέδριο της Πάτμου (16-18 Ιουνίου 1912), θα

διατρανώσουν την απόφασή τους για αυτονομία και τελική ένωση με την Ελλάδα. Η

αναφορά στην Ένωση θεωρήθηκε ωστόσο από μερικούς διπλωματικά άκαιρη τη

συγκεκριμένη εκείνη στιγμή. Οι αντιδράσεις των Δωδεκανησίων, που θα

κορυφωθούν με τα αιματηρά γεγονότα του Πάσχα του 1919, όταν οι ιταλικές

δυνάμεις αντιμετώπισαν με βία τα συλλαλητήρια των Ελλήνων της Ρόδου, θα

οδηγήσουν στη συμφωνία Τιτόνι-Βενιζέλου (29-7-1919) και στη συνθήκη των

Σεβρών (1920), με τις οποίες ανοίγει ο δρόμος για την ένωση. Όμως, μετά τη

Μικρασιατική Καταστροφή και την άνοδο στην εξουσία των φασιστών που θα

καταγγείλουν τις συμφωνίες, τα νησιά θα περάσουν οριστικά στην κατοχή των

Ιταλών με τη συνθήκη της Λοζάνης.

Βασικός στόχος της ιταλικής διοίκησης σε αυτή την περίοδο είναι η αποδυνάμωση

των θεσμών της Δημογεροντίας και της Εκκλησίας, καθώς και της ισχύος επιφανών

οικονομικών παραγόντων του ελληνισμού που μέχρι τότε διαχειρίζονται ουσιαστικά

τα νησιά. Ταυτόχρονα, ένα τεράστιο αρχαιολογικό έργο υπό την καθοδήγηση του

διάσημου μεσαιωνολόγου Giuseppe Gerola και του αρχαιολόγου Amedeo

Maiuri φιλοδοξεί να θέσει τις ιστορικές παρακαταθήκες για την καταγραφή της

ιταλοκρατίας ως συνέχειας της εποχής των Ιωαννιτών Ιπποτών. Από την άλλη, ο

ιταλικός σχεδιασμός, λόγω του ασαφούς των μελλοντικών εξελίξεων, περιορίζεται

στην εκτέλεση βασικών έργων υποδομής που εξασφαλίζουν την εξυπηρέτηση των

δυνάμεων κατοχής. Ενδεικτικά αναφέρουμε μια μικρή επέκταση του οδικού

δικτύου, την ανέγερση σφαγείων και την τοποθέτηση φανών, ενώ το σπουδαιότερο

έργο υπήρξε ο εκσυγχρονισμός του δικτύου υδροδότησης.

Η κατοχή των νησιών εκτός των άλλων συνιστά και μια παρέμβαση που αποκόπτει

τα Δωδεκάνησα από τον ευρύτερο χώρο των υπόλοιπων νησιών του Αιγαίου και

των μικρασιατικών ακτών. Στο πλαίσιο αυτό επιβάλλονται περιορισμοί στον

κατάπλου ελληνικών πλοίων, στις μετακινήσεις των νησιωτών και στη σπογγαλιεία,

μέτρα με πολύ σοβαρές αρνητικές συνέπειες στην οικονομία και τον ανεφοδιασμό

των Δωδεκανήσων με προϊόντα. Αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα ένα

έντονο μεταναστευτικό ρεύμα που θα μειώσει τον πληθυσμό κατά περίπου 30%,

ενώ θα καταγραφούν και θάνατοι από λιμό.

Δεύτερη Περίοδος «Mario Lago»

Σε αυτή την περίοδο αλλάζει ριζικά ο χαρακτήρας της ιταλικής κυριαρχίας στα

Δωδεκάνησα, πράγμα που οφείλεται τόσο στο γεγονός ότι τα νησιά ανήκουν και de

jure στην Ιταλία όσο και στην άνοδο του Μουσολίνι στην εξουσία. Ας σημειωθεί

εδώ ότι η ταύτιση της περιόδου με ένα πρόσωπο δεν είναι τυχαία. Ο κυβερνήτης

είχε ευρύτατη νομοθετική, διοικητική και δικαστική εξουσία.

