ΜΑΝΤΑΤΖΗ ΣΤΕΛΛΑ

Κατάλυση της Ρωμαϊκής ΔημοκρατίαςΚατά τον 1ο αι. π.Χ οι εμφύλιες συγκρούσεις

οδήγησαν στην παρακμή της δημοκρατίας με αποτέλεσμα την εγκαθίδρυση της απόλυτης μοναρχίας στη Ρώμη από τον Οκταβιανό.

Η εποχή του Αυγούστου (27 π.Χ-14 π.Χ)

Την περίοδο του χρυσού αιώνα του Αυγούστου:Εδραιώθηκε ο θεσμός της αυτοκρατορίαςΠροσδιορίστηκε ο νέος ρόλος του στρατούΕπεκτάθηκαν τα σύνορα του κράτουςΔημιουργήθηκαν οι προϋποθέσεις

πολιτιστικής ανάπτυξης.

Η εποχή των διαδόχων του Αυγούστου (14-193μ.Χ)

Χαρακτηριστικά αυτής της περιόδου είναι:Επικράτηση ειρήνης στους λαούς της ΜεσογείουΔιάδοση του ρωμαϊκού πολιτισμού που στην

ουσία ήταν ελληνορωμαϊκόςΑνάπτυξη των επαρχιών εκτός ιταλικής

χερσονήσουΚαλύτερη απόδοση της δικαιοσύνηςΑνακούφιση των κοινωνικά ασθενών με λήψη

μέτρων.

Ισχυροποίηση της κεντρικής εξουσίας

Ο Οκταβιανός οργάνωσε την πολιτεία σε νέες βάσεις μετά τη νίκη του στο Άκτιο και την πολιτική του επικράτηση.

1ος Αυτοκράτορας της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας

Ενίσχυσε την κεντρική εξουσία:Συγκέντρωσε στο πρόσωπο του τα σπουδαιότερα

αξιώματα της ρωμαϊκής πολιτείας (υπάτου, ανθυπάτου, δημάρχου, ιμπεράτορα δηλ. ανώτατου στρατιωτικού αρχηγού, πρώτου πολίτη του κράτους και μέγιστου αρχιερέα).

Άφησε το λαό και τη σύγκλητο να του προσφέρουν αξιώματα, να τον αναγορεύσουν σε Αύγουστο και να του αναγνωρίσουν θεϊκές ιδιότητες.

Άσκηση εξουσίας- Διοίκηση

Δημιούργησε το συμβούλιο του αυτοκράτοραΑκολούθησε συμβιβαστική πολιτική στην κατανομή της

εξουσίας- διατήρησε ο ίδιος την εποπτεία της διοίκησης,

εξωτερικής πολιτικής και των στρατιωτικών ζητημάτων- ανέθεσε τη διαχείριση επιμέρους θεμάτων σε δημόσιους

άνδρες από τις τάξεις των συγκλητικών και των ιππέων- μοιράστηκε τη διοίκηση των επαρχιών με τη σύγκλητο- δημιούργησε μια αυτοκρατορική υπαλληλία μέσω της

οποίας ασκούσε την εκτελεστική εξουσία

Το περίφημο cameo “Gemma Augusta”,

δηλαδή το κόσμημα του Αύγουστου. Αριστούργημα

της μικρογλυπτικής, κατασκευάστηκε κατά

παραγγελία του Καίσαρα Οκταβιανού Αύγουστου,

από τον περίφημο λιθογλύφο της εποχής, τον Διοσκουρίδη, και εξυμνεί την δόξα του Καίσαρα.

Το υλικό που χρησιμοποιήθηκε είναι όνυχας δύο στρώσεων,

άσπρο – μαύρο. Βρίσκεται στο μουσείο της Βιέννης

Η κοινωνική πολιτική του Αυγούστου

Πήρε μέτρα για την αναγέννηση της γεωργίας και την επαναφορά των παλαιών αυστηρών ηθών.