Το χαρακτηριστικό αυτής της περιόδου είναι η απόπειρα εξιταλισμού των

νησιωτών. Με το Βασιλικό Διάταγμα μάλιστα της 15-12-1925 οι κάτοικοι

θεωρούνται Ιταλοί πολίτες με δωδεκανησιακή υπηκοότητα και απαλλάσσονται από

στρατιωτικές υποχρεώσεις. Με το σχολικό κανονισμό του 1926 επιβάλλεται

καινούργιο καθεστώς στην εκπαίδευση: τα κοινοτικά σχολεία φεύγουν από την

εποπτεία της Ορθόδοξης Εκκλησίας, η διδασκαλία της ιταλικής γλώσσας γίνεται

υποχρεωτική, προβλέπεται η ίδρυση Διδασκαλείου για την εκπαίδευση των

δασκάλων. Το 1929 επιβλήθηκε υποχρεωτική φοίτηση –ή μετεκπαίδευση– στο

Πανεπιστήμιο της Πίζας για την άσκηση επαγγέλματος που απαιτούσε

πανεπιστημιακές σπουδές, μέτρο που συνοδεύτηκε με παροχή υποτροφιών σε

Δωδεκανήσιους φοιτητές. Ανάλογη είναι και η επέμβαση στο χώρο της Εκκλησίας

με την αποτυχημένη προσπάθεια ίδρυσης Αυτοκέφαλης Εκκλησίας της

Δωδεκανήσου και την ενίσχυση της θέσης της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας. Επίσης

μεταφυτεύεται από την Ιταλία ο θεσμός των φασιστικών οργανώσεων των νέων και

σχεδιάζεται ο πλήρης εξιταλισμός των ονομάτων. Σε μεγάλο βαθμό τα μέτρα

αποσκοπούν στη συγκρότηση και επιβολή μιας δωδεκανησιακής ιταλικής

ταυτότητας σε ευθεία αντιπαράθεση με την ελληνική.

Η παραδοσιακή αγροτική νησιωτική οικονομία υφίσταται δεινό πλήγμα με σειρά

νομοθετικών ρυθμίσεων όπως ο δασικός νόμος του 1924, ο οποίος έθετε σειρά

περιορισμών στην καλλιέργεια και διευκόλυνε την οικειοποίηση εκτάσεων από το

δημόσιο. Το αποτέλεσμα ήταν η επιδείνωση της θέσης και συχνά η

προλεταριοποίηση του αγροτικού πληθυσμού. Ο ιταλικός σχεδιασμός, εκτός από

την αναδιάρθρωση και ιταλοποίηση της οικονομίας με την εισβολή επιχειρήσεων

από την Ιταλία, θα δώσει ιδιαίτερο βάρος στην ανάπτυξη του τουρισμού. Το 1933

έχουν εκδοθεί 200.000 διαφημιστικά φυλλάδια και 30.000 τουριστικοί οδηγοί σε 4

γλώσσες. Ταυτόχρονα 11 ναυτιλιακές εταιρείες συνδέουν τα Δωδεκάνησα (κυρίως

τη Ρόδο) με όλη τη Μεσόγειο.

Αν και οι αριθμοί που δίνουν οι διάφορες πηγές διαφέρουν πολύ μεταξύ τους,

σίγουρο είναι πως η μετανάστευση των Δωδεκανησίων πήρε σημαντικές διαστάσεις

επί ιταλικής κυριαρχίας. Η μετανάστευση οφειλόταν βέβαια πρωτίστως σε

κοινωνικο-οικονομικούς παράγοντες, όμως διευκολύνθηκε και από την ευνοϊκή

στάση των ιταλικών αρχών, που σχεδίαζαν να εγκαταστήσουν Ιταλούς εποίκους στη

θέση των μεταναστών. Οι προσδοκίες τους είχαν μέτρια αποτελέσματα και το 1936

οι Ιταλοί των Δωδεκανήσων δεν αριθμούσαν πάνω από 16.711 ψυχές, εκ των

οποίων οι περισσότεροι ήταν εγκατεστημένοι στη Ρόδο και στη Λέρο. Οι Ιταλοί της

Ρόδου και της Κω ήταν αγρότες, εγκατεστημένοι σε νέους οικισμούς που ήταν

οργανωμένοι ως αγροτικές επιχειρήσεις. Εκείνοι της Λέρου ήταν κατά κανόνα

στρατιωτικοί και κατοικούσαν στις εγκαταστάσεις της πόλης του Porto Lago στο

Λακκί.

Αυτό όμως που αποτελεί τη σφραγίδα της ιταλοκρατίας στα Δωδεκάνησα είναι

η επέμβαση στο χώρο. Δεν είναι τυχαίο ότι η εντυπωσιακή χωροταξική,

πολεοδομική και οικοδομική δραστηριότητα που αποβλέπει στην αποικιοποίηση

του χώρου θα ονομαστεί από τον ίδιο τον Lago «πολιτική του λίθου».

Η πολεοδομική επέμβαση δεν είναι της ιδίας κλίμακας σε όλα τα νησιά. Στη Ρόδο,

την Κω και τη Λέρο η επέμβαση είναι εντυπωσιακή και σε μεγάλο βαθμό καθορίζει

ακόμα τη σημερινή φυσιογνωμία των νησιών. Στα υπόλοιπα νησιά οι Ιταλοί

περιορίζονται στην κατασκευή μεσαίου μεγέθους διοικητηρίων και κτηρίων

δημόσιων υπηρεσιών που δεσπόζουν στο κέντρο του λιμανιού. Το Μάιο του 1923

θα κληθεί από τη Ρώμη ο αρχιτέκτονας Florestano di Fausto, ο οποίος θα σχεδιάσει

το νέο ρυθμιστικό σχέδιο της πόλης της Ρόδου. Μετά το σεισμό του 1933 η πόλη της

Κω θα σχεδιαστεί από την αρχή με ρυθμιστικό σχέδιο του Rodolfo Petracco. Ο ίδιος

θα σχεδιάσει και το Porto Lago, τη μοναδική νέα πόλη, στο Λακκί της Λέρου. Όλες

αυτές οι πολεοδομικές επεμβάσεις, που συνοδεύονται από την ανέγερση

εντυπωσιακών κτηρίων και αναβαθμίζουν εντυπωσιακά τον αστικό ιστό, θα

στηριχτούν σε εκτεταμένες και σχεδόν ανέξοδες αναγκαστικές απαλλοτριώσεις

οικοπέδων και κατοικιών.

Η αποικιοποίηση των νησιών δε θα περιοριστεί στον αστικό χώρο. Με σειρά

αντιφατικών διαταγμάτων θα αλλάξουν οι χρήσεις γης και οι μορφές της.

Χαρακτηριστικά αναφέρουμε το δασικό νόμο του 1924, με τον οποίο θα

αναβαθμιστεί εντυπωσιακά μεν ο δασικός πλούτος, αλλά ταυτόχρονα θα διαλυθεί ο

αγροτικός ιστός, και την κατάρτιση του κτηματολογίου, που από τη μια οργανώνει

και ορθολογικοποιεί τις χρήσεις γης, αλλά ταυτόχρονα γίνεται το μέσο για

εκτεταμένες αλλαγές ιδιοκτησιών.