Φρόντισε για το στολισμό της Ρώμης με την κατασκευή οικοδομημάτων που αντανακλούσαν τη δύναμη του Αυτοκράτορα

Τα ερείπια της Αγοράς του Αυγούστου στην πόλη της Ρώμης. Στο βάθος διακρίνεται ο Ναός του Εκδικητή Άρη

Ηγεμονία : Ήταν τίτλος του πρώτου μοναρχικού πολιτεύματος που εγκαθίδρυσε ο Αύγουστος όταν συγκέντρωσε όλες τις εξουσίες στο πρόσωπο του.

Κύρια χαρακτηριστικάΟ πρώτος πολίτης του κράτους μπορούσε να δρα ως βασιλιάς. Στην άσκηση όμως της εξουσίας εμπλέκονταν και η σύγκλητος και ο στρατός, ιδιαίτερα σε περιπτώσεις που ο αυτοκράτορας δε διακρινόταν για τις ικανότητες του.

Προτομή του πρώτου Ρωμαίου Αυτοκράτορα Οκταβιανού Αυγούστου

Επρόκειτο για μια δυαρχία εξουσιών ανάμεσα στη σύγκλητο και τον πρώτο πολίτη χωρίς να έχουν όμως απόλυτα καθορισμένες αρμοδιότητες.Η διαδοχή δεν ήταν θεσμοθετημένη. Η σύγκλητος επικύρωνε την εκλογή του αυτοκράτορα, που οριζόταν από τον αυτοκράτορα ή τους συγγενείς του γιατί η κληρονομική διαδοχή ήταν αντίθετη με τη δημοκρατική παράδοση σύμφωνα με την οποία οι εξουσίες αποκτιούνταν με την ψήφο του λαού.Ο ρωμαϊκός αυτοκρατορικός θεσμός διέφερε από τον αντίστοιχο θεσμό των ελληνιστικών μοναρχιών και των Ανατολικών λαών.

Στρατιωτικές μεταρρυθμίσειςΣτήριγμα του νέου μονάρχη αποτελεί ο στρατός, που

είναι και φύλακας των συνόρων.Ο Αύγουστος εγκατέστησε στρατό σε μόνιμες

στρατιωτικές βάσεις στα πιο επικίνδυνα σημεία των συνόρων (Ευφράτη, Δούναβη, Ρήνο).

Συγκρότησε στη Ρώμη ένα είδος προσωπικής φρουράς του αυτοκράτορα, που αποτελούνταν από εννέα στρατιωτικές μονάδες, με χίλιους στρατιώτες η καθεμία τους γνωστούς πραιτωριανούς. Οι πραιτωριανοί σταδιακά απέκτησαν μεγάλη δύναμη και έγιναν επικίνδυνοι για το κράτος αφού άρχισαν να ανεβοκατεβάζουν αυτοκράτορες ανάλογα με τις επιθυμίες τους.

Η πραιτωριανή φρουρά Caesar Augustus

Τρεις είναι οι δυναστείες που κυβέρνησαν την ρωμαϊκή αυτοκρατορία μετά το θάνατο του Αυγούστου.

Η ιουλιο-κλαυδιανή (14-68 μ.Χ). Οι αυτοκράτορες της κατάγονται από τη Ρώμη και συνδέονται με δεσμούς αίματος ή υιοθεσίας με τον Αύγουστο.Των Φλαβίων(69-96 μ.Χ). Οι αυτοκράτορες της κατάγονταν από ιταλικές πόλεις και ιδρύθηκε από τον Βεσπασιανό.Των Αντωνίνων. Οι αυτοκράτορες της κατάγονταν από τις επαρχίες στην ανάπτυξη των οποίων συνέβαλαν.