Τρίτη Περίοδος «De Vecchi»

Η σκλήρυνση του φασιστικού καθεστώτος με την ανακήρυξη της αυτοκρατορίας

(imperio) θα έχει ως αποτέλεσμα την αντικατάσταση του Lago από τον τετράρχη του

φασισμού Cesare de Vecchi στη θέση του κυβερνήτη, ο οποίος πλέον εκτός από

πολιτική έχει και στρατιωτική εξουσία. Ο de Vecchi είχε ως βασικό στόχο το

ριζοσπαστικό εξιταλισμό και θεσμικό εκσυγχρονισμό των νησιών. Προς τούτο

επέβαλε ριζικές αλλαγές στην παιδεία με το νέο σχολικό κανονισμό (21-7-1937),

που ουσιαστικά καθιέρωνε την πλήρη κυριαρχία της ιταλικής γλώσσας στα σχολεία

(η ελληνική διδασκόταν προαιρετικά και χωρίς βιβλία στις πρώτες τάξεις του

δημοτικού). Επιπλέον, το διοικητικό σύστημα, που χαρακτηριζόταν από μια

ισορροπία ανάμεσα στο παραδοσιακό «κοινοτικό» πλαίσιο και τις εκσυγχρονιστικές

προσδοκίες του ιταλικού φασισμού, υπέστη σημαντικές τομές το 1937 με το

διορισμό νέων δημάρχων, των podesta, οι οποίοι είχαν άμεση εξάρτηση από τον

κυβερνήτη. Το 1938 εισήχθη και στα Δωδεκάνησα ο ρατσιστικός ιταλικός νόμος για

τη διαφύλαξη της καθαρότητας της ιταλικής φυλής. Ταυτόχρονα, με μια σειρά

διαταγμάτων που εκδόθηκαν το ίδιο έτος επιβλήθηκε η πλήρης νομοθετική εξίσωση

με το ιταλικό δίκαιο. Τα μεικτά δικαστήρια των ορθοδόξων, μουσουλμάνων και

εβραίων καταργήθηκαν και οι υποθέσεις τους παραπέμφθηκαν στα αστικά

δικαστήρια. Οι αρμοδιότητες σύνταξης ληξιαρχικών και συμβολαιογραφικών

πράξεων πέρασαν από τις θρησκευτικές κοινότητες στις κρατικές υπηρεσίες.

Ο de Vecchi δε σχεδίασε νέα αναπτυξιακά προγράμματα, αλλά περιορίστηκε στην

υλοποίηση αυτών του προκατόχου του, τον οποίο συν τοις άλλοις κατηγορούσε για

«ανατολισμό». Η απέχθειά του για αυτό που θεωρούσε «ανατολίτικη αισθητική»

τον οδήγησε στην απόφαση να αλλάξει τη μορφή των κτηρίων της Ρόδου. Οι όψεις

των κτηρίων καλύφθηκαν με ένα επίχρισμα pietra finta(μείγμα τσιμέντου με σκόνη

πωρόλιθου), που έμοιαζε σε χρώμα και υφή με τον πωρόλιθο των κτηρίων της

εποχής των Ιπποτών. Χαρακτηριστικά θύματα αυτής της επέμβασης ήταν το

Ξενοδοχείο των Ρόδων και το Δικαστικό Μέγαρο που άλλαξαν εντελώς μορφή. Τα

λίγα νέα κτήρια που οικοδομήθηκαν χαρακτηρίζονται από τη μνημειακή φασιστική

αρχιτεκτονική, που σκόπευε να επιβάλει αισθήματα δέους και σεβασμού εκ μέρους

των αυτοχθόνων. Αυτή η περίοδος φθάνει στο τέλος της με την είσοδο της Ιταλίας

στον πόλεμο. Τρία χρόνια αργότερα (1943), μετά την πτώση του Μουσολίνι και τη

συνθηκολόγηση του Μπαντόλιο, η κατάληψη των νησιών από τους Γερμανούς θα σημάνει και το τυπικό τέλος της παρουσίας των Ιταλών στα νησιά.

Β. ΜΕΡΟΣ

Η διατροφή της Ρόδου σήμερα

α) Ερωτηματολόγιο

ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ

Η διατροφή σήμερα στη Ρόδο

Α.ΜΕΡΟΣ

Γενικές Ερωτήσεις

1. Φύλο : Αρσενικό Θηλυκό

2. Ηλικία : 18-30 31-50 51-65 άνω των 65

3. Τόπος καταγωγής : Ιαλυσός Άλλο

Β. ΜΕΡΟΣ

Ερωτηματολόγιο

1. Πόσες φορές την εβδομάδα μαγειρεύετε παραδοσιακά

φαγητά;

α) Καμία β)Μία γ)Δύο δ)Περισσότερες

2. Το ψωμί :

α)Το αγοράζετε β) Το φτιάχνετε στον

αρτοπαρασκευαστή γ)Το ζυμώνετε και το φουρνίζετε

3. Σας αρέσει να προσθέτετε διαφορετικά υλικά σε

παραδοσιακές συνταγές δημιουργώντας κάτι δικό σας;

α)Ναι β) Όχι γ) Δε βασίζομαι σε παραδοσιακές

συνταγές

4. Φτιάχνετε τα φαγητά σας με τον παραδοσιακό τρόπο και όχι

με τις σύγχρονες μαγειρικές συσκευές ;

α) Ναι β) Όχι γ) Μερικές Φορές

5. Πόσες φορές την εβδομάδα τρώτε από ταχυφαγεία και δεν

μαγειρεύετε;

α)Καμία β)1-2 γ) 3-4 δ)Περισσότερες

6. Πόσες φορές την εβδομάδα στα γεύματα σας καταναλώνετε

κρέας

α)1-2 β)3-4 γ) 5-6 δ)Καθημερινά

ε)Χορτοφάγος

7. Πόσες φορές την εβδομάδα τρώει όλη η οικογένεια μαζί

α) 1-2 β)3-4 γ)5-6 δ)Καθημερινά

8. Τι είδους σαλάτα περιλαμβάνουν τα γεύματα σας;

α)Δεν τρώω σαλάτα β) Χωριάτικη γ)Μαρούλι/Λάχανο

δ)Άλλο(Τι;)

9. Με τι ποτό συνοδεύετε το γεύμα σας;

α)Δεν πίνω β)Αναψυκτικό γ)Κρασί δ)Ούζο

ε) Μπύρα στ) Άλλο(Τι;)

10. Έχετε εντάξει την μεσογειακή διατροφή στην

καθημερινότητα σας;

α)Ναι β)Όχι

β) Διαγραμματική αναπαράσταση αποτελεσμάτων έρευνας και

σχολιασμός

Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας το μεγαλύτερο μέρος των ερωτηθέντων

(15 από τους 44)απάντησε ότι μαγειρεύει περισσότερες από δύο φορές την

εβδομάδα παραδοσιακά φαγητά. Αμέσως μετά ακολουθούν αυτοί που

μαγειρεύουν μία με δύο φορές την εβδομάδα ,ενώ ελάχιστοι (4 από τους 44) είναι

αυτοί που δε μαγειρεύουν καθόλου παραδοσιακές συνταγές.

Είναι εμφανής η πλειοψηφία των ατόμων που αγοράζουν το ψωμί, σε αντίθεση με

αυτούς που το φτιάχνουν και το ζυμώνουν.

Στην παραπάνω ερώτηση οι περισσότεροι απάντησαν θετικά(23 από τους 44) , 16

άτομα απάντησαν αρνητικά σε αντίθεση με τη μειονότητα (5 από τους 44) που δεν

βασίζονται καθόλου σε παραδοσιακές συνταγές.

Παρατηρούμε ότι το μεγαλύτερο μέρος των ερωτηθέντων και συγκεκριμένα 20 επιλέγουν

να μαγειρεύουν μερικές φορές τα φαγητά τους με παραδοσιακό τρόπο. Σε γενικές γραμμές

η μεγάλη πλειοψηφία φαίνεται να επιλέγει τον παραδοσιακό τρόπο για να φτιάχνει τα

φαγητά.

Παρατηρούμε ότι ο μεγαλύτερος αριθμός των ερωτηθέντων είτε δεν προτιμά να τρώει από

ταχυφαγεία είτε τα προτιμά λίγο (1-2 φόρες την εβδομάδα).

Παρατηρούμε ότι ο μεγαλύτερος αριθμών ερωτηθέντων έχει απαντήσει ότι τρώει

περισσότερο 1-2 φορές την εβδομάδα κρέας και λιγότερο 3-4 φορές.

Όπως φαίνεται στο διάγραμμα οι περισσότεροι ερωτηθέντες τρώνε οικογενειακά.

Όπως βλέπουμε από το διάγραμμα το 46% των ερωτηθέντων προτιμά την χωριάτικη

σαλάτα χωρίς να αποκλείονται αρκετές άλλες παραλλαγές.

Είναι φανερό πως οι περισσότεροι ερωτηθέντες δεν καταναλώνουν κάποιο ποτό κατά τη

διάρκεια του γεύματος ενώ αρκετοί καταναλώνουν κρασί. Ελάχιστοι από αυτούς

συνοδεύουν το γεύμα τους με μπύρα και κανένας με ούζο.

Η μεγάλη πλειοψηφία των ερωτηθέντων έχει εντάξει τη μεσογειακή διατροφή στην

καθημερινότητα τους αφού οι 40 απάντησαν καταφατικά και μόλις 4 αρνητικά.

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ- ΔΡΑΣΕΙΣ ΟΜΑΔΩΝ

1. ΕΠΙΣΚΕΨΗ ΣΤΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΣΠΙΤΙ ΤΗΣ ΙΑΛΥΣΟΥ-

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ ΑΠΟ ΣΚΕΥΗ

2. ΒΙΝΤΕΟ ΑΠΟ ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΣΥΝΤΑΓΗΣ ΑΠΟ ΟΜΑΔΕΣ

Ομάδα1 : Πιταρούδια

Ομάδα 2:Ροδίτικοι Κεφτέδες

Ομάδα 3: Γλυκό νεράτζι

Ομάδα 4: Ντολμαδάκια

Βιβλιογραφία – πηγές

Λύκειον Ελληνίδων Ρόδου «Εργάνη Αθηνά», (1985). Ροδίτικες Συνταγές-

Παραδοσιακές Τροφές Ρόδου, Αθήνα

Γιάννης Γιαννόπουλος, (1997). Σύντομη Ιστορία της Δωδεκανήσου-Πενήντα Χρόνια

από την Ενσωμάτωση 1947-1997, Βουλή των Ελλήνων, Αθήνα

Γεώργιος (Τζωρτζής) Νικολάου Μακρυνιώτης( 2005). Ο παραδοσιακός φούρνος στις

Κυκλάδες και στα Δωδεκάνησα Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Κυκλαδων,

Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Δωδεκανήσου, Σύρος

Αθηνά Λουλουδάκη , (1993). Το χωριό μου και η Ιστορία του- Κοσκινού, Ρόδος

Μανώλης Μπινόγλου ( 2006). Το χωριό μου «Η Βιλλανόβα», Ρόδος

Παναγιώτης Ι. Σταμάτης( 1995). Η Δαματριά της Ρόδου-Ιστορικά ,Μνημειακά,

Λαογραφικά και λεξιλογικά Στοιχεία, Ρόδος

Ελευθερία Τράϊου, 18-19/4/1998, Αφιέρωμα «Κουζίνα και Πολιτισμός-Η ενότητα και

η πολυτυπία της ελληνικής κουζίνας» ,Εφημερίδα “Η Καθημερινή”

ΔΙΑΔΙΚΤΥΑΚΕΣ ΠΗΓΕΣ (URL)

http://www.rhodes.gr/el/ipolimas/touristikosodigos/gastronomy/

http://www.abettergreece.com/Greek%20dodekanese%20eating.html

http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A1%CF%8C%CE%B4%CE%BF%CF%82

http://www.amazingrhodes.com/mythologia-tis-rhodes.html

https://www.youtube.com/watch?v=icJV-jmlJGM