Αύγουστος 27 π.Χ-14 μ.Χ

Τιβέριος 14-37 μ.Χ Καλιγούλας 37-41 μ.Χ Κλαύδιος41-54μ.Χ Νέρων 54-68μ.Χ

Νέρων 54-68 μ. ΧΓάλβας 68-69μ.Χ

Όθων 69μ.Χ

Βιτέλλιος 69μ.Χ Βεσπασιανός 69-79 μ.Χ Τίτος 79-81 μ.Χ

Δομιτιανός 81-96 μ.Χ Νέρβας 96-98 μ.Χ Τραϊανός 98-117 μ.Χ Αδριανός117-138 μ.Χ

Αντωνίνος Ευσεβής138-161 μ.Χ

Λούκιος Βήρος 161-169 μ.Χ

Μάρκος Αυρήλιος 161-180 μ.Χ

Κόμμοδος 180-192 μ.Χ

Η διοίκηση στα χρόνια των διαδόχων του Αυγούστου.Α) Εφαρμόστηκε ο τρόπος διοίκησης του Οκταβιανού με

μεγαλύτερο συγκεντρωτισμό και εξασθένιση των αντιπολιτευτικών τάσεων από τη σύγκλητο.

Β) Μειώθηκε ο πρωταγωνιστικός ρόλος της Ρώμης επειδή:μεταβλήθηκε η σύνθεση της συγκλήτου με την εισαγωγή

σε αυτήν αξιωματούχων από τις επαρχίες αναδείχθηκαν επαρχιώτικοι αυτοκράτορες που ίδρυσαν

αποικίες και εγκατέστησαν εκεί ρωμαίους στρατιώτεςπαραχωρήθηκε το δικαίωμα του Ρωμαίου πολίτη σε

μεγάλο αριθμό κατοίκων των επαρχιών με το διάταγμα του Καρακάλλα το 212μ.Χ

Καρακάλλας

Ο βωμός της Σεβαστής Ειρήνης(Ara pacis Augustae) είναι θρησκευτικό οικοδόμημα αλλά ταυτόχρονα πολιτικής προπαγάνδας και αυτοκρατορικής ιδεολογίας. Συνδέει τη ρωμαϊκή θρησκεία, μυθολογία και παράδοση με τον Αύγουστο του οποίου η εποχή, σύμφωνα με την πολιτική του ιδεολογία, θα εγκαινίαζε μια εκατονταετή χρυσή εποχή ειρήνης και ακμής για τη Ρώμη.Οι δύο παραστάσεις της πλευράς της εισόδου έχουν σχέση με τους μύθους της καταγωγής των Ρωμαίων αλλά και της οικογένειας του Αυγούστου με κεντρικές μορφές τον Αινεία στη μια και το Ρωμύλο με το Ρέμο στην άλλη. Στην πίσω πλευρά του περιβόλου αριστερά και δεξιά της εισόδου δύο αλληγορικές παραστάσεις, η προσωποποίηση της Γης (tellus) με τα αγαθά της Ειρήνης και της προσωποποίησης της Ρώμης μας μεταφέρουν στην εποχή του Αυγούστου και τα επιτεύγματά της.

Γ) Επικράτησε ειρήνη που σε συνδυασμό με τον τρόπο διοίκησης των αυτοκρατόρων, το ισχυρό αμυντικό σύστημα, το διευρυμένο οδικό δίκτυο που διευκόλυνε τη μετακίνηση στρατού και αγαθών, επέτρεψε:

Τη διάδοση του ρωμαϊκού πολιτισμού στις επαρχίες της Δύσης που εκλατινίστηκαν

Την ευημερία των υπηκόων του ρωμαϊκού κράτους

Οι πολιτικές και κοινωνικές συνθήκες οδήγησαν στη δημιουργία του ρωμαϊκού δικαίου το οποίο Αποτέλεσε τη μεγαλύτερη προσφορά του ρωμαϊκού πνεύματος σε όλο τον πολιτισμένο κόσμοΔιαμορφώθηκε με βάση Α) Την Δωδεκάδελτο που συμπληρώθηκε και τροποποιήθηκε για να καλυφθούν οι ανάγκες των κατακτημένων λαών.Β) Τα ήθη των υπηκόων του ρωμαϊκού κράτουςΓ) Τις φιλοσοφικές ιδέες των Ελλήνων και Δ) Τη χριστιανική ηθική αργότεραΗ πολυπλοκότητά του έκανε αναγκαία, για την ερμηνεία του, τη συμβολή των νομοδιδασκάλων όπως ήταν ο Σάλβιος Ιουλιανός και ο Γάιος